Luận văn: Giải pháp nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng ngân hàng phát triển khu vực kinh tế tư nhân trên địa bàn Tp.HCM

Chia sẻ: Nguyen Bao Ngoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:113

Thêm vào BST

Báo xấu

108
lượt xem 24
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Để tiến hành nhanh sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá cần huy động tối đa các thành phần kinh tế tham gia, trong đó có thành phần kinh tế ngoài quốc doanh là một tất yếu khách quan và đây là một bộ phận cấu thành không thể thiếu được trong nền kinh tế nước ta cũng như các nước trên thế giới. Phát triển kinh tế tư nhân góp phần giải phóng mọi lực lượng sản xuất, huy động khai thác các tiềm lực dồi dào về vốn, kinh nghiệm quản lý, ngành nghề truyền thống... thúc dẩy tăng trưởng kinh tế, phát...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: Giải pháp nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng ngân hàng phát triển khu vực kinh tế tư nhân trên địa bàn Tp.HCM

Luận văn Giải pháp nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng ngân hàng phát triển khu vực kinh tế tư nhân trên địa bàn Tp.HCM
1 MUÏC LUÏC Lôøi môû ñaàu Chöông I: LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ KINH TEÁ TÖ NHAÂN VAØ VAÁN ÑEÀ TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG ÑOÁI VÔÙI SÖÏ PHAÙT TRIEÅN KHU VÖÏC KINH TEÁ TÖ NHAÂN I.1 Toång quan veà khu vöïc kinh teá tö nhaân .................................................... 1 I.1.1 Khaùi nieäm chung veà doanh nghieäp .................................................... 1 I.1.2 Khaùi nieäm chung veà doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh ...................... 2 I.1.3 Söï caàn thieát phaùt trieån khu vöïc kinh teá tö nhaân trong neàn kinh teá thò tröôøng ñònh huôùng XHCN ôû Vieät Nam............................................ 4 I.2 Toång quan veà tín duïng ngaân haøng ........................................................... 9 I.2.1 Söï caàn thieát phaûi naâng cao khaû naêng tieáp caän tín duïng ngaân haøng ñoái vôùi khu vöïc kinh teá tö nhaân ................................................................ 9 I.2.2 Ngaân haøng thöông maïi ......................................................................12 I.2.2.1 Khaùi nieäm NHTM..................................................................12 I.2.2.2 Nghieäp vuï cuûa NHTM ...........................................................13 I.2.3 Tín duïng ngaân haøng thöông maïi .......................................................16 I.2.3.1 Khaùi nieäm ..............................................................................16 I.2.3.2 Vai troø ....................................................................................17ø I.2.3.3 Phaân loaïi ................................................................................18 I.2.3.4 Taêng tröôûng tín duïng vaø chaát löôïng tín duïng.........................19
2 Chöông II: THÖÏC TRAÏNG PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ TÖ NHAÂN VAØ TÌNH HÌNH TIEÁP CAÄN NGUOÀN VOÁN TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG TREÂN ÑÒA BAØN TP.HCM II.1 Thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân ........................... 22 II.1.1 Nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc trong thôøi gian qua ................................22 II.1.1.1 Ñoùng goùp vaøo taêng tröôûng GDP vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá cuûa thaønh phoá .................................................................22 II.1.1.2 Huy ñoäng moïi nguoàn voán ñaàu tö phaùt trieån .........................25 II.1.1.3 Ñoùng goùp to lôùn cho ngaân saùch ............................................28 II.1.1.4 Taïo vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng .........................................29 II.1.1.5 Phaùt trieån kinh teá ñoái ngoaïi .................................................30 II.1.1.6 Quan heä saûn xuaát phuø hôïp vôùi löïc löôïng saûn xuaát ..............30 II.1.2 Nhöõng haïn cheá chuû yeáu cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh ...........................................................................31 II.2 Tình hình tieáp caän nguoàn voán tín duïng ngaân haøng cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân .................................................................................................. 37 II.2.1 Nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc trong thôøi gian qua ...................................37 II.2.1.1 Vaán ñeà huy ñoäng voán cuûa heä thoáng ngaân haøng thöông maïi 37 II.2.1.2 Vaán ñeà cho vay tín duïng ñoái vôùi khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh ................................................................................................. 38 II.2.1.2.1 Cô cheá cho vay ngaøy caøng thoâng thoaùng .............38 II.2.1.2.2 Khaû naêng tieáp caän tín duïng ngaân haøng ngaøy caøng cao........................................................................................44 II.2.2 Nhöõng haïn cheá cuûa tín duïng ngaân haøng ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá ngoaøi quoác doanh ..............................................................................49
3 II.2.3 Nguyeân nhaân toàn tai ........................................................................54 II.2.3.1 Veà phía doanh nghieäp...........................................................54 II.2.3.2 Veà phía ngaân haøng ...............................................................58 II.2.3.3 Veà phía Nhaø nöôùc .................................................................64 Chöông III: GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO KHAÛ NAÊNG TIEÁP CAÄN TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ TÖ NHAÂN TREÂN ÑÒA BAØN TP.HCM III.1 Caùc vaán ñeà ñaët ra khi phaùt trieån khu vöïc kinh teá tö nhaân .............. 66 III.2 Giaûi phaùp naâng cao khaû naêng tieáp caän tín duïng ngaân haøng ñoái vôùi khu vöïc kinh teá tö nhaân ........................................................................ 69 III.2.1 Giaûi phaùp töø phía doanh nghieäp .....................................................70 III.2.2 Giaûi phaùp töø phía ngaân haøng ..........................................................76 II.2.2.1 Naâng cao khaû naêng huy ñoäng voán ........................................76 II.2.2.2 Môû roäng TDNH ñoái vôùi DNNQD .........................................77 III.2.3 Giaûi phaùp töø phía Nhaø nöôùc ..........................................................91 Keát luaän Taøi lieäu tham khaûo.
4 LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi Ñeå tieán haønh nhanh söï nghieäp coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù caàn huy ñoäng toái ña caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia, trong ñoù coù thaønh phaàn kinh teá ngoaøi quoác doanh laø moät taát yeáu khaùch quan vaø ñaây laø moät boä phaän caáu thaønh khoâng theå thieáu ñöôïc trong neàn kinh teá nöôùc ta cuõng nhö caùc nöôùc treân theá giôùi. Phaùt trieån kinh teá tö nhaân goùp phaàn giaûi phoùng moïi löïc löôïng saûn xuaát, huy ñoäng khai thaùc caùc tieàm löïc doài daøo veà voán, kinh nghieäm quaûn lyù, ngaønh ngheà truyeàn thoáng... thuùc daåy taêng tröôûng kinh teá, phaùt trieån ñaát nöôùc. Nhöõng noã löïc cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân trong thôøi gian qua ôû nöôùc ta ñaõ vaø ñang goùp phaàn xaây döïng quan heä saûn xuaát môùi phuø hôïp, thuùc ñaåy löïc löôïng saûn xuaát phaùt trieån, thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi. Tuy vaäy caùc doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh hieän nay gaëp raát nhieàu khoù khaên vaø khoù khaên lôùn nhaát laø vaán ñeà veà voán. Vaán ñeà thieáu voán ñeå saûn xuaát vaø môû roäng saûn xuaát kinh doanh laø hieän töôïng phoå bieán ñoái vôùi toaøn boä caùc DNNQD hieän nay vaø ñöôïc coi laø moät trong nhöõng raøo caûn lôùn nhaát ñeán söï phaùt trieån doanh nghieäp. Caùc NHTM vôùi khaû naêng cung öùng voán tín duïng oån ñònh, maïnh vaø möùc laõi suaát phuø hôïp luoân laø nôi maø caùc doanh nghieäp mong ñôïi nhaän ñöôïc söï hoã trôï. Song, treân thöïc teá khoâng phaûi doanh nghieäp naøo cuõng ñöôïc taøi trôï ñuû nguoàn voán tín duïng töø caùc NHTM ñeå ñaùp öùng nhu caàu kinh doanh cuûa mình. Chính vì vaäy, nhu caàu voán tín duïng cuûa caùc DNNQD ñang trôû thaønh vaán ñeà maø nhieàu ngöôøi vaø xaõ hoäi quan taâm trong gian ñoaïn hieän nay. Vôùi mong muoán tìm hieåu nguyeân nhaân daãn ñeán vieäc khoù tieáp caän nguoàn voán tín duïng töø caùc NHTM vaø vieäc ñöa ra giaûi phaùp nhaèm thuùc ñaåy caùc NHTM môû roäng cho vay voán tín duïng maø vaãn ñaûm baûo naâng cao chaát löôïng
5 tín duïng ñoái vôùi caùc DNNQD, hoïc vieân maïnh daïn choïn ñeà taøi “ Phaùt trieån kinh teá tö nhaân töø giaûi phaùp naâng cao khaû naêng tieáp caän nguoàn voán ngaân haøng treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh” ñeå nghieân cöùu. 2. Muïc ñích cuûa luaän vaên Luaän vaên nhaèm ñeán caùc muïc ñích sau: Thöù nhaát: nghieân cöùu lyù luaän chung veà caùc loaïi hình kinh teá thuoäc khu vöïc kinh teá tö nhaân vaø caùc lyù luaän cô baûn veà tín duïng ngaân haøng. Töù ñoù thaáy ñöôïc söï caàn thieát phaùt trieån kinh teá tö nhaân töø giaûi phaùp naâng cao khaû naêng tieáp caän nguoàn voán ngaân haøng. Thöù hai: phaân tích vaø daùnh giaù thöïc traïng phaùt trieån kinh teá tö nhaân ôû Tp.HCM vaø khaû naêng cung öùng voán cho DNNQD cuûa heä thoáng caùc NHTM trong thôøi gian qua. Thaáy ñöôïc nhöõng öu ñieåm, toàn taïi vaø nguyeân nhaân cuûa nhöõng toàn taïi trong vieäc vay voán caùc NHTM. Thöù ba: ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp cô baûn ñeå naâng cao khaû naêng tieáp caän nguoàn voán ñoái vôùi caùc DNNQD taïi caùc NHTM treân ñòa baøn TP. HCM. 3. Phaïm vi nghieân cöùu Nhaèm ñaït ñöôïc muïc tieâu nghieân cöùu, noäi dung cuûa luaän vaên höôùng taäp trung vaøo caùc vaán ñeà lyù thuyeát vaø thöïc tieãn cuûa caùc doanh nghieäp thuoäc khu vöïc kinh teá tö nhaân treân ñòa baøn Tp.HCM, khoâng ñi saâu vaøo vaøo moät ngaønh hay noät soá ngaønh cuï theå. Luaän vaên söû duïng soá lieäu toång hôïp coù nguoàn goác ñaùng tin caäy töø naêm 2000 ñeán naêm 2004 ñeå phaân tích vaø ñaùnh giaù thöïc traïng vaø kieán nghò caùc giaûi phaùp naâng cao khaû naêng tieáp caän tín duïng ngaân haøng cuûa khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh.
6 Tuy nhieân duø taùc giaû ñaõ raát coá gaéng trong vieäc thu thaäp soá lieäu, song keát quaû cuõng chæ döøng laïi ôû möùc ñoä maø luaän vaên ñaït ñöôïc. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu Phöông phaùp nghieân cöùu chuû yeáu cuûa luaän vaên laø phöông phaùp phaân tích vaø toång hôïp. Nhôø phöông phaùp naøy coù theå nghieân cöùu ñöôïc quaù trình phaùt trieån cuõng nhö thaáy ñöôïc nhöõng haïn cheá trong quaù trình phaùt trieån cuûa kinh teá tö nhaân vaø khaû naêng tieáp caän voán tín duïng ngaân haøng cuûa khu vöïc naøy. Töø ñoù ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp cô baûn môû roäng vaø naâng cao chaát löôïng tín duïng ñoái vôùi khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh ôû Tp. HCM. Ngoaøi ra, luaän vaên coøn söû duïng caùc phöông phaùp khaùc nhö: phöông phaùp thoáng keâ, phöông phaùp dieãn giaûi vaø qui naïp, phöông phaùp so saùnh…. 5. Keát caáu cuûa ñeà taøi Ngoaøi phaàn môû ñaàu, keát luaän, danh muïc caùc baûng, chöõ vieát taét, luaän vaên coù 96 trang vôùi keát caáu nhö sau: Chöôùng I: Lyù luaän chung veà kinh teá tö nhaân vaø vaán ñeà tín duïng ngaân haøng ñoái vôùi söï phaùt trieån khu vöïc kinh teá tö nhaân. Chöông II: Thöïc traïng phaùt trieån khu vöïc kinh teá tö nhaân ôû Tp.HCM vaø tình hình tieáp caän nguoàn voán tín duïng ngaân haøng. Chöông III: Giaûi phaùp naâng cao khaû naêng tieáp caän tín duïng ngaân haøng phaùt trieån khu vöïc kinh teá tö nhaân treân ñòa baøn Tp.HCM.
7 Chöông I: LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ KINH TEÁ TÖ NHAÂN VAØ VAÁN ÑEÀ TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG ÑOÁI VÔÙI SÖÏ PHAÙT TRIEÅN KHU VÖÏC KINH TEÁ TÖ NHAÂN I.1 Toång quan veà khu vöïc kinh teá tö nhaân I.1.1 Khaùi nieäm chung veà doanh nghieäp Trong neàn kinh teá thò tröôøng ôû nöôùc ta toàn taïi nhieàu hình thöùc sôû höõu khaùc nhau, töông öùng vôùi moãi hình thöùc sôû höõu coù theå chia caáu truùc neàn kinh teá thaønh ba khu vöïc chính: ñoù laø khu vöïc kinh teá nhaø nöôùc (coøn goïi laø kinh teá quoác doanh), khu vöïc kinh teá tö nhaân (ngoaøi quoác doanh) vaø khu vöïc ñaàu tö nöôùc ngoaøi. Coøn moät khu vöïc kinh teá khaùc ñoù laø khu vöïc kinh teá hoãn hôïp giöõa quoác doanh vaø ngoaøi quoác doanh. Khu vöïc naøy khi xeùt voán ñaàu tö cuûa beân naøo chieám tyû leä khoáng cheá thì coù theå xeáp vaøo khu vöïc quoác doanh hay khu vöïc ngoaøi quoác doanh. Caùch chia cô caáu kinh teá nhö vaäy chæ mang tính töông ñoái vaø töông öùng vôùi moãi khu vöïc kinh teá coù caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc nhau. Doanh nghieäp theo Luaät doanh nghieäp ñöôïc hieåu laø toå chöùc kinh teá coù teân rieâng, coù taøi saûn, coù truï sôû giao dòch oån ñònh, ñöôïc ñaêng kyù kinh doanh theo qui ñònh cuûa phaùp luaät nhaèm muïc ñích thöïc hieän caùc hoaït ñoäng kinh doanh. Caùc doanh nghieäp thuoäc khu vöïc kinh teá nhaø nöôùc goïi laø DNNN. Ñaây laø caùc toå chöùc kinh teá do Nhaø nöôùc sôû höõu toaøn boä voán ñieàu leä hoaëc coù coå phaàn, voán goùp chi phoái vaø hoaït ñoäng kinh doanh hay hoaït ñoäng coâng ích nhaèm thöïc hieän caùc muïc tieâu kinh teá-xaõ hoäi do Nhaø nöôùc giao. Doanh nghieäp thuoäc khu vöïc coù voán nöôùc ngoaøi bao goàm doanh nghieäp lieân doanh vaø doanh nghieäp 100% voán nöôùc ngoaøi. Doanh nghieäp lieân doanh
8 laø doanh nghieäp do hai beân hay nhieàu beân hôïp taùc thaønh laäp taïi Vieät Nam treân cô sôû hôïp ñoàng lieân doanh hoaëc hieäp ñònh kyù keát giöõa Chính phuû Vieät Nam vaø Chính phuû nöôùc ngoaøi, hoaëc laø doanh nghieäp do doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi hôïp taùc vôùi doanh nghieäp Vieät Nam, hoaëc do doanh nghieäp lieân doanh hôïp taùc vôùi nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi treân cô sôû hôïp ñoàng lieân doanh. Doanh nghieäp 100% voán nöôùc ngoaøi laø doanh nghieäp do nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaàu tö 100% voán taïi Vieät Nam. Doanh nghieäp thuoäc khu vöïc kinh teá tö nhaân laø caùc doanh nghieäp do caù nhaân laøm chuû vaø töï chòu traùch nhieäm baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình veà moïi hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Doanh nghieäp thuoäc khu vöïc kinh teá tö nhaân toàn taïi döôùi caùc hình thöùc toå chöùc kinh teá ñöôïc thaønh laäp hôïp phaùp, coù tö caùch phaùp nhaân nhö: coâng ty coå phaàn, coâng ty TNHH, coâng ty hôïp danh, doanh nghieäp tö nhaân vaø caùc hoä, caù nhaân hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. I.1.2 Khaùi nieäm doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh Tröôùc heát ta tìm hieåu khaùi nieäm sôû höõu tö nhaân. Sôû höõu tö nhaân laø hình thöùc chieám höõu, trong ñoù tö lieäu saûn xuaát vaø vaät phaåm tieâu duøng laø cuûa rieâng caù nhaân. Sôû höõu tö nhaân veà tö lieäu saûn xuaát laø cô sôû naûy sinh kinh teá tö nhaân. Xuaát phaùt töø baûn chaát cuûa cheá ñoä sôû höõu tö nhaân, coù theå hieåu kinh teá tö nhaân laø toång theå caùc doanh nghieäp, toå chöùc kinh teá ra ñôøi vaø toàn taïi treân cô sôû sôû höõu tö nhaân veà voán vaø tö lieäu saûn xuaát vaø ñöôïc goïi laø khu vöïc kinh teá tö nhaân hay khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh. Kinh teá tö nhaân hoaøn toaøn töï chuû, töï chòu traùch nhieäm veà toaøn boä hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh dòch vuï. Cuï theå nhö töï chuû veà voán, qui moâ hoaït ñoäng, töï chuû löïa choïn phöông thöùc saûn xuaát kinh doanh, hình thöùc toå chöùc quaûn lyù… vaø töï chòu traùch nhieäm tröôùc phaùp luaät veà keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa mình.
9 Caùc ñôn vò kinh doanh thuoäc khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh bao goàm: coâng ty TNHH, coâng ty coå phaàn, coâng ty hôïp danh, doanh nghieäp tö nhaân vaø caùc nhoùm, caù theå kinh doanh. Sau ñaây ta tìm hieåu moät soá ñaëc ñieåm cuûa caùc ñôn vò kinh doanh naøy: Theo Luaät Doanh nghieäp nhaø nöôùc 2003 vaø Luaät Doanh nghieäp, ta coù theå hieåu Coâng ty TNHH laø doanh nghieäp trong ñoù: thaønh vieân chòu traùch nhieäm veà caùc khoaûn nôï vaø caùc nghóa vuï taøi saûn khaùc cuûa doanh nghieäp trong phaïm vi soá voán ñaõ cam keát goùp vaøo doanh nghieäp. Phaàn voán goùp cuûa thaønh vieân chæ ñöôïc chuyeån nhöôïng theo qui ñònh. Thaønh vieân coù theå laø toå chöùc, caù nhaân, soá löôïng thaønh vieân khoâng ñöôïc vöôït quaù 50. Coâng ty TNHH khoâng ñöôïc quyeàn phaùt haønh coå phieáu. Coâng ty coå phaàn laø doanh nghieäp trong ñoù voán ñieàu leä ñöôïc chia thaønh nhieàu phaàn baèng nhau goïi laø coå phaàn. Coå ñoâng chæ chòu traùch nhieäm veà nôï vaø caùc nghóa vuï taøi saûn khaùc cuûa doanh nghieäp trong phaïm vi soá voán ñaõ goùp vaøo doanh nghieäp. Coå ñoâng coù quyeàn töï do chuyeån nhöôïng coå phaàn cuûa mình cho ngöôøi khaùc, tröø tröôøng hôïp qui ñònh khoâng ñöôïc chuyeån nhöôïng trong Luaät naøy. Coå ñoâng coù theå laø toå chöùc, caù nhaân, soá löôïng coå ñoâng toái thieåu laø ba vaø khoâng haïn cheá soá löôïng toái ña. Coù quyeàn phaùt haønh chöùng khoaùn ra coâng chuùng theo qui ñònh cuûa phaùp luaät veà chöùng khoaùn. Coâng ty hôïp danh laø doanh nghieäp trong ñoù phaûi coù ít nhaát hai thaønh vieân hôïp danh, ngoaøi caùc thaønh vieân hôïp danh coù theå coù caùc thaønh vieân goùp voán. Thaønh vieân hôïp danh phaûi laø caù nhaân coù trình ñoä chuyeân moân vaø uy tín ngheà nghieäp vaø phaûi chòu traùch nhieäm baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình veà caùc nghóa vuï cuûa coâng ty. Caùc thaønh vieân goùp voán chæ chòu traùch nhieäm veà caùc
10 khoaûn nôï cuûa coâng ty trong phaïm vi soá voán ñaõ goùp vaøo coâng ty. Coâng ty hôïp danh khoâng ñöôïc phaùt haønh baát kyø loaïi chöùng khoaùn naøo. Doanh nghieäp tö nhaân laø doanh nghieäp do moät caù nhaân laøm chuû vaø töï chòu traùch nhieäm baèng toaøn boä taøi saûn cuûa mình veà moïi hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Ngoaøi caùc hình thöùc toå chöùc treân cuûa khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh coøn bao goàm caùc caù theå kinh doanh vaø caùc nhoùm kinh doanh. Söï khaùc nhau cô baûn vôùi chuû doanh nghieäp tö nhaân, coâng ty laø caù theå kinh doanh vaø caùc nhoùm kinh doanh khoâng caàn voán phaùp ñònh. I.1.3 Söï caàn thieát phaùt trieån kinh teá tö nhaân trong neàn kinh teá thò tröôøng ñònh huôùng XHCN ôû Vieät Nam Nöôùc ta tieán haønh coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc trong ñieàu kieän tieàm löïc vaø khaû naêng cuûa kinh teá nhaø nöôùc, kinh teá taäp theå chöa ñuû maïnh ñeå coù theå ñaûm ñöông ñöôïc vieäc ñaùp öùng nhu caàu cuûa xaõ hoäi, trong khi ñoù caùc thaønh phaàn kinh teá tö nhaân, kinh teá caù theå, tieåu chuû… coù khaû naêng phaùt trieån maïnh, söï coù maët cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân taïo ñoäng löïc môùi trong neàn kinh teá, tieáp tuïc giaûi phoùng moïi löïc löôïng saûn xuaát, huy ñoäng khai thaùc caùc tieàm löïc doài daøo veà voán, kinh nghieäm quaûn lyù, ngaønh ngheà truyeàn thoáng... thuùc daåy taêng tröôûng kinh teá, phaùt trieãn ñaát nöôùc. Vì vaäy, khuyeán khích phaùt trieån kinh teá ngoaøi quoác doanh laø noäi dung quan troïng cuûa ñoåi môùi kinh teá ôû nöôùc ta. Vaäy, ñeå tieán haønh nhanh söï nghieäp coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù caàn huy ñoäng toái ña caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia, trong ñoù coù thaønh phaàn kinh teá ngoaøi quoác doanh laø moät taát yeáu khaùch quan, laø boä phaän caáu thaønh khoâng theå thieáu ñöôïc trong neàn kinh teá nöôùc ta cuõng nhö caùc nöôùc khaùc treân theá
11 giôùi. Söï caàn thieát phaùt trieån kinh teá tö nhaân boäc loä roõ hôn ôû vai troø cuûa noù ñöôïc theå hieän ôû nhöõng maët cuï theå sau: Thöù nhaát huy ñoäng moïi nguoàn löïc trong daân ñeå phaùt trieån kinh teá Moät trong nhöõng muïc tieâu cuûa neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN maø Ñaûng, Nhaø nöôùc vaø nhaân daân chuû tröông thöïc hieän trong thôøi kyø quaù ñoä leân CNXH laø giaûi phoùng moïi söùc saûn xuaát ñeå laøm ra nhieàu cuûa caûi vaät chaát vaø tinh thaàn nhaèm caûi thieän khoâng ngöøng ñôøi soáng cuûa nhaân daân. Muïc tieâu aáy chæ coù theå thöïc hieän khi huy ñoäng ñöôïc caùc nguoàn löïc trong nöôùc, khai thaùc coù hieäu quaû taøi nguyeân thieân nhieân, söùc lao ñoäng tieàn voán ñeå môû roäng saûn xuaát. Phaùt trieån kinh teá tö nhaân laø moät trong nhöõng giaûi phaùp quan troïng ñeå thöïc hieän muïc tieâu naøy laø vì cho pheùp khai thaùc coù hieäu quaû moïi nguoàn löïc cuûa ñaát nöôùc. Kinh teá ngoaøi quoác doanh coù vai troø to lôùn trong vieäc huy ñoäng voán ñaàu tö roäng raõi trong nhaân daân cho phaùt trieån saûn xuaát, taïo ñoäng löïc vaø moâi tröôøng caïnh tranh soáng ñoäng, linh hoaït, saùng taïo cho söï phaùt trieån, naâng cao hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh, taïo ra nhieàu cuûa caûi haøng hoaù cho xaõ hoäi, ñoùng goùp vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc, goùp phaàn thuùc ñaåy quaù trình coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù caùc ngaønh saûn xuaát. Theo öôc tính cuûa caùc chuyeân gia taøi chính ngaân haøng thì nguoàn voán döôùi caùc daïng trong daân coøn raát lôùn khoaûng treân 20 tyû USD, vì theá phaùt trieån kinh teá ngoaøi quoác doanh môùi coù theå khai thaùc toát ñöôïc nguoàn voán trong daân. Vaäy, söï toàn taïi kinh teá tö nhaân ôû nöôùc ta laø moät ñoøi hoûi böùc thieát cuûa thöïc tieãn xaây döïng, phaùt trieån ñaát nöôùc nhaèm khôi daäy vaø phaùt huy caùc tieàm naêng veà voán, söùc lao ñoäng, cô sôû vaät chaát, kyõ thuaät, kinh nghieäm quaûn lyù, tính naêng ñoäng, nhaïy beùn linh hoaït, saùng taïo cuûa kinh teá tö nhaân. Goùp phaàn giaûi
12 phoùng ñaùng keå löïc löôïng saûn xuaát xaõ hoäi, taêng tröôûng kinh teá, töøng böôùc khaéc phuïc söï ngheøo ñoùi, caûi thieän ñôøi soáng nhaân daân. Thöù hai taïo söï phuø hôïp giöõa quan heä saûn xuaát vaø löïc löôïng saûn xuaát Khu vöïc kinh teá tö nhaân phaùt trieån veà hình thöùc sôû höõu, veà quaûn lyù vaø veà phaân phoái taïo neân söï phuø hôïp vôùi trình ñoä phaùt trieån cuûa löïc löôïng saûn xuaát ôû caùc ngaønh, caùc lónh vöïc saûn xuaát, töø ñoù taïo khaû naêng huy ñoäng roäng raõi tieàm naêng nguoàn löïc trong toaøn xaõ hoäi ñeå ñaåy maïnh saûn xuaát, taïo ra nhieàu cuûa caûi laøm giaøu cho mình vaø cho ñaát nöôùc. Caùc loaïi hình toå chöùc cuûa kinh teá tö nhaân ñöôïc töï do phaùt trieån, Nhaø nöôùc taïo ñieàu kieän vaø khuyeán khích ñaàu tö saûn xuaát kinh doanh, ñöôïc luaät phaùp baûo hoä vaø laø bieåu hieän daân chuû hoaù ñôøi soáng kinh teá trong xaõ hoäi ta. Töø ñoù khôi daäy vaø phaùt huy tính naêng ñoäng, nhaïy beùn.caàn cuø saùng taïo cuûa quaàn chuùng nhaân daân trong lao ñoäng vaø saûn xuaát, thuùc ñaåy neàn kinh teá haøng hoaù phaùt trieån, goùp phaàn to lôùn vaøo söï nghieäp ñaåy maïnh coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoaù. Maët khaùc quaù trình daân chuû hoaù ñôøi soáng kinh teá ñöôïc môû roäng noùi treân seõ taùc ñoäng vaø ñoøi hoûi söï caûi tieán veà toå chöùc, quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc theo höôùng hieän ñaïi, vaên minh, tieán boä cuõng nhö thuùc ñaåy naâng cao ñôøi soáng vaên hoaù daân trí vaø tinh thaàn trong toaøn xaõ hoäi. Phaùt trieån khu vöïc kinh teá tö nhaân ñaët ra yeâu caàu ñoái vôùi boä maùy quaûn lyù nhaø nöôùc phaûi chuyeån ñoåi vaø thích nghi. Söï chuyeån ñoåi boä maùy vaø chöùc naêng quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc phaûi theo höôùng taêng cöôøng quaûn lyù vó moâ vaø giaûm thieåu toái ña söï can thieäp cuûa nhaø nöôùc vaøo hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Söï coù maët cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân ñoøi hoûi phaøi coù söï hoaøn chænh heä thoáng luaät phaùp, tröôùc heát laø heä thoáng phaùp luaät veà kinh teá. Heä thoáng luaät phaùp vöøa ñaùp öùng yeâu caàu cuûa neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN vöøa phaûi phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá hieän chöa coù ñaày ñuû ôû nöôùc ta. Söï toàn taïi
13 khu vöïc kinh teá tö nhaân buoäc nhaø nöôùc phaûi xaây döïng heä thoáng luaät phaùp hoaøn chænh, ñoàng boä, moät yeâu caàu caáp baùch cuûa quaûn lyù vó moâ cuûa nhaø nöôùc. Thöù ba taïo ñoäng löïc cho caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc phaùt trieån Phaùt trieån khu vöïc kinh teá tö nhaân theo cô cheá thò tröôøng döôùi söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc seõ thuùc ñaåy moïi thaønh vieân trong xaõ hoäi noã löïc ñaàu tö naêng ñoäng trong vieäc khai thaùc moïi nguoàn löïc laøm ra cuûa caûi ñaùp öùng nhu caàu cho mình vaø ñoùng goùp cho xaõ hoäi. Taùc ñoäng tích cöïc naøy taùc ñoäng nhieàu ñeán khu vöïc kinh teá nhaø nöôùc. Giaù thaønh saûn phaåm reû, maãu maõ haøng hoaù ña daïng vaø luoân luoân ñoåi môùi cuûa khu vöïc saûn xuaát tö nhaân coù söùc caïnh tranh maïnh meõ vaø laø ñoäng löïc thuùc ñaåy kinh teá nhaø nöôùc naêng ñoäng leân. Vaäy, söï hôïp taùc lieân doanh cuûa kinh teá tö nhaân vôùi kinh teá nhaø nöôùc vaø kinh teá taäp theå nhö moät taát yeáu naûy sinh, khi phaùt trieån kinh teá tö nhaân seõ taïo theâm ñoäng löïc cho hai thaønh phaàn kinh teá naøy phaùt trieån vöôït qua naêng löïc cuûa noù, khaéc phuïc nhöõng haïn cheá cuûa khu vöïc quoác doanh, nhôø ñoù seõ phaùt huy heát tieàm naêng. Thöù tö goùp phaàn tích cöïc vaøo söï chuyeån dòch cô caáu kinh teá Phaùt trieån kinh teá tö nhaân goùp phaøn tích cöïc vaøo söï chuyeån dòch theo höôùng hôïp lyù, hieäu quaû, hieän ñaïi. Öu theá noåi troäi cuûa doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh laø naêng ñoäng, nhaïy beùn, linh hoaït trong ñaàu tö saûn xuaát kinh doanh, naém baét vaø ñaùp öùng nhanh nhaïy nhu caàu thò tröôøng ñeå tìm kieám hieäu quaû, lôïi nhuaän. Do vaäy hoï luoân tìm kieám phaùt hieän ngaønh, lónh vöïc maët haøng xaõ hoäi ñang thieáu, ñang caàn ñaàu tö saûn xuaát, ñoàng thôøi khoâng ngöøng caûi tieán kyõ thuaät, naâng cao naêng suaát lao ñoäng vaø chaát löôïng saûn phaåm ñeå coù öu theá trong caïnh tranh vaø thu ñöôïc lôïi nhuaän, töø ñoù thuùc ñaåy söï dòch chuyeån cô caáu kinh teá theo höôùng hôïp lyù, ngaøy caøng hieän ñaïi.
14 Ngoaøi ra phaùt trieån kinh teá tö nhaân seõ taïo ra moät ñoäi nguõ nhöõng nhaø doanh nghieäp naêng ñoäng, nhaïy beùn daùm nghó, daùm laøm, chaáp nhaän thaùch thöùc cuûa thò tröôøng. Goùp phaàn ñoàng boä vaø hoaøn thieän nhöõng tieàn ñeà, ñieàu kieän cho söï phaùt trieån kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN. Thöù naêm giaûi quyeát vieäc laøm, chuyeån dòch cô caáu lao ñoäng vaø phaùt trieån nguoàn nhaân löïc Khu vöïc kinh teá tö nhaân phaùt trieån khaép caùc vuøng cuûa ñaát nöôùc taïo khaû naêng to lôùn trong giaûi quyeát vieäc laøm vaø ñôøi soáng cuûa ngöôøi lao ñoäng. Trong cô cheá caïnh tranh thò tröôøng, ñeå naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, hieäu quaû kinh doanh, kinh teá tö nhaân phaûi tìm moïi caùch tuyeån choïn, boài döôõng, ñaøo taïo, naâng cao trình ñoä, naêng löïc, tay ngheà cuûa ngöôøi lao ñoäng, cuõng nhö boá trí söû duïng hôïp lyù, khoa hoïc… töø ñoù goùp phaàn to lôùn vaøo söï phaùt trieån löïc löôïng lao ñoäng xaõ hoäi, ñaùp öùng yeâu caàu kinh teá thò tröôøng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Caùc doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh ñoâng ñaûo vôùi nhieàu qui moâ, nhieàu ngaønh ngheà khoâng nhöõng thu huùt nhieàu lao ñoäng, giaûi quyeát nhieàu vieäc laøm maø coøn laø loø luyeän ñoäi nguõ caùc nhaø doanh nghieäp sau khi hoï toát nghieäp caùc tröôøng cao ñaúng, ñaïi hoïc vaø caùc tröôøng khaùc. Thöù saùu phaùt trieån kinh teá ñoái ngoaïi Söï toàn taïi khaùch quan cuûa kinh teá haøng hoaù cuøng vôùi xu theá vaø ñaëc ñieåm thôøi ñaïi veà môû roäng quan heä kinh teá quoác teá laø moâi tröôøng vaø ñieàu kieän cho kinh teá tö nhaân phaùt huy caùc öu theá, hieäu quaû cuûa mình cho neàn kinh teá. Kinh teá tö nhaân goùp phaàn môû roäng quan heä kinh teá ñoái ngoaïi, hieän ñaïi hoaù saûn xuaát: söï phaùt trieån cuûa kinh teá tö nhaân taïo ra khoái löôïng lôùn veà haøng xuaát khaåu ñoàng thôøi môû roäng khaû naêng vaø laø ñoái taùc thu huùt caùc nguoàn voán ñaàu tö töø nöôùc ngoaøi vaøo Vieät Nam, nhaäp veà maùy moùc thieát bò coâng ngheä tieân tieán…
15 qua ñoù taïo tieàn ñeà khai thaùc, taän duïng caùc tieàm naêng, nguoàn löc roäng lôùn trong nhaân daân cho phaùt trieån saûn xuaát, goùp phaàn hieän ñaïi hoaù neàn kinh teá. Vaäy, phaùt trieån kinh teá tö nhaân seõ taïo ra moâi tröôøng kinh teá thuaän lôïi cho vieäc thöïc hieän chieán löôïc kinh teá môû cöûa cuûa ñaát nöôùc. Toùm laïi, chính saùch phaùt trieån kinh teá ngoaøi quoác doanh nhaèm vaøo vieäc thu huùt voán nhaøn roãi, löïc löôïng lao ñoäng vaø tay ngheà ña daïng trong daân chuùng. Caùc DNNQD co ùnhieàu thuaän lôïi vaø linh hoaït trong vieäc tieáp nhaän soá lao ñoäng khoâng ngöøng taêng leân haøng naêm, giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm cho moät boä phaän lôùn lao ñoäng vaø ngaøy caøng khaúng ñònh vai troø quan troïng cuûa mình trong vieäc gia taêng söï ñoùng goùp vaøo GDP vaø ngaân saùch chung cuûa caû nöôùc. I.2 Toång quan veà tín duïng ngaân haøng I.2.1 Söï caàn thieát phaûi naâng cao khaû naêng tieáp caän tín duïng ngaân haøng ñoái vôùi khu vöïc kinh teá tö nhaân Khu vöïc kinh teá tö nhaân coù nhieàu tieàm naêng vaø trieån voïng phaùt trieån, ñoùng goùp vaøo söï phaùt trieån chung cuûa neàn kinh teá nhö ñaõ ñeà caäp ôû phaàn tröôùc veà vai troø quan troïng cuûa kinh teá tö nhaân. Kinh nghieäm cuûa moät soá nöôùc chæ ra raèng thaønh coâng trong phaùt trieån kinh teá laø do phaàn lôùn ñoùng goùp cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân, vì vaäy Vieät Nam caàn coù moät khu vöïc kinh teá tö nhaân naêng ñoäng vaø phaùt trieån ñeå ñaûm baûo caïnh tranh, tính oån ñònh vaø phaùt trieån kinh teá. Khoù khaên lôùn nhaát hieän nay cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân laø thieáu voán ñeå phuïc vuï saûn xuaát kinh doanh. Theo ñaùnh giaù cuûa cuûa Phoøng Coâng nghieäp vaø Thöông maïi Vieät Nam, tình traïng thieáu voán laø khoù khaên lôùn nhaát ñoái vôùi khu vöïc naøy vaø haàu heát caùc doanh nghieäp noùi raèng hoï luoân trong tình traïng
16 thieáu voán ñeå môû roäng saûn xuaát kinh doanh. Caùc nguoàn voán maø doanh nghieäp coù theå tieáp caän vaø söû duïng coù theå laø voán cuûa baûn thaân chuû doanh nghieäp, keâu goïi goùp voán döôùi hình thöùc hôïp doanh, vay möôïn cuûa gia ñình vaø baïn beø, vay cuûa nhöõng ngöôøi cho vay tö nhaân, söû duïng tín duïng thöông maïi, phaùt haønh nôï ra thò tröôøng thoâng qua caùc coâng cuï taøi chính nhö coå phieáu, traùi phieáu vaø vay tieàn töø caùc TCTD maø tieâu bieåu laø caùc NHTM. Maëc duø nguoàn voán raát ña daïng nhöng laïi coù raát nhieàu khoù khaên khi tieáp caän nhö: vay voán cuûa nhöõng ngöôøi cho vay tö nhaân, lôïi theá laø ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu voán caáp baùch, khoâng caàn phaûi ñi qua nhieàu thuû tuïc phöùc taïp vaø phieàn haø, tuy nhieân laõi suaát cuûa caùc khoaûn vay naøy thöôøng raát cao, caùc haønh vi baïo löïc coù theå xaûy ra trong tröôøng hôïp doanh nghieäp khoâng traû nôï ñuùng haïn. Hình thöùc goùp voán lieân keát cuõng gaëp nhieàu khoù khaên do vieäc baát caân xöùng thoâng tin cuûa ngöôøi beân trong vaø beân ngoaøi doanh nghieäp, ñieàu naøy gaây ra khaû naêng taøi saûn cuûa doanh nghieäp bò ñaùnh giaù thaáp vaø do ñoù laøm giaûm nhu caàu goïi voán lieân keát cuûa baûn thaân doanh nghieäp. Doanh nghieäp coù theå söû duïng loaïi hình tín duïng thöông maïi, nhöng loaïi hình naøy thöôøng coù thôøi haïn raát ngaén vaø thöôøng coù laõi suaát ngaàm aån cao hôn raát nhieàu so vôùi laõi suaát coù kyø haïn töông ñöông cuûa voán vay töø caùc NHTM. Laõi suaát ngaàm aån theå hieän ôû möùc cheânh leäch giöõa giaù caû ñöôïc chieát khaáu (neáu traû ngay) vaø giaù caû traû chaäm. Beân caïnh ñoù, caùc DNNQD vôùi hôn 90% laø caùc doanh nghieäp coù qui moâ nhoû, thì khaû naêng phaùt haønh coå phieáu vaø traùi phieáu haàu nhö khoâng theå ñaït ñöôïc. Vì ñeå coù ñuû tö caùch phaùt haønh nôï, doanh nghieäp phaûi ñaùp öùng ñuû caùc tieâu chuaån khaét khe cuûa caùc cô quan quaûn lyù thò tröôøng voán. Theo Baûng 1 döôùi ñaây ta thaáy, ñeå khaéc phuïc tình traïng thieáu voán, caùc DNNQD thöôøng döïa vaøo söï giuùp ñôõ cuûa ngöôøi thaân, baïn beø. Tyû leä doanh
17 nghieäp thöû tieáp caän vaø thaønh coâng vôùi nguoàn voán naøy laø cao nhaát. Tuy vaäy nguoàn voán naøy raát haïn cheá neân khoâng theå ñaùp öùng ñaày ñuû nhu caàu voán ngaøy caøng taêng cuûa doanh nghieäp. Nguoàn voán thöù hai maø caùc doanh nghieäp tìm ñeán laø nguoàn voán vay ngaân haøng. Tyû leä caùc doanh nghieäp thöû tieáp caän vôùi nguoàn voán tín duïng ngaân haøng khaù cao, chæ sau nguoàn voán töø baïn beø vaø gia ñình coù theå hieàu ñaây laø nguoàn voán ñaùng tin caäy vaø mong ñôïi nhaát cuûa caùc doanh nghieäp. Chæ khi tieáp caän khoâng thaønh coâng vôùi nguoàn voán naøy, caùc doanh nghieäp môùi phaûi tìm ñeán nguoàn voán vay “noùng” (caù nhaân cho vay laáy laõi). Vì theá caùc NHTM vôùi khaû naêng cung öùng voán tín duïng oån ñònh, maïnh vaø möùc laõi suaát phuø hôïp cuûa mình luoân laø nôi maø caùc doanh nghieäp mong ñôïi nhaän ñöôïc söï hoã trôï. Baûng 1: KHAÛ NAÊNG TIEÁP CAÄN CAÙC NGUOÀN VOÁN TÍN DUÏNG Ñôn vò tính: %soá doanh nghieäp Caùc nguoàn voán tín duïng Tyû leä doanh Tyû leä thaønh Nghieäp thöû tieáp coâng khi tieáp caän caän Caùc nguoàn voán noùi chung 54,5 Khoâng coù Trong ñoù: -Ngaân haøng nhaø nöôùc vaø tö nhaân 24,7 20,2 -Quyõ tín duïng cuûa Chính phuû 8,7 7,1 -Döï aùn quoác teá 1,9 1,3 -Baïn beø vaø gia ñình 38,8 38,5 -Caù nhaân cho vay laáy laõi 11,2 10,6 -Caùc nguoàn khaùc 2,6 1,9 Nguoàn: Thôøi baùo kinh teá Saøi goøn 29/7/2004
18 Gia taêng tín duïng ngaân haøng ñoái vôùi khu vöïc kinh teá tö nhaân seõ giuùp khu vöïc naøy môû roäng nguoàn voán vôùi chi phí veà voán giaûm, töø ñoù thuùc ñaåy saûn xuaát cuûa doanh nghieäp vaø goùp phaàn thuùc ñaåy saûn xuaát kinh doanh cho toaøn boä neàn kinh teá. Toác ñoä taêng tröôûng tín duïng coù quan heä maät thieát vôùi toác ñoä taêng GDP, toác ñoä taêng tröôûng ñaàu tö, toác ñoä taêng tieát kieäm. Vì vaäy NHTM caàn phaûi taêng cöôøng ñaåy maïnh cho vay voán tín duïng ñoái vôùi khu vöïc kinh teá tö nhaân nhaèm thaùo gôõ vaán ñeà veà voán cho khu vöïc naøy. Vieäc môû roäng tín duïng ñoái vôùi khu vöïc kinh teá tö nhaân seõ ñem ñeán cho NHTM nhieàu lôïi nhuaän hôn ñoái vôùi nhöõng khoaûn cho vay oån ñònh vaø an toaøn. Töø ñoù gia taêng thò phaàn tín duïng vaø söùc caïnh tranh cuûa ngaân haøng, naâng cao uy tín vò theá, thöông hieäu vaø aûnh höôûng cuûa ngaân haøng treân thò tröôøng. Vaäy môû roäng nguoàn voán tín duïng ngaân haøng cho khu vöïc kinh teá ngoaøi quoác doanh laø raát caàn thieát. Vôùi nguoàn voán tín duïng maïnh, oån ñònh vaø möùc laõi suaát phuø hôïp seõ ñaùp öùng ñaày ñuû nhu caàu voán cho caùc DNNQD, giaûi quyeát vaán ñeà nan giaûi nhaát ñeå taïo ñieàu kieän cho khu vöïc naøy ngaøy caøng phaùt trieån. I.2.2 Ngaân haøng thöông maïi I.2.2.1 Khaùi nieäm NHTM Ngaân haøng thöông maïi (NHTM) laø ngaân haøng giao dòch tröïc tieáp vôùi caùc coâng ty, xí nghieäp, toå chöùc kinh teá vaø caù nhaân, baèng caùch nhaän tieàn göûi, tieát kieäm, roài söû duïng soá voán ñoù ñeå cho vay, chieát khaáu, cung caáp caùc phöông tieän thanh toaùn vaø cung öùng dòch vuï ngaân haøng cho caùc ñoái töôïng noùi treân. Nghò ñònh cuûa chính phuû soá 49/2000/NÑ-CP ngaøy 12/9/2000 ñònh nghóa: “Ngaân haøng thöông maïi laø ngaân haøng ñöôïc thöïc hieän toaøn boä hoaït ñoäng ngaân haøng vaø caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc coù lieân quan vì muïc tieâu lôïi nhuaän, goùp phaàn thöïc hieän caùc muïc tieâu kinh teá khaùc cuûa nhaø nöôùc”.
19 Vaäy, coù theå hieåu NHTM laø moät ñònh cheá taøi chính trung gian quan troïng vaøo loaïi baäc nhaát trong neàn kinh teá thò tröôøng. Nhôø ñònh cheá trung gian naøy maø caùc nguoàn tieàn nhaøn roãi naèm raûi raùc trong xaõ hoäi seõ ñöôïc huy ñoäng, taäp trung ñoàng thôøi söû duïng soá voán ñoù ñeå caáp tín duïng cho caùc toå chöùc kinh teá. NHTM laø loaïi ngaân haøng coù soá löôïng lôùn vaø phoå bieán trong neàn kinh teá. ÔÛ ñaâu coù moät heä thoáng ngaân haøng thöông maïi phaùt trieån thì ôû ñoù seõ coù söï phaùt trieån vôùi toác ñoä cao cuûa neàn kinh teá. Toùm laïi, NHTM laø toå chöùc kinh teá ñaëc bieät, coù voán, coù boä maùy ñieàu haønh, coù ñoäi nguõ nhaân vieân, coù giao dòch tröïc tieáp vôùi coâng ty, doanh nghieäp, caùc toå chöùc kinh teá vaø caù nhaân… baèng caùch nhaän tieàn göûi vaø söû duïng nguoàn voán naøy ñeå cho vay, chieát khaáu vaø cung öùng caùc dòch vuï ngaân haøng cho caùc ñoái töôïng treân. Hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng vì muïc ñích lôïi nhuaän. Tuy nhieân lónh vöïc kinh doanh cuûa NHTM laø tieàn teä, maø tieàn teä laø coâng cuï ñieàu tieát vó moâ neàn kinh teá cuûa nhaø nöôùc, noù coù taùc ñoäng saâu roäng ñeán ñôøi soáng kinh teá xaõ hoäi. Do ñoù ñoâi khi caùc NHTM phaûi hy sinh moät phaàn lôïi nhuaän ñeå thöïc hieän caùc nghieäp vuï nhaèm kieåm soaùt laïm phaùt vaø ñaùp öùng yeâu caàu cuûa neàn kinh teá goùp phaàn thöïc thi chính saùch tieàn teä quoác gia. I.2.2.2 Nghieäp vuï NHTM Nhìn moät caùch toång theå, thì caùc NHTM hoaït ñoäng kinh doanh vôùi ba maûng nghieäp vuï lôùn: nghieäp vuï nguoàn voán, nghieäp vuï tín duïng, ñaàu tö vaø nghieäp vuï kinh doanh dòch vuï ngaân haøng. Moãi nghieäp vuï ñeàu coù vò trí vaø taùc duïng khaùc nhau nhöng ñeàu höôùng tôùi muïc tieâu chung laø ñaùp öùng nhu caàu cuûa khaùch haøng vôùi hieäu quaû cao nhaát.