Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục ở các trường THCS trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên

Chia sẻ: Ganuongmuoilu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:123

Thêm vào BST

Báo xấu

33
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là lý luận và thực trạng quản lý hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục ở các trường trung học cơ sở TPTN, tỉnh Thái Nguyên, đề xuất một số biện pháp quản lý góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả của hoạt động kiểm định chất lượng ở các trường trung học cơ sở TPTN, tỉnh Thái Nguyên.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục ở các trường THCS trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN ĐỨC LUẬN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM ĐỊNH CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2020
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN ĐỨC LUẬN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM ĐỊNH CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. Phan Hữu Tham THÁI NGUYÊN - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Đức Luận i
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lòng biết ơn và sự kính trọng tới Lãnh đạo trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên, các Thầy giáo Cô giáo đã tham gia giảng dạy và cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc, tạo điều kiện giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu tại nhà trường. Đặc biệt, với tấm lòng thành kính, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến TS. Phan Hữu Tham, người đã trực tiếp hướng dẫn khoa học và tận tình giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn Lãnh đạo Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên, lãnh đạo các trường THCS thành phố Thái Nguyên cùng bạn bè, người thân đã tạo điều kiện cả về thời gian, vật chất, tinh thần cho tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, mặc dù bản thân em đã luôn cố gắng nhưng chắc chắn không tránh khỏi những khiếm khuyết. Kính mong được sự góp ý, chỉ dẫn của các Thầy, các Cô và các bạn đồng nghiệp. Em xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020 Tác giả luận văn Nguyễn Đức Luận ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................. iv DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ ................................................................ v MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4 6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 4 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 5 8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài......................................................... 8 9. Cấu trúc của luận văn ...................................................................................... 8 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG KIỂM ĐỊNH CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ .................. 9 1.1. Tổng quan nghiên cứu về quản lí hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục trường phổ thông .................................................................................. 9 1.1.1. Lịch sử nghiên cứu trên thế giới ................................................................ 9 1.1.2. Tại Việt Nam ........................................................................................... 11 1.2. Một số khái niệm cơ bản ........................................................................... 12 1.2.1. Chất lượng ............................................................................................... 12 1.2.2. Chất lượng giáo dục................................................................................. 14 1.2.3. Chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở ........................................... 15 1.2.4. Kiểm định chất lượng giáo dục ............................................................... 15 1.2.5. Kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở.......................... 16 1.2.6. Quản lý hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở ........................................................................................................... 16 1.3. Hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở........... 16 iii
1.3.1. Mục đích, ý nghĩa của hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở............................................................................... 16 1.3.2. Vai trò của hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở .................................................................................................... 18 1.3.3. Nguyên tắc thực hiện hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở............................................................................... 19 1.3.4. Nội dung kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở .......... 19 1.3.5. Quy trình thực hiện hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở .......................................................................................... 21 1.3.6. Trách nhiệm thực hiện hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở............................................................................... 30 1.4. Một số vấn đề về quản lí hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở............................................................................... 32 1.4.1. Mục đích của quản lí hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở............................................................................... 32 1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở .......................................................................................... 32 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lí hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở ........................................................................ 40 1.5.1. Các yếu tố chủ quan................................................................................. 40 1.5.2. Các yếu tố khách quan ............................................................................. 41 Tiểu kết chương 1 .............................................................................................. 42 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG KIỂM ĐỊNH CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN ...... 43 2.1. Một số nét khái quát về các trường trung học cơ sở thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ........................................................................ 43 2.2. Khái quát chung về khảo sát thực trạng ..................................................... 43 2.2.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 43 2.2.2. Nội dung khảo sát .................................................................................... 44 2.2.3. Đối tượng và địa bàn khảo sát ................................................................. 44 2.2.4. Phương pháp khảo sát .............................................................................. 44 2.2.5. Kết quả khảo sát ...................................................................................... 44 iv
2.3. Thực trạng hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục ở các trường trung học cơ sở thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái nguyên ...................... 44 2.3.1. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV về mục đích của hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục ở trường trung học cơ sở ......................... 44 2.3.2. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV về ý nghĩa, vai trò của hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục ở trường trung học cơ sở ................ 46 2.3.3. Thực trạng về thực hiện các nguyên tắc hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục trong quá trình tự đánh giá ở các trường trung học cơ sở ................ 48 2.3.4. Thực trạng về thực hiện đánh giá các nội dung của kiểm định chất lượng ở các trường trung học cơ sở........................................................... 49 2.3.5. Thực trạng về thực hiện quy trình kiểm định chất lượng giáo dục trong tự đánh giá ở trường trung học cơ sở ............................................... 51 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục ở các trường trung học cơ sở thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ......... 54 2.4.1. Thực trạng nhận thức của CBQL về mục tiêu quản lý hoạt động tự đánh giá ở các trường trung học cơ sở thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái nguyên ............................................................................................... 54 2.4.2. Thực trạng lập kế hoạch tự đánh giá chất lượng giáo dục ở các trường trung học cơ sở thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ......... 55 2.4.3. Thực trạng tổ chức thực hiện các hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục ở các trường trung học cơ sở thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên .............................................................................................. 57 2.4.4. Thực trạng về chỉ đạo thực hiện các hoạt động KĐCLGD ở các trường trung học cơ sở thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ......... 58 2.4.5. Thực trạng về kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động tự đánh giá chất lượng giáo dục ở các trường trung học cơ sở thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ....................................................................................... 60 Tiểu kết chương 2 .............................................................................................. 63 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM ĐỊNH CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN ...... 65 3.1. Một số nguyên tắc đề xuất biện pháp ........................................................ 65 3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu............................................................................. 65 v
3.1.2. Đảm bảo tính hệ thống............................................................................. 65 3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn ............................................................................ 65 3.1.4. Đảm bảo tính khả thi ............................................................................... 66 3.1.5. Đảm bảo tính hiệu quả ............................................................................. 66 3.2. Biện pháp quản lý hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục ở các trường trung học sơ sở thành phố Thái Nguyên, tỉnh thái nguyên............ 66 3.2.1. Biện pháp 1: Tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên trong hoạt động KĐCLGD ở các trường THCS.. ...................... 66 3.2.2. Biện pháp 2: Bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý, giáo viên các trường THCS trên địa bàn thành phố Thái Nguyên về hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục trường THCS……………………………………. 69 3.2.3. Biện pháp 3: Tăng cường kiểm tra hoạt động tự đánh giá chất lượng giáo dục theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục ở các trường THCS trên địa bàn thành phố Thái Nguyên .............................................. 73 3.2.4. Biện pháp 4: Xây dựng cơ chế và các điều kiện hỗ trợ cho hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục ở các trường trung học cơ sở ................... 75 3.2.5. Biện pháp 5: Thành lập tổ tư vấn công tác kiểm định chất lượng giáo dục giúp các trường THCS thực hiện công tác kiểm định chất lượng ...... 78 3.2.6. Biện pháp 6: Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động tự đánh giá ở các trường THCS ................................................................. 79 3.2.7. Mối quan hệ giữa các biện pháp .............................................................. 80 3.3. Khảo nghiệm về mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lí hoạt động kiểm định chất lượng đã đề xuất .................................. 81 3.3.1. Mục đích của khảo nghiệm...................................................................... 81 3.3.2. Đối tượng khảo nghiệm ........................................................................... 81 3.3.3. Nội dung và cách thức khảo nghiệm ....................................................... 81 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 86 1. Kết luận .......................................................................................................... 86 2. Khuyến nghị................................................................................................... 87 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 90 PHỤ LỤC vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CBQL, GV Cán bộ quản lý, giáo viên CLGD Chất lượng giáo dục CSGD Cơ sở giáo dục ĐGN Đánh giá ngoài GDĐT Giáo dục và đào tạo GDTrH Giáo dục trung học KĐCLGD Kiểm định chất lượng giáo dục TĐG Tự đánh giá THCS Trung học cơ sở TPTN Thành phố Thái Nguyên iv
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ Biểu đồ: Bảng 2.1. Nhận thức của CBQL, GV về mục đích của KĐCLGD ở các trường THCS ................................................................................. 45 Bảng 2.2. Nhận thức của CBQL, GV về ý nghĩa , vai trò của KĐCLGD ở các trường THCS........................................................................... 47 Bảng 2.3. Tổng hợp ý kiến đánh giá về mức độ thực hiện các nguyên tắc trong tự đánh giá chất lượng giáo dục ở các trường THCS .......... 48 Bảng 2.4. Tổng hợp ý kiến đánh giá về mức độ thực hiện các nội dung trong kiểm định chất lượng giáo dục ............................................ 50 Bảng 2.5. Tổng hợp ý kiến đánh giá về mức độ thực hiện quy trình kiểm định chất lượng giáo dục trong tự đánh giá ở trường trung học cơ sở .............................................................................................. 52 Bảng 2.6. Tổng hợp thực trạng nhận thức về mục tiêu quản lý hoạt động ĐCLGD trường THCS theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng tại thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.............................. 54 Bảng 2.7. Tổng hợp ý kiến đánh giá về mức độ thực hiện lập kế hoạch hoạt động tự đánh giá chất lượng giáo dục ở trường THCS trong thời gian vừa qua ................................................................. 56 Bảng 2.8. Tổng hợp ý kiến đánh giá về mức độ thực hiện tổ chức các hoạt động tự đánh giá chất lượng giáo dục ở trường THCS ......... 57 Bảng 2.9. Tổng hợp ý kiến đánh giá về mức độ thực hiện việc chỉ đạo của hiệu trưởng đối với hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục của trường ............................................................................... 59 Bảng 2.10. Tổng hợp ý kiến đánh giá về mức độ thực hiện công tác kiểm tra - đánh giá hoạt động tự đánh giá của trường THCS ................ 61 Bảng 3.1. Tổng hợp kết quả khảo sát đánh giá tính cấp thiết của các biện pháp quản lý hoạt động tự đánh giá trường THCS theo tiêu chuẩn KĐCLGD ............................................................................ 82 Bảng 3.2. Tổng hợp kết quả khảo sát về tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt động tự đánh giá trường THCS theo tiêu chuẩn KĐCLGD .... 84 v
Biểu đồ: Biểu đồ 3.1. Đánh giá mức độ cần thiết của các biện pháp nâng cao chất lượng quản lý hoạt động TĐG tại các trường THCS trên địa bàn TP Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ......................................................83 Biểu đồ 3.2. Đánh giá mức độ khả thi của các biện pháp nâng cao chất lượng quản lý hoạt động tự đánh giá tại một số trường THCS trên địa bàn thành phố Thái Nguyên .............................................................................85 vi
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong Chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020 nêu rõ đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa, hội nhập quốc tế, thích ứng với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, phát triển giáo dục gắn với phát triển khoa học và công nghệ, tập trung vào nâng cao chất lượng đặc biệt chất lượng giáo dục đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành để một mặt đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đảm bảo an ninh quốc phòng; mặt khác phải chú trọng thỏa mãn nhu cầu phát triển của mỗi người học, những người có năng khiếu được phát triển tài năng (trích phần 3, mục III. Quan điểm chỉ đạo trong Chiến lược phát triển giáo dục 2011- 2020 ban hành kèm theo Quyết định số 711/QĐ-TTg ngày 13 tháng 6 năm 2012 của Thủ tướng Chính phủ). Để đạt mục tiêu chiến lược nêu trên thì yêu cầu cấp thiết là giáo dục Việt Nam phải đổi mới để hội nhập, mà điểm then chốt là phải phấn đấu vươn tới một chuẩn chung về chương trình đào tạo, mô hình quản lý, với trọng tâm là chuẩn về chất lượng và các điều kiện đảm bảo chất lượng. Kiểm định chất lượng giáo dục (KĐCLGD) là một giải pháp quản lí chất lượng nhằm đưa ra những kết quả tin cậy bằng cách kiểm soát các điều kiện, quá trình tổ chức giáo dục thông qua những tiêu chuẩn, tiêu chí, chỉ số ở các lĩnh vực cơ bản của hệ thống giáo dục cũng như của các cơ sở giáo dục, KĐCLGD ở những nơi phát triển đã trở thành hoạt động thường xuyên, quen thuộc, thậm chí trở thành điều kiện tồn tại của nhiều cơ sở giáo dục. Bằng nhận thức và ý thức sâu sắc về mục đích, ý nghĩa của công tác KĐCLGD, bằng việc triển khai công tác KĐCLGD một cách tích cực, khách quan, trung thực, toàn bộ các cơ sở giáo dục dần dần sẽ tạo ra được những chuyển biến mới, hình thành "văn hóa chất lượng" trong mỗi cơ sở giáo dục, 1
mỗi cán bộ quản lí giáo dục, người dạy, người học để từ đó, chất lượng giáo dục được đảm bảo và không ngừng được cải tiến, nâng cao. Trong những năm qua thực hiện sự chỉ đạo của Sở GDĐT tỉnh Thái Nguyên, và UBND thành phố Thái Nguyên, Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Thái Nguyên (TPTN) đã ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện, xây dựng đội ngũ để làm tốt công tác lập hồ sơ, tổ chức tự đánh giá, xây dựng kế hoạch thực hiện công tác KĐCLGD trong các cơ sở giáo dục, thông qua các lớp tập huấn và đồng thời tiến hành kiểm tra, thúc đẩy việc quản lý, chỉ đạo, điều hành và thực hiện công tác KĐCLGD tại các cơ sở giáo dục nhằm nâng cao nhận thức, tăng cường, đẩy mạnh công tác KĐCLGD. Công tác KĐCLCSGD ở các trường trung học cơ sở thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên trong những năm qua đã đạt được nhiều kết quả nhất định tuy nhiên bên cạnh đó cũng còn những khó khăn: Từ năm 2009 đến nay tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo thay đổi ba lần (Thông tư 12/2009/TT-BGDĐT ngày 12/5/2009; Thông tư 13/2012/TT-BGDĐT ngày 06/4/2012; Thông tư số 42/2012/TT-BGDĐT ngày 23/11/2012; Thông tư 18/2018/TT-BGDĐT ngày 22/8/2018) dẫn đến khó khăn trong việc tự đánh giá tại các cơ sở giáo dục. KĐCLGD theo bộ tiêu chuẩn đánh giá chất lượng là những công việc tuy không còn mới nhưng một số trường chưa ý thức hết ý nghĩa của kiểm định chất lượng, các nhà trường chưa lường hết sự vất vả, tốn công, tốn sức của quá trình TĐG, vì thế chưa đầu tư thích đáng; hoạt động TĐG chưa trở thành hoạt động thường kì, không đưa vào kế hoạch năm học, về mặt nhận thức chưa đầy đủ của nhiều cán bộ, giáo viên về hoạt động TĐG, do đó không tránh khỏi bị động. Công tác lưu trữ dữ liệu ở các trường nhìn chung chưa thực hiện tốt. Hội đồng TĐG và nhóm chuyên trách vì thiếu kinh nghiệm, nên lúng túng bị động trong chỉ đạo, thực hiện; các thành viên đoàn đánh giá ngoài đôi khi còn chưa nghiên cứu kĩ văn bản, đánh giá còn mang tính hình thức chưa thật sự khách quan. 2
Hoạt động KĐCLGD là công việc rất quan trọng cần được thực hiện thường xuyên nhằm mục tiêu duy trì và nâng cao chất lượng giáo dục của các cơ sở giáo dục trong đó có các trường THCS. Tuy nhiên hoạt động này chưa được các nhà quản lí thực hiện một cách khoa học, nghiêm túc, đúng mục đích, ý nghĩa của KĐCLGD; thực hiện một cách hình thức làm mất đi ý nghĩa tích cực của hoạt động KĐCLGD, vì thế cần nghiên cứu, tìm ra các biện pháp quản lí giúp cho hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục các trường THCS đạt được hiệu quả tốt hơn. Xuất phát từ thực tiễn công tác kiểm định chất lượng tại các trường THCS trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, và qua thực tế đánh giá kiểm tra công tác KĐCLGD của các trường trung học cơ sở thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên nên tôi chọn đề tài “Quản lý hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục ở các trường THCS trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên”. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục ở các trường trung học cơ sở TPTN, tỉnh Thái Nguyên, đề xuất một số biện pháp quản lý góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả của hoạt động kiểm định chất lượng ở các trường trung học cơ sở TPTN, tỉnh Thái Nguyên. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Các biện pháp quản lý hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục ở các trường trung học cơ sở thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên. 4. Giả thuyết khoa học Quản lí hoạt động KĐCLGD ở các trường trung học cơ sở TPTN, tỉnh Thái Nguyên trong những năm qua đã đạt được kết quả nhất định. Bộ Giáo dục và Đào tạo, ban hành Quy định về kiểm định chất lượng giáo dục và công nhận đạt chuẩn quốc gia đối với trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông 3
và trường phổ thông có nhiều cấp học (ban hành kèm theo Thông tư 18/2018/TT-BGDĐT ngày 22/8/2018) tuy nhiên nhận thức về vai trò, ý nghĩa công tác KĐCLGD của CB,GV,NV và xã hội còn nhiều hạn chế; các cơ sở giáo dục chưa lường hết sự khó khăn, phức tạp trong công tác KĐCLGD nên chưa xây dựng được kế hoạch sát với yêu cầu thực tiễn, hoạt động KĐCLGD nói chung và tự đánh giá CLCSGD nói riêng chưa trở thành hoạt động thường kỳ; khối lượng công việc tự đánh giá đòi hỏi phải huy động một đội ngũ cán bộ, giáo viên tham gia với một thời gian dài, hơn nữa vấn đề này không chỉ mới mà còn khá đa dạng và phức tạp cả về lý luận lẫn thực tiễn; công tác lưu trữ minh chứng hàng năm trước đây chưa khoa học và hợp lý, thất lạc nhiều minh chứng; chất lượng minh chứng cho công tác TĐG chưa đạt được hiệu quả như mong muốn, còn có nhiều khó khăn vướng mắc do nhiều nguyên nhân khắc nhau cần phải tháo gỡ và khắc phục. Nếu đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động KĐCLGD thì sẽ nâng cao chất lượng hoạt động KĐCLGD theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở TP Thái Nguyên. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lí hoạt động KĐCL giáo dục trường trung học cơ sở. 5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lí hoạt động kiểm định chất lượng ở một số trường trung học cơ sở thành phố Thái nguyên, tỉnh Thái Nguyên. 5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục ở các trường trung học cơ sở thành phố Thái nguyên, tỉnh Thái Nguyên. 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Về nội dung nghiên cứu Đề tài đi sâu nghiên cứu thực trạng về hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục và quản lí hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục cùng một số biện pháp quản lý hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục ở các trường trung học cơ sở TP Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên. 4
6.2. Về khách thể điều tra - Địa bàn nghiên cứu: Một số trường THCS trên địa bàn TPTN. - Tổng số khách thể khảo sát: 06 trường. - Lánh đạo, chuyên viên Phòng GDĐT, CBQL, GV, NV tham gia: 60 người. 7. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện mục đích và nhiệm vụ của đề tài, tôi sử dụng các nhóm phương pháp sau: 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau đây: - Phương pháp phân tích tổng hợp lí thuyết: Phân tích lí thuyết là thao tác phân tài liệu lý thuyết thành các đơn vị kiến thức, cho phép ta có thể tìm hiểu những dấu hiệu đặc thù, bản chất, cấu trúc bên trong của lí thuyết. Từ đó mà nắm vững bản chất của từng đơn vị kiến thức và toàn bộ vấn đề mà ta nghiên cứu. Trên cơ sở lý thuyết đã phân tích ta lại tổng hợp chúng để tạo ra một hệ thống, từ đó thấy được mối quan hệ biện chứng của chúng với nhau, vậy mà hiểu đầy đủ, toàn diện, sâu sắc về lí thuyết đang nghiên cứu. Phân tích và tổng hợp trở thành phương pháp nhận thức đặc biệt, cho phép ta xây dựng lại cấu trúc của vấn đề, tìm được các mặt, các quá trình khác nhau của hiện thực giáo dục. Con đường phân tích tổng hợp cho phép ta nhận thức được nội dung, xu hướng phát triển khách quan của lí thuyết và từ đây tiến hành suy diễn hình thành khái niệm, tạo ra hệ thống các phạm trù, lí thuyết khoa học mới. - Phương pháp hệ thống hóa các tài liệu lí thuyết: Phân loại là bước quan trọng giúp ta hệ thống hóa kiến thức sắp xếp kiến thức theo mô hình nghiên cứu, làm cho sự hiểu biết của ta chặt chẽ và sâu sắc. Hệ thống hóa là phương pháp sắp xếp tri thức khoa học thành hệ thống trên cơ sở một mô hình lý thuyết làm cho sự hiểu biết về đối tượng được đầy đủ và sâu sắc. Hệ thống hóa là 5
phương pháp theo quan điểm hệ thống - cấu trúc trong nghiên cứu khoa học. Khi nghiên cứu khoa học giáo dục luôn phải phân loại các hiện tượng giáo dục, sắp xếp các kiến thức thành hệ thống có thứ bậc, có trật tự qua đó có được một chỉnh thể với một kết cấu chặt chẽ để từ đó xây dựng một lý thuyết hoàn chình. - Phương pháp khái quát hóa: Khái quát hóa là dùng những câu cú súc tích, đơn giản a, b, c, d… để cung cấp cho người khác nội dung vấn đề từ một hay nhiều khía cạnh khác nhau. Càng đi sâu và càng đi rộng ta càng tạo ra khung cảnh sát thực của vấn đề hơn. Quá trình khoa học của khái quát hóa thường đi theo các bước sau: Bước 1: Nêu vấn đề, nhiệm vụ đặt ra của vấn đề. Bước 2: Thu thập các ý kiến. Bước 3: Tổng hợp, đánh giá và sắp xếp các loại ý kiến theo chiều sâu và chiều rộng. Bước 4: Phân nhóm các loại ý kiến. Sử dụng các phương pháp nghiên cứu trên để nghiên cứu các tài liệu lý thuyết có liên quan đến đề tài như các văn bản quy phạm pháp luật, các tài liệu khoa học, các luận văn… nhằm xây dựng khung lí thuyết của quản lí hoạt động KĐCLGD ở trường trung học cơ sở. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp quan sát Quan sát các cách tiến hành hoạt động theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở. 7.2.2. Phương pháp điều tra bằng ankét Chúng tôi sử dụng các bảng hỏi dành cho CBQL, GV để tìm hiểu thực trạng về quản lý kế hoạch, mục tiêu chương trình, đội ngũ, quản lý về cơ sở vật chất… phục vụ cho hoạt động TĐG, kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở. 7.2.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm 6
Nghiên cứu các báo cáo tự đánh giá, hệ thống hồ sơ tự đánh giá của các trường. Từ đó đưa ra những kết luận ban đầu trong hoạt động TĐG, KĐCLGD. 7.2.4. Phương pháp phỏng vấn Sử dụng phương pháp phỏng vấn, đàm thoại để thu nhận thông tin, làm rõ những thông tin đã thu thập được thông qua phương pháp điều tra. Qua đó tìm hiểu thêm những biện pháp thực hiện hoạt động TĐG, kiểm định chất lượng giáo dục của các trường. Những thông tin này có giá trị làm căn cứ để nhận xét, khẳng định chính xác hơn thực trạng biện pháp thực hiện hoạt động TĐG của hiệu trưởng các trường trung học cơ sở. Ngoài ra, có thể tìm hiểu thêm các nhân tố ảnh hưởng tới thực trạng đó cũng như những khuyến nghị của họ. Đồng thời những thông tin này cũng giúp cho nhà nghiên cứu có thêm căn cứ để khẳng định tính trung thực, độ tin cậy của kết quả nghiên cứu. 7.2.5. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia Tham khảo ý kiến của các lãnh đạo và chuyên viên Sở GDĐT, Phòng GDĐT, các đồng chí Hiệu trưởng, GV lâu năm, các nhà quản lý… để có thêm thông tin tin cậy đảm bảo tính khách quan cho các kết quả nghiên cứu. Đặc biệt xin ý kiến đóng góp cho những đề xuất biện pháp nhằm quản lý có hiệu quả việc thực hiện hoạt động TĐG, KĐCLGD ở các trường trung học cơ sở. 7.2.6. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm Thông qua kết quả công tác TĐG và ĐGN theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng của các trường THCS trên địa bàn, cũng như trao đổi kinh nghiệm với các CBQL thực hiện công tác KĐCLGD,… rút ra các kết luận, các biện pháp nhằm quản lý tốt hơn hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở. 7
7.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học Dùng để xử lý các số liệu thu thập được trong quá trình điều tra thực trạng quản lý hoạt động KĐCLGD bằng các công thức toán học, thống kê để tính toán giúp cho các kết quả nghiên cứu trở nên chính xác và đảm bảo độ tin cậy. 8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 8.1. Ý nghĩa khoa học - Đánh giá được tổng quan hoạt động KĐCLGD ở một số trường trung học cơ sở TPTN, tỉnh Thái Nguyên. - Phân tích ảnh hưởng liên quan tới công tác KĐCLGD, phân tích SWOT của hoạt động KĐCLGD. 8.2. Ý nghĩa thực tiễn - Đề xuất hệ thống biện pháp nhằm nần cao công tác quản lý hoạt động KĐCLGD trường THCS theo tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở. 9. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu; kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn gồm có 3 chương sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lí hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục trường trung học cơ sở. Chương 2: Thực trạng quản lí hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục ở một số trường trung học cơ sở thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục ở các trường THCS trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên. 8
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG KIỂM ĐỊNH CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Tổng quan nghiên cứu về quản lí hoạt động kiểm định chất lượng giáo dục trường phổ thông 1.1.1. Lịch sử nghiên cứu trên thế giới Hoạt động KĐCLGD được bắt nguồn từ châu Mỹ cụ thể là từ Bắc Mỹ và Hoa Kỳ đã được hình thành và có lịch sử lâu đời. Mặc dù vậy, hoạt động này mới chỉ phát triển ở những năm 90 của thế kể XX, khi mà giáo dục đại học của thế giới đang chuyển dần từ nền giáo dục theo định hướng của nhà nước sang nền giáo dục theo định hướng thị trường. Năm 1885, ở New England thuộc miền Đông Bắc Hoa Kỳ đã thành lập một tổ chức phi chính phủ gọi là Hội các trường học và trường cao đẳng của New England (NE). Đây là một tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục địa phương đầu tiên thuộc phạm vi vùng gồm một số bang với mục đích là “đẩy mạnh sự nghiệp giáo dục bằng cách thúc đẩy lợi ích chung cho cả hai loại trường là cao đẳng và trường chuẩn bị vào cao đẳng” Hội này đổi tên thành Hội các trường Cao đẳng và Trung học của New England năm 1957. “Kiểm định cơ sở đào tạo tại địa phương có phạm vi bao trùm toàn bộ một cơ sở đào tạo với sự cố gắng giữ được các tiêu chuẩn đối với mọi hoạt động của cơ sở đó mà không phải chứng minh chất lượng một bộ phận nào của cơ sở đó”. Ở châu Á, các nước như Singapo, hệ thống đánh giá bên ngoài của các Trường Đại học Quốc gia do các chuyên gia của các trường đại học danh tiếng trên thế giới đến đánh giá 2 năm/lần; Nhật Bản, Hàn Quốc cũng đã xây dựng hệ thống KĐCLGD với chu kỳ kiểm định 7 năm/lần; Thái Lan đã ban hành chính sách quốc gia về bảo đảm chất lượng đào tạo đại học từ 1996 và thử nghiệm đánh giá bên ngoài từ 1997; Philipin thực hiện 9 biện pháp cải cách giáo dục cơ bản để nâng cao chuẩn của chất lượng giáo dục đại học trên toàn quốc; Trung Quốc đã ban hành quy chế tạm thời về đánh giá các cơ sở giáo dục và đào tạo 9