Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên các trường trung học cơ sở thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon, Mông Cổ

Chia sẻ: Ganuongmuoilu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:109

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu đề tài là nghiên cứu lí luận và thực tiễn quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học cơ sở thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon, Mông Cổ, luận văn đề xuất các biện pháp quản lý bồi dưỡng phát triển giáo viên THCS góp phần nâng cao chất lượng giáo viên THCS trên địa bàn thành phố Erdenet đáp ứng yêu cầu giáo dục đề ra.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên các trường trung học cơ sở thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon, Mông Cổ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM BEKHBAATAR MUNKHBAATAR QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ ERDENET, TỈNH ORKHON, MÔNG CỔ Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. Hà Thị Kim Linh THÁI NGUYÊN - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng số liệu và các kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực, khách quan, không trùng lặp với các luận văn khác. Thông tin trích dẫn trong luận văn đã được ghi rõ nguồn gốc. Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Tác giả luận văn BEKHBAATAR MUNKHBAATAR i
LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và lời cảm ơn sâu sắc tới TS. Hà Thị Kim Linh - người hướng dẫn khoa học đã tận tình chỉ dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến các thầy, cô và cán bộ Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên đã giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Tôi xin tri ân sự động viên, khích lệ và ủng hộ của gia đình, người thân, bạn bè và đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Tác giả luận văn EKHBAATAR MUNKHBAATAR ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT ........................................................... vi DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ .............................................................. vii MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu .............................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .......................................................................... 4 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu .............................................. 4 8. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ Ở MÔNG CỔ ......... 5 1.1. Tổng quan nghiên cứu .................................................................................. 5 1.1.1. Nghiên cứu về năng lực dạy học của giáo viên trung học cơ sở ............... 5 1.1.2. Nghiên cứu về Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học ................................ 8 1.2. Những khái niệm cơ bản của đề tài ............................................................ 13 1.2.1. Quản lý..................................................................................................... 13 1.2.2. Bồi dưỡng ................................................................................................ 15 1.2.3. Năng lực dạy học ..................................................................................... 15 1.2.4. Bồi dưỡng năng lực dạy học .................................................................... 20 1.2.5. Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trường THCS:........ 22 1.3. Một số vấn đề cơ bản về bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học cơ sở ......................................................................................... 22 1.3.1. Năng lực dạy học cần có của giáo viên trường trung học cơ sở ............. 22 1.3.2. Mục tiêu của bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trường trung học cơ sở .................................................................................................... 23 1.3.3. Nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên.............................. 25 1.3.4. Hình thức bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trường trung học cơ sở .................................................................................................... 27 iii
1.4. Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trường Trung học cơ sở ........................................................................................................... 32 1.4.1. Lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên ....................... 32 1.4.2. Tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trường THCS ........ 34 1.4.3. Chỉ đạo bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trường THCS ......... 36 1.4.4. Kiểm tra đánh giá hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên ở trường THCS .................................................................................. 37 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đế quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên ở trường trung học cơ sở.................................................................... 38 1.5.1. Yếu tố khách quan ................................................................................... 38 1.5.2. Yếu tố chủ quan ....................................................................................... 38 Kết luận chương 1.............................................................................................. 40 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG THCS THÀNH PHỐ ERDENET, TỈNH ORKHON, MÔNG CỔ ................................................... 41 2.1. Vài nét về khảo sát thực trạng: ................................................................... 41 2.1.1. Khái quát về thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon, Mông Cổ ....................... 41 2.1.2. Tổ chức khảo sát thực trạng .................................................................... 43 2.2. Kết quả khảo sát thực trạng ........................................................................ 44 2.2.1. Thực trạng bồi dưỡng NL dạy học cho GV các trường THCS thành phố Erdenet, Orkhon, nước Mông cổ ........................................................ 44 2.2.2. Thực trạng quản lý bồi dưỡng NL dạy học cho GV các trường THCS thành phố Erdenet, Mông cổ ..................................................................... 51 2.2.3. Thực trạng những yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý ..................... 60 2.3. Đánh giá chung về thực trạng ..................................................................... 62 2.3.1. Những mặt đã đạt được ........................................................................... 62 2.3.2. Những hạn chế ......................................................................................... 63 2.3.3. Những vấn đề cần giải quyết từ thực trạng ............................................. 63 Kết luận chương 2.............................................................................................. 65 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG THCS THÀNH PHỐ ERDENET, TỈNH ORKHON, MÔNG CỔ .......................................... 66 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 66 3.1.1. Đảm bảo tính mục đích ............................................................................ 66 3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn ............................................................................ 66 iv
3.1.3. Đảm bảo tính hệ thống............................................................................. 66 3.1.4. Đảm bảo tính toàn diện............................................................................ 67 3.1.5. Đảm bảo tính hiệu quả ............................................................................. 67 3.1.6. Đảm bảo tính phát triển nghề nghiệp giáo viên....................................... 67 3.2. Các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên các trường thcs thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon, Mông Cổ ............................ 67 3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên ở trường THCS về bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên................. 67 3.2.2. Tổ chức khảo sát năng lực dạy học và nhu cầu bồi dưỡng năng lực dạy học của giáo viên trường THCS ......................................................... 69 3.2.3. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy học cho giáo viên THCS ................................................................................................. 72 3.2.4. Huy động nguồn lực trong tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy học cho giáo viên trường THCS ................................................................ 74 3.2.5. Tổ chức sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học ở trường THCS ............................................................................................. 76 3.2.6. Tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên ở trung học cơ sở................................................................. 79 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 83 3.4. Khảo nghiệm về sự cần thiết và tính khả thi của biện pháp đề xuất .......... 84 Kết luận chương 3.............................................................................................. 85 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 86 1. Kết luận .......................................................................................................... 86 2. Khuyến nghị................................................................................................... 87 DANH MỤC VÀ TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................ 89 PHỤ LỤC ......................................................................................................... 91 v
DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT BD : Bồi dưỡng BDNLDH : Bồi dưỡng năng lực dạy học CBQL : Cán bộ quản lý CNTT : Công nghệ thông tin GV : Giáo viên NL : Năng lực NLDH : Năng lực dạy học THCS : Trung học cơ sở vi
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ Bảng: Bảng 2.1. Thực trạng năng lực dạy học của GV các trường THCS thành phố Erdenet, Mông cổ ................................................................... 45 Bảng 2.2. Thực trạng nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học cho thành phố Erdenet, Mông cổ .......................................................................... 48 Bảng 2.3. Thực trạng hình thức bồi dưỡng năng lực dạy học cho Giáo viên các trường THCS........................................................................... 50 Bảng 2.4. Thực trạng lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên các trường THCS thành phố Erdenet, Mông cổ .................... 52 Bảng 2.5. Tổ chức hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên THCS thành phố Erdenet, Mông cổ .............................................. 54 Bảng 2.6. Thực trạng chỉ đạo bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên các trường THCS thành phố Erdenet, Mông cổ ............................ 56 Bảng 2.7. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên các trường THCS thành phố Erdenet, Mông cổ ................................................................................................... 58 Bảng 3.1. Khảo nghiệm về sự cần thiết, khả thi biện pháp ........................... 84 Biểu đồ: Biểu đồ 2.1. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng.................................................. 62 vii
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu Giáo dục và Đào tạo có vai trò quan trọng trong sự tồn tại và phát triển của mỗi dân tộc mỗi quốc gia. Ngày nay trong sự phát triển mạnh mẽ của khoa học và công nghệ, trong sự cạnh tranh và hội nhập của nền kinh tế toàn cầu, vai trò của giáo dục và đào tạo. Quản lý giáo dục càng trở nên quan trọng và cấp thiết, quản lý giáo dục là khâu then chốt đảm bảo sự thắng lợi của mọi hoạt động giáo dục. Các quốc gia muốn thực sự phát triển đều coi “Giáo dục là quốc sách ưu tiên hàng đầu” và họ quan niệm nước nào đầu tư nhiều nhất vào giáo dục nước đó sẽ có sức tranh đua mạnh nhất. Trên thực tế, những yêu cầu mới của giáo dục và dạy học luôn không ngừng đặt ra đối với quá trình dạy học và giáo dục trong các nhà trường ở các quốc gia trên thế giới. Xã hội luôn vận động và phát triển, yêu cầu đặt ra đối với quá trình dạy học trong nhà trường ngày càng cao, yêu cầu đối với người dạy, người học và nhà quản lý không ngững được nâng cao. Trong điều kiện đó, quyết định đến chất lượng dạy học và giáo dục nhà trường thì đội ngũ giáo viên giữ vai trò then chốt. Chỉnh vì vậy trong công tác quản lý, các nhà quản lý bên cạnh việc quản lý nội dung hoạt động và công tác chuyên môn thì việc phát triể đội ngũ thông qua việc bồi dưỡng năng lực cho giáo viên để đáp ứng tốt nhất yêu cầu dạy học của nhà trường đặt ra đối với họ luôn được các lãnh đạo nhà trường quan tâm. Bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học cơ sở là cần thiết, điều đó đáp ứng sự phát triển của xã hội nói chung và sự phát triển không ngừng của giáo dục nói riêng. Chính vì vậy, giáo viên phải không ngừng nỗ lực để phát triển, để có thể khẳng định bản thân; đồng thời có thể thực hiện được các công việc liên quan đến giáo dục, dạy học đạt kết quả cao. Vấn đề phát triển giáo viên là một vấn đề rất rộng. Hầu hết các nghiên cứu về phát triển nghề nghiệp của giáo viên đều cho rằng, sự phát triển được thể hiện ở kiến thức, kỹ năng và sự trưởng thành của giáo viên. Ngày nay, các nước đều đã và đang tích cực tiến hành nghiên cứu về phát triển chuyên môn cho giáo viên. 1
Ví dụ, Tổ chức Hợp tác Phát triển Châu Âu (OECD) đang nghiên cứu sự phát triển chuyên môn của giáo viên ở các nước thành viên và đang nỗ lực để đạt được những kết quả nhất định. Kể từ sự ra đời của giáo dục hiện đại ở nước ta, phát triển giáo viên, đặc biệt là chính sách phát triển giáo viên trung học và cải cách pháp lý, đã được xem xét kết hợp với thay đổi xã hội. Hiện nay, Mông Cổ cũng là một trong số ít các quốc gia trên thế giới hợp pháp hóa sự phát triển của giáo dục giáo viên. Đặc biệt, bắt đầu từ ngày 1 tháng 1 năm 2019, Mông Cổ có luật hỗ trợ phát triển giáo viên độc lập. Dân số của thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon là khoảng 105 nghìn, đứng thứ hai trong cả nước sau thủ đô Ulaanbaatar. Hiện tại, có hơn 3500 trẻ em học tại 18 trường mẫu giáo ở tỉnh Orkhon, khoảng 20.000 nam và nữ học tại 20 trường trong 4 tổ hợp giáo dục phổ thông và hơn 1.358 công nhân lành nghề được đào tạo tại các trung tâm dạy nghề. Thời gian qua, cùng với việc đổi mới công tác đào tạo, công tác bồi dưỡng giáo viên ở trường Trung học cơ sở thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon, Mông Cổ đã có những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên qua theo dõi thực tế có thể thấy rằng, hoạt động này ở trường THCS còn khá nhiều bất cập, các hoạt động tổ chức tương đối nhiều là dự giờ, bình xét thi đua, tự đánh giá giáo viên, thanh tra chuyên môn. Tuy nhiên, những hoạt động này còn mang nặng tính hình thức, chưa phát huy được tính tự giác, chưa thực sự xuất phát từ nhu cầu của người giáo viên nên chưa có nhiều tác dụng trong việc nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên. Vì vậy Chính phủ Mông Cổ đã quan tâm đến phát triển năng lực giáo viên, do đó “Luật phát triển về giáo viên” được ban hành. Thực tế ở thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon, Mông Cổ thì trong các năm qua đội ngũ giáo viên ở các bậc học đã cơ bản đủ về số lượng, trình độ đào tạo ngày càng được chuẩn hoá. Đa số các giáo viên đều có ý thức tự học để nâng cao trình độ, nâng cao tay nghề, đội ngũ giáo viên nói chung và đội ngũ giáo viên khối THCS nói riêng đã dần đi vào ổn định và ngày càng nâng cao về chất lượng. Việc bồi dưỡng giáo viên hàng năm luôn được quan tâm tạo điều kiện về thời gian, kinh phí, để giáo viên các trường tham gia các lớp bồi dưỡng thường xuyên. 2
Xuất phát từ những lý do trên tôi lựa chọn nghiên cứu: “Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên các trường trung học cơ sở thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon, Mông Cổ” làm đề tài luận văn Thạc sỹ khoa học giáo dục. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học cơ sở thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon, Mông Cổ, luận văn đề xuất các biện pháp quản lý bồi dưỡng phát triển giáo viên THCS góp phần nâng cao chất lượng giáo viên THCS trên địa bàn thành phố Erdenet đáp ứng yêu cầu giáo dục đề ra. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động bồi dưỡng năng lực cho giáo viên trường Trung học cơ 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý bồi dưỡng năng lực cho giáo viên các trường THCS thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon, Mông Cổ. 4. Giả thuyết khoa học Vấn đề bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên đã được các cấp quản lý quan tâm tổ chức thực hiện trong các nhà trường THCS, thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon, Mông Cổ. Tuy nhiên, thực tế hiện nay năng lực dạy học của giáo viên chưa thực sự đáp ứng được thực tế đó vì nhiều lý do khác nhau, trong đó việc chưa có biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho cho giáo viên THCS hiệu quả. Nếu nghiên cứu và đề xuất được những biện pháp khoa học, phù hợp với điều kiện của các nhà trường THCS tại thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon thì sẽ góp phần nâng cao năng lực dạy học của giáo viên THCS nói riêng, nâng cao chất lượng giáo dục cấp THCS các trường THCS thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon, Mông Cổ nói chung. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trường THCS. 3
5.2. Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên tại các trường THCS thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon, Mông Cổ. 5.3. Đề xuất biện pháp quản lý BDNLDH cho giáo viên tại các trường THCS thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon, Mông Cổ. 6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu vấn đề về quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên THCS theo tiếp cận chủ thể quản lý là hiệu trưởng nhà trường THCS; Quá trình khảo sát được tiến hành tại 20 trường THCS thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon, Mông Cổ; Đề tài được nghiên cứu trong thời gian 2018 - 2020. 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết Sử dụng các phương pháp nghiên cứu lý thuyết như: khái quát hóa các tài liệu, phân tích, tổng hợp, các kết quả nghiên cứu, các quan điểm, khái niệm công cụ về bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trường THCS để làm cơ sở lý luận cho đề tài nghiên cứu. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Sử dụng phiếu khảo sát/trưng cầu ý kiến để điều tra về thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên THCS tại thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon, Mông Cổ. - Phương pháp quan sát: Sử dụng phiếu quan sát để quan sát hình thức tổ chức hoạt động của nhà quản lý, cách thực hiện hoạt động dạy học của giáo viên tại các trường THCS thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon, Mông Cổ. - Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn một số cán bộ quản lý, giáo viên dạy học tại các trường THCS được khảo sát để tìm hiểu thêm về những thuận lợi, khó khăn trong quá trình dạy học và quản lý hoạt động dạy học để làm rõ nội dung thực trạng. 4
- Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: Đề tài xin ý kiến của các chuyên gia, các nhà quản lý, các giáo viên có nhiều kinh nghiệm trong công tác giảng dạy về tính phù hợp và tính khả thi của các biện pháp đề xuất. 7.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học Sử dụng một số công thức toán thống kê như tính trung bình cộng, tính phần trăm… để xử lý các kết quả nghiên cứu thực tiễn. 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Khuyến nghị, luận văn gồm ba chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học cơ sở ở Mông Cổ. Chương 2: Thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên các trường thcs thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon, Mông Cổ. Chương 3: Biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên các trường THCS thành phố Erdenet, tỉnh Orkhon, Mông Cổ. Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ Ở MÔNG CỔ 1.1. Tổng quan nghiên cứu 1.1.1. Nghiên cứu về năng lực dạy học của giáo viên trung học cơ sở Nghiên cứu ở nước ngoài Giáo dục là quốc sách hàng đầu, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển của đất nước. Với tất cả các quốc gia trên thế giới muốn phát triển xã hội phải quan tâm đến giáo dục và đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển. 5
Chính vì vậy nghiên cứu về giáo dục và quản lý giáo dục đã dành được nhiều sự quan tâm, nghiên cứu của các nhà khoa học. Nhiều công trình nghiên cứu của các nhà quản lý nước ngoài đã đề cấp đến quản lý và quản lý giáo dục như: Nhà triết học Socate (469 - 399 TCN), Platon(427-347 TCN), H.Fayol (1841-1925), U-sin-xki (1824-1870). Nhà hoạt động sư phạm và quản lý giáo dục A. Pôpốp, Côn - đa - cốp. Các tác giả Jacob W. Getzels, James M. Lipham, Roald F. Campbell... Ở phương đông có Khổng Tử (551- 497 TCN), Mạnh Tử (372- 289 TCN). Đó là những nhà khoa học đã có cống hiến lớn cho khoa học quản lý và sự phát triển của giáo dục thế giới. Từ cuối thể kỷ XX đến đến những năm 20 của thế kỉ XXI nay, trong thời kỳ xã hội thông tin 4.0, đã có các công trình nghiên cứu về quản lý trong môi trường luôn biến đổi, quản lý theo quan điểm hệ thống, quản lý tình huống. Tiêu biểu nhất là công trình nổi tiếng của ba tác giả Harold Koontz, Cyril Odonnell, Heinz Weihrich có tiêu đề “Những vấn đề cốt yếu của quản lý” - NXB Khoa học và kĩ thuật, Hà nội - 1994. Công trình này đã đề cập nhiều đến chất lượng người lãnh đạo, quản lý. Trong kỷ nguyên mới, chất lượng nguồn nhân lực trở thành điều kiện tiên quyết để KT-XH phát triển. Do đó, phát triển đội ngũ với tư cách là nguồn nhân lực chất lượng cao của toàn xã hội, có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với các quốc gia. Yêu cầu đặt ra cho những nhà giáo dục phải có một khuôn mẫu mới, với mức độ chuyên môn cao hơn và liên tục trau dồi tài năng để đương đầu với thách thức mới. Nhận thức rõ “vai trò của đội ngũ” trong tổ chức, việc bồi dưỡng là con đường cơ bản (NCCLĐN). Với quan niệm bồi dưỡng thực chất là tổ chức đào tạo “bổ sung, cập nhật kiến thức cho người được bồi dưỡng” và coi như một hình thức đào tạo lại; hầu hết các công trình nghiên cứu về bồi dưỡng giáo viên đều dựa trên lý luận về đào tạo trong “giáo dục học”. Một số công trình “điển hình” có thể vận dụng vào “đào tạo và bồi dưỡng giáo viên” như: Ilina. T.A. với công trình “Giáo dục học” (gồm 3 tập) của Ilina. T.A. năm 1997; Savin N.V. với 6
tác phẩm “Giáo dục học” (gồm 2 tập) của Savin N.V, năm 1983; “Tiến tới một phương pháp sư phạm tương tác: Bộ ba Người học - Người dạy - Môi trường” của Jean-Marc Denommé và Madeleine Roy, năm 2000. Nghiên cứu ở Mông Cổ Trong thực tế trường học hiện tại của chúng tôi, giáo viên tiếp tục sử dụng một vài phương pháp để cung cấp cho học sinh thông tin có sẵn và truyền đạt thông tin: 1. Họ không dạy tốt học sinh suy nghĩ độc lập 2. Đôi khi chúng không được kích hoạt trong bài học. Trong thời đại thông tin, các phương pháp như giải thích và giới thiệu tất cả giáo viên cho học sinh là dễ dàng đối với giáo viên, nhưng chúng có tác động tiêu cực đến việc học tập độc lập của học sinh. Do đó, điều quan trọng là phải xem xét lại các phương pháp, thái độ và ý tưởng mà giáo viên sử dụng ngày nay và sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để thúc đẩy học sinh [28] Theo kết quả của nghiên cứu, các nguyên tắc cần tuân thủ trong quá trình phát triển chuyên môn của giáo viên được xác định như sau, bao gồm: 1. Định hướng năng lực toàn diện của giáo viên trong phát triển cá nhân và do đó, trong các khía cạnh nhiều mặt của cuộc sống và công việc của người đó. 2. Tăng cường đào tạo dựa trên cơ sở tài nguyên đào tạo thay thế được đề xuất. 3. Sử dụng có hệ thống các phương pháp học tập tích cực. 4. Tổ chức tương tác tích cực trong quá trình học tập. 5. Hãy linh hoạt với học sinh. Đánh giá toàn diện về năng lượng của chuyên gia [7]. Trong phát triển giáo viên, chính phủ, các tổ chức giáo dục và các trường đào tạo giáo viên cần đặc biệt chú ý đến các vấn đề sau, bao gồm: - Cải thiện đáng kể an ninh xã hội của giáo viên, nói cách khác, giáo viên có thể sống mà không phải lo lắng về tiền lương của họ; - Tổ chức các khóa đào to phát triển chuyên nghiệp và các sự kiện của trường để nâng cao kiến thức và kỹ năng của giáo viên về ngoại ngữ, sử dụng 7
máy tính, cập nhật công nghệ giảng dạy và phương pháp nghiên cứu cơ bản, và tổ chức chúng một cách có hệ thống; - Cung cấp cho các trường học máy tính trong tương lai gần; - Xây dựng và thực hiện kế hoạch chiến lược phát triển giáo viên cho từng trường, hiệp hội giảng dạy và cá nhân giáo viên dưới sự giám sát chặt chẽ; - Cần ưu tiên cho sự tiến bộ thực sự trong phát triển giáo viên dưới hình thức giải thưởng, khuyến khích và bằng cấp; - Giáo viên sẽ tham gia nhiều hơn vào việc giải quyết các vấn đề mà nhà trường phải đối mặt [2]. 1.1.2. Nghiên cứu về Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học a) Nghiên cứu ở nước ngoài Đã có nhiều công trình trên thế giới nghiên cứu về năng lực năng lực dạy học, các vấn đề phát triển chuyên môn cho giáo viên và các biện pháp quản lý mà các nhà quản lý giáo dục đã tiến hành để phát triển năng lực chuyên môn, năng lực dạy học cho giáo viên. Ở tạp chí thông tin giáo dục Trung Quốc (2015) Khi sự phát triển của giáo viên và cải cách các môn học mới tiếp tục sâu sắc, chính phủ, xã hội và ngành giáo dục, bao gồm giáo viên, học sinh và phụ huynh, phải đối mặt với những thách thức ngày càng tăng. Trong khi sức mạnh của ngành giáo dục là giáo dục đại học, ngành giáo dục trung học là một lực lượng quan trọng cho tương lai. Do đó, sự phát triển kinh tế và xã hội nhanh chóng đặt ra yêu cầu cao đối với ngành giáo dục. Nó cũng mang lại một loạt các cơ hội cho giáo viên ở nước ta, vì vậy có một nhu cầu cấp thiết để cải thiện phương pháp giảng dạy của giáo viên trung học [32]. Chúng ta đều biết rằng lịch sử là một mục tiêu không bao giờ có thể thay đổi. Lịch sử rất khác với văn học. Văn học là về trí tưởng tượng và nhân vật. Do đó, điều cần thiết là một giáo viên nghiên cứu lịch sử thực tế và có một đạo đức dựa trên sự công bằng. Đặc biệt, nền tảng của một giáo viên trung học là đạo 8
đức. Do đó, để phát triển kỹ năng giảng dạy của giáo viên trung học, điều quan trọng là phải thực tế, không chỉ là cảm xúc [20]. Các nhà nghiên cứu giáo dục Nga đã khẳng định rằng kết quả toàn bộ hoạt động quản lý của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào việc tổ chức đúng đắn và hợp lý hoạt động giảng dạy của đội ngũ giáo viên. P.V.Zimin, M.I.Konđakôp, N.I.Saxerđôtôp đi sâu nghiên cứu việc lãnh đạo trong công tác giảng dạy, giáo dục ở nhà trường và xem đây là khâu then chốt trong hoạt động quản lý của người Hiệu trưởng. V.A.Xukhomlinxki, Jaxapob nêu ra một số vấn đề quản lý của Hiệu trưởng trường phổ thông như sự phân công nhiệm vụ giữa Phó Hiệu trưởng và Hiệu trưởng. Các tác giả thống nhất khẳng định người Hiệu trưởng phải là người lãnh đạo toàn diện và chịu trách nhiệm chính trong công tác quản lý nhà trường. Về việc tổ chức dự giờ và phân tích sư phạm bài giảng, tác giả V.A.Xukhomlinxki nhấn mạnh hoạt động dự giờ thăm lớp và đưa ra nhiều cách phân tích sư phạm bài dạy cho giáo viên. Ông cho rằng đó là đòn bẩy nâng cao chất lượng giảng dạy của đội ngũ giáo viên. Ở Việt Nam, Hồ Viết Vương (2005) nghiên cứu về yêu cầu của chuẩn hoá chương trình giáo dục đối với việc bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục phổ thông, từ đó đề xuất các giải pháp bồi dưỡng giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục [31]. Tác giả Brent Davie, Linda Ellison, Christopher Borwing - Carr (2005) với công trình “lãnh đạo nhà trường thế kỷ 21” đã nêu được hoạch định chiến lược phát triển nhà trường, quản lý sự thay đổi, lãnh đạo và quản lý chất lượng, quản lý việc giảng dạy và học tập, vai trò của giáo viên trong việc tổ chức học tập, sử dụng công nghệ thông tin trong việc đổi mới phương pháp dạy học. Như vậy, vấn đề quản lý hoạt động dạy học đã được đề cập tới trong nhiều công trình nghiên cứu ở nước ngoài. Nhìn chung, các công trình nghiên cứu đều hướng vào mục đích nâng cao chất lượng dạy học. Theo đó, vấn đề phối hợp hoạt động dạy học trên lớp, phân hóa dạy học, cải tiến phương pháp dạy học… được các tác giả quan tâm nghiên cứu. 9
b) Nghiên cứu ở Mông Cổ Bởi vì kết quả của bất kỳ hoạt động nào được xác định bởi các yếu tố nguồn nhân lực, mục tiêu phát triển giáo viên sẽ được thúc đẩy để đạt được mục tiêu phát triển trường học, cải thiện hiệu suất và đào tạo chất lượng. Cần có sự phát triển chuyên môn liên tục để phát triển giáo viên. Đào tạo giáo viên nên được tổ chức tại trường liên quan đến thực tế của trường [24]. Các nhà nghiên cứu D.Enkhtuya và M.Bayar trong công việc của họ "Hướng dẫn nâng cao kỹ năng cá nhân và giảng dạy của giáo viên" đã lưu ý những điều sau đây về phương pháp giảng dạy của giáo viên. Nâng cao năng lực giảng dạy của giáo viên và các biện pháp được thực hiện để giải quyết chúng nên được đưa vào kế hoạch chiến lược và kế hoạch hành động của trường trung học, và việc thành lập một đơn vị để thực hiện điều này sẽ là cơ sở để phát triển liên tục. Quá trình nâng cao năng lực giảng dạy, là một phần không thể thiếu trong phát triển giáo viên và phát triển kỹ năng. Các khuyến nghị sau đây được đưa ra để cải thiện kỹ năng giảng dạy của giáo viên, bao gồm: Hướng dẫn CDIO; Hướng dẫn phát triển cá nhân và kỹ năng sư phạm. Quá trình nâng cao năng lực cho giáo viên là một quá trình liên tục. Điều đó được thể hiện: Mỗi giáo viên nên đánh giá phương pháp giảng dạy của mình và sẵn sàng tham gia các khóa đào tạo cần thiết; Đào tạo thường xuyên cho giáo viên trung học về giáo dục, phương pháp giảng dạy và tâm lý học; Giáo viên nên chủ động liên tục phát triển các kỹ năng chuyên môn và giảng dạy tại nơi làm việc và phát triển thái độ; Cải thiện kỹ năng giảng dạy truyền bá chúng; Mỗi giáo viên nên có mong muốn học hỏi và phát triển phương pháp riêng của họ. Các nhà nghiên cứu đã kết luận rằng phần lớn các giáo viên đã được đào tạo về một loại phương pháp giảng dạy cụ thể đều hài lòng với cách họ đã phát triển các kỹ năng của mình và họ đã phát triển một số kỹ năng đặc biệt [12]. Các hoạt động phát triển chuyên nghiệp có thể ở dạng tham dự hội thảo, tham gia các hội thảo khoa học, nghiên cứu kinh nghiệm, tham gia các dự án 10
nghiên cứu, đọc sách và sách giáo khoa mới với thông tin chuyên môn và nhiều thứ khác. Hoạt động phát triển nghề nghiệp bao gồm: Phát triển các chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu của khách hàng; Vấn đề tài trợ; Xác nhận và đăng ký chương trình đào tạo; Đào tạo; Báo cáo có 5 giai đoạn. Ngày nay, sự phát triển nghề nghiệp của giáo viên rất được hỗ trợ, và ngoài công việc, nó bao gồm tất cả các loại hoạt động như nghiên cứu và sử dụng sách và hướng dẫn chuyên môn có liên quan, học hỏi từ đồng nghiệp và giáo viên cao cấp có kinh nghiệm tại nơi làm việc, và cải thiện giáo dục của một người mà không thay đổi điều kiện làm việc [6]. Đào tạo phát triển chuyên nghiệp - Đây là một hoạt động đào tạo được tổ chức để cải thiện, nâng cao và chuyên môn hóa các kỹ năng của những người đã có được một nghề nghiệp nhất định. Bất kỳ đào tạo hoặc hoạt động nào nhằm cải thiện hiệu suất chuyên nghiệp bao gồm: Tập trung vào việc cải thiện các kỹ năng chuyên môn (làm việc nhóm, quản lý thời gian, đàm phán, giải quyết xung đột, kỹ năng giao tiếp,...). Nó có thể dưới hình thức đào tạo chính thức, tự học, cung cấp hướng dẫn và tư vấn, tổ chức các cuộc họp và hội thảo, hướng dẫn thực tập và chia sẻ kiến thức và thực hành cộng đồng [21]. Vấn đề phát triển giáo viên liên quan đến chính sách nguồn nhân lực và việc hình thành nguồn lực giảng dạy đúng đắn là một trong những vấn đề cơ bản của phát triển giáo viên. Quản lý nguồn nhân lực gắn liền với chiến lược phát triển chung của tổ chức và được thực hiện thông qua các chức năng chính sau đây, bao gồm: Tuyển dụng và thuê nhân viên với các kỹ năng phù hợp với mục tiêu của tổ chức; Lựa chọn nguồn nhân lực có trình độ; Cung cấp một môi trường làm việc và đánh giá nhân viên; Phát triển hoạt động sáng tạo của mỗi giáo viên và tổ chức đào tạo bằng cách cải thiện tổ chức nguồn nhân lực; Huy động các kỹ năng của giáo viên và có mức lương và thưởng phù hợp; Để đảm bảo an sinh xã hội của tổ chức cho mỗi giáo viên. Và quy định hợp lý của quan hệ lao động [1]. 1. Các cách phát triển kỹ năng của giáo viên 11
Điều quan trọng là giáo viên trung học cơ sở phải tham gia vào việc đào tạo giáo viên và rèn luyện kỹ năng và phương pháp của giáo viên trước khi dạy học sinh. Một khi một giáo viên đã nắm vững các lý thuyết và phương pháp giáo dục, tâm lý và giáo dục, họ sẽ có thể tự đánh giá kỹ năng của mình. là một bước ưu tiên trong việc phát triển các kỹ năng. Các hoạt động sau đây được khuyến nghị để nâng cao kỹ năng của giáo viên: + Xác định các cách mà giáo viên có thể tóm tắt những thách thức mà họ phải đối mặt (phản ánh quan điểm của tất cả giáo viên về cách giải quyết vấn đề và phát triển một chuỗi các chiến lược, bắt đầu từ các vấn đề ưu tiên). + Cần đào tạo giáo viên mới và phát triển kỹ năng của họ. + Tập trung vào giám sát và đánh giá học viên, và cải thiện tính liên tục + Phát triển và triển khai giáo trình mẫu của giáo viên Mông Cổ. + Giáo viên dạy 1 tiết cần tuân theo một chủ trương thống nhất và lập kế hoạch cho tiết dạy + Tổ chức các buổi thuyết trình (hội nghị) về cách nâng cao “Kỹ năng của Giáo viên” giữa các giáo viên trung học. + Tổ chức các cuộc thi và chiến dịch kỹ năng. + Thiết lập mục kỹ năng giáo viên trên trang web của trường (cung cấp sách hướng dẫn, đào tạo và thông tin). + Cải thiện và nắm vững các tiêu chuẩn học tập trong lớp học và từ xa (trực tuyến) và hỗn hợp. + Sử dụng xử lý thông tin hiện đại và Internet (ví dụ: sinh viên có thể thử sức mình trong các cuộc thi lập trình trực tuyến bằng cách sử dụng các trang web chính sách hướng nhiệm vụ). + Nhận phản hồi từ học sinh về bài học và đưa nó vào kế hoạch. + Đánh giá theo cơ chế ba bên (chuyên gia chuyên môn) xem các tài liệu và sổ tay đào tạo có đáp ứng được nhu cầu chất lượng của đào tạo hay không. + Thiết lập cơ chế khuyến khích ngoài lương để đánh giá những giáo viên đã cải thiện kỹ năng của họ. 12