Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Phân tích báo cáo tài chính tại Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:106

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 25
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Phân tích báo cáo tài chính tại Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP" được hoàn thành với mục tiêu nhằm dựa trên những dữ liệu báo cáo tài chính của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP để đánh giá thực trạng tình hình tài chính của Tổng công ty, chỉ rõ ưu điểm và hạn chế tồn tại về tình hình tài chính của Tổng công ty. Từ đó đề xuất giải pháp nâng cao năng lực tài chính cho Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kế toán: Phân tích báo cáo tài chính tại Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG ĐOÀN PHẠM ĐÌNH HƢNG PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI TỔNG CÔNG TY XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH GIAO THÔNG 1 – CÔNG TY CP LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN MÃ SỐ: 8340301 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:TS. ĐOÀN THỤC QUYÊN HÀ NỘI, NĂM 2022
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sỹ “Phân tích báo cáo tài chính tại Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP” là công trình nghiên cứu độc lập, do tác giả thực hiện dưới sự hướng dẫn của TS. Đoàn Thục Quyên. Luận văn chưa được công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào. Các số liệu, nội dung được trình bày trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, hợp lệ và đảm bảo tuân thủ các quy định về quyền sở hữu trí tuệ. Tôi xin chịu trách nhiệm về toàn bộ nội dung của luận văn thạc sỹ. Tác giả luận văn Phạm Đình Hƣng
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu tại khoa Sau Đại học Trường Đại học Công đoàn, được sự giúp đỡ tận tình của các thầy, cô giáo cũng như sự giúp đỡ của bạn bè, đồng nghiệp, tôi đã hoàn thành luận văn thạc sĩ Kế toán với đề tài: “Phân tích báo cáo tài chính tại Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP” Để có được thành quả này, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn sâu sắc đến TS. Đoàn Thục Quyên đã nhiệt tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn toàn thể cán bộ, nhân viên Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP đã tạo điều kiện giúp đỡ trong thời gian thực hiện đề tài này. Kính chúc các thầy giáo, cô giáo luôn mạnh khỏe, công tác tốt, chúc Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP ngày càng vững mạnh, phát triển. Tôi xin chân thành cảm ơn!
MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục bảng, sơ đồ MỞ ĐẦU.............................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................. 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ..................................................................... 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................. 3 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................... 4 5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ........................................................ 6 7. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 6 Chƣơng 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ............................................................................................... 7 1.1. Phân tích báo cáo tài chính trong doanh nghiệp..................................... 7 1.1.1. Báo cáo tài chính và phân tích báo cáo tài chính trong doanh nghiệp .............. 7 1.1.2. Cơ sở dữ liệu phân tích báo cáo tài chính ............................................... 13 1.1.3. Quy trình phân tích báo cáo tài chính ..................................................... 17 1.2. Phƣơng pháp phân tích báo cáo tài chính ............................................. 18 1.2.1. Phương pháp so sánh............................................................................... 18 1.2.2. Phương pháp xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố .................... 20 1.2.3. Phương pháp phân tích tài chính Dupont ................................................ 21 1.2.4. Các phương pháp khác ............................................................................ 23 1.3. Nội dung phân tích Báo cáo tài chính .................................................... 23 1.3.1. Phân tích cấu trúc tài chính ..................................................................... 23 1.3.2. Phân tích tình hình đảm bảo nguồn vốn .................................................. 27 1.3.3. Phân tích tình hình công nợ và khả năng thanh toán .............................. 29
1.3.4. Phân tích kết quả và hiệu quả kinh doanh ............................................... 33 1.3.5. Phân tích tình hình lưu chuyển tiền tệ..................................................... 37 Tiểu kết chƣơng 1 ............................................................................................ 39 Chƣơng 2. PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH TỔNG CÔNG TY XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH GIAO THÔNG 1 – CÔNG TY CP ............................... 40 2.1. Khái quát về Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP ................................................................................................................. 40 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP ................................................................................ 40 2.1.2. Đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 - Công ty ..................................................................... 42 2.1.3. Cơ cấu tổ chức quản lí của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 - Công ty CP ......................................................................................... 43 2.1.4. Đặc thù của hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 - Công ty CP ảnh hưởng đến phân tích báo cáo tài chính .................................................................................................................. 46 2.1.5. Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán và các chính sách kế toán áp dụng tại Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 - Công ty CP ......................... 49 2.2. Phƣơng pháp và quy trình phân tích Báo cáo tài chính tại Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 - Công ty CP ....................................... 51 2.2.1. Phân tích cấu trúc tài chính tại Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 - Công ty CP ......................................................................................... 52 2.2.2. Phân tích tình hình đảm bảo nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh của Tổng công ty...................................................................................................... 59 2.2.3. Phân tích tình hình công nợ và khả năng thanh toán của Tổng công ty . 61 2.2.4. Phân tích kết quả và hiệu quả kinh doanh tại Tổng công ty ................... 65 2.2.5. Phân tích tình hình lưu chuyển tiền tệ..................................................... 76 2.3. Đánh giá thực trạng phân tích báo cáo tài chính tại Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 - Công ty CP .................................................. 78
2.3.1. Ưu điểm ................................................................................................... 78 2.3.2. Tồn tại ..................................................................................................... 78 2.3.3. Nguyên nhân tồn tại ................................................................................ 80 Tiểu kết chƣơng 2 ............................................................................................ 81 Chƣơng 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC TÀI CHÍNH TẠI TỔNG CÔNG TY XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH GIAO THÔNG 1 – CÔNG TY CP .... 82 3.1. Mục tiêu và phƣơng hƣớng hoạt động Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP .................................................................... 82 3.1.1. Mục tiêu................................................................................................... 82 3.1.2. Phương hướng ......................................................................................... 82 3.2. Một số giải pháp nâng cao năng lực tài chính tại Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP ................................................. 84 3.2.1. Tiết kiệm chi phí cho Tổng công ty ........................................................ 84 3.2.2. Nâng cao khả năng thanh toán ................................................................ 86 3.2.3. Tăng cường quản lý các khoản phải thu, phải trả ................................... 87 3.2.4. Nâng cao chất lượng công tác quản lý sử dụng nguồn vốn .................... 89 3.2.5. Thực hiện tốt công tác phân tích báo cáo tài chính................................. 90 3.3. Điều kiện thực hiện các giải pháp ........................................................... 92 3.3.1. Điều kiện về phía Cơ quan quản lý ......................................................... 92 3.3.2. Điều kiện về phía Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP ........................................................................................................ 93 Tiểu kết chƣơng 3 ............................................................................................ 95 KẾT LUẬN........................................................................................................ 96 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 98
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Từ đầy đủ BCTC Báo cáo tài chính BCĐKT Bảng cân đối kế toán BCKQKD Báo cáo kết quả kinh doanh CTCP Công ty cổ phần DNTN Doanh nghiệp tư nhân HĐKD Hoạt động kinh doanh HQKD Hiệu quả kinh doanh LNST Lợi nhuận sau thuế LNTT Lợi nhuận trước thuế SXKD Sản xuất kinh doanh TSNH Tài sản ngắn hạn TSDH Tài sản dài hạn TNDN Thu nhập doanh nghiệp TCT Tổng công ty VCSH Vốn chủ sở hữu
DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ Bảng Bảng 1.1. Phân tích cơ cấu nguồn vốn ...............................................................24 Bảng 1.2. Phân tích cơ cấu tài sản .....................................................................26 Bảng 2.1: Bảng phân cơ cấu và sự biến động nguồn vốn của Tổng Công ty ....53 Bảng 2.2: Bảng phân tích cơ cấu và sự biến động tài sản của Tổng Công ty... 56 Bảng 2.3: Phân tích hoạt động tài trợ của doanh nghiệp .................................. 60 Bảng 2.4: Bảng phân tích tình tình công nợ.......................................................62 Bảng 2.5: Bảng phân tích khả năng thanh toán .................................................63 Bảng 2.6: Bảng phân tích kết quả kinh doanh của Tổng công ty ......................67 Bảng 2.7: Bảng phân tích hiệu quả sử dụng tổng vốn .......................................69 Bảng 2.8: Bảng phân tích hiệu quả sử dụng vốn lưu động ................................71 Bảng 2.9: Phân tích khả năng sinh lời tổng vốn ................................................73 Bảng 2.10. Bảng phân tích khả năng sinh lời vốn chủ sở hữu ...........................75 Bảng 2.11. Bảng phân tích tình hình lưu chuyển tiền tệ ....................................77 Sơ đồ Sơ đồ 1.1. Quá trình lưu chuyển tiền ở một doanh nghiệp ................................37 Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 - Công ty CP ....................................................................................43 Sơ đồ 2.2. Quy trình thực hiện một dự án của Tổng Công ty ............................47 Sơ đồ 2.3: Sơ đồ bộ máy kế toán Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 - Công ty CP ..........................................................................49
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hoạt động sản xuất kinh doanh ở bất kỳ doanh nghiệp nào đều gắn liền với hoạt động tài chính và hoạt động tài chính không thể tách rời khỏi quan hệ trao đổi giữa các đơn vị kinh tế. Hoạt động tài chính có mặt ở các khâu của quá trình sản xuất kinh doanh, từ khâu tạo vốn trong doanh nghiệp đến khâu phân phối tiền lãi thu được từ hoạt động sản xuất kinh doanh. Trong điều kiện kinh doanh theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, các doanh nghiệp thuộc các loại hình sở hữu khác nhau đều bình đẳng trước Pháp luật. Trong kinh doanh nhiều đối tượng quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp như các nhà đầu tư, nhà cho vay, nhà cung cấp, khách hang… Mỗi đối tượng này quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp ở các góc độ khác nhau. Song nhìn chung họ đều quan tâm đến khả năng tạo ra các dòng tiền mặt, khả năng sinh lời, khả năng thanh toán và mức lợi nhuận tối đa… Vì vậy, việc thường xuyên tiến hành phân tích tình hình tài chính sẽ giúp cho các doanh nghiệp và các cơ quan có liên quan thấy rõ thực trạng hoạt động tài chính, xác định đầy đủ đúng đắn nguyên nhân mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến tình hính tài chính, từ đó có các giải pháp hữu hiệu để ổn định và tăng cường tình hình tài chính. Trong năm 2020, do ảnh hưởng từ đại dịch của COVID-19, các khối lượng thanh toán đã đến kỳ hạn nhưng chưa được Chủ đầu tư thanh toán, các khoản vay ngắn hạn cũng bị các ngân hàng và đối tác yêu cầu trả nợ, cho nên năng lực tài chính Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP đã có dấu hiệu đi xuống, rất cần phải tiến hành phân tích tài chính để thấy được thực trạng tài chính và có phương hướng cải thiện tình hình tài chính cho Tổng công ty. Xuất phát từ tầm quan trọng của công tác phân tích báo cáo tài chính đối với việc phản ánh thực trạng tài chính của các đơn vị nên đề tài “Phân tích báo cáo tài chính tại Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP” được
2 chọn làm đề tài nghiên cứu cho bài luận văn này. Mục đích chính của đề tài này là phân tích báo cáo tài chính tại Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP, tìm ra các nguyên nhân và hạn chế và từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao năng lực tài chính. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Vấn đề phân tích báo cáo tài chính trong các doanh nghiệp nói chung đã có rất nhiều người quan tâm bởi vì trong nền kinh tế thị trường cạnh tranh công ty nào muốn tồn tại và phát triển thì cần có những quyết định đúng đắn. Muốn đưa ra các quyết định phù hợp, ban lãnh đạo công ty cần hiểu rõ tình hình tài chính của công ty mình, công tác phân tích tài chính nhờ vậy mà không ngừng phát triển. Các công trình nghiên cứu đã công bố là các luận án, luận văn: - Luận văn thạc sĩ kinh tế về đề tài “Phân tích báo cáo tài chính tại công ty TNHH một thành viên công nghiệp và tàu thủy Sông Hồng” của Lê Minh Anh năm 2017 đã tập trung hệ thống hóa được những vấn đề lý luận cơ bản về phân tích tình hình tài chính thông qua báo cáo tài chính, đề cập sâu đến phương pháp cũng như nội dung phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp. - Luận văn thạc sĩ kinh tế đề tài “Phân tích báo cáo tài chính tại Tổng Công ty Cổ phần Bia rượu nước giải khát Hà Nội” của Bùi Việt Dũng năm 2019 đã hệ thống hóa được các lý luận khoa học về báo cáo tài chính và phân tích báo cáo tài chính của Tổng công ty từ đó chỉ ra những điểm mạnh, điểm yếu trong năng lực tài chính, đưa ra một số giải pháp giúp khắc phục những hạn chế nhằm mục tiêu nâng cao năng lực tài chính công ty trong thời gian tới. - Luận văn thạc sĩ kinh tế về đề tài “Phân tích báo cáo tài chính tại công ty TNHH thương mại và dịch vụ Hoàng Hải” của Trịnh Thị Quyên năm 2019 đã phản ánh thực trạng phân tích báo cáo tài chính tại Công ty và đề ra các giải pháp nhằm hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính tại công ty. - Luận văn thạc sĩ kinh tế về đề tài “Phân tích báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần Sông Đà – Hà Nội” của Đinh Thị Phương Thanh năm 2020 đã hệ
3 thống hóa về phân tích báo cáo tài chính trong các doanh nghiệp. Sau đó, mô tả lại quá trình phân tích báo cáo tài chính tại Công ty: thảo luận và đánh giá những ưu điểm, hạn chế trong phân tích báo cáo tài chính tại các đơn vị nghiên cứu, từ đó đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện phân tích báo cáo tài chính. Cả 4 luận văn trên đều có những thành công nhất định và đều đã hệ thống hóa được các nguyên lý chung về phân tích báo cáo tài chính, đưa ra đươc chỉ tiêu phân tích. Sau khi nghiên cứu các luận văn đã công bố, tác giả nhận thấy chưa có đề tài nào đi sâu nghiên cứu về phân tích báo cáo tài chính của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP, nên tác giả lựa chọn đề tài “Phân tích báo cáo tài chính tại Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP” nhằm đóng góp nâng cao năng lực tài chính của Tổng công ty, đồng thời góp phần phong phú thêm cho hệ thống các công trình nghiên cứu về phân tích báo cáo tài chính. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu * Mục đích nghiên cứu: dựa trên những dữ liệu báo cáo tài chính của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP để đánh giá thực trạng tình hình tài chính của Tổng công ty, chỉ rõ ưu điểm và hạn chế tồn tại về tình hình tài chính của Tổng công ty. Từ đó đề xuất giải pháp nâng cao năng lực tài chính cho Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP. * Nhiệm vụ nghiên cứu: - Hệ thống hóa và làm rõ các vấn đề lý luận cơ bản về phân tích báo cáo tài chính trong doanh nghiệp. - Tìm hiểu, đánh giá thực trạng phân tích báo cáo tài chính của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP. - Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực tài chính cho Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP.
4 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu * Đối tượng nghiên cứu: Báo cáo tài chính của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP từ năm 2018 đến năm 2020. * Phạm vi nghiên cứu: - Về mặt không gian: Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP. - Về mặt thời gian: Số liệu thu thập được từ Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP từ năm 2018 đến năm 2020. - Về nội dung: Phân tích báo cáo tài chính của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp Nguồn tài liệu thứ cấp được lấy tại các báo cáo tài chính của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP. Các chỉ tiêu nghiên cứu được tiếp cận thông qua sách về phân tích báo cáo tài chính của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, của Học viện Tài chính và các trường đại học khác. Ngoài ra còn tiếp cận thông quá sách, báo, tạp chí, nguồn internet. Thời gian dữ liệu thu thập báo cáo tài chính từ năm 2018 - 2020. - Phương pháp xử lý dữ liệu Để phân tích dữ liệu thu thập được, học viên đã sử dụng các phương pháp như sau: + Phương pháp thống kê mô tả:Tác giả đã sử dụng phương pháp này để thu thập, phân tích, trình bày và giải thích về các chỉ tiêu tài chính của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP giai đoạn 2018-2020. + Phương pháp so sánh: dựa trên những dữ liệu đã thu thập được tiến hành so sánh các kết quả thu thập trong đề tài nghiên cứu để làm rõ được kết quả tình hình tài chính của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP trong giai đoạn 2018 – 2020. Chẳng hạn như các chỉ tiêu có cùng nội dung kinh tế thuộc Bảng cân đối kế toán: Tổng tài sản, Tài sản ngắn hạn,
5 tài sản dài hạn, nợ phải trả, vốn chủ sở hữu, các khoản mục chi tiết trong bảng cân đối kế toán. Các khoản mục thuộc Báo cáo kết quả kinh doanh: doanh thu, chi phí, lợi nhuận. Các khoản mục thuộc bảng lưu chuyển tiền tệ như dòng tiền vào, dòng tiền ra, dòng tiền thuần của doanh nghiệp và của từng hoạt động: sản xuất kinh doanh, đầu tư và tài chính. + Phương pháp phân tích nhân tố: Trong luận văn có áp dụng phương pháp phân tích tính chất ảnh hưởng của nhân tố trong việc phân tích các chỉ tiêu tài chính: các nhân tố cấu thành nhóm hệ số khả năng thanh toán, khả năng sinh lời, hiệu suất hoạt động, hệ số giá trị thị trường và hệ số cơ cấu vốn tài sản của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP. Chẳng hạn khi phân tích nhóm hệ số khả năng thanh toán ta tiến hành phân tích tính chất ảnh hưởng của nhân tố tài sản ngắn hạn tác động đến chỉ tiêu khả năng thanh toán hiện hành của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP (Khả năng thanh toán hiện hành = Tài sản ngắn hạn/Nợ ngắn hạn), khi đó ta cần xem xét chiều hướng tác động của tài sản ngắn hạn đến khả năng thanh toán nhanh là tỷ lệ thuận hay tỷ lệ nghịch, nguyên nhân làm tăng giảm tài sản ngắn hạn dẫn đến sự thay đổi tác động của tài sản ngắn hạn đến hệ số khả năng thanh toán hiện hành, từ đó đề ra các giải pháp quản lý phù hợp nhằm tăng mức độ an toàn trong khả năng thanh toán cho Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP. - Phương pháp phân tích tỷ lệ: Phương pháp này dựa trên ý nghĩa chuẩn mực các tỷ lệ của đại lượng tài chính trong các quan hệ tàichính. Phương pháp tỷ lệ giúp cho việc khai thác có hiệu quả những số liệu và phân tích một cách có hệ thống hàng loạt tỷ lệ theo chuỗi thời gian liên tục hoặc theo từng giai đoạn. Qua đó nguồn thông tin kinh tế và tài chính được cải tiến và cung cấp đầy đủ hơn.Từ đó cho phép tích luỹ dữ liệu và thúc đẩy quá trình tính toán hàng loạt các tỷ lệ nhằm phân tích báo cáo tài chính của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP được chuẩn xác hơn.
6 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài - Về lý luận: Đề tài góp phần hệ thống hóa những vấn đề lý luận chung về phân tích báo cáo tài chính trong các doanh nghiệp, là cơ sở nền tảng cho việc phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp, làm tài liệu nghiên cứu khoa học giúp các nhà phân tích báo cáo tài chính một cách khoa học, từ đó đưa ra được các nhận định, đánh giá và kết luận chính xác toàn diện tình hình tài chính của doanh nghiệp cần phân tích. - Về thực tiễn: Đề tài phân tích và đánh giá một cách khách quan tình hình tài chính của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP, từ đó đề xuất các giải pháp và điều kiện thực hiện giải pháp nâng cao năng lực tài chính tại Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP. 7. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và các danh mục tài liệu tham khảo, các ký hiệu viết tắt, các sơ đồ, phụ lục, đề tài nghiên cứu gồm 3 chương: Chương 1: Lý luận chung về phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp. Chương 2: Thực trạng phân tích Báo cáo tài chính của Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP. Chương 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực tài chính cho Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 1 – Công ty CP.
7 Chƣơng 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 1.1. Phân tích báo cáo tài chính trong doanh nghiệp 1.1.1. Báo cáo tài chính và phân tích báo cáo tài chính trong doanh nghiệp 1.1.1.1. Báo cáo tài chính * Khái niệm Báo cáo tài chính là những báo cáo tổng hợp về tình hình tài chính, kết quả kinh doanh và dòng tiền trong kỳ của doanh nghiệp. Nói cách khác, báo cáo tài chính là phương tiện trình bày khả năng sinh lợi và thực trạng tài chính của doanh nghiệp cho những người quan tâm. Thông qua báo cáo tài chính, những người sử dụng thông tin có thể đánh giá, phân tích và chẩn đoán được thực trạng và an ninh tài chính, nắm bắt được kết quả và hiệu quả hiệu quả kinh doanh hoạt động kinh doanh, tình hình và khả năng thanh toán, xác định giá trị doanh nghiệp, định rõ tiềm năng cũng như dự báo được nhu cầu tài chính cùng những rủi ro trong tương lai mà doanh nghiệp có thể phải đương đầu. Theo khoản 1 Điều 3 luật kế toán năm 2015, Báo cáo tài chính là hệ thống thông tin kinh tế, tài chính của đơn vị kế toán được trình bày theo biểu mẫu quy định tại chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán. Hệ thống báo cáo tài chính doanh nghiệp, bao gồm các báo cáo tổng hợp, phản ánh tổng quát bằng các chỉ tiêu giá trị về tình hình tài sản, nguồn hình thành tài sản theo kết cấu, kết quả hoạt động kinh doanh và lưu chuyển tiền tệ của doanh nghiệp tại một thời điểm, thời kỳ nhất định. Trong quá trình quản lý sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp sử dụng hàng loạt các công cụ quản lý. Trong đó, kế toán tài chính đóng trò quan trọng cho việc cung cấp các thông tin kinh tế tài chính phục vụ cho điều hành, quản lý của chủ doanh nghiệp và các đối tượng khác có liên quan như: cơ quan tài chính, ngân hàng, các nhà đầu tư, chủ nợ, khách nợ, đối tác liên doanh, liên kết và người lao động Mỗi đối tượng quan tâm đến báo cáo tài chính với
8 những mục tiêu khác nhau. Song đều có mục đích chung nhất định là nghiên cứu, tìm hiểu thông tin cần thiết, đáng tin cậy phục vụ cho việc ra quyết định phù hợp với mục đích của mình. - Đối với chủ DN báo cáo tài chính cung cấp thông tin tổng quát về tài sản, nguồn vốn, kết quả kinh doanh và triển vọng tài chính của doanh nghiệp. Thông qua việc phân tích các chỉ tiêu chủ yếu của báo cáo tài chính, doanh nghiệp biết được kết cấu tài sản, nguồn hình thành tài sản, khả năng thanh toán, khả năng sinh lợi lợi nhuận và diễn biến các dòng tiền, từ đó có phương án SXKD hợp lý mang lại hiệu quả cao. - Đối với các nhà đầu tư, nhà cho vay, báo cáo tài chính giúp họ nhân biết khả năng tài chính, tình hình khả năng thanh toán cũng như việc sử dụng nguồn vốn được đầu tư và khả năng thu lợi nhuận để từ đó họ có thể quyết định đầu tư hay cho vay như thế nào - Đối với các cổ đông, những người góp vốn, người lao động, báo cáo tài chính giúp họ biết khả năng sinh lợi, tỷ lệ lợi nhuận được chia hoặc phúc lợi sẽ được hưởng... - Đối với các cơ quan tài chính, ngân hàng, thuế, kiếm toán....báo cáo tài chính cung cấp thông tin tổng quát về tình hình tài chính tình hình chấp hành chế độ thu nộp, kỷ luật tín dụng và tương lai phát triển của doanh nghiệp... từ đó, giúp cho việc kiểm tra hướng dẫn và tư vấn cho doanh nghiệp trong quá trình hoạt động. Như vậy, có thể nói rằng báo cáo tài chính là một công cụ quan trọng trong quản lý doanh nghiệp, là tài liệu không thể thiếu được trong việc cung cấp thông tin tài chính phục vụ cho việc ra quyết định hợp lý của các đối tượng quan tâm. Trong quá trình hoạt động, doanh nghiện cần phải sử dụng các yếu tố vật tư, lao động, tiền vốn gọi chung là tài sản. Các loại tài sản này được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau tùy theo đặc điểm hình thức sở hữu của doanh nghiệp, như từ ngân sách nhà nước, vay các đối tượng, liên doanh, liên
9 kết, đóng góp của các cổ đông... Các loại tài sản của DN được vận động thường xuyên liên tục từ hình thái này sang hình thái khác. Để quản lý khối lượng tài sản đó cần phải sử dụng các chỉ tiêu giá trị, do vậy kế toán tài chính sử dụng thước đo tiền tệ để phản ánh vận động và số hiện có của tài sản trong doanh nghiệp thông qua hệ thống các phương pháp kế toán. Các nghiệp vụ kinh tế diễn ra trong quá trình hoạt động, bao gồm nhiều loại khác nhau, đa dạng và phong phú, được thu nhận, xử lý trên các chứng từ kế toán làm cơ sở pháp lý cho việc ghi vào các tài khoản kê toán theo đúng quan hệ đối ứng của tài khoản kế toán tài chính. Từ các số liệu phản ánh trên các tài khoản kế toán tài chính, kế toán tính toán theo phương pháp nhất định để lập báo cáo tài chính. Như vậy, báo cáo tài chính thể hiện sự tổng hợp theo những chỉ tiêu giá trị nhất định được quy định phù hợp với yêu cầu quản lý doanh nghiệp trong từng thời kỳ. Trên cơ sở các chỉ tiêu phản ánh ở các báo cáo tài chính cụ thể, tùy theo mục đích và yêu cầu quản lý, phân tích báo cáo tài chính có nhiệm vụ đánh giá những mặt mạnh, mặt tồn tại trong sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp để cung cấp thông tin tin cậy cho việc điều hành sản xuất kinh doanh cũng như cho mục đích quan tâm của mỗi đối tượng. * Các loại báo cáo tài chính Hệ thống báo cáo tài chính ban hành theo Thông tư 200/2014/TT-BTC do Bộ tài chính ban hành bao gồm các biểu báo cáo kèm theo tại Phụ lục 2 Thông tư này. Những chỉ tiêu không có số liệu được miễn trình bày trên Báo cáo tài chính, doanh nghiệp chủ động đánh lại số thứ tự các chỉ tiêu của Báo cáo tài chính theo nguyên tắc liên tục trong mỗi phần. Theo thời gian lập, báo cáo tài chính bao gồm BCTC năm và báo cáo tài chính giữa niên độ. Báo cáo tài chính năm được áp dụng cho tất cả các loại hình doanh nghiệp (công ty TNHH, công ty cổ phần, công ty hợp danh, doanh nghiệp tư nhân …) thuộc các ngành và mọi thành phần kinh tế. Bao gồm 4 mẫu biểu báo cáo:
10 - Bảng cân đối kế toán Mẫu số B 01 - DN - Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh Mẫu số B 02 - DN - Báo cáo lưu chuyển tiền tệ Mẫu số B 03 - DN - Bản thuyết minh báo cáo tài chính Mẫu số B 09 - DN Báo cáo tài chính giữa niên độ: chủ yếu được áp dụng cho doanh nghiệp Nhà nước, các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán. Ngoài ra các doanh nghiệp khác có thể lập báo cáo tài chính giữa niên độ nhằm đáp ứng cho nhu cầu quản lý. Bao gồm báo cáo tài chính giữa niên độ dạng đầy đủ và báo cáo tài chính giữa niên độ dạng tóm lược: Báo cáo tài chính giữa niên độ dạng đầy đủ gồm: - Bảng cân đối kế toán giữa niên độ (dạng đầy đủ): Mẫu số B 01a – DN - Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh giữa niên Mẫu số B 02a – DN độ (dạng đầy đủ): - Báo cáo lưu chuyển tiền tệ giữa niên độ (dạng Mẫu số B 03a – DN đầy đủ): - Bản thuyết minh báo cáo tài chính chọn lọc: Mẫu số B 09a – DN  Báo cáo tài chính giữa niên độ dạng tóm lược gồm: - Bảng cân đối kế toán giữa niên độ (dạng tóm lược): Mẫu số B 01b – DN - Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh giữa niên Mẫu số B 02b – DN độ (dạng tóm lược): - Báo cáo lưu chuyển tiền tệ giữa niên độ Mẫu số B 03b – DN (dạng tóm lược) - Bản thuyết minh báo cáo tài chính chọn lọc: Mẫu số B 09a – DN 1.1.1.2. Phân tích báo cáo tài chính * Khái niệm phân tích báo cáo tài chính Phân tích báo cáo tài chính là việc sử dụng các công cụ và kỹ thuật phân tích để xem xét mối liên hệ giữa các chỉ tiêu trên báo cáo tài chính, từ đó đánh giá về tình hình tài chính hiện tại cũng như dự báo về tình hình tài chính trong tương lai của doanh nghiệp. Mặc dù hệ thống báo cáo tài chính thể hiện
11 “bức tranh” tổng quát về tình trạng tài chính, kết quả hoạt động và dòng tiền lưu chuyển sau mỗi kỳ hoạt động của doanh nghiệp. Tuy nhiên, nếu chỉ xem xét từng con số đơn lẻ trên báo cáo tài chính, các đối tượng sử dụng sẽ khó nhìn nhận toàn diện và sâu sắc về “bức tranh” này. Việc sử dụng các công cụ và kỹ thuật phân tích hợp lý sẽ giúp các nhà đầu tư tiến hành các phân tích cơ bản, xác định giá trị của cổ phiếu để quyết định mua hoặc bán cổ phiếu với mức giá hợp lý. Phân tích báo cáo tài chính cũng giúp các nhà cung cấp tín dụng đánh giá rủi ro tín dụng, chấm điểm tín dụng để đưa ra các quyết định tài trợ vốn hợp lý. Các nhà quản trị doanh nghiệp không chỉ xem xét báo cáo tài chính của đơn vị mình mà còn xem xét báo cáo tài chính của đối thủ cạnh tranh, nhằm đánh giá vị trí của đơn vị trong ngành và hoạch định các chiến lược kinh doanh cho đơn vị. * Vai trò của phân tích báo cáo tài chính Phân tích báo cáo tài chính là quá trình sử dụng các công cụ và kỹ thuật phân tích thích hợp để tiến hành xem xét, đánh giá dữ liệu phản ánh trên các báo cáo tài chính cùng các mối quan hệ tương quan giữa các chỉ tiêu trên báo cáo tài chính và các dữ liệu liên quan khác nhằm cung cấp thông tin hữu ích, đáp ứng yêu cầu thông tin từ nhiều phía của người sử dụng. Hoạt động tài chính có mối quan hệ trực tiếp với hoạt động sản xuất kinh doanh. Do đó tất cả các hoạt động sản xuất kinh doanh đều có ảnh hưởng đến tài chính của doanh nghiệp. Ngược lại, tình hình tài chính tốt hay xấu đều có tác động thúc đẩy hoặc kìm hãm đối với quá trình sản xuất kinh doanh. Chính vì vậy, phân tích báo cáo tài chính có ý nghĩa quan trọng đối với bản thân chủ doanh nghiệp và các đối tượng bên ngoài có liên quan đến tài chính của doanh nghiệp. Đối với nhà quản trị doanh nghiệp: Các hoạt động nghiên cứu tài chính trong doanh nghiệp được gọi là phân tích tài chính nội bộ. Khác với phân tích tài chính bên ngoài do nhà phân tích ngoài doanh nghiệp tiến hành. Do đó thông tin đầy đủ và hiểu rõ về doanh nghiệp, các nhà phân tích tài chính trong
12 doanh nghiệp có nhiều lợi thế để có thể phân tích tài chính tốt nhất. Vì vậy nhà quản trị doanh nghiệp còn phải quan tâm đến nhiều mục tiêu khác nhau như tạo công ăn việc làm cho người lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm hàng hoá và dịch vụ, hạ chi phí thấp nhất và bảo vệ môi trường. Doanh nghiệp chỉ có thể đạt được mục tiêu này khi doanh nghiệp kinh doanh có lãi và thanh toán được nợ. Như vậy hơn ai hết các nhà quản trị doanh nghiệp cần có đủ thông tin nhằm thực hiện cân bằng tài chính, nhằm đánh giá tình hình tài chính đã qua để tiến hành cân đối tài chính, khả năng sinh lời, khả năng thanh toán, trả nợ, rủi ro tài chính của doanh nghiệp. Bên cạnh đó định hướng các quyết định của ban giám đốc tài chính, quyết định đầu tư, tài trợ, phân tích lợi tức cổ phần. Đối với các nhà đầu tư: Mối quan tâm của họ chủ yếu vào khả năng hoàn vốn, mức sinh lãi, khả năng thanh toán vốn và sự rủi ro. Vì thế mà họ cần thông tin về điều kiện tài chính, tình hình hoạt động, về kết quả kinh doanh và các tiềm năng của doanh nghiệp. Các nhà đầu tư còn quan tâm đến việc điều hành hoạt động công tác quản lý. Những điều đó tạo ra sự an toàn và hiệu quả cho các nhà đầu tư. Đối với các nhà cho vay và cung cấp hàng hóa cho doanh nghiệp: Mối quan tâm của họ hướng đến khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Qua việc phân tích báo cáo tài chính của doanh nghiệp, họ đặc biệt chú ý tới số lượng tiền và các tài sản có thể chuyển đổi thành tiền nhanh để từ đó có thể so sánh được và biết được khả năng thanh toán tức thời của doanh nghiệp. Đối với cơ quan nhà nước như cơ quan Thuế, Tài chính và người làm thuê cho Doanh nghiệp: qua phân tích báo cáo tài chính sẽ cho thấy thực trạng về tài chính của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó sẽ tính toán chính xác mức thuế mà công ty phải nộp, cơ quan Tài chính và cơ quan chủ quản sẽ có biện pháp quản lý hiệu quả hơn. Bên cạnh các chủ doanh nghiệp, nhà đầu tư... người lao động có nhu cầu thông tin cơ bản giống họ bởi vì nó liên quan đến quyền lợi và trách nhiệm, đến khách hàng hiện tại và tương lai của họ.