Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THPT huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình

Chia sẻ: Tiểu Ngư | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:110

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu lí luận về quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh THPT các trường THPT huyện Hưng Hà, Thái Bình, luận văn đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh THPT theo chương trình giáo dục phổ thông mới trên địa bàn huyện.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chương trình giáo dục phổ thông mới ở các trường THPT huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM –––––––––––––––––––– BÙI THỊ NGUYỆT QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI Ở CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN HƢNG HÀ, TỈNH THÁI BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2020
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM -------------------- BÙI THỊ NGUYỆT QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI Ở CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN HƢNG HÀ, TỈNH THÁI BÌNH Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn: PGS TS. Nguyễn Thị Mai Lan THÁI NGUYÊN - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn Thạc sĩ quản lí giáo dục “Quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới các trƣờng trung học phổ thông huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình” là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi. Toàn bộ phần số liệu và kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng./. Thái Nguyên, tháng 6 năm 2020 Tác giả luận văn Bùi Thị Nguyệt i
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn “Quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới các trƣờng trung học phổ thông huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình”, ngoài sự cố gắng, nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận đƣợc rất nhiều sự giúp đỡ tận tình của các thầy giáo, cô giáo, các cơ quan, trƣờng học. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến Ban Giám hiệu trƣờng Đại học sƣ phạm Thái Nguyên, các thầy giáo, cô giáo phòng Đào tạo, Khoa Tâm lý - Giáo dục, các nhà khoa học, các thầy giáo, cô giáo trong và ngoài Trƣờng Đại học Sƣ phạm Thái Nguyên đã giảng dạy trong suốt quá trình học tập. Đặc biệt, tôi xin trân trọng cảm ơn PGS.TS. Nguyễn Thị Mai Lan, ngƣời đã trực tiếp, tận tình hƣớng dẫn khoa học, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ, tạo điều kiện của Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thái Bình, phòng Giáo dục Trung học - Sở Giáo dục và Đào tạo Thái Bình, Ban Giám hiệu, các thầy cô giáo ở các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Hƣng Hà; cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã động viên, nhiệt tâm, nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn. Trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài, mặc dù đã có nhiều cố gắng nhƣng luận văn không thể tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Kính mong nhận đƣợc sự đóng góp ý kiến của các nhà khoa học, các thầy cô giáo, bạn bè đồng nghiệp để luận văn đƣợc hoàn chỉnh hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 6 năm 2020 Tác giả luận văn Bùi Thị Nguyệt ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...........................................................................................................i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................... iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................................. viii DANH MỤC CÁC BẢNG ...........................................................................................ix MỞ ĐẦU .......................................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................................2 3. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................................3 4. Khách thể và Đối tƣợng ............................................................................................. 3 5. Giả thuyết khoa học ...................................................................................................3 6. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................................3 7. Phƣơng pháp nghiên cứu ...........................................................................................4 8. Cấu trúc của luận văn.................................................................................................5 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO CHƢƠNHG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI ...........................................6 1.1. Tổng quan nghiên cứu đề tài...................................................................................6 1.1.2. Nhƣng nghiên cứu ở Việt Nam ............................................................................7 1.2. Chƣơng trình giáo dục phổ thônng 2018 và nhƣng yêu cầu đặt ra đối với hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh ..........................................................9 1.3. Đánh giá kết quả học tập của học sinh ở trƣờng THPT theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 .............................................................................................. 12 1.3.1. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi của học sinh THPT ...................................................12 1.3.2. Khái niệm về đánh giá, đánh giá học sinh .......................................................... 15 1.3.3. Mục tiêu đánh giá kết quả học tập của học sinh THPT theo chƣơng trình GDPT năm 2018 ..........................................................................................................18 1.3.4. Ý nghĩa của việc đánh giá kết quả học tập của học sinh THPT theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 .....................................................................................18 iii
1.3.5. Nguyên tắc đánh giá kết quả học tập của học sinh THPT theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 .............................................................................................. 19 1.3.6. Chức năng của hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trƣờng trung học phổ thông theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ............................... 20 1.3.7. Quy trình đánh giá kết quả học tập của học sinh trung học phổ thông theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ........................................................................21 1.3.8. Các phƣơng pháp đánh giá kết quả học tập của học sinh THPT theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ........................................................................22 1.3.9. Hình thức đánh giá kết quả học tập của học sinh trung học phổ thông .............23 1.4. Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh ở trƣờng THPT theo chƣơng trình GDPT 2018 ....................................................................................24 1.4.1. Khái niệm quản lý, quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh THPT theo chƣơng trình GDPT 2018. .................................................................24 1.4.2. Nội dung quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh ở trƣờng trung học phổ thông 2018 .............................................................................................. 27 1.4.3. Chỉ đạo triển khai hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh ở trƣờng trung học phổ thông theo CTGD 2018 ............................................................... 30 1.4.4. Kiểm tra giám sát việc thực hiện kế hoạch hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh............................................................................................................32 1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh ở trung học phổ thông theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 .............33 1.5.1. Nhận thức của CBQL và giáo viên nhà trƣờng về vai trò của đánh giá KQHT của học sinh theo CTGDPT 2018 ....................................................................33 1.5.2. Năng lực quản lý hoạt động đánh giá KQHT của học sinh của Hiệu trƣởng và các cán bộ quản lý trong nhà trƣờng .......................................................... 34 1.5.3. Năng lực đánh giá kết quả học tập của học sinh theo CTGDPT 2018 của đội ngũ giáo viên..........................................................................................................35 1.5.4. Chất lƣợng học sinh ........................................................................................... 35 1.5.5. Những quy định về đánh giá kết quả học tập của học sinh của ngành/nhà trƣờng ........................................................................................................36 iv
1.5.6. Điều kiện cơ sở vật chất phục vụ hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh ở trƣờng THPT .............................................................................................. 36 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ............................................................................................ 37 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QỦA HỌC TẬP CỦA HỌC SINH CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN HƢNG HÀ, TỈNH THÁI BÌNH THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI ................................................................ 39 2.1. Vài nét về giáo dục trung học phổ thông huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình ..........39 2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng ..........................................................................42 2.2.1. Mục đích khảo sát .............................................................................................. 42 2.2.2. Phạm vi và đối tƣợng khảo sát ...........................................................................42 2.2.3. Nội dung khảo sát .............................................................................................. 42 2.2.4. Phƣơng pháp khảo sát ........................................................................................43 2.3. Thực trạng đánh giá kết quả học tập của học sinh các trƣờng trung học phổ thông huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình ........................................................................44 2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về đánh giá kết qủa học tập của học sinh theo CTGDPT 2018 ở các trƣờng trung học phổ thông huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình...................................................................................44 2.3.2. Thực trạng việc thực hiện mục tiêu đánh giá học sinh theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà, Thái Bình .................46 2.3.3. Thực trạng mức độ thực hiện các nguyên tắc đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà tỉnh Thái Bình .............................................................................................. 48 2.3.4. Thực trạng phƣơng pháp đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ở các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà tỉnh Thái Bình .....................................................................................................................49 2.3.5. Thực trạng các hình thức đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chƣơng trình GDPT 2018 ở các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình ........51 2.4. Thực trạng quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh các trƣờng trung học phổ thông huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình theo chƣơng trình GDPT 2018 ..................................................................................................................52 v
2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch đánh giá kết quả học tập của học sinh các trƣờng trung học phổ thông huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình theo chƣơng trình GDPT 2018 ...............52 2.4.2. Thực trạng về tổ chức thực hiện hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh các trƣờng trung học phổ thông huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình theo chƣơng trình GDPT 2018 ............................................................................................ 54 2.4.3. Thực trạng chỉ đạo triển khai hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh các trƣờng trung học phổ thông huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình theo chƣơng trình GDPT 2018 ............................................................................................ 56 2.4.4. Thực trạng kiểm tra hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh ở các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà tỉnh Thái Bình theo chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018 ....................................................................................................................58 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng tới quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình theo CTGDPT 2018 ......59 2.6. Đánh giá chung về thực trạng ...............................................................................61 2.6.1. Những kết quả đạt đƣợc .....................................................................................61 2.6.2. Những tồn tại, hạn chế .......................................................................................61 2.6.3. Nguyên nhân của thực trạng ..............................................................................61 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ............................................................................................ 62 Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN HƢNG HÀ, TỈNH THÁI BÌNH THEO CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018..............................................................................................................64 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ........................................................................64 3.1.1. Đảm bảo tính khoa học ......................................................................................64 3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn ......................................................................................64 3.1.3. Đảm bảo tính hệ thống.......................................................................................64 3.1.4. Đảm bảo tính khả thi .......................................................................................... 64 3.2. Biện pháp quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chƣơng trình GDPT 2018 ở các Trƣờng THPT huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình ......65 vi
3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức cho CBQL, giáo viên, cha mẹ học sinh và học sinh về đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chƣơng trình GDPT 2018 ...........65 3.2.2. Xây dựng quy trình và thực hiện quy trình đánh giá kết quả học tập của học sinh cho từng môn học theo quy định chung ........................................................69 3.2.3. Tổ chức bồi dƣỡng nâng cao năng lực đánh giá KQHT HS theo CTGDPT 2018 cho đội ngũ GV các trƣờng THPT ......................................................................71 3.2.4. Chỉ đạo tăng cƣờng sinh hoạt tổ chuyên môn về đổi mới kiểm tra - đánh giá kết quả học tập của học sinh theo CTGDPT 2018 kết hợp với công tác quản lí chặt chẽ hồ sơ...............................................................................................................74 3.2.5. Chỉ đạo đổi mới kiểm tra, giám sát hoạt động kiểm tra - đánh giá kết qủa học tập của học sinh theo chƣơng trình GDPT 2018, động viên khen thƣởng và xử lí nghiêm sai phạm ..................................................................................................75 3.2.6. Tăng cƣờng ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lí kiểm tra - đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chƣơng trình GDPT 2018 ......................................77 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ...........................................................................79 3.4. Khảo nghiệm về mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chƣơng trình GDPT 2018 ở các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình .................................................................80 3.4.1. Giới thiệu về quá trình khảo nghiệm .................................................................80 3.4.2. Kết quả khảo nghiệm .........................................................................................81 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 .......................................................................................... 84 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................................86 TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................89 PHỤ LỤC vii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Bộ GD&ĐT : Bộ giáo dục và đào tạo CBQL : Cán bộ quản lý CSVC : Cơ sở vật chất GV : Giáo viên HS : Học sinh KT : Kiểm tra KTĐG : Kiểm tra đánh giá PPDH : Phƣơng pháp dạy học TB : Trung bình TBDH : Thiết bị dạy học THCS : Trung học cơ sở THPT : Trung học phổ thông TTCM : Tổ trƣởng chuyên môn UBND : Ủy ban nhân dân viii
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Thống kê trình độ chuyên môn giáo viên của 4 trƣờng ........................... 40 Bảng 2.2. Tỉ lệ giáo viên đạt chuẩn theo nhóm môn học của 4 trƣờng ....................40 Bảng 2.3. Tỉ lệ giáo viên đạt chuẩn theo từng đơn vị trƣờng ...................................41 Bảng 2.4. Thống kê số giáo viên, số lớp, số học sinh của 4 trƣờng .........................41 Bảng 2.5. Thực trạng nhận thức về hoạt động đánh giá học sinh theo chƣơng trình GDPT 2018 ......................................................................................44 Bảng 2.6. Thực trạng mức độ thực hiện mục tiêu đánh giá học sinh theo chƣơng trình GDPT 2018 ở các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà, Thái Bình .........46 Bảng 2.7. Thực trạng mức độ thực hiện các nguyên tắc đánh giá KQHT của học sinh theo chƣơng trình GDPT mới ........................................................... 48 Bảng 2.8. Thực trạng mức độ sử dụng phƣơng pháp đánh giá KQHT của HS theo chƣơng trình GDPT 2018 ở các trƣờng THPT huyện Kiến Xƣơng, tỉnh Thái Bình ..............................................................................50 Bảng 2.9. Đánh giá của CBQL, GV trƣờng THPT về thực trạng thực hiện các hình thức đánh giá KQHT của HS theo chƣơng trình GDPT 2018 .........52 Bảng 2.10. Đánh giá của CBQL trƣờng TH về thực trạng lập kế hoạch đánh giá KQHT môn TV theo hƣớng PTNL học sinh ............................................53 Bảng 2.11. Đánh giá của CBQL trƣờng THPT huyện Hƣng Hà tỉnh Thái Bình về thực trạng tổ chức thực hiện hoạt động đánh giá KQHT cuả HS theo chƣơng trình GDPT 2018 .........................................................................54 Bảng 2.12. Đánh giá của CBQL trƣờng THPT huyện Hƣng Hà tỉnh Thái Bình về thực trạng chỉ đạo triển khai hoạt động đánh giá KQHT của học sinh theo CTGDPT 2018 ..................................................................................56 Bảng 2.13. Đánh giá của CBQL trƣờng THPt huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình về thực trạng kiểm tra hoạt động đánh giá KQHT của học sinh theo CTGDPT 2018 .......................................................................................... 58 Bảng 2.4. Đánh giá của CBQL, GV trƣờng THPT huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình về thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý đánh giá KQHT của học sinh theo CTGDPT 2018 ............................................................................59 Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm về mức độ cấp thiết của các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá KQHT của HS theo CTGDPT 2018 .........................82 Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm về tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá KQHT của HS theo CTGDPT 2018 ............................................83 ix
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong giáo dục học, đánh giá đƣợc hiểu là những quá trình hình thành những nhận định, phán đoán về kết quả công việc, dựa vào sự phân tích những thông tin thu đƣợc đối chiếu với mục tiêu, tiêu chuẩn đề ra, nhằm đề xuất những quyết định thích hợp để cải thiện thực trạng, điều chỉnh, nâng cao chất lƣợng và hiệu quả công tác giáo dục. Qua cách hiểu trên, đánh giá trong giáo dục không chỉ ghi nhận thực trạng mà còn đề xuất những quyết định làm thay đỏi thực trạng giáo dục theo chiều hƣớng mong muốn của xã hội. Đánh giá (ĐG) là một khâu quan trọng không thể thiếu trong quá trình giáo dục. Trong đó ĐG là hoạt động thu thập thông tin về mức độ thực hiện mục tiêu, từ đó đánh giá hiệu quả hoạt động dạy học và giáo dục. Căn cứ mục tiêu dạy học để quyết định nội dung, hình thức ĐG. Đổi mới phƣơng pháp dạy học (PPDH) và đổi mới ĐG là 2 mặt thống nhất hữu cơ của quá trình dạy học, trong đó đổi mới ĐG chính là động lực để thúc đẩy đổi mới PPDH. Đổi mới PPDH phải dựa trên kết quả đổi mới ĐG và ngƣợc lại đổi mới ĐG chỉ phát huy hiệu quả cuối cùng khi thông qua đổi mới PPDH. Trong quá trình dạy học, việc đánh giá học sinh không chỉ nhằm mục đích nhận định thực trạng và điều chỉnh hoạt động của học trò mà còn đồng thời tạo điều kiện nhận định thực trạng và điều chỉnh dạy của Thầy. Trong phƣơng pháp tích cực, giáo viên phải hƣớng dẫn học sinh kĩ năng tự đánh giá để tự điều chỉnh cách học. Liên quan với điều này, giáo viên cần tạo điều kiện thuận lợi để học sinh đƣợc tham gia đánh giá lẫn nhau. Xu thế chung của thế giới về đánh giá kết quả học tập là đề cao tính khách quan, công bằng, minh bạch nhằm xác nhận đƣợc chính xác phẩm chất và năng lực của ngƣời học để đánh giá một cách toàn diện cần kết hợp nhiều hình thức đánh giá khác nhau: đánh giá trong quá trình học tập kết hợp với đánh giá qua các bài kiểm tra, bài thi cuối kì, cuối năm; đánh giá kết quả hoạt động của cá nhân và hoạt động theo nhóm, đánh giá của thầy và tự đánh giá của học trò, đánh giá của nhà trƣờng, của gia đình và xã hội. 1
Theo nội dung nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 của Hội nghị lần thứ 8 - Ban chấp hành trung ƣơng khóa XI của Đảng về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục - đào tạo nhấn mạnh, đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của chƣơng trình giáo dục (mục tiêu, nội dung, phƣơng pháp giáo dục) theo hƣớng phát triển phẩm chất và năng lực ngƣời học [2]. Đổi mới hình thức và phƣơng pháp kiểm tra, thi và đánh giá chất lƣợng giáo dục, đảm bảo trung thực, khách quan, chính xác theo yêu cầu năng lực, phẩm chất ngƣời học. Ứng dụng các thành tựu khoa học mới về đánh giá giáo dục nhằm đảm bảo hoạt động kiểm tra, thi và đánh giá sẽ cung cấp những cơ sở tin cậy cho việc điều chính cách dạy, cách học. Bộ giáo dục và đào tạo đã ban hành thông tƣ số Thông tƣ số 26/2020/TT BGDĐT ngày 26 tháng 08 năm 2020 của Bộ GD&ĐT Thông tƣ sửa đổi một số điều của Quy chế đánh giá , xếp loại học sinh THCS và học sinh THPT ban hành kèm theo thông tƣ 58/2011 /TT- BGDĐT ngày 12.12.2011 của Bộ trƣởng bộ giáo dục và đào tạo[9]. Tuy nhiên, trên thực tế, việc kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh trong trƣờng phổ thông chƣa đƣợc đề cao đúng mức. Theo các nhà nghiên cứu giáo dục, phải đảm bảo nguyên tắc “kiểm tra - đánh giá” của giáo viên phải kích thích đƣợc sự tự kiểm tra - đánh giá của ngƣời học và phải kiểm tra chính xác, khách quan thành kết quả học tập của học sinh diễn ra đúng định hƣớng, đạt đƣợc mục đích yêu cầu, cần phải thƣờng xuyên đặt dƣới sự quản lí chặt chẽ của các cấp quản lí. Trong quá trình quản lí đó yếu tố đổi mơi quản lí cần đƣợc quan tâm đúng mức, sát sao, các biệp pháp quản lí luôn đƣợc điều chỉnh, bổ sung… Các trƣờng THPT trên địa bàn huyện Hƣng Hà cũng không đứng ngoài thực trạng trên. Qua thực tiễn công tác, tôi nhận thấy công tác quản lí hoạt động kiểm tra, đánh giá trong đổi mới nâng cao chất lƣợng hoạt động kiểm tra. Đánh giá kết quả học tập của học sinh là rất quan trọng, cần thiết. Vì thế, tôi đã lựa chọn đề tài “Quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới ở các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình” làm luận văn tốt nghiệp. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lí luận về quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh THPT các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà, Thái Bình luận văn đề xuất một số 2
biện pháp quản lí hoạt động kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh THPT theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới trên địa bàn huyện. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu - Xác lập cơ sở lí luận về quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh THPT theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới theo. - Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh của học sinh các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình - Đề xuất một số biện pháp quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chƣơng trình GDPT 2018 ở các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình 4. Khách thể và Đối tƣợng 4.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh trƣờng THPT 4.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà tỉnh Thái Bình 5. Giả thuyết khoa học Hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh ở các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà tỉnh Thái Bình trong thời gian qua đã đƣợc quan tâm, thực hiện, tuy nhiên, so với yêu cầu của chƣơng trình giáo dục phổ thông mới (CTGDPT năm 2018) vẫn còn một số bất cập. Nếu đề xuất và thực hiện một cách đồng bộ các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh một cách khoa học, phù hợp với điều kiện thực tiễn nhà trƣờng và đặc điểm học sinh thì sẽ nâng cao hiệu quả hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh, phát triển đƣợc NLHS, đáp ứng yêu cầu chƣơng trình giáo dục phổ thông mới. 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu Luận văn đi sâu nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh của Hiệu trƣởng các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà tỉnh Thái Bình theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới (còn gọi là chƣơng trình giáo dục phổ thông 2018) 3
6.2. Giới hạn về phạm vi và khách thể khảo sát Đề tài nghiên cứu trên 4 trƣờng THPT huyện Hƣng Hà gồm: trƣờng THPT Hƣng Nhân, THPT Bắc Duyên Hà, THPT Đông Hƣng Hà, THPT Nam Duyên Hà. Thông tin số liệu đƣợc dùng từ năm 2015 - 2020 của các trƣờng đƣợc nghiên cứu đến nay(áp dụng thông tƣ số 58/2011/TT-BGDĐT ngày 12/12/2011 của Bộ giáo dục và đào tạo vào đánh giá, xếp loại học sinh THCS và THPT) Thông tƣ số 26/2020/TT BGDĐT ngày 26 tháng 08 năm 2020 của Bộ GD&ĐT Thông tƣ sửa đổi một số điều của Quy chế đánh giá , xếp loại học sinh THCS và học sinh THPT ban hành kèm theo thông tƣ 58/2011 /TT- BGDĐT ngày 12.12.2011 của Bộ trƣởng bộ giáo dục và đào tạo - Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 8/2019 đến tháng 4/2020. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Các phương pháp nghiên cứu lý luận Sử dụng các phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, hệ thống hóa, khái quát hóa nhằm nghiên cứu các tài liệu, các công trình có liên quan, các văn bản quy phạm pháp luật, các văn bản chỉ đạo của các ngành, các cấp có liên quan để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. 7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Xây dựng hệ thống câu hỏi điều tra trên CBQL, GV và học sinh với mục đích thu thập các số liệu nhằm xác định thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh của Hiệu trƣởng các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình. 7.2.2. Phương pháp quan sát sư phạm Qua việc quan sát hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh của đội ngũ cán bộ, GV trong nhà trƣờng từ đó thu thập số liệu nhằm làm sáng tỏ thực trạng quản lý quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh của Hiệu trƣởng các trƣờng THPT. 7.2.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm Phân tích các văn bản hƣớng dẫn hoạt động dạy học theo định hƣớng phát triển năng lực HS; tổng hợp các tài liệu, minh chứng, những thuận lợi, khó khăn về quản lý 4
hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh của Hiệu trƣởng các trƣờng THPT theo chƣơng trình GDPT năm 2018. Từ đó rút ra những kết luận làm cơ sở cho việc đề xuất các biện pháp nhằm cải tiến công tác quản lý quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo chƣơng trình GDPT năm 2018 của Hiệu trƣởng các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình 7.2.4. Phương pháp chuyên gia Tham khảo ý kiến của lãnh đạo, chuyên viên Sở Giáo dục và Đào tạo, các đồng chí Hiệu trƣởng, GV giảng dạy lâu năm, các nhà quản lý,… để có thêm thông tin tin cậy đảm bảo tính khách quan cho các kết quả nghiên cứu. Tiến hành khảo nghiệm các biện pháp đã đề xuất để khẳng định tínhcần thiết, khả thi của các biện pháp đó. 7.3. Phương phápxử lý số liệu bằng toán thống kê Thực hiện bằng một số thuật toán của toán học thống kê áp dụng trong nghiên cứu giáo dục. Phƣơng pháp này đƣợc sử dụng với mục đích xử lý các kết quả đều tra, nghiên cứu, đồng thời đánh giá mức độ tin cậy của phƣơng pháp điều tra. 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài các phần Mở đầu, Kết luận và khuyến nghị,Tài liệu tham khảo và các Phụ lục, luận văn đƣợc trình bày trong 3 chƣơng cụ thể nhƣ sau: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quả lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh THPT Chƣơng 2: Thực trạng quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình. Chƣơng 3: Biện pháp quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình 5
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO CHƢƠNHG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI 1.1. Tổng quan nghiên cứu đề tài 1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới Trên thế giới, từ những thập niên 80 của thế kỉ XX khoa học giáo dục đã có một cuộc cách mạng về đánh giá với những thay đổi về triết lí, quan điểm, phƣơng pháp và các hoạt động cụ thể. Các thay đổi trên thế giới thể hiện các quan điểm mới: coi ngƣời học và quá trình học tập là trung tâm của toàn bộ hoạt động giáo dục. Cùng với sự phát triển của khoa học giáo dục, khoa học về kiểm tra đánh giá cũng đƣợc nghiên cứu phát triển và xuất hiện một số khái niệm mới. Đánh giá đƣợc hiểu là một khoa học tự thân luôn luôn gắn liền với hoạt động dạy học và hoạt động giáo dục, nhiều nƣớc trên thế giới đều rất quan tâm đến khoa học đánh giá trong giáo dục, dạy học. Trên thế giới, thời kỳ tiền tƣ bản chủ nghĩa (thế kỷ XV - XVIII) lần đầu tiên trong lịch sử giáo dục thế giới, nhà giáo dục Tiệp Khắc J.A.Comensky đã đặt nền móng cho lý luận dạy học ở nhà trƣờng và xây dựng thành một hệ thống vấn đề trong tác phẩm "Phép giảng dạy vĩ đại", trong đó có nêu ý nghĩa, vai trò của kiểm tra, đánh giá quá trình lĩnh hội tri thức của học sinh, ông lƣu ý việc kiểm tra, đánh giá phải căn cứ vào mục tiêu học tập và hƣớng dẫn học sinh tự kiểm tra, đánh giá kiến thức của bản thân [dẫn theo 14]. Nghiên cứu lý thuyết chung về đánh giá trong lớp học nhƣ công trình của C.A. Paloma và Robert L. Ebel “Measuring Educational Achievement” (Đo lƣờng thành tích giáo dục) đã mô tả rất chi tiết phƣơng pháp đo lƣờng đánh giá học sinh ở các trƣờng phổ thông ở Mỹ. Công trình này cho thấy việc đánh giá học sinh cần tập trung vào đánh giá quá trình kiểm tra [34].Cuốn “Measurement and Evaluation in Teaching” (Đo lƣờng và đánh giá trong dạy học) của Norman E. Gronlund giới thiệu tới GV và những ngƣời đang tìm hiểu nghiệp vụ sƣ phạm về những nguyên tắc và quy trình đánh giá cần thiết cho việc dạy học hiệu quả. Trong cuốn sách này, tác giả đã tiếp tục khẳng định ngƣời học là đối tƣợng của các đánh giá và đo lƣờng sƣ phạm, tác giả đã đề cập cácnội dung, hình thức và nguyên tắc trong đánh giá [24]. 6
Trong quyển “A Teacher's Guide to Assessment” (Hƣớng dẫn GV đánh giá) do D.s. Frith và H.G.Macintosh lại viết rất cụ thể, chuyên sâu về những lý luận cơ bản của đánh giá trong lớp học, cách lập kế hoạch đánh giá, cách đánh giá, cho điểm, và cả cách thức đánh giá bằng nhận xét của giáo viên đối với học sinh. Đây là cuốn sách gọi mở rất nhiều cho nhà quản lý trong công tác quản lý hoạt động đánh giá học sinh [9 ] Bên cạnh đó, cuốn tài liệu thể hiện xu hƣớng đánh giá hiện đại đang thịnh hành của Anthony J.Nitko, Đại học Arizona (Mỹ) mang tên “Educational Assessment of Students” (Đánh giá học sinh) một lần nữa đã đề cập đến rất nhiều nội dung của dánh giá học sinh, bao gồm: Phát triển các kế hoạch giảng dạy kết hợp với đánh giá; các đánh giá về mục tiêu, hiệu quả; đánh giá học sinh. Không chỉ vậy, cuốn sách còn cho rằng: Đánh giá học sinh còn là trách nhiệm to lớn của ngƣời Hiệu trƣởng trong nhà trƣờng, hiệu quả của công tác đánh giá có tốt hay không là do năng lực quản lý của ngƣời Hiệu trƣởng nhà trƣờng. Nhƣ vậy, tác phẩm này đã nêu lên vai trò, tầm quan trọng của công tác quản lý trong đánh giá học sinh nói chung [1]. Ngoài ra có những nghiên cứu cụ thể về quản lý hoạt động đánh giá học sinh trong các nhà trƣờng hiện nay, nhƣ Cuốn “Monitering Educational Achivement” của N.Postlethwaite (2004); cuốn “Monitering Evaluation: Some Tools, Methods and Approches” do Worbank phát hành (2004); cuốn “Managing Evaluation in Educational” của Kath Aspinwall, Tim Simkins, John F. Wilkinson and M. John Me Auley (1992); cuốn “Mƣời bƣớc tiến tới hệ thống giảm sát và đảnh giá dựa trên kết quả” của Jody Zall Kusek, Ray C.Rist (2005),... Trong các cuốn tài liệu này đã chỉ cho ngƣời đọc thấy các nghiệp vụ quản lý cần thực hiện để quản lý hoạt động đánh giá học sinh nhƣ thế nào cho hiệu quả, làm thế nào cần đánh giá học sinh trong bối cảnh đổi mói giáo dục trên phạm vi toàn cầu. Nhƣ vậy các công trình nghiên cứu nƣớc ngoài thể hiện sự quan tâm cũngnhƣđánh giá vai trò quan trọng của đánh giá học sinhTuynhiên, các nghiên cứu mới dừng lại ở việc mô tả hoạt động đánh giá vàvaitrò của đánh giá trong quá trình dạy học, còn vấn đề quản lý hoạt độngđánh giá chƣa đƣợc đề cập và nghiêncứu. 1.1.2. Nhưng nghiên cứu ở Việt Nam Ở Việt Nam, nhiều công trình nghiên cứu về khoa học đánh giá nhƣ: 7
Tác giả Trần Bá Hoành đã nhận định rằng “việc đánh giá không thể chỉ dừng lại ở yêu cầu tái hiện các kiến thức, rèn luyện các kỹ năng đã học mà phải khuyến khích tư duy, năng động, sáng tạo, phát hiện sự chuyển biến về xu hướng, hành vi của học sinh trước các vấn đề của đời sống, gia đình và cộng đồng, rèn luyện khả năng phát hiện và giải quyết các vấn đề nảy sinh trong những tình huống thực tế” [13]. Theo tác giả Trần Thị Tuyết Oanh cho rằng “đánh giá học sinh là quá trình thu thập và xử lý thông tin về trình độ, khả năng mà người học thực hiện các mục tiêu học tập đã xác định, nhằm tạo cơ sở cho những quyết định sư phạm của giáo viên, cho nhà trường và bản thân học sinh để giúp họ học tập tiến bộ hơn” [23]. Theo tác giả Nguyễn Thị Tính “Đánh giá trong giáo dục là một quá trình hoạt động được tiến hành có hệ thống nhằm xác định mức độ đạt được của đối tượng quản lý về mục tiêu đã định; nó bao gồm sự mô tả định tính, định lượng, kết quả đạt được thông qua những nhận xét, so sánh với những mục tiêu đã đặt ra” [29]. Tác giả Hà Thị Đức đã nêu “Về tiêu chuẩn đánh giá phải đảm bảo tính toàn diện, đảm bảo tính khách quan, đảm báo có tác dụng phát triển trí tuệ, năng lực, tư duy độc lập sáng tạo của học sinh” [11]. Ngoài ra có thể kể tới một số nhà khoa học khác đã có những công trình nghiên cứu về đánh giá trong giáo dục nhƣ: Tác giả Nguyễn Đức Chính với Tập bài giảng đo lƣờng và đánh giá trong giáo dục và dạy học [8] hay tác giả Đặng Bá Lãm với công trình về Kiểm tra và đánh giá trong dạy học [16], hay tác giả Lê Đức Ngọc với tác phẩm Đo lƣờng và đánh giá kết quả học tập [19], tác giả Lê Đức Phúc, Hoàng Đức Nhuận với công trình Cơ sở lý luận của việc đánh giá chất lƣợng học tập của học sinh phổ thông [25],… - Vấn đề quản lý hoạt động đánh giá học sinh còn có cơ sở pháp lý là những điều lệ, qui chế, quy định của Bộ GD&ĐT: + Thông tƣ số: 42/2012/QĐ-BGD&ĐT ngày 23/11/2012 Thông tƣ Ban hành về tiêu chuẩn đánh giá chất lƣợng giáo dục trƣờng Tiểu học. + Thông tƣ số 30/2014/TT-BGD&ĐT ngày 28/8/2014 Ban hành qui định đánh giá học sinh tiểu học. Trong đó có quy định về mục đích nguyên tắc, nội dung và cách thức đánh giá, sử dụng kết quả đánh giá. 8
+ Thông tƣ số: 22/2016/TT-BGD&ĐT ngày 22 tháng 9 năm 2016 Sửa đổi, bổ sung một số điều của quy định đánh giá học sinh tiểu học ban hành kèm thông tƣ số 30/2014/TT-BGD&ĐT ngày 28/8/2014 của Bộ trƣởng Bộ giáo dục và đào tạo. Trong những năm gần đây, hƣớng nghiên cứu về quản lý hoạt động đánh giá học sinh cũng đƣợc rất nhiều học viên Cao học quản lý giáo dục quan tâm. Có thể kể đến một số luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục nghiên cứu về vấn đề này nhƣ: Phạm Thị Hồng Tuyết với đề tài: "Quản lý hoạt động đánh giá học sinh theo thông tư 30/2014/TT-BGD&ĐT ở các trường Tiểu học thị xã Chí Linh, tỉnh Hải Dương” (2016); Nguyễn Thị Kim Liên với đề tài: "Quản lí hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo thông tư 30/2014 ở các trường Tiểu học huyện Phù Ninh tỉnh Phú Thọ” (2016). Nhƣ vậy, qua các công trình nghiên cứu trong và ngoài nƣớc cho thấy, đánh giá trong giáo dục nói chung, trong hoạt động dạy học nói riêng là một vấn đề quan trọng, đƣợc nhiều nhà khoa học, nhà quản lý, các giáo viên quan tâm. Các công trình nghiên cứu đều chỉ ra vai trò, ý nghĩa của hoạt động này trong quá trình dạy học và xem đó là một công việc quan trọng của giáo viên. Có nhiều cách tiếp cận vấn đề nghiên cứu về đánh giá song chƣa có công trình nào tiếp cận nghiên cứu dƣới góc độ quản lý hoạt động đánh giá của học sinh các trƣờng THPT huyện Hƣng Hà, tỉnh Thái Bình theo chƣơng trình giáo dục phổ thông mới (2018) vì vậy tác giả luận văn chọn đề tài để nghiên cứu. 1.2. Chƣơng trình giáo dục phổ thônng 2018 và nhƣng yêu cầu đặt ra đối với hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh Chƣơng trình giáo dục phổ thông cụ thể hoá mục tiêu giáo dục phổ thông, giúp học sinh làm chủ kiến thức phổ thông, biết vận dụng hiệu quả kiến thức, kĩ năng đã học vào đời sống và tự học suốt đời, có định hƣớng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp, biết xây dựng và phát triển hài hoà các mối quan hệ xã hội, có cá tính, nhân cách và đời sống tâm hồn phong phú, nhờ đó có đƣợc cuộc sống có ý nghĩa và đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nƣớc và nhân loại. Chƣơng trình giáo dục trung học phổ thông giúp học sinh tiếp tục phát triển những phẩm chất, năng lực cần thiết đối với ngƣời lao động, ý thức và nhân cách 9