SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HƯNG YÊN
TRƯỜNG THPT PHÙ CỪ
*********
KINH NGHIỆM DẠY CHƯƠNG I
VẼ KĨ THUẬT CƠ SỞ
MÔN CÔNG NGHỆ 11
GIÁO VIÊN: BÙI XUÂN ĐÍCH
TỔ: LÍ – HOÁ – CÔNG NGHỆ
TRƯỜNG THPT PHÙ CỪ
Phù Cừ, ngày 15 tháng 4 năm 2013
KINH NGHIỆM DẠY CHƯƠNG I: VẼ KĨ THUẬT CƠ SỞ MÔN CÔNG NGHỆ 11
Giáo viên: BÙI XUÂN ĐÍCH Trường THPT Phù Cừ
Năm học 2012 - 2013
2
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I - LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1-Cơ sở lý luận.
Phân môn Vẽ kĩ thuật cơ sở của Công Nghệ lớp 11 đòi hỏi trí tưởng tượng
không gian tốt, là môn học góp phần giúp học sinh hình thành tính năng động,
sáng tạo tiếp cận với tri thức khoa học - kĩ thuật và định hướng tốt hơn cho ngành
nghề của học sinh sau này.
Môn học cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản về vẽ kĩ thuật, học
sinh nắm được phương pháp hình chiếu vuông góc, các hình biểu diễn (hình chiếu,
hình cắt, mặt cắt, hình chiếu trục đo, hình chiếu phối cảnh…) để thể hiện, biểu
diễn một vật thể, một chi tiết máy hay một sản phẩm cơ khí hoàn chỉnh. Thông
qua đó giúp các em đọc được các bản vẽ kĩ thuật đơn giản, là cơ sở cho quá trình
học tập lên cao sau này và giáo dục học sinh trong lao động, sản xuất.
Vì tầm quan trọng của phân môn nêu trên nên cần đi sâu nghiên cứu, đổi mới
phương pháp sao cho việc truyền thụ kiến thức tới học sinh đạt hiệu quả cao nhất.
2-Cơ sở thực tiễn
Môn Công Nghệ 11, ở phần Vẽ kỹ thuật cơ sở là nội dung khó. Nội dung kiến
thức kĩ thuật vừa cụ thể vừa trìu tượng: Kiến thức kĩ thuật thường là những khái
niệm, cấu tạo và nguyên lý làm việc của máy móc thiết bị. Học sinh rất khó tiếp
thu nếu không hiểu được nội dung các hình vẽ mang nhiều yếu tố của môn vẽ kĩ
thuật.
Kênh hình trong sách giáo khoa ở nhiều môn học đều mang kiến thức của
môn VẼ KĨ THUẬT như các hình không gian môn Vật lí, môn Toán (hình học
không gian), hình cắt (cắt dọc, cắt ngang) môn Sinh…Đặc biệt kênh hình của môn
môn Công Nghệ có rất nhiều hình vẽ liên quan tới hình vẽ kĩ thuật được ứng dụng
trong thực tế.
Trong thực tế hiện nay môn Công Nghệ đang gặp nhiều khó khăn thiếu thốn
về cơ sở vật chất cho dạy học và thực hành: thiếu vật thể trực quan, thiếu mô hình
dạy học, thiếu tranh vẽ, thiếu dụng cụ vẽ cho thày dạy phần Vẽ kĩ thuật…Để nâng
KINH NGHIỆM DẠY CHƯƠNG I: VẼ KĨ THUẬT CƠ SỞ MÔN CÔNG NGHỆ 11
Giáo viên: BÙI XUÂN ĐÍCH Trường THPT Phù Cừ
Năm học 2012 - 2013
3
cao chất lượng dạy học bộ mỗi thầy cô cố gắng khắc phục các khó khăn của bộ
môn, đồng thời phải luôn đổi mới, rút kinh nghiệm sau mỗi bài giảng để thu được
kết quả tốt hơn.
Với những lí do trên, tôi xin đưa ra một số ý kiến trao đổi rút kinh nghiệm về
giảng dạy chương I: Vẽ kĩ thuật cơ sở của phần VẼ KỸ THUẬT với mong muốn
được sự đóng góp ý kiến của các đồng nghiệp.
I I - MỤC ĐÍCH VÀ QUÁ TRÌ NH THỰC HIỆN
1- Mục đích
Giúp việc dạy và học phần VKT dễ dàng hơn, Hiểu và nắm vững các cách
biểu diễn vật thể, thành thạo kỹ năng vẽ, làm cơ sở để các em học bộ môn VKT
trong các trường chuyên nghiệp kỹ thuật và làm việc sau này. Qua trao đổi mỗi
thày cô dạy bộ môn Công Nghệ cũng rút ra những kinh nghiệm để việc giảng dạy
tốt hơn.
2- Quá trình thực hiện.
Trong nhiều năm qua tôi đã suy nghĩ đổi mới cách dạy và học bộ môn nói
chung và phần Vẽ kĩ thuật cơ sở nói riêng đồng thời trao đổi cùng đồng nghiệp để
vận dụng thực hiện. Sau mỗi bài giảng lại đúc kết rút kinh nghiệm và trao đổi để
đưa ra cách dạy phù hợp nhất. Kết quả được đối chứng qua các lần kiểm tra, làm
bài tập thực hành rồi tiếp tục rút kinh nghiệm để đạt được kết quả tốt hơn,
Khi nhà trường có thêm các phương tiện trình chiếu và nối mạng Internet tôi
đã tích cực soạn bài theo hướng dùng các phương tiện trình chiếu và sưu tầm các
hình vẽ kỹ thuật để phục vụ cho bài dạy và tích cực đổi mới phương pháp theo
hướng phát huy tính tích cực của học sinh.
Từ kinh nghiệm của bản thân dạy môn Công Nghệ, đặc biệt phần Vẽ kĩ
thuật, chương Vẽ kĩ thuật cơ sở tôi muốn trao đổi cùng đồng nghiệp rất mong
được sự góp ý, trao đổi của các thày cô.
KINH NGHIỆM DẠY CHƯƠNG I: VẼ KĨ THUẬT CƠ SỞ MÔN CÔNG NGHỆ 11
Giáo viên: BÙI XUÂN ĐÍCH Trường THPT Phù Cừ
Năm học 2012 - 2013
4
B. NỘI DUNG
I - ĐẶC ĐIỂM CHƯƠNG I: VẼ KỸ THUẬT CƠ SỞ.
Mỗi môn học đều có những đặc điểm riêng. Để tìm ra phương pháp giảng
dạy thích hợp phải hiểu rõ mục tiêu của chương, của từng bài cụ thể. Từ đó, người
dạy phải lựa chọn phương pháp và xây dựng giáo án cho phù hợp.
Nhiều ý kiến của các thày cô đều cho rằng phần vẽ kỹ thuật của Công Nghệ
lớp 11 vừa hay lại vừa khó. Khó cả :việc học” và cả “việc dạy”. Nhiều học sinh
đầu tiên rất ngại học vì cho rằng khó song khi thấy hay thích học thì kiến thức đã
chuyển sang phần khác.
Chương I cũng là chương có nhiều bài thực hành với thời lượng 4 tiết thực
hành. Tuy vậy nếu học sinh không vẽ và luyện tập ở nhà thì vẫn không đủ thời
gian để làm hết các bài tập trong sách giáo khoa.
Nội dung rất khó do khó hình dung, khó vẽ hình, phải tư duy trìu tượng
nhiều: Từ vật thể phải hiểu rõ cách vẽ và vẽ được các hình chiếu vuông góc, vẽ
được hình cắt mặt cắt. Ngược lại từ các hình chiếu học sinh phải hiểu cách vẽ và
vẽ được hình chiếu trục đo và hình chiếu phối cảnh của vật thể.
I I -LỰA CHỌN NỘI DUNG KIẾN THỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP.
1-VỀ NỘI DUNG
1.1. Nội dung SGK theo chuẩn kiến thức và đề xuất.
Chương I với tiêu đề VẼ KĨ THUẬT CƠ SỞ gồm 7 bài trong đó có 5 bài lý
thuyết và 2 bài thực hành. Các nội dung của chương các em đã được học ở THCS
nhưng sơ lược. Nội dung của chương được nâng lên ở mức cao so với THCS.
Các bài của chương gồm:
Bài 1: Tiêu chuẩn trình bày bản vẽ gồm những kiến thức cơ bản nhất cần
tuân thủ khi vẽ gồm các tiêu chuẩn khổ giấy, tỷ lệ, chữ và số, ghi kích thước..
KINH NGHIỆM DẠY CHƯƠNG I: VẼ KĨ THUẬT CƠ SỞ MÔN CÔNG NGHỆ 11
Giáo viên: BÙI XUÂN ĐÍCH Trường THPT Phù Cừ
Năm học 2012 - 2013
5
Bài 2: Hình chiếu vuông góc giới thiệu cơ sở của vẽ hình chiếu. Đây là nội
dung cần giảng kỹ để các em hiểu được phương pháp biểu diễn vật thể bằng HÌNH
CHIẾU.
Bài 3: Thực hành vẽ hình chiếu vật thể đơn giản được thực hiện trong 2 tiết
(Phân phối cũ 1 tiết) Qua bài thực hành giúp các em tập vẽ các đường nét dưới sự
hướng dẫn của thày và vẽ đúng hình chiếu làm cơ sở cho kỹ năng vẽ sau này.
Bài 4: Hình cắt, mặt cắt cũng được biểu diễn bằng phương pháp hình chiếu
vuông góc nhưng để biểu diễn rõ những phần khuất của vật thể.
Bài 5: Hình chiếu trục đo dùng bổ trợ cho hình chiếu, kiến thức này trong
toán học gọi là hình không gian, Vẽ và tưởng tượng tốt hình chiếu trục đo sẽ giúp
các em học tốt môn toán hình không gian lớp 11.
Bài 6: Thực hành biểu diễn vật thể là bài toán tổng hợp về các phương pháp
biểu diễn vật thể vận dụng các phương pháp biểu diễn: Hình chiếu, hình cắt, hình
chiếu trục đo. Bài được thực hiện trên lớp trong 2 tiết.
Bài 7: Hình chiếu phối cảnh là phương pháp biểu diễn dùng nhiều trong
ngành kiến trúc, xây dựng. Bài chỉ giới thiệu sơ lược các hình biểu diễn trong bản
vẽ xây dựng, bản vẽ nhà.
Chương I có một bài ôn tập và 1 tiết kiểm tra cả lý thuyết và thực hành
Theo chuẩn kiến thức bài 1 cung cấp ngay những kiến thức về tiêu chuẩn bản
vẽ không có kiến thức về vẽ nối tiếp giữa hai đoạn thẳng và cung tròn là kiến thức
cần giải một số bài tập của bài thực hành (bài 1-bài 3-bài 5). Bài 3 thực hành vẽ
hình chiếu của vật thể SGK chỉ hướng dẫn một cách vẽ hình chiếu theo cách “ Vẽ
khối bao ngoài rồi cắt bỏ từng phần”. Nếu chỉ áp dụng cách vẽ này sẽ rất khó khăn
khi các em vẽ các bài thực hành trang 21 nên cần bổ sung cách vẽ hình chiếu.
Tương tự bài 5 của chương chỉ cung cấp một cách vẽ hình chiếu trục đo trong
khi SGK nêu “ Căn cứ vào đặc điểm hình dạng của vật thể để chọn cách vẽ hình
chiếu trục đo thích hợp. Để giúp học sinh vẽ được hình chiếu trục đo phần bài tập
thực hành cần cung cấp thêm cho học sinh thêm cách vẽ khác.
1.2. Những vấn đề cần nghiên cứu, bổ sung.
1.2.1. Nguyên tắc bổ sung: Vì nội dung kiến thức SGK đã được các
giáo sư dày công đầu tư và đã được thẩm định nên việc bổ sung thêm kiến thức