Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Phát triển trường mầm non theo hướng đạt chuẩn quốc gia ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai

Chia sẻ: Tomcangxanh90 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:113

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là thực trạng công tác xây dựng, quản lý duy trì các tiêu chuẩn đã đạt được của trường mầm non đạt chuẩn quốc gia; đề xuất một số giải pháp phát triển trường mầm non theo hướng đạt chuẩn quốc gia ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Phát triển trường mầm non theo hướng đạt chuẩn quốc gia ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM PHẠM THỊ THU HÀ PHÁT TRIỂN TRƯỜNG MẦM NON THEO HƯỚNG ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA Ở HUYỆN BẮC HÀ, TỈNH LÀO CAI LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2018
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM PHẠM THỊ THU HÀ PHÁT TRIỂN TRƯỜNG MẦM NON THEO HƯỚNG ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA Ở HUYỆN BẮC HÀ, TỈNH LÀO CAI Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Thị Phương Hồng THÁI NGUYÊN - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác. Tôi cũng xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Thái Nguyên, tháng năm 2018 Tác giả Phạm Thị Thu Hà i
LỜI CẢM ƠN Trong thời gian học tập tại trường Đại học sư phạm Thái Nguyên, cũng như nghiên cứu và hoàn thiện luận văn của mình tôi đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ nhiệt tình của các thầy giáo, cô giáo, các bạn bè đồng nghiệp. Lời đầu tiên, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy giáo, cô giáo trường Đại học sư phạm Thái Nguyên đã trực tiếp giảng dạy, hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành khóa học. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Lê Thị Phương Hồng cô giáo đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Xin chân thành cảm ơn sự quan tâm, tạo điều kiện và nhiệt tình giúp đỡ từ tập thể lãnh đạo, chuyên viên Phòng giáo dục mầm non Sở giáo dục và Đào tạo tỉnh Lào Cai, Phòng giáo dục và Đào tạo huyện Bắc Hà. Lãnh đạo các trường mầm non trên địa bàn huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai, các bạn bè đồng nghiệp đã nhiệt tình cung cấp số liệu trong quá trình nghiên cứu. Mặc dù cá nhân tôi có nhiều cố gắng để hoàn thành luận văn, nhưng do điều kiện thời gian và năng lực có hạn nên không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Kính mong các thầy cô giáo, các chuyên gia, đồng nghiệp và những ai quan tâm tới vấn đề nghiên cứu đóng góp ý kiến và chỉ dẫn để luận văn của tôi được hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 9 năm 2018 Tác giả Phạm Thị Thu Hà ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ .............................................................. vi MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 4 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 4 4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 4 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 5 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài .......................................................... 5 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 5 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 7 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN TRƯỜNG MẦM NON ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA...................................................................... 8 1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề........................................................................ 8 1.2. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................ 11 1.2.1. Phát triển và Quản lý phát triển ............................................................... 11 1.2.2. Chuẩn, chuẩn hóa và chuẩn quốc gia ...................................................... 13 1.3. Định hướng phát triển giáo dục mầm non theo hướng đạt chuẩn quốc gia .............................................................................................................. 15 1.3.1. Định hướng phát triển giáo dục mầm non ............................................... 15 1.3.2. Định hướng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên trường mầm non đạt chuẩn ............................................................................................ 16 1.4. Nội dung phát triển trường mầm non đạt chuẩn quốc gia .......................... 17 iii
1.4.1. Vai trò, nhiệm vụ của Phòng Giáo dục và Đào tạo trong việc phát triển trường mầm non đạt chuẩn quốc gia. ........................................................ 17 1.5. Một số yếu tố ảnh hưởng đến phát triển trường mầm non đạt chuẩn quốc gia .............................................................................................................. 22 1.5.1. Yếu tố về quản lý Nhà nước .................................................................... 22 1.5.2. Yếu tố về quản lý nhà trường .................................................................. 23 1.5.3. Yếu tố về điều kiện kinh tế và xã hội, truyền thống văn hóa, phong tục tập quán, tâm lý xã hội ................................................................................. 23 1.5.4. Các yếu tố khác........................................................................................ 24 Kết luận chương 1.............................................................................................. 24 Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN TRƯỜNG MẦM NON THEO HƯỚNG ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA Ở HUYỆN BẮC HÀ, TỈNH LÀO CAI ............................................................................................... 26 2.1. Khái quát về tình hình giáo dục ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai ................. 26 2.1.1. Mạng lưới trường lớp và quy mô học sinh .............................................. 26 2.1.2. Phát triển đội ngũ CBQL, giáo viên ........................................................ 26 2.3.3. Chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng và chất lượng giáo dục trẻ ................ 27 2.1.4. Thực trạng về cơ sở vật chất trường học trong toàn huyện ..................... 30 2.1.5. Công tác xã hội hóa giáo dục .................................................................. 31 2.2. Tổ chức khảo sát ......................................................................................... 32 2.3. Thực trạng các trường học đạt chuẩn quốc gia ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai............................................................................................................... 33 2.4. Thực trạng quản lý trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai................................................................................................. 36 2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch quản lý xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ................................................................................................... 36 2.4.2. Thực trạng tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch xây dựng trường chuẩn quốc gia ................................................................................................... 38 2.4.3. Thực trạng công tác chỉ đạo thực hiện các hoạt động xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai. .............. 40 iv
2.4.4. Công tác kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai ................ 41 2.4.5. Đánh giá chung về quản lý phát triển trường mầm non đạt chuẩn quốc gia của các trường MN ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai. .......................... 42 2.4.6. Các hoạt động quản lý phát triển trường chuẩn quốc gia của CBQL các trường mầm non ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai. ........................................ 43 2.5. Đánh giá chung về thực trạng công tác phát triển trường mầm non đạt chuẩn quốc gia của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai............................................................................................................... 45 2.5.1. Ưu điểm ................................................................................................... 45 2.5.2. Hạn chế .................................................................................................... 46 2.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế............................................................. 47 Kết luận chương 2.............................................................................................. 48 Chương 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN TRƯỜNG MẦM NON THEO HƯỚNG ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA Ở HUYỆN BẮC HÀ, TỈNH LÀO CAI ............................................................................................... 49 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp .............................................................. 49 3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu............................................................................. 49 3.1.2. Bảo đảm tính pháp lý và tính khoa học ................................................... 49 3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn ............................................................................ 49 3.1.4. Đảm bảo tính khả thi và hiệu quả ............................................................ 50 3.1.5. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển ......................................................... 50 3.1.6. Đảm bảo tính đồng bộ ............................................................................. 51 3.2. Biện pháp phát triển trường mầm non theo hướng đạt chuẩn quốc gia ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai ..................................................................... 52 3.2.1. Nâng cao nhận thức của cán bộ, giáo viên và các lực lượng xã hội về ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ................................................................................................... 52 v
3.2.2. Làm tốt công tác tham mưu, huy động các nguồn lực xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị, đồ dùng dạy và học đảm bảo yêu cầu xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ................................................. 58 3.2.3. Lập kế hoạch, theo dõi, đôn đốc thực hiện kế hoạch xây dựng trường chuẩn quốc gia ....................................................................................... 60 3.2.4. Đổi mới phương pháp quản lý trong phát triển trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ............................................................................................. 65 3.2.5. Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo viên, nhân viên đáp ứng yêu cầu đổi mới về giáo dục trong giai đoạn hiện nay đảm bảo quy định của trường chuẩn. .............................................................................................. 67 3.2.6. Huy động các lực lượng xã hội tham gia vào công tác xã hội hóa giáo dục để xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia .............................. 70 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp đã đề xuất ............................................... 74 3.4. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp .......................... 76 Kết luận chương 3.............................................................................................. 79 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................................... 80 1. Kết luận .......................................................................................................... 80 2. Kiến nghị ....................................................................................................... 82 2.1. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Lào Cai............................................ 82 2.2. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai ............. 82 2.3. Đối với CBQL các trường mầm non huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai. ........... 83 2.4. Đối với các bậc phụ huynh học sinh........................................................... 84 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 85 vi
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CBQL : Cán bộ quản lý CSVC : Cơ sở vật chất GD : Giáo dục GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo GDMN : Giáo dục mầm non GV : Giáo viên HS : Học sinh KT-XH : Kinh tế xã hội MN : Mầm non NV : Nhân viên PCGD : Phổ cập Giáo dục PCGDMN : Phổ cập Giáo dục mầm non PCGDTHCS : Phổ cập Giáo dục trung học cơ sở QLGD : Quản lý giáo dục TBDH : Thiết bị dạy học THCS : Trung học cơ sở TW : Trung ương HU : Huyện ủy HĐND : Hồng đồng nhân dân UBND : Ủy ban nhân dân XHHGD : Xã hội hóa giáo dục iv
DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 2.1. Tổng hợp số trường, lớp, học sinh mầm non ở huyện Bắc Hà năm học 2017 - 2018 ......................................................................................... 26 Bảng 2.2. Trình độ chuyên môn đội ngũ CBQL, GV ở các trường MN, TH, THCS huyện Bắc Hà năm 2017 - 2018 ..................................................... 27 Bảng 2.3. Chất lượng chăm sóc, nôi dưỡng và giáo dục trẻ mầm non huyện Bắc Hà năm học 2017 - 2018 ................................................................... 28 Bảng 2.4. Tổng hợp thực trạng cơ sở vật chất các trường học huyện Bắc Hà năm học 2017 - 2018 ................................................................................. 31 Bảng 2.5. Tổng hợp số trường học đạt chuẩn quốc gia ở huyện Bắc Hà năm học 2017-2018 .................................................................................................. 35 Bảng 2.6. Kết quả đánh giá chung về quản lý phát triển trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai .......................................... 43 Bảng 2.7. Kế hoạch xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia .......................... 37 Bảng 2.8. Tổ chức riển khai kế hoạch xây dựng trường mầm non đạt tiêu chuẩn quốc gia ..................................................................................................... 38 Bảng 2.9. Hình thức tổ chức triển khai kế hoạch xây dựng trường chuẩn quốc gia ........................................................................................... 39 Bảng 2.10. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch xây dựng trường chuẩn quốc gia ................ 40 Bảng 2.11. Kiểm tra, đánh giá việc triển khai thực hiện kế hoạch xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ......................................................... 42 Bảng 2.12. Đánh giá các biện pháp quản lý của CBQL trong việc xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ......................................................... 44 Bảng 3.1. Kết quả khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp .............. 76 v
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Trang Biểu đồ 2.1. Xếp loại chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ MN huyện Bắc Hà năm học 2017 - 2018 ............................................................. 29 Biểu đồ 2.2. Chất lượng giáo dục trẻ mầm non năm học 2017 - 2018. Xếp loại chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ MN huyện Bắc Hà năm học 2017 - 2018 ................................................................... 30 Biểu đồ 2.3. Số trường học đạt chuẩn quốc gia ở huyện Bắc Hà ..................... 35 Biểu đồ 3.1: Biểu đồ về tính cần thiết của các giải pháp .................................. 77 Biểu đồ 3.2. Biểu đồ về tính khả thi của các giải pháp ..................................... 78 vi
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nhận thức tầm quan trọng của giáo dục và đào tạo với phát triển của đất nước, Đại hội IX của Đảng đã nêu rõ “Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng để thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững”[14]. Muốn vậy, cần phát triển mạnh giáo dục đào tạo, cùng với khoa học công nghệ, tạo nên những con người có đủ năng lực phẩm chất, tri thức góp phần xây dựng đất nước; để làm được điều đó phải tiếp tục đầu tư có trọng điểm, có hiệu quả cho giáo dục, trong đó xây dựng trường chuẩn quốc gia là nội dung quan trọng góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Việc xây dựng trường chuẩn quốc gia thực chất là xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện, kĩ thuật dạy học, con người...vv theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, nội dung này hiện đã được cụ thể hóa trong các Nghị quyết của Đảng, chính phủ; vì vậy công tác xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia dần trở thành nhiệm vụ chính trị thường xuyên, góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục và đào tạo. Xây dựng trường mầm non đạt chuẩn không phải là vấn đề thành tích mà để cho trẻ có điều kiện học tập tốt nhất, nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào học lớp một; là nền tảng vững chắc cho trẻ học tốt ở các cấp học tiếp theo, đồng thời để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Chính vì vậy hàng loạt chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ra đời đặc biệt ưu tiên đến giáo dục mầm non, trong đó có quy định về trường mầm non đạt chuẩn quốc gia. Từ năm 2008, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định số 36/2008/QĐ-BGD&ĐT ngày 16/7/2008 kèm theo Quy chế công nhận trường mầm non đạt chuẩn quốc gia; Quyết định này thay thế cho Quyết định số 45/2001/QĐ- BGD&ĐT ngày 26/12/2001 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc ban hành quy chế công nhận trường mầm non đạt chuẩn quốc gia giai đoạn từ năm 2002 - 2005. Đến năm 2014, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư số 02/2014/TT- BGDĐT về việc Ban hành Quy chế công nhận trường mầm non đạt chuẩn quốc gia 1
thay thế Quyết định số 36/2008/QĐ- BGD&ĐT. Theo quy định chung, một trường mầm non đạt chuẩn quốc gia phải đạt 5 tiêu chuẩn: Tổ chức và quản lý; Đội ngũ giáo viên và nhân viên; Chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ; Quy mô trường lớp, cơ sở vật chất và thiết bị; Thực hiện xã hội hóa giáo dục. Luật giáo dục 2005 nêu rõ “Phát triển giáo dục phải gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, tiến bộ khoa học công nghệ, củng cố quốc phòng, an ninh, thực hiện chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa” [34]. Văn kiện trình Đại hội Đảng toàn quốc trong thời kì đổi mới, đặc biệt Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI nêu rõ “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ giáo dục là khâu then chốt”[16]. Báo cáo chính trị trình Đại hôi XII của Đảng tiếp tục khẳng định: “Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển ứng dụng khoa học, công nghệ; phát huy vai trò quốc sách hàng đầu của giáo dục, đào tạo và khoa học, công nghệ đối với sự nghiệp đổi mới và phát triển đất nước”[17]. Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 04/11/2013 Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 8, khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục và Đào tạo đã đưa ra mục tiêu cụ thể đối với giáo dục mầm non là: giúp trẻ phát triển thể chất, tình cảm, hiểu biết, thẩm mĩ, hình thành các yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ bước vào lớp 1. Hoàn thành mục tiêu phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi vào năm 2015, nâng cao chất lượng phổ cập trong những năm tiếp theo và thực hiện miễn học phí trước năm 2020 cho đối tượng này. Từng bước chuẩn hoá hệ thống các trường mầm non. Phát triển giáo dục mầm non dưới 5 tuổi có chất lượng, phù hợp với điều kiện của từng địa phương và cơ sở giáo dục. Xuất phát từ mục tiêu trên tỉnh Lào Cai sau nhiều năm triển khai thực hiện cho đến nay đã có tổng số trường đạt chuẩn quốc gia 103/208 trường mầm non và trường liên cấp đạt 49,5%. Nhìn chung trong toàn tỉnh, giáo dục mầm non đã có nhiều chuyển biến tích cực so với thời gian trước đây, đặc biệt là sau khi có Đề án phổ cấp giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi các trường mầm non được đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, đồ dùng, đồ chơi trên địa bàn toàn tỉnh. Các phòng học, 2
phòng chức năng, bếp ăn tạm được thay thế bằng các phòng kiên cố và bán kiên cố; đội ngũ cán bộ, giáo viên cũng ngày được tăng lên cả về số lượng và chất lượng. Huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai tuy có nhiều khó khăn về mặt kinh tế - xã hội nhưng trong thời gian qua, sự nghiệp giáo dục và đào tạo của huyện nói chung và giáo dục mầm non nói riêng, được các cấp lãnh đạo chính quyền Đảng, Nhà nước quan tâm, đầu tư thích đáng. Bằng nhiều nguồn vốn đầu tư, mạng lưới trường lớp giáo dục mầm non trên địa bàn huyện Bắc Hà đã có bước tiến đáng kể trong việc đầu tư nâng cấp, cải tạo và xây dựng mới, đáp ứng cơ bản nhu cầu chăm sóc, giáo dục và học tập của trẻ, chính vì vậy giáo dục mầm non đã có những chuyển biến tích cực và đúng hướng, chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ ở tất cả các trường được từng bước nâng lên. Thực hiện kế hoạch số 24/KH-UBND ngày 16/01/2016 của UBND huyện Bắc Hà về xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia gia đoạn 2016-2020. Tuy nhiên so với yêu cầu, mục tiêu của kế hoạch thì số trường mầm non đạt chuẩn Quốc gia ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai chưa đạt như mong muốn vẫn còn ít (chỉ đạt 36,4/55%). Do nhiều nguyên nhân như: Tiêu chuẩn về quy mô trường lớp, cơ sở vật chất và trang thiết bị chưa đạt yêu cầu so với quy định đặc biệt là cơ sở vất chất ở các trường vùng cao còn rất khó khăn; tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng còn cao đặc biệt là một số trường mầm non vùng ven, vùng cao của huyện; đội ngũ giáo viên về trình độ đào tạo đã đạt chuẩn và trên chuẩn song năng lực dạy học vẫn chưa tương xứng; công tác tổ chức quản lý ở các trường mầm non chưa đáp ứng yêu cầu; công tác xã hội hóa giáo dục chưa được quan tâm đúng mức. Đa số các trường chưa đạt tiêu chuẩn chất lượng giáo dục của trẻ, một số nhà trường chưa quan tâm chú trọng đến công tác xây dựng kế hoạch phấn đấu trường chuẩn quốc gia, do đó chưa có những giải pháp hữu hiệu nhằm khắc phục những tiêu chí chưa đạt được. Đồng thời xuất phát từ thực tiễn xây dựng, phát triển các trường đạt chuẩn quốc gia của huyện Bắc Hà đã rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu từ các trường đã đạt chuẩn, tuy nhiên khi triển khai nhân rộng lại gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc mà trong đó chưa làm rõ vai trò của Phòng GD&ĐT, của Hiệu trưởng các trường mầm non để từ đó đề xuất những giải pháp phù hợp có khả thi cao để khắc phục những tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong thực hiện phát triển trường MN đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn huyện. Là một chuyên viên trực tiếp phụ trách chuyên môn cấp học mầm non Phòng GD&ĐT Bắc Hà tôi luôn suy nghĩ để nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ, 3
nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên thì việc xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia trở thành vấn đề thực sự cần thiết nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục của huyện Bắc Hà. Xuất phát từ lý do trên, tôi thực hiện đề tài nghiên cứu: “Phát triển trường mầm non theo hướng đạt chuẩn quốc gia ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai” làm luận văn của mình nhằm đề xuất một số giải pháp phát triển trường mầm non theo hướng đạt chuẩn quốc gia giúp nâng cao chất lượng giáo dục, phát huy các kết quả đạt được đồng thời đẩy nhanh tiến độ xây dựng trường MN đạt chuẩn quốc gia ở huyện Bắc Hà đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng công tác xây dựng, quản lý duy trì các tiêu chuẩn đã đạt được của trường mầm non đạt chuẩn quốc gia; đề xuất một số giải pháp phát triển trường mầm non theo hướng đạt chuẩn quốc gia ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác phát triển trường mầm non theo hướng đạt chuẩn quốc gia. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Giải pháp phát triển trường mầm non theo hướng đạt chuẩn quốc gia ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai. 4. Giả thuyết khoa học Công tác phát triển trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ở huyện trong những năm qua bước đầu đã đạt được một số kết quả nhất định. Sau khi được công nhận đạt chuẩn quốc gia, các trường mầm non ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai nhìn chung đã đáp ứng các yêu cầu về chất lượng giáo dục và yêu cầu chung của xã hội, của Nhân dân và phụ huynh học sinh tuy nhiên việc phát triển trường MN đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn huyện vẫn còn những tại, hạn chế đặc biệt là khó khăn, bất cập như: nhận thức của một bộ phận cán bộ quản lý trường mầm non còn hạn chế; kinh phí đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi còn thiếu và không đồng bộ; công tác xã hội hóa còn nhiều khó khăn. Nếu đánh giá đúng thực trạng, đề xuất và áp dụng các giải pháp phát triển các trường mầm non đạt chuẩn quốc gia phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương và bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay nhằm đạt được 5 tiêu chuẩn để được công nhận 4
trường chuẩn quốc gia thì mục tiêu phát triển trường mầm non đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai sẽ được thực hiện có hiệu quả góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về xây dựng, phát triển trường mầm non đạt chuẩn quốc gia. 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng phát triển trường mầm non theo hướng đạt chuẩn quốc gia huyện Bắc Hà, Lào Cai.. 5.3. Đề xuất biện pháp phát triển trường mầm non theo hướng đạt chuẩn quốc gia ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài 6.1. Giới hạn đối tượng nghiên cứu Đề tài nghiên cứu và đề xuất một số giải pháp phát triển trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai. 6.2. Giới hạn khách thể điều tra - Lãnh đạo, chuyên viên Phòng giáo dục Mầm non - Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Lào Cai. - Lãnh đạo, chuyên viên Phòng giáo dục và đào tạo huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai; CBQL, TTCM, TPCM các trường mầm non công lập ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai. - Chính quyền địa phương huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai. 6.3. Giới hạn địa bàn nghiên cứu Gồm 22 trường Mầm non công lập ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Nghiên cứu tài liệu, Văn kiện, Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, chế độ chính sách của nhà nước về công tác giáo dục và đào tạo; Điều lệ trường mầm non; Quyết định ban hành quy chế công nhận trường mầm non đạt chuẩn quốc gia của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Luật Giáo dục; Lí luận về khoa học quản lí giáo dục, Giáo dục học.... Sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, thống kê, so sánh, phân loại và diễn giải để xác định cơ sở lí luận của việc phát triển trường mầm non đạt chuẩn quốc gia. 5
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp điều tra, khảo sát Tiến hành điều tra, thống kê để nắm được số lượng, cơ cấu, trình độ đào tạo, thâm niên công tác, phân bố của cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên các trường mầm non trên địa bàn khảo sát. Tiến hành điều tra, khảo sát nhu cầu về công tác lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia. Đối tượng điều tra, khảo sát là đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên của các trường mầm non. Kết quả điều tra, khảo sát được phân tích, so sánh, đối chiếu để tìm ra những thông tin cần thiết theo hướng nghiên cứu của luận văn. 7.2.2. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động Nghiên cứu các sản phẩm của giáo viên như kế hoạch dạy học, giáo án, đồ dùng dạy học, kế hoạch tự bồi dưỡng để đánh giá trình độ, việc tự bồi dưỡng của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên. Nghiên cứu các kế hoạch, quyết định, báo cáo của phòng Giáo dục và Đào tạo, Hiệu trưởng các trường mầm non để đánh giá thực trạng của các trường. 7.2.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm Tiến hành nghiên cứu, đúc kết kinh nghiệm quản lý xây dựng trường chuẩn quốc gia của các đơn vị làm tốt để nhân rộng điển hình. 7.2.4. Phương pháp chuyên gia - Hỏi ý kiến chuyên gia bằng các phiếu hỏi, bao gồm: Các nhà quản lý, giáo viên ở các nhà trường mầm non. - Việc lấy ý kiến chuyên gia tổ chức theo cách trao đổi hoặc xin ý kiến đóng góp bằng văn bản. - Phương pháp này được sử dụng ngay từ khâu xây dựng đề cương, góp ý bộ công cụ, góp ý vào nhận định đánh giá thực trạng hoặc vào các giải pháp đề xuất. 7.2.5. Phương pháp trò chuyện Tiến hành trao đổi với cán bộ quản lý và giáo viên để tìm hiểu nhu cầu, điều kiện của họ cũng như những đánh giá của họ về công tác phát triển trường mầm non theo hướng đạt chuẩn quốc gia, nhằm thu thập những thông tin cần thiết bổ sung cho phương pháp điều tra khảo sát. 6
7.3. Các phương pháp bổ trợ khác - Sử dụng thống kê toán học để xử lý các kết quả nghiên cứu về định tính và định lượng. - Sử dụng sơ đồ, bảng biểu thống kê, phiếu trắc nghiệm,… 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung chính của luận văn được trình bày trong ba chương. Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển trường mầm non theo hướng đạt chuẩn quốc gia. Chương 2: Thực trạng phát triển trường mầm non theo hướng đạt chuẩn quốc gia ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai. Chương 3: Biện pháp phát triển trường mầm non theo hướng đạt chuẩn quốc gia ở huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai. 7
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN TRƯỜNG MẦM NON ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề Nhận thức rõ tầm quan trọng của GD&ĐT đối với sự phát triển của đất nước. Với quan điểm giáo dục là quốc sách hàng đầu, Đảng và Nhà nước có nhiều Nghị quyết về phát triển giáo dục mầm non trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Điều đó được cụ thể hóa trong Chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020 là: “Đến năm 2020, nền giáo dục nước ta được đổi mới căn bản và toàn diện theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế; chất lượng giáo dục được nâng cao một cách toàn diện, gồm: giáo dục đạo đức, kỹ năng sống, năng lực sáng tạo, năng lực thực hành, năng lực ngoại ngữ và tin học; đáp ứng nhu cầu nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và xây dựng nền kinh tế tri thức; đảm bảo công bằng xã hội trong giáo dục và cơ hội học tập suốt đời cho mỗi người dân, từng bước hình thành xã hội học tập”; “Hoàn thành mục tiêu phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi vào năm 2015; đến năm 2020, có ít nhất 30% trẻ trong độ tuổi nhà trẻ và 80% trong độ tuổi mẫu giáo được chăm sóc, giáo dục tại các cơ sở giáo dục mầm non; tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng trong các cơ sở giáo dục mầm non giảm xuống dưới 10%”[133]. Từ năm 2008, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quy chế công nhận trường mầm non đạt chuẩn quốc gia và phổ thông; Quy chế kiểm định chất lượng giáo dục …Từ đó, các địa phương, các cấp quản lý giáo dục trong phạm vi cả nước đã khẩn trương thực hiện phấn đấu xây dựng để đạt trường chuẩn quốc gia nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Từ khi có Đề án Phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em năm tuổi, Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm tới giáo dục mầm non như tăng cường đầu tư về cơ sở vất chất, trang thiết bị, đồ dùng dạy học, có các chế độ chính sách đối với giáo viên và học sinh nhằm thu hút học sinh đến trường lớp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Sự cố gắng của toàn ngành giáo dục đã tạo ra sự ổn định, phát triển và nâng cao chất lượng của giáo dục mầm non. Đồng thời với việc ban hành các văn bản pháp quy về giáo dục mầm non và thực tế quản lý trường mầm non đạt chuẩn quốc gia, đã có một số nghiên cứu về việc xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia. Đã có hội nghị, 8
hội thảo, công trình khoa học nghiên cứu về vấn đề này và rút ra nhiều bài học kinh nghiệm về xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia được thể hiện ở các bài nghiên cứu, đề tài luận văn sau: Năm 2013 tác giả Nguyễn Thị Mai đã tiến hành công trình nghiên cứu về “Huy động nguồn lực xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia ở huyện Phú Lương Tỉnh Thái Nguyên” [30]. Trong công trình của mình tác giả đã chỉ ra được 2 nhóm biện pháp huy động nguồn lực bên trong và bên ngoài nhà trường trong việc xây dựng trường THCS đạt chuẩn quốc gia. Tron đề tài "Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và xây dựng Trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở huyện Yên Thành Nghệ An", tác giả Nguyễn Văn Binh (2006) [11] đã tập trung đánh giá một số điểm căn bản rút ra từ đánh giá trong công tác xây dựng trường TH đạt chuẩn quốc gia và nêu lên một số định hướng và nội dung hoạt động cơ bản trong xây dựng trường chuẩn quốc gia qua đó đã đánh giá các trường TH đã đạt chuẩn quốc gia và các trường TH chưa đạt chuẩn quốc gia theo 5 tiêu chuẩn của trường TH đạt chuẩn quốc gia. Tác giả Nguyễn Thị Quế (2007) với đề tài Một số giải pháp xây dựng trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hoá [37], đã tập trung nêu rõ mục tiêu, kết quả xây dựn trườn TH đạt chuẩn quốc gia và giải pháp thực hiện, từ đó xác định xây dựng trường TH đạt chuẩn quốc gia là một chủ trương đúng đắn nhằm từng bước xây dựng nhà trường theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa đồng thời đưa hoạt động giáo dục toàn diện của nhà trường vào kỷ cương nền nếp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Công tác xây dựng trường TH đạt chuẩn quốc gia đã được triển khai trong khoản mười năm qua được các địa phương các nhà trường quan tâm nên đã đạt được những thành tựu to lớn và rút ra những bài học kinh nghiệm. Những công trình nghiên cứu trước đây đã tập trung khảo sát thực trạng đề xuất một số giải pháp và rút ra những bài học kinh nghiệm quí báu để xây dựng trường TH đạt chuẩn quốc gia. - Những biện pháp quản lý nhằm xây dựng trường mầm non thành phố Hải Phòng đạt chuẩn quốc gia của tác giả Phạm Thị Loan (2004). - Thực trạng và giải pháp tăng cường cơ sở vật chất xây dựng trường mầm non đạt chuẩn quốc gia ở Hải Phòng của tác giả Phạm Thị Loan, đăng trên tạp chí phát triển giáo dục số 2 - tháng 02/2005. 9