Luận án Tiến sĩ Hành chính công: Quản lý nhà nước đối với TCT90-91 theo hướng hình thành TĐKT

Chia sẻ: Minh Van Thuan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:201

Thêm vào BST

Báo xấu

91
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án Tiến sĩ Hành chính công: Quản lý nhà nước đối với TCT-91 theo hướng hình thành TĐKT nhằm hệ thống hóa có bổ sung và hoàn thiện cơ sở khoa học quản lý nhà nước đối với TCT90-91 theo hướng hình thành TĐKT; đề xuất phương hướng hệ thống giải pháp cũng như các điều kiện thực hiện giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với TCT90-91 theo hướng hình thành TĐKT.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Hành chính công: Quản lý nhà nước đối với TCT90-91 theo hướng hình thành TĐKT

PH N M ð U 1. Tính c p thi t c a ñ tài Th c hi n ñ i m i, xây d ng n n kinh t th trư ng ñ nh hư ng XHCN trong xu th h i nh p qu c t , vi c t o l p và phát tri n các TCT, TðKT l n có ñ ti m l c c nh tr nh c th trư ng trong và ngoài nư c là m c tiêu chi n lư c c a nhà nư c Viêt Nam. ð ng và Nhà nư c coi ñây là ch trương l n trong ñư ng l i kinh t ñ t nư c. Trong quá trình xây d ng các TCT, TðKT m nh qu n lý nhà nư c có vai trò quy t ñ nh. Qu n lý nhà nư c t o ra các chu n m c pháp lý, các ñi u ki n, ti n ñ ... ñ các DNNN phát tri n thành nh ng TðKT có ti m l c ñ m nh, ñóng vai trò nòng c t, ch ñ o cho n n kinh t . Th c hi n m c tiêu ñó ñòi h i không ng ng hoàn thi n, ñ i m i qu n lý nhà nư c ñ i v i các TCT 90 - 91 nói chung trong ñó có các TCT 90 – 91 và TðKT nhà nư c. ðây là v n ñ m i, v a làm v a hoàn thi n Vi t Nam. Vì v y, vi c nghiên c u m t cách h th ng toàn di n và c th c lý lu n và th c ti n qu n lý nhà nư c ñ i v i các DNNN theo hư ng hình thành các TðKT m nh là ñòi h i b c xúc hi n nay c a công cu c ñ i m i qu n lý hành chính nhà nư c v kinh t , c i cách hành chính công. Là cán b nhi u năm làm công tác qu n lý các TCT 90 – 91, ñã ti p c n nhi u v i th c t và có nh ng kinh nghi m nh t ñ nh tôi ch n v n ñ “Qu n lý nhà nư c ñ i v i TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT” làm ñ tài lu n án ti n s qu n lý hành chính công. Vi c nghiên c u ñ tài m t m t gi i quy t ñư c nh ng v n ñ b c xúc ñ t ra hi n nay nư c ta, phù h p v i chuyên ngành qu n lý hành chính công, ñ c bi t cho phép k t h p lý lu n h c t p, nghiên c u v i ho t ñ ng th c ti n c a b n thân. 2. M c ñích nghiên c u - H th ng hóa có b sung và hoàn thi n cơ s khoa h c QLNN ñ i v i TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT. - Phân tích th c tr ng hình thành và ho t ñ ng c a các TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT ñ c bi t là th c tr ng QLNN ñ i v i TCT 90 – 91 theo 1
hư ng hình thành TðKT Vi t Nam. Qua ñó, ch ra nh ng v n ñ b c xúc c n x lý trong vi c hoàn thi n QLNN ñ i v i TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT. - ð xu t phương hư ng h th ng gi i pháp cũng như các ñi u ki n th c hi n gi i pháp hoàn thi n QLNN ñ i v i TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT. 3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u - ð i tư ng nghiên c u ð i tư ng nghiên c u c a lu n án là QLNN ñ i v i TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT - Ph m vi nghiên c u Lu n án nghiên c u t m vĩ mô, ch y u t p trung vào ch ñ , chính sách cơ ch , n i dung QLNN ñ i v i TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT trong ph m vi Vi t Nam hi n nay. 4. Phương pháp nghiên c u Trên cơ s nguyên lý ch nghĩa Mác – Lê nin, tư tư ng H Chí Minh, quan ñi m, ñư ng l i c a ð ng và Nhà nư c ta, phương pháp lu n duy v t bi n ch ng, duy v t l ch s , lu n án s d ng các phương pháp ch y u sau ñây trong nghiên c u: - Phân tích, ñ i chi u, so sánh - T ng h p - Phân t - Kh o sát th c t - ði u tra - Phân tích th ng kê Ngoài ra lu n án có s d ng nh ng k t qu nghiên c u liên quan ñ n ñ tài trong và ngoài nư c ñã công b . 5. ðóng góp khoa h c m i c a lu n án Th nh t, v lý lu n 2
- Ch ra các tiêu chí ñ i v i TCT ñ phân bi t v i các lo i hình doanh nghi p khác - ðưa ra cơ s lý lu n cho vi c phát tri n TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT - ðưa ra khái ni m QLNN ñ i v i TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT. Phân tích lu n c khoa h c c a khái ni m + Ch ra ch th , khách th và ñ i tư ng qu n lý + ð xu t xây d ng phương th c qu n lý và h th ng công c ñ th c hi n các phương th c - Xây d ng m t cách h th ng các n i dung QLNN ñ i v i TCT 90 – 91theo hư ng hình thành TðKT ðây là nh ng v n ñ lý lu n mà chưa có tài li u nào ñ c p ñ n Th hai, ñ i v i th c ti n Trên cơ s phân tích th c tr ng ho t ñ ng c a TCT 90 – 91, các TðKT, quá trình phát tri n TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT và th c tr ng QLNN ñ i v i TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT lu n án ch ra k t qu ñ t ñư c, nh ng h n ch , nguyên nhân c a nó. ð c bi t ñã ñưa ra 5 v n ñ b c xúc c n x lý trong vi c hoàn thi n QLNN ñ i v i TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT. ðó là : - V n ñ t o l p môi trư ng, kh năng, ñi u ki n ñ các TCT, TðKT tích t , t p trung v n tăng s c c nh tranh - V n ñ t ch , t ch u trách nhi m c a TðKT cũng như các công ty, ñơn v trong TðKT - V n ñ m nh l nh hành chính trong qu n lý - V n ñ cán b qu n lý TðKT và các doanh nghi p trong TðKT - Cơ s pháp lý cho quan h gi a công ty m v i các công ty con và gi a các công ty con v i nhau trong t p ñoàn Th ba, k t qu nghiên c u 3
ð xu t phương hư ng h th ng các gi i pháp ( 6 nhóm gi i pháp) và ñi u ki n (5 nhóm ñi u ki n) hoàn thi n QLNN ñ i v i TCT 90 – 91theo hư ng hình thành TðKT. ð c bi t lu n án ñã thi t k các cách th c, l trình c th ñ th c hi n các gi i pháp. Nh ng ñóng góp khoa h c m i c a lu n án s là căn c , cơ s cho vi c ho ch ñ nh chính sách v ñ i m i QLNN ñ i v i TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT. 6. K t c u lu n án QLNN ñ i v i TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT Ph n m ñ u Chương 1 Lu n c khoa h c QLNN ñ i v i TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT Chương 2 Th c tr ng QLNN ñ i v i TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT Chương 3 Phương hư ng và h th ng gi i pháp hoàn thi n QLNN ñ i v i TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT K t lu n. 4
T NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C U TðKT là hình th c t ch c kinh t hi n ñ i các nư c trên th gi i. Trong c nh tranh trên th trư ng, TðKT th hi n nhi u ưu ñi m. Do v y các nư c cũng như Vi t Nam, Nhà nư c cũng như các nhà khoa h c r t quan tâm ñ n TðKT c v lý lu n cũng như t ng k t th c ti n. Cho ñ n nay liên quan ñ n DNNN l n trong ñó có các TCT và TðKT ñã có nhi u văn b n pháp lu t nhà nư c, các tài li u, công trình khoa h c trong và ngoài nư c ñ c p ñ n. Vi t Nam trư c h t là nh ng văn b n pháp lu t c a Nhà nư c v TCT nhà nư c, v chuy n ñ i TCT nhà nư c hình thành các TðKT theo mô hình công ty m - công ty con. Nh ng văn b n c a nhà nư c liên quan ñ n s hình thành và phát tri n c a các TCT và TðKT ch y u Vi t Nam bao g m: - Ngh ñ nh s 388/HðBT, ngày 20/11/1991 c a H i ñ ng B trư ng (HðBT) v vi c thành l p và gi i th DNNN. - Quy t ñ nh 90/TTg, ngày 07/03/1994 c a Th tư ng Chính ph v vi c ti p t c s p x p t i DNNN. - Quy t ñ nh 91/TTg, ngày 07/03/1994 c a Th tư ng Chính ph v vi c thí ñi m thành l p T p ñoàn kinh doanh. - Ch th 272/TTg, ngày 03/05/1995 c a Th tư ng Chính ph v kh n trương hoàn thành vi c t ch c, s p x p l i các LHXN, TCT. - Ngh ñ nh s 39/CP, ngày 27/06/1995 c a Th tư ng Chính ph v ði u l m u t ch c và ho t ñ ng c a T ng công ty Nhà nư c. - Ch th 500/TTg, ngày 25/08/1995 c a Th tư ng Chính ph v xây d ng phương án t ng th s p x p DNNN trong t ng ngành và t ng ñ a phương. - Ngày 20/04/1995 Qu c h i thông qua Lu t doanh nghi p nhà nư c. - Ch th 573/TTg, ngày 23/08/1996 c a Th tư ng Chính ph v vi c t o ñi u ki n cho các TCT. Th tư ng quy t ñ nh thành l p s m ñi vào ho t ñ ng n ñ nh. 5
- Quy t ñ nh 838 TC/Qð-TCDN, ngày 28/08/1996 c a B trư ng B tài chính v vi c ban hành Quy ch tài chính m u c a TCT Nhà nư c. - Ngh ñ nh s 59 CP ngày 03/10/1996 c a Chính ph ban hành Quy ch qu n lý và h ch toán kinh doanh ñ i v i DNNN. - Ch th 20/1998/CT-TTg, ngày 26/05/1998 c a Th tư ng Chính ph v vi c ñ y m nh, s p x p, ñ i m i qu n lý DNNN, c ng c và hoàn thi n các T ng công ty. - Ch th 15/1999/CT-TTg, ngày 26/05/1999 c a Th tư ng Chính ph v vi c hoàn thi n t ch c ho t ñ ng các T ng công ty Nhà nư c. - Thông tư 66/1999/TT-BTC, ngày 07/06/1999 c a B trư ng B tài chính v vi c hư ng d n xây d ng, s a ñ i Quy ch tài chính c a T ng công ty Nhà nư c. - Năm 2003, Qu c h i thông qua lu t Doanh nghi p nhà nư c s a ñ i (g i là lu t DNNN năm 2003). - Ngh ñ nh s 153/2004/Nð-CP ngày 09/08/2004 c a Chính ph v t ch c, qu n lý t ng công ty nhà nư c và chuy n ñ i t ng công ty nhà nư c, công ty nhà nư c ñ c l p theo mô hình công ty m - công ty con. - Ngh ñ nh s 199/2004/Nð-CP ngày 03/12/2004 c a Chính ph Ban hành Quy ch qu n lý tài chính c a công ty nhà nư c và qu n lý v n nhà nư c ñ u tư vào doanh nghi p khác. - Năm 2005, Qu c h i thông qua Lu t Doanh nghi p. - Ngh ñ nh s 111/2007/Nð-CP ngày 26/06/2007 c a Chính ph v t ch c, qu n lý t ng công ty nhà nư c và chuy n ñ i t ng công ty nhà nư c, công ty nhà nư c ñ c l p theo mô hình công ty m - công ty con ho t ñ ng theo Lu t Doanh nghi p. - Ngh ñ nh s 101/2009/Nð-CP ngày 05/11/2009 c a Chính ph v thí ñi m thành l p, t ch c, ho t ñ ng và qu n lý t p ñoàn kinh t nhà nư c. ð c bi t là Th tư ng Chính ph ñã có nhi u quy t ñ nh v thành l p các t p ñoàn kinh t theo mô hình công ty m - công ty con (như: T p ñoàn Bưu chính – Vi n thông Vi t Nam, T p ñoàn D u khí Vi t Nam, T p ñoàn ði n l c 6
Vi t Nam, T p ñoàn Cao su, T p ñoàn Công nghi p Tàu th y, T p ñoàn Công nghi p Than – Khoáng s n, T p ñoàn B o Vi t, T p ñoàn Công nghi p và Xây d ng Vi t Nam, T p ñoàn phát tri n nhà và ñô th Vi t Nam...). ðây là nh ng văn b n pháp lu t c a nhà nư c quy ñ nh nh ng ñi u ki n pháp lý cho vi c hình thành và phát tri n các t p ñoàn kinh t Vi t Nam. Ch y u quy ñ nh v t ch c b máy; v ch c năng, nhi m v , các ch c danh qu n lý trong t p ñoàn và cơ s pháp lý v m i quan h gi a T ng công ty v i các công thành viên, ho c công ty m v i các công ty con và gi a các công ty con v i nhau trong t p ñoàn kinh t . Nh ng căn c pháp lý này có v trí ñ c bi t quan tr ng cho vi c t ch c và ho t ñ ng c a các t p ñoàn kinh t . Bên c nh nh ng văn b n pháp lu t c a Nhà nư c, các t ch c và các nhà khoa h c cũng ñã có nhi u ñ tài, công trình nghiên c u v t p ñoàn kinh t . M t s công trình nghiên c u ch y u liên quan ñ n lu n án như: “Thành l p và qu n lý các t p ñoàn kinh doanh Vi t Nam” (GS.TS Nguy n ðình Phan ch biên, Nhà xu t b n Chính tr Qu c gia – Hà N i 1996); “Mô hình t p ñoàn kinh t trong Công nghi p hóa – Hi n ñ i hóa” (GS.TSKH Vũ Huy T ch biên, Nhà xu t b n Chính tr Qu c gia – Hà N i 2002); “T p ñoàn kinh t và m t s v n ñ v xây d ng t p ñoàn kinh t Vi t Nam” (tác gi Minh Châu, Nhà xu t b n Bưu ñi n – Hà N i 2005); “T p ñoàn Ngân hàng th gi i v n hành và thao tác” (Lưu Ch n Á, Tri u Văn Kinh, Nhà xu t b n Chính tr Qu c gia – Hà N i 1994); “T p ñoàn kinh t - Lý lu n và kinh nghi m qu c t ng d ng vào Vi t Nam” (Tr n Ti n Cư ng ch biên, Nhà xu t b n Giao thông V n t i – Hà N i 2005); “Cơ s lý lu n và th c ti n v thành l p và qu n lý t p ñoàn kinh t Vi t Nam”, (ð tài khoa h c – Vi n nghiên c u kinh t Trung ương th c hi n - 2003); “Hình thành và phát tri n t p ñoàn kinh t trên cơ s T ng công ty nhà nư c”, (ð án, B K ho ch và ð u tư th c hi n - 2005); “Xu th hình thành t p ñoàn kinh t Vi t Nam” (ð tài khoa h c do B K ho ch và ð u tư nghiên c u - 2007); “Xây d ng mô hình qu n lý tài chính ñ i v i t p ñoàn kinh t ” (ð ðình Tu n, Chuyên ñ nghiên c u khoa h c, Vi n nghiên c u tài chính, Hà N i - 2000); “Chính sách và cơ ch tài chính c a T ng công ty ho t ñ ng theo mô 7
hình Công ty m - Công ty con” (TS Nguy n ðăng Nam, Hoàng xuân Vương, ð tài nghiên c u khoa h c c p b , H c vi n Tài chính, Hà N i - 2003); ð án “T p ñoàn kinh t ” c a Vi n nghiên c u qu n lý kinh t Trung ương trình Chính ph , quý IV – 2003; “Nh ng gi i pháp cơ b n nh m hình thành và phát tri n t p toàn kinh doanh Vi t Nam hi n nay” (Nguy n Bích Loan, Lu n án ti n s khoa h c kinh t , Trư ng ðH Thương m i, Hà N i - 1999); “Các gi i pháp tài chính trong vi c huy ñ ng v n cho ñ u tư phát tri n T ng công ty d u khí Vi t Nam theo hư ng t p ñoàn kinh t ” (Nguy n Ng c S , lu n án ti n sĩ chuyên ngành Tài chính, lưu thông ti n t và tín d ng, H c vi n Tài chính, Hà N i 2006); “Hoàn thi n mô hình t ch c qu n lý các T ng công ty nhà nư c trong ti n trình h i nh p kinh t qu c t ” (Lu n án TS c a Tr n Th Thanh H ng, b o v t i H c vi n Chính tr qu c gia H Chí Minh, năm 2004); “M t s gi i pháp hoàn thi n phương th c qu n lý nhà nư c ñ i v i các lo i hình doanh nghi p” (ð tài khoa h c c p b , do TS Trang Th Tuy t là ch nhi m, b o v t i H c vi n HCQG năm 2004); “Qu n lý nhà nư c v tài chính ñ i v i TðKT Vi t Nam” (Lu n án TS c a Nguy n ðăng Qu , chuyên ngành Qu n lý hành chính công, b o v t i H c vi n HCQG năm 2009); “ð i m i cơ ch qu n lý v n và tài s n ñ i v i các T ng công ty 91 phát tri n theo mô hình t p ñoàn kinh doanh Vi t Nam” (Nguy n Xuân Nam, lu n án TS chuyên ngành Tài chính, lưu thông ti n t và tín d ng – H c vi n Tài chính Hà N i 2006); “Gi i pháp ñ i m i cơ ch tài chính c a T ng Công ty Hàng không Vi t Nam theo mô hình t p ñoàn kinh doanh” (Vũ Hà Cư ng, lu n án TS chuyên ngành Tài chính, lưu thông ti n t và tín d ng – H c vi n Ngân hàng, Hà N i 2006); “T p ñoàn kinh t - các v n ñ th c ti n và ñ xu t chính sách” (H i th o khoa h c - Vi n nghiên c u qu n lý kinh t Trung ương t ch c t i Hà N i t 31/05 ñ n 01/06/2005); “Kinh nghi m qu c t v T p ñoàn kinh t ” (H i th o khoa h c - Vi n nghiên c u qu n lý kinh t Trung ương t ch c t i Hà N i t 24/02 ñ n 25/02/2005); “M t s v n ñ v các t p ñoàn kinh t Vi t Nam và các ngân hàng do t p ñoàn kinh t m i thành l p” (Nguy n Kim Anh – T p chí qu n lý kinh t s 19/2008); “Xây d ng t p ñoàn kinh t - Gi i pháp nâng cao kh năng c nh tranh và h i nh p c a các 8
T ng công ty nhà nư c hi n nay” (ð Duy Hà, T p chí Qu n lý kinh t - S 15, tháng 7+8/2007); “M t s lý lu n v t p ñoàn kinh t ” (TS Phan Th o Nguyên, T p chí Công ngh thông tin và truy n thông, 21/05/2007); “M t s v n ñ v thành l p t p ñoàn kinh t ”, (Báo ñi n t , Báo Công nghi p c a B Công thương – 30/5/2005); “T p ñoàn kinh t ” (Lu t gia Vũ Xuân Ti n, DNNN.com.vn, ngày 11/04/2006); “Phát tri n kinh t t p ñoàn: Chính sách ñi sau th c ti n” (Báo Ngư i lao ñ ng ñi n t , 27/09/2007); “Qu n t p ñoàn b ng m nh l nh hành chính hay ñ u tư tài chính?” (Phương Loan, TuanVietnam.net, 17/08/2008); “Qu n lý các t p ñoàn kinh t ” (Nguy n Quang A, Lao ð ng Cu i tu n s 33 ngày 17/8/2008); “T p ñoàn kinh t : Qu n th nào cho ñư c” (Nguy n Hi n, ð i s ng và Pháp lu t Online, 15/8/2008); “Mô hình t p ñoàn nhà nư c và m i lo vư t t m ki m soát” (tác gi Nguy n Trung, institute of development studies, 16/9/2008). Trong nh ng công trình và các tác ph m nghiên c u trên, các tác gi t p trung nghiên c u ñ c p ñ n quá trình hình thành và phát tri n t p ñoàn nói chung. Ch y u ñ c p ñ n l ch s ra ñ i c a t p ñoàn kinh t ; các ñi u ki n v chính tr , kinh t - xã h i, v phát tri n th trư ng làm ti n ñ cho vi c ra ñ i t p ñoàn kinh t ; cũng có công trình ñ c p ñ n các y u t , ñi u ki n cho t p ñoàn kinh t phát tri n; ñ c p ñ n vai trò c a qu n lý Nhà nư c ñ i v i s ra ñ i và phát tri n t p ñoàn kinh t nói chung và Vi t Nam trong ñi u ki n ñ i m i và h i nh p nói riêng. Các lu n án ti n s ñã nghiên c u ch t p trung vào các khía c nh chuyên sâu, nghi p v ñ i v i qu n lý các TCT, TðKT như “t ch c b máy”, “cơ ch tài chính”, “phương th c huy ñ ng v n”… M t s tài li u và lu n án có ñ c p ñ n v n ñ qu n lý Nhà nư c ñ i v i TðKT nhưng cũng ñi vào các ñ i tư ng, qu n lý c th . Ch ng h n lu n án c a Nguy n ðăng Qu ñi vào QLNN ñ i v i tài chính, ñ tài c a Trang Th Tuy t ñi v QLNN ñ i v i các lo i hình doanh nghi p… Nh ng tài li u trên ch y u t p trung và các khía c nh qu n lý c th , t p trung chính vào khía c nh nghi p v qu n lý kinh t c a n i b TðKT. 9
Qua vi c nghiên c u hoàn thành lu n án “Qu n lý Nhà nư c ñ i v i TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành T p ñoàn kinh t ”, tôi th y r ng : Nh ng công trình khoa h c công b trên ñã t p trung ñ c p ñ n nh ng khía c nh c th : M t là, các văn b n pháp lu t c a Nhà nư c quy ñ nh nh ng ñi u ki n, nh ng y u t ñ hình thành TðKT (ñi u ki n v v n, ñi u ki n v ngành ngh , v cán b …) quy ñ nh các m i quan h trong ho t ñ ng s n xu t kinh doanh gi a các thành viên trong t p ñoàn, ñ c bi t là gi a công ty m v i các công ty con, quy ñ nh các ñi u ki n ñ x lý khi t p ñoàn có r i ro, có tranh ch p… quy ñ nh v công tác cán b ñ i v i nh ng t p ñoàn kinh t t các TCT nhà nư c chuy n thành TðKT. Hai là, các công trình khoa h c khác, k c các lu n án ti n s nghiên c u v TðKT, ñ c p ñ n các ñi u ki n hình thành và phát tri n các t p ñoàn kinh t , t ch c b máy c a t p ñoàn, v m i quan h qu n lý gi a công ty m v i các công ty thành viên trong TðKT, v cơ ch tài chính c a TðKT Ba là, có vài lu n án ti n s nghiên c u qu n lý nhà nư c ñ i v i TðKT, nhưng ñ c p ñ n khía c nh tài chính, t ch c, qu n lý TðKT. các nư c trong quá trình phát tri n kinh t , ñ c bi t là các nư c có n n kinh t th trư ng phát tri n, TðKT ñã ra ñ i và là hình th c t ch c s n xu t có vài trò quan tr ng ñ c bi t trong n n kinh t . Xây d ng và hoàn thi n TðKT ñư c nghiên c u t r t lâu và có nhi u công trình c a các nhà khoa h c ñã ñư c công b . Tuy nhiên hình th c t ch c s n xu t TCT 90-91 ch riêng có Vi t Nam và vi c phát tri n, chuy n ñ i các TCT 90-91 thành TðKT cũng là hình th c ch riêng có trong n n kinh t chuy n ñ i Vi t Nam. Qu n lý nhà nư c ñ i v i TCT 90-91 theo hư ng hình thành TðKT là vi c làm riêng có c a Nhà nư c Vi t Nam. Trên th gi i, các nư c phát tri n cũng như các nư c ñang phát tri n không có hình th c này, và vì v y cũng chưa có tài li u nào ñ c p ñ n v n ñ này c vi lý lu n và th c ti n. Như v y, QLNN ñ i v i TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT chưa có công trình nào ñ c p. V m t lý lu n, nhi u n i dung, khái ni m (như lý lu n 10
v s phát tri n các TCT 90 – 91theo hư ng hình thành TðKT, khái ni m QLNN ñ i v i TCT theo hư ng hình thành TðKT, nh ng yêu c u n i dung QLNN ñ i v i TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT…) chưa tài li u nào ñ c p ñ n. ðây là nh ng n i dung ch y u mà lu n án ñ c p m t cách h th ng, c th c v m t lý lu n l n th c ti n, và qua ñó ñ xu t các gi i pháp nh m hoàn thi n cũng như các ñi u ki n th c hi n. Có th k t lu n, ñ tài lu n án nghiên c u cũng như n i hàm nh ng v n ñ mà lu n án ñ c p, phân tích, lu n gi i là hoàn toàn m i, chưa b trùng l p v i các công trình nghiên c u khoa h c nào. Vi c nghiên c u m t cách h th ng c th c lý lu n và th c ti n QLNN ñ i v i TCT 90 – 91theo hư ng hình thành TðKT có th coi ñây là công trình khoa h c ñ u tiên. Vì v y nghiên c u ñ tài “QLNN ñ i v i TCT 90 – 91 theo hư ng hình thành TðKT” ch c ch n s có giá tr nh t ñ nh c lý lu n và th c ti n ñ i v i khoa h c qu n lý hành chính công nói chung trong ñó có QLNN ñ i v i TCT, TðKT nhà nư c, ñ c bi t s có nh ng ñóng góp khoa h c giá tr cho ho ch ñ nh chính sách trong th c ti n. 11
CHƯƠNG 1 LU N C KHOA H C V QU N LÝ NHÀ NƯ C ð I V I T NG CÔNG TY 90 – 91 THEO HƯ NG HÌNH THÀNH T P ðOÀN KINH T 1.1. T ng quan v T ng công ty 90 – 91, t p ñoàn kinh t và quá trình hình thành t p ñoàn kinh t 1.1.1. Nh n th c v T ng công ty 90 - 91 L ch s phát tri n c a n n kinh t th trư ng các nư c cũng như Vi t Nam ch ra r ng ñ t o l p l i th trong c nh tranh các doanh nghi p ñơn l thông qua hình th c liên k t, liên doanh v i nhau hình thành nên các t h p nhi u Công ty có quy mô l n v v n, có công ngh hi n ñ i thành nh ng doanh nghi p l n. M t hình th c t o l p l i th c nh tranh khác là các nhà kinh doanh m r ng doanh nghi p c a mình, tăng quy mô, m r ng các chi nhánh, các doanh nghi p có cơ s nh trong m t doanh nghi p l n. Nh ng doanh nghi p l n này thư ng t p trung s n xu t, kinh doanh, d ch v m t lĩnh v c, s n ph m…. Ngư i ta quan ni m ñó là các T ng công ty và trong th c t cũng ñư c g i là T ng Công ty. Như v y, có th hi u “T ng công ty là nh ng doanh nghi p có quy mô l n, có nhi u công ty, xí nghi p thành viên cùng s n xu t m t lo i s n ph m ho c chi ti t s n ph m, cùng kinh doanh m t lĩnh v c, có quan h s h u ch t ch ñư c ñi u hành th ng nh t trong cơ s phân công, phân c p gi a T ng công ty v i các ñơn v thành viên v các ho t ñ ng s n xu t kinh doanh”. Cùng v i s phát tri n c a n n kinh t th trư ng các T ng công ty phát tri n r t ña d ng và phong phú v hình th c t ch c, v s h u, quy mô. Trên th c t ñ qu ng bá uy tín trong c nh tranh các nhà kinh doanh thư ng g i doanh ngi p c a mình là T ng công ty. V pháp lu t cũng chưa có văn b n nào quy ñ nh các tiêu chí cho T ng công ty ñ phân bi t gi a T ng công ty và Công ty. Tuy nhiên có th ñ t ra m t s tiêu chí ñ phân bi t T ng công ty và Công ty. - T ng công ty có quy mô l n v v n, lao ñ ng và ph m vi ho t ñ ng. 12
- Ho t ñ ng c a T ng công ty theo ngành s n ph m, d ch v nh t ñ nh. Thư ng các T ng công ty s n xu t, ch t o m t s n ph m hoàn ch nh, ch ng h n T ng công ty SAMCO s n xu t, l p ráp hoàn ch nh ô tô ch khách (t ng b ph n c a ô tô do các công ty thành viên s n xu t); T ng công ty xi măng s n xu t và tiêu th xi măng…… - Các T ng công ty thư ng ñư c t ch c b máy ch t ch theo quan h d c dư c phân công, phân c p phù h p v i nhi m v c a t ng ñơn v , t ng c p trong kinh doanh. Sơ ñ t ch c chung v T ng công ty. TCT Chi nhánh Công ty Công ty Công ty Văn phòng thành viên thành viên thành viên ñ i di n Các xư ng kho, tr m, c a hàng….. - Các T ng công ty thư ng ñư c t ch c qu n lý ho t ñ ng theo th b c rõ ràng, ñư c ñi u hành t p trung th ng nh t t t ng giám ñ c. Nh ng tiêu chí trên T ng công ty là hình th c t ch c doanhh nghi p ñư c phát tri n t các công ty ñáp ng yêu c u c nh tranh c a n n kinh t th trư ng hi n ñ i. Vi t Nam, th c hi n ñ i m i kinh t , chuy n t n n kinh t k ho ch hoá t p trung v i ch ñ s h u xã h i ch nghĩa theo hai hình th c là s h u toàn dân (s h u nhà nư c) và s h u t p th (các h p tác xã), xây d ng n n kinh t th trư ng ñ nh hư ng xã h i ch nghĩa v i ña hình th c s h u. Theo ñó 13
hàng lo t các doanh nghi p thu c các thành phân kinh t ra ñ i và phát tri n, trong ñó kinh t nhà nư c ñóng vai trò ch ñ o. Các doanh nghi p nhà nư c, các T ng công ty nhà nư c là l c lư ng nòng c t ch y u trong n n kinh t . V i s c nh tranh ngày càng gay g t không ch trong nư c mà c v i nư c ngoài, Nhà nư c Vi t Nam ñã ch trương ñ i m i DNNN theo hư ng xây d ng nh ng T ng Công ty nhà nư c, gi v trí then ch t trong n n kinh t qu c dân. ði u 43 Lu t doanh nghi p Nhà nư c ñư c Qu c h i nư c C ng hoà xã h i ch nghĩa Vi t Nam khoá IX thông qua ngày 30/4/1995 quy ñ nh v T ng Công ty Nhà nư c: “T ng Công ty Nhà nư c là t ch c kinh doanh có tư cách pháp nhân, có con d u, có tài s n và có các qu t p trung theo quy ñ nh c a Chính ph , ñư c Nhà nư c giao qu n lý v n, tài nguyên, ñ t ñai và các ngu n l c khác, có trách nhi m b o toàn và phát tri n v n, s d ng có hi u qu các ngu n l c ñư c giao, th c hi n quy n và nghĩa v c a doanh nghi p nhà nư c như quy ñ nh t i chương II c a Lu t doanh ngi p nhà nư c.” “ T ng Công ty Nhà nư c ñư c thành l p và ho t ñ ng trên cơ s liên k t nhi u ñơn v thành viên có m i quan h g n bó v i nhau v l i ích kinh t , công ngh , cung ng, tiêu thu, d ch v , thông tin, ñào t o nghiên c u, ti p th , ho t ñ ng trong m t ho c m t s chuyên ngành kinh t - k thu t chính, nh m tăng cư ng kh năng kinh doanh c a các ñơn v thành viên và th c hi n các nhi m v c a chi n lư c phát tri n kinh t xã h i trong t ng th i kỳ”. Theo ñi u 44 c a Lu t Doanh nghi p nhà nư c: “ T ng công ty nhà nư c có th có các lo i ñơn v thành viên sau ñây: + ðơn v h ch toán ñ c l p; + ðơn v h ch toán ph thu c: + ðơn v s nghi p; ðơn v thành viên c a T ng công ty nhà nư c có con d u, ñư c m tài kho n t i ngân hàng phù h p v i phương th c thanh toán c a T ng công ty nhà nư c. ðơn v thành viên h ch toán ñ c l p có ñi u l riêng do H i ñ ng qu n tr 14
T ng công ty phê chu n phù h p v i các quy ñ nh c a Lu t DNNN và ñi u l T ng công ty nhà nư c. Ch ñ tài chính và h ch toán c a T ng công ty nhà nư c do Chính ph quy ñ nh”. Các T ng công ty (TCT) là các doanh nghi p nhà nư c ho t ñ ng theo Lu t doanh nghi p nhà nư c, nhưng có quy mô l n v v n, v doanh thu, v s lư ng các ñơn v thành viên, v lao ñ ng và v ph m vi ho t ñ ng. Vi c hình thành các T ng công ty là nhân t quan tr ng ñ Nhà nư c th c hi n chi n lư c phát tri n kinh t lâu dài và kh ng ñ nh quy t tâm trong c i cách, nâng cao hi u qu và v th c a thành ph n kinh t Nhà nư c. Các T ng công ty Nhà nư c có các công ty thành viên theo d ng hình chóp, trong ñó các T ng công ty là cơ quan qu n lý không tr c ti p kinh doanh, ho t ñ ng d a vào các kho n phí ñư c n p t các ñơn v thành viên. Nh m kh ng ñ nh vai trò nòng c t c a DNNN trong n n kinh t qu c dân, Chính ph ñã có Quy t ñ nh s 91/TTg ngày 7/3/1994 v vi c “ Thí ñi m thành l p t p ñoàn kinh doanh” và Quy t ñ nh s 90/TTg ngày 7/3/1994 v vi c “ Ti p t c s p x p DNNN”. T ñó ra ñ i các T ng công ty 90 – 91. Vi t Nam các T ng công ty Nhà nư c là nh ng doanh nghi p ho t ñ ng trong nh ng ngành, nh ng lĩnh v c then ch t c a n n kinh t và ñóng vai trò ch l c trong vi c ñ m b o cân ñ i l n và n ñ nh kinh t vĩ mô. Tuỳ t ng lĩnh v c và ñi u ki n c th , các T ng công ty ñư c t ch c theo m t s mô hình sau ñây: Th nh t, theo m i quan h gi a các ñơn v thành viên, các T ng công ty ñư c t ch c theo m t trong 3 lo i mô hình: - Mô hình liên k t theo chi u d c: bao g m các T ng công ty mà các thành viên có m i quan h ch t ch v i nhau, m i doanh nghi p thành viên có th là khác hàng ho c là ngư i cung c p không th thay th ñư c c a các thành viên còn l i. M i thành viên trong T ng công ty ñư c coi là m t m t xích c a quá trình s n xu t, kinh doanh và ph thu c l n nhau. S phát tri n c a t ng thành viên cũng như toàn T ng công ty phu thu c ch t ch và rõ r t vào s phát triê c a các thành viên khác. ð c trưng cho T ng công ty ñư c t ch c theo mô 15
hình này là các T ng công ty: T ng công ty ñi n l c Vi t Nam, T ng công ty Bưu chính Vi n thông, T ng công ty Hàng không Vi t Nam,….. - Mô hình liên k t theo chi u ngang: là d ng t ch c liên k t gi a các doanh nghi p thành viên cùng s n xu t, cung ng m t lo i s n ph m, hàng hoá, d ch v . Do ñó tính ñ c l p tương ñ i cao v cung ng, s n xu t và tiêu th s n ph m hàng hoá, d ch v . Các T ng công ty ho t ñ ng theo mô hình này có m i liên k t tương ñ i l ng l o gi a các doanh nghi p thành viên, ho c th m chí l ng l o c ñ i v i T ng công ty. S ph i h p gi a các doanh nghi p thành viên v chính sách giá, th trư ng, ñào t o ngu n nhân l c, chuy n giao trình ñ qu n lý…cũng là nh ng th m nh c a các T ng công ty này. Thu c mô hình này bao g m các T ng công ty: T ng công ty thép Vi t Nam, T ng công ty gi y Vi t Nam, T ng công ty cà phê Vi t Nam… - Mô hình liên k t h n h p: k t h p gi a hai tr ng thái liên k t d c và liên k t ngang là mô hình liên k t h n h p. M t s T ng công ty liên k t d ng h n h p có quy mô l n, kinh doanh ña ngành, ña lĩnh v c. Các T ng công ty d ng này có m t s doanh nghi p thành viên liên k t theo chi u ngang và m t s doanh nghi p liên k t theo chi u d c. Ch ng h n T ng công ty Hàng h i Vi t Nam, T ng công ty Công nghi p tàu th y Vi t Nam…. Th hai, theo quy mô v n c a T ng công ty: các T ng công ty ñư c phân thành 2 lo i: - T ng công ty 91 (ñư c thành l p theo quy t ñ nh s 91/TTg ngày 7/3/1994) theo phương án khi thành l p ph i có v n pháp ñ nh t i thi u là 1000 t ñ ng. Các T ng công ty lo i này là nh ng T ng công ty có v n l n, ph m vi ho t ñ ng r ng kh p c nư c, thu c m t s ngành, lĩnh v c quan tr ng c a Nhà nư c và do Th tư ng Chính ph quy t ñ nh thành l p. Tuy nhiên, m t s T ng công ty có v n th p hơn quy ñ nh, nhưng thu c lĩnh v c, ngành quan tr ng, v n do Th tư ng chính ph cho phép thành l p. - T ng công ty 90 (ñư c thành l p theo Quy t ñ nh 90/TTg ngày 7/3/1994), các T ng công ty ñư c thành l p theo mô hình này ph i có v n pháp ñ nh t i thi u 500 t ñ ng (ñ i v i ngành ñ c thù có th th p hơn, nhưng không 16
ñư c dư i 100 t ñ ng và ph i ñư c Th tư ng Chính ph ch p thu n) do B trư ng, cơ quan ngang b và ch t ch t nh thành ph l n quy t ñ nh thành l p. Cơ c u t ch c qu n lý T ng công ty không ph thu c vào lo i hình, quy mô v v n hay lĩnh v c ho t ñ ng, các T ng công ty ñ u bao g m: H i ñ ng qu n tr , Ban ki m soát, Ban giám ñ c ñi u hành và các Ban (phòng) nghi p v thu c cơ quan t ng công ty. Theo lu t DNNN, T ng công ty 90 – 91 là doanh nghi p nhà nư c có quy mô l n bao g m các ñơn v thành viên có quan h g n bó v i nhau v l i ích kinh t , tài chính, công ngh , thông tin, ñào t o, nghiên c u, ti p th , ho t dod ng trong m t s chuyên ngành kinh t - k thu t chính, do Nhà nư c thành l p nh m tăng cư ng tích t , t p trung, phân công chuyên môn hoá và h p tác s n xu t ñ th c hi n nhi m v Nhà nư c giao, nâng cao kh năng và hi u qu kinh doanh c a các ñơn v thành viên c a toàn TCT ñáp ng nhu c u c a n n kinh t . T ng công ty 90 – 91 có các ñơn v thành viên h ch toán ñ c l p, h ch toán ph thu c vào các ñơn v s nghi p. T ng công ty ch u s qu n lý Nhà nư c c a các B , cơ quan ngang B , cơ quan thu c Chính ph , UBND t nh và thành ph tr c thu c trung ương v i tư cách là các cơ quan qu n lý Nhà nư c; ñ ng th i ch u s qu n lý c a các cơ quan này v i tư cách là cơ quan th c hi n quy n c a ch s h u ñ i v i doanh nghi p Nhà nư c. Sau khi thành l p các TCT 90, 91 ñã phát huy ñư c vai trò to l n trong n n kinh t . Nó có tác d ng gi v trí ch ñ o c a kinh t nhà nư c, quy t ñ nh trong vi c phát tri n và tăng trư ng kinh t có th coi vi c thành l p các TCT 90, 91 là bư c quá ñ xây d ng các T p ñoàn kinh t Nhà nư c m nh Vi t Nam 1.1.2. T p ñoàn kinh t 1.1.2.1. Khái quát v ñ c ñi m và ñi u ki n ra ñ i các t p ñoàn kinh t . Trong n n kinh t th trư ng phát tri n ñ t o ưu th trong c nh tranh, ch ñ ng x lý khi th trư ng bi n ñ ng, các doanh nghi p ñơn l ñã liên k t l i hình thành các t p h p nhi u doanh nghi p có quy mô ho t ñ ng l n c trong và ngoài nư c, có v n l n, ho t ñ ng trong nhi u ngành ngh , lĩnh v c. Các t h p 17
s n xu t kinh doanh này ñư c quan ni m là t p ñoàn kinh t (TðKT) hay còn g i là t p ñoàn kinh doanh . Hi n nay trên di n ñàn kinh t qu c t và c Vi t Nam còn nhi u quan ni m khác nhau v TðKT. Tuy nhiên, m t cách chung nh t, TðKT có th ñư c hi u là m t cơ c u s h u, t ch c và kinh doanh ña d ng, có quy mô l n. Nó v a có ch c năng s n xu t, v a có ch c năng liên k t nh m tăng cư ng kh năng tích t , t p trung cao các ngu n l c ban ñ u (v n, s c lao ñ ng, công ngh …) ñ tăng kh năng c nh tranh trên th trư ng nh m t i ña hoá l i nhu n. Theo nhóm tác gi c a cu n sách “Thành l p và qu n lý các t p ñoàn kinh doanh Vi t Nam” ñư c xu t b n năm 1996, “T p ñoàn kinh t là pháp nhân kinh t do Nhà nư c thành l p g m nhi u doanh nghi p thành viên có quan h v i nhau v s n xu t, kinh doanh, d ch v và tài chính trên quy mô l n”. T ñi n Thương m i Anh – Pháp - Vi t ñ nh nghĩa t p ñoàn kinh t (group) là th c th kinh t g m m t công ty “m ” và các công ty khác mà nó ki m soát hay tham gia trong ñó. M i công ty trong ñó có th ki m soát ho c tham gia vào các công ty khác n a. Theo tác gi Phan Quang Trung (trong báo cáo chuyên ñ v t p ñoàn kinh t ): “T p ñoàn kinh t là m t th c th kinh t th c hi n s liên k t gi a các ñơn v thành viên là các doanh nghi p có quan h v i nhau v công ngh và l i ích kinh t ”. Theo Ngh ñ nh s 101/2009/Nð-CP ngày 05/11/2009 c a Chính ph v thí ñi m thành l p, t ch c, ho t ñ ng và qu n lý t p ñoàn kinh t nhà nư c, TðKT nhà nư c ñư c ñ nh nghĩa như sau: “T p ñoàn kinh t nhà nư c là nhóm công ty có quy mô l n liên k t dư i hình th c công ty m - công ty con và các hình th c khác, t o thành t h p các doanh nghi p g n bó ch t ch và lâu dài v i nhau v l i ích kinhh t , công ngh , th trư ng và các d ch v kinh doanh khác”. M c tiêu ch y u c a vi c thành l p các t p ñoàn kinh t nhà nư c là: T p trung và huy ñ ng các ngu n l c hình thành nhóm công ty có quy mô l n trong các ngành, lĩnh v c then ch t, c n phát tri n, nâng cao kh năng c nh tranh và h i nh p kinh t qu c t ; Gi vai trò ñ m b o các cân ñ i l n trong n n kinh t qu c dân, ng d ng công ngh cao, t o ñ ng l c phát tri n cho các ngành, lĩnh 18
v c khác và toàn b n n kinh t ; Thúc ñ y liên k t trong chu i giá tr gia tăng, phát tri n các thành ph n kinh t khác; Tăng cư ng qu n lý, giám sát có hi u qu ñ i v i v n, tài s n nhà nư c ñ u tư t i các doanh nghi p trong t p ñoàn; T o cơ s ñ ti p t c hoàn thi n cơ ch , chính sách và pháp lu t v TðKT. a. ð c ñi m cơ b n c a t p ñoàn kinh t M t là, T p ñoàn kinh t có quy mô l n v v n, lao ñ ng, doanh thu và ph m vi ho t ñ ng. T p ñoàn kinh t là m t mô hình tiêu bi u v s tích t và t p trung v n, t o thành s c m nh và hi u qu kinh t nh quy mô. T p ñoàn kinh t t là t ch c kinh t có kh năng phát tri n cao v l c lư ng s n xu t, ti m l c l n v tài chính, ñ c bi t có khă năng phát huy s c m nh ngu n nhân l c b ng nh ng ñ ng l c và bi n pháp thi t th c, t o kh năng c nh tranh vư t tr i so v i các doanh nghi p riêng l . M t y u t r t quan tr ng ñ i v i t p ñoàn ñó là lao ñ ng. L c lư ng lao ñ ng trong t p ñoàn không ch l n v s lư ng, mà còn ph i m nh v ch t lư ng. L c lư ng lao ñ ng trong các t p ñoàn kinh t ñư c tuy n ch n, ñào t o, ñánh giá, s d ng, ñãi ng và ñào th i theo nh ng tiêu chu n và các quy trình nghiêm ng t. Ph m vi ho t ñ ng c a các t p ñoàn kinh t r t r ng, không ch trong m t qu c gia, mà còn mang tính toàn c u. V i chi n lư c c nh tranh, chi m lĩnh và khai thác th trư ng, các t p ñoàn kinh t m r ng quy mô b ng vi c c m nhánh ra nư c ngoài, tăng cư ng h p tác, liên k t và phân công lao ñ ng qu c t . Vì v y, ngày nay các t p ñoàn l n có hàng trăm, hàng nghìn cơ s ho t ñ ng trên th gi i. Hai là, Ho t ñ ng ña ngành, ña lĩnh v c. Vi c l a ch n lĩnh v c, ngành ngh , ñ a bàn ho t ñ ng có l i nhu n cao là ñòi h i c p thi t c a các t p ñoàn kinh t bên c nh vi c duy trì lĩnh v c, ngành ngh v ñ a bàn truy n th ng. L ch s ñã ch ng minh, ban ñ u h u h t các t p ñoàn kinh t xu t phát t s h u nhà nư c thu c các lĩnh v c s n xu t và thương m i, sau ñó chúng có xu hư ng m r ng tư nhân hoá và d n chuy n sang các lĩnh v c khác như tài chính, ngân hàng, b o hi m, nghiên c u khoa h c…Xu 19
hư ng chung là các t ch c tài chính, ngân hàng và nghiên c u khoa h c ngày càng ñư c các t p ñoàn chú tr ng vì nó là ñòn b y tao lên s phát tri n c a t p ñoàn. M c ñích ho t ñ ng ña ngành, ña lĩnh v c c a các t p ñoàn kinh t là phân tán r i ro, m o hi m vào các ngành, các lĩnh v c và các ñ a bàn khác nhau, giúp cho ho t ñ ng c a t p ñoàn luôn ñư c b o toàn và hi u qu cao, ñ ng th i t n d ng ñư c cơ s v t ch t, ngu n nhân l c. Ba là, ða d ng v cơ c u t ch c và s h u. Ban ñ u ph n l n các TðKT ñ u thu c s h u nhà nư c, ho t ñ ng trong các lĩnh v c then ch t c a n n kinh t như ñi n, thép, d u ho , s n xu t vũ khí… sau ñó, do tính kém hi u qu , các t p ñoàn kinh t nhà nư c ñư c chuy n d n sang mô hình tư nhân hoá. Các t p ñoàn ñ u có nhi u thành viên là các công ty, xí nghi p và chi nhánh tham gia v i nhi u công ty l n làm tr c t và ngư i ñ ng ñ u (ho c t ch c ñ ng ñ u) công ty ñó thư ng n m gi m t s c phi u (ho c tài s n) l n nh t trong t p ñoàn, chi ph i các quy t ñ nh quan tr ng trong t p ñoàn. T ch c ñ ng ñ u ñó có th là m t công ty tài chính ho c ngân hàng l n ñ huy ñ ng và ñ u tư cho các công ty thành viên theo các d án phát tri n, ñ ng th i gi vai trò chi ph i, ki m soát các công ty thành viên. V s h u, các t p ñoàn kinh t h u h t là ña s h u. Công ty m thông thư ng là công ty c ph n. Các công ty con có th là c ph n, có th m t ch s h u c a công ty m ho c dư i d ng khác. Các t p ñoàn thành viên có th ph i h p v i nhau theo ki u liên k t d c ho c liên k t ngang, ho c ch gi i h n trong m t chuyên ngành nào ñó. Trong cơ c u t ch c, các t p ñoàn ñ u th c hi n qu n lý theo ña kh i (Multidivision Form hay M - Form). Mô hình t ch c M – Form là k t qu c a ho t ñ ng c a t p ñoàn trong quá trình m r ng, ña d ng hoá v quy mô, s n ph m và th trư ng. B n là, các t p ñoàn kinh t thư ng có trung tâm nghiên c u khoa h c và tri n khai công ngh (R & D Centre). Trung tâm này có các công ty “con” n m trong các công ty thành viên c a t p ñoàn. Các trung tâm nghiên c u c a t p ñoàn có vai trò phát tri n và ñ nh hư ng các công ngh , các lĩnh v c, các s n 20