luận văn:Giải pháp mở dịch vụ Bao thanh toán và hoàn thiện hoạt động Thanh toán Quốc tế tại ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam

Chia sẻ: Nguyễn Thị Bích Ngọc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:87

Thêm vào BST

Báo xấu

108
lượt xem 24
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kể từ khi công cuộc đổi mới về kinh tế và chính sách mở cửa bắt đầu từ năm 1986, quan hệ kinh tế đối ngoại của Việt Nam ngày càng phát triển. Sự phát triển quan hệ kinh tế đối ngoại đòi hỏi và thúc đẩy nghiệp vụ TTQT qua hệ thống ngân hàng phát triển theo. Đặc biệt những sự kiện quan trọng gần đây như Việt Nam chính thức trở thành thành viên của WTO, Quốc hội Mỹ chính thức phê chuẩn Quy chế bình thường hoá quan hệ thương mại vĩnh viễn với Việt Nam… ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: luận văn:Giải pháp mở dịch vụ Bao thanh toán và hoàn thiện hoạt động Thanh toán Quốc tế tại ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam

1 LU N VĂN T T NGHI P TÀI: “Gi i pháp m d ch v Bao thanh toán và hoàn thi n ho t ng Thanh toán Qu c t t i ngân hàng u tư và Phát tri n Vi t Nam.” Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa
2 M CL C DANH M C CÁC T VI T T T……………………………………………………….1 DANH M C B NG BI U, SƠ , HÌNH V ………………………………………….7 L IM U……………………………………………………………………………..8 CHƯƠNG 1: T NG QUAN V HO T NG THANH TOÁN QU C T …………..10 1.1. T ng quan v Thanh toán Qu c t ..................................................................... 10 1.1.1. S hình thành ho t ng Thanh toán Qu c t ............................................. 10 1.1.1.1. Khái ni m ..................................................................................................10 1.1.1.2. S hình thành và phát tri n c a ho t ng Thanh toán Qu c t ..............10 1.2. Các i u ki n áp d ng trong Thanh toán Qu c t ............................................ 11 1.2.1. i u ki n ti n t ............................................................................................. 11 1.2.1.1. i u ki n v ti n t ....................................................................................11 1.2.1.2. i u ki n m b o h i oái ......................................................................12 1.2.2. i u ki n a i m thanh toán ...................................................................... 12 1.2.3. i u ki n th i gian thanh toán ..................................................................... 13 1.2.4. i u ki n phương th c và phương ti n thanh toán ..................................... 13 1.3. Các văn b n pháp lí i u ch nh Thanh toán Qu c t ....................................... 14 1.3.1. UCP – Uniform customs and practice for documentery credits................... 14 1.3.2. URC 522 – The uniform Rules for collection, ICC Pub No 522, 1995 Revision .................................................................................................................... 15 1.3.3. URR 525 – The Uniform Rules For Bank - to - Bank Reimbursemant under Documentary Credit, ICC Pub No 525, 1995 Revision ............................... 15 1.3.4. ISPO 198 – International Stanby Practices .................................................. 15 1.4. Các phương th c Thanh toán Qu c t ph bi n hi n nay ............................... 15 1.4.1. Chuy n ti n .................................................................................................... 15 1.4.1.1. Khái ni m ..................................................................................................16 1.4.1.2. Quy trình c a phương th c chuy n ti n....................................................16 1.4.1.3. Hình th c chuy n ti n ...............................................................................17 1.4.2. Nh thu (Collection) ...................................................................................... 18 1.4.2.1. Khái ni m ..................................................................................................18 Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa
3 1.4.2.2. Quy trình thanh toán .................................................................................18 1.4.2.3. Các lo i nh thu........................................................................................19 1.4.3. Tín d ng thư (L/C: Letter of Credit) ............................................................. 21 1.4.3.1. Khái ni m ..................................................................................................21 1.4.3.2. Quy trình thanh toán L/C ..........................................................................22 1.4.4. Phương th c thanh toán m tài kho n (OPEN ACOUNT)......................... 26 1.4.4.1. Khái ni m ..................................................................................................26 1.4.4.2. Quy trình th c hi n ...................................................................................26 CHƯƠNG 2: TH C TI N HO T NG THANH TOÁN QU C T T I NGÂN HÀNG U TƯ VÀ PHÁT TRI N VI T NAM (BIDV)……………………………...28 2.1. Khái quát v quá trình hình thành và phát tri n c a BIDV............................ 28 2.2.1. Quá trình hình thành và phát tri n ............................................................... 28 2.1.1.1. Giai o n 1957 - 1975 .............................................................................28 2.1.1.2. Giai o n 1976 - 1989 ............................................................................30 2.1.1.3. Giai o n t 1990 - nay ...........................................................................30 2.1.2. Nhi m v và ch c năng c a BIDV .............................................................. 31 2.1.2.1. Nhi m v c a BIDV ..................................................................................31 2.1.2.2. Ch c năng và c i m ho t ng ...........................................................31 2.1.3. Cơ c u t ch c c a BIDV.............................................................................. 32 2.2. Khái quát th c tr ng ho t ng Thanh toán Qu c t t i các ngân hàng Vi t Nam trong th i gian qua ............................................................................................ 34 2.2.1. Nh ng thành qu t ư c ........................................................................... 34 2.2.2. M t s h n ch ............................................................................................... 35 2.3. Th c ti n ho t ng Thanh toán Qu c t t i BIDV ......................................... 37 2.3.1. Nh ng s n ph m d ch v trong ho t ng Thanh toán Qu c t c a BIDV 37 2.3.1.1. M c tiêu c a d ch v Thanh toán Qu c t c a BIDV ...............................37 2.3.1.2. Các lo i hình d ch v Thanh toán Qu c t c a BIDV ..............................37 2.3.2. Tình hình ho t ng Thanh toán Qu c t t i BIDV .................................... 43 2.3.3. ánh giá v ho t ng Thanh toán Qu c t t i BIDV ................................. 46 2.3.3.1. Nh ng k t qu t ư c ............................................................................46 2.3.3.2. Nh ng h n ch còn vư ng m c.................................................................48 Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa
4 2.3.3.3. Nguyên nhân c a các h n ch ..................................................................49 CHƯƠNG 3: XU T GI I PHÁP M D CH V BAO THANH TOÁN VÀ HOÀN THI N NGHI P V THANH TOÁN QU C T C A BIDV…………………………52 3.1. Nh ng i u ki n thu n l i và thách th c i v i phát tri n các s n ph m d ch v Thanh toán Qu c t c a BIDV khi gia nh p WTO ............................................ 52 3.1.1. S c n thi t h i nh p qu c t trong lĩnh v c ngân hàng ............................ 52 3.1.2. Các i u k n thu n l i phát tri n nghi p v Thanh toán Qu c t sau khi gia nh p WTO .......................................................................................................... 53 3.1.2.1. i v i ngành tài chính ngân hàng nói chung.........................................53 3.1.2.2. i v i BIDV nói riêng .............................................................................54 3.1.3. Các thách th c g p ph i ................................................................................ 55 3.2. nh hư ng phát tri n c a BIDV giai o n 2008 – 2010 ................................. 58 3.2.1. M c tiêu c a BIDV trong giai o n 2008 - 2010 ......................................... 58 3.2.2. Các ch tiêu cơ b n giai o n 2008 - 2010 .................................................... 58 3.3. xu t các gi i pháp hoàn thi n ho t ng Thanh toán Qu c t c a BIDV. 59 3.3.1.. Các gi i pháp t phía BIDV ......................................................................... 59 3.3.1.1. Phát tri n và nâng cao trình c a ngu n nhân l c ...............................59 3.3.1.2. Nâng c p và tăng cư ng ng d ng các thành t u khoa h c k thu t .......60 3.3.1.3. Xây d ng và t ch c th c hi n chi n lư c kinh doanh m t cách bài b n 61 3.3.1.4. Phát tri n d ch v tín d ng cho các doanh nghi p l n ............................62 3.3.1.5. T ăng cư ng công tác ki m tra ki m soát .................................................62 3.3.2. Gi i pháp t phía Ngân hàng Nhà nư c ...................................................... 62 3.3.2.1. T ch c th c hi n t t th trư ng ngo i t liên ngân hàng ........................62 3.3.2.2. Xây d ng m t cơ ch i u hành t giá m m d o linh ho t .......................62 3.3.2.3. C n tính toán xây d ng m t cơ c u d tr ngo i t h p lý ......................63 3.3.2.4. T ch c và giám sát thư ng xuyên ho t ng c a th trư ng ngo i t liên ngân hàng...............................................................................................................63 3.4. Bao thanh toán: M t d ch v m i c n tri n khai .............................................. 63 3.4.1. Gi i thi u v Bao thanh toán ........................................................................ 63 3.4.2. Th c tr ng d ch v Bao thanh toán .............................................................. 71 3.4.2.1. Th c tr ng d ch v Bao thanh toán trên th gi i ......................................71 Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa
5 3.4.2.2. Th c tr ng d ch v Bao thanh toán Vi t Nam .......................................75 3.4.3. i u ki n phát tri n d ch v Bao thanh toán t i BIDV hi n nay ........... 76 3.4.3.1. i u ki n khách quan................................................................................76 3.4.3.2. i u ki n ch quan ...................................................................................77 3.4.4. Các bi n pháp th c hi n d ch v Bao thanh toán t i BIDV ................... 80 3.4.4.1. i v i BIDV ............................................................................................80 3.4.4.2. i v i Ngân hàng Nhà nư c ...................................................................83 3.4.4.3. i v i Chính ph và các B , Ngành liên quan .......................................83 K T LU N………………………………………………………………………………85 DANH M C TÀI LI U THAM KH O………………………………………………...86 87 Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa
6 DANH M C CÁC T VI T T T T vi t t t Nghĩa ATM Máy rút ti n t ng (Automatic Teller Machine) BIDV Ngân hàng u tư và Phát tri n Vi t Nam (Bank for Investment and Development of Vietnam) BTT Bao thanh toán CAD Giao ch ng t tr ti n ngay (Cash Against Document) D/A B ch ng t nh thu tr ch m (Document against Acceptance) D/P B ch ng t nh thu tr ngay (Document against Payment) FCI Hi p h i Bao thanh toán qu c t (Factors Chain International) L/C Thư tín d ng (Letter of Credit) NHNN Ngân hàng Nhà nư c NK Xu t kh u ODA Ngu n v n h tr phát tri n chính th c (Official Development Assistance) SWIFT H th ng thanh toán toàn c u (Society for Worldwide Interbank and Finacial Telecommunication) TTQT Thanh toán Qu c t UNDP Chương trình phát tri n Liên Hi p Qu c (United Nations Development Programme) XK Xu t kh u XNK Xu t nh p kh u WTO T ch c thương m i th gi i (World Trade Organization) Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa
7 DANH M C B NG BI U, SƠ , HÌNH V 1. Danh m c các b ng B ng 3.1. Doanh s Bao thanh toán trên th gi i…………………………………67 B ng 3.2. 5 th trư ng ng u trong lĩnh v c Bao thanh toán…………………61 B ng 3.3. Doanh thu v Bao thanh toán c a các châu l c trên th gi i…………… 68 B ng 3.4. Doanh s v Bao thanh toán c a m t s nư c ang phát tri n trên th gi i………………………………………………………………. 69 2. Danh m c các bi u Bi u 2.1. Doanh s Thanh toán Qu c t c a BIDV giai o n 2002–2006…. 39 3. Danh m c các sơ Sơ 1.1. Quy trình thanh toán theo phương th c chuy n ti n…………………… 11 Sơ 1.2. Quy trình thanh toán theo phương th c nh thu………………………13 Sơ 1.3. Quy trình thanh toán theo phương th c thư tín d ng (L/C)……………… 17 Sơ 1.4. Quy trình thanh toán theo phương th c m tài kho n…………………… 22 Sơ 2.1. Cơ c u t ch c c a BIDV……………………………………………… 28 Sơ 3.1. Quy trình nghi p v Bao thanh toán trong nư c………………………64 Sơ 3.2. Quy trình nghi p v Bao thanh toán………………………………… 58 Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa
8 L IM U 1. Tính t t y u c a tài K t khi công cu c i m i v kinh t và chính sách m c a b t u t năm 1986, quan h kinh t i ngo i c a Vi t Nam ngày càng phát tri n. S phát tri n quan h kinh t i ngo i òi h i và thúc y nghi p v TTQT qua h th ng ngân hàng phát tri n theo. c bi t nh ng s ki n quan tr ng g n ây như Vi t Nam chính th c tr thành thành viên c a WTO, Qu c h i M chính th c phê chu n Quy ch bình thư ng hoá quan h thương m i vĩnh vi n v i Vi t Nam… v trí và vai trò c a Vi t Nam ngày càng ư c nâng cao trên trư ng qu c t . Nh v y, ho t ng XNK c a các doanh nghi p Vi t Nam sôi ng hơn bao gi h t. V i quá trình h i nh p m nh m này, thì ho t ng XNK c a các doanh nghi p s n xu t trong nư c cũng phát tri n vư t b c. Do ó, ho t ng TTQT các ngân hàng thương m i trong nư c nói chung, và c a Ngân hàng u tư và Phát tri n Vi t Nam (BIDV) nói riêng cũng ã có nhi u thành t u áng k . Tuy nhiên, ho t ng TTQT t i Vi t Nam còn là m t ho t ng còn m i m , do v y các ngân hàng thương m i còn chưa có nhi u kinh nghi m, trình , cơ s v t ch t cũng như chưa hoàn thi n h t t t c các d ch v v TTQT, do ó nghi p v này chưa phát huy ư c h t ti m năng v n có, cũng như còn nhi u khó khăn và d phát sinh các r i ro. Nh n bi t ư c th c ti n này, tài “Gi i pháp m d ch v Bao thanh toán và hoàn thi n ho t ng Thanh toán Qu c t t i ngân hàng u tư và Phát tri n Vi t Nam” ã ư c tác gi ch n và nghiên c u. 2. M c ích nghiên c u tài ã h th ng l i các v n lý lu n v nghi p v TTQT. ánh giá ho t ng TTQT c a Ngân hàng u tư và Phát tri n Vi t Nam, cũng như phân tích, ánh giá n nhu c u phát tri n các lo i hình d ch v TTQT c a các doanh nghi p XNK trong nư c, t Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa
9 ó xu t m thêm s n ph m BTT và các gi i pháp nh m hoàn thi n nghi p v TTQT t i ngân hàng u tư và Phát tri n Vi t Nam. 3. i tư ng và ph m vi nghiên c u tài phân tích nh ng thành t u cũng như nh ng h n ch v ho t ng TTQT trong nh ng năm qua t i Vi t Nam, phân tích v nh ng cơ h i, thách th c và ti m năng phát tri n ho t ng này t i các ngân hàng thương m i Vi t Nam nói chung, và c a BIDV nói riêng, nh m ưa ra các gi i pháp hoàn thi n và phát tri n nghi p v TTQT t i BIDV. 4. Phương pháp nghiên c u tài s d ng các phương pháp phân tích duy v t bi n ch ng, duy v t l ch s , th ng kê làm phương pháp nghiên c u ch o. Ngu n thông tin ư c s d ng trong bài nghiên c u ư c thu th p t các Báo cáo thư ng niên c a BIDV, t website c a Hi p h i ngân hàng, website c a BIDV… 5. K t c u tài Ngoài l i m u, k t lu n, m c l c và danh sách tài li u tham kh o, bài nghiên c u ư c trình bày trong 3 chương: Chương 1: T ng quan v ho t ng Thanh toán Qu c t . Chương 2: Th c ti n ho t ng Thanh toán Qu c t t i ngân hàng u tư và Phát tri n Vi t Nam (BIDV) Chương 3: xu t gi i pháp m d ch v Bao thanh toán và hoàn thi n nghi p v Thanh toán Qu c t t i Ngân hàng u tư và Phát tri n Vi t Nam Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa
10 CHƯƠNG 1: T NG QUAN V HO T NG THANH TOÁN QU C T 1.1. T ng quan v Thanh toán Qu c t 1.1.1. S hình thành ho t ng Thanh toán Qu c t 1.1.1.1. Khái ni m Ho t ng TTQT c a các ngân hàng thương m i là m t lĩnh v c ho t ng nghi p v , trong ó các ngân hàng thương m i c a m t nư c thông qua quan h h p ng i lý v i các ngân hàng các nư c khác tr giúp các doanh nghi p ho t ng XNK hàng hóa, d ch v c a nư c ó th c hi n vi c thanh toán và nh n ti n t các doanh nghi p ho t ng XNK hàng hóa, d ch v khác t i các qu c gia khác. 1.1.1.2. S hình thành và phát tri n c a ho t ng Thanh toán Qu c t Cơ s hình thành ho t ng TTQT c a ngân hàng thương m i là ho t ng ngo i thương. N u TTQT ư c th c hi n t t thì giá tr c a hàng NK m i ư c th c hi n t t, góp ph n không nh vào vi c thúc y ngo i thương phát tri n. TTQT là y u t quan tr ng ánh giá hi u qu ho t ng kinh t i ngo i c a m t qu c gia. M t qu c gia mu n phát tri n không th ch d a vào s n xu t trong nư c mà còn ph i quan h v i các nư c khác. Do s khác nhau v i u ki n t nhiên và tài nguyên thiên nhiên, n u ch d a vào n n s n xu t trong nư c s không th cung c p y nh ng hàng hóa d ch v áp ng nhu c u cho n n kinh t mà còn ph i nh p nh ng m t hàng c n thi t như nguyên li u, v t tư, máy móc, thi t b , hàng tiêu dùng trong nư c không s n xu t ra ư c ho c s n xu t ra v i giá thành cao hơn. Trên cơ s khai thác nh ng ti m năng và nh ng l i th kinh t v n có c a n n kinh t , ngoài vi c ph c v nhu c u trong nư c còn có th t o ra nh ng th ng dư có th XK sang nh ng nư c khác, góp ph n tăng ngo i t cho t nư c NK các th còn thi u và tr n . Như v y do nhu c u phát tri n kinh t mà phát sinh s trao i giao d ch hàng hóa gi a các nư c v i nhau Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa
11 khai thác ti m năng và th m nh c a m t nư c v i m t nư c khác m t cách có l i nh t. Ho t ng XNK là yêu c u khách quan c a n n kinh t . Trong ho t ng XNK, TTQT là khâu cu i cùng và nó có i m khác bi t so v i thanh toán trong nư c. Khi buôn bán qu c t th i kỳ sơ khai, các thương nhân tr c ti p ch hàng hóa n bán các nư c khác và thu ti n. Nh ng khó khăn do s khác bi t v ti n t ư c gi i quy t b i s tham gia c a ngân hàng v i vai trò là trung gian i ti n. Nhưng khi mà quan h buôn bán qu c t ngày càng m r ng v ph m vi và quy mô, kéo theo s gia tăng c a kh i lư ng ti n t ư c thanh toán. Các thương nhân vì lý do an toàn nên không thu ti n tr c ti p mà thông qua ngân hàng v i vai trò trung gian thanh toán. Tuy nhiên, khi ho t ng TTQT ngày càng phát tri n thì vi c thanh toán ngày càng ph c t p do nh hư ng c a y u t kinh t , chính tr xã h i và theo ó r i ro ngày càng tăng. Các bên tham gia XNK ngày càng b c l nh ng mâu thu n sâu s c, vì th mà các phương th c, phương ti n TTQT l n lư t ra i và ngày càng hoàn thi n nh m gi i quy t các mâu thu n trên, t o i u ki n cho thương m i phát tri n. 1.2. Các i u ki n áp d ng trong Thanh toán Qu c t 1.2.1. i u ki n ti n t 1.2.1.1. i u ki n v ti n t i u ki n v ti n t ch là ra vi c s d ng ng ti n nư c nào tính toán và thanh toán h p ng, hi p nh kí k t gi a các nư c, ng th i quy nh cách x lý khi giá tr ng ti n bi n i. ng ti n tính toán và ng ti n thanh toán có th là ng b n t c a m t s bên tham gia vào ho t ng TTQT và cũng có th là ng ti n c a m t nư c th ba ư c các bên l a ch n làm phương ti n thanh toán. Vi c l a ch n lo i ng ti n trong TTQT là vô cùng quan tr ng, ch n ng ti n nào thanh toán nó ph thu c vào nhi u y u t như: V trí c a ng ti n ó trên th trư ng qu c t , so sánh l c lư ng c a hai bên mua và bán, t p quán s d ng ng ti n thanh toán trên th gi i…Tuy nhiên khi ti n hành thanh toán thì các bên tham gia u tìm m i cách t ư c các i u ki n thanh toán có l i cho mình. Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa
12 Do v y các bên có th th a thu n s d ng m t ng ti n m nh và n nh nào ó làm ng ti n thanh toán gi a các bên. Tuy nhiên vi c l a ch n này tùy thu c r t nhi u vào v th àm phán, t p quán thương m i và quan i m c a m i bên v xu hư ng r i ro. 1.2.1.2. i u ki n m b o h i oái i u ki n m b o h i oái ưa ra các i u ki n b o lưu nh m b o m giá tr th c t c a các kho n thu nh p, khi giá tr ti n t lên xu ng th t thư ng. Trong h p ng mua bán ph i ghi rõ ng ti n tính toán và i u ki n m b o: i u ki n m b o vàng: dùng ng ti n tính toán giá c cà giá tr h p ng, ng th i quy nh giá vàng t i th i i m ó là cơ s b o m. Khi thanh toán, n u giá vàng thay i so v i lúc kí h p ng nm tm c nh t nh ho c có thay i thì s i u ch nh giá c hàng hóa và giá tr h p ng. i u ki n m b o ngo i h i: l a ch n m t ng ti n tương i n nh, xác nh m i quan h t giá c a ng ti n thanh toán m b o giá tr h p ng. Quy nh m t ng ti n dùng trong thanh toán và tính toán xác nh t giá gi a ng ti n ó v i m t ng ti n m nh. Khi thanh toán n u t giá thay i thì i u ch nh l i giá c h p ng. B o m theo s ti n t : các bên th ng nh t s l a ch n kh i lư ng ngo i t ưa vào s cũng như ph i th ng nh t cách tính giá h i oái c a s so v i ng ti n ư c m b o lúc kí k t và thanh toán. M c ích chính là san b ng các bi n ng khác nhau c a các ng ti n t o ra s n nh tương i. 1.2.2. i u ki n a i m thanh toán i u ki n v a i m thanh toán thư ng do hai bên th a thu n. Thư ng thì n u thanh toán b ng ng ti n c a nư c nào thì a i m thanh toán luôn nư c ó. Vi c xác nh a i m thanh toán thư ng do s so sánh l c lư ng gi a hai bên quy n nh. a i m thanh toán có th là nư c NK, XK ho c m t nư c th ba nào ó mà hai bên l a ch n. Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa
13 Trong giai o n hi n nay, do s phát tri n m nh m c a khoa h c kĩ thu t và h th ng ngân hàng trên toàn th gi i. Vi c chuy n ti n t ngư i thanh toán cho n ngư i nh n trên quy mô toàn th gi i tr nên r t ơn gi n, nhanh chóng, an toàn và chi phí h p lý. Vì v y i u ki n v a i m thanh toán cũng không b ràng bu c như trư c và thanh toán t i khu v c c a mình ã tr thành i u ki n thông thư ng c a giao d ch ngo i thương. 1.2.3. i u ki n th i gian thanh toán i u ki n v th i gian thanh toán mang tính ch t b t bu c i v i các giao d ch qu c t . i u ki n này quy nh c th th i i m th a thu n mà bên ph i tr ti n c n th c hi n thanh toán cho bên nh n ti n thư ng là: Tr trư c: trong i u ki n này, ngư i mua s c p m t ph n ho c toàn b v n cho ngư i bán. ây là cách ư c áp d ng khi hai bên có quan h r t tín nhi m, ho c quan h chi nhánh, i lý v i nhau. Vi c tr ti n trư c v i m c ích ngư i bán thi u v n ph i vay c a ngư i mua, thì ngư i mua ã c p tín d ng thương m i cho ngư i bán. Tr ngay: ây là hình th c mua bán mà ngay khi nh n ư c hàng hóa, ngư i mua ti n hành thanh toán cho ngư i bán. Khái ni m tr ngay bao g m nhi u cách tr ti n khi b giá tr hàng hóa ã thanh toán trong kho ng th i gian t lúc chu n b xong hàng b c lên tàu cho n tay ngư i mua. Tr ti n sau: là sau khi giao hàng m t th i gian nh t nh, ngư i bán m i thu ư c ti n c a ngư i mua. Tr ti n sau th c ch t là ngư i bán c p tín d ng cho ngư i mua. Th i gian tr ti n dài hay ng n tùy thu c vào s tho thu n c a hai bên và thư ng do lu t qu n ch ngo i h i c a các nư c quy nh. ây là trư ng h p hay g p nh t trong kinh doanh, v a giúp ngư i mua nh n ư c hàng trư c khi có ti n, giúp ngư i bán tiêu th hàng hóa nhanh hơn, t o l p quan h thân tín trong kinh doanh. 1.2.4. i u ki n phương th c và phương ti n thanh toán ây là m t trong nh ng i u ki n quan tr ng nh t trong các i u ki n TTQT. Phương th c thanh toán là cách th c mà ngư i mua dùng tr ti n cho ngư i bán và Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa
14 ngư i bán dùng thu ti n v . Có nhi u phương th c thanh toán khác nhau l a ch n cho vi c thu ti n ho c tr ti n. Tuy nhiên, ngư i bán và ngư i mua l a ch n phương th c nào cũng xu t phát t yêu c u c a hai bên: Ngư i bán mu n thu ti n nhanh y và ngư i mua mu n nh p hàng úng s lư ng, ch t lư ng và k p th i h n. Các phương th c TTQT thư ng dùng trong ngo i thương: Phương th c chuy n ti n Phương th c nh thu Phương th c tính d ng ch ng t Phương th c ghi s 1.3. Các văn b n pháp lí i u ch nh Thanh toán Qu c t 1.3.1. UCP – Uniform customs and practice for documentery credits Quy t c và Th c hành th ng nh t Tín d ng ch ng t (ti ng Anh: The Uniform Customs and Practice for Documentary Credits (vi t t t là UCP) là m t b các quy nh v vi c ban hành và s d ng thư tín d ng (hay L/C). UCP ư c các ngân hàng và các bên tham gia thương m i áp d ng trên 175 qu c gia. Kho ng 11-15% thương m i qu c t s d ng thư tín d ng v i t ng giá tr hơn 1.000 t USD m i năm. V m t l ch s , các bên tham gia thương m i, c bi t là các ngân hàng, ã phát tri n các k thu t nghi p v và các phương pháp s d ng thư tín d ng trong tài chính- thương m i qu c t . Các thông l này ã ư c Phòng thương m i qu c t (ICC) tiêu chu n hóa thông qua vi c xu t b n UCP năm 1933 và ti p theo ó là c p nh t nó qua các năm. ICC ã phát tri n và ưa vào khuôn kh UCP b ng các b n s a i thư ng xuyên, b n trư c ây là UCP500. K t qu là n l c qu c t thành công nh t trong vi c th ng nh t các quy nh t trư c n nay, khi UCP ã có hi u l c th c t trên toàn th gi i. B n s a i m i nh t ã ư c y ban Ngân hàng c a ICC phê chu n t i cu c h p Paris vào ngày 25 tháng 10 năm 2006. B n s a i m i này, g i là UCP600, ã chính th c b t u hi u l c t ngày 1 tháng 7 năm 2007. Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa
15 1.3.2. URC 522 – The uniform Rules for collection, ICC Pub No 522, 1995 Revision URC có nghĩa là “Quy t c th ng nh t v nghi p v nh thu”, có hi u l c t 1/1/1996. URC g m có 26 i u kho n, ư c chia làm 7 ph n: 1) Nh ng i u kho n và nh nghĩa chung ( i u 1 – 3). 2) Hình th c và n i dung nh thu ( i u 4). 3) Hình th c xu t trình ( i u 5 – 8 ). 4) Nghĩa v và trách nhi m ( i u 9 – 15). 5) Thanh toán ( i u 16 – 19). 6) Lãi su t và chi phí phát sinh ( i u 20 – 21). 7) Các quy nh khác ( i u 22 – 26). 1.3.3. URR 525 – The Uniform Rules For Bank - to - Bank Reimbursemant under Documentary Credit, ICC Pub No 525, 1995 Revision URR 525 có nghĩa là “Quy t c th ng nh t hoàn tr liên hàng theo tín d ng ch ng t ”, có hi u l c t 1/7/1996. URR g m có 17 i u, ư c chia làm 3 ph n: 1) Nh ng i u kho n và nh nghĩa chung ( i u 1 – 3) 2) Nghĩa v và trách nhi m ( i u 4-5) 3) Hình th c và thông báo c a U quy n, s a i và ì ti n ( i u 6 – 17) 1.3.4. ISPO 198 – International Stanby Practices Khi nghiên c u thư tín d ng c n ph i nghiên c u v n ph m này Ngoài nh ng n ph m trên, khi th c hi n nghi p v thanh toán qu c tê, các Ngân hàng thương m i Vi t Nam c n ph i nghiên c u và n m v ng thêm n ph m “Quy trình k thu t nghi p v thanh toán thư tín d ng ch ng t và nh thu kèm ch ng t v i nư c ngoài trong h th ng ngân hàng ngo i thương Vi t Nam”. 1.4. Các phương th c Thanh toán Qu c t ph bi n hi n nay 1.4.1. Chuy n ti n Chuy n ti n g m có: Chuy n ti n b ng i n chuy n ti n (TT: Telegraphic Transfer Remittance) ho c b ng Thư chuy n ti n (MTR: Mail Tranfer Remittance) Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa
16 1.4.1.1. Khái ni m Phương th c chuy n ti n là phương th c thanh toán trong ó m t khách hàng (ngư i tr ti n: ngư i mua, ngư i NK…) yêu c u Ngân hàng ph c v mình chuy n m t s ti n nh t nh cho th hư ng (ngư i bán, ngư i XK…) m t a i m nh t nh và trong m t th i gian nh t nh. Các bên tham gia trong phương th c chuy n ti n Ngư i tr ti n Ngư i hư ng l i Ngân hàng chuy n ti n Ngân hàng i lý c a ngân hàng chuy n ti n là ngân hàng nư c ngư i hư ng l i 1.4.1.2. Quy trình c a phương th c chuy n ti n Quy trình c a phương th c chuy n tìên ư c th hi n qua sơ sau: Sơ 1.1 : Quy trình thanh toán theo phương th c chuy n ti n Ngư i yêu c u chuy n ti n 1 Ngư i th (Ngư i mua) hư ng (Ngư i bán) 2 4 Ngân hàng 3 Ngân hàng chuy n ti n tr ti n Chú thích: Bư c 1: Ngư i XK th c hi n vi c cung ng hàng hóa d ch v , ng th i chuy n giao toàn b ch ng t v n ơn, ch ng t v hàng hóa và ch ng t có liên quan cho ngư i NK. Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa
17 Bư c 2: Nhà NK sau khi ki m tra ch ng t , hóa ơn, n u phù h p thì vi t l nh chuy n ti n g i n Ngân hàng ph c v mình. Bư c 3: Sau khi ki m tra, n u h p l và kh năng thanh toán Ngân hàng nh n chuy n ti n l p th t c chuy n ti n qua ngân hàng i lý (ho c ngân hàng chi nhánh) nh n tr ti n. Bư c 4: Ngân hàng i lý chuy n tr cho ngư i nh n ti n. 1.4.1.3. Hình th c chuy n ti n Vi c chuy n ti n có th th c hi n b ng hai hình th c ch y u sau ây: Chuy n ti n b ng i n báo (Telegraphic transfer - T/T): t c là Ngân hàng th c hi n vi c chuy n ti n b ng cách i n ra l nh cho Ngân hàng i lý nư c ngoài tr ti n cho ngư i nh n. ây là phương th c chuy n ti n nhanh nh t, an toàn nh t nhưng cũng t nh t thông qua m ng lư i liên l c vi n thông như telex, swift. Chuy n ti n b ng thư (Mail transfer - M/T): có nghĩa là Ngân hàng th c hi n vi c chuy n ti n b ng cách g i thư ra l nh cho Ngân hàng i lý nư c ngoài tr ti n cho ngư i nh n. Phương th c này có chi phí r t th p tuy nhiên t c l i ch m hơn r t nhi u so v i chuy n ti n b ng i n. Trong th c t phương th c này r t ít ư c s d ng vì l i ích kinh t c a nó s b gi m sút do th i gian chu chuy n v n dài. Ưu i m c a chuy n ti n b ng thư là phương th c này có l i cho nhà NK vì h ch ph i thanh toán sau khi ã nh n ư c hàng ho c nh n ư c ch ng t , s ti n chuy n ph thu c vào giá tr hóa ơn thương m i ho c k t qu vi c nh n hàng v s lư ng và ch t lư ng quy ra ti n. Như c i m c a phương th c này là i v i nhà XK thì ây là phương th c mang l i nhi u r i ro nh t vì d b ngư i mua chi m d ng v n ho c ngư i NK có ý l a o, nh n hàng xong không tr ti n. Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa
18 Ngư i ta áp d ng phương th c thanh toán này trong thanh toán các kho n tương i nh như thanh toán các chi phí có liên quan n XNK. Ngoài ra còn áp d ng trong trư ng h p hai bên hoàn toàn tin tư ng nhau. 1.4.2. Nh thu (Collection) 1.4.2.1. Khái ni m Phương th c nh thu là phương th c thanh toán trong ó ngư i bán sau khi hoàn thành nghĩa v giao hàng ho c cung ng d ch v cho khách hàng, y thác cho ngân hàng c a mình thu h s ti n ngư i mua trên cơ s h i phi u do ngư i bán ra. Các bên tham gia trong phương th c nh thu: + Ngư i bán, ngư i XK + Ngân hàng c a ngư i bán, Ngân hàng nh thu. + Ngư i mua, ngư i NK. + Ngân hàng thu h . + Ngân hàng xu t trình. 1.4.2.2. Quy trình thanh toán Quy trình thanh toán ư c th hi n thông qua hình 1.2 sau: Sơ 1.2: Quy trình thanh toán theo phương th c nh thu 1 Ngư i mua Ngư i bán 5 4 2 7 NH xu t trình 6 NH nh n u NH thu h 3 thác thu Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa
19 Chú thích: 1) Ngư i bán giao hàng và b ch ng t cho ngư i mua. 2) Ngư i bán kí h i phi u òi ti n ngư i mua, u nhi m ngân hàng ph c v mình thu h s ti n ghi trên h i phi u ó. 3) Ngân hàng bên bán chuy n h i phi u cho ngân hàng bên mua và nh thu h ti n ngư i mua. 4) Ngân hàng bên mua chuy n h i phi u cho ngư i mua yêu c u tr ti n ho c yêu c u ký ch p nh n h i phi u ó. 5) Ngư i mua tr ti n ho c t ch i tr ti n. 6) Ngân hàng bên mua chuy n ti n ho c hoàn l i h i phi u b t ch i tr ti n cho ngân hàng ph c v ngư i bán. 7) Ngân hàng bên bán chuy n ti n ho c hoàn l i toàn b h i phi u b t ch i tr ti n cho ngư i bán. 1.4.2.3. Các lo i nh thu Có hai lo i chính là nh thu phi u trơn và nh thu kèm ch ng t . Nh thu phi u trơn: Là phương th c trong ó ngư i bán y thác cho ngân hàng thu h ti n c a ngư i mua căn c vào h i phi u do mình l p ra, còn ch ng t g i th ng cho ngư i mua không thông qua ngân hàng. Phương th c này có như c i m là vi c nh n hàng c a ngư i mua hoàn toàn tách r i kh i khâu thanh toán do v y không m b o quy n l i cho ngư i bán vì vi c thanh toán hoàn toàn ph thu c vào ý mu n c a ngư i mua, t c thanh toán ch m và ngân hàng ơn thu n ch óng vai trò là trung gian thanh toán h mà thôi. M t khác, khi áp d ng phương th c này phía ngư i mua cũng có b t l i n u h i phi u n s m hơn ch ng t , ngư i mua ph i thanh toán ti n trong khi không bi t vi c giao hàng c a ngư i bán có úng h p ng hay không. Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa
20 Phương th c này áp d ng khi ngư i bán và ngư i mua tin c y nhau ho c có quan h liên doanh v i nhau dư i d ng công ty m và con, gi a các chi nhánh thanh toán v các d ch v có liên quan t i XNK hàng hóa. Nhìn chung phương th c ít s d ng do vi c nh n hàng và thanh toán hoàn toàn tách r i nhau. Phương th c nh thu kèm ch ng t : Là phương th c thanh toán mà ngư i bán y thác cho ngân hàng thu h ti n c a ngư i mua không nh ng căn c vào h i phi u mà còn căn c vào b ch ng t g i kèm theo v i i u ki n là ngư i mua tr ti n ho c ch p nh n tr ti n h i phi u thì ngân hàng m i trao b ch ng t cho ngư i mua nh n hàng. • Có hai lo i nh thu kèm ch ng t : Nh thu tr ti n trao ch ng t (D/P): Theo i u ki n này ngư i mua ph i tr ti n h i phi u thì ngân hàng m i trao b ch ng t g i hàng cho h . Nh thu ch p nh n tr ti n trao ch ng t (D/A): Theo i u ki n này ngư i mua ch p nh n tr ti n h i phi u thì ngân hàng s trao b ch ng t g i hàng cho h . Lo i này có ưu i m là ngư i bán ngoài vi c y thác cho ngân hàng thu h ti n còn thông qua ngân hàng kh ng ch quy n nh o t hàng hóa i v i ngư i mua, do ó quy n l i c a ngư i bán ư c m b o hơn. M t khác quy n l i c a ngư i mua cũng ư c m b o vì h ch ph i thanh toán ho c ch p nh n khi ã ư c nh n hàng. Tuy nhiên, như c i m là ngư i bán thông qua ngân hàng m i kh ng ch ư c quy n nh o t hàng hóa c a ngư i mua ch chưa kh ng ch ư c v êc tr ti n c a ngư i mua vì ngân hàng ch óng vai trò là trung gian thanh toán h ch không có trách nhi m n vi c tr ti n c a ngư i mua. Ngư i mua có th kéo dài vi c tr ti n b ng cách chưa ch ng t ho c có th t ch i thanh toán, không nh n hàng khi tình hình th trư ng có b t l i v i h . Ngoài ra th i gian thanh toán thư ng kéo dài, gây ng v n cho ngư i bán và không theo sát giá c th trư ng. Lu n văn t t nghi p Lê ăng Khoa