Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lí hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long

Chia sẻ: Ganuongmuoilu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:134

Thêm vào BST

Báo xấu

41
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là lý luận và khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động XHHGD và QL hoạt động XHHGD ở các trường tiểu học tại thành phố Vĩnh Long, từ đó đề xuất biện pháp QL hoạt động XHHGD ở các trường tiểu học hiệu quả hơn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lí hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Trần Thị Mai Phương QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG XÃ HỘI HÓA GIÁO DỤC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ VĨNH LONG, TỈNH VĨNH LONG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Thành phố Hồ Chí Minh - 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Trần Thị Mai Phương QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG XÃ HỘI HÓA GIÁO DỤC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ VĨNH LONG, TỈNH VĨNH LONG Chuyên ngành: Quản lí giáo dục Mã số: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC TS. THÁI VĂN LONG Thành phố Hồ Chí Minh - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi tên: Trần Thị Mai Phương, là học viên cao học ngành Quản lí giáo dục khóa 27 (2016 - 2018) của Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh. Tôi xin cam đoan luận văn với đề tài “Quản lí hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long” là công trình nghiên cứu của riêng tôi với sự hỗ trợ của giáo viên hướng dẫn TS. Thái Văn Long. Những số liệu và trích dẫn trong luận văn là khách quan và trung thực. Vĩnh Long, ngày tháng 11 năm 2018 Tác giả Trần Thị Mai Phương
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, Ban Giám hiệu, các Phòng, Khoa của Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh đã quan tâm tạo điều kiện thuận lợi cho tôi; quý thầy cô đã không ngại đường xa, dành thời gian đến với Lớp chúng tôi để giảng dạy, hướng dẫn rất tận tình các môn học, giúp chúng tôi có thêm nhiều kinh nghiệm, kiến thức trong công tác chuyên môn của mình. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đối với Ban Giám hiệu, Phòng Sau đại học, Khoa Khoa học Giáo dục của Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh; quý thầy cô giảng dạy và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập; chân thành cám ơn lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh, lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Vĩnh Long, lãnh đạo Ủy ban nhân dân thành phố Vĩnh Long, các đoàn thể, Ban Giám hiệu các trường tiểu học và cha mẹ học sinh các trường tiểu học tại thành phố Vĩnh Long đã tạo điều kiện, hỗ trợ tôi trong quá trình nghiên cứu làm luận văn. Em xin chân thành cám ơn TS. Thái Văn Long đã trực tiếp hướng dẫn em trong quá trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình học tập, song có thể còn có những hạn chế, thiếu sót trong quá trình nghiên cứu đề tài. Kính mong nhận được sự góp ý của Hội đồng khoa học, quý thầy cô, bạn bè và đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện ! Chân thành cám ơn./.
MỤC LỤC Trang Lời cam đoan Lời cám ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các hình vẽ, đồ thị MỞ ĐẦU ............................................................................................................................... 1 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG XÃ HỘI HÓA GIÁO DỤC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC .......................................................... 7 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề .................................................................................... 7 1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài .................................................................................12 1.3. Một số vấn đề về hoạt động xã hội hóa giáo dục ở trường tiểu học................... 21 1.3.1. Chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về xã hội hóa giáo dục ...... 21 1.3.2. Vai trò, ý nghĩa của hoạt động xã hội hóa giáo dục.................................. 26 1.3.3. Yêu cầu đẩy mạnh hoạt động xã hội hóa giáo dục ở trường tiểu học trong giai đoạn hiện nay ........................................................................... 26 1.3.4. Nội dung và phương pháp thực hiện hoạt động xã hội hóa giáo dục ở trường tiểu học ...................................................................................... 27 1.3.5. Điều kiện đảm bảo xã hội hóa giáo dục ở trường tiểu học ....................... 31 1.4. Một số vấn đề về quản lí hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các trường tiểu học ..................................................................................................................... 32 1.4.1. Nhiệm vụ và vai trò của hiệu trưởng trường tiểu học đối với hoạt động xã hội hóa giáo dục ......................................................................... 32 1.4.2. Mục tiêu quản lí hoạt động xã hội hóa giáo dục ở trường tiểu học ........................................................................................................... 34 1.4.3. Nội dung quản lí hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các trường tiểu học ............................................................................................................ 35 * Kết luận Chương 1 ...........................................................................................................39
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG XÃ HỘI HÓA GIÁO DỤC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC Ở THÀNH PHỐ VĨNH LONG, TỈNH VĨNH LONG ........................................................................................40 2.1. Khái quát về đặc điểm, tình hình của thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long .................................................................................................................. 40 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng quản lí hoạt động xã hội hóa giáo dục ở trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long .................................... 56 2.3. Thực trạng hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long .................................................................................................. 57 2.4. Thực trạng quản lí hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long ........................................................................................ 64 2.4.1. Thực trạng thực hiện nhiệm vụ và vai trò của hiệu trưởng trường tiểu học đối với hoạt động xã hội hóa giáo dục ....................................... 64 2.4.2. Thực trạng việc xây dựng kế hoạch hoạt động xã hội hóa giáo dục của hiệu trưởng các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long ..................... 66 2.4.3. Thực trạng việc tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động xã hội hóa giáo dục của hiệu trưởng các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long ...... 68 2.4.4. Thực trạng việc chỉ đạo triển khai kế hoạch hoạt động xã hội hóa giáo dục của hiệu trưởng các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long ...... 70 2.4.5. Thực trạng việc kiểm tra, đánh giá kế hoạch hoạt động xã hội hóa giáo dục của hiệu trưởng các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long ...... 71 2.4.6. Thực trạng về sự phối hợp của các lực lượng xã hội đối với hoạt động xã hội hóa giáo dục ở trường tiểu học thành phố Vĩnh Long ......... 73 2.5. Đánh giá chung về thực trạng hoạt động xã hội hóa giáo dục và quản lí hoạt động xã hội hóa giáo dục ở trường tiểu học thành phố Vĩnh Long .......... 74 * Kết luận Chương 2 ...........................................................................................................78
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG XÃ HỘI HÓA GIÁO DỤC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ VĨNH LONG, TỈNH VĨNH LONG .........................................................................79 3.1. Cơ sở đề xuất các biện pháp ............................................................................... 79 3.2. Những nguyên tắc đề xuất các biện pháp ........................................................... 79 3.3. Đề xuất biện pháp quản lí hoạt động xã hội hóa giáo dục ở trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long....................................................... 81 3.3.1. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về xã hội hóa giáo dục tiểu học tại thành phố Vĩnh Long .............................................. 81 3.3.2. Tham mưu tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, quản lí của chính quyền địa phương đối với hoạt động xã hội hóa giáo dục ở trường tiểu học trên địa bàn thành phố Vĩnh Long .................................. 83 3.3.3. Tích cực vận động và cộng đồng trách nhiệm của các lực lượng xã hội hỗ trợ hoạt động xã hội hóa giáo dục ở trường tiểu học thành phố Vĩnh Long ......................................................................................... 85 3.3.4. Quản lí xây dựng, tổ chức, chi đạo, kiểm tra kế hoạch hoạt động xã hội hóa giáo dục ở trường tiểu học thành phố Vĩnh Long ....................... 91 3.3.5. Tham mưu tăng cường công tác thanh, kiểm tra của cơ quan chức năng và giám sát của cộng đồng đối với hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long ..................................... 94 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ......................................................................... 95 3.5. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lí được đề xuất ...................................................................................................... 96 * Kết luận Chương 3 .........................................................................................................101 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .........................................................................................102 DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ................................106 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................................................107 PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CBQL Cán bộ quản lí CBNNGD Cán bộ ngoài ngành giáo dục CMHS Cha mẹ học sinh CT- XH Chính trị - Xã hội CSVC Cở sở vật chất GD Giáo dục GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo GV Giáo viên HS Học sinh HĐND Hội đồng nhân dân KT-XH Kinh tế - Xã hội LLXH Lực lượng xã hội Nxb Nhà xuất bản QL Quản lí TB Trung bình XH Xã hội XHH Xã hội hóa XHHGD Xã hội hóa giáo dục UBND Ủy ban nhân dân
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Tổng số lớp và HS tiểu học công lập thành phố Vĩnh Long, năm học 2017 - 2018 ................................................................................................42 Bảng 2.2. Số lượng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long ...................................................................................................................42 Bảng 2.3. Số lượng trường tiểu học thành phố Vĩnh Long đạt chuẩn quốc gia trong 05 năm học qua ........................................................................................43 Bảng 2.4. Số liệu HS 6 tuổi vào lớp 1 tại thành phố Vĩnh Long .....................................43 Bảng 2.5. Số lượng HS tiểu học toàn tỉnh Vĩnh Long bỏ học năm học 2017 - 2018 ....................................................................................................................44 Bảng 2.6. Kết quả đánh giá phẩm chất, năng lực của HS tiểu học năm học 2017 - 2018 thành phố Vĩnh Long ............................................................................46 Bảng 2.7. Kết quả các môn học của HS tiểu học năm học 2017 - 2018 thành phố Vĩnh Long ...................................................................................................46 Bảng 2.8. Huy động các nguồn lực trong XH để chăm lo cho sự nghiệp GD tại thành phố Vĩnh Long năm 2017 .......................................................................52 Bảng 2.9. Huy động học bổng cho Quỹ Khuyến học của tỉnh năm 2017 ......................53 Bảng 2.10. Kết quả đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học thành phố Vĩnh Long .............54 Bảng 2.11. Số liệu CBQL, GV, nhóm lớp của 05 trường tiểu học ....................................56 Bảng 2.12. Điểm trung bình mức độ thực hiện khảo sát ở các nội dung chức năng QL .......................................................................................................................57 Bảng 2.13. Điểm trung bình mức độ thực hiện khảo sát ở các biện pháp đề xuất ............57 Bảng 2.14. Kết quả khảo sát về nhận thức về tầm quan trọng của XHHGD tiểu học thành phố Vĩnh Long..................................................................................58 Bảng 2.15. Kết quả khảo sát về nhận thức thực hiện chủ trương XHHGD chỉ là huy động tiền của, CSVC cho GD ...................................................................59 Bảng 2.16. Kết quả khảo sát nhận thức về sự tác động của các chủ trương, chính sách về XHHGD đến hoạt động XHHGD tiểu học thành phố Vĩnh Long....................................................................................................................59
Bảng 2.17. Kết quả khảo sát nhận thức về nội dung thực hiện và vai trò XHHGD ở trường tiểu học thành phố Vĩnh Long ...........................................................60 Bảng 2.18. Kết quả khảo sát nhận thức về mục tiêu QL hoạt động XHHGD ở các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long ..............................................................62 Bảng 2.19. Kết quả khảo sát nhận thức về trách nhiệm và quyền lợi thụ hưởng XHHGD .............................................................................................................63 Bảng 2.20. Vai trò và nhiệm vụ của hiệu trưởng các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long đối với hoạt động XHHGD ...........................................................65 Bảng 2.21. Kết quả đánh giá về nội dung thực hiện chức năng lập kế hoạch hoạt động XHHGD ở trường tiểu học thành phố Vĩnh Long .................................67 Bảng 2.22.Kết quả đánh giá về việc tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động XHHGD của các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long ................................68 Bảng 2.23. Kết quả đánh giá về việc chỉ đạo triển khai thực hiện kế hoạch hoạt động XHHGD của các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long .......................70 Bảng 2.24. Kết quả khảo sát về việc kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch hoạt động XHHGD ở trường tiểu học thành phố Vĩnh Long .........................72 Bảng 2.25. Mức độ tham gia, phối hợp của các LLXH trong hoạt động XHHGD trường tiểu học thành phố Vĩnh Long ..............................................................73 Bảng 3.1. Đánh giá tính cấp thiết của biện pháp đề xuất .................................................97 Bảng 3.2. Đánh giá tính khả thi của các biện pháp đề xuất .............................................99
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ ĐỒ THỊ Hình 1.1. Mô hình về quản lí ..........................................................................................14 Hình 1.2. Chu trình quản lí ..............................................................................................15 Biểu đồ 3.1. Biểu đồ thể hiện mức độ cấp thiết và khả thi của các biện pháp ....... 100
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài GD là một nhân tố đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển của XH và luôn luôn chịu sự chi phối của trình độ phát triển của XH đó. GD và đời sống XH có mối quan hệ chặt chẽ, không thể tách rời nhau. GD mang bản chất XH cho nên GD phải là sự nghiệp của toàn XH. Chỉ có sự tham gia của toàn XH vào GD mới đảm bảo cho GD phát triển có chất lượng và hiệu quả. XHH là một tư tưởng được quán triệt thực hiện trong nhiều lĩnh vực: GD, y tế, văn hóa, thể dục, thể thao đúng như các văn kiện của Đảng và Nhà nước đã chỉ ra các vấn đề chính sách XH đều giải quyết theo tinh thần XHH. Nhà nước giữ vai trò nòng cốt, đồng thời động viên mỗi người dân, các doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân trong XH cùng tham gia giải quyết những vấn đề XH. Tuy vậy, mỗi lĩnh vực hoạt động đều có những đặc trưng riêng do chức năng XH của nó quy định. Chức năng chủ yếu của GD là hình thành và phát triển nhân cách thế hệ trẻ; do dó, phát triển GD không phải chỉ quan tâm đến cơ sở vật chất, quy mô, tốc độ, số lượng mà đặc trưng chủ yếu là tổ chức các quá trình GD, thông qua việc tổ chức hoạt động dạy và hoạt động học dưới nhiều hình thức tổ chức giảng dạy và GD, nhằm chuẩn bị cho thế hệ trẻ đi vào cuộc sống XH. XHHGD là huy động và tổ chức toàn XH làm công tác GD toàn diện, nghĩa là thực hiện nội dung đặc trưng nói trên. XHHGD có vai trò rất quan trọng trong sự nghiệp phát triển GD&ĐT. XHHGD đã được triển khai sâu rộng trong cả nước, đây là một tư tưởng lớn của Đảng và Nhà nước. Tư tưởng đó được đúc kết từ truyền thống hiếu học của nhân dân ta, của lịch sử GD hàng nghìn năm qua; đồng thời, nó mang tính chất thời đại, bởi vì đó cũng chính là xu thế phát triển GD của các nước trên thế giới và khu vực, kể cả những nước đã và đang phát triển. XHHGD không đơn thuần chỉ là ngành GD huy động tổng hợp nguồn lực XH, mà cơ bản là toàn bộ sự nghiệp GD phải gắn liền với sự vận động và phát triển của XH, phải luôn song hành cùng nhu cầu của XH, cung cấp nhân lực cho XH phát triển, tạo điều kiện cho toàn XH tham gia vào GD, sao cho nó đáp ứng tốt nhất nhu cầu của mọi thành viên
2 trong XH, sao cho ai cũng được đến trường, ai cũng có điều kiện hưởng cơ hội vào đời như nhau. Thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước về XHHGD, trong những năm qua, hoạt động XHHGD tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long đã được cấp ủy Đảng, chính quyền quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, sự hưởng ứng tích cực của các LLXH và nhân dân; QL hoạt động XHHGD tại các trường tiểu học đã được tiến hành dưới nhiều hình thức nên đạt được những kết quả nhất định. Quy mô trường lớp được mở rộng và ngày càng được sắp xếp hợp lý hơn; CSVC, trang thiết bị được đầu tư đáp ứng nhu cầu dạy và học; trình độ CBQL, GV đáp ứng được yêu cầu QL và giảng dạy; chất lượng GD phổ thông được nâng lên. Tuy nhiên, hoạt động XHHGD và QL hoạt động XHHGD ở các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Vĩnh Long vẫn còn không ít khó khăn, hạn chế, do nhận thức của các cấp, các ngành và nhân dân chưa đầy đủ, coi XHHGD là biện pháp tạm thời nhằm huy động sự đóng góp thêm tài chính của nhân dân hoặc coi XHHGD theo chiều hướng tư nhân hóa, các hoạt động XHHGD còn mang tính tự phát, chưa được QL chặt chẽ; sự phối hợp giữa các tổ chức để thực hiện XHHGD chưa tốt, các tổ chức đoàn thể XH, các đơn vị đóng trên địa bàn chưa thực sự vào cuộc làm công tác GD, chưa tạo ra phong trào học tập sâu rộng trong toàn XH; công tác tuyên truyền chưa đủ mạnh để nhân dân chăm lo đến sự nghiệp trồng người; nhà trường chưa phát huy tốt việc khuyến khích và huy động các lực lượng trong XH tham gia vào hoạt động GD; việc xây dựng, triển khai các văn bản chỉ đạo về XHH của địa phương còn chưa kịp thời, việc QL và sử dụng các nguồn lực đầu tư từ XHH còn bất cập. Bên cạnh đó, qua nghiên cứu, tác giả chưa thấy có đề tài nghiên cứu về biện pháp QL XHHGD ở cấp tiểu học. Ở từng cấp học, bậc học có những đặc trưng riêng, từ các đề tài đã có, tác giả nhận thấy cần có đề tài nghiên cứu QL hoạt động XHHGD ở cấp tiểu học, bởi vì GD tiểu học là cấp học đầu tiên, rất quan trọng trong hệ thống GD phổ thông, là cấp học giúp HS hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản để HS tiếp tục học bậc trung học cơ sở. Việc chú trọng đầu tư, tác động tích cực cho bậc tiểu học phát triển là trách nhiệm của toàn XH, cụ thể là của các cấp
3 chính quyền, của ngành GD và các ngành liên quan, mọi gia đình, CMHS thực hiện XHHGD dưới sự lãnh đạo của Đảng và QL của Nhà nước. QL hoạt động XHHGD ở trường tiểu học là một nội dung không thể thiếu, góp phần nâng cao chất lượng GD HS, do vậy cần nghiên cứu đề xuất biện pháp QL hoạt động XHHGD ở trường tiểu học phù hợp, đảm bảo tính khoa học, hệ thống, thực tiễn và khả thi. Xuất phát từ những lý do trên và để có cơ sở tham mưu tốt cho ngành GD&DT cũng như lãnh đạo địa phương, tôi chọn đề tài “Quản lí hoạt động xã hội hóa giáo dục ở các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long”. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở hệ thống hóa cơ sở lý luận và khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động XHHGD và QL hoạt động XHHGD ở các trường tiểu học tại thành phố Vĩnh Long, từ đó đề xuất biện pháp QL hoạt động XHHGD ở các trường tiểu học hiệu quả hơn. 3. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu QL hoạt động XHHGD ở trường tiểu học. 3.2. Đối tượng nghiên cứu QL hoạt động XHHGD ở các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. 4. Giả thuyết nghiên cứu QL hoạt động XHHGD ở trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long thời gian qua đã đạt được kết quả khá tốt; tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế về nhận thức, công tác tuyên truyền, sự phối hợp giữa các lực lượng tham gia GD, QL sử dụng các nguồn lực đầu tư từ XHH. Nếu xác lập đúng cơ sở lý luận và đánh giá đúng thực trạng, nguyên nhân của thực trạng, từ đó đề xuất biện pháp QL phù hợp, sẽ nâng cao hiệu quả QL hoạt động XHHGD ở các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động XHHGD, QL hoạt động XHHGD ở trường tiểu học.
4 5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng hoạt động XHHGD, QL hoạt động XHHGD tại một số trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. 5.3. Đề xuất biện pháp QL hoạt động XHHGD ở trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. 6. Phạm vi nghiên cứu - Nội dung nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp QL hoạt động XHHGD ở 5 trường tiểu học tại thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. - Chủ thể quản lí: Hiệu trưởng trường tiểu học - Thời điểm khảo sát: Tiến hành khảo sát trong tháng 4 năm 2018 7. Phương pháp luận nghiên cứu 7.1. Cơ sở phương pháp luận nghiên cứu 7.1.1. Quan điểm hệ thống - cấu trúc Vận dụng quan điểm hệ thống cấu trúc vào đề tài nhằm nghiên cứu thực trạng hoạt động XHHGD ở trường tiểu học trong mối quan hệ với QL hoạt động XHHGD ở trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. Vận dụng quan điểm hệ thống - cấu trúc cần đảm bảo mục tiêu QL, nội dung QL, đối tượng QL, kết quả QL trong QL hoạt động XHHGD ở trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. 7.1.2. Quan điểm thực tiễn Việc vận dụng quan điểm thực tiễn vào đề tài nhằm nghiên cứu và đánh giá thực trạng hoạt động XHHGD, QL hoạt động XHHGD trong điều kiện thực tế và cụ thể của các trường tiểu học; trên cơ sở đó đề ra biện pháp QL hoạt động XHHGD ở trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. 7.1.3. Quan điểm lịch sử - logic Quan điểm này giúp người nghiên cứu xác định khoảng thời gian, không gian và điều kiện cụ thể. Việc này giúp cho hoạt động điều tra thực trạng được chính xác, phù hợp, thể hiện được tính logic, chặt chẽ và khoa học cho mục đích nghiên cứu.
5 7.2. Phương pháp nghiên cứu 7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Phương pháp phân tích, tổng hợp, phân loại, hệ thống hóa lý thuyết có liên quan nhằm xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài, định hướng cho việc thiết kế công cụ nghiên cứu và quá trình điều tra thực tiễn. 7.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn * Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Mục đích: Thu thập thông tin về thực trạng hoạt động XHHGD và QL hoạt động XHHGD ở trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. Nội dung: Tìm hiểu thực trạng hoạt động XHHGD và QL hoạt động XHHGD ở các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long và khảo nghiệm sự cấp thiết và tính khả thi việc thực hiện biện pháp QL hoạt động XHHGD ở trường tiểu học thành phố Vĩnh Long. Cách thực hiện: Xây dựng bảng hỏi và gửi đến các đối tượng thuộc phạm vi đề tài nghiên cứu. * Phương pháp phỏng vấn Mục đích: Thu thập thông tin một cách trực tiếp về thực trạng QL hoạt động XHHGD ở trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. Nội dung: Tìm hiểu thực trạng QL hoạt động XHHGD ở các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long. Cách thực hiện: Phỏng vấn trực tiếp một số CBQL, GV bằng các câu hỏi đã định sẵn về các nội dung liên quan đến đề tài, nhằm hỗ trợ cho việc khảo sát thực trạng và đề xuất biện pháp QL hoạt động XHHGD ở trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. * Phương pháp nghiên cứu hồ sơ Mục đích: Thu thập thông tin về thực trạng hoạt động XHHGD và QL hoạt động XHHGD ở các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. Nội dung: Tìm hiểu thực trạng hoạt động XHHGD và QL hoạt động XHHGD ở các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long.
6 Cách thực hiện: Phân tích, tổng hợp từ các báo cáo về tình hình giáo dục và đào tạo của thành phố Vĩnh Long; từ số liệu, đối chiếu so sánh, phân tích để hiểu rõ hơn những khía cạnh cần nghiên cứu để đánh giá, kết luận chính xác. Sau phân tích sẽ tiến hành tổng hợp để có cách nhìn khái quát hơn. 7.3. Phương pháp thống kê toán học Sử dụng phép tính để xử lý các số liệu sau khi thu được từ quá trình khảo sát thực trạng hoạt động XHHGD và QL hoạt động XHHGD ở các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. 8. Đóng góp của luận văn Về lý luận: Hệ thống hóa cơ sở lý luận và làm rõ một số khái niệm cơ bản về hoạt động XHHGD và QL hoạt động XHHGD ở trường tiểu học. Về thực tiễn: Làm rõ thực trạng QL hoạt động XHHGD ở các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. Trên cơ sở đó, đề xuất các biện pháp hoạt động XHHGD ở các trường tiểu học thành phố Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long. Các biện pháp được đề xuất trong đề tài có tính khả thi cao. Nếu được đưa vào thực tiễn, có thể góp phần nâng cao hiệu quả QL đối với hoạt động XHHGD; từ đó, sẽ góp phần phát triển sự nghiệp GD&ĐT, thúc đẩy phát triển KT-XH trên địa bàn. Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể ứng dụng vào hoạt động thực tiễn, sử dụng làm tài liệu tham khảo, nghiên cứu về vấn đề XHHGD. 9. Cấu trúc nội dung luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục, Luận văn gồm có 3 chương: Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG XÃ HỘI HÓA GIÁO DỤC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG XÃ HỘI HÓA GIÁO DỤC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ VĨNH LONG, TỈNH VĨNH LONG. Chương 3. ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG XÃ HỘI HÓA GIÁO DỤC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ VĨNH LONG, TỈNH VĨNH LONG
7 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG XÃ HỘI HÓA GIÁO DỤC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Nghiên cứu ở nước ngoài Ngày nay, GD có vai trò quan trọng trong sự phát triển KT-XH ở tất cảc nước trên thế giới. GD thực sự trở thành nhân tố phát triển, vì thế các nước đều tập trung đầu tư cho GD bằng mọi nguồn lực (của cải và sức người). GD cũng được giải quyết theo tinh thần dân chủ hóa, trong đó vấn đề mở rộng và vận động sự tham gia của XH, của các tầng lớp nhân dân vào việc GD cũng được đặt theo chiều hướng bức xúc hơn. Các nước đều coi trọng sự tham gia của XH vào việc xây dựng và phát triển GD, bao gồm việc huy động mọi người đi học, tham gia đóng góp mọi nguồn lực cho GD và thực hiện sự kết hợp GD nhà trường, gia đình và XH; tạo nên bầu không khí toàn XH chăm lo cho thế hệ trẻ. XH tham gia vào GD là vấn đề mà Trung Quốc đặc biệt quan tâm và những năm gần đây mức độ và hiệu quả của sự tham gia này ngày càng cao, tạo nên những biến đổi về chất lượng GD của Trung Quốc. Chính phủ Trung Quốc đã đặt ra chiến lược “Làm cho đất nước giàu mạnh thông qua khoa học và GD”. Với phương châm GD phải thực hiện ba điều hướng tới đó là: GD phải hướng tới hiện đại hóa, hướng tới thế giới và hướng tới tương lai. Chính sách phát triển GD của Trung Quốc hiện nay có thể khái quát: Đầu tư chi phí cao cho GD phải được coi là chính sách quốc gia hàng đầu, đầu tư cho GD phải được xem như đầu tư phát triển cho sản xuất. Phát triển GD chuyên nghiệp theo hướng đáp ứng nhu cầu nhân lực đủ chuẩn, phát triển GD theo hoàn cảnh địa phương. Đây là kế lớn cơ bản để thực hiện hiện đại hóa, từ đó, Trung Quốc đã tăng cường đầu tư cho GD theo tinh thần “Lấy ngân sách Nhà nước là chính, là rất quan trọng, đồng thời phải lôi cuốn toàn XH tham gia phát triển GD” (Nguyễn Minh Phương, 2012 và Viện Khoa học Giáo dục, 2001). Ở Indonesia, ngoài hệ thống GD nhà trường, họ đặc biệt quan tâm GD phi chính quy với sự tham gia của cộng đồng. Một hình thức tham gia của XH là lập
8 “Quỹ học tập” để lo việc học cho thanh thiếu niên và cho người lớn. Các tổ chức hoặc loại hình học tập với những điều kiện nhất định đều được sự hỗ trợ tài chính “Quỹ học tập” (Viện Khoa học Giáo dục, 2001). Đối với Thái Lan, Chính phủ Vương quốc Thái Lan đã và đang thực hiện chính sách đa dạng hóa các loại hình đào tạo, đào tạo nghề nghiệp - kỹ thuật; tổ chức nhiều loại hình nghề nghiệp chính quy và phi chính quy có sự tham gia của các tầng lớp XH để thích ứng nhu cầu nhân lực của thị trường lao động trong quá trình công nghiệp hóa đất nước (Nguyễn Minh Phương, 2012). Nhật Bản đã đạt được những thành tựu “khổng lồ” về mặt kỹ thuật, khoa học công nghệ, chủ yếu là do nước Nhật đã phát huy cao độ, mạnh mẽ nội lực của toàn dân tộc, thông qua chính sách GD&ĐT. Từ năm 1971, Nhật Bản đã thành lập Bộ GD và thành lập hệ thống GD mới, hệ thống GD đã đề ra chính sách: Đối với các trường tiểu học bắt buộc thì sự “bình đẳng” là nguyên tắc tối cao, còn đối với các trường sơ trung và cao trung thì nguyên tắc tài năng là cao nhất. Quan điểm này không những xóa bỏ sự bất bình đẳng trong XH về GD, mà còn tạo ra sự phát triển tiềm năng của con người và tất cả mọi người đều có quyền thụ hưởng GD như nhau, không có sự phân biệt giữa các giai cấp” (Nguyễn Minh Phương, 2012 và Viện Khoa học Giáo dục, 2001). Ấn Độ gắn vấn đề huy động XH tham gia GD với vấn đề phát triển nông thôn, tập trung cho việc phổ cập GD tiểu học thông qua liên kết đào tạo nghề, tìm việc làm với nâng cao trình độ văn hóa phổ thông. Còn ở Philippin nhất quán thực hiện huy động cộng đồng làm GD kết hợp với các chương trình KT-XH, giải quyết cùng một lúc hai vấn đề là nâng cao trình độ học vấn và việc làm (Nguyễn Minh Phương, 2012 và Viện Khoa học Giáo dục, 2001). Có thể nói, tuy cách làm và biện pháp tổ chức thực hiện XHHGD mỗi nước khác nhau, nhưng nét chung ở các nước là đều khẳng định sự cần thiết có sự tham gia của XH vào phát triển GD với nội dung là sự hưởng thụ cơ hội GD của mọi người và sự tham gia dưới hình thức đóng góp vào sự phát triển GD. Vì thế việc quan tâm, đầu tư, huy động mọi nguồn lực và mọi điều kiện cho phát triển GD là sách lược lâu dài của nhiều nước trên thế giới.
9 1.1.2. Nghiên cứu trong nước Ở Việt nam, XHHGD không phải là vấn đề hoàn toàn mới, nó có nguồn gốc lâu đời và là bước phát triển của một chủ trương phát triển GD được thực hiện từ nhiều năm qua. Với phương châm “Sự nghiệp cách mạng là sự nghiệp của quần chúng” đã được Đảng ta vận dụng sáng tạo, là sức mạnh tiềm tàng cho sự phát triển nền GD nước nhà. Cách mạng tháng Tám thành công là tiền đề tiên quyết để Đảng ta thực hiện các quan điểm “GD là sự nghiệp của quần chúng”. Trong phiên họp đầu tiên của Hội đồng Chính phủ ngày 03/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đưa ra đề nghị mở chiến dịch chống nạn mù chữ do còn hơn 95% đồng bào chúng ta mù chữ. Đến tháng 10/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra lời kêu gọi “Chống nạn thất học”, lời kêu gọi của Người lúc bấy giờ hết sức khẩn thiết, cấp bách. Trong lời kêu gọi Người đã nêu rõ phương châm nhiệm vụ chống nạn thất học, chống nạn mù chữ “Những người đã biết chữ hãy dạy cho những người chưa biết chữ. Những người chưa biết chữ hãy gắng sức mà học cho biết. Vợ chưa biết thì chồng bảo, em chưa biết thì anh bảo, cha mẹ không biết thì con cái bảo, người ăn, người làm chưa biết chữ thì chủ bảo, các người giàu có thì mở lớp tư gia dạy cho những người không biết chữ” (Bùi Minh Hiền, 2005). Hưởng ứng lời kêu gọi chống nạn thất học của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cả nước đã trở thành một XH học tập. Tiêu biểu, sôi động nhất đó là phong trào bình dân học vụ từ thành thị đến nông thôn, từ miền xuôi đến miền ngược, từ hậu phương cho đến nơi tiền tuyến…người người đi học, nhà nhà đi học, trường lớp chỉ là những nhà lán đơn sơ. Tư tưởng về dân trí là một tư tưởng lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi vào cuộc sống một cách sôi nổi, mang lại hiệu quả lớn lao. Khi đất nước hoàn toàn thống nhất, cả hai miền Nam, Bắc cùng thực hiện một hệ thống GD và đã đạt được những thành quả nhất định. Song do cơ chế tập trung, quan liêu bao cấp, nền GD chưa khai thác triệt để bài học phát huy sức mạnh của toàn dân tộc để phát triển GD. Thay vì thực hiện sự “Quản lí giáo dục của Nhà nước”, nhưng lại là “Nhà nước hóa GD”, làm cho GD rơi vào thế bị động, không thu hút được các nguồn lực của toàn XH tham gia vào các hoạt động GD. Tình trạng CSVC, thiết bị GD xuống cấp, lạc hậu; sự phát triển của GD không đáp ứng được yêu cầu phát triển KT-XH