Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Biện pháp huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường THCS của huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương

Chia sẻ: Chuheodethuong10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:140

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường THCS của Phòng Giáo dục và Đào tạo trong phát triển Giáo dục; tiến hành đề xuất những biện pháp huy động các nguồn lực cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường trường trung học cơ sở của Phòng Giáo dục và Đào tạo góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển Giáo dục ở huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương đạt kết quả tốt hơn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Biện pháp huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường THCS của huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN ĐẮC LONG BIỆN PHÁP HUY ĐỘNG CÁC NGUỒN LỰC CỦA CỘNG ĐỒNG XÃ HỘI VÀO DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG THCS CỦA HUYỆN NAM SÁCH, TỈNH HẢI DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Thái Nguyên - 2016
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN ĐẮC LONG BIỆN PHÁP HUY ĐỘNG CÁC NGUỒN LỰC CỦA CỘNG ĐỒNG XÃ HỘI VÀO DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG THCS CỦA HUYỆN NAM SÁCH, TỈNH HẢI DƯƠNG Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: GS.TSKH Nguyễn Văn Hộ Thái Nguyên - 2016
LỜI CAM ĐOAN Tên tôi là: Nguyễn Đắc Long Công tác tại: Ban Tuyên giáo Huyện ủy Nam Sách Sau một thời gian học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu, đến nay tôi đã hoàn thành luận văn thạc sĩ với đề tài: "Biện pháp huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường THCS của huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương". Thuộc chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số chuyên ngành: 06.14.01.14 Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, dưới sự hướng dẫn của GS.TSKH Nguyễn Văn Hộ; các kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Lời cam đoan này đảm bảo nếu sai tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm. Thái Nguyên, ngày 20 tháng 6 năm 2016 Người viết cam đoan Nguyễn Đắc Long i
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và hoàn thiện luận văn, tác giả đã nhận được sự động viên, khuyến khích và tạo điều kiện giúp đỡ tận tình của các cấp lãnh đạo, lãnh đạo và chuyên viên Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Nam Sách, lãnh đạo các trường THCS trong huyện nhất là các trường THCS trong khu I, các thầy cô giáo, anh chị em đồng nghiệp. Tác giả chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên, mà trực tiếp là các thầy, cô Khoa Giáo dục sau Đại học đã tận tình giảng dạy, hướng dẫn, giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình học tập tại trường. Tác giả chân thành cảm ơn sự động viên, tạo điều kiện giúp đỡ của Phòng Phổ thông, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hải Dương; của Huyện uỷ, HĐND, UBND huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương; lãnh đạo Ban Tuyên giáo Huyện ủy Nam Sách; lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Nam Sách, lãnh đạo các trường THCS trong huyện trong thời gian tác giả học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn này. Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc đến Thầy hướng dẫn khoa học GS.TS KH Nguyên Văn Hộ đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo và giúp đỡ tác giả trong quá trình triển khai, nghiên cứu và hoàn chỉnh luận văn. Tuy nhiên, do trình độ hiểu biết cũng như thời gian và phạm vi, lĩnh vực công tác có phần hạn chế cho nên luận văn không thể tránh khỏi những thiết sót; mặt khác, trong thực tiễn công tác còn đặt ra nhiều vấn đề cần phải giải quyết, song tác giả có thể chưa nghiên cứu, tìm hiểu hết, do vậy, tác giả rất mong được sự đóng góp chân thành của quý thầy, cô, đồng nghiệp và bạn đọc để luận văn được hoàn thiện và ngày càng có tính khả thi hơn. Thái Nguyên, ngày 20 tháng 6 năm 2016 Tác giả luận văn Nguyễn Đắc Long ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii KÝ HIỆU VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN .................................................... iv DANH MỤC BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ ................................................................... v MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1- Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2- Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3 3- Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................ 4 4- Giả thuyết khoa học......................................................................................... 4 5- Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 4 6- Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 5 7- Các phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 5 8- Kết cấu của đề tài ............................................................................................ 6 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HUY ĐỘNG CÁC NGUỒN LỰC CỦA CỘNG ĐỒNG XÃ HỘI VÀO DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ....................................................................................... 7 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề....................................................................... 7 1.1.1. Một số nghiên cứu về huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở nước ngoài. ............................................................................. 8 1.1.2 Một số nghiên cứu về huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở Việt Nam. ............................................................................. 10 1.2. Một số khái niệm về huy động các nguồn lực trong cộng đồng xã hội vào dạy học ........................................................................................................ 12 1.2.1. Cộng đồng xã hội ..................................................................................... 12 1.2.2. Huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội ..................................... 13 1.2.3. Nguồn lực giáo dục.................................................................................. 16 iii
1.2.4. Huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học .................. 17 1.3. Một số vấn đề cơ bản về huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội ........ 19 1.3.1. Mục đích, nguyên tắc, nội dung và hình thức của huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học trong phát triển giáo dục THCS ................ 19 1.3.2. Phương pháp huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở bậc trung học cơ sở ........................................................................... 23 1.3.3. Các điều kiện thực hiện huy động nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học trung học cơ sở .............................................................................. 23 1.3.4. Mục tiêu của quản lý các nguồn lực huy động của cộng đồng xã hội vào dạy học trung học cơ sở ........................................................................ 24 1.3.5. Nguyên tắc quản lý các nguồn lực huy động trong cộng đồng xã hội vào dạy học trung học cơ sở ........................................................................ 26 1.3.6. Nội dung quản lý các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở bậc THCS ....................................................................................................... 28 1.4. Xây dựng và củng cố mối quan hệ giữa Gia đình - Nhà trường với cộng đồng........................................................................................................... 33 1.5. Phòng GD&ĐT với công tác quản lý các nguồn lực huy động từ cộng đồng xã hội vào dạy học THCS ................................................................ 35 1.5.1. Chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Phòng GD&ĐT ....................... 35 1.5.2. Nội dung công tác quản lý các nguồn lực huy động của cộng đồng xã hội vào dạy học THCS của Phòng GD&ĐT................................................. 36 1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến huy động các nguồn lực của cộng đồng vào dạy học ở trung học cơ sở. .......................................................................... 44 Kết luận chương 1.............................................................................................. 47 Chương 2: THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG CÁC NGUỒN LỰC CỦA CỘNG ĐỒNG XÃ HỘI VÀO DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ CỦA HUYỆN NAM SÁCH, TỈNH HẢI DƯƠNG .................. 48 2.1. Đặc điểm về kinh tế - xã hội của huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương ........ 48 iv
2.2. Tình hình hoạt động dạy học ở các trường THCS trên địa bàn huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương ............................................................................... 49 2.2.1. Quy mô các trường THCS ....................................................................... 49 2.2.2. Chất lượng đội ngũ .................................................................................. 50 2.2.3. Chất lượng dạy và học ............................................................................. 54 2.2.4. Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học ............................................................... 60 2.3. Những kết quả đạt được trong công tác huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học của các trường THCS trên địa bàn huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương ............................................................................... 63 2.3.1. Huy động nguồn lực Nhà nước ............................................................... 63 2.3.2. Sự tham gia của các đoàn thể chính trị xã hội vào hoạt động dạy học ở các trường THCS của huyện.................................................................... 64 2.3.3. Huy động nguồn lực nhân dân vào hoạt động dạy học THCS của huyện .......................................................................................................... 65 2.4. Thực trạng huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội ở các trường THCS trên địa bàn huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương.......................... 68 2.4.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của công tác huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội ở các trường THCS của huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương ........................................................................................ 68 2.4.2. Thực trạng quản lý các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường THCS ..................................................................................... 69 2.5. Đánh giá chung về công tác huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường THCS trên địa bàn huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương .................................................................................................. 80 2.5.1. Những ưu điểm ........................................................................................ 80 2.5.2. Những hạn chế ......................................................................................... 81 Chương 3: BIỆN PHÁP HUY ĐỘNG CÁC NGUỒN LỰC CỦA CỘNG ĐỒNG XÃ HỘI VÀO DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ CỦA HUYỆN NAM SÁCH, TỈNH HẢI DƯƠNG TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY ................................................ 85 v
3.1. Cơ sở đề xuất các biện pháp ....................................................................... 85 3.1.1. Căn cứ vào mục tiêu thực hiện huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương ........................ 85 3.1.2. Căn cứ vào quan điểm chỉ đạo về huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học của huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương ............. 87 3.1.3. Chiến lược phát triển giáo dục của huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương ...... 88 3.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 90 3.2.1. Tính kế thừa ............................................................................................. 91 3.2.2. Tính thực tiễn ........................................................................................... 91 3.3. Các biện pháp huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường THCS của huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương trong giai đoạn hiện nay .............................................................................................. 93 3.3.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho cán bộ và các tầng lớp nhân dân về tầm quan trọng của công tác huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội ........................................................................................................ 93 3.3.2. Biện pháp 2: Xây dựng cơ chế chỉ đạo của cấp uỷ Đảng và chính quyền các cấp về huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hôi cho giáo dục ............................................................................................... 98 3.3.3. Biện pháp 3: Nâng cao kỹ năng thực hiện huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học cho các lực lượng trong và ngoài nhà trường THCS ................................................................................................... 100 3.3.4. Biện pháp 4: Xây dựng quy chế phối hợp nhằm huy động sức mạnh tổng hợp của các lực lượng tham gia huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường THCS ......................................... 102 3.3.5. Biện pháp 5: Kiểm tra, đánh giá hiệu quả các hoạt động huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường THCS........... 106 3.5. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất ............................................................................................................. 110 vi
3.5.1. Mục đích khảo nghiệm .......................................................................... 110 3.5.2. Đối tượng xin ý kiến .............................................................................. 110 3.5.3. Quy trình khảo nghiệm .......................................................................... 111 3.5.4. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................. 111 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 116 1. Kết luận ........................................................................................................ 116 2. Khuyến nghị................................................................................................. 117 2.1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo .............................................................. 117 2.2. Đối với Tỉnh uỷ và UBND tỉnh Hải Dương ............................................. 117 2.3. Đối với UBND huyện Nam Sách ............................................................. 117 2.4. Đối với các xã, thị trấn ............................................................................. 118 2.5. Đối với các trường THCS ......................................................................... 118 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. 120 PHỤ LỤC vii
KÝ HIỆU VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN BCH : Ban Chấp hành CBQL : Cán bộ quản lý CMHS : Cha mẹ học sinh CNH-HĐH : Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá CSVC : Cơ sở vật chất CTTHCS : Chương trình Trung học cơ sở GD : Giáo dục GD&ĐT : Giáo dục và đào tạo GDPT : Giáo dục phổ thông GDTHCS : Giáo dục Trung học cơ sở GDTX : Giáo dục thường xuyên GV : Giáo viên HS : Học sinh MTTQ : Mặt trận Tổ quốc NXB : Nhà xuất bản SL : Số lượng TB : Trung bình TB ĐDDH : Thiết bị, đồ dùng dạy học THCS : Trung học cơ sở THPT : Trung học phổ thông TNCS : Thanh niên Cộng sản TW : Trung ương UBND : Uỷ ban nhân dân XH : Xã hội XHHGD : Xã hội hoá giáo dục iv
DANH MỤC BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ Bảng 2.1. Số lớp, số học sinh các trường THCS huyện Nam Sách (từ năm học 2010 - 2011 đến năm học 2014 - 2015) ...................................... 50 Bảng 2.2. Số giáo viên các trường THCS, huyện Nam Sách ............................ 50 Bảng 2.3. Số cán bộ, nhân viên hành chính các trường THCS huyện Nam Sách hiện nay ..................................................................................... 52 Bảng 2.4. Thống kê tỉ lệ học sinh THCS lên lớp, lưu ban, bỏ học ................... 54 Bảng 2.5. Tổng hợp kết quả xếp loại học lực (từ năm học 2010 - 2011 đến năm học 2014 - 2015) ........................................................................ 57 Bảng 2.6. Tổng hợp kết quả xếp loại hạnh kiểm (từ năm học 2010 - 2011 đến năm học 2014 - 2015) ................................................................. 58 Bảng 2.7. Tổng hợp kết quả thi học sinh giỏi cấp tỉnh (từ năm học 2010 - 2011 đến năm học 2014 - 2015) ........................................................ 59 Bảng 2.8. Thống kê về phòng học hiện có của các trường THCS .................... 62 Bảng 2.9. Đánh giá thực trạng quản lý các nguồn lực của cộng đồng xã hội ở các trường THCS khu I, huyện Nam Sách ..................................... 70 Bảng 2.10. Tổng hợp đánh giá của lãnh đạo các cấp, cán bộ quản lí và giáo viên ở các trường THCS khu I, huyện Nam Sách ..................... 71 Bảng 3.1. Đánh giá của lãnh đạo các cấp, cán bộ quản lý các nhà trường, giáo viên về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất.............................................................................................. 111 Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đã đề xuất ......................................................................................... 112 Biểu đồ 2.1. Kết quả khảo sát nhận thức về tầm quan trọng ............................. 68 Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp .................................................... 110 v
MỞ ĐẦU 1- Lý do chọn đề tài Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm đến công tác giáo dục và coi giáo dục là quốc sách hàng đầu để xây dựng và phát triển đất nước. Huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học trong tiến trình phát triển sự nghiệp giáo dục là một tư tưởng chiến lược, một con đường phát triển giáo dục nước ta. Thực tiễn hiện nay, giáo dục đang trở thành sự nghiệp của toàn xã hội, ngày càng chứng tỏ tính đúng đắn của chủ trương này và như một giải pháp thực hiện hiệu quả trong phát triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo. Huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học để phát triển giáo dục, đây là một tư tưởng chiến lược to lớn của Đảng ta. Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ VIII đã chỉ rỗ: "Xuất phát từ nhận thức chăm lo cho con người, cho cộng đồng xã hội là trách nhiệm của toàn xã hội, của mỗi đơn vị, của từng gia đình, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân, chúng ta chủ trương giải quyết các vấn đề xã hội theo tinh thần xã hội hóa" [27]. Quán triệt tư tưởng chiến lược của Đảng, nhằm đẩy mạnh xã hội hoá giáo dục, Chính phủ đã có Nghị quyết 05/2007/NQ-CP về đẩy manh xã hội hoá giáo dục, văn hoá, thể thao, môi trường; Nghị quyết số 90/NQ-CP về phương hướng và chủ truơng xã hội hoá các hoạt động giáo dục, y tế, văn hoá, thể thao; Nghị định số 73/1999/NĐ-CP về chính sách khuyến khích xã hội hoá đối với các hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hoá, thể thao, quy đinh cụ thể chính sách khuyến khích các cơ sở ngoài công lập trên các mặt cơ sở vật chất, đất đai, thuế, lệ phí, túi dụng bảo hiểm. [3],[4]. Điều 12 Luật Giáo dục nêu: "Phát triển giáo dục, xây dựng xã hội học tập là sự nghiệp của Nhà nước và của toàn dân". Nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong phát triển sự nghiệp giáo dục; thực hiện đa dạng hóa các loại hình trường và các hình thức giáo dục; khuyến khích, huy động và tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân tham gia phát triển sự nghiệp giáo dục. 1
Mọi tổ chức, gia đình và công dân có trách nhiệm chăm lo sự nghiệp giáo dục, phối hợp với nhà trường thực hiện mục tiêu giáo dục, xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh và an toàn [10]. Nghị quyết đại hội X của Đảng đã khẳng định tầm quan trọng của công tác huy động các nguồn lực để phát triển giáo dục và xác định cần phải huy động các nguồn lực hơn nữa. Tuy nhiên, do nước ta vốn tồn tại rất lâu quan niệm và cách làm bao cấp đối với Giáo dục và Đào tạo nên tư duy quản lý vẫn chưa đổi mới kịp vẫn còn phổ biến là tình trạng huy động vốn trong nhân dân, chưa hiểu đúng bản chất của công tác huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học để phát triển giáo dục là ngoài việc huy động vốn còn là việc huy động tối đa nguồn lực, bao gồm cả vật lực (CSVC), tài lực (tài chính) và nhân lực, trong đó quan trọng là trí tuệ và tâm huyết của nhân dân vào sự nghiệp giáo dục. Thực tế triển khai công tác huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học để phát triển giáo dục những năm qua đã đem lại những đóng góp đáng kể cho sự nghiệp giáo dục nước nhà, nhận thức xã hội về giáo dục đã có chuyến biến cơ bản, mọi người ngày càng thấy rõ vai trò quan trọng của giáo dục đối với phát triển kinh tế - xã hội và nhận thức rõ muốn phát triển giáo dục phải huy động mọi nguồn lực của xã hội, huy động được sự tham gia của cả hệ thống chính trị và đông đảo các lực lượng trong xã hội cả về nhân lực, vật lực, tài lực cho phát triển giáo dục. Trong những năm qua, dưới sự lãnh đạo của Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Nam Sách, công tác huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học trong trường THCS đã được được Phòng GD&ĐT tiến hành dưới nhiều hình thức, xã hội đang đóng góp nhân lực, tài lực, vật lực, các nguồn đầu tư cho giáo dục huyện nhà, thực hiện đa dạng hóa các loại hình trường lớp, gắn kết giáo dục nhà trường với cộng đồng xã hội. 2
Tuy nhiên, trong những thành tích đã đạt được, việc huy động các nguồn lực xã hội vào dạy học trong phát triển giáo dục nói chung, huy động các nguồn lực xã hội vào dạy học ở các trường trung học cơ sở nói riêng của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Nam Sách vẫn gặp không ít khó khăn, trở ngại như: Một số cấp uỷ, chính quyền, đoàn thể, phụ huynh học sinh vẫn chưa nhận thức được đầy đủ vị trí, tầm quan trọng của việc huy động nguồn lực xã hội vào dạy học để phát triển giáo dục. Hơn nữa không ít quan niệm khác nhau cho rằng nội dung chính của huy động nguồn lực xã hội vào dạy học chỉ là huy động kinh phí trong nhân dân, hoặc cho rằng là để dân lo là chính dẫn đến việc đầu tư nguồn lực cho giáo dục chưa được quan tâm thoả đáng. Mặt khác, việc quản lý nhà nước về huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học cũng còn thiếu một số giải pháp phù hợp, hiệu quả. Vì vậy, việc nghiên cứu các biện pháp huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường trung học cơ sở là nhiệm vụ cần thiết, phù hợp với nhiệm vụ phát triển sự nghiệp giáo dục đào tạo của địa phương và xu thế phát triển chung của đất nước. Chính từ những vấn đề nêu trên, tôi chọn đề tài "Biện pháp huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường trung học cơ sở của huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương" làm luận văn tốt nghiệp chương trình đào tạo thạc sỹ. Với đề tài này, tôi mong muốn được góp phần đẩy mạnh sự phát triển toàn diện giáo dục trung học cơ sở tại huyện Nam Sách giai đoạn tiếp theo. 2- Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường THCS của Phòng Giáo dục và Đào tạo trong phát triển Giáo dục; tiến hành đề xuất những biện pháp huy động các nguồn lực cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường trường trung học cơ sở của Phòng Giáo dục và Đào tạo góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển Giáo dục ở huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương đạt kết quả tốt hơn. 3
3- Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Khách thể nghiên cứu của đề tài là công tác huy động các nguồn lực xã hội vào hoạt động dạy học ở các trường THCS trên địa bàn huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là biện pháp huy động các nguồn lực xã hội vào dạy học ở các trường THCS của huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. 4- Giả thuyết khoa học Việc huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường THCS của huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương trong thời gian qua tuy đã đạt được những kết quả nhất định, song vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập, khó khăn. Nếu đề xuất được những biện pháp phù hợp, khả thi hơn sẽ đẩy mạnh và phát huy tốt hơn nữa thì việc huy động các nguồn lực cộng đồng xã hội của Phòng Giáo dục và Đào tạo vào dạy học ở các trường THCS của huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương trong giai đoạn tới. 5- Phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu công tác huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường THCS trên địa bàn huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương trên các mặt cơ bản sau: Các biện pháp của Phòng Giáo dục và Đào tạo trong công tác huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện. Sự lãnh đạo của cấp uỷ, chính quyền địa phương đối với công tác huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. - Các số liệu được sử dụng trong đề tài giới hạn từ năm 2010 đến 2015 tại 20 trường THCS thuộc Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. 4
- Đề tài tiến hành khảo sát trên 10 cán bộ quản lý, 60 giáo viên trung học cơ sở, 100 phụ huynh học sinh và một số lực lượng giáo dục trên địa bàn huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. Sự phối hợp của các cơ quan, đoàn thể, các ban ngành, các tổ chức chính trị- xã hội, tổ chức xã hội trong huyện để phát triển và nâng cao chất lượng Giáo dục trung học cơ sở. Thời gian: Nghiên cứu trực trạng từ năm 2010 - 2015 6- Nhiệm vụ nghiên cứu Khái quát cơ sở lý luận về huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học trong phát triển giáo dục. Vai trò của Phòng Giáo dục và Đào tạo, các lực lượng xã hội trong huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội. Phân tích thực trạng công tác huy động các nguồn lực cộng đồng xã hội của Phòng Giáo dục và Đào tạo vào dạy học ở các trường trung học cơ sở từ năm 2010- 2015. Đề xuất một số biện pháp huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương giai đoạn tiếp theo. 7- Các phương pháp nghiên cứu Đề tài được nghiên cứu bằng các phương pháp sau đây: - Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, hệ thống hóa, khái quát hóa các tài liệu về công tác huy động nguồn lực trong phát triển giáo dục nhằm xây dựng khung lý thuyết của vấn đề nghiên cứu. - Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn + Điều tra, khảo sát thực tế bằng các phiếu hỏi, thu thập thông tin, xử lý số liệu nhằm mô tả thực trạng huy động các nguồn lực xã hội vào dạy học ở các trường THCS trên địa bàn huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. 5
+ Nghiên cứu thực tế, tổng kết kinh nghiệm về huy động các nguồn lực xã hội vào dạy học ở các trường THCS trên địa bàn huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. + Phỏng vấn trực tiếp cán bộ quản lý, phụ huynh học sinh nhằm bổ sung cho kết quả điều tra bằng phiếu hỏi. + Phương pháp tổng kết kinh nghiệm qua các hoạt động huy động các nguồn lực vào dạy học đã thực hiện ở các trường THCS để thu thập số liệu thực tiễn, phát hiện những vấn đề mới. + Phương pháp bổ trợ: Sử dụng phương pháp thống kê toán học và phần mềm tin học để xử lý số liệu và phân tích, đánh giá các kết quả nghiên cứu. + Phương pháp xin ý kiến chuyên gia nhằm khảo nghiệm tính hiệu quả, tính khả thi của các biện pháp đề xuất. 8- Kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục các tài liệu tham khảo, luận văn được trình bày trong 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận của việc huy động các nguồn lực trong cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường THCS trên địa bàn huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. Chương 2: Thực trạng huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường THCS trên địa bàn huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. Chương 3: Một số biện pháp huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở các trường THCS trên địa bàn huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương trong giai đoạn hiện nay. 6
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HUY ĐỘNG CÁC NGUỒN LỰC CỦA CỘNG ĐỒNG XÃ HỘI VÀO DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề Giáo dục là một hoạt động mang tính xã hội cao, là một hình thái ý thức xã hội, đồng thời là một trong những nhân tố đánh dấu nấc thang trình độ văn minh của các thời đại trong lịch sử. Giáo dục có liên quan trực tiếp đến mỗi người và lợi ích của mọi người trong xã hội. Quan tâm, đầu tư, huy động mọi nguồn lực cho phát triển giáo dục là sách lược lâu dài của nhiều quốc gia trên thế giới. Mặc dù bản chất của giáo dục ở các nước có khác nhau nhưng đều cho thấy huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội trong xã hội hóa sự nghiệp giáo dục là cách làm phổ biến, kể cả ở những nước có nền công nghiệp hiện đại - kinh tế phát triển cao. Hoạt động xã hội hoá giáo dục đã xuất hiện và có bề dày lịch sử trong các chế độ xã hội và thể chế chính trị. Lịch sử nghiên cứu vấn đề huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội trong xã hội hoá giáo dục đã có từ lâu, đó không phải là vấn đề hoàn toàn mới nếu xem xét nó về bản chất. Không chỉ ở Việt Nam mà nhiều nơi trên thế giới đều rất quan tâm đến việc xây dựng và củng cố công tác giáo dục gắn liền với phát triển cộng đồng với mục đích vì lợi ích cộng đồng, nâng cao chất lượng cuộc sống [12]. Trải qua các giai đoạn lịch sử, việc chăm lo vật chất, khích lệ cổ vũ người học, tôn vinh người Thầy trong xã hội và những trò giỏi thành đạt đã trở thành truyền thống, đạo lý tốt đẹp của Dân tộc Việt Nam ta. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: Giáo dục là sự nghiệp của quần chúng, không phân biệt già, trẻ, trai, gái, cứ là người Việt Nam thì phải tham gia học tập, tham gia xóa nạn mù chữ.... Trong thời kỳ đổi mới, thực hiện sự nghiệp Công nhiệp hóa - Hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, sự nghiệp giáo dục được Đảng, Nhà 7
nước ta coi là quốc sách hàng đầu, khẳng định giáo dục là động lực, là nguồn lực để thúc đẩy kinh tế văn hóa xã hội phát triển với phương châm: "Giáo dục là sự nghiệp của toàn dân" [10]. 1.1.1. Một số nghiên cứu về huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội vào dạy học ở nước ngoài. Trong lịch sử phát triển giáo dục, cùng với vấn đề "xã hội hoá giáo dục", yếu tố "huy động nguồn lực" trong phát triển giáo dục đã được xuất hiện từ những năm đầu thế kỷ XX trong những bài giảng về "Giáo dục, đạo đức và xã hội" của Emile Durkheim tại Sorbonne ở Pari từ năm 1902 - 1903 và được tìm thấy trong hệ thống các công trình nghiên cứu của các nhà giáo dục học, nhà văn hoá, nhà sư phạm các nước. T.Hussen: Giáo dục năm 2000. Những xu hướng hiện nay phát triển giáo dục - 1983. Lobrat sov: Giáo dục ngưỡng cửa XXI - 1984. Các công trình nghiên cứu tại Hội nghị Zomtien - 1990 ở Thái Lan với 150 nước tham gia về "Giáo dục cho mọi người" đã đề nghị một cách nhìn mới, nhấn mạnh vào kỹ năng và khuyến khích tổ chức những hệ thống giáo dục đa dạng, mềm dẻo, kết hợp giáo dục nhà trường với giáo dục ngoài nhà trường, giáo dục chính quy với giáo dục không chính quy, giáo dục từ xa; tổ chức các trường công lập và ngoài công lập... * Kinh nghiệm huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội ở Nhật Bản Nhật Bản luôn tích cực cải cách hệ thống giáo dục, coi trọng việc phát triển tiềm năng của con người, xây dựng hệ thống các nguyên tắc phát triển giáo dục vói chính sách: Tăng cường và đa dạng hóa các nguồn đầu tư cho giáo dục. Thượng Nghị viện Nhật đã thông qua 3 dự luật về cải cách giáo dục đó là: Luật Giáo dục trường học; Luật quản lý giáo dục địa phương và Luật giáo dục xã hội. Nhật bản là nước đã thành công trong việc thực hiện chính sách bình 8
đăng và quyền được học cho mọi người, giáo dục không phân biệt giai cấp, địa vị, tôn giáo, coi trọng việc phát hiện nhân tài và bồi dưỡng nhân tài cho đất nước, nhân văn hóa môi trường giáo dục, đưa giáo dục Nhật Bản tiến kịp thế giới [nichibun.org/nền-giáo-dục-nhật-bản/] * Kinh nghiệm về huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội ở Trung Quốc Quan điểm chi đạo của Trung Quốc về phát triển giáo dục là "làm cho đất nước giàu mạnh thông qua khoa học và giáo dục". Mục tiêu cơ bản là thực hiện phổ cập Giáo dục nghĩa vụ (bắt buộc) lớp 9 trong toàn quốc; từng bước phổ cập giáo dục trung học ở Thành thị và các khu vực Kinh tế phát triển. Với phương châm: Giáo dục phải hướng tới hiện đại hóa, thể giới hóa và hướng tới tương lai theo định hướng: Đầu tư cho giáo dục phải được xem là chính sách quốc gia hàng đầu, đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển cho sản xuất. Đảm bảo sự tham gia rộng rãi của cộng đồng vào việc đầu tu cho giáo dục và quản lý giáo dục [vietbao.vn/giaoduc]. * Kinh nghiệm huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội ở In- đô-nê-xi-a In-đô-nê-xi-a với mục tiêu cải tiến chất lượng giáo dục và sự thích ứng của hệ thống giáo dục với hệ thống kỹ thuật nghề nghiệp, mở rộng các hình thức đào tạo phi chính quy, nghề nghiệp hóa nhà trường phổ thông trung học với nhiều loại hình trường đa dạng, chú trọng giáo dục kỹ năng trong nhà trường. Ngoài hệ thống giáo dục trong nhà trường In-đô-nê-xi-a rất coi ừọng các loại hình giáo dục ngoài nhà trường như giáo dục gia đình, xã hội, doanh nghiệp, các trường đại học mở, với nhiều chương trình giáo dục phục vụ mọi tầng lớp khác nhau trong xã hội, nhằm tạo cơ hội học tập cho tất cả mọi người. [www.baomoi.com > Giáo dục] * Kinh nghiệm huy động các nguồn lực của cộng đồng xã hội ở Mỹ Chính phủ Mỹ đã thực hiện một cuộc Cách mạng về chuẩn hóa giáo đục (Standanrds revolution). Để làm được điều này, một trong những giải pháp 9