Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam

Chia sẻ: Chuheodethuong 09 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:115

Thêm vào BST

Báo xấu

35
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đánh giá thực trạng phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam để từ đó thấy được các ưu nhược điểm. Trên cơ sở lý luận và thực tiễn, luận văn đưa ra một số giải pháp hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG ĐOÀN NGUYỄN PHƢƠNG ANH HOÀN THIỆN PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN MÃ SỐ: 834 03 01 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. ĐINH THỊ MAI HÀ NỘI, NĂM 2021
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ “Hoàn thiện phân tích báo cáo tài zx zx zx zx zx zx zx chính tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam” là zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx công trình nghiên cứu độc lập do tác giả thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Đinh Thị Mai. Luận văn chưa được công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào. Các số liệu, nội dung được trình bày trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, hợp lệ và đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Tôi xin chịu trách nhiệm về toàn bộ nội dung của luận văn thạc sĩ. Tác giả luận văn Nguyễn Phƣơng Anh
MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục bảng, sơ đồ MỞ ĐẦU.............................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................. 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ..................................................................... 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................. 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................. 4 5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 4 6. Những đóng góp của đề tài nghiên cứu .......................................................... 5 7. Kết cấu luận văn .............................................................................................. 5 Chƣơng 1. LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ........................................................... 6 1.1. Hệ thống báo cáo tài chính trong các Ngân hàng Thƣơng mại ............. 6 1.1.1. Khái quát chung về ngân hàng thương mại .............................................. 6 1.1.2. Hệ thống Báo cáo tài chính của các Ngân hàng thương mại .................. 11 1.1.3. Vai trò phân tích Báo cáo tài chính trong công tác quản trị Ngân hàng thương mại......................................................................................................... 17 1.2. Tài liệu và tổ chức phân tích báo cáo tài chính trong các Ngân hàng Thƣơng mại ...................................................................................................... 18 1.2.1. Tài liệu phân tích ..................................................................................... 18 1.2.2. Tổ chức phân tích .................................................................................... 19 1.3. Phƣơng pháp phân tích báo cáo tài chính trong Ngân hàng Thƣơng mại..................................................................................................................... 20 1.3.1. Phương pháp so sánh............................................................................... 21
1.3.2. Phương pháp tỷ lệ ................................................................................... 22 1.3.3. Phương pháp đồ thị ................................................................................. 22 1.3.4. Phương pháp mô hình Dupont ................................................................ 23 1.4. Nội dung phân tích Báo cáo tài chính trong Ngân hàng Thương mại .... 25 1.4.1. Phân tích cấu trúc tài chính trong ngân hàng thương mại ...................... 25 1.4.2. Phân tích khả năng thanh toán của ngân hàng thương mại ..................... 28 1.4.3. Phân tích hiệu quả kinh doanh của ngân hàng thương mại ................... 29 1.4.4. Phân tích dòng tiền của ngân hàng thương mại ...................................... 31 1.4.5. Phân tích rủi ro hoạt động ngân hàng thương mại .................................. 34 1.4.6. Dự báo tài chính ...................................................................................... 35 Tiểu kết chƣơng 1 ............................................................................................ 37 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM ............... 38 2.1. Tổng quan về Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Ngoại Thƣơng Việt Nam .................................................................................................................. 38 2.1.1. Lịch sử hình thành Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam .................................................................................................................. 38 2.1.2. Đặc điểm hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam................................................................................... 39 2.1.3. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý của Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam .................................................................................. 40 2.1.4. Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại Thương Việt Nam .................................................................................. 41 2.2. Thực trạng tài liệu và tổ chức phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Ngoại Thƣơng Việt Nam ................................ 42 2.2.1. Thực trạng tài liệu phân tích tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam ............................................................................................ 42 2.2.2. Thực trạng tổ chức phân tích tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam ............................................................................................ 43
2.3. Thực trạng phƣơng pháp phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Ngoại Thƣơng Việt Nam ............................................ 45 2.4. Thực trạng nội dung phân tích Báo cáo tài chính tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Ngoại Thƣơng Việt Nam ............................................ 46 2.4.1. Thực trạng phân tích cấu trúc tài chính tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam ......................................................................... 46 2.4.2. Thực trạng phân tích khả năng thanh toán của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam .................................................................... 56 2.4.3. Thực trạng phân tích hiệu quả kinh doanh của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam .................................................................... 57 2.4.4. Thực trạng phân tích dòng tiền của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam .................................................................................. 62 2.4.5. Thực trạng phân tích rủi ro hoạt động của Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam .......................................................................... 63 2.5. Đánh giá thực trạng phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Ngoại Thƣơng Việt Nam ........................................... 66 2.5.1. Những ưu điểm đạt được......................................................................... 66 2.5.2. Những hạn chế và nguyên nhân .............................................................. 68 Tiểu kết chƣơng 2 ............................................................................................ 75 Chƣơng 3. HOÀN THIỆN PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM ............... 76 3.1. Định hƣớng phát triển của Ngân hàng và nguyên tắc hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính tại Thƣơng mại cổ phần Ngoại Thƣơng Việt Nam 76 3.1.1. Định hướng phát triển của Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam ............................................................................................. 76 3.1.2. Yêu cầu hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng Thương mại cổ phầnx Ngoại thương Việt Nam ............................................................ 78 3.2. Giải pháp hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Ngoại Thƣơng Việt Nam .......................................... 79
3.2.1. Hoàn thiện tài liệu và tổ chức phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam ............................................... 79 3.2.2. Hoàn thiện phương pháp phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam ............................................... 82 3.2.3. Hoàn thiện nội dung phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại ThươngViệt Nam .............................................................. 83 3.3. Điều kiện để thực hiện các giải pháp hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính ................................................................................................................. 87 3.3.1. Đối với các cơ quan quản lý Nhà nước ................................................... 87 3.3.2. Đối với Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam .......... 89 Tiểu kết chƣơng 3 ............................................................................................ 91 KẾT LUẬN........................................................................................................ 92 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................ 94 PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BCTC Báo cáo tài chính BCĐKT Bảng cân đối kế toán BCKQHĐKD Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh BCLCTT Báo cáo lưu chuyển tiền tệ CN Chi nhánh DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa DPRRTD Dự phòng rủi ro tín dụng KH Khách hàng NHTM Ngân hàng thương mại NHNN Ngân hàng nhà nước NH Ngân hàng QHKH Quan hệ khách hàng TCTD Tổ chức tín dụng TMBCTC Thuyết minh báo cáo tài chính TMCP Thương mại cổ phần VIETCOMBANK Ngân hàng TMCP ngoại thương Việt Nam
DANH MỤC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ Bảng Bảng 2.1. Quy mô, cơ cấu tài sản – nguồn vốn ................................................. 48 Bảng 2.2. Quy định tỷ lệ dự trữ bắt buộc áp dụng cho các Ngân hàng thương mại ........................................................................................................ 52 Bảng 2.3. Dư nợ cho vay theo thành phần kinh tế ............................................ 54 Bảng 2.4. Tín dụng phân theo tiêu thức kì hạn ................................................. 55 Bảng 2.5: Khả năng thanh toán Vietcombank giai đoạn 2017 – 2019 .............. 56 Bảng 2.6: Tình hình thu nhập của Vietcombank............................................... 57 Bảng 2.7. Tình hình chi phí của Vietcombank.................................................. 59 Bảng 2.8. Chỉ tiêu hiệu quả kinh doanh của Vietcombank ............................... 61 Bảng 2.9: Một số chỉ tiêu tài chính thể hiện rủi ro tín dụng của Vietcombank giai đoạn 2017-2019 ............................................................................. 65 Biểu đồ Biểu đồ 2.1. Tăng trưởng của nguồn vốn qua các năm giai đoạn 2017-2019 .. 50 Biểu đồ 2.2. Tăng trưởng tín dụng qua các năm giai đoạn 2017-2019 ............. 53 Biểu đồ 2.3: Dư nợ theo thành phần kinh tế ...................................................... 54 Sơ đồ Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý Vietcombank ................................. 41
1 MỞ ĐẦU ZX 1. Tính cấp thiết của đề tài zx zx zx zx zx zx Hiện nay xu thế hội nhập, thế giới phẳng và cuộc cách mạng công zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, tác động sâu rộng đến phát triển kinh tế- zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx xã hội của mỗi quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam. Trong bối cảnh zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx toàn cầu hóa, các doanh nghiệp được đối xử bình đẳng, cùng với việc ứng zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx dụng trí tuệ nhân tạo vào mọi lĩnh vực đời sống đã đặt doanh nghiệp phải đối zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx z zx zx zx zx zx zx mặt với nhiều thách thức mới. Sự đào thải khắc nghiệt của thị trường đòi hỏi zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx các doanh nghiệp phải luôn thận trọng trong từng bước đi, chiến lược định zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hướng, để có thể xác định khả năng cạnh tranh của mình đối với đối thủ. Để zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx làm được điều đó doanh nghiệp phải luôn quan tâm đến tình hình tài chính zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx của trong doanh nghiệp. Đối với Ngân hàng thương mại - một loại hình zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx doanh nghiệp đặc thù, nhạy cảm, ảnh hưởng nhiều đến nền kinh tế tình hình zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tài chính được coi là vấn đề đặc biệt quan trọng. Báo cáo tài chính là công cụ zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx đắc lực nhất để nhà đầu tư và nhà quản trị nhìn rõ được bức tranh toàn cảnh zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx về tình hình tài chính của Ngân hàng, khẳng định vị trí của Ngân hàng trong zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx nền kinh tế. Việc phân tích báo cáo tài chính giúp doanh nghiệp nói chung và zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx ngân hàng nói riêng đánh giá được sức mạnh tài chính, khả năng sinh lời, và zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx triển vọng phát triển của ngân hàng từ đó giúp họ lựa chọn, ra các quyết định zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx đầu tư, các giải pháp giảm thiểu rủi ro, nâng cao hiệu quả hoạt động kinh zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx doanh phù hợp. zx zx Ngân hàng Thương mại cổ phần (TMCP) Ngoại thương Việt Nam là zx z zx zx zx zx zx zx một Ngân hàng thương mại cổ phần có hơn 50 năm truyền thống nhưng hiện zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx đang phải đối mặt với cạnh tranh khốc liệt trên thị trường. Công tác phân tích zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx báo cáo tài chính đã hỗ trợ nhà quản trị nắm được sự phát triển của ngân zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hàng qua các thời kỳ, vị thế của Ngân hàng trên địa bàn để làm công cụ quản zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx trị và định hướng kinh doanh. Tuy nhiên công tác phân tích mới dừng lại ở zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx mức độ phân tích quy mô lợi nhuận, chưa phân tích nguyên nhân biến động zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx các khoản mục, chi tiết hiệu quả tới từng đối tượng khách hàng và loại sản zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx
2 phẩm, dịch vụ, điểm bán; nội dung và phương pháp phân tích tại Ngân hàng zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx chưa đầy đủ, đội ngũ làm công tác phân tích báo cáo tài chính được tổ chức zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx chưa cung cấp được thông tin trong quản trị hiệu quả cao. zx zx zx x zx zx zx zx Nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của phân tích báo cáo tài zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx chính trong ngân hàng và nhằm hoàn thiện hơn công tác phân tích báo cáo tài zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx chính để hỗ trợ thúc đẩy kinh doanh tại ngân hàng, tác giả quyết định lựa zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx chọn đề tài nghiên cứu “Hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính tại Ngân zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam” để làm đề tài luận văn zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx thạc sỹ của mình. zx zx zx 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ZX zx zx zx zx zx Trong thời gian qua đã có nhiều công trình nghiên cứu, luận văn thạc zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx sỹ đã phân tích báo cáo tài chính áp dụng trong các ngân hàng TMCP. Cụ thể zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx như sau: zx Luận văn Thạc sỹ của tác giả Phạm Thị Thu Phương (2015), "Hoàn zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx thiện phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Việt Nam" đã đưa ra lý thuyết chung về phân tích báo cáo tài chính tại Ngân zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hàng, đi sâu vào thực trạng phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng TMCP zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Đầu tư và Phát triển Việt Nam từ đó đưa ra các giải pháp hoàn thiện phân zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tích báo cáo tài chính. Luận văn nghiên cứu và vận dụng tại Ngân hàng zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam có nét tương đồng về tổ chức hoạt zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx động với Ngân hàng TMCP Ngoại thương tuy nhiên đề tài được nghiên cứu zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx trên phạm vi toàn hệ thống không thể áp dụng chi tiết vào từng Ngân hàng có zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx đặc thù về cơ cấu nguồn vốn, sản phẩm dịch vụ và địa bàn hoạt động khác zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx nhau. Hơn nữa mỗi một Ngân hàng đều có mục tiêu, chiến lược khác nhau, zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx nên giải pháp đưa ra cần phù hợp với từng Ngân hàng trong từng thời kỳ. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Luận văn Thạc sỹ của tác giả Nguyễn Chí Tâm (2018), "Phân tích báo zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx cáo tài chính tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam”, trường đại học zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Kinh tế Quốc dân. Bài viết tập trung phân tích các chỉ số tài chính của Ngân zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hàng Công thương Việt Nam đưa ra những nhận định về tình hình tài chính zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx
3 của ngân hàng trong giai đoạn 2014 đến 2017, bài viết chưa nhấn mạnh vai zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx trò của Phân tích báo cáo tài chính và việc hoàn thiện Phân tích báo cáo tài zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx chính để nâng cao hiệu quả quản trị Ngân hàng. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Luận văn Thạc sỹ của tác giả Trần Đình Duy (2018), "Hoàn thiện phân zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng TMCP Tiên phong", Học Viện Tài zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Chính. Bài viết đưa ra lý thuyết chung về phân tích báo cáo tài chính tại ngân zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hàng thương mại, nghiên cứu thực trạng phân tích báo cáo tài chính, qua đó zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx đưa ra các giải pháp hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính, hiệu quả hoạt zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx động của ngân hàng để phù hợp với hoạt động hiện tại và định hướng của zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx ngân hàng trong tương lai. Tuy công trình nêu trên được nghiên cứu và vận zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx dụng tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong nhiều khác biệt so với hệ thống ngân zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hàng TMCP có Nhà nước nắm giữ (trong đó có Ngân hàng TMCP Ngoại zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx thương Việt Nam) về cơ cấu nguồn vốn, tổ chức hoạt động,… zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Luận văn của tác giả Nguyễn Hoài Phương (2016) với đề tài: “Hoàn zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx thiện phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng TMCP Quân Đội”. Luận văn zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx cũng đã trình bày những lý luận cơ bản về phân tích báo cáo tài chính tại zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx ngân hàng TMCP, chỉ ra những điểm mạnh, điểm yếu trong phân tích BCTC zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tại Ngân hàng TMCP Quân Đội. Cụ thể như thời gian gửi báo cáo còn chậm, zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx báo cáo thiếu chỉ tiêu đặc biệt trên khía cạnh rủi ro và lợi nhuận, báo cáo zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx mới chỉ dừng lại ở việc tính toán và phân tích các chỉ tiêu chứ chưa đưa ra zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx được những kiến nghị, đề xuất cụ thể. Xuất phát từ những hạn chế đó, luận zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx văn cũng đã trình bày các giải pháp nhằm hoàn thiện phân tích BCTC tại MB zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx như hoàn thiện quy trình phân tích, hoàn thiện về hệ thống thông tin phục vụ zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx cho công tác phân tích BCTC… zx zx zx zx zx Các công trình và luận văn nêu trên đã cung cấp cho tác giả nhiều kiến zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx thức chuyên sâu, bổ ích để phục vụ cho bàn luận văn của mình. Tuy nhiên để zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx áp dụng vào hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng TMCP zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Ngoại thương Việt Nam cần có nhiều điều chỉnh, bổ sung, sáng tạo để đáp zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx ứng các yêu cầu: zx zx zx
4 Thứ nhất: Việc hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính phải phù hợp với zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tình hình hoạt động của ngân hàng hiện tại về quy mô, cơ cấu, đặc thù địa bàn zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hoạt động, chính sách định hướng phát triển của Ngân hàng trong tương lai. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Thứ hai: Chưa có công trình nào nghiên cứu cụ thể về phân tích báo zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx cáo tài chính của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam, nhấn mạnh tác zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx động quản trị của việc sử dụng kết quả phân tích báo cáo tài chính vào đẩy zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx mạnh hoạt động kinh doanh của Ngân hàng. zx zx zx zx zx zx zx 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ZX zx zx zx zx zx zx zx 3.1. Mục đích nghiên cứu zx zx zx zx Đề xuất các giải pháp hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính cho Ngân zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam. zx zx zx zx zx zx zx zx 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu zx zx zx zx Hệ thống hóa lý luận về phân tích báo cáo tài chính trong ngân hàng zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx thương mại. zx Đánh giá thực trạng phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng TMCP zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Ngoại thương Việt Nam để từ đó thấy được các ưu nhược điểm. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Trên cơ sở lý luận và thực tiễn, luận văn đưa ra một số giải pháp hoàn zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx thiện phân tích báo cáo tài chính tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu zx zx zx zx zx zx zx zx Đối tượng: Nghiên cứu về các báo cáo phân tích báo cáo tài chính tại zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx ngân hàng thương mại. zx zx zx Phạm vi nghiên cứu: Về không gian, luận văn nghiên cứu tại Ngân zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam nói riêng. Số liệu thực tế được lấy từ zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx các bộ phận: Tài chính kế toán. Về thời gian: luận văn nghiên cứu thực trạng zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx giai đoạn 2017-2019. Và đề xuất giải pháp cho giai đoạn tới. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx 5. Phƣơng pháp nghiên cứu zx zx zx zx zx Cơ sở phương pháp luận để nghiên cứu luận văn là chủ nghĩa duy vật zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx biện chứng và duy vật lịch sử nhằm nghiên cứu các vấn đề để đảm bảo tính zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx toàn diện, tính hệ thống, tính logic và tính thực tiễn. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx
5 Luận văn sử dụng các phương pháp: zx zx zx zx zx zx + Phương pháp thu thập số liệu: sử dụng số liệu tại báo cáo phân tích zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx báo cáo tài chính Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam từ năm 2017- zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx 2019, Sơ đồ tổ chức, Văn hóa doanh nghiệp Ngân hàng TMCP Ngoại thương zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Việt Nam, lịch sử hình thành phát triển của Ngân hàng TMCP Ngoại thương zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Việt Nam, Bộ 12 chức năng các phòng ban tại ngân hàng… zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx + Phương pháp tổng hợp và xử lý thông tin: Thống kê, so sánh và phân tích, zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tổng hợp các nguồn thông tin, số liệu…để luận giải và trình bày luận văn. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx 6. Những đóng góp của đề tài nghiên cứu zx zx zx zx zx zx Về mặt lý luận, luận văn hệ thống hóa lý luận về nội dung phân tích zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx báo cáo tài chính trong Ngân hàng thương mại. zx zx zx zx zx zx zx zx Về mặt nghiên cứu thực tiễn, luận văn khái quát nội dung phân tích zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx báo cáo tài chính được áp dụng tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Nam và đánh giá thực trạng nội dung phân tích báo cáo tài chính tại Ngân zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam. zx zx zx zx zx Về tính ứng dụng vào thực tiễn, luận văn đóng góp hoàn thiện nội zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx dung phân tích phù hợp với đặc điểm hoạt động kinh doanh và yêu cầu của zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx phân tích cho Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam. Đưa ra những zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hoàn thiện mới nhằm giúp cho Ngân hàng tăng cường quản lý hiệu quả, phát zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx triển bền vững, thực hiện đúng theo các quy định của Ngân hàng nhà nước. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx 7. Kết cấu luận văn zx zx zx zx Ngoài lời mở đầu và kết luận, luận văn được chia thành 3 chương: zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Chương 1: Lý luận cơ bản về phân tích Báo cáo tài chính trong các zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Ngân hàng Thương mại. zx zx zx Chương 2: Thực trạng phân tích Báo cáo tài chính tại Ngân hàng zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam. zx zx zx zx zx zx zx Chương 3: Hoàn thiện phân tích Báo cáo tài chính tại Ngân hàng zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam. zx zx zx zx zx zx zx
6 Chƣơng 1 zx LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH ZX ZX ZX ZX ZX ZX ZX ZX ZX ZX ZX TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ZX ZX ZX ZX ZX 1.1. Hệ thống báo cáo tài chính trong các Ngân hàng Thƣơng mại zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx 1.1.1. Khái quát chung về ngân hàng thương mại zx zx zx zx zx zx zx zx * Khái niệm ngân hàng thương mại zx zx zx zx zx zx Ngân hàng thương mại (NHTM) đã hình thành tồn tại và phát triển zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hàng trăm năm gắn liền với sự phát triển của kinh tế hàng hóa. Cùng với sự zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx phát triển không ngừng của nền kinh tế, hoạt động của NHTM cũng từng zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx bước được củng cố và hoàn thiện, chuyển hóa dần theo hướng đa năng. Ở zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Việt Nam, theo pháp lệnh Ngân hàng ban hành ngày 23/05/1990 của Hội zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx đồng Nhà nước Việt Nam xác định: “NHTM là tổ chức kinh doanh tiền tệ zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx mà họat động chủ yếu và thường xuyên là nhận tiền ký gửi từ khách hàng với zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx trách nhiệm hoàn trả và sử dụng số tiền đó để cho vay, thực hiện nghiệp vụ zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx chiết khấu và làm phương tiện thanh toán” [6]. zx zx zx zx zx zx zx Bên cạnh đó, khái niệm Ngân hàng được định nghĩa trong Luật các tổ zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx chức tín dụng số 17/2017/QH14 tại Khoản 2 Điều 4 Chương I như sau: zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx “Ngân hàng là loại hình tổ chức tín dụng có thể được thực hiện tất cả các zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hoạt động ngân hàng theo quy định của Luật này. Theo tính chất và mục tiêu zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hoạt động, các loại hình ngân hàng bao gồm ngân hàng thương mại, ngân hàng zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx chính sách, ngân hàng hợp tác xã”[10]. Trong số các loại hình ngân hàng kể zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx trên thì Ngân hàng thương mại (NHTM) chiếm tỉ trọng lớn nhất về quy mô tài zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx sản, thị phần và số lượng. Theo Khoản 3 Điều 4 Chương I của Luật các tổ chức zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tín dụng số 17/2017/QH14, “Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx được thực hiện tất cả các hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx khác theo quy định của Luật này nhằm mục tiêu lợi nhuận” [10]. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx * Đặc điểm của ngân hàng thương mại: zx zx zx zx zx zx zx Thứ nhất, hoạt động NHTM là loại hình kinh doanh với mục tiêu bao zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx trùm là tối đa giá trị tài sản của các chủ sở hữu. Trong đó, hoạt động kinh zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx
7 doanh chủ yếu nghiệp vụ huy động vốn dưới các hình thức khác nhau để cấp zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tín dụng cho khách hàng có nhu cầu về vốn với mục tiêu tìm kiếm lợi nhuận. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Còn hoạt động dịch vụ ngân hàng được biểu hiện thông qua các nghiệp vụ zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx thanh toán, ngoại hối và chứng khoán để cam kết thực hiện công việc nhất zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx định cho khách hàng trong một thời hạn nhất định nhằm mục đích thụ hưởng zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tiền công dịch vụ do khách hàng chi trả dưới dạng phí hay hoa hồng. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Thứ hai, hoạt động NHTM là loại hình kinh doanh có điều kiện, nghĩa zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx là chỉ khi nào NHTM thỏa mãn các điều kiện khắt khe do pháp luật quy định zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx (vốn pháp định, phương án kinh doanh...) thì mới được phép hoạt động trên zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx thị trường. zx Thứ ba, hoạt động NHTM là loại hình kinh doanh có độ rủi ro cao hơn zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx nhiều so với các loại hình kinh doanh khác và có ảnh hưởng lớn tới nền kinh zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tế. Bởi NHTM hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ, các NHTM phải zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tiến hành huy động vốn của người khác để cấp tín dụng cho khách hàng và zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx trên nguyên tắc NHTM chỉ có thể thu hồi tiền của người vay sau một thời zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx gian nhất định, nên khả năng rủi ro cao cho hoạt động ngân hàng, kéo theo zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx đó là sự rủi ro đối với người gửi tiền ở NHTM, cũng như rủi ro đối với nền zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx kinh tế. Vì vậy, hoạt động ngân hàng thường được điều chỉnh và kiểm soát zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hết sức chặt chẽ nhằm đảm bảo cho hoạt động này được vận hành an toàn và zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hiệu quả trong nền kinh tế. zx zx zx zx zx * Các hoạt động chủ yếu của ngân hàng thương mại zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx NHTM có ba hoạt động cơ bản, truyền thống: Huy động vốn, cho vay zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx đầu tư và hoạt động trung gian. zx zx zx zx zx zx • Hoạt động huy động vốn zx zx zx zx Trước hết mỗi NHTM phải có một lượng vốn tự có cần thiết, là điều zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx kiện để được phép hoạt động kinh doanh. Số vốn này được hình thành từ vốn zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx góp, lợi nhuận không chia, phát hành cổ phiếu, hoặc do Ngân sách Nhà nước zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx cấp (nếu là NHTM Nhà nước), hoặc từ các quỹ được tạo ra trong quá trình zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hoạt động ngân hàng. Phần vốn pháp định góp bằng tiền phải được gửi vào zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx
8 tài khoản phong toả không được hưởng lãi mở tại NHNN trước khi hoạt động zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tối thiểu 30 ngày và chỉ được giải toả sau khi hoạt động. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Hoạt động huy động vốn động vốn đóng vài trò rất quan trọng ảnh zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hưởng tới chất lượng hoạt động của NHTM và được thể hiện tập trung thông zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx qua thu hút nguồn vốn trong công chúng. Bằng hoạt động huy động vốn, zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx NHTM nhận tiền gửi của các tổ chức kinh tế và dân cư theo các hình thức zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn; NHTM cũng có thể đi vay bằng cách zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx phát hành trái phiếu, kỳ phiếu, giấy chứng nhận tiền gửi… vay của tổ chức zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tín dụng khác hoặc vay của NHTM khác. zx zx zx zx zx zx zx Vốn tự có của ngân hàng chủ yếu được sử dụng để mua sắm tài sản cố zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx định, công cụ lao động, mở rộng mạng lưới hoạt động, phát triển công nghệ zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx và kỹ thuật ngân hàng, hùn vốn liên doanh liên kết… Vốn tự có vừa làm đệm zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx để chống đỡ rủi ro, vừa duy trì an toàn trong hoạt động ngân hàng. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Nguồn vốn nợ chiếm tỷ trọng lớn nhất và ngày càng cao trong tổng zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx nguồn vốn của NHTM thông qua nhiều hình thức: mở tài khoản tiền gửi zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx thanh toán (tài khoản văng lai), tài khoản tiền gửi có kỳ hạn (tài khoản tiền zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx gửi), tiết kiệm của dân cư, phát hành trái phiếu, kỳ phiếu của ngân hàng… zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx - Tiền gửi không kỳ hạn: Là loại tiền gửi hoàn toàn theo mục đích khả zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx dụng. Mục đích của khách là muốn sử dụng các tiện ích của NHTM cung zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx ứng. NHTM có nhiệm vụ phải chi trả bất cứ lúc nào mà khách hàng yêu cầu. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx - Tiền gửi có kỳ hạn: Là loại tiền gửi có sự thỏa thuận về thời gian rút zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tiền giữa khách hàng và ngân hàng. Trong thời gian này ngân hàng có quyền zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx chủ động sử dụng tiền do khách hàng ký gửi. Nếu khách hàng muốn rút tiền zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx trước hạn phải được sự đồng ý của ngân hàng. zx zx zx zx zx zx zx zx zx - Tiền gửi tiết kiệm: Đây là một bộ phận thu thập bằng tiền của các cá zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx nhân tạm thời nhàn rỗi được gửi vào NHTM dưới nhiều hình thức: Tiết kiệm zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx không kỳ hạn, tiết kiệm có kỳ hạn... với mục đích chủ yếu là tiết kiệm và zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx sinh lời. zx
9 - Nguồn vay mượn: Sau khi đã sử dụng hết vốn, nhưng vẫn chưa đáp zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx ứng được nhu cầu cho vay vốn của khách hàng hoặc phải đáp ứng nhu cầu zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx thanh toán và chi trả của khách hàng, các NHTM có thể sử dụng nghiệp vụ đi zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx vay ở Ngân hàng trung ương, ở các NHTM khác, vay ở thị trường tiền tệ, vay zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx các tồ chức nước ngoài... vốn đi vay thông thường chiếm tỷ trọng không lớn zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx trong kết cấu nguồn zx zx zx zx zx zx zx vốn. Tuy nhiên, nó rất cần thiết và có vị trí quan trọng zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx để đảm bảo cho Ngân hàng hoạt động kinh doanh một cách bình thường. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx - Huy động từ các nguồn khác: Ngoài một số nguồn cơ bản trên thì zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx NHTM có thể huy động vốn thông qua nghiệp vụ Ngân hàng đại lý, Ngân hàng zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx phục vụ... uy tín của NHTM là cơ sở quan trọng để mở rộng nguồn vốn này. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx • Hoạt động cho vay và đầu tư zx zx zx zx zx zx Với lượng vốn huy động được NHTM thực hiện tài trợ cho nền kinh tế zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx thông qua hình thức chủ yếu bằng hoạt động cho vay, đầu tư, chiết khấu zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx chứng từ có giá, cho thuê tài chính, bảo lãnh NH và các nghiệp vụ trung gian zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx khác; được biểu hiện là tài sản của các NHTM trên bảng cân đối tài sản. Cho zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx vay đối với các tổ chức kinh tế, cá nhân, hộ gia đình là hoạt động đem lại thu zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx nhập lớn nhất cho NHTM, nhưng cũng là hoạt động có rủi ro cao nhất, nên zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx luôn được các NHTM quan tâm. zx zx zx zx zx - Hoạt động cho vay: đây là hoạt động chủ yếu, sẽ được đề cập ở mục zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx sau của Luận văn. zx zx zx - Đầu tư là hoạt động được xếp hàng thứ 2, hoạt động đầu tư mang lại zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx thu nhập cho NH sau hoạt động cho vay. Hoạt động đầu tư của các NHTM zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx vừa làm đa dạng loại hình vốn sử dụng, vừa mang lại thu nhập. Đồng thời zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx còn là khoản dự trữ thứ cấp với các chứng khoán ngắn hạn cao. Đầu tư bao zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx gồm các hoạt động chính: zx zx zx zx (1) Mua chứng khoán Chính phủ như trái phiếu, tín phiếu. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx (2) Các chứng khoán khác bao gồm các công cụ vay nợ vì NHTM không zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx được phép nắm giữ cổ phiếu. Trong hoạt động đầu tư, NH quan tâm nhiều zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx nhất đến chất lượng và kỳ hạn của các chứng khoán, bởi các chứng khoán có zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx
10 thể không có rủi ro, nhưng lại thay đổi đáng kể về giá cả khi lãi suất thay đổi, zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx từ đó ảnh hưởng đến lợi tức hoặc thiệt hại khi phải bán chứng khoán. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Ngoài ra, NHTM có thể đầu tư nhằm mục đích sinh lợi bằng nhiều zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hình thức khác như góp vốn liên doanh, đầu tư vào trang thiết bị... zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx • Hoạt động trung gian zx zx zx Hoạt động trung gian là các nghiệp vụ được thực hiện theo yêu cầu của zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx KH để thanh toán, chuyển tiền, uỷ thác, ký gửi, tư vấn, bảo lãnh… Dịch vụ zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx trung gian được các NHTM rất coi trọng bởi nó không những mang lại lợi zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx nhuận trực tiếp cho NHTM, mà còn có tính an toàn, góp phần tạo lập nguồn zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx vốn thông qua các hoạt động thanh toán ký gửi. Ngoài ra, để đáp ứng nhu cầu zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx thanh toán của KH và của nền kinh tế, NHTM còn thực hiện hàng loạt các zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hoạt động: (i) trung gian thanh toán gồm: thanh toán không dùng tiền mặt zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx (thanh toán chuyển khoản), chuyển tiền thanh toán; (ii) dịch vụ ngân quỹ; zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx (iii) dịch vụ cho các nhà xuất nhập khẩu gồm: xử lý các chứng từ, thư tín zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx dụng, uỷ thác thu, và dịch vụ ngoại hối phục vụ cho nhu cầu chuyển đổi loại zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tiền vay sang loại tiền khác để thực hiện thanh toán quốc tế... zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx * Chức năng của ngân hàng thương mại: zx zx zx zx zx zx zx Cùng với sự phát triển của sản xuất lưu thông hàng hóa và tiền tệ thì zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx chức năng của NHTM ngày càng được mở rộng và hoàn thiện. Xét về bản zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx chất, NHTM có các chức năng cơ bản sau: zx zx zx zx zx zx zx zx Thứ nhất, NHTM là loại hình trung gian tài chính làm nhiệm vụ thu zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hút tiền gửi và tiền tiết kiệm cho nền kinh tế. Đây có thể coi là một trong zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx những chức năng đặc trưng của NHTM. Theo đó, các cá nhân dân cư hoặc zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx các doanh nghiệp có các khoản tiền nhàn rỗi có thể gửi vào ngân hàng dưới zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hình thức mở các tài khoản khác nhau như tài khoản tiền gửi tiết kiệm, tài zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx khoản tiền gửi thanh toán…Mục đích gửi tiền có thể là khác nhau nhưng tựu zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx trung lại là để an toàn, tránh trách nhiệm phải bảo quản tài sản, hưởng lãi cho zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx các khoản tiền gửi và sử dụng các dịch vụ thanh toán của ngân hàng. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx
11 Thứ hai, NHTM cấp tín dụng cho các tác nhân trong nền kinh tế. Có zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx thể nói rằng hoạt động tín dụng là hoạt động chủ yếu của các NHTM. Nhờ zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx thế mạnh huy động được một lượng vốn nhàn rỗi từ các cá nhân, tổ chức zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx trong nền kinh tế qua việc nhận tiền gửi hoặc đi vay, các ngân hàng sử dụng zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx các khoản tiền đó để cho vay các cá nhân, tổ chức kinh tế có nhu cầu về vốn zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx để đầu tư như mở rộng sản xuất kinh doanh, mua sắm tài sản cố định, nhu zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx cầu tiêu dùng…Cùng với sự phát triển của nền kinh tế thì các hình thức cấp zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tín dụng của NHTM cũng ngày càng phát triển như tín dụng thấu chi, tín zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx dụng trung dài hạn, tín dụng chiết khấu…Vốn tín dụng của NHTM đã tạo zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện ở tất cả các khâu của quá trình tái sản zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx xuất trong các ngành công nghiệp, nông nghiệp, thương mại…. góp phần đẩy zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx mạnh đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế, cải thiện đời sống dân cư. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Thứ ba, NHTM cung cấp các dịch vụ thanh toán cho khách hàng. Chức zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx năng này của NHTM xuất phát từ chính chức năng đầu tiên của NHTM là nhận zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tiền gửi. Các cá nhân, tổ chức kinh tế trên cơ sở mở các tài khoản tiền gửi thanh zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx toán hoặc các tài khoản tiền gửi phục vụ giao dịch khi có nhu cầu thanh toán có zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx thể ủy quyền cho ngân hàng thực hiện thay như thu hộ, chi hộ… zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx 1.1.2. Hệ thống Báo cáo tài chính của các Ngân hàng thương mại zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Theo Khoản 3 Điều 2 Chương I về Chế độ báo cáo tài chính đối với zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx các tổ chức tín dụng (TCTD), “Báo cáo tài chính của TCTD: Là báo cáo tài zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx chính được lập bởi pháp nhân TCTD trên cơ sở tổng hợp số liệu trong toàn hệ zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx thống TCTD (bao gồm: Trụ sở chính, Sở giao dịch, các ngân hàng và các đơn zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx vị trực thuộc hạch toán phụ thuộc) để phản ánh thông tin kinh tế, tài chính zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx của pháp nhân TCTD” [10]. Những dịch vụ cụ thể mà mỗi ngân hàng lựa zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx chọn cung cấp cũng như hoạt động tổng thể của một tổ chức ngân hàng được zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx phản ánh trong các báo cáo tài chính. zx zx zx zx zx zx zx Hệ thống Báo cáo tài chính của các Ngân hàng thương mại bao gồm: zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lưu zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx chuyển tiền tệ, thuyết minh báo cáo tài chính. zx zx zx zx zx zx zx zx
12 * Bảng cân đối kế toán zx zx zx zx zx Bảng cân đối kế toán (BCĐKT) là một báo cáo tài chính tổng hợp, zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx phản ánh tổng quát về tổng giá trị tài sản hiện có và nguồn hình thành tài sản zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx của NHTM tại một thời điểm nhất định (thời điểm lập báo cáo). zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Để phản ánh tổng quát tình hình tài sản và nguồn vốn của ngân hàng, zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx kế toán sử dụng “Bảng cân đối kế toán” (Bảng CĐKT). Bảng này được lập zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx trên cơ sở tính cân bằng về mặt lượng giữa giá trị tài sản và nguồn hình thành zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tài sản của doanh nghiệp và được lập vào một thời điểm nhất định (cuối zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tháng, cuối quý, cuối năm). Bảng CĐKT cần tập hợp các tài sản và nợ theo zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tính chất luôn đảm bảo tính cân đối kế toán TỔNG TÀI SẢN = TỔNG zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx NGUỒN VỐN, và các khoản mục thuộc tài sản (hoặc nguồn vốn) đều được zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx sắp xếp theo thứ tự phản ánh tính thanh khoản giảm dần. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Theo Chuẩn mực Kế toán Việt Nam và Hệ thống Kế toán các TCTD zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Việt Nam, Bảng CĐKT của NHTM được trình bày theo mẫu số B02/TCTD zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx Ban hành theo Thông tư số 49/2014/TT-NHNN ngày 31/12/2014 bao gồm zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx những khoản mục chủ yếu như sau [1]: zx zx zx zx zx zx Tài sản nợ: Các chỉ tiêu ở phần tài sản nợ phản ánh toàn bộ giá trị tiền zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx tệ hiện có của ngân hàng do huy động, tạo lập được, dùng để cho vay, đầu tư zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx hay thực hiện các nghiệp vụ kinh doanh khác tại thời điểm báo cáo. Tài sản zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx nợ được chia làm các loại sau: zx zx zx zx zx zx + Vốn huy động: Là những phương tiện tiền tệ mà ngân hàng thu nhận zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx được từ nền kinh tế, thông qua nghiệp vụ ký thác và các nghiệp vụ khác dùng zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx làm vốn kinh doanh. Đây là nguồn vốn mà ngân hàng chỉ có quyền sử dụng zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx trong một thời gian nhất định còn quyền sở hữu nó thuộc về những người ký zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx thác. Bao gồm các loại sau: tiền gửi, tiền gửi tiết kiệm, phát hành các giấy tờ zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx có giá như kỳ phiếu, trái phiếu, … zx zx zx zx zx zx zx + Vốn vay: Là nguồn vốn mà các NHTM vay mượn từ thị trường liên zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx ngân hàng hoặc vay mượn NHNN và các tổ chức tài chính nước ngoài. zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx zx