Luận văn: Giải pháp gia tăng nguồn vốn huy động đối với hệ thống Ngân hàng đầu tư và phát triển

Chia sẻ: Bidao13 Bidao13 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:77

Thêm vào BST

Báo xấu

169
lượt xem 54
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'luận văn: giải pháp gia tăng nguồn vốn huy động đối với hệ thống ngân hàng đầu tư và phát triển', luận văn - báo cáo, thạc sĩ - tiến sĩ - cao học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: Giải pháp gia tăng nguồn vốn huy động đối với hệ thống Ngân hàng đầu tư và phát triển

B GIÁO D C VÀ ÀO T O TRƯ NG I H C KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH ---------------------- HUỲNH TH KIM PHƯ NG GI I PHÁP GIA TĂNG NGU N V N HUY NG I V I H TH NG NGÂN HÀNG U TƯ VÀ PHÁT TRI N VI T NAM LU N VĂN TH C SĨ KINH T TP. H Chí Minh – Năm 2009
B GIÁO D C VÀ ÀO T O TRƯ NG I H C KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH ---------------------- HUỲNH TH KIM PHƯ NG GI I PHÁP GIA TĂNG NGU N V N HUY NG I V I H TH NG NGÂN HÀNG U TƯ VÀ PHÁT TRI N VI T NAM Chuyên ngành : Kinh t tài chính – Ngân hàng Mã s : 60.31.12 LU N VĂN TH C SĨ KINH T NGƯ I HƯ NG D N KHOA H C: PGS.TS LINH HI P TP. H Chí Minh – Năm 2009
M CL C Trang M cl c Danh m c các ch vi t t t Danh m c các b ng bi u Danh m c các hình v , th Ph n m u 1 Chương 1: NGÂN HÀNG THƯƠNG M I VÀ NGU N V N HUY NG 3 TRONG HO T NG KINH DOANH C A NGÂN HÀNG THƯƠNG M I 1.1 Ngân hàng thương m i – Ch c năng và vai trò c a Ngân hàng 3 thương m i trong n n kinh t th trư ng 1.1.1 Khái ni m v Ngân hàng thương m i 3 1.1.2 Ch c năng c a Ngân hàng thương m i 4 1.1.3 Vai trò c a Ngân hàng thương m i 5 1.2 Các ngu n v n trong ho t ng kinh doanh c a Ngân hàng thương m i 5 1.2.1 V n i u l và các qu 6 1.2.2 V n huy ng 8 1.2.3 V n i vay 8 1.2.4 Ngu n v n khác 9 1.3 T m quan tr ng c a ngu n v n huy ng 9 1.3.1 i v i n n kinh t 9 1.3.2 i v i NHTM 9 1.3.3 i v i khách hàng 10 1.4 Các hình th c huy ng v n c a Ngân hàng thương m i 10 1.4.1 Ti n g i không kỳ h n 10 1.4.2 Ti n g i có kỳ h n 11 1.4.3 Ti n g i ti t ki m 11 1.4.4 Phát hành gi y t có giá 12 1.5 Chi phí và r i ro trong công tác huy ng v n 13 1.5.1 Chi phí cho ngu n v n huy ng 13 1.5.2 R i ro trong công tác huy ng v n 16 1.6 Các y u t nh hư ng n ngu n v n huy ng 18 1.6.1 Y u t ch quan 18 1.6.2 Y u t khách quan 22
22 K t lu n chương 1 Chương 2: TH C TR NG CÔNG TÁC HUY NG V N 24 T I H TH NG NH T&PT VN (BIDV) 2.1 Gi i thi u h th ng BIDV 24 2.1.1 L ch s hình thành và phát tri n 24 2.1.2 K t qu ho t ng chính c a BIDV năm 2008 27 2.2 Th c tr ng công tác huy ng v n t i BIDV 29 2.2.1 Các hình th c huy ng v n ư c tri n khai t i BIDV 29 2.2.1.1 Ti n g i thanh toán 29 2.2.1.2 Ti n g i có kỳ h n 30 2.2.1.3 Ti n g i ti t ki m 30 2.2.1.3.1 Ti n g i ti t ki m không kỳ h n 30 2.2.1.3.2 Ti n g i ti t ki m có kỳ h n 31 2.2.1.3.3 Ti n g i ti t ki m b c thang 31 2.2.1.3.4 Ti n g i ti t ki m “ tr ng vàng” 32 2.2.1.3.5 Ti n g i ti t ki m d thư ng 32 2.2.1.4 Phát hành gi y t có giá 33 2.2.2 Các d ch v h tr cho công tác huy ng v n 33 2.2.3 Quy mô ngu n v n huy ng t i BIDV 34 2.2.4 Cơ c u ngu n v n huy ng c a BIDV 39 2.2.5 Qu n tr ngu n v n t i BIDV 48 2.3 ánh giá k t qu t ư c và các t n t i trong công tác 50 huy ng v n t i BIDV 2.3.1 K t qu t ưc 50 2.3.2 Nh ng t n t i 52 2.3.3 Nguyên nhân nh ng t n t i 53 54 K t lu n chương 2 Chương 3: GI I PHÁP GIA TĂNG NGU N V N HUY NG 55 I V I H TH NG NH T&PT VN 3.1 nh hư ng công tác huy ng v n c a BIDV 55 3.1.1 Cơ h i và thách th c trong công tác huy ng v n c a BIDV 55 3.1.2 nh hư ng công tác huy ng v n t i BIDV trong th i gian t i 56
3.2 Nh ng ki n ngh t m vĩ mô nh m gia tăng huy ng v n 57 t i BIDV 3.2.1 Ki n ngh i v i Chính ph 57 3.2.2 Ki n ngh i v i NHNN Vi t Nam 59 3.3 Gi i pháp gia tăng ngu n v n huy ng i v i h th ng BIDV 61 3.3.1 Áp d ng chính sách lãi su t huy ng h p lý 61 3.3.2 Gi i pháp v chính sách quan h khách hàng 61 3.3.3 Gi i pháp v a d ng hóa các s n ph m huy ng v n 62 3.3.4 Gi i pháp phát tri n các d ch v ngân hàng h tr huy ng v n 64 3.3.5 Gi i pháp tăng tính n nh cho ngu n v n huy ng 65 3.3.6 Gi i pháp v phát tri n công ngh 66 3.3.7 Gi i pháp v quy trình th c hi n các nghi p v 67 3.3.8 Gi i pháp v chính sách nhân s 68 3.3.9 Gi i pháp v công tác marketing, phát tri n thương hi u 69 71 K t lu n Chương 3 K t lu n 72 Tài li u tham kh o Ph l c
DANH M C CÁC CH VI T T T ADB : Asian Development Bank – Ngân hàng phát tri n Châu Á AFD : Agence Francaise de Development – Cơ quan phát tri n Pháp ATM : Auto Teller Machine – Máy rút ti n t ng AUD : ôla Úc BIDV : Bank for Investment and Development of Vietnam - Ngân hàng u tư và Phát tri n Vi t Nam CAD : ôla Canada CSTT : Chính sách ti n t DTBB : D tr b t bu c EUR : ng Euro GBP : ng B ng Anh GDP : T ng s n ph m qu c n i IMF : International Monetary Fund – Qu ti n t qu c t JBIC : Japan Bank for International Cooperation – Ngân hàng h p tác qu c t Nh t B n NHNN : Ngân hàng Nhà nư c NHTM : Ngân hàng thương m i NHTW : Ngân hàng Trung ương ODA : Official Development Assistance – H tr phát tri n chính th c TCTD : T ch c tín d ng USD : ôla M VND : ng Vi t Nam WB : World Bank – Ngân hàng th gi i WTO : World Trade Organization - T ch c thương m i th gi i
DANH M C CÁC B NG, BI U STT Tên b ng bi u Trang B ng 2.1 Quy mô ho t ng kinh doanh c a BIDV giai o n 28 2005-2008 B ng 2.2 Hi u qu ho t ng kinh doanh c a BIDV giai o n 28 2005-2008 B ng 2.3 Tc tăng trư ng quy mô và hi u qu ho t ng 28 kinh doanh c a BIDV giai o n 2005-2008 B ng 2.4 M t s ch tiêu an toàn trong ho t ng c a BIDV 28 giai o n 2005-2008 B ng 2.5 Cơ c u ngu n v n BIDV giai o n 2005-2008 39 B ng 2.6 So sánh t c tăng trư ng ngu n v n huy ng c a 40 BIDV B ng 2.7 Cơ c u ngu n v n huy ng c a BIDV theo s n 41 ph m B ng 2.8 Cơ c u ngu n v n huy ng c a BIDV theo vùng 43 kinh t B ng 2.9 Cơ c u ngu n v n huy ng c a BIDV theo lo i ti n 44 t B ng 2.10 Cơ c u ngu n v n huy ng c a BIDV theo i 45 tư ng khách hàng B ng 2.11 Cơ c u ngu n v n huy ng c a BIDV theo kỳ h n 47 B ng 2.12 Xu hư ng an toàn v n c a BIDV theo th i gian 48 B ng 2.13 Kh năng thanh kho n c a BIDV 49 B ng 2.14 Chênh l ch lãi su t u vào – u ra bình quân c a 50 BIDV
DANH M C CÁC HÌNH V , TH STT Tên th Trang th 1.1 Tương quan l a ch n gi a chi phí và r i ro 17 th 2.1 Tc tăng trư ng ngu n v n huy ng c a BIDV 40 theo th i gian th 2.2 So sánh t c tăng trư ng ngu n v n huy ng c a 41 BIDV th 2.3 Cơ c u ngu n v n huy ng c a BIDV theo s n 42 ph m th 2.4 Cơ c u ngu n v n BIDV theo vùng kinh t 43 th 2.5 Cơ c u ngu n v n huy ng c a BIDV theo lo i ti n 45 t th 2.6 Cơ c u ngu n v n huy ng c a BIDV theo i 46 tư ng khách hàng th 2.7 Cơ c u ngu n v n huy ng c a BIDV theo kỳ h n 47
PH N M U 1. Lý do l a ch n tài: H th ng ngân hàng ngày nay ang phát tri n m nh m và ư c xem như xương s ng c a n n kinh t . Trong i u ki n th trư ng ch ng khoán và th trư ng ti n t chưa phát tri n như Vi t Nam, h th ng ngân hàng gi vai trò ch l c trong vi c làm trung gian gi a ti t ki m và u tư, gi a tác nhân th a v n và tác nhân thi u v n. Tuy nhiên, ngu n v n huy ng c a h th ng NHTM còn chi m t tr ng khá nh so v i t ng ngu n v n nhàn r i c a toàn xã h i. Hi n nay, h u h t các NHTM u tình tr ng thi u v n trung dài h n, g p nhi u khó khăn trong vi c tìm ki m các ngu n v n n nh v i chi phí h p lý và phù h p v i nhu c u s d ng v n. Do v y, yêu c u v tăng trư ng v n huy ng v i quy mô và ch t lư ng cao là h t s c c n thi t cho các NHTM. ng trư c xu th h i nh p kinh t c a khu v c và toàn c u c ng v i s c nh tranh khá gay g t v i các ngân hàng khác, BIDV ã và ang c g ng tìm m i hình th c và bi n pháp nh m khai thác t i a nh ng ngu n v n hi n còn ti m tàng trong các t ch c kinh t và dân cư có m t ngu n v n n nh và phong phú hơn, phù h p v i nhu c u u tư. Xu t phát t v trí quan tr ng c a ngu n v n i v i s phát tri n kinh t nói chung và ho t ng c a BIDV nói riêng, tôi l a ch n tài “ Gi i pháp gia tăng ngu n v n huy ng v n i v i h th ng Ngân hàng u tư và Phát tri n Vi t Nam” 2. M c ích nghiên c u: M c ích chính c a lu n văn là t nh ng v n nghiên c u ư c trong lý thuy t, phân tích th c tr ng huy ng v n c a BIDV ưa ra ư c các gi i pháp nh m tăng cư ng huy ng v n, t o s n nh cho ngu n v n kinh doanh c a BIDV. 3. i tư ng và ph m vi nghiên c u: Nh ng v n cơ b n v huy ng v n c a các NHTM. − ánh giá th c tr ng huy ng v n c a BIDV trong 4 năm 2005-2008 − trên các m t: phân tích và qu n tr ngu n v n huy ng t i BIDV tìm ra các ưu, như c i m và nguyên nhân nh ng t n t i trong công tác huy ng v n t i BIDV. 4. Phương pháp nghiên c u
Trong quá trình nghiên c u, tác gi d a vào quan i m duy v t bi n ch ng, duy v t l ch s ng th i k t h p v i phương pháp phân tích t ng h p gi i quy t vn nêu ra. S li u trong lu n văn ư c thu th p và x lý qua 2 ngu n: D li u n i b trong h th ng BIDV. D li u ngo i vi thu th p t các ngu n: sách báo, các phương ti n truy n thông, báo cáo thư ng niên c a Ngân hàng Nhà nư c và m t s NHTM trên a bàn. 5. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a tài nghiên c u − H th ng hóa các phương th c huy ng v n c a NHTM trong n n kinh t th trư ng. − Phân tích th c tr ng huy ng v n, cơ c u huy ng v n t i BIDV tìm ra nh ng như c i m c n kh c ph c. xu t các gi i pháp tăng cư ng huy ng v n cho BIDV. − 6. K t c u c a lu n văn Lu n văn có dài 72 trang, ư c b c c như sau: Ph n m u CHƯƠNG I: NGÂN HÀNG THƯƠNG M I VÀ NGU N V N HUY NG TRONG HO T NG KINH DOANH C A NGÂN HÀNG THƯƠNG M I CHƯƠNG II: TH C TR NG CÔNG TÁC HUY NG V N T I H TH NG NGÂN HÀNG U TƯ VÀ PHÁT TRI N VI T NAM CHƯƠNG III: GI I PHÁP GIA TĂNG NGU N V N HUY NG I V I H TH NG NGÂN HÀNG U TƯ VÀ PHÁT TRI N VI T NAM K t lu n
CHƯƠNG 1 NGÂN HÀNG THƯƠNG M I VÀ NGU N V N HUY NG TRONG HO T NG KINH DOANH C A NGÂN HÀNG THƯƠNG M I 1.1 NGÂN HÀNG THƯƠNG M I – CH C NĂNG VÀ VAI TRÒ C A NGÂN HÀNG THƯƠNG M I TRONG N N KINH T TH TRƯ NG 1.1.1 Khái ni m v Ngân hàng thương m i Trong n n kinh t th trư ng, h th ng ngân hàng ư c t ch c theo mô hình hai c p, trong ó: − C p 1: Ngân hàng Trung ương là cơ quan qu n lý vĩ mô iv im i ho t ng ti n t ngân hàng. − C p 2: Ngân hàng trung gian v i ch c năng kinh doanh ti n t , không th c hi n ch c năng qu n lý Nhà nư c. Trong h th ng ngân hàng trung gian bao g m nhi u lo i hình ngân hàng như: ngân hàng thương m i, ngân hàng u tư, ngân hàng phát tri n, ngân hàng vì m c ích xã h i…. trong ó ngân hàng thương m i gi v trí ch y u. Trên th gi i, NHTM ã xu t hi n t lâu i trên cơ s ho t ng thư ng xuyên là nh n b o qu n ti n, v t có giá tr c a các ch th trong xã h i và s d ng chúng cho vay, cung ng các d ch v khác có liên quan. Vi t Nam, h th ng ngân hàng hai c p cũng m i hình thành và phát tri n kho ng g n 20 năm, trên cơ s n n t ng pháp lý ban u g m 2 Pháp l nh: Pháp l nh Ngân hàng Nhà nư c Vi t Nam và Pháp l nh ngân hàng, h p tác xã tín d ng và công ty tài chính (có hi u l c t 01/10/1990) và t năm 1997 n nay là các b lu t v Ngân hàng. Lu t các t ch c tín d ng Vi t Nam s 07/1997/QHX ngày 12/12/1997 và Lu t s a i b sung m t s i u c a Lu t các T ch c tín d ng s 20/2004/QHXI ngày 15/06/2004 ã xác nh: “Ngân hàng là lo i hình t ch c tín d ng ư c th c hi n toàn b ho t ng ngân hàng và các ho t ng kinh doanh khác có liên quan”. Thu t ng “ngân hàng thương m i” ã ư c ch rõ t i Ngh nh s 49/2000/N -CP c a Chính ph ngày 12/09/2000 như sau: “Ngân hàng thương m i là ngân hàng ư c th c hi n toàn b ho t ng ngân hàng và các ho t ng kinh doanh khác có liên quan vì m c tiêu l i nhu n, góp ph n th c hi n các m c tiêu kinh t c a nhà nư c”.
Trong ó, ho t ng ngân hàng cũng ã ư c phân nh m t cách c th , ó là ho t ng kinh doanh ti n t và d ch v ngân hàng v i n i dung thư ng xuyên là nh n ti n g i, s d ng s ti n này c p tín d ng và cung ng các d ch v thanh toán. 1.1.2 Ch c năng c a Ngân hàng thương m i Trong i u ki n c a n n kinh t th trư ng, NHTM th c hi n các ch c năng sau ây: - Ch c năng th nh t, NHTM là m t trung gian tín d ng. ây là ch c năng c trưng và cơ b n nh t c a ngân hàng và có ý nghĩa c bi t quan tr ng trong vi c thúc y n n kinh t hàng hóa phát tri n. Th c hi n ch c năng này, m t m t NHTM huy ng và t p trung các ngu n v n ti n t t m th i nhàn r i trong n n kinh t như v n t m th i nhàn r i trong các t ch c kinh t , cơ quan, oàn th , ti n ti t ki m c a dân cư…. hình thành ngu n v n cho vay. M t khác trên cơ s ngu n v n ã huy ng ư c, ngân hàng s d ng cho vay áp ng nhu c u v n c a n n kinh t . Khi th c hi n ch c năng làm trung gian tín d ng, NHTM ã huy ng tri t ư c các kho n v n nhàn r i, i u hòa v n t nơi th a n nơi thi u, kích thích quá trình luân chuy n v n c a toàn xã h i và thúc y quá trình tái s n xu t c a các doanh nghi p. − Ch c năng th hai c a NHTM là làm trung gian thanh toán và qu n lý các phương ti n thanh toán. Khi các khách hàng g i ti n vào ngân hàng, h s ưc ngân hàng m b o an toàn trong vi c c t gi ti n và th c hi n thu chi m t cách nhanh chóng, ti n l i, nh t là i v i nh ng kho n thanh toán có giá tr l n, cùng kh p a phương, mà n u khách hàng t th c hi n s r t t n kém và khó khăn. Trong khi làm trung gian thanh toán, ngân hàng t o ra nh ng công c lưu thông như séc, th thanh toán … ã ti t ki m ư c cho xã h i r t nhi u v chi phí lưu thông. − Ch c năng th ba là NHTM cung c p d ch v tài chính – ngân hàng. Trong quá trình th c hi n nghi p v tín d ng và ngân qu , ngân hàng có nh ng i u ki n thu n l i v kho qu , thông tin quan h r ng rãi v i các doanh nghi p. Qua ó, ngân hàng có th làm tư v n tài chính, u tư, gi h tài s n quý giá, làm i lý phát hành ch ng khoán cho các doanh nghi p … nh n ư c kho n hoa h ng, phí… s v a ti t ki m chi phí v a t hiêu qu cao.
1.1.3 Vai trò c a Ngân hàng thương m i − NHTM giúp cho các doanh nghi p có v n u tư m r ng s n xu t kinh doanh, nâng cao hi u qu kinh doanh. Trong n n kinh t th trư ng, m r ng ư c quy mô s n xu t òi h i doanh nghi p ph i có m t lư ng v n nh t nh i m i thi t b và công ngh . Trong i u ki n ó, NHTM m t m t áp ng y và k p th i nhu c u v n thi u h t, cung c p d ch v thanh toán và các d ch v khác nh m h tr các doanh nghi p th c hi n t t ho t ng s n xu t kinh doanh. − NHTM làm c u n i gi a NHTW v i n n kinh t th c hi n các chính sách ti n t . th c thi chính sách ti n t , NHTW s d ng các công c như lãi su t, t l d tr b t bu c, các nghi p v trên th trư ng m . Chính các NHTM là ch th ch u s tác ng tr c ti p c a nh ng công c này ng th i óng vai trò c u n i trong vi c chuy n ti p các tác ng c a chính sách ti n t n n n kinh t Chính ph và NHTW có nh ng chính sách i u ti t thích h p. − NHTM góp ph n thúc y kinh t i ngo i gi a các qu c gia. V i xu hư ng phát tri n kinh t theo hư ng h i nh p vào c ng ng kinh t qu c t , vi c m r ng và giao lưu kinh t là m t v n t t y u. Thông qua các nghi p v tài tr xu t nh p kh u, quan h thanh toán v i các t ch c tài chính qu c t , NHTM giúp cho vi c thanh toán trao i mua bán ư c di n ra nhanh chóng, thu n ti n, an toàn và hi u qu . 1.2 CÁC NGU N V N TRONG HO T NG KINH DOANH C A NHTM i v i b t kỳ doanh nghi p nào, ti n hành ho t ng s n xu t kinh doanh u ph i có v n. NHTM ư c coi là m t lo i hình doanh nghi p c bi t, kinh doanh trên lĩnh v c ti n t , do v y vi c ti n hành các bi n pháp nghi p v t ol p ngu n v n t ch c ho t ng kinh doanh là v n vô cùng quan tr ng iv i m i NHTM. Thông qua các nghi p v a d ng và phong phú trong lĩnh v c ngu n v n và tài s n N , m i NHTM ã t o l p cho mình m t kh i lư ng v n c n thi t, áp ng nhu c u ho t ng kinh doanh. Thành ph n ngu n v n c a NHTM bao g m: − V n i u l và các qu − V n huy ng − V n i vay − V n khác
1.2.1 V n i u l và các qu V n i ul V n i u l ban u ư c hình thành t các ngu n v n khác nhau, tùy thu c vào hình th c s h u c a ngân hàng ó. C th là: − NHTM nhà nư c: v n i u l do ngân sách nhà nư c c p. − NHTM c ph n: v n i u l ư c hình thành thông qua ho t ng phát hành c phi u trên th trư ng. − NHTM liên doanh: v n i u l do phía Vi t Nam và phía nư c ngoài óng góp theo t l tham gia ã th a thu n trong i u l . − Chi nhánh Ngân hàng nư c ngoài: v n do ngân hàng m chính qu c chuy n qua. − Ngân hàng 100 % v n nư c ngoài: v n i u l do t ch c thành l p t áp ng. V n i u l ph i t m c t i thi u theo quy nh c a pháp lu t ( ư c g i là v n pháp nh). Vi t Nam cũng như t i các qu c gia trên th gi i u có quy nh m c v n pháp nh cho m i lo i hình ngân hàng. M c v n pháp nh có th ư c quy nh thay i tùy m i th i kỳ, phù h p v i yêu c u qu n lý và phát tri n kinh t c a m i qu c gia. V n i u l c a m i NHTM không ph i là m t con s b t bi n mà có th thay i theo xu hư ng tăng lên nh ư c c p b sung, ho c phát hành c phi u b sung, ho c ư c k t chuy n t qu d tr b sung v n i u l theo quy nh c a lu t pháp. Tuy v n i u l không ph i là ngu n v n ch l c tr c ti p ph c v cho nhu c u kinh doanh ti n t i v i NHTM. Song, v n i u l l i có ý nghĩa c bi t quan tr ng xu t phát t m c ích s d ng nó. Trư c h t, v n i u l ư c s d ng xây d ng, mua s m tài s n c nh, trang thi t b chuyên dùng … t c là t o nên cơ s v t ch t ban u ph c v cho ho t ng kinh doanh c a ngân hàng. Ngoài ra các NHTM còn ư c phép s d ng v n i u l góp v n, liên doanh, u tư, c p v n cho các công ty tr c thu c và th c hi n các ho t ng kinh doanh khác. i u này cũng có nghĩa là m i NHTM có v n i u l l n s có kh năng a d ng hóa ho t ng kinh doanh c a mình. V n i u l cũng là y u t làm cơ s xác inh các m c kh ng ch cho vay t i a i v i m t khách hàng, m c v n có th huy ng ….
ư c quy nh b i pháp lu t. V n i u l cũng là y u t quan tr ng t o ni m tin, uy tín ban u c a khách hàng i v i ngân hàng. Các qu c a ngân hàng: ư c hình thành khi ngân hàng ã i vào ho t ng bao g m các qu như: qu d tr b sung v n i u l , các qu d phòng , qu u tư phát tri n, qu khen thư ng phúc l i và các qu khác. Vi t Nam, theo quy t nh s 457/2005/Q -NHNN ngày 19/04/2005, v n t có c a NHTM g m: − V n t có cơ b n (V n c p 1): v n i u l th c có (v n ã ư c c p, v n ã góp), qu d tr b sung v n i u l , qu d phòng tài chính, qu u tư phát tri n nghi p v , l i nhu n không chia. − V n t có b sung (V n c p2): ph n giá tr tăng thêm c a tài s n c nh và ch ng khoán u tư ư c nh giá l i. Trái phi u chuy n i ho c c phi u ưu ãi do t ch c tín d ng phát hành có th i h n dài. m b o an toàn trong ho t ng c a t ch c tín d ng, iu4Q 457/2005/Q -NHNN quy nh ph i duy trì t l t i thi u 8% gi a v n t có so v i tài s n Có r i ro. T l an toàn v n t i thi u V n t có = x 100% CAR T ng tài s n Có r i ro quy i Trong ó: - CAR: Capital Adequacy Ratio – T l an toàn v n t i thi u - T ng tài s n Có r i ro quy i = ∑(Tài s n Có n i b ng x H s r i ro) + ∑(Tài s n ngo i b ng x H s chuy n i x H s r i ro) 1.2.2 V n huy ng ây là ngu n v n ch yus d ng trong ho t ng kinh doanh c a NHTM, th c ch t là tài s n b ng ti n c a các ch s h u mà ngân hàng t m th i qu n lý và s d ng nhưng v i nghĩa v hoàn tr k p th i, y theo th a thu n gi a ngân hàng và khách hàng. Ngu n v n huy ng chi m t tr ng r t l n trong t ng ngu n v n kinh doanh c a NHTM, bao g m: − Ti n g i không kỳ h n c a khách hàng, còn ư c g i là ti n g i thanh toán, ti n g i giao d ch. − Ti n g i có kỳ h n c a các t ch c, oàn th .
− Ngu n v n huy ng qua phát hành các gi y t có giá như kỳ phi u, trái phi u ngân hàng, ch ng ch ti n g i … 1.2.3 V n i vay Trong trư ng h p v n t có và v n huy ng không áp ng nhu c u kinh doanh, NHTM có th vay v n c a các ch th sau: − Vay c a Ngân hàng Nhà nư c dư i hình th c ư c tái c p v n như chi t kh u, tái chi t kh u các ch ng t có giá; c m c các gi y t có giá; vay l i theo h p ng tín d ng … − Vay c a các NHTM khác qua th trư ng liên ngân hàng − Vay c a các t ch c tài chính, tín d ng qu c t . 1.2.4 Ngu n v n khác Bao g m: V n ti p nh n t các t ch c tài chính, các qu , Ngân sách Nhà nư c th c hi n các chương trình, d án v phát tri n kinh t xã h i, c i t o môi sinh; v n ti p nh n cho vay y thác; v n chi m d ng c a khách hàng trong quá trình ho t ng c a ngân hàng ( i lý, chuy n ti n, các d ch v ngân hàng …) 1.3 T M QUAN TR NG C A NGU N V N HUY NG 1.3.1 i v i n n kinh t H th ng NHTM óng vai trò r t quan tr ng trong s phát tri n c a n n kinh t . Thông qua nghi p v huy ng v n mà h th ng ngân hàng t p trung h u h t các ngu n v n ti n t t m th i nhàn r i c a xã h i, bi n ti n nhàn r i t ch là phương ti n tích lũy tr thành ngu n v n l n c a n n kinh t . ây là ngu n v n r t quan tr ng u tư phát tri n n n kinh t vì nó không nh ng l n v s ti n tuy t i mà vì tính ch t “luân chuy n” không ng ng c a nó. c bi t trong chi n lư c phát tri n c a nư c ta là xây d ng n n kinh t theo hư ng công nghi p hóa hi n i hóa nhưng i m xu t phát th p, ngân sách còn h n h p, h u như không có tích lũy t trư c, do ó v n u tư cho các ngành kinh t ph i trông i r t nhi u vào ngu n v n n i l c trong ó ngu n t các ngân hàng huy ng ư c là r t quan tr ng vì nó t o nên s n nh v ng ch c cho s phát tri n nhanh n nh và b n v ng lâu dài. Ngoài vi c thu hút ti n nhàn r i trong xã h i s d ng cho u tư phát tri n bên c nh ó thông qua nghi p v huy ng v n giúp NHNN ki m soát kh i lư ng ti n t trong lưu thông qua vi c s d ng chính sách ti n t ( t l d tr b t bu c, lãi su t cơ b n, lãi su t tái c p v n, lãi su t chi t kh u, t giá….). Ch ng h n mu n thu hút b t lư ng
ti n trong lưu thông, NHNN tăng lãi su t cơ b n, lãi su t chi t kh u, t l d tr b t bu c, kh ng ch dư n tín d ng, và ngư c l i…. nh m i u hòa lưu thông ti n t , ki m ch l m phát, bình n giá c . 1.3.2 i v i NHTM Nghi p v huy ng v n tuy không mang l i l i nhu n tr c ti p cho ngân hàng nhưng nó là nghi p v r t quan tr ng. Không có nghi p v huy ng v n xem như không có ho t ng c a ngân hàng thương m i. NHTM khi ư c c p phép thành l p ph i có v n i u l theo quy nh, tuy nhiên v n i u l ch tài tr cho tài s n c nh, máy móc, thi t b …. c n thi t cho ho t ng ch chưa vn ngân hàng có th th c hi n các ho t ng kinh doanh như c p tín d ng và các d ch v ngân hàng khác. có v n ph c v cho các ho t ng này ngân hàng ph i huy ng v n t khách hàng. Nghi p v huy ng v n, do v y, có ý nghĩa r t quan tr ng iv i ngân hàng cũng như i v i khách hàng. i v i NHTM, nghi p v huy ng v n góp ph n mang l i ngu n v n cho ngân hàng th c hi n các nghi p v kinh doanh khác. Không có nghi p v huy ng v n, NHTM s không có v n tài tr cho ho t ng c a mình. M t khác, thông qua nghi p v huy ng v n, NHTM có th o lư ng ư c uy tín cũng như s tín nhi m c a khách hàng i v i ngân hàng. T ó, NHTM có các bi n pháp không ng ng hoàn thi n ho t ng huy ng v n gi v ng và m r ng quan h v i khách hàng. Có th nói, nghi p v huy ng v n góp ph n gi i quy t u vào c a ngân hàng. 1.3.3 i v i khách hàng Nghi p v huy ng v n cung c p cho khách hàng m t kênh ti t ki m và u tư nh m làm cho ti n c a h sinh l i, t o cơ h i cho h có th gia tăng tiêu dùng trong tương lai. M t khác, nghi p v huy ng v n còn cung c p cho khách hàng m t nơi an toàn h c t tr và tích lũy v n t m th i nhàn r i. Cu i cùng nghi p v huy ng giúp cho khách hàng có cơ h i ti p c n v i các d ch v khác c a ngân hàng, c bi t là d ch v thanh toán qua ngân hàng và d ch v tín d ng khi khách hàng c n v n cho s n xu t, kinh doanh ho c c n ti n cho tiêu dùng. 1.4 CÁC HÌNH TH C HUY NG V N C A NGÂN HÀNG THƯƠNG M I V n huy ng t n t i dư i nhi u hình th c, hay nói cách khác là ngân hàng huy ng v n t nhi u ngu n khác nhau, ph bi n nh t là các ngu n sau ây:
1.4.1 Ti n g i không kỳ h n s d ng các d ch v thanh toán không dùng ti n m t qua ngân hàng, các khách hàng ph i m tài kho n ti n g i thanh toán t i ngân hàng và có s dư nh t nh s n sàng áp ng nhu c u chi tiêu c a mình. Như v y, xét v b n ch t, khi m và g i ti n vào tài kho n này, m c tiêu c a khách hàng không ph i là tìm ki m các kho n lãi t s dư tài kho n. Do ch tài kho n có quy n chi tiêu b t kỳ khi nào trong th i gian làm vi c c a ngân hàng trong ph m vi s dư có trên tài kho n c a minh, cho nên vi c “t n d ng” s dư ti n kho n ti n g i thanh toán c a khách hàng làm ngu n v n cho ngân hàng là r t h n ch . Ngân hàng ch có th s d ng m t t l th p trên s dư tài kho n c a khách hàng làm ngu n v n kinh doanh c a mình. Do v y, lãi su t ti n g i áp d ng i v i lo i tài kho n này r t th p, hay nói cách khác, chi phí cho ngu n v n huy ng theo hình th c này là r t r (th m chí nhi u nư c trên th gi i, s dư tài kho n lo i này ngân hàng không ph i tr lãi cho khách hàng). Ngoài ra, vi c thanh toán qua tài kho n ti n g i không kỳ h n còn giúp tăng ngu n thu phí d ch v cho các NHTM, gi m thi u r i ro trong ho t ng thanh toán c a n n kinh t . 1.4.2 Ti n g i có kỳ h n ây là lo i ti n g i mà i tư ng ch y u là các doanh nghi p g i có − kỳ h n, v tính ch t ho t ng thì gi ng ti n g i ti t ki m có kỳ h n nhưng v m c ích và i tư ng g i cũng khác nhau. − Ti n g i có kỳ h n có th ư c phân thành nhi u lo i theo kỳ h n ngày, tu n, tháng. − Ti n g i có kỳ h n thư ng có quy mô s dư trung bình l n hơn so v i các kho n ti n g i ti t ki m, t o ngu n v n tương i l n cho ho t ng ngân hàng. Tuy nhiên, ngu n v n này thư ng không n nh và t o s c ép cho ngân hàng n u khách hàng rút ti n v i s lư ng l n. 1.4.3 Ti n g i ti t ki m − Ti n g i ti t ki m là kho n ti n c a cá nhân ư c g i vào tài kho n ti n g i ti t ki m, ư c xác nh n trên th ti t ki m, ư c hư ng lãi theo quy nh c a t ch c nh n ti n g i ti t ki m và ư c b o hi m theo quy nh c a pháp lu t v b o hi m ti n g i.
− Tài kho n ti n g i ti t ki m không ư c s d ng phát hành séc và th c hi n các giao d ch thanh toán, tr trư ng h p chuy n kho n sang tài kho n ti n vay ho c tài kho n khác c a chính ch s h u ti n g i ti t ki m t i t ch c nh n ti n g i ti t ki m ó. − Nhìn chung, ti n g i ti t ki m là ngu n v n tương in nh, cho phép ngân hàng ch ng trong vi c s d ng v n c p tín d ng, u tư. Tuy nhiên, lãi su t áp d ng cho các kho n ti n g i ti t ki m thư ng cao hơn và quy mô s dư trung bình c a c a nh ng kho n ti n g i này thư ng có giá tr không l n. Thông qua các hình th c ti n g i ti t ki m khác nhau, ngân hàng có th áp ng nhu c u a d ng c a khách hàng. Thông thư ng có 2 lo i cơ b n: Ti n g i ti t ki m không kỳ h n: − Ti n g i ti t ki m không kỳ h n là ti n g i ti t ki m mà ngư i g i ti n có th rút ti n theo yêu c u mà không c n báo trư c vào b t kỳ ngày gi làm vi c nào c a t ch c nh n ti n g i ti t ki m. − Lo i ti n g i ti t ki m không kỳ h n lãi su t th p nguyên nhân gi ng như ti n g i không kỳ h n. Khi khách hàng có nhu c u chi tiêu có th rút m t ph n trên s ti n ti t ki m, sau khi xu t trình các gi y t h p l . Ti n g i ti t ki m có kỳ h n: − Ti n g i ti t ki m có kỳ h n là ti n g i ti t ki m, trong ó ngư i g i ti n th a thu n v i t ch c nh n ti n g i ti t ki m v kỳ h n g i nh t nh. − Ti n g i ti t ki m có kỳ h n có th ư c phân thành nhi u lo i theo kỳ h n ngày, tu n, tháng. − Khách hàng ư c rút ti n g i ti t ki m trư c h n n u có tho thu n v i t ch c nh n ti n g i ti t ki m khi g i ti n và ư c hư ng lãi theo quy nh c a t ch c nh n ti n g i ti t ki m. 1.4.4 Phát hành gi y t có giá Gi y t có giá là ch ng nh n c a ngân hàng phát hành huy ng v n trong ó xác nh n nghĩa v tr n m t kho n ti n trong m t th i h n nh t nh, i u ki n tr lãi và các i u kho n cam k t khác gi a ngân hàng và khách hàng. Căn c vào th i h n, gi y t có giá ư c chia thành hai lo i:
− Gi y t có giá ng n h n là gi y t có giá có th i h n dư i m t năm bao g m kỳ phi u, ch ng ch ti n g i ng n h n, tín phi u và các gi y t có giá ng n h n khác. − Gi y t có giá dài h n là gi y t có giá có th i h n t m t năm tr lên, bao g m trái phi u, ch ng ch ti n g i dài h n và các gi y t có giá dài h n khác. Huy ng v n qua phát hành gi y t có giá c a NHTM ư c th c hi n t p trung theo t ng t, ph c v nhu c u v n theo m c tiêu c a ngân hàng, n nh hơn so v i ngu n v n huy ng dư i các hình th c ti n g i. Tuy nhiên hình th c huy ng v n này thư ng có lãi su t và chi phí phát hành cao. Ngoài ra, vi c phát hành gi y t có giá dài h n ph i ư c s ch p thu n c a Th ng c Ngân hàng Nhà nư c căn c trên các i u ki n v th i gian ho t ng, l i nhu n và phương án s d ng v n thu ư c t phát hành gi y t có giá dài h n. 1.5 CHI PHÍ VÀ R I RO TRONG CÔNG TÁC HUY NG V N i v i m i m t ngu n v n huy ng, các ngân hàng u luôn quan tâm hai v n quan tr ng sau ây: M t là, chi phí có ngu n v n là bao nhiêu? Hai là m i quan h ph thu c và r i ro c a m i ngu n v n. Trong i u ki n môi trư ng c nh tranh ngày càng kh c li t, ngân hàng c n ph i bi t m i kho n m c chi phí bao g m nh ng gì? i u này c bi t úng i v i chi phí huy ng v n vì ây là chi phí cao nh t trên c chi phí nhân l c, chi phí qu n lý và các chi phí khác. 1.5.1 Chi phí cho ngu n v n huy ng Chi phí huy ng v n là kho n chi phí ư c c u thành b i chi phí lãi ph i tr cho các kho n ti n g i c a khách hàng và các chi phí phi lãi phát sinh khác trong quá trình huy ng v n. ây là kho n chi phí tr ng y u trong t ng chi phí c a m i ngân hàng, cho nên v i h u h t các ngân hàng mu n tăng thu nh p thì vi c h th p chi phí ti n g i c a mình là nhu c u b c thi t. Tuy nhiên, các ngân hàng không th d dàng h th p chi phí ti n g i c a mình b i nó ph thu c vào nhi u y u t như m c cung ti n g i, kh năng c nh tranh c a ngân hàng, lãi su t cho vay, quy mô c a kho n ti n g i không ph i tr lãi và quan tr ng nh t là s chênh l ch gi a lãi su t ti n g i và lãi su t i vay. Nh ng lo i ti n g i khác nhau tương ng v i nh ng m c r i ro khác nhau s quy t nh nh ng lãi su t huy ng khác nhau, ví d như ti n g i có kỳ h n