Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong bài 17 - Công nghệ cắt gọt kim loại môn công nghệ
lớp 11 - Nhằm nâng cao việc trải nghiệm sáng tạo của học sinh”
Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬N - §INH THANH HåNG : Trêng THPT Nho Quan A
1
PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ
1.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
Thực hiện nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 hội nghị Trung ương 8
khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo . Thực hiện chủ trương
đổi mới đồng bộ hình thức dạy học, phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá
kết quả giáo dục; để tăng cường việc gắn liền dạy học trong nhà trường với thực
tiễn cuộc sống và góp phần hình thành năng lực giải quyết vấn đề của học sinh
trung học, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức cuộc thi “Vận dụng kiến thức liên môn
để giải quyết các tình huống thực tiễn”dành cho học sinh trung học và cuộc thi “Dạy
học theo chủ đề tích hợp dành cho giáo viên trung học năm học 2016 - 2017”
Thực hiện công văn số 3844/BGDĐT-GDTrH ngày 09/08/2016 của Bộ Giáo dục
và Đào tạo (GDĐT) về việc tổ chức cuộc thi Vận dụng kiến thức liên môn để giải
quyết các tình huống thực tiễn và cuộc thi Dạy học theo chủ đề tích hợp.
Xây dựng chủ đề dạy học có nội dung kiến thức liên quan trực tiếp đến hai hay
nhiều môn học; thiết kế tiến trình dạy học chủ đề đã xây dựng theo phương pháp và
kĩ thuật dạy học tích cực; chuẩn bị thiết bị dạy học và học liệu để hỗ trợ hoạt động
học của người học; thử nghiệm tiến trình dạy học đã thiết kế (theo hướng dẫn tại
Công văn số 5555/BGDĐT-GDTrH ngày 08/10/2014).
Thực hiện công văn số 828/SGDĐT-GDTrH ngày 17/08/2016 của Sở Giáo dục
và Đào tạo Ninh Bình về việc tổ chức cuộc thi Vận dụng kiến thức liên môn để giải
quyết các tình huống thực tiễn cho học sinh trung học và cuộc thi dạy học theo chủ đề
tích hợp cho giáo viên trung học.
Xuất phát từ tình hình thực tế giảng dạy bộ môn công nghệ lớp 11 ở trường
THPT Nho Quan A chúng tôi đã kết hợp giữa bộ môn Công nghệ và Vật lý để
giảng dạy từ đó đã lựa chọn đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong bài 17
Công nghệ cắt gọt kim loại môn công nghệ lớp 11 nhằm nâng cao việc trải nghiệm
sáng tạo của học sinh”
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
- Khuyến khích học sinh vận dụng kiến thức của các môn học khác nhau để
giải quyết các tình huống thực tiễn; tăng cường khả năng vận dụng tổng hợp, khả
năng tự học, tự nghiên cứu, tự thực hành của học sinh;
- Thúc đẩy việc gắn kiến thức lý thuyết và thực hành trong nhà trường với
thực tiễn đời sống; đẩy mạnh thực hiện dạy học theo phương châm "học đi đôi với
trải nghiệm sáng tạo"
- Góp phần đổi mới hình thức, phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra, đánh
giá kết quả học tập, tăng cường hiệu quả sử dụng thiết bị dạy học
3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU.
- Học sinh lớp 11 học theo chương trình chuẩn (Ban cơ bản) của trường THPT
Nho Quan A
- Giáo viên dạy bộ môn Công nghệ và Vật lý ở trường THPT Nho Quan A
Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong bài 17 - Công nghệ cắt gọt kim loại môn công nghệ
lớp 11 - Nhằm nâng cao việc trải nghiệm sáng tạo của học sinh”
Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬N - §INH THANH HåNG : Trêng THPT Nho Quan A
2
- Tìm hiểu những biện pháp nâng cao hiệu quả của việc lồng ghép nội dung về
dạy học theo chủ đề tích hợp trong giảng bài 17 Công nghệ cắt gọt kim loại môn công
nghệ lớp 11.
4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
- Học sinh khối 11 học theo chương trình chuẩn (Ban cơ bản) và giáo viên dạy
môn Công nghệ và Vật lý ở trường THPT Nho Quan A
- Lấy 2/4 lớp 11 chúng tôi được phân công giảng dạy trong năm 2016 – 2017
để so sánh : Đó là 2 lớp 11A,11M so với 2 lớp 11B,11N giảng dạy bằng phương pháp
bài giảng có soạn dạy học theo chủ đề tích hợp và bài giảng không có dạy học theo
chủ đề tích hợp .
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
- Phương pháp nghiên cứu lí thuyết: Thu thập thông tin nghiên cứu tài liêu và
hệ thống hóa các tài liệu có liên quan đến đề tài .
- Phương pháp thực nghiệm: Tiến hành thực nghiệm ở các lớp có dạy học theo
chủ đề tích hợp vµ các lớp kh«ng dạy học theo chủ đề tích hợp ë bộ môn công nghệ
lớp 11 ®îc ph©n c«ng gi¶ng d¹y ®Ó so s¸nh tõ ®ã rót ra kÕt luËn thùc tiÔn.
Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong bài 17 - Công nghệ cắt gọt kim loại môn công nghệ
lớp 11 - Nhằm nâng cao việc trải nghiệm sáng tạo của học sinh”
Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬N - §INH THANH HåNG : Trêng THPT Nho Quan A
3
PHẦN II : GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
A - CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
Dạy học theo chủ đề tích hợp ở các môn : Công nghệ, Vật lý, hóa học, GDCD,
sinh học, tin học và kiến thức thực tế để dạy bài 17 Công nghệ cắt gọt kim loại (Công
nghệ lớp 11)
a. Kiến thức:
Dạy xong bài này, giáo viên cần làm cho học sinh:
- Biết được bản chất và đặc điểm của gia công kim loại bằng cắt gọt.
- Biết được nguyên lí cắt và dao cắt.
- Biết được các chuyển động khi tiện và khả năng gia công của tiện.
- Hiểu được cách sử dụng và bảo dưỡng máy tiện.
b. Kĩ năng:
- Nhận biết được cấu tạo của dao.
- Nhận biết được các chuyển động của dao.
- Đọc và giải thích được ý nghĩa các ký hiệu trên một số máy tiện đơn giản.
- Thu thập lưu giữ và xử lý thông tin từ nhiều nguồn khác nhau…và rút ra kết
luận.
- Phát triển kĩ năng trình bày vấn đề và thuyết trình trước đám đông.
- Vận dụng được các kiến thức trong các môn học:Vật lý, Hóa học,Tin học, Sinh
học, GDCD, giáo dục bảo vệ môi trường và giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và
hiệu quả để áp dụng trong bài học công nghệ cắt gọt kim loại.
c. Thái độ:
- Thực hiện đúng quy trình làm việc và các quy định về an toàn lao động.
- Học sinh hứng thú, tích cực học tập.
- Hợp tác trong trao đổi, thảo luận nhóm.
- Hứng thú với phương pháp học tập mới, từ đó bồi dưỡng niềm say mê học tập
với bộ môn Công nghệ. Bước đầu hình thành và tiếp cận với phương pháp nghiên
cứu khoa học.
- Học sinh khi thực hiện sản phẩm dự án học tập phát triển năng lực sáng tạo
thể hiện ở các giải pháp để trình bày sản phẩm.
d. Định hướng năng lực hình thành :
- Năng lực hợp tác.
- Năng lực tự học, tự nghiên cứu.
- Năng lực sử dụng công nghệ thông tin.
* Năng lực sử dụng kiến thức liên môn
Để giải quyết các vấn đề đặt ra trong dự án học tập, học sinh cần học tập và
vận dụng các kiến thức liên môn.
Dạy học theo chủ đề tích hợp trong các nhà trường phổ thông trong đó có môn
công nghệ và vật lý để đạt được mục đích:
- Khuyến khích học sinh vận dụng kiến thức của các môn học khác nhau để
giải quyết các tình huống thực tiễn; tăng cường khả năng vận dụng tổng hợp, khả
năng tự học, tự nghiên cứu, tự thực hành của học sinh;
Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong bài 17 - Công nghệ cắt gọt kim loại môn công nghệ
lớp 11 - Nhằm nâng cao việc trải nghiệm sáng tạo của học sinh”
Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬N - §INH THANH HåNG : Trêng THPT Nho Quan A
4
- Thúc đẩy việc gắn kiến thức lý thuyết và thực hành trong nhà trường với thực
tiễn đời sống; đẩy mạnh thực hiện dạy học theo phương châm "học đi đôi với trải
nghiệm sáng tạo"
- Góp phần đổi mới hình thức, phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra, đánh
giá kết quả học tập;
Các nguyên tắc cần thực hiện khi dạy học theo chủ đề tích hợp vào dạy bộ
môn công nghệ và vật lý
- Nội dung dạy học theo chủ đề tích hợp phải đảm bảo tính chính xác, khoa học.
- Phân phối thời gian hợp lí, không đi lan man làm loãng nội dung bài giảng.
- Nội dung dạy học theo chủ đề tích hợp phải phù hợp với chủ đề của bài giảng.
- Các ví dụ, nội dung có liên quan đến dạy học theo chủ đề tích hợp giáo viên
đưa vào phải ngắn gọn, hấp dẫn, lôi cuốn được sự chú ý của học sinh.
B. CƠ SỞ THỰC TẾ CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
- Sau ®©y cô thÓ lµ néi dung cña 02 giáo án d¹y lý thuyÕt :
Bài 17 Công nghệ cắt gọt kim loại
GIÁO ÁN SỐ 1:
Bài giảng ( Không dạy học theo dự án, chủ đề tích hợp) có hoạt động ngoại khóa
của học sinh)
(Dạy ở lớp 11B và 11N)
Tiến trình dạy học :
BÀI 17 – CÔNG NGHỆ CẮT GỌT KIM LOẠI (TIẾT 1)
Được minh họa cụ thể bằng kế hoạch giảng dạy và bài học trên lớp soạn bằng
phần mền Microsoft Word và phần mềm Microsoft Powpoint tích hợp các nội dung
liên môn để giải quyết vấn đề bao gồm : Hóa học, Sinh học, Vật lý, GDCD, Tin học,
tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường và giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và
hiệu quả. (Có phần soạn riêng)
1.Ổn định tổ chức: (01phút)
Kiểm tra sĩ số :
Lớp Sĩ số Vắng Có phép Không phép
11B 34
11N 35
2. Kiểm tra bài cũ: (02 phút)
Nội dung bài giảng Hoạt động của
giáo viên
Hoạt động của
học sinh
Câu hỏi : Em hãy nêu bản chất và
ưu,nhược điểm của công nghệ chế tạo
phôi bằng phương pháp hàn?
Trả lời:
- Bản chất : Hàn là phương pháp nối
các chi tiết kim loại với nhau bằng cách
- GV đặt câu hỏi và
gọi HS lên bảng.
- Giáo viên nhận xét
và bổ sung thêm tính
cơ khí và tính công
nghệ của vật liệu cơ
- HS trả lời.
Đề tài: “Dạy học theo chủ đề tích hợp trong bài 17 - Công nghệ cắt gọt kim loại môn công nghệ
lớp 11 - Nhằm nâng cao việc trải nghiệm sáng tạo của học sinh”
Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬N - §INH THANH HåNG : Trêng THPT Nho Quan A
5
nung nóng chỗ nối đến trạng thái chảy,
sau khi kim loại kết tinh sẽ tạo thành
mối hàn.
- Ưu điểm:Tiết kiệm được kim loại so
với nối ghép bằng bu lông- đai ốc hoặc
đinh tán, có thể nối được các kim loại
có tính chất khác nhau.Hàn tạo ra được
các chi tiết có hình dạng, kết cấu phức
tạp mà các phương pháp khác khó hoặc
không thực hiện được.Mối hàn có độ
bền cao và kín.
- Nhược điểm: Do biến dạng nhiệt
không đều nên chi tiết hàn dễ bị cong,
vênh và nứt.
khí và cho điểm HS.
3. Bài mới: ( 42 phút)
a .Đặt vấn đề vào bài mới (02 phút)
Giáo viên nhắc lại kiến thức học sinh đã học ở công nghệ lớp 8 về khoan, dũa,
đục kim loại để đặt vấn đề vào bài mới.
Ở công nghệ lớp 8 các em đã được học về các tính chất của vật liệu cơ khí, một
số phương pháp gia công cơ khí như khoan, dũa, đục kim loại. Cũng trong bài học
trước bài 16 các em đã được biết đến các phương pháp chế tạo phôi .
GV : Em hãy cho biết có những phương pháp chế tạo phôi nào và nêu ưu,
nhược điểm của các phương pháp đó?
HS : Trả lời
GV : Kết luận
GV : Em hãy kể tên các sản phẩm được chế tạo từ các phương pháp đó?
HS : Trả lời
GV : Kết luận : Các phương pháp gia công trên tạo ra sản phẩm nhưng không
có độ chính xác cao, chưa đáp ứng được yêu cầu của ngành công nghệ chế tạo máy
Trong thực tế một số sản phẩm có yêu cầu rất cao về độ chính xác, độ bóng như trục
động cơ, bánh răng… vì vậy cần phải có phương pháp gia công khác sử dụng máy có
nhiều tính năng và hiện đại để đáp ứng được các yêu cầu trong thực tế sản xuất .Để
hiểu sâu hơn về các phương pháp gia công kim loại sử dụng máy có nhiều tính năng
và hiện đại và ứng dụng của nó trong thực tế hôm này thầy, trò chúng ta cùng nhau đi
nghiên cứu bài 17 – Công nghệ cắt gọt kim loại.
b. Nội dung bài mới (35 phút)
I – NGUYÊN LÝ CẮT VÀ DAO CẮT
Hoạt động 1: Tìm hiểu bản chất và đặc điểm của gia công kim loại bằng cắt gọt
Nội dung Hoạt động của giáo viên Hoạt động của
học sinh
1.Bản chất của của gia công
kim loại bằng cắt gọt:
GV : Đưa ra phôi trục giữa xe
đạp và đặt câu hỏi.
HS quan sát phôi
trục xe đạp.