Luận văn : Một số lý luận cơ bản về chiến lược và quản lý chiến lược

Chia sẻ: Nguyễn Xuân Hải | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:52

Thêm vào BST

Báo xấu

193
lượt xem 71
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên thực tế có rất nhiều quan điểm khác nhau về chiến lược. Tuỳ theo mục đích nghiên cứu khác nhau và vào từng thời kỳ phát triển khác nhau mà các nhà kinh tế có những quan niệm khác nhau về chiến lược. Theo General Ailleret, chiến lược là ..

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn : Một số lý luận cơ bản về chiến lược và quản lý chiến lược

LU N VĂN T T NGHI P TÀI: " M T S LÝ LU N CƠ B N V CHI N LƯ C VÀ QU N LÝ CHI N LƯ C"
M CL C CHƯƠNG I: M t s lý lu n cơ b n v chi n lư c và qu n lý chi n lư c ..... 5 I - Nh ng lý lu n cơ b n v chi n lư c kinh doanh .................................... 5 1. Khái ni m v chi n lư c kinh doanh .................................................... 5 1.1. Các quan i m v chi n lư c kinh doanh ....................................... 5 1.2. Khái ni m v chi n lư c ................................................................. 6 2. N i dung c a chi n lư c ....................................................................... 6 2.1. Các quan i m t n t i và phát tri n................................................. 6 2.2. Các m c tiêu cơ b n c a doanh nghi p trong m t th i gian nh t nh ......................................................................................................... 7 2.3. Các gi i pháp và công c chi n lư c............................................... 7 3. Các yêu c u và căn c xây d ng chi n lư c kinh doanh ................. 8 3.1. Các yêu c u ..................................................................................... 8 3.2. Nh ng căn c .................................................................................. 9 II - Quá trình qu n lý chi n lư c................................................................ 10 1. Khái ni m v qu n lý chi n lư c ........................................................ 10 2. S c n thi t ph i qu n lý chi n lư c trong doanh nghi p................... 11 3. Các c p qu n lý chi n lư c ................................................................. 12 3.1. Chi n lư c c p công ty.................................................................. 12 3.2. Chi n lư c c p kinh doanh (SBU) ................................................ 13 4. Qúa trình qu n lý chi n lư c ............................................................... 15 4.1. Qúa trình xây d ng chi n lư c kinh doanh ................................... 16 4.2. Quá trình t ch c th c hi n chi n lư c ......................................... 22 Chương 2: Th c tr ng v qu n lí chi n lư c c a t ng công ty bưu chính vi n thông Vi t nam.............................................................................................. 25 I- Gi i thi u khái quát v t ng công ty bưu chính vi n thông Vi t nam ... 25 1. Quá trình hình thành và phát tri n c a T ng công ty Bưu chính Vi n thông Vi t nam ........................................................................................ 25 2. Cơ c u t ch c c a VNPT. ................................................................. 26 3. c i m s n ph m Bưu chính Vi n thông. ....................................... 28 4. M t s k t qu t ư c c a VNPT (giai o n chi n lư c 1996-2000) ................................................................................................................. 28 4.1. Các ch tiêu chi n lư c ã th c hi n ư c .................................... 29 4.2. M t s k t qu khác ...................................................................... 30 II. ánh giá th c tr ng công tác qu n lí chi n lư c c a VNPT (giai o n 1996-2000) ................................................................................................. 32 A. ánh giá v công tác xây d ng chi n lư c ........................................... 32 1. S m nh c a VNPT ............................................................................ 32 2. Nghiên c u và d báo ......................................................................... 32 2.2. Môi trư ng vĩ mô .......................................................................... 33
2.3. Môi trư ng ngành .......................................................................... 34 2.4. Nghiên c u và d báo n i l c c a T ng công ty .......................... 35 3. Xác nh m c tiêu chi n lư c ............................................................. 36 3.1. M c tiêu t ng quát ........................................................................ 36 3.2. Các ch tiêu cơ b n ........................................................................ 37 4. Chi n lư c ư c l a ch n và các gi i pháp chi n lư c ...................... 38 B. ánh giá th c tr ng th c hi n chi n lư c ............................................. 39 1. Xây d ng cơ c u b máy th c hi n chi n lư c .................................. 39 1.1. Ban K ho ch. ............................................................................... 39 1.2 Ban Tài chính - K toán. ................................................................ 39 1.3. Ban T ch c cán b ....................................................................... 40 1.4. Ban Giá cư c ................................................................................. 40 1.5. Ban Bưu chính và phát hành báo chí. ........................................... 40 1.6. Ban Vi n thông.............................................................................. 40 1.7. Ban H p tác qu c t ...................................................................... 40 1.8. Văn phòng ..................................................................................... 40 2. Ch o th c hi n chi n lư c .............................................................. 41 3. Ki m tra ánh giá và i u ch nh chi n lư c ....................................... 41 III. Nguyên nhân c a nh ng t n t i ........................................................... 43 Chương III: M t s gi i pháp hoàn thi n công tác qu n lý chi n lư c c a T ng công ty Bưu chính vi n thông Vi t Nam............................................. 45 I. Hoàn thi n công tác xây d ng chi n lư c. ............................................. 45 1. Tăng cư ng ho t ng nghiên c u và d báo. .................................... 45 1.1. V m t t ch c .............................................................................. 45 1.2 V công ngh nghiên c u và d báo .............................................. 46 1.3 V m t tài chính ............................................................................. 46 2. Hoàn thi n h th ng thu th p thông tin............................................... 46 3. ng d ng mô hình phân tích chi n lư c kinh doanh........................... 48 2.1. T ng h p ma tr n SWOT và xu t m t s phương án chi n lư c kinh doanh cho VNPT giai o n 2001 - 2010. .................................... 48 2.2. Ma tr n BCG ................................................................................. 50 II. Hoàn thi n công tác t ch c th c hi n chi n lư c ................................ 51 1. Hoàn thi n b máy cơ c u................................................................... 52 2. ánh giá, phân b ngu n l c h p lý ................................................... 53 3. Hoàn thi n h th ng thông tin ch o th c hi n chi n lư c. ............. 53 4. Th c hi n nghiêm ch nh công tác ki m tra ......................................... 54 5. ào t o i ngũ cán b , l a ch n b nhi m nh ng cán b có năng l c, trình , ph m ch t o c t t............................................................... 54 III. M t s ki n ngh khác .......................................................................... 55 1. y m nh nghiên c u áp d ng h th ng qu n lý ch t lư ng ............. 55
2. Ti n hành tách Bưu chính v i Vi n thông, hoàn thi n mô hình chuy n T ng công ty thành T p oàn. ................................................................ 55
CHƯƠNG I M TS LÝ LU N CƠ B N V CHI N LƯ C VÀ QU N LÝ CHI N LƯ C I - NH NG LÝ LU N CƠ B N V CHI N LƯ C KINH DOANH 1. Khái ni m v chi n lư c kinh doanh 1.1. Các quan i m v chi n lư c kinh doanh Trên th c t có r t nhi u quan i m khác nhau v chi n lư c. Tuỳ theo m c ích nghiên c u khác nhau và vào t ng th i kỳ phát tri n khác nhau mà các nhà kinh t có nh ng quan ni m khác nhau v chi n lư c. Theo General Ailleret, chi n lư c là “vi c xác nh nh ng con ư ng và nh ng phương ti n v n d ng t t i các m c tiêu ã ư c xác nh thông qua các chính sách”. F.J.Gouillart l i cho r ng chi n lư c c a các nhà doanh nghi p là “toàn b các quy t nh nh m vào vi c chi m ư c các v trí quan tr ng, phòng th và t o các k t qu khai thác và s d ng ngay ư c”. “ Chi n lư c là ngh thu t ph i h p các hành ng và i u khi n chúng nh m t t i các m c tiêu dài h n “ (G. Hissh). “ Chi n lư c c a doanh nghi p là nh m phác ho nh ng quĩ o ti n tri n v ng ch c và lâu dài, chung quanh quĩ o ó có th s p x p nh ng quy t nh và nh ng hành ng chính xác c a doanh nghi p” ( Alain Charlec Martinet). M t s nhà kinh t trên th gi i ã th ng nh t chi n lư c kinh doanh v i chi n lư c phát tri n doanh nghi p. i di n cho quan ni m này là các nhà kinh t c a BCG, theo ó h cho r ng “chi n lư c phát tri n là chi n lư c chung c a doanh nghi p, bao g m các b ph n c a chi n lư c th c p là: chi n lư c marketing, chi n lư c tài chính, chi n lư c nghiên c u và phát tri n... Nhưng i v i M. Parter và K. Ohmac, m c ích c a chi n lư c kinh doanh là mang l i nh ng i u ki n thu n l i nh t nh m t o l p l i th c nh tranh cho doanh nghi p. Theo cách ti p c n thông thư ng, chi n lư c là h th ng các m c tiêu dài h n, các chính sách và bi n pháp ch y u v s n xu t kinh doanh v tài chính và v gi i quy t nhân t con ngư i nh m ưa doanh nghi p phát tri n lên m t bư c m i v ch t.
1.2. Khái ni m v chi n lư c T các quan ni m khác nhau v chi n lư c, chúng ta có th rút ra ư c m t khái ni m chung nh t v chi n lư c như sau: Chi n lư c là h th ng các quan i m, các m c ích và các m c tiêu cơ b n cùng các gi i pháp, các chính sách nh m s d ng m t cách t t nh t các ngu n l c, l i th , cơ h i c a doanh nghi p t ư c các m c tiêu ra trong m t th i h n nh t nh. Chi n lư c kinh doanh mang các c i m : - Chi n lư c kinh doanh là các chi n lư c t ng th c a doanh nghi p xác nh các m c tiêu và phương hư ng kinh doanh trong th i kỳ tương i dài (5;10 năm...) và ư c quán tri t m t cách y trong t t c các ho t ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p nh m m b o cho doanh nghi p phát tri n b n v ng. - Chi n lư c kinh doanh ch phác th o các phương hư ng dài h n, có tính nh hư ng, còn trong th c hành kinh doanh ph i th c hi n vi c k t h p gi a m c tiêu chi n lư c v i m c tiêu tình th , k t h p gi a chi n lư c và chi n thu t, gi a ng n h n và dài h n. T ó m i m b o ư c hi u qu kinh doanh và kh c ph c ư c các sai l ch do chi n lư c gây ra. - M i quy t nh quan tr ng trong quá trình xây d ng, quy t nh, t ch c th c hi n và ki m tra, ánh giá, i u ch nh chi n lư c u ph i t p trung vào ngư i lãnh o cao nh t c a doanh nghi p. i u này m b o cho tính chu n xác c a các quy t nh dài h n, cho s bí m t v thông tin. - Chi n lư c kinh doanh luôn ư c xây d ng d a trên cơ s các l i th so sánh. i u này òi h i trong quá trình xây d ng chi n lư c, doanh nghi p ph i ánh giá úng th c tr ng s n xu t kinh doanh c a mình tìm ra các i m m nh, i m y u và thư ng xuyên soát xét l i các y u t n i t i khi th c thi chi n lư c. - Chi n lư c kinh doanh trư c h t và ch y u ư c xây d ng cho các ngành ngh kinh doanh, các lĩnh v c kinh doanh chuyên môn hoá, truy n th ng th m nh c a doanh nghi p. i u này t doanh nghi p vào th ph i xây d ng, ph i l a ch n và th c thi chi n lư c cũng như tham gia kinh doanh trên nh ng thương trư ng ã có chu n b và có th m nh. 2. N i dung c a chi n lư c 2.1. Các quan i m t n t i và phát tri n Chi n lư c kinh doanh trư c h t th hi n quan các i m, tư tư ng t n t i và phát tri n c a doanh nghi p. Các quan i m phát tri n t n t i và phát
tri n kh ng nh vai trò và nhi m v c a doanh nghi p. Nó tr l i cho các câu h i: - Doanh nghi p t n t i vì m c ính gì? - Doanh nghi p t n t i trong lĩnh v c nào ? - Và nh hư ng phát tri n c a doanh nghi p là gì? 2.2. Các m c tiêu cơ b n c a doanh nghi p trong m t th i gian nh t nh M c tiêu chính là tr ng thái mong i, c n ph i có và có th có c a doanh nghi p sau m t th i gian nh t nh. M c tiêu ư c th c hi n trong chi n lư c kinh doanh tr l i câu h i: doanh nghi p c n t ư c nh ng gì và c n i n âu sau m t th i gian nh t nh? Các m c tiêu cơ b n là: Doanh thu, l i nhu n, n p ngân sách, thu nh p bình quân c a ngư i lao ng..., i v i các doanh nghi p ngoài nhi m v kinh doanh còn nhi m v ph c v như T ng công ty Bưu chính-Vi n thông Vi t Nam thì bên c nh ó còn bao g m các ch tiêu ph c v như: m t i n tho i, bán kính ph c v , m t ph c v ... M c tiêu c a chi n lư c ra ph i v a trên cơ s cái c n ph i có c a doanh nghi p (xu t phát t yêu c u c a môi trư ng – cơ h i, và c a b n thân doanh nghi p – v n ), v a trên cơ s cái có th có (ngu n l c và ti m năng) c a doanh nghi p. ó m i là m c tiêu h p lý. Cái c n ph i có (cơ h i và v n ) M c tiêu chi n lư c Cái có th có (ngu n l c và ti m năng ) 2.3. Các gi i pháp và công c chi n lư c Gi i pháp và công c c a chi n lư c là t ng th các chính sách, các th o n, các phương ti n mà doanh nghi p s d ng t ư c các m c tiêu cơ b n c a chi n lư c.
Gi i pháp chi n lư c tr l i câu h i: Làm th nào doanh nghi p th c hi n ư c m c tiêu? ó là: Cơ c u c a b máy ph i xác nh như th nào? Ngân sách th c hi n m c tiêu l y âu? Phân b , qu n lý ra sao cho hi u qu nh t? Công c c a chi n lư c giúp chúng ta tr l i câu h i: doanh nghi p t ư c m c tiêu b ng gì? Tóm l i, chi n lư c kinh doanh bao g m ba n i dung ch y u sau: Chi n lư c Các quan i m Các gi i pháp và Các m c tiêu tư tư ng công c 3. Các yêu c u và căn c xây d ng chi n lư c kinh doanh 3.1. Các yêu c u M t chi n lư c kinh doanh ra ph i m b o các yêu c u sau: - M t chi n lư c kinh doanh ph i m b o tăng th l c c a doanh nghi p và giành ư c l i th c nh tranh. Mu n v y khi xây d ng chi n lư c, doanh nghi p ph i tri t khai thác l i th so sánh cu mình. - Chi n lư c kinh doanh ph i d m b o s an toàn kinh doanh cho doanh nghi p. Chi n lư c kinh doanh ph i xác nh ư c vùng an toàn, ph m vi kinh doanh và xác nh ư c r i ro cho phép. áp n g ư c yêu c u này doanh nghi p ph i ti n hành nghiên c u và d oán môi trư ng kinh doanh trong tương lai. D oán càng chính xác, kh năng an toàn c a doanh nghi p càng cao. i u này òi h i doanh nghi p ph i có m t kh i lư ng thông tin và tri th c nh t nh. - Chi n lư c kinh doanh ph i xác nh rõ m c tiêu và nh ng i u ki n cơ b n th c hi n m c tiêu. - Ph i xây d ng ư c chi n lư c d phòng, chi n lư c thay th . S dĩ ph i như v y vì môi trư ng luôn luôn bi n i, còn chi n lư c l i là quy t
nh c a tương lai, th c t tương lai có th khác v i d oán c a chi n lư c. - Ph i bi t k t h p gi a th i cơ và s chín mu i. Có nghĩa là m t chi n lư c kinh doanh ư c xây d ng và tri n khai úng v i th i cơ. M t chi n lư c dù hoàn h o n âu mà ư c ra khi th i cơ ã qua i thì cũng vô nghĩa. 3.2. Nh ng căn c Qúa trình xây d ng chi n lư c kinh doanh ch u tác ng c a r t nhi u y u t . Ngư i ta khái quát các y u t tác ng n chi n lư c như sau: - ư ng l i cu doanh nghi p: S m nh c a doanh nghi p tác ng n m c tiêu c a chi n lư c. Chi n lư c kinh doanh ư c xây d ng và tri n khai ph i trên cơ s ư ng l i c a doanh nghi p, ph i hư ng vào vi c th c hi n m c tiêu t i cao c a doanh nghi p. - Ngu n l c c a doanh nghi p xác nh chi n lư c kinh doanh còn ph i căn c vào th c l c c a doanh nghi p, b i vì nó liên quan tính kh thi c a chi n lư c. Chi n lư c kinh doanh ch th c hi n ư c trên cơ s nh ng cái có th có c a doanh nghi p. ó là năng l c c a doanh nghi p v v n, con ngư i và công ngh . - Các y u t ch y u c a môi trư ng kinh doanh: Trong i u ki n c nh tranh như hi n nay, ho t ng kinh doanh c a doanh nghi p ph thu c ngày càng ch t ch v i môi trư ng. Các quy t nh c a doanh nghi p không ch căn c vào năng l c c a mình mà ph i tính n nh ng tác ng c a môi trư ng trong m i quan h v i b n thân doanh nghi p. Các y u t ch y u là: +) Khách hàng: Khách hàng là cơ s t n t i c a doanh nghi p, vì th quy t nh n chi n lư c kinh doanh c a doanh nghi p. xây d ng ư c chi n lư c kinh doanh, doanh nghi p ph i nghiên c u s lư ng khách hàng i v i s n ph m c a mình, th hi u, thu nh p c a khách hàng. Trên cơ s ó doanh nghi p s phân o n th trư ng, xây d ng m c tiêu áp ng th trư ng, doanh s c n t, i u ch nh danh m c và quy mô s n ph m ... +) Các i th c nh tranh Doanh nghi p nào ho t ng kinh doanh cũng u có i th c nh tranh. Trong khi xây d ng chi n lư c kinh doanh các nhà ho ch nh chi n lư c còn ph i nghiên c u, so sánh kh năng c a doanh nghi p v i các i th c nh tranh tìm ra l i th , t n d ng tri t các l i th ó.
L i th c a doanh nghi p so v i doanh nghi p khác th hi n ưu th vô hình và ưu th h u hình. Ưu th vô hình là ưu th không th nh lư ng ư c như: uy tín c a doanh nghi p, các m i quan h , a i m kinh doanh, trình lành ngh c a lao ng, kĩ năng và kinh nghi m qu n lí. Ưu th h u hình thư ng ư c lư ng hoá b ng các ch tiêu như: kh i lư ng và ch t lư ng s n ph m, cơ s v t ch t (nhà xư ng, máy móc thi t b ), công ngh s n xu t, giá c s n ph m ... +) Các y u t như môi trư ng chính tr , pháp lu t, các chính sách kinh t , xã h i c a Nhà nư c, s phát tri n khoa h c công ngh ... II - QUÁ TRÌNH QU N LÝ CHI N LƯ C 1. Khái ni m v qu n lý chi n lư c “Qu n lý chi n lư c” là m t khái ni m còn m i, chưa thông d ng như khái ni m “chi n lư c “. Và cũng như chi n lư c, có r t nhi u quan i m khác nhau v qu n lý chi n lư c: “Qu n lý chi n lư c là quá trình qu n lý vi c theo u i ch c năng, nhi m v c a m t t ch c trong khi qu n lý m i quan h c a t ch c ó v i môi trư ng c a nó “. Theo quan i m này qu n lý chi n lư c là làm cho công ty ho t ng theo nh hư ng c a môi trư ng, khai thác cơ h i, né tránh r i ro th c hi n ch c năng nhi m v c a công ty. “Qu n lý chi n lư c là t p h p các quan i m và hành ng qu n lý quy t nh s thành công lâu dài c a công ty “. Quan i m này cho r ng các nhà qu n tr ph i xác nh chính xác m c tiêu c a công ty, và s d ng hi u qu hơn các ngu n l c c a t ch c. “Qu n lý chi n lư c là t p h p các quy t nh và bi n pháp hành ng d n n vi c ho ch nh và th c hi n các chi n lư c nh m t ư c m c tiêu c a t ch c “. T các quan i m trên v qu n lý chi n lư c, chúng ta có th có nh ng khái ni m sau: - Qu n lý chi n lư c là quá trình nghiên c u các môi trư ng hi n t i cũng như tương lai, ho ch nh các m c tiêu c a t ch c; ra, th c hi n và ki m tra vi c th c hi n các quy t nh nh m th c hi n ư c các m c tiêu ó trong môi trư ng hi n t i cũng như tương lai. Như v y, qu n lý chi n lư c phân tích các i u ki n bên ngoài và kh năng bên trong c a công ty. Nh ó, các m t m nh và y u n i t i c a công ty có th ư c xác nh gi i quy t tranh th các cơ h i bên ngoài và gi m thi u các v n n i t i.
2. S c n thi t ph i qu n lý chi n lư c trong doanh nghi p. Qu n lý chi n lư c ang ngày càng kh ng nh rõ vai trò c a mình i v i s t n t i và phát tri n c a doanh nghi p. M t doanh nghi p n u không qu n lý chi n lư c s thư ng nh hư ng k ho ch b ng s phân tích ngu n l c, l p k ho ch theo gi nh hoàn c nh môi trư ng n nh và k ho ch dài h n s g p nhi u h n ch . Và như v y trong i u ki n môi trư ng c nh tranh ngày càng kh c li t, doanh nghi p s b th t b i và không th linh ho t thích nghi theo nh ng ho t ng c a môi trư ng. Công tác qu n lý chi n lư c t t s em n cho công ty nhi u cơ h i và ch ng chi m ưu th c nh tranh. Qu n lý chi n lư c có t m quan tr ng c bi t i v i s s ng còn c a doanh nghi p. - Qúa trình qu n lý chi n lư c giúp cho doanh nghi p th y rõ ư c m c ích và hư ng i c a mình. Vi c doanh nghi p xác nh ư c rõ ràng m c ích và hư ng i s giúp cho c lãnh o và nhân viên bi t ư c, n m v ng nh ng gì c n t t i và c n làm nh ng gì thành công. Có hư ng i, có m c ích, lãnh o doanh nghi p s d dàng hơn trong vi c xây d ng và tri n khai th c hi n các k ho ch ng n h n. Qu n lý chi n lư c s giúp cho toàn doanh nghi p bi t ư c mình ang âu, ã i n âu trên ch ng ư ng ti n t i m c ích. - B t kỳ m t t ch c nào cũng u ho t ng trong môi trư ng c a mình, doanh nghi p cũng v y. Và i u ki n môi trư ng luôn luôn bi n i. Nh ng bi n i c a môi trư ng luôn t o ra cho doanh nghi p nh ng bi n i và nguy cơ m i, c bi t là nh ng cơ h i và nguy cơ b t ng khi môi trư ng có s thay i nhanh. V n t ra là trong m t môi trư ng y bi n ng, làm th nào t n d ng ư c nh ng cơ h i và h n ch , kh c ph c nh ng nguy cơ. Các nhà qu n lý doanh nghi p có th xác nh ư c trư c cơ h i và nguy cơ nh qu n lý chi n lư c. Qúa trình qu n lý chi n lư c luôn chú ý n tương lai. Qu n lý chi n lư c bu c nhà qu n lý doanh nghi p ph i phân tích và d báo các i u ki n môi trư ng trong tương lai. Nh ó mà doanh nghi p có th hình dung và d oán ư c tương lai n m b t t t nh t các cơ h i, t n d ng cơ h i và gi m t i a các tác ng c a nguy cơ. Các doanh nghi p v n d ng qu n lý chi n lư c thư ng có nhi u kh năng giành ư c v trí ch ng i v i nh ng bi n ng c a môi trư ng. Ngư c l i, các doanh nghi p không v n d ng qu n lý chi n lư c luôn ra các quy t nh ph n ng th ng, t c là ch khi môi trư ng thay i m i thông qua hành ng. - Qu n lý chi n lư c giúp cho doanh nghi p th c hi n chi n lư c có k ho ch nh m th c hi n m c tiêu m t cách hi u qu nh t. Qu n lý chi n lư c
s ph i h p ch t ch và th ng nh t các b ph n, các ngu n l c c a doanh nghi p i n các m c tiêu. Qu n lý chi n lư c s gi m i s ch ng chéo công vi c gi a các b ph n, phân b các ngu n l c h p lý hơn và ho t ng ki m tra, ki m soát cũng d dàng hơn. Tóm l i, qu n lý chi n lư c ngày nay th c s ã tr thành m t ph n quan tr ng trong ho t ng qu n lý doanh nghi p. N u không có qu n lý chi n lư c và chi n lư c, doanh nghi p s ho t ng phân tán và ch ng chéo, không trong m t khuôn kh hành ng nào. Do ó r t khó t n t i lâu dài i t i m c tiêu. Tuy nhiên, doanh nghi p s ch thành công khi có năng l c qu n lý chi n lư c t t. N u quá trình qu n lý chi n lư c là không h p lý, doanh nghi p s có th i ngư c m c tiêu và ch ch hư ng so v i òi h i c a qui lu t. Các doanh nghi p hi n nay ph n l n ch có ti n hành xây d ng chi n lư c mà chưa chú ý n vi c th c hi n các chi n lư c. Ho ch nh chi n lư c là giai o n quan tr ng nh t c a quá trình qu n lý chi n lư c, nhưng n u không th c hi n t t thì chi n lư c ch là k t qu trên gi y mà thôi. M t khác, thi t l p ư c quá trình qu n lý chi n lư c, doanh nghi p c n r t nhi u th i gian và n l c. Nhưng xét v l i ích lâu dài, các doanh nghi p v n ph i v n d ng qu n lý chi n lư c. 3. Các c p qu n lý chi n lư c Trong doanh nghi p qu n lý chi n lư c có th ti n hành các c p khác nhau. Thông thư ng ngư i ta ưa ra ba c p chi n lư c: 3.1. Chi n lư c c p công ty Chi n lư c c p công ty là chi n lư c kinh doanh t ng th áp d ng cho toàn b công ty. Nó xác nh và v ch rõ m c ích, m c tiêu c a công ty, xác nh ngành kinh doanh mà công ty ang ho c s ti n hành. Chi n lư c c p công ty ư c xác nh v trí c a công ty, c a ngành kinh doanh trong môi trư ng kinh doanh, vai trò c a ngành i v i doanh nghi p. Các chi n lư c c p công ty bao g m: a. Chi n lư c tăng trư ng: là chi n lư c c p doanh nghi p khi doanh nghi p mu n tìm ki m s tăng trư ng. Chi n lư c tăng trư ng theo chi u r ng s bao g m các m c tiêu: tăng s n lư ng, tăng doanh thu, tăng s lao ng, tăng th ph n theo quan i m tăng trư ng theo qui mô. Chi n lư c tăng trư ng theo chi u sâu s tìm cách a d ng hoá lo i hình s n ph m,
nâng cao ch t lư ng s n ph m. Phương th c hành ng cơ b n c a chi n lư c có th là: - Phát tri n u tư: m r ng qui mô v v n, lao ng, công ngh - Sát nh p các doanh nghi p ho c liên doanh liên k t - a d ng hoá các ho t ng kinh doanh b. Chi n lư c n nh M c tiêu c a chi n lư c là m b o s n nh, t n t i m t cách v ng ch c và gi v ng v trí c a mình trên th trư ng. Doanh nghi p theo u i chi n lư c n nh thư ng u tư th n tr ng có tr ng i m, gi v ng danh m c s n ph m hi n có, gi nguyên th ph n. c. Chi n lư c thu h p: là chi n lư c ư c l a ch n khi m c tiêu c a doanh nghi p là b o toàn l c lư ng và t p trung s c m nh vào nh ng khâu xung y u nh t nh m ti p t c ng v ng trên th trư ng. Doanh nghi p th c hi n chi n lư c b ng cách c t gi m qui mô và a d ng ho t ng c a doanh nghi p. d. Chi n lư c h n h p: là chi n lư c c p doanh nghi p theo u i ng th i hai ho c ba chi n lư c: chi n lư c n nh, chi n lư c tăng trư ng và chi n lư c thu h p. Doanh nghi p có th k t h p các chi n lư c ó v i nhau vì m i t ch c bao gi cũng là t ch c a m c tiêu. 3.2. Chi n lư c c p kinh doanh (SBU) Là chi n lư c xác nh doanh nghi p s c nh tranh như th nào trong m t ngành hàng kinh doanh. i v i m t doanh nghi p a ngành, a lĩnh v c chi n lư c c p kinh doanh còn xác nh vi c l a ch n s n ph m ho c d ng c th th trư ng cho t ng ơn v kinh doanh chi n lư c (SBU) c l p tương i v i nhau và n i b doanh nghi p. M i SBU t xác nh chi n lư c kinh doanh cho ơn v mình trong m i quan h th ng nh t v i toàn doanh nghi p. N u doanh nghi p là ơn ngành thì thông thư ng chi n lư c c p ơn v kinh doanh có th ư c coi là chi n lư c c p công ty. Các chi n lư c c p kinh doanh: a. Các chi n lư c c nh tranh: Các chi n lư c c nh tranh phân tích ng th i hai y u t l i th c nh tranh ph m vi ngành và l i th c nh tranh s m ph m, bao g m: L i th c nh tranh
+ Chi phí th p + Tính c áo c a SP + Ph m vi r ng toàn - Chi n lư c hư ng vào - Chi n lư c khác bi t ngành chi phí hoá (chi m lĩnh th trư ng, ( m b o và m r ng tăng l i nhu n) s c c nh tranh ) + Ph m vi h p (Phân - Chi n lư c tiêu i m - Chi n lư c tiêu i m o n th trư ng) d a vào chi phí d a vào s c áo c a s n ph m b. Các chi n lư c thích ng v i s thay i c a th trư ng (c a i th c nh tranh) - Chi n lư c “ngư i h v ”: là chi n lư c theo u i s n nh, có hi u qu b ng cách t o ra các hàng rào v giá hay chi n lư c s n ph m nh m b o v th trư ng, b o v s n ph m, ngăn ch n s xâm nh p c a i th canh tranh. - Chi n lư c ”ngư i tìm ki m ”: là chi n lư c v i m c tiêu m r ng th trư ng nâng cao s c c nh tranh b ng tìm ki m và t n d ng các cơ h i m i trên th trư ng. - Chi n lư c ”ngư i phân tích ”: là chi n lư c tìm cách gi m mo hi m t i m c t i thi u b ng cách theo dõi, phân tích s thành công và th t b i c a i th c nh tranh. - Chi n lư c ‘ngư i ph n ng ”: là chi n lư c mà các quy t nh c a nó không n nh, i phó m t cách nh t th i v i nh ng hành ng c a i th c nh tranh. Chi n lư c này ch hư ng vào nh ng m c tiêu ng n h n. 3.3. Chi n lư c c p ch c năng Chi n lư c c p ch c năng là chi n lư c c p th p hơn chi n lư c c p kinh doanh, xây d ng cho t ng b ph n ch c năng nh m th c hi n chi n lư c c p kinh doanh. Bao g m: Chi n lư c Marketing Chi n lư c nghiên c u và phát tri n Chi n lư c tài chính Chi n lư c phát tri n nhân l c Chi n lư c phát tri n s n xu t .... Qúa trình qu n lý chi n lư c các c p u gi ng nhau nhưng n i dung vn tr ng tâm c a m i c p chi n lư c là khác nhau, ngoài ra các c p quy t nh k ho ch chi n lư c cũng khác nhau.
4. Qúa trình qu n lý chi n lư c Qúa trình qu n lý chi n lư c th c ch t là m t quá trình qu n lý, nó cũng th c hi n b n ch c năng c a qu n lý. ó là: L p k ho ch chi n lư c T ch c Ch o th c hi n Ki m tra Ngư i ta chia quá trình qu n lý chi n lư c thành hai giai o n: +) Ho ch nh chi n lư c: th c hi n ch c năng l p k ho ch chi n lư c. +) T ch c th c hi n chi n lư c (theo nghĩa r ng ): th c hi n ba ch c năng còn l i c a qu n lý: T ch c Ch o th c hi n chi n lư c Ki m tra Qúa trình qu n lý chi n lư c ư c bi u di n dư i sơ sau: Kh ng nh ư ng l i Nghiên c u và d báo c a doanh nghi p Xác nh m c tiêu chi n lư c Giai on Xác nh các phương án h o ch chi n lư c nh chi n lư c L a ch n phương án chi n lư c Quy t nh và th ch hoá chi n lư c
4.1. Qúa trình xây d ng chi n lư c kinh doanh Xây d ng chi n lư c kinh doanh là quá trình xác nh nh ng nhi m v , nh ng m c tiêu cơ b n trong ho t ng kinh doanh c a doanh nghi p v i nh ng phương th c t t nh t th c hi n nh ng m c tiêu và nhi m v ó. Xây d ng chi n lư c là giai o n quan tr ng nh t c a quá trình qu n lý chi n lư c. Vì k t qu c a giai o n này là m t b n chi n lư c v i các m c tiêu và phương th c th c hi n m c tiêu. Các k t qu c a giai o n này có nh hư ng tr c ti p t i s thành công hay th t b i c a doanh nghi p. Giai o n này tiêu t n th i gian và ngu n l c nhi u nh t. Do ó năng l c ho ch nh chi n lư c là yêu c u quan tr ng hàng u i v i các cán b qu n lý. Qúa trình xây d ng chi n lư c ư c th c hi n thông qua các bư c sau: 4.1.1. Kh ng nh ư ng l i c a doanh nghi p M t trong các căn c xây d ng chi n lư c là ư ng l i c a doanh nghi p vì th trong khi xây d ng chi n lư c c n ph i kh ng nh l i s m nh, m c tiêu t i cao c a doanh nghi p. S m nh c a doanh nghi p là m t khái ni m dùng ch m c ích c a doanh nghi p. Nó là lí do, là ý nghĩa s t n t i c a doanh nghi p. + S m nh c a doanh nghi p ơc kh ng nh v i các n i dung sau:
- M c ích t n t i c a doanh nghi p: tr l i câu h i doanh nghi p vì m c ích gì? Vai trò, nhi m v c a doanh nghi p i v i xã h i là gì? - Khách hàng c a doanh nghi p là ai? - Ai là ngư i tiêu th ch y u s n ph m c a doanh nghi p? - Th trư ng: Doanh nghiêp ho t ng trên th trư ng nào? ph c v nh ng ai ? - Công ngh c a doanh nghi p: Doanh nghi p s d ng công ngh gì th c hi n các h at ng kinh doanh c a mình? - Tri t lí kinh doanh c a doanh nghi p: th hi n ni m tin cơ b n, giá tr nguy n v ng, quan i m tư tư ng phát tri n c a doanh nghi p. + S m nh c a doanh nghi p là y u t r t quan tr ng i v i doanh nghi p. Nó có vai trò nh hư ng cho s t n t i và phát tri n c a doanh nghi p. S m nh c a doanh nghi p m b o s th ng nh t v m c ích c a doanh nghi p; hư ng toàn b doanh nghi p vào m t khuôn kh hành ng th ng nh t th c hi n m c tiêu. Nó là cơ s doanh nghi p ra các chi n lư c; huy ng và phân b các ngu n l c m t cách hi u q a nh t t ng bư c i n m c tiêu. Vì th ph m vi c a s m nh không nên quá r ng ho c quá h p. N u quá r ng nó s tr nên mơ h , khó xác nh ư c m c tiêu và ng l c cho doanh nghi p trong qúa trình phát tri n. Còn n u quá h p, s m nh s tr nên c ng nh c, trói bu c các ho t ng c a doanh nghi p và có th b qua nh ng cơ h i do môi trư ng em l i. N i dung s m nh cũng ph i ư c xác nh rõ ràng toàn b nhân viên c a doanh nghi p hi u rõ và n m ư c. B i vì hi u rõ s m nh c a doanh nghi p, nhân viên s ý th c ư c vai trò c a h và xác nh các ho t ng c a h theo nh hư ng c a doanh nghi p. 4.1.2 . Nghiên c u và d báo a) Nghiên c u và d báo môi trư ng Ho t ng kinh doanh c a doanh nghi p bao gi cũng g n li n v i môi trư ng. Trong xu th hi n nay, môi trư ng luôn luôn có nh ng bi n i nhanh và nh hư ng l n n ho t ng c a doanh nghiêp. M i bi n i c a môi trư ng có th em n cho doanh nghi p nh ng cơ h i và nguy cơ. Vì v y, m b o thành công doanh nghi p ph i phân tích và d báo úng, y v môi trư ng. Môi trư ng bên ngoài bao g m môi trư ng qu c t , môi trư ng trong nư c và môi trư ng c nh tranh n i b ngành. Qúa trình nghiên c u, d báo môi trư ng ư c ti n hành theo các n i dung:
- Phân tích và d báo các xu hư ng c a n n kinh t th gi i có th nh hư ng t i các ho t ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p - Phân tích và d báo các y u t kinh t , chính tr , văn hoá, xã h i trong nư c có th tác ng t i doanh nghi p - Phân tích và d báo các nhân t c a môi trư ng c nh tranh c a ngành mà doanh nghi p ang tham gia Ho t ng nghiên c u và d báo ph i có ư c thông tin v quá kh . hi n t i phân tích, trên cơ s ó d báo cho tương lai c a môi trư ng. Các k t qu phân tích và d báo s ư c t ng h p l i. T ó các chuyên gia có th xác nh ư c các cơ h i và nguy cơ môi trư ng có th em n cho doanh nghi p, làm cơ s cho vi c ra các m c tiêu, gi i pháp chi n lư c nh m t n d ng cơ h i, và phòng tránh, h n ch nguy cơ. b) Nghiên c u n i l c doanh nghi p Vi c nghiên c u và d báo n i l c c a doanh nghi p nh m xác nh nh ng i m m nh, i m y u c a doanh nghi p. Doanh nghi p nào cũng có nh ng l i th và h n ch nh t nh, vì th các chuyên gia chi n lư c ph i n m ư c th c l c và th c tr ng c a doanh nghi p có nh ng gi i pháp nh m phát huy th m nh và kh c ph c nh ng i m y u. N i dung ch y u c a nghiên c u n i l c doanh nghi p bao g m: - Nghiên c u th c tr ng t ch c và lãnh o, xem xét cơ c u t ch c, cách th c ra quy t nh c a lãnh o và vi c th c hi n các quy t nh. - Nghiên c u tình hình tài chính: phân tích các ch tiêu tài chính như t ng tài s n, t ng ngu n v n, kh năng thanh toán, các ch s l i nhu n... - Nghiên c u ngu n nhân l c: các ho t ng qu n lý ngu n nhân l c như tuy n lao ng, ào t o lao ng, ti n công...; t ng s lao ng, cơ c u lao ng... - Nghiên c u năng l c công ngh , năng l c nghiên c u và phát tri n - Nghiên c u v lĩnh v c marketing c a doanh nghi p: th ph n hi n t i, uy tín v i khách hàng... - Nghiên c u hi n tr ng v s n xu t: quy mô công ngh , quy mô s n xu t, kh năng m r ng s n xu t... Thông thư ng ngư i ta t ng h p các y u t c a môi trư ng vào b ng t ng h p môi trư ng kinh doanh, và các y u t thu c n i b doanh nghi p vào b ng t ng h p tình hình n i b c a doanh nghi p theo m u sau: B ng t ng h p môi trư ng kinh doanh /tình hình n i b doanh nghi p:
1 2 3 4 5 Các y u t M c quan Tác ng i Tính ch t im thu c môi tr ng c a y u v i doanh tác ng trư ng/ n i t iv i nghi p b doanh ngành nghi p Li t kê các M c quan M c quan Mô t tính y ut tr ng c a m i tr ng c a m i ch t tác y ut : y ut ng (5)= +/-(2)*(3) r t quan tr ng nhi u=3 t t =+ =3 trung bình=2 x u =- quan tr ng ít =1 v a =2 không tác quan tr ng ít ng =0 =1 không quan tr ng =0 c) Các phương pháp nghiên c u và d báo Có r t nhi u phương pháp d báo khác nhau v m c ph c t p, tin c y cũng như ưu i m và như c i m. Căn c vào t ng quá trình và m c tiêu c a d báo mà l a ch n phương pháp thích h p. Ngư i ta thư ng th c hi n m t s phương pháp thích h p sau: - Phương pháp chuyên gia - Phương pháp ngo i suy xu hư ng - S d ng các mô hình kinh t lư ng, các mô hình toán kinh t 4.1.3. Xác nh m c tiêu chi n lư c M c tiêu là nh ng tr ng thái, nh ng tiêu th c c th mà doanh nghi p mu n t ư c trong m t th i gian nh t nh. Xác nh m c tiêu là m t bư c h t s c quan tr ng trong quá trình xây d ng chi n lư c. B i vì vi c xác nh úng n m c tiêu s cho phép nh hư ng úng các hành ng chi n lư c, nó xác nh các bư c ti p theo c a giai o n xây d ng cũng như
th c hi n chi n lư c. M c tiêu còn là căn c ánh giá và i u ch nh chi n lư c. * H th ng m c tiêu chi n lư c c a doanh nghi p thư ng ư c chia làm hai lo i: m c tiêu dài h n và m c tiêu ng n h n. - M c tiêu dài h n là các k t qu mong mu n ư c ra cho m t th i gian tương i dài. M c tiêu dài h n là s c th hoá m c tiêu t i cao (s m nh) c a doanh nghi p, thư ng ư c xác nh theo các y u t sau: M c l i nhu n Năng su t lao ng V trí c nh tranh (th ph n) V n vi c làm cho lao ng Các trách nhi m khác i v i xã h i - M c tiêu ng n h n là các k t qu c th mà doanh nghi p d nh t ư c trong m t chu kì ng n (thư ng là m t năm). M c tiêu ng n h n ph i h t s c c th , các k t qu tiêu ích ph i ư c nêu ra m t cách chi ti t. * Cơ s xác nh m c tiêu chi n lư c: - S m nh c a doanh nghi p: vì m c tiêu là s c th hoá s m nh, th c hi n m c tiêu chính là t ng bư c th c hi n s m nh. - K t qu c a quá trình nghiên c u và d báo - V n c a doanh ngh p Vn c a doanh nghi p là nh ng mâu thu n n y sinh trong quá trình ho t ng c a doanh nghi p òi h i doanh nghi p ph i gi i quy t vì s t n t i và phát tri n c a mình. Vn có th em n nh ng nguy cơ và cũng có th là nh ng cơ h i i v i doanh nghi p. Trong ho t ng c a doanh nghi p bao gi cũng t n t i nhi u v n cùng m t lúc. Vì v y doanh nghi p ph i xác nh âu là v n ưu tiên. Doanh nghi p l a ch n v n d a vào t m quan tr ng và tính b c xúc c a v n . V n ư c l a ch n ó là khâu xung y u c a doanh nghi p, là cơ s doanh nghi p xác nh m c tiêu, gi i pháp và công c chi n lư c. Vì suy cho cùng chi n lư c là gi i quy t các v n cho s t n t i và phát tri n c a t ch c. * xác nh ư c m c tiêu úng c n ph i tho mãn các yêu c u sau: - M c tiêu chi n lư c ph i hư ng vào vi c th c hi n m c tiêu t i cao (s m nh) c a doanh nghi p. - M c tiêu chi n lư c ư c l a ch n ph i là m c tiêu l n, dài h n nhưng ph i c th , m b o tính linh ho t và có th nh lư ng ư c.