S GIÁO D C VÀ ĐÀO T O ĐI N BIÊN
TRUNG TÂM K THU T T NG H P -
H NG NGHI P T NHƯỚ
SÁNG KI N KINH NGHI M
CH N MÀU CH THÊU TRONG K THU T THÊU ĐÂM
XÔ BÀI S 13: HOA CÚC CÁNH TRÒN
Tác gi : Ngô Th Luy n ế
Đn v công tác: Trung tâm KTTH - HN t nh Đi n Biênơ
M C L C
N I DUNGTRANG
A. M c đích, s c n thi t ế 3
I. M c đích c a vi c th c hi n sáng ki n ế 3
II. S c n thi t c a vi c th c hi n sáng ki n ế ế 4
B. Ph m vi tri n khai th c hi n 4
C. N i dung5
I. Tình tr ng c a gi i pháp đã bi t ế 5
II. N i dung gi i pháp 6
III. Hi u qu , l i ích thu đc ượ 17
IV. Kh năng áp d ng c a gi i pháp 18
V. Ph m vi nh h ng c a gi i pháp ưở 19
VI. Ki n ngh , đ xu tế 19
Ghi chú: Chú thích ch vi t t t ế
- KTTH - HN: K thu t t ng h p - H ng nghi p; ướ
- THPT: Trung h c ph thông.
A. M C ĐÍCH, S C N THI T
I. M c đích
- Nâng cao ch t l ng gi ng d y môn h c ngh Thêu tay; ượ
- Phát huy tính tích c c, ch đng, t giác, sáng t o c a h c sinh;
2
- B i d ng ph ng pháp t h c, t rèn luy n kĩ năng, v n d ng ki n ưỡ ươ ế
th c lý thuy t, k năng th c hành vào th c ti n; ế
Trong ch ng trình h c b c trung h c ph thông, các em h c sinh nươ
đc d y v thêu thùa, may vá. Đó là m t trong nh ng công vi c nh m giúpượ
m t ph n hoàn thi n nh ng đc tính: công - dung - ngôn - h nh c a ng i ườ
ph n , đng th i rèn luy n s t m khéo tay mà ng i ph n nào cũng c n ườ
ph i có. Th t thú v khi bi t r ng, ông t c a ngh Thêu tay n c ta không ế ướ
ph i là m t ph n ! S cũ chép r ng ông t ngh Thêu tên là Lê Công Hành,
sinh năm 1606 t i Th ng Tín (Hà Đông). Theo th n ph , t tiên ông là ng i ườ ườ
M c. Khi nhà M c b nhà Lê đánh b i, s b tr thù ông ph i đi sang h
ngo i là h Tr n, sau vì có công nên đc nhà Lê ban qu c tính Lê. ượ
Ngh Thêu tay là m t ngh th công m ngh truy n th ng có t lâu
đi, các k thu t thêu r t phong phú đa d ng, m t trong nh ng k thu t thêu
đc s d ng ch y u đ thêu pha màu các lo i m u hoa, lá, chim thú, trangượ ế
trí s n ph m, tranh thêu phong c nh, tĩnh v t... đó là k thu t thêu m u v t.
Cách thêu này có kh năng t o n n cho các m ng màu l n, ph i h p màu s c
trong tranh v i s c đ đm nh t và nh ng kho ng sáng t i chi u sâu h p lý.
Các canh ch , đng thêu s i ch c a m t s ph ng pháp thêu, nh thêu đâm ườ ươ ư
xô, còn g i là thêu trùm, thêu tràn. Cách thêu này có kh năng t o n n cho các
m ng màu l n, ph i h p màu s c trong tranh v i s c đ và kho ng sáng t i
h p lý. Các canh ch - đng thêu s i ch c a ườ đâm xô gi ng nh nét bút trong ư
h i h a s n d u tô bóng đm nh t n i hình kh i canh ch ph kín cùng chi u, ơ
mũi ch ng n dài so le chen vào các khe gi a nh ng s i ch thêu tr c, t o ướ
thành m ng thêu l n đc chuy n màu và s c đ đm nh t nhu n nhuy n. ượ
Thêu đâm xô là môn thêu chính đc th c hi n nhi u nh t trên m t t m tranh,ượ
có ít nh t 12 l i thêu đâm xô: thêu xô ngang, xô d c, xô vát, xô t a, xô l n, ượ
xô l n xoay, xô l n t a, xô t a l n... Ng i th có th linh ho t th c hi nượ ượ ượ ườ
t ng h a ti t riêng bi t nh thêu đâm xô lá c khác v i đâm xô lá h ng và khó ế ư
3
h n là cách đâm xô tr n mũi ch , đâm xô n mũi ... trong nh ng l i thêu trênơ
thì vi c pha màu, chen màu, ch ng màu - cách màu ... ng i th thêu ch ườ
đng ng d ng góp ph n sáng t o ho c th c hi n đúng yêu c u khách đt
hàng ho c b n m u qui đnh. S k t h p hài hòa trên m t m ng màu b ng ế
nhi u l i đâm xô khác nhau s t o cho tranh thêu thêm ngh thu t ph n ánh
tài năng, tính cách và trình đ tay ngh .
H c ngh Thêu tay giúp h c sinh bi t gìn gi , k th a và phát huy ngh ế ế
truy n th ng, t o đi u ki n cho các em ti p xúc làm quen c m th đc v ế ượ
đp c a tác ph m. Bên c nh đó thêu cũng rèn luy n cho h c sinh k năng
quan sát, s kiên trì, t m , tính sáng t o, b i d ng óc th m mĩ và s khéo léo ưỡ
trong sinh ho t cũng nh trong h c t p. ư
Là giáo viên d y ngh - ngh Thêu tay l p 11, tôi r t mu n h c sinh
n m v ng ki n th c, th c hi n t t th c hành và có đam mê v i môn h c. ế
Trong các bài th c hành c n n m b t và th c hi n nhi u y u t đ có s n ế
ph m t t, trong đó có hai y u t quan tr ng đó là k thu t thêu và ph i màu. ế
Đ giúp h c sinh th hi n t t h n trong các bài th c hành thêu, tôi ch n ơ
đ tài "Ch n màu ch thêu trong k thu t thêu đâm xô trong Bài 13 Thêu
đâm xô hoa cúc cách tròn".
II. S c n thi t c a vi c th c hi n sáng ki n ế ế
Nh m kh i d y trong h c sinh óc th m mĩ và tính sáng t o, giúp các em ơ
h ng thú h n trong các bài th c hành thêu; đng th i ơ đánh giá s c m th
màu s c, cách ch n ch và ph i màu trong k thu t Thêu đâm xô hoa cúc cách
tròn c a h c sinh h c ngh Thêu tay t i Trung tâm k thu t t ng h p -
H ng nghi p t nh Đi n Biên.ướ
B. PH M VI TRI N KHAI TH C HI N
Vi c ch n ch thêu và cách s d ng màu s c trong gi ng d y Ngh ph
thông - Ngh Thêu tay cho h c sinh THPT có nhi u n i dung đ nghiên c u.
4
Trong đ tài này, tôi giúp h c sinh tìm hi u v ch thêu và s v n d ng sáng
t o c a h c sinh trong ph i màu ch đ thêu pha màu hoa cúc cánh tròn.
Đi t ng chính tôi tìm hi u và th c hi n đ tài này là h c sinh h c ượ
ngh Thêu tay t i Trung tâm K thu t t ng h p - H ng nghi p t nh Đi n ướ
Biên và các tr ng THPT có t ch c h c ngh Thêu tay.ườ
C. N I DUNG
I. Tình tr ng gi i pháp đã bi t ế
Hi n nay, Trung tâm KTTH - HN t nh Đi n Biên th c hi n d y Ngh
ph thông - ngh Thêu tay cho h c sinh l p 11 g m 105 ti t, là m t trong nh ng ế
n i dung t ch n trong ho t đng “Giáo d c Ngh ph thôngv i th i l ng 4 ượ
ti t/ tu n.ế
N i dung ch ng trình đc xây d ng theo h ng l a ch n nh ng ươ ượ ướ
ki n th c và k năng c b n c a ngh do B Giáo d c và Đào t o quy đnh,ế ơ
có nhi u ng d ng trong th c t , phù h p v i l a tu i h c sinh, k th a và ế ế
phát tri n nh ng ki n th c và k năng h c sinh đã h c môn Công ngh l p ế
9. Ch ng trình đã dành trên 70% t ng th i gian đ h c sinh rèn luy n kươ
năng th c hành. Trong các bài th c hành, h c sinh đc v n d ng k thu t ượ
thêu trang trí các s n ph m may m c và rua xung quanh khăn, v g i.
Quá trình th c hi n các bài th c hành, h c sinh khó l a ch n ch thêu
cho phù h p, lúng túng khi thêu pha màu, d n đn ch t l ng s n ph m ế ượ
không cao; h c sinh luôn thi u th i gian đ th c hi n bài h c. ế
Đi v i ngh Thêu tay, yêu c u h c sinh bi t đc khái ni m, yêu c u ế ượ
k thu t và ng d ng c a m t s ph ng pháp thêu, rua c b n. ươ ơ Bi t đcế ượ
yêu c u k thu t và yêu c u th m m đi v i s n ph m thêu. H c sinh bi t ế
ch n l a màu ch và ph ng pháp thêu phù h p v i t ng s n ph m. ươ
Qua các năm hi n th c gi ngd y, b n nh n th y:
- H c sinh ch a n m b t đc cách ch n ch và pha m u cho phù h p ư ượ
v i h a ti t c n thêu; ế
5