Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên trung học cơ sở huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên

Chia sẻ: Tomcangxanh90 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:130

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đề xuất biện pháp quản lý hoạy động bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ GV của Hiệu trưởng các trường THCS huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ GV THCS của huyện đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên trung học cơ sở huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ĐOÀN TRỌNG THỌ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG THƯỜNG XUYÊN CHO GIÁO VIÊNT RUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN NẬM PỒ, TỈNH ĐIỆN BIÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2018
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ĐOÀN TRỌNG THỌ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG THƯỜNG XUYÊN CHO GIÁO VIÊNTRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN NẬM PỒ, TỈNH ĐIỆN BIÊN Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ TUYẾT HẠNH THÁI NGUYÊN - 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn Đoàn Trọng Thọ i
LỜI CẢM ƠN Luận văn này là kết quả của quá trình học tập và nghiên cứu tại Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên và quá trình công tác của bản thân tại trường THCS trên địa bàn huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên trong các năm qua. Với tình cảm chân thành, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn và sự kính trọng tới Lãnh đạo trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên, Khoa Tâm lý - Giáo dục và các Thầy giáo Cô giáo tham gia giảng dạy lớp cao học khóa 24B chuyên ngành Quản lý giáo dục, đã cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc, tận tình giúp đỡ, tạo điều kiện cho tác giả trong quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, với tấm lòng thành kính, xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến Tiến sĩ Nguyễn Thị Tuyết Hạnh, người hướng dẫn khoa học, đã chỉ bảo tận tình trong suốt quá trình nghiên cứu để tác giả hoàn thành luận văn đúng qui định. Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn Lãnh đạo UBND, Phòng GD&ĐT, Cán bộ quản lý và giáo viên của các trường trung học cơ sở trên địa trên địa bàn huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên cùng bạn bè, người thân đã tạo điều kiện cả về thời gian, vật chất, tinh thần trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu để tác giả hoàn thành luận văn đúng thời hạn. Trong quá trình học tập, nghiên cứu đề tài luận văn, mặc dù bản thân đã luôn cố gắng nhưng chắc chắn không tránh khỏi những khiếm khuyết.Kính mong được sự góp ý, chỉ dẫn của các Thầy, các Cô và các bạn đồng nghiệp. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, ngày 25 tháng 10 năm 2018 Tác giả Đoàn Trọng Thọ ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii DANH MỤC CÁCBẢNG ................................................................................... v DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ............................................................................ vi MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu...................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4 8. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG THƯỜNG XUYÊN CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ .........6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề bồi dưỡng giáo viên và quản lý bồi dưỡng giáo viên............................................................................................................... 6 1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài .............................................. 9 1.2.1. Quản lý....................................................................................................... 9 1.2.2. Bồi dưỡng, bồi dưỡng thường xuyên ...................................................... 10 1.2.3. Giáo viên, giáo viên THCS ..................................................................... 13 1.2.4. Quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên giáo viên trung học cơ sở....... 13 1.3. Hoạt động bồi dưỡng thường xuyên giáo viên Trung học cơ sở................ 14 1.3.1. Mục tiêu của bồi dưỡng thường xuyên giáo viên THCS ........................ 14 1.3.2. Nội dung bồi dưỡng thường xuyên giáo viên trung học cơ sở ................ 15 1.3.3. Phương pháp và hình thức tổ chức bồi dưỡng thường xuyên giáo viên trung học cơ sở................................................................................................... 16 iii
1.4. Quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên giáo viên Trung học cơ sở ...... 18 1.4.1. Vai trò của Hiệu trưởng trong quản lí hoạt động bồi dưỡng thường xuyên........ 18 1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên trung học cơ sở................................................................................................... 19 1.5. Một số yếu tố ảnh hưởng tới việc quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên trung học cơ sở ................................................................. 26 1.5.1. Yêu cầu về đổi mới công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên trong thời kỳ mới ..... 26 1.5.2. Nhận thức của giáo viên trung học cơ sở về bồi dưỡng thường xuyên.......... 26 1.5.3. Năng lực quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên của Hiệu trưởng ................................................................................................. 27 1.5.4. Chế độ chính sách, điều kiện làm việc của giáo viên .............................. 27 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNGBỒI DƯỠNG THƯỜNG XUYÊN CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN NẬM PỒ, TỈNH ĐIỆN BIÊN ......................................................................... 30 2.1. Khái quát về địa bàn nghiên cứu ................................................................ 30 2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội huyện Nậm Pồ ................................. 30 2.1.2. Đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên THCS huyện Nậm Pồ ................... 32 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ....................................................................... 34 2.2.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 34 2.2.2. Nội dung khảo sát .................................................................................... 34 2.2.3. Đối tượng khảo sát................................................................................... 35 2.2.4. Phương pháp khảo sát và xử lý dữ liệu ................................................... 35 2.3. Thực trạng nhận thức của CBQL và giáo viên THCS huyện Nậm Pồ về hoạt động bồi dưỡng thường xuyên ................................................................... 36 2.3.1. Nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên THCS .......................................................................................... 36 2.3.2. Nhận thức về mục đích, ý nghĩa của hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên THCS ................................................................................ 37 iv
2.3. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên trung học cơ sở huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên ................................................................ 40 2.3.1. Thực trạng thực hiện nội dung bồi dưỡng ............................................... 40 2.3.2. Thực trạng hình thức bồi dưỡng .............................................................. 43 2.3.3.Thực trạng phương pháp bồi dưỡng ......................................................... 47 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên trung học cơ sở huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên ................................................ 48 2.4.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên trung học cơ sở ............................................................................ 48 2.4.2. Thực trạng quản lý mục tiêu hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên trung học cơ sở................................................................................... 52 2.4.3. Thực trạng quản lý nội dung bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên trung học cơ sở................................................................................................... 54 2.4.4. Thực trạng quản lý phương pháp, hình thức bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên trung học cơ sở ............................................................................ 56 2.4.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên trung học cơ sở................................................................................... 58 2.4.6. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất phục vụ bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên trung học cơ sở ............................................................................ 60 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên trung học cơ sở..................................................... 62 2.6. Đánh giá chung thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên giáo viên trung học cơ sở huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên ................................ 63 2.6.1. Thành tựu và hạn chế............................................................................... 63 2.6.2. Nguyên nhân của thực trạng .................................................................... 66 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG THƯỜNG XUYÊN CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN NẬM PỒ,TỈNH ĐIỆN BIÊN .......................................................................... 69 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp .............................................................. 69 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................................ 69 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện, đồng bộ và thống nhất ................... 70 v
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................... 70 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi, tính hiệu quả ...................................... 71 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính linh hoạt, mềm dẻo ......................................... 72 3.2. Các biện pháp quản lý bồi dưỡng thường xuyên giáo viên trung học cơ sở huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên ..................................................................... 72 3.2.1. Biện pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức của CBQL và GV về bồi dưỡng thường xuyên trong bối cảnh đổi mới giáo dục ..................................... 72 3.2.2. Biện pháp 2: Tổ chức khảo sát nhu cầu BDTX để lập kế hoạch bồi dưỡng cho sát với nhu cầu và trình độ của GV ................................................. 76 3.2.3. Biện pháp 3: Quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên trung học cơ sở bằng qui trình quản lý khoa học ...................................... 78 3.2.4. Biện pháp 4: Huy động các nguồn lực cho hoạt động bồi dưỡng thường xuyên giáo viên trung học cơ sở .......................................................................... 85 3.2.5. Biện pháp 5: Đổi mới kiểm tra, giám sát và đánh giá hoạt động BDTX cho GV THCS.................................................................................................... 89 3.2.6. Biện pháp 6: Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý hoạt động BDTX giáo viên................................................................................................. 92 3.2.7. Biện pháp 7: Khuyến khích về vật chất và tinh thần đối với GV trong việc BDTX ......................................................................................................... 94 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 96 3.4. Khảo nghiệm về tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp ..................... 96 3.4.1. Tính cấp thiết của các biện pháp quản lý đã đề xuất ............................... 97 3.4.2. Tính khả thi của các biện pháp quản lý đã đề xuất.................................. 99 3.4.3. Mối quan hệ tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ............... 100 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 104 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. 107 PHỤ LỤC vi
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BD Bồi dưỡng CB Cán bộ CBQL Cán bộ quản lý CHXHCN Cộng hòa xã hội chủ nghĩa CNTT Công nghệ thông tin CNXH Chủ nghĩa xã hội CSTĐ Chiến sỹ thi đua CSVC Cơ sở vật chất GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo GDCD Giáo dục công dân GS Giáo sư GV Giáo viên HS Học sinh NV Nhân viên NXB Nhà xuất bản PCGD Phổ cập giáo dục PGS Phó Giáo sư PHHS Phụ huynh học sinh QLGD Quản lý giáo dục TDTT Thể dục thể thao TH Tiểu học THCN Trung học chuyên nghiệp THCS Trung học cơ sở TNTP Thiếu niên Tiền phong iv
DANH MỤC CÁCBẢNG Bảng 2.1. Cơ cấu tộc người huyện Nậm Pồ năm 2015 .................................. 31 Bảng 2.2. Cơ cấu đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viêncác trường THCS huyện Nậm Pồ (năm học 2018 - 2019) ................... 32 Bảng 2.3. Cơ cấu về trình độ của đội ngũ giáo viên THCS huyện Nậm Pồ ....... 33 Bảng 2.4. Thực trạng nhận thức về mục đích, ý nghĩa của hoạt độngbồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên THCS .................................... 38 Bảng 2.5. Mức độ phù hợp của nội dung bồi dưỡng thường xuyêncho giáo viên THCS huyện Nậm Pồ..................................................... 42 Bảng 2.6. Mức độ phù hợp của các hình thức bồi dưỡng thường xuyêncho giáo viên THCS huyện Nậm Pồ..................................................... 44 Bảng 2.7. Đánh giá mức độ thực hiện các hình thức bồi dưỡngthường xuyên cho giáo viên THCS huyện Nậm Pồ ................................... 46 Bảng 2.8. Đánh giá mức độ thực hiện các phương pháp bồi dưỡngthường xuyên cho giáo viên THCS huyện Nậm Pồ ................................... 47 Bảng 2.9. Mức độ thực hiện việc đánh giá nhu cầu bồi dưỡngthường xuyên của giáo viên THCS huyện Nậm Pồ ................................... 49 Bảng 2.10. Mức độ thực hiện việc lập kế hoạch bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên THCS huyện Nậm Pồ .............................................. 50 Bảng 2.11. Mức độ thực hiện các nội dung quản lý mục tiêu hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên THCS huyện Nậm Pồ ........... 53 Bảng 2.12. Mức độ thực hiện các khâu quản lý nội dung bồi dưỡng thường xuyêncho giáo viên THCS huyện Nậm Pồ .................................... 54 Bảng 2.13. Mức độ quản lý phương pháp, hình thức bồi dưỡngthường xuyên cho giáo viên THCS huyện Nậm Pồ ................................... 57 Bảng 2.14. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡngthường xuyên cho giáo viên THCS huyện Nậm Pồ ................................... 58 Bảng 2.15. Thực trạng quản lý CSVC phục vụ bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên THCS huyện Nậm Pồ..................................................... 60 Bảng 2.16. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đếnquản lý bồi dưỡngthường xuyên cho giáo viên THCS huyện Nậm Pồ ................................... 62 Bảng 3.1. Đánh giá về tính cấp thiết của các biện pháp quản lý đã đề xuất ....... 97 Bảng 3.2. Đánh giá về tính khả thi của các biện pháp quản lý đã đề xuất..... 99 v
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1. Nhận thức của CBQL, GV về về tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên THCS .................. 37 Biểu đồ 3.1. Mối quan hệ giữa tính cấp thiết và tính khả thi củacác biện pháp đề xuất .............................................................................. 102 vi
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong xã hội hiện đại, thông qua chức năng dạy học và giáo dục, đội ngũ giáo viên có vị trí, vai trò vô cùng quan trọng. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn đánh giá cao vai trò của đội ngũ giáo viên trong xã hội mới, coi họ là lớp người vẻ vang của đất nước, vì nếu “không có thầy giáo thì không có giáo dục”. Từ đó, Người cũng chỉ rõ: vấn đề then chốt, quyết định chất lượng giáo dục là phải xây dựng được một đội ngũ đông đảo những người làm công tác giáo dục yêu nghề, yêu trường, hết lòng thương yêu, chăm sóc, giáo dục học sinh… Cố Tổng bí thư Lê Duẩn cũng từng nói: “Đảng và nhân dân ta giao phó việc dạy dỗ con em mình cho các giáo viên, cũng là phó thác cho họ sứ mệnh đào tạo thế hệ tương lai cho cả dân tộc ta”. Nhà thơ Ấn Độ Tago viết: “Giáo dục một người đàn ông được một người đàn ông; giáo dục một người đàn bà được cả một gia đình; giáo dục một người Thầy được cả một xã hội”. Bên cạnh đó, công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của chiến lược giáo dục trong những năm đầu thế kỷ XXI. Đội ngũ giáo viên phải được xây dựng đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu và loại hình, có chất lượng ngày càng cao về đạo đức, lòng yêu nghề và năng lực sư phạm, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Đội ngũ giáo viên phổ thông nước ta có lịch sử về trình độ đào tạo ban đầu không cao, đa dạng về nguồn gốc đào tạo, tỉ lệ chưa đạt chuẩn đào tạo theo Luật Giáo dục còn cao, nhất là ở vùng khó khăn. Một bộ phận giáo viên các cấp còn non yếu trong việc sử dụng phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh, chưa có tiềm lực để đáp ứng yêu cầu khi phải dạy theo chương trình, SGK mới... Phương pháp bồi dưỡng giáo viên trong những năm qua còn bộc lộ các nhược điểm như mang tính “quảng canh”, thể hiện ở chỗ chưa bảo đảm đầy đủ yêu cầu phân hoá về trình độ, về nhu cầu của người giáo viên; chưa bảo đảm để người giáo viên tự học là chính; chưa chú ý đến những đặc điểm học 1
tập của người lớn... Xuất phát từ những vấn đề trên, công tác đào tạo lại và bồi dưỡng giáo viên cần tuân theo các định hướng lớn sau: Đào tạo lại để chuẩn hoá trình độ cho số giáo viên các cấp chưa đạt trình độ chuẩn đào tạo theo qui định của Luật Giáo dục. Từng bước đào tạo đội ngũ giáo viên cốt cán, giáo viên giỏi của các cấp học có trình độ đào tạo trên chuẩn. Tiếp tục thực hiện chương trình bồi dưỡng thường xuyên gắn liền với bồi dưỡng giáo viên phục vụ yêu cầu đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. Đổi mới phương thức học tập của giáo viên trong các chương trình đào tạo lại và bồi dưỡng theo hướng tập trung vào hoạt động của giáo viên với phương châm lấy tự học, tự bồi dưỡng là chính. Tăng cường tổ chức học tập theo nhóm môn học trong từng tập thể sư phạm. Tập trung bồi dưỡng về PPDH phát huy tính tích cực, độc lập, sáng tạo của học sinh. Không đi vào PPDH nói chung mà bồi dưỡng những PPDH cụ thể, áp dụng vào từng bài giảng để giáo viên có thể vận dụng ngay vào quá trình dạy học của mình. Tăng cường và có biện pháp đặc biệt để đào tạo bồi dưỡng các loại hình giáo viên còn thiếu ở các cấp học như thể dục, mỹ thuật, âm nhạc, giáo dục công dân, kỹ thuật, tin học... Đưa các nội dung giáo dục mang tính xã hội như phòng chống ma tuý, môi trường, dân số, giới tính... vào chương trình đào tạo và bồi dưỡng giáo viên. Để thực hiện các định hướng đó đòi hòi các cấp quản lý trong hệ thống giáo dục phải cùng chung tay. Nậm Pồ là một huyện miền núi của tỉnh Điện Biên. Hiện tại, ngành giáo dục của huyện quản lý 1.599 cán bộ giáo viên, trong đó: cấp Mầm non có 438 người, Tiểu học 751 người, THCS 410 người. Công tác bồi dưỡng GV hằng năm chủ yếu dừng lại ở việc học tập chính trị vào đầu năm học, công tác bồi dưỡng thường xuyên cho GV về nội dung, phương pháp dạy học, cập nhật những kiến thức khoa học mới chưa được quan tâm triển khai. Theo yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới, cấp THCS có những thay đổi nhất định: Thực hiện dạy học phát triển năng lực học sinh thông qua triển khai các mô hình dạy học tích hợp, trải nghiệm, hướng nghiệp,… đòi hỏi giáo viên THCS những năng lực 2
mới. Do đó, nhằm mục đích phát triển đội ngũ giáo viên THCS cơ bản đáp ứng đủ nhu cầu dạy và học, từng bước nâng cao về chất lượng chuyên môn nghiệp vụ, đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục hiện nay là một nhiệm vụ vô cùng cấp thiết hơn bao giờ hết. Xuất phát từ những lý do trên, tác giả lựa chọn đề tài nghiên cứu “Quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên trung học cơ sở huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên” nhằm đánh giá thực trạng quản lý hoạt động BDTX đội ngũ GVTHCS tại huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên, đồng thời đề xuất các biện pháp quản lý bồi dưỡng thường xuyên GV, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trong toàn huyện. 2. Mục đích nghiên cứu Từ kết quả nghiên cứu lý luận và thực trạng, đề xuất biện pháp quản lý hoạy động bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ GV của Hiệu trưởng các trường THCS huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ GV THCS của huyện đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động bồi dưỡng GV và quản lý hoạt động bồi dưỡng GV của hiệu trưởng các trường THCS. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ GV của hiệu trưởng các trường THCS huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. 4. Giả thuyết khoa học Nếu khảo sát và đánh giá được thực trạng bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ GV, quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ GV của hiệu trưởng các trường THCS tại huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên dựa trên tiếp cận quản lý các thành tố của quá trình bồi dưỡng thì có thể xác lập được các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ giáo viên phù hợp, khả thi nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ GV THCS của huyện đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận của quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên giáo viên trung học cơ sở. 5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng về quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ GV của hiệu trưởng các trường THCS huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. 5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ GV của hiệu trưởng các trường THCS huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu thực trạng công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ GV của hiệu trưởng tại 06/12 trường (2 trường THCS và 4 trường PTDTBT THCS) huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên gồm: Trường PTDTBT THCS Nà Hỳ, Trường PTDTBT THCS Nà Khoa, Trường PTDTBT THCS Chà Cang, Trường PTDTBT THCS Phìn Hồ, Trường THCS Chà Nưa, Trường THCS Tân Phong; - Tác giả tiến hành lấy ý kiến đánh giá của 297 người. Trong đó, cán bộ quản lý là 43 người, bao gồm 7 cán bộ Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Nậm Pồ và 36 Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng các trường THCS huyện Nậm Pồ. Giáo viên là 254 người thuộc 6 trường THCS trên địa bàn Nậm Pồ. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Phân tích, hệ thống hóa, tổng hợp hoá các tài liệu khoa học (các công trình nghiên cứu, sách, tạp chí, …) về bồi dưỡng giáo viên và quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên để xác lập cơ sở lý luận của đề tài 7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp chủ yếu là điều tra bằng phiếu hỏi Khảo sát 43 CBQL là Hiệu trưởng các trường THCS và PTDTBT THCS trên địa bàn huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên và chuyên viên Phòng GD&ĐT huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. 4
Khảo sát 254 GV của 06/12 trường THCS và PTDTBT THCS trên địa bàn huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. - Phương pháp nghiên cứu sản phẩm: Nghiên cứu một số kế hoạch, báo cáo sơ - tổng kết của một số trường THCS huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên, một số hồ sơ báo cáo thống kê số liệu tổng hợp đánh giá GV theo chuẩn nghề nghiệp, kế hoạch phát triển giáo dục hàng năm hoặc từng giai đoạn, chiến lược phát triển giáo dục của ngành GD&ĐT huyện Nậm Pồ, Sở GD&ĐT Điện Biên, Bộ GD&ĐT và các văn bản chỉ đạo... 7.3. Phương pháp hỗ trợ Sử dụng PP thống kê toán học để xử lý các số liệu trên phiếu điều tra, khảo sát bằng phần mềm SPSS for Windows phiên bản 11.5. 8. Cấu trúc của luận văn Luận văn trình bày với nội dung gồm 3 phần chính (Mở đầu, Nội dung, Kết luận) và danh mục tài liệu tham khảo. Phần nội dung được bố trí thành 3 chương. Chương 1: Cơ sở lý luận của quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên trung học cơ sở Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên Trung học cơ sởhuyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên Trung học cơ sởhuyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. 5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG THƯỜNG XUYÊNCHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề bồi dưỡng giáo viên và quản lý bồi dưỡng giáo viên Vấn đề BDTX cho đội ngũ GV là một trong những nhiệm vụ quan trọng để phát triển đội ngũ nhà giáo ngày càng có chất lượng đáp ứng được nhiệm vụ GD&ĐT trong tình hình mới, nhằm góp phần nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước. Vấn đề bồi dưỡng GV đã được quan tâm nghiên cứu từ lâu và ở mọi cấp độ từ cấp Bộ đến cấp trường. Trong các nghiên cứu về vấn đề bồi dưỡng GV nói chung, BDTX cho đội ngũ GV nói riêng của các nhà khoa học có một số công trình như: cuốn “Đào tạo và bồi dưỡng giáo viên” của Lê Trần Lâm [29], cuốn “Vấn đề giáo viên - Những nghiên cứu lí luận và thực tiễn” của Trần Bá Hoành [25]. Hai cuốn sách này dành một phần lớn dung lượng nói về công tác đào tạo BDGV ở Việt Nam cũng như những kinh nghiệm về đào tạo, bồi dưỡng GV ở một số nước châu Á, Đông Nam Á và ở Anh. Trong cuốn "Quản lý giáo dục tiểu học theo định hướng công nghiệp hóa -hiện đại hóa", các tác giả Hà Thế Truyền và Đặng Thị Thanh Huyền đã phân tích một trong những năng lực lãnh đạo trường học của hiệu trưởng đáp ứng yêu cầu đổi mới là: đẩy mạnh bồi dưỡng, phát triển chuyên môn cho đội ngũ giáo viên. Hiệu trưởng có kế hoạch tổ chức bồi dưỡng, hỗ trợ chuyên môn cho giáo viên; khuyến khích giáo viên tích cực học hỏi, thường xuyên dự giờ, trao đổi chia sẻ kinh nghiệm chuyên môn, thiết lập quy trình, công cụ giám sát, đánh giá khen thưởng hợp lý nhằm thúc đẩy giáo viên cải thiện, nâng cao chuyên môn [38, tr.264]. Vấn đề bồi dưỡng giáo viên là hướng nghiên cứu của nhiều đề tài các cấp, như "Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cải cách công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên phổ thông" của Nguyễn Thị Bình [18]; Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực 6
tiễn của việc đổi mới đào tạo giáo viên, đáp ứng yêu cầu giáo dục phổ thông trong thời kì CNH, HĐH và hội nhập quốc tế của Phan Trọng Ngọ [31]; Nghiên cứu giải pháp đổi mới quản lý đào tạo giáo viên ở các trường ĐHSP của Phạm Quang Huân [26]. Theo Nguyễn Thị Bình cùng nhóm tác giả đề tài "Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cải cách công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên phổ thông", công tác quản lý hoạt động bồidưỡng phải được hoạch định về kế hoạch, mục tiêu, nội dung, phương thức tổ chứcvà các điều kiện triển khai hiệu quả. Hoạt động bồi dưỡng giáo viên phải được quản lý từ cấp trung ương đến cấp tỉnh, huyện, trường học. Trong đó, cấp Trung ương có vai trò đềxuất chủ trương, hoạch định chính sách, chiến lược, kiểm tra đánh giá, cấp tỉnh,huyện là cấp trung gian, cấp trường quản lý thao tác [18]. Đặc biệt, nghiên cứu của tác giả Phạm Đỗ Nhật Tiến trong cuốn sách "Đổi mới đào tạo giáo viên trước yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục Việt Nam" do Nhà xuất bản Giáo dục ấn hành năm 2013 đã phân tích xu thế và một số mô hình đổi mới, cải cách đào tạo GV trên thế giới, đồng thời đưa ra những quan điểm về đổi mới đào tạo, bồi dưỡng giáo viên ở Việt Nam theo định hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế [37]. Trong chương trình đào tạo thạc sỹ về QLGD tại các nhà trường, có khá nhiều luận văn nghiên cứu về vấn đề bồi dưỡng giáo viên và quản lý bồi dưỡng giáo viên. Có thể dẫn ra một số luận văn tiêu biểu nghiên cứu trực tiếp về vấn đề quản lý bồi dưỡng giáo viên ở cấp trung học cơ sở như: “Một số giải pháp tăng cường quản lí công tác bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ giáo viên THCS Hà Nội trong giai đoạn hiện nay” của Phùng Thanh Kỷ (1998) [28]; “Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng GV của Hiệu trưởng các trường THCS thành phố Hạ Long- tỉnh Quảng Ninh” của Nguyễn Thị Nguyệt Quế (2010) [34]; “Quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên trung học cơ sở theo CNN trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng” của Trương Thị Thảo (2012) [35]; “Biện pháp bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trung học cơ sở thành phố Sơn La tỉnh Sơn 7
La” của Lưu Thị Thơm (2010) [36]; “Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên giáo viên THCS của Phòng GD&ĐT huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình” của Vũ Hồng Quân (2014) [33]. Các luận văn này đã phân tích thực trạng và đề xuất biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ GV phù hợp với đặc trưng điều kiện kinh tế - xã hội từng vùng, miền trên địa bàn từng tỉnh, thành phố và giai đoạn triển khai. Trên các tạp chí chuyên ngành hay trong các Hội thảo, nhiều bài viết về vấn đề bồi dưỡng GV theo chuẩn năng lực đáp ứng yêu cầu đổi mới hay nâng cao chất lượng bồi dưỡng GV đã được công bố, như: "Một số giải pháp bồi dưỡng GV đáp ứng yêu cầu đổi mới nền giáo dục" của Nguyễn Đức Vũ [40]; "Một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác bồi dưỡng đội ngũ GV THPT miền núi" của Nguyễn Tiến Phúc [32]; "Chất lượng bồi dưỡng GV THPT - thực trạng và giải pháp" của Phạm Thị Kim Anh [15]; "Phát triển nghiệp vụ cho GV Việt Nam dựa trên nhu cầu và chuẩn năng lực" của Nguyễn Thị Ngọc Bích [17]. Trong bài viết "Vấn đề bồi dưỡng GV phổ thông hiện nay - Thực trạng và giải pháp", tác giả Phạm Thị Kim Anh đã tập trung trình bày về thực trạng bồi dưỡng GV phổ thông hiện nay từ nội dung đến cách thức tổ chức, hình thức, phương pháp bồi dưỡng; nêu ra những kết quả đã đạt được cũng như chỉ rõ những bất cập, hạn chế, yếu kém của công tác bồi dưỡng GV. Từ đó, bài viết đưa ra những biện pháp để đổi mới, nâng cao chất lượng bồi dưỡng GV [15]. Ngoài các nghiên cứu về bồi dưỡng giáo viên nói chung, còn có các công trình nghiên cứu về vấn đề bồi dưỡng một năng lực cụ thể nào đó cho giáo viên. Luận án Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trường trung học phổ thông theo chuẩn nghề nghiệp của Trần Thị Hải Yến [41]; Luận án Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học cơ sở Thành phố Hà Nội của Nguyễn Thị Tuyết [39]. Các công trình này đã nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực trạng về giáo viên, bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viện và quản lý bồi 8
dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên.Từ đó, đề xuất các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên nhằm nâng cao chất lượng dạy học. Nhìn chung, các nghiên cứu đã tập trung nêu lên thực trạng cũng như biện pháp để đổi mới công tác bồi dưỡng GV sao cho có hiệu quả. Chưa có công trình nào nghiên cứu trực tiếp về vấn đề quản lý hoạt động bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên trung học cơ sở ở huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên.Những công trình có liên quan của các tác giả đi trước là tài liệu tham khảo quý báu để tác giả thực hiện đề tài này. 1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài 1.2.1. Quản lý Dưới các góc độ tiếp cận khác nhau, các nhà nghiên cứu đã đưa ra các khái niệm quản lý theo nhiều cách khác nhau. Tác giả Đặng Quốc Bảo: “Quản lý là quá trình tác động gây ảnh hưởng của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý nhằm đạt được mục tiêu chung” [16, tr.17]. Tác giả Trần Kiểm: “Quản lý là những tác động của chủ thể quản lý trong việc huy động, phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức (chủ yếu là nội lực) một cách tối ưu nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất” [27, tr.8]. Tác giả Bùi Minh Hiền cho rằng: “Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu đề ra” [24, tr.12]. Các khái niệm về quản lý vừa trình bày ở trên có một điểm đồng nhất là đều đề cập đến tác động của chủ thể quản lý để đưa tổ chức đạt được các mục tiêu với hiệu quả cao. Hiệu quả của công tác quản lý cao hay thấp hoàn toàn phụ thuộc vào mối quan hệ qua lại nhiều chiều giữa các yếu tố chủ thể quản lý - khách thể quản lý - mục đích hướng đến bằng các phương pháp quản lý khoa học, công cụ quản lý phù hợp. 9