Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên theo yêu cầu chương trình giáo dục Mầm non

Chia sẻ: Tomcangxanh90 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:107

Thêm vào BST

Báo xấu

64
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mầm non góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non của địa phương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên theo yêu cầu chương trình giáo dục Mầm non

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HOÀNG THỊ HỒNG THƯƠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ MẪU GIÁO Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON HUYỆN NẬM PỒ, TỈNH ĐIỆN BIÊN THEO YÊU CẦU CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC MẦM NON LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2018
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HOÀNG THỊ HỒNG THƯƠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ MẪU GIÁO Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON HUYỆN NẬM PỒ, TỈNH ĐIỆN BIÊN THEO YÊU CẦU CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC MẦM NON Ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Thùy Linh THÁI NGUYÊN - 2018
LỜI CAM ÐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nghiên cứu trong Luận văn là trung thực, chưa từng được công bố trong bất kì công trình nghiên cứu nào của tác giả khác.. Thái Nguyên, tháng 9 năm 2018 Tác giả luận văn Hoàng Thị Hồng Thương i
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành Luận văn “Quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ tỉnh Điện Biên theo yêu cầu chương trình giáo dục mầm non ” tác giả đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ nhiệt tình của các thầy giáo, cô giáo, các cơ quan, đồng nghiệp, trường học, bạn bè và người thân. Trước hết, tôi xin bày tỏ sự kính trọng, lòng biết ơn sâu sắc đến cô giáo TS. Lê Thùy Linh người đã hướng dẫn trực tiếp hướng dẫn khoa học, tận tình chỉ bảo giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu hoàn thành luận văn. Cảm ơn trường CĐSP Điện Biên, Phòng đào tạo (Sau đại học), khoa Tâm lý - Giáo dục, trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên. Tôi xin cảm ơn Lãnh đạo Phòng GD& ĐT Huyện Nậm Pồ, lãnh đạo địa phương, Ban giám hiệu các trường mầm non huyện Nậm Pồ đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi có thời gian và tư liệu hoàn thành luận văn. Mặc dù trong quá trình thực hiện tôi đã có nhiều cố gắng, nỗ lực để hoàn thành luận văn, nhưng chắc chắn sẽ không tránh khỏi thiếu sót. Kính mong nhận được sự quan tâm, chỉ bảo của các thầy cô giáo cũng như những ý kiến của các bạn quan tâm. Tôi xin chân thành cảm ơn ! Thái Nguyên, tháng 9 năm 2018 Tác giả luận văn Hoàng Thị Hồng Thương ii
MỤC LỤC LỜI CAM ÐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii NHỮNG KÝ HIỆU VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN..................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v DANH MỤC CÁC HÌNH .................................................................................. vi MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................. 3 4. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 3 5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 6. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ MẪU GIÁO Ở TRƯỜNG MẦM NON................7 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu .................................................................. 7 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài .................................................................... 7 1.1.2. Các nghiên cứu trong nước........................................................................ 8 1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài ................................................................. 10 1.2.1. Quản lý giáo dục ...................................................................................... 10 1.2.2. Đánh giá và đánh giá sự phát triển của trẻ mầm non .............................. 12 1.2.3. Quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mầm non .................... 14 1.3. Hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo .................................... 14 1.3.1. Ý nghĩa đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ..................................... 14 iii
1.3.2. Mục tiêu đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ................................... 15 1.3.3. Hình thức đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo .................................. 15 1.3.4. Phương pháp đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ............................ 16 1.3.5. Nguyên tắc đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ............................... 20 1.4. Quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở trường mầm non ............................................................................................................ 23 1.4.1. Mục tiêu quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở trường mầm non ............................................................................................. 23 1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở trường mầm non ............................................................................................. 23 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở trường mầm non .................................................................. 26 1.5.1. Nhận thức của nhà quản lý, giáo viên ..................................................... 26 1.5.2. Năng lực đánh giá của giáo viên ............................................................. 28 1.5.3. Năng lực quản lý hoạt động đánh giá của nhà quản lý............................ 28 1.5.4. Văn bản quản lý về hoạt động đánh giá .................................................. 28 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................. 30 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ MẪU GIÁO TẠI CÁC TRƯỜNG MẦM NON HUYỆN NẬM PỒ, TỈNH ĐIỆN BIÊN................................................ 31 2.1. Khái quát về đặc điểm kinh tế xã hội và đặc điểm cấp học mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên .......................................................................... 31 2.1.1. Khái quát đặc điểm kinh tế - xã hội huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên ...... 31 2.1.2. Giới thiệu về đặc điểm cấp học mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên .... 32 2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng ................................................................ 34 2.2.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 34 2.2.2. Đối tượng khảo sát................................................................................... 34 2.2.3. Nội dung khảo sát .................................................................................... 34 iv
2.3. Kết quả khảo sát ......................................................................................... 35 2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ............................................................. 35 2.3.2. Thực trạng hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở các trường Mầm non huyện Nậm Pồ ....................................................................... 40 2.3.3. Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở các trường Mầm non huyện Nậm Pồ ...................................................... 53 2.3.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở các trường Mầm non huyện Nậm Pồ .................. 60 2.4. Đánh giá chung về thực trạng ..................................................................... 62 2.4.1. Ưu điểm ................................................................................................... 62 2.4.2. Hạn chế .................................................................................................... 63 2.4.3. Nguyên nhân ............................................................................................ 64 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .................................................................................. 66 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ MẪU GIÁO Ở CÁC TRƯỜNG MẦM NON HUYỆN NẬM PỒ, TỈNH ĐIỆN BIÊN................................................ 67 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 67 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu .......................................................... 67 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện ......................................................... 67 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả .......................................................... 67 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................... 67 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ............................................................. 68 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non ............................................................................... 68 3.2.1. Tổ chức các hoạt động nâng cao nhận thức, năng lực và trách nhiệm của cán bộ quản lý và giáo viên đối với hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo tại các trường mầm non ......................................................... 68 v
3.2.2. Tổ chức chỉ đạo việc xây dựng kế hoạch đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non .................................................................. 70 3.2.3. Bồi dưỡng năng lực đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo cho giáo viên ở các trường mầm non. ...................................................................... 72 3.2.4. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non. .................................................. 74 3.3 Khảo nghiệm về tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp ................... 76 3.3.1. Mục tiêu của khảo nghiệm ...................................................................... 76 3.3.2. Các bước tiến hành .................................................................................. 76 3.3.3. Kết quả khảo sát tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất ..... 78 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 80 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .................................................................................. 82 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 83 1. Kết luận .......................................................................................................... 83 2. Khuyến nghị................................................................................................... 84 2.1. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Điện Biên ........................................ 84 2.2. Đối với phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Nậm Pồ .................................. 84 2.3. Đối với các trường mầm non trong huyện Nậm Pồ. .................................. 85 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 86 PHỤ LỤC vi
NHỮNG KÝ HIỆU VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN STT Chữ viết tắt Nguyên nghĩa 1 BGH Ban giám hiệu 2 CBQL Cán bộ quản lý 3 CBQL - GV - NV Cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên 4 CNTT Công nghệ thông tin 5 CS-GD Chăm sóc - giáo dục 6 CSVC Cơ sở vật chất 7 CTGDMN Chương trình giáo dục mầm non 8 ĐG Đánh giá 9 ĐTB Điểm trung bình 10 GD Giáo dục 11 GD-ĐT Giáo dục - Đào tạo 12 GDMN Giáo dục mầm non 13 GV Giáo viên 14 HDĐG Hoạt động đánh giá 15 HS-SV Học sinh sinh viên 16 QL Quản lý 17 QLGD Quản lý giáo dục 18 THCS-TH-MN Trung học cơ sở - Tiểu học - Mầm non iv
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Ý nghĩa của hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu ............... 36 Bảng 2.2. Nhận thức về mục tiêu của hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ....................................................................................... 39 Bảng 2.3. Đánh giá về thực trạng mức độ đạt được mục tiêu đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ................................................................ 41 Bảng 2.4. Đánh giá trẻ hàng ngày ..................................................................... 44 Bảng 2.5. Đánh giá theo giai đoạn .................................................................... 45 Bảng 2.6. Ý kiến sử dụng phương pháp đánh giá trẻ mẫu giáo ........................ 47 Bảng 2.7. Đánh giá về mức độ đảm bảo các nguyên tắc đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ........................................................................ 50 Bảng 2.8. Ý kiến thực trạng lập kế hoạch quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ................................................................ 53 Bảng 2.9. Ý kiến đánh giá về thực trạng tổ chức, chỉ đạo hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo .................................................... 55 Bảng 2.10: Ý kiến đánh giá về kiểm tra, đánh giá hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở trường Mầm non ................................. 58 Bảng 2.11. Ý kiến đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ............................................. 61 Bảng 3.1. Ý kiến của giáo viên về nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên về hoạt động đánh giá trẻ mẫu giáo ....................................................... 73 Bảng 3.2. Ý kiến đánh giá về mức độ cần thiết của các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non ............................................................................................ 78 Bảng 3.3. Ý kiến đánh giá về tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo tại các trường mầm non huyện Nậm Pồ tỉnh Điện Biên .......................................... 79 v
DANH MỤC CÁC HÌNH Biểu đồ 3.1. Mức độ cần thiết của các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo tại các trường mầm non huyện Nậm Pồ tỉnh Điện Biên ...................................................... 78 Biểu đồ 3.2. Mức độ khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo tại trường mầm non huyện Nậm Pồ tỉnh Điện Biên ................................................................. 80 vi
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Giáo dục mầm non (GDMN) là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Mục tiêu của GDMN là giúp trẻ em phát triển toàn diện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ vào học lớp một. Trẻ được tiếp cận với GDMN càng sớm, càng thúc đẩy quá trình học tập và phát triển ở giai đoạn tiếp theo. Những nghiên cứu về GDMN cho thấy giai đoạn phát triển của trẻ ở lứa tuổi mầm non có tính quyết định đến sự phát triển về thể lực, nhân cách, năng lực phát triển trí tuệ của trẻ trong suốt cả cuộc đời. Chính vì thế, hầu hết các quốc gia trên thế giới đều coi GDMN là nền tảng của giáo dục và đào tạo. Ở nước ta, công tác GDMN đã được Đảng và nhà nước quan tâm. Văn bản số 2417/TTg-KGVX ngày 31 tháng 12 năm 2015 của Thủ tướng Chính phủ về việc kéo dài một số chính sách đối với trẻ em và giáo viên mầm non đã chỉ rõ quan điểm: “Nhà nước có trách nhiệm quản lý, đầu tư phát triển giáo dục mầm non, tăng cường hỗ trợ cơ sở vật chất, đào tạo đội ngũ giáo viên; ưu tiên đào tạo các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, vùng núi, vùng sâu, vùng xa, hải đảo, biên giới theo hướng xây dựng các trường công lập kiên cố, đạt chuẩn. Việc chăm lo để mọi trẻ em năm tuổi được đến trường, lớp mầm non là trách nhiệm của các cấp, các ngành, của mỗi gia đình và toàn xã hội. Đẩy mạnh xã hội hóa với trách nhiệm hơn của Nhà nước, của xã hội và gia đình để phát triển giáo dục mầm non”. Nhà nước quy định một số chính sách phát triển giáo dục mầm non trong đó có chính sách đối với trẻ em, giáo viên mầm non và cơ sở giáo dục mầm non. Nhà nước có trách nhiệm quản lý, tăng cường đầu tư cho GDMN; hỗ trợ cơ sở vật chất, đào tạo đội ngũ nhà giáo, đồng thời đẩy mạnh xã hội hoá, tạo điều kiện thuận lợi về cơ chế, chính sách để mọi tổ chức, cá nhân và toàn xã hội tham gia phát triển GDMN. Nhà nước ưu tiên đầu tư cho các vùng có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn; từng bước thực hiện 1
đổi mới nội dung, phương pháp GDMN, gắn với đổi mới giáo dục phổ thông chuẩn bị tốt cho trẻ vào lớp 1, góp phần tích cực, thiết thực nâng cao chất lượng giáo dục [8]. Đánh giá là khâu quan trọng góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, trong đó đánh giá sự phát triển của trẻ ở các trường mầm non có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng hoạt động chăm sóc - giáo dục trẻ. Đánh giá sự phát triển của trẻ nhằm xác định mức độ phát triển của trẻ so với mục tiêu của từng độ tuổi để có biện pháp thích hợp giúp trẻ tiến bộ. Kết quả đánh giá sự phát triển của trẻ giúp giáo viên có cơ sở để xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp với đối với trẻ và đề xuất đối với các cấp quản lý giáo dục trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ của lớp/ trường/ địa phương. Đánh giá sự phát triển của trẻ giúp các cấp quản lý giáo dục có được những thông tin cần thiết về thực trạng thực hiện chương trình giáo dục mầm non, từ đó có những biện pháp quản lý phù hợp để nâng cao chất lượng. Các biện pháp quản lý là hệ thống các tác động nhằm đảm bảo cho quá trình đánh giá sự phát triển của trẻ diễn ra khách quan, trung thực, chính xác, góp phần vào thực hiện có hiệu quả mục tiêu đánh giá [9]. Trên thực tế, hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên còn nhiều hạn chế, chưa mang lại hiệu quả như mong muốn. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên như: trình độ đội ngũ giáo viên chưa đồng đều, còn rất nhiều mô hình lớp ghép 2 độ tuổi và 3 độ tuổi; cơ sở vật chất, đồ dùng, đồ chơi, thiết bị dạy học chưa đáp ứng đủ cho việc giáo dục và vui chơi của trẻ, các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mầm non chưa có tính hệ thống và đồng bộ. Xuất phát từ những yêu cầu về lý luận và thực tiễn trên, với tư cách là cán bộ chuyên môn phụ trách cấp học mầm non tôi đã chọn đề tài nghiên cứu “Quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên theo yêu cầu chương trình giáo dục 2
Mầm non” nhằm góp phần vào việc nâng cao chất lượng hoạt động quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục mầm non của địa phương. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mầm non góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non của địa phương. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở trường mầm non. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. 4. Phạm vi nghiên cứu - Đề tài nghiên cứu việc quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên theo tiếp cận nội dung quản lý. - Số liệu khảo sát năm 2017, 2018. - Khách thể khảo sát: Khảo sát 77 người (22 cán bộ quản lý, 55 giáo viên) ở 11 trường mầm non trên địa bàn Huyện Nậm Pồ tỉnh Điện Biên bao gồm: Trường Mầm non Si Pa Phìn, Trường Mầm non Phìn Hồ, Trường Mầm non Chà Nưa, Trường Mầm non Chà Cang, Trường Mầm non Nậm Khăn, Trường Mầm non Pa Tần, Trường Mầm non Na Cô Sa, Trường Mầm non Nà Khoa, Trường Mầm non Nà Hỳ, Trường Mầm non Nà Bủng, Trường Mầm non Chà Tở. 5. Giả thuyết khoa học Quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo góp phần quan trọng vào việc thực hiện mục tiêu giáo dục mầm non. Ở các trường mầm non 3
huyện Nậm Pồ tỉnh Điện Biên, hoạt động đánh sự phát triển của trẻ mẫu giáo và quản lý hoạt động đánh giá còn tồn tại nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng thực hiện mục tiêu giáo dục. Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý phù hợp với điều kiện thực tế của các trường mầm non và của địa phương thì hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo sẽ được nâng cao, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của từng nhà trường, chất lượng giáo dục mầm non của địa phương. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu 6.1. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở trường mầm non 6.2. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên. 6.3. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo nhằm ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên và khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Nghiên cứu tài liệu, phân tích, khái quát hóa, so sánh, tổng hợp các thông tin, tư liệu có liên quan đến vấn đề đánh giá trong giáo dục mầm non, quản lý giáo dục, quản lý hoạt động đánh giá trong giáo dục, các văn bản pháp quy, .. để tổng quan tư liệu nghiên cứu vấn đề, xác định hệ thống khái niệm và xây dựng khung lí thuyết của vấn đề nghiên cứu. 7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra viết: Chúng tôi thiết kế phiếu trưng cầu ý kiến tìm hiểu nhận thức, nguyện vọng của CBQL, GV để thu thập thông tin về thực trạng hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo và thực trạng quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ. 4
Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: Nghiên cứu hồ sơ, giáo án của giáo viên; nghiên cứu kế hoạch đánh giá sự phát triển của trẻ, phiếu đánh giá trẻ , … từ đó, rút ra được những nhận xét về thực trạng đánh giá và thực trạng quản lý hoạt động đánh giá. - Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động giáo viên và trẻ mẫu giáo trong giờ học và giờ chơi để thu thông tin hỗ trợ cho việc đánh giá thực trạng vấn đề nghiên cứu. - Phương pháp phỏng vấn/trò chuyện: Tiến hành gặp gỡ và trao đổi với giáo viên đang thực hiện nhiệm vụ chăm sóc - giáo dục trẻ và tiến hành đánh giá trẻ tại các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên; Ban giám hiệu, Tổ trưởng chuyên môn. 7.3. Các phương pháp khác - Lấy ý kiến của các chuyên gia trong đánh giá và quản lý hoạt động đánh giá để làm sáng tỏ những thêm những những vấn đề lý luận và thực tiễn của đề tài. - Phương pháp xử lí số liệu và đánh giá bằng thống kê: Để xử lí định lượng số liệu điều tra thực trạng làm căn cứ đánh giá định tính kết quả nghiên cứu. 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục; luận văn được cấu trúc thành ba chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên theo yêu cầu chương trình giáo dục Mầm non. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên theo yêu cầu chương trình giáo dục Mầm non. 5
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động đánh giá sự phát triển của trẻ mẫu giáo ở trường mầm non huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên theo yêu cầu chương trình giáo dục Mầm non. 6
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ MẪU GIÁO Ở TRƯỜNG MẦM NON 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài Từ khi xuất hiện mô hình nhà trường thì cũng là thời điểm các hình thức đánh giá người học từ đó cũng ra đời. Tuy nhiên ở mỗi giai đoạn lịch sử, mỗi quốc gia đều có các hình thức đánh giá khác nhau nhưng về cơ bản đều đưa ra những quy định chuẩn, phù hợp với yêu cầu của giáo dục chung và của xã hội hiện tại. Chẳng hạn: Thời kì phong kiến sử dụng thi, kiểm tra theo các quy định nghiêm ngặt để đánh giá kết quả của người học; Thời kì tiền công nghiệp thi, kiểm tra phải phù hợp với trình độ người học và coi đó là một cách thức dạy và học, có vai trò khuyến khích tính tích cực, tự giác của học sinh; Thời kì hậu công nghiệp đánh giá phát triển theo tiêu chí hướng vào mục đích, yêu cầu của chương trình giảng dạy. Hiện nay ở hầu hết các nước có nền kinh tế phát triển trên thế giới luôn ưu tiên quan tâm cho giáo dục mầm non. Giáo dục mầm non ở các nước đó được coi là mối quan tâm hàng đầu của toàn xã hội. Xu hướng tập trung đánh giá quá trình phát triển của trẻ và xác định những vấn đề đặc biệt trong quá trình phát triển của trẻ được chú trọng đặc biệt. Có thể kể đến một số nghiên cứu ở các nước trên thế giới như sau: Tại trường mầm non ở Mỹ, cách đánh giá sự sẵn sàng vào học lớp 1 của trẻ được chuẩn bị rất kỹ lưỡng. Ví dụ, để thu thập thông tin đánh giá sự phát triển ngôn ngữ của trẻ giáo viên hỏi trẻ về trường hợp chữ viết thường và chữ viết hoa, cách phát âm chữ cái. Trẻ cũng được yêu cầu viết tên mình, cắt một hình tròn và xác định các chữ cái, con số [15]. Ở Đức, mức độ sẵn sàng cho lớp một lại được đánh giá hoàn toàn khác, trẻ được yêu cầu đếm đồ vật thay cho việc phải nhận diện mặt số. Trẻ được 7
kiểm tra khả năng phân biệt giữa các hình dạng khác nhau và vẽ một số vật thể đơn giản [15]. Các nhà giáo dục mầm non ở Úc dùng các chiến lược đa dạng nhằm thu thập, ghi chép, tổ chức, tổng hợp và diễn dịch thông tin thu được để đánh giá việc học của trẻ tại lớp. Những quy trình đánh giá liên tục bao gồm nhiều phương pháp đa dạng ghi nhận và đánh giá các cách khác nhau mà trẻ sử dụng để đạt được những kết quả này. Các quy trình này không chỉ tập trung duy nhất vào những giai đoạn cuối cùng trong việc học của trẻ mà cũng còn để xem xét những tiến bộ từng bước của từng trẻ, ghi nhận và trân trọng không chỉ những bước tiến bộ vượt bậc mà trẻ đạt được trong việc học mà cả những tiến bộ nhỏ của trẻ nữa [15]. Điều đặc biệt của hệ thống giáo dục mầm non ở Hàn Quốc là “Giáo dục phụ mẫu”. Vào cuối mỗi kì học, từng gia đình đăng kí để họp một buổi riêng với cô giáo phụ trách. Tương tự, ở Singapore, theo quy định bắt buộc của nhà trường, hàng tháng phải có sự giao lưu giữa giáo viên và phụ huynh. Trong những buổi gặp gỡ đó, giáo viên làm nhiệm vụ thông báo, trao đổi cặn kẽ với bố mẹ về tất cả kết quả học tập cũng như các vấn để của từng trẻ. Điều đó có nghĩa là giáo viên mầm non ở Hàn Quốc, ở Singapore sẽ phải thường xuyên thu thập thông tin (phương pháp portiolio) về những khả năng của cá nhân trẻ trong trường mầm non, về sự phát triển của trẻ để trao đổi với phụ huynh nhằm phối hợp cùng nhau trong việc chăm sóc, giáo dục trẻ một cách phù hợp và hiệu quả [15]. 1.1.2. Các nghiên cứu trong nước Nhiều nghiên của các nhà khoa học trong nước đã có nhiều công trình nghiên cứu về hệ thống lý luận QLGD, giáo dục Đại học, quản lý nhà trường, quản lý chất lượng giáo dục; có nhiều công trình xây dựng cơ sở lý luận về hoạt động đánh giá và quản lý hoạt động đánh giá của người học. 8
Trong cuốn “Quản lý giáo dục”, tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc đã chỉ ra sự khác biệt trong quản lý giáo dục với quản lý kinh tế xã hội: “Trong giáo dục, rất khó đo lường, đánh giá việc đạt được các mục đích. Trong các trường học có khá nhiều nhân tố cản trở việc đánh giá trực tiếp thành tựu hay mức độ đạt được mục tiêu.Việc thiếu những căn cứ chấp nhận được trong việc đánh giá sẽ tạo nên những khó khăn nghiêm trọng trong quản lý ” [11]. Trong cuốn “Quản lý chất lượng trong giáo dục - đào tạo”, tác giả Nguyễn Đức Chính nêu: “Nếu như kiểm soát chất lượng là hình thức quản lý chất lượng phù hợp với cơ chế tập trung; quản lý chất lượng tổng thể phản ánh trình độ phát triển cao của các trường học thì bảo đảm chất lượng phù hợp với cơ chế chuyển đổi trong quản lý giáo dục ở nước ta” [6]. Trong cuốn “Đo lường - đánh giá trong giáo dục”, tác giả Nguyễn Đức Chính cho rằng: “Đánh giá giáo dục vừa là một lĩnh vực nghiên cứu của khoa học quản lý giáo dục, vừa là một công cụ hữu hiệu của quản lý giáo dục nhằm phán đoán giá trị của sự nghiệp giáo dục để điều chỉnh, kiểm nghiệm trình độ phát triển của sự nghiệp giáo dục và cải tiến để giáo dục ngày càng đáp ứng tốt hơn nhu cầu của cộng đồng xã hội” [7]. Trong tài liệu “Các kỹ thuật đánh giá trong lớp học” tác giả Nguyễn Thị Ngọc Bích cùng nhóm nghiên cứu đã khẳng định “Kiểm tra đánh giá trong giáo dục có giá trị không chỉ cho người dạy, người học mà còn cả nhà quản lý. Đây cũng là khâu quan trọng tác động lớn đến quá trình nâng cao chất lượng đào tạo. Việc kiểm tra đánh giá khách quan, nghiêm túc, đúng cách, đúng hướng sẽ là động lực mạnh mẽ khích lệ sự vươn lên trong học tập của người học, thúc đẩy sự tìm tòi sáng tạo không ngừng của người học. Đối với chương trình giáo dục phổ thông ở Việt Nam hiện nay, mục tiêu đánh giá được phân chia thành ba lĩnh vực là kiến thức, kỹ năng và thái độ. Mỗi mục tiêu thuộc lĩnh vực lại được diễn tả cụ thể hơn bởi các chuẩn kiến thức, kỹ năng. Bên cạnh mục tiêu được phân chia như trên, cần hướng tới mục tiêu đánh giá theo cách tiếp cận năng lực” [1]. 9