Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Tổ chức dạy học tích hợp trong môn Đạo đức ở các trường tiểu học tại thủ đô viêng chăn, nước cộng hòa dân chủ nhân dân Lào

Chia sẻ: Ganuongmuoimatong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:109

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn, đề tài hướng tới việc đề xuất các nguyên tắc và biện pháp cơ bản để tổ chức dạy học tích hợp trong dạy học môn Đạo đức ở các trường tiểu học tại Thủ đô Viêng Chăn, nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào nhằm góp phần đổi mới, nâng cao chất lượng dạy học môn học này nói riêng và dạy học ở tiểu học Lào nói chung.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Tổ chức dạy học tích hợp trong môn Đạo đức ở các trường tiểu học tại thủ đô viêng chăn, nước cộng hòa dân chủ nhân dân Lào

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ––––––––––––––––––– KHAMDEE PHANSOUBONG TỔ CHỨC DẠY HỌC TÍCH HỢP TRONG MÔN ĐẠO ĐỨC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC TẠI THỦ ĐÔ VIÊNG CHĂN NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ––––––––––––––––––– KHAMDEE PHANSOUBONG TỔ CHỨC DẠY HỌC TÍCH HỢP TRONG MÔN ĐẠO ĐỨC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC TẠI THỦ ĐÔ VIÊNG CHĂN NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO Ngành: GIÁO DỤC TIỂU HỌC Mã số: 8.14.01.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn: TS NGUYỄN THỊ THU HẰNG THÁI NGUYÊN - 2019 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu riêng tôi. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, chưa từng được công bố trong bất kì công trình nghiên cứu nào của tác giả khác. Thái Nguyên, tháng …. năm 2019 Tác giả luận văn Khamdee PHANSOUBONG Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Trước hết, tôi xin bày tỏ sự kính trọng và biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Thị Thu Hằng, người đã tận tâm, nhiệt tình chỉ bảo tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo khoa giáo dục Tiểu học – Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện thuận lợi trong suốt thời gian tôi học tập và nghiên cứu tại đây. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn sự hợp tác, giúp đỡ của các thầy cô giáo và các em học sinh trường Tiểu học Đông Khăm Xang, trường Tiểu học Săm Phăn Na, Thủ đô Viêng Chăn đã tạo mọi điều kiện và giúp đỡ tôi suốt quá trình khảo sát và thực nghiệm sư phạm Để hoàn thành luận văn: “Tổ chức dạy học tích hợp trong môn Đạo đức ở các trường tiểu học tại thủ đô viêng chăn, nước cộng hòa dân chủ nhân dân Lào” tôi đã sử dụng, kế thừa có chọn lọc các nghiên cứu các tác giả trước, đồng thời nhận được rất nhiều sự quan tâm, chị bảo của các thầy, cô giáo; sự giúp đỡ của đồng nghiệp, bàn bè, người thân đã động viên tôi trong quá trình hoàn thành luận văn. Mặc dù có nhiều cố gắng và nỗ lực để hoàn thành tốt luận văn nhưng chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận được sự chỉ bảo, đóng góp của các thầy, cô giáo và các bạn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, tháng….. năm 2019 Tác giả luận văn Khamdee PHANSOUBONG Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỤC LỤC Lời cam đoan ........................................................................................................ i Lời cảm ơn ........................................................................................................... ii Mục lục ............................................................................................................... iii Danh mục chữ viết tắt ......................................................................................... iv Danh mục các bảng.............................................................................................. v Danh mục các biểu đồ ........................................................................................ vi MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................... 2 4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu...................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 3 8. Cấu trúc đề tài .................................................................................................. 4 NỘI DUNG ......................................................................................................... 5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ............................................ 5 1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề .......................................................... 5 1.1.1. Những nghiên cứu về dạy học tích hợp trên thế giới ............................... 5 1.1.2. Những nghiên cứu về dạy học tích hợp ở Lào .......................................... 8 1.1.3. Nhận xét chung .......................................................................................... 9 1.2. Dạy học tích hợp ........................................................................................... 9 1.2.1. Khái niệm................................................................................................... 9 1.2.2. Đặc điểm của dạy học tích hợp ............................................................... 13 1.2.3. Vai trò của dạy học tích hợp trong giáo dục hiện đại.............................. 14 1.3. Môn Đạo đức trong chương trình giáo dục tiểu học của nước CHDCND Lào ..................................................................................................................... 16 1.3.1. Mục tiêu ................................................................................................... 16 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1.3.2. Nội dung .................................................................................................. 17 1.3.3. Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học ............................................ 18 1.3.4. Đánh giá kết quả dạy học ........................................................................ 21 1.4. Đặc điểm tâm lý học sinh tiểu học với việc tổ chức dạy học tích hợp...... 21 1.4.1. Khái quát đặc điểm tâm sinh lý học sinh tiểu học .................................. 21 1.4.2. Mối quan hệ giữa đặc điểm tâm sinh lý học sinh tiểu học với việc tổ chức dạy học tích hợp trong môn Đạo đức........................................................ 23 1.5. Thực trạng dạy học môn Đạo đức ở một số trường tiểu học của Thủ đô Viêng Chăn ........................................................................................................ 24 1.5.1. Khái quát quá trình điều tra ..................................................................... 24 1.5.2. Kết quả điều tra....................................................................................... 25 1.5.3. Nhận xét chung ........................................................................................ 33 1.6. Tiểu kết chương 1 ....................................................................................... 33 Chương 2: TỔ CHỨC DẠY HỌC TÍCH HỢP TRONG MÔN ĐẠO ĐỨC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC TẠI THỦ ĐÔ VIÊNG CHĂN ......... 35 2.1. Nguyên tắc tổ chức dạy học tích hợp trong môn Đạo đức ở các trường tiểu học tại thủ đô Viêng Chăn .......................................................................... 35 2.1.1. Dạy học tích hợp trong môn Đạo đức phải đảm bảo tính hệ thống và quan hệ logic của môn học ................................................................................ 35 2.1.2. Dạy học tích hợp trong môn Đạo đức phải quan tâm đến bối cảnh thực tiễn của học sinh thủ đô Viêng Chăn và nội dung môn Đạo đức ..................... 36 2.1.3. Tổ chức các hoạt động dạy học tích hợp phải vừa sức với học sinh ....... 37 2.1.4. Nội dung chủ đề dạy học tích hợp phải được thiết kế theo định hướng phát triển năng lực ............................................................................................. 39 2.1.5. Phương pháp, hình thức tổ chức dạy học phải tiếp cận quan điểm định hướng hoạt động và giải quyết vấn đề ............................................................... 40 2.2. Một số biện pháp tổ chức dạy học tích hợp trong môn Đạo đức cho học sinh tiểu học thủ đô Viêng Chăn ....................................................................... 42 2.2.1. Xây dựng hệ thống các bài học và chủ đề dạy học tích hợp trong môn Đạo đức .............................................................................................................. 42 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
2.2.2. Xây dựng quy trình thiết kế chủ đề dạy học tích hợp trong môn Đạo đức cho học sinh tiểu học thủ đô Viêng Chăn ................................................... 46 2.2.3. Đổi mới phương thức kiểm tra đánh giá kết quả dạy học tích hợp trong dạy học môn Đạo đức ........................................................................................ 55 2.2.4. Thường xuyên phối hợp giữa nhà trường và gia đình để tổ chức dạy học tích hợp trong môn Đạo đức ....................................................................... 59 2.2.5. Nâng cao nhận thức của giáo viên ở các trường tiểu học của Viêng Chăn về việc thiết kế và tổ chức dạy học tích hợp trong môn Đạo đức............ 61 2.3. Tiểu kết chương 2 ....................................................................................... 63 Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ...................................................... 65 3.1.Mục đích thực nghiệm ................................................................................. 65 3.2. Nhiệm vụ thực nghiệm .............................................................................. 65 3.3. Địa bàn thực nghiệm................................................................................... 65 3.4. Nội dung thực nghiệm ................................................................................ 66 3.5. Tổ chức thực nghiệm .................................................................................. 69 3.5.1. Thời gian thực nghiệm............................................................................. 69 3.5.2. Đối tượng tham gia thực nghiệm ............................................................. 69 3.5.3. Triển khai thực nghiệm............................................................................ 69 3.6. Tiêu chí đánh giá thực nghiệm ................................................................... 70 3.7. Kết quả thực nghiệm................................................................................... 71 3.7.1.Kết quả định lượng ................................................................................... 71 3.7.2. Kết quả định tính ..................................................................................... 75 3.8. Tiểu kết chương 3 ....................................................................................... 78 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................................... 80 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 82 PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CHDCND Công Hòa Dân Chủ Nhân Dân Lào DH Dạy học DHTH Dạy học tích hợp GD Giáo dục GV Giáo viên HS Học sinh LĐC Lớp đối chứng LTN Lớp thực nghiệm SGK THPT Sách giáo khoa trung học phổ thông THCS Trung học cơ sở UNESCO Tổ chức giáo dục, khoa học và văn hóa liên hiệp quốc IUNC Liên minh quốc tế bảo tồn thiên nhiên và tại nguyên thiên nhiên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 3.1 Kế hoạch dạy học thực nghiệm ở lớp thực nghiệm ........................... 66 Bảng 3.2. Kế hoạch dạy học ở lớp đối chứng ................................................... 67 Bảng 3.3. Số liệu kết quả kiểm tra trước thực nghiệm của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng .............................................................................. 71 Bảng 3.4. Số liệu kết quả kiểm tra sau thực nghiệm của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng ................................................................................... 73 Bảng 3.5. Kết quả bày tỏ thái độ của HS khi tổ chức dạy học tích hợp trong môn Đạo đức .................................................................................... 76 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biều đồ 3.1. Kết quả kiểm tra trước thực nghiệm của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng ......................................................................................... 72 Biều đồ 3.2. Kết quả kiểm tra sau thực nghiệm của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng ......................................................................................... 73 Biểu đồ 3.3. Kết quả kiểm tra trước và sau thực nghiệm ở lớp thực nghiệm . 743 Biểu đồ 3.3. Kết quả kiểm tra trước và sau thực nghiệm ở lớp đối chứng ..... 743 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong xu thế phát triển của giáo dục thế kỉ XXI, sự nghiệp giáo dục hiện nay của Lào nói riêng và các nước khác trên thế giới nói chung cần có những thay đổi toàn diện về tất cả các yếu tố của quá trình dạy học và giáo dục nhằm đào tạo ra người học không chỉ có kiến thức, có kĩ năng thực hành mà cần phải có các kĩ năng giao tiếp và giải quyết các vấn đề thực tiễn. Trong đó, việc đổi mới quá trình dạy học theo hướng dạy học tích hợp là thực sự cần thiết nhằm hình thành và phát triển năng lực cho học sinh. Xu hướng dạy học tích hợp là một trong các xu hướng dạy học được giáo dục nhiều nước trên thế giới đang tiếp cận và đang có những ảnh hưởng nhất định đối với việc đào tạo ra con người đáp ứng yêu cầu của xã hội mới. Nước cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào đang trong thời kỳ đổi mới theo hướng văn kiện Đại hội Đảng Nhân dân cách mạng Lào lần thứ IX. Bộ Giáo dục và Thể thao của Lào đã và đang có những bước đi đổi mới về mọi mặt, nhằm đào tạo con người lao động có khả năng làm chủ kiến thức, năng lực sáng tạo, trí tuệ và phẩm chất đạo đức tốt, đáp ứng được yêu cầu nhân lực của đất nước, để đất nước Lào có sự phát triển về mặt nguồn nhân lực, mặt kinh tế - xã hội theo kịp các nước trên thế giới. Chính phủ của nước Lào đã xác định: sự phát triển giáo dục và thể thao là yếu tố cơ bản trong việc tạo ra sự phát triển của nguồn nhân lực để phát triển kinh tế và xã hội, giúp nước Lào về cơ bản phải trở thành nước công nghiệp hiện đại trong măn 2020. Muốn thành công sự nghiệp này, chúng ta phải thấy rõ nhân tố quyết định thắng lợi chính là nguồn nhân lực con người Lào. Nền giáo dục của Lào không chỉ lo đào tạo cho đủ về số lượng mà cần quan tâm đặc biệt đến chất lượng đào tạo.[1] Giáo dục đạo đức là môn học nhằm góp phần giúp học sinh trở thành người tốt trong xã hội. Môn Đạo đức là môn học nhằm giáo dục pháp luật nhà nước, lễ Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
phép, sự mong muốn, vai trò và nhiệm vụ của người dân đối với gia đình, trường học, cộng đồng, xã hội, môi trường và đất nước. Giáo dục cho học sinh tự hào là con người của nước CHDCND Lào, tự hào khi mang quốc tịch Lào và yêu chế độ dân chủ, đồng thời thực hiện nghĩa vụ với đất nước trong hiện tại cũng như tương lai. Nội dung các hoạt động trong môn Đạo đức phải tạo cơ hội và khuyến khích cho học sinh được học hỏi và tìm hướng giải quyết vần đề, từ đó hình thành hành vi tốt cho bản thân người học và xã hội. Ở Tiểu học, quá trình giáo dục Đạo đức cho học sinh tiểu học Lào còn chưa được chú trọng. Việc dạy học chủ yếu sử dụng phương pháp quan sát, chủ yếu trên việc khai thác và sử dụng tranh ảnh từ sách giáo khoa. Nhiều giáo viên tiểu học của nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Lào còn chưa hiểu rõ về dạy học tích hợp và chưa quan tâm đến việc thiết kế chủ đề dạy học tích hợp qua môn Đạo đức.[7] Xuất phát từ các lý do trên, chúng tôi lựa chọn đề tài nghiên cứu: Tổ chức dạy học tích hợp trong môn Đạo đức ở các trường tiểu học tại thủ đô Viêng Chăn, nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn, đề tài hướng tới việc đề xuất các nguyên tắc và biện pháp cơ bản để tổ chức dạy học tích hợp trong dạy học môn Đạo đức ở các trường tiểu học tại Thủ đô Viêng Chăn, nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào nhằm góp phần đổi mới, nâng cao chất lượng dạy học môn học này nói riêng và dạy học ở tiểu học Lào nói chung. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quá trình dạy học tiểu học Lào. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Thiết kế và tổ chức dạy học tích hợp cho học sinh tiểu học Lào trong dạy học môn Đạo đức ở các trường tiểu học tại Thủ đô Viêng Chăn. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
4. Giả thuyết khoa học Nếu đề xuất được các nguyên tắc và biện pháp cơ bạn để tổ chức dạy học tích hợp trong môn Đạo đức thì sẽ góp phần đổi mới, nâng cao chất lượng dạy học môn Đạo đức học. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu những vấn đề sau: - Hệ thống hóa, khái quát hóa một số vấn để lí luận về tổ chức dạy học tích hợp trong môn Đạo đức ở các trường tiểu học của Lào. - Thiết kế các mẫu phiếu điều tra và tiến hành điều tra giáo viên tại một số trường tiểu học tại Lào để làm rõ quan điểm của GV về DH tích hợp trong giảng dạy và thực trạng việc dạy học môn Đạo đức tại một số trường tiểu học của Lào hiện nay. - Xây dựng nguyên tắc và biện pháp tổ chức dạy học tích hợp trong môn Đạo đức ở các trường tiểu học tại Thủ đô Viêng Chăn. 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu Nội dung nghiên cứu: Biện pháp tổ chức dạy học tích hợp trong môn Đạo đức cho học sinh tiểu học tại Thủ đô Viêng Chăn. Địa bàn nghiên cứu: Điều tra thực trạng và tiến hành thực nghiệm sư phạm tại Trường Tiểu học Đông Khăm Xang và Trường Tiểu học Săm Phăn Na của Thủ đô Viêng Chăn. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Nghiên cứu những tài liệu về giáo dục học, tâm lý học, triết học, phương pháp dạy học, các văn kiện của Bộ Giáo dục và Thể thao của Lào cũng như các đề tài nghiên cứu khoa học có liên quan để làm rõ cơ sở lý luận của đề tài. 7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Tiến hành điều tra, quan sát các hoạt động của giáo viên và học sinh trong quá trình dạy học nhằm tìm hiểu quan điểm của GV về DH tích hợp và những kinh nghiệm dạy học phân môn Đạo đức ở tiểu học. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
- Tiến hành trao đổi trực tiếp với giáo viên để tìm hiểu những phương pháp mà người giáo viên sử dụng trong quá trình dạy học, quá trình trao đổi thông tin giữa giáo viên với học sinh. Những thuận lợi và khó khăn của họ thường gặp trong quá trình tổ chức dạy học truyền thống và dạy học tích hợp. - Trò chuyện với học sinh nhằm tìm hiểu những thái độ, hứng thú trong học tập của các em, những điều mà các em mong muốn có được trong những giờ học tại trường học thông qua trao đổi với giáo viên và các bạn học cùng lớp. 7.3. Phương pháp thống kê toán học trong nghiên cứu khoa học giáo dục Sử dụng các phần mềm thống kê để liệt kê, mô tả, phân tích, xử lí các số liệu điều tra, khảo sát, khảo nghiệm nhằm làm rõ các vấn đề thực tiễn liên quan đến đề tài nghiên cứu. 8. Cấu trúc đề tài Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài gồm 3 chương: Chương 1. Cơ sở lí luận và thực tiễn Chương 2. Tổ chức dạy học tích hợp trong môn Đạo đức ở các trường tiểu học tại thủ đô viêng chăn nước cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Chương 3. Thực nghiệm sư phạm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
NỘI DUNG Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Những nghiên cứu về dạy học tích hợp trên thế giới Tích hợp là một trong những xu thế dạy học hiện đại hiện đang được quan tâm nghiên cứu và áp dụng vào nhà trường ở nhiều nước trên thế giới. Cách tiếp cận tích hợp trong việc xây dựng chương trình đã trở thành xu thế phát triển GD trên thế giới trong nhiều thập kỉ qua. Ở một số nước trên thế giới, dạy học theo quan điểm tích hợp đã được ứng dụng từ những năm 80 của thế kỷ XX. Tích hợp có nơi được xem như nguyên tắc tổng quát của việc xây dựng cả hệ thống chương trình. Ví dụ chương trình Tiểu học ở Ma-lai-xi-a được gọi là: "The intergrated curriculum for Primary school" (Chương trình giảng dạy tích hợp cho trường Tiểu học) do Bộ GD&ĐT Ma-lai-xi-a công bố lần đầu năm 1997 [8] Chương trình đã đưa ra 8 hướng tích hợp cụ thể như sau: (1) Tích hợp nhiều kĩ năng trong một môn học; (2) Một số môn học được tích hợp với nhau; (3) Hình thành nhiều kiến thức nội dung khác nhau thông qua các môn đang dạy; (4) Tích hợp các chuẩn mực đạo đức hoặc nghề nghiệp qua các môn học; (5) Tích hợp các vấn đề: ngôn ngữ, môi trường, khoa học và công nghệ, chủ nghĩa yêu nước, năng lực suy nghĩ và năng lực tìm tòi nghiên cứu qua toàn bộ các môn học; (6) Tích hợp chương trình chính khóa với ngoại khóa, trong đó, nội dung các hoạt động ngoại khóa được nhấn mạnh lại trong các tình huống học tập ở lớp học; (7) Tích hợp kiến thức và thực tiễn; (8) Tích hợp kinh nghiệm quá khứ và những kinh nghiệm mới tiếp thu được của học sinh. Những yếu tố cần được dạy qua toàn bộ các môn học, bao gồm ngôn ngữ, môi trường, khoa học và công nghệ, chủ nghĩa yêu nước, năng lực suy nghĩ và năng lực tìm tòi nghiên cứu. Thực hiện hướng tích hợp có thể dẫn tới sự ra đời của những bộ sách giáo khoa nhiều môn (multimanuel) như "bộ sách giáo khoa nhiều môn" dùng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
cho bậc Tiểu học nhiều nước Châu Phi - tích hợp 7 môn học: Tiếng Pháp, Toán, Sinh học, Công nghệ, Sử, Địa, Giáo dục công dân xung quanh các chủ đề khác nhau, mỗi chủ đề dạy trong hai tuần do Nhà xuất bản EDICEF xuất bản ở Pháp năm 1995. [15] Cách tiếp cận tích hợp trong xây dựng chương trình GD bắt đầu được đề cao ở Mỹ và các nước châu Âu từ những năm 1960 của thế kỷ XX. Gần một thập kỷ sau đó vấn đề này mới được quan tâm ở châu Á và ở Việt Nam (vào những năm 1970- 1980 của thế kỷ XX) [20] Ở khu vực Đông Nam Á hầu hết các nước đã triển khai quan điểm tích hợp ở những mức độ nhất định. Theo thống kê của UNESCO, từ năm 1960 đến năm 1974 trong số 392 chương trình được điều tra đã có 208 chương trình môn khoa học thể hiện quan điểm tích hợp ở những mức độ khác nhau từ liên môn, kết hợp đến tích hợp hoàn toàn theo những chủ đề. Từ năm 1960, đã có nhiều hội nghị quốc tế bàn về các chương trình môn tích hợp. Năm 1981, một tổ chức quốc tế đã được thành lập để cung cấp các thông tin về các chương trình môn tích hợp nhằm thúc đẩy việc áp dụng quan điểm tích hợp trong việc thiết kế chương trình các môn học trên thế giới. [20] Ở Nga, DHTH trong GD là sự phát triển quan trọng và sâu sắc đầu tiên để kết nối các liên ngành, việc chuyển sang phối hợp giảng dạy các chuyên ngành khác nhau sẽ cho một mối tương tác quan trọng giữa các ngành. Hiện nay, Nga đã thực hiện GD tích hợp trong một số môn học như vật lí, triết học, sinh học, địa lí, văn học… và áp dụng cho các cấp từ tiểu học đến đại học, GD tích hợp cuả các môn học này nhằm mục tiêu tạo điều kiện tối ưu cho sự phát triển tư duy của HS trong giảng dạy các môn khoa học dựa trên sự kết hợp các đối tượng này; nhằm khắc phục một số mâu thuẫn trong quá trình học tập; thu hút sự quan tâm của HS đối với môn học này. Ở giai đoạn hội nhập, thực tiễn cho thấy những thành quả của việc tích hợp và xác định được triển vọng xa hơn và tinh tế hơn của phương pháp dạy học này. [20] Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
Ở Mỹ, là một quốc gia có hệ thống GD rộng lớn, đa dạng và ít điểm chung, Chính phủ liên bang Mỹ không hề bắt buộc các trường trên toàn quốc phải tuân theo một chương trình học chung hay bắt các trường phải dạy theo một tiêu chuẩn nào đó như nhiều quốc gia khác trên thế giới. Nhưng, việc giảng dạy ở đa số các trường học của quốc gia này đều hướng tới một chương trình tích hợp bằng cách củng cố các khái niệm GD phổ thông, hướng nghiệp, kỹ năng và liên hệ với cuộc sống thực tế, ứng dụng những kiến thức đã học để làm việc, DHTH làm tăng sự liên quan giữa các môn học. [20] Ngoài ra một số nước như Singapore, Trung Quốc, Anh, Pháp cũng chú trọng việc thực hiện dạy học theo hướng tích hợp. Các kiến thức như hướng nghiệp, công nghệ thông tin, GD môi trường… và các môn khoa học có nội dung gần giống nhau được tích hợp thành một bộ môn chung ở các cấp học [9]. Các chương trình tích hợp ở các nước trên thế giới có thể được thực hiện ở các mức độ khác nhau: từ phối hợp, kết hợp đến tích hợp hoàn toàn. Ở mức độ thấp có sự phối hợp về nội dung, phương pháp của một số môn có liên quan nhưng mỗi môn cần đặt trong một phần hay một chương riêng. Tích hợp ở mức độ cao hơn có sự kết hợp chặt chẽ trong nội dung, đặc biệt là những phần giao nhau của các môn học này. Tích hợp ở mức độ cao nhất được thực hiện ở nội dung của các môn học được hòa vào nhau hoàn toàn thành một chỉnh thể mới đạt mục tiêu đề ra một cách hiệu quả và tiết kiệm hơn về nội dung, thời gian [20]. Các công trình nghiên cứu trên thế giới đã để cập đến các khía cạnh khác nhau như nội dung, các thức, hiệu quả,… của việc dạy tích hợp trong nhà trường phổ thông [9]. Ở Việt Nam, từ thập niên 90 của thế kỷ XX trở lại đây, vấn đề xây dựng môn học tích hợp với những mức độ khác nhau mới thực sự được tập trung nghiên cứu, thử nghiệm và áp dụng vào nhà trường phổ thông, chủ yếu ở bậc Tiểu học và THCS. Trước đó, tinh thần giảng dạy tích hợp chỉ mới được thực Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
hiện ở những mức độ thấp như liên hệ, phối hợp các kiến thức, kĩ năng thuộc các môn học hay phân môn khác nhau để giải quyết một vấn đề giảng dạy [20]. Cách tiếp cận tích hợp trong việc xây dựng chương trình GD phổ thông ở nước ta được bắt đầu từ cuộc cải cách GD lần thứ 3 (1979) [20]. Xu hướng tích hợp vẫn đang được tiếp tục nghiên cứu, thử nghiệm và áp dụng vào đổi mới chương trình và SGK và THPT. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng bắt đầu triển khai các nghiên cứu để xây dựng một chương trình GD phổ thông mới, sẽ triển khai sau năm 2018. Chương trình này được đổi mới một cách cơ bản theo hướng tích hợp các môn học, tạo cơ hội lựa chọn nội dung học tập nhiều hơn và tăng cường hoạt động xã hội. Như vậy, DHTH được xem như một hướng chủ yếu trong đổi mới chương trình, nội dung GD ở Việt Nam [9]. 1.1.2. Những nghiên cứu về dạy học tích hợp ở Lào Trong dạy học tích hợp có thể được coi là sự liên kết các đối tượng giảng dạy, học tập trong cùng một kế hoạch hoạt động để đảm bảo sự thống nhất, hài hòa, trọn vẹn của hệ thống dạy học nhằm đạt mục tiêu dạy học tốt nhất. Dạy học tích hợp là quá trình dạy học mà ở đó các nội dung, hoạt động dạy kiến thức, kĩ năng, thái độ được tích hợp với nhau trong cùng một nội dung và hoạt động dạy học để hình thành và phát triển năng lực thực hiện hoạt động cho người học, tạo ra mỗi liên kiết giữa các môn học và tri thức, giúp học sinh phát triển tư duy sáng tạo về tính tích cực học tập. Dựa vào việc nghiên cứu trên thế giới, phương pháp dạy học tích hợp được ứng dụng rộng rãi các nước trên thế giới ở cả Việt Nam. Thế nhưng đến thời điểm này ở nước CHDCND Lào, chúng tôi chưa có lý thuyết, cuốn sách và bài nghiên cứu nào nói về dạy học tích hợp. Tuy nhiên trong thực tiễn triển khai tại các trường phổ thông của Lào, dạy học tích hợp cũng được ứng dụng trong việc xây dựng, sắp xếp chương trình môn học và vận dụng tổ chức dạy học ở nhà trường phổ thông. Trong đó, ở bậc học tiểu học, dạy học tích hợp được thể hiện rất rõ trong môn Thế giới xung quanh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
và môn Đạo đức. Đây là môn học được xây dựng trên quan điểm tích hợp cao các nội dung kiến thức về tự nhiên - con người- xã hội, xoay quanh cuộc sống hàng ngày của học sinh. Do đó, khi dạy học các môn học này, giáo viên có thể lồng ghép, đưa một số kiến thức trong cuộc sống hàng ngày vào bài học. Ví dụ như: Tích hợp nội dung môi trường và biến đổi khí hậu vào trong môn; tích hợp giáo dục kĩ năng sống, giáo dục môi trường ... [16]. 1.1.3. Nhận xét chung Nhìn chung các đề tài, công trình nghiên cứu trên đã đi sâu vào nghiên cứu nhiều khía cạnh khác nhau trong việc DHTH như phân tích khái niệm, đặc điểm của DHTH. Thiết kế những chương trình DHTH với nội dung và chủ đề dạy học ở các bộ môn phù hợp với học sinh. Hình thành những năng lực cần thiết cho người giáo viên khi tổ chức DHTH để đạt hiệu quả tại các trường trung học phổ thông. Tuy nhiên việc nghiên cứu ứng dụng DHTH vào dạy học tại các trường tiểu học của nước CHDCND Lào còn rất hạn chế. Đặc biệt là việc nghiên cứu việc tổ chức DHTH trong môn Đạo đức của Lào còn chưa có các công trình nghiên cứu nào đề cập đến. Vì chưa có lý thuyết, cuốn sách hay bài nghiên cứu chính thức nào được công bố, cho nên chúng tôi muốn thực hiện nghiên cứu mang tính khoa học hơn, bài bản hơn, hệ thống hơn về việc dạy học tích hợp. 1.2. Dạy học tích hợp 1.2.1. Khái niệm 1.2.1.1. Tích hợp Tích hợp (tiếng Anh: Integration) có nguồn gốc từ tiếng Latinh, với nghĩa xác lập lại cái chung, cái toàn thể, cái thống nhất trên cơ sở những bộ phận riêng lẻ. Integration (n)/ integrate (v) trong tiếng Anh có nghĩa là: hợp lại thành một hệ thống thống nhất, sự bổ sung thành thể thống nhất, sự hợp nhất, sự hòa hợp với môi trường, (tiếng Anh – Mỹ còn có nghĩa sự hòa hợp chủng tộc, sự mở rộng cho mọi chủng tộc).Trong tiếng Việt, tích hợp được ghép từ hai từ tích và Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
hợp. Tích: (danh từ) là kết quả của phép nhân, (động từ): dồn góp từng ít cho thành số lượng đáng kể. Hợp: (danh từ): tập hợp mọi phần tử của các tập hợp khác, (động từ): gộp chung, (tính từ): không mâu thuẫn, đúng với đòi hỏi. Tích hợp: lắp ráp, kết nối các thành phần của một hệ thống theo quan điểm tạo nên một hệ thống toàn bộ. Tích hợp ( integration) theo từ điển trực tuyến có nghĩa là “ liên kết các phần với nhau để tạo thành một thể thống nhất”[21]. Theo từ điển Oxford, tích hợp có nghĩa là “ sự liên kết hoặc phối hợp các bộ phận hoặc khía cạnh lại với nhau” [22]. Theo Dương Tiến Sỹ, khái niệm tích hợp được hiểu là sự hợp nhất hay nhất thể hóa đưa tới một đối tượng mới như là một thể thống nhất giữa các thành phần của đối tượng, nó không phải là một phép cộng mang tính cơ học những thuộc tính của các thành phần ấy. Như vậy, tích hợp có hai thuộc tính cơ bản liên hệ mật thiết với nhau, quy định lẫn nhau là tính liên kết và tính toàn vẹn. Tính liên kết tạo nên một thực thể toàn vẹn, không còn sự phân chia giữa các thành phần. Tính toàn vẹn thể hiện ở mối quan hệ hữu cơ dựa trên sự thống nhất nội tại của các thành phần liên kết ấy. Sẽ không thể gọi là tích hợp nếu các thành phần đó chỉ là sự sắp đặt bên cạnh nhau mà không có mối quan hệ hữu cơ giữa các thành phần đó [15]. Theo Nguyễn Phúc Chỉnh: Tích hợp kiến thức là sự liên kết, kết hợp, lồng ghép tri thức của các khoa học khác nhau thành một tập hợp kiến thức thống nhất. Tích hợp dạy học là quá trình trong đó có sự lồng ghép, liên hệ những tri thức khoa học, những quy luật chung gần gũi với nhau, qua đó người học không chỉ lĩnh hội được tri thức khoa học của môn học chính mà cả tri thức của khoa học được tích hợp, từ đó hình thành cho người học cách nhìn khái quát hơn đối với các khoa học có cùng đối tượng nghiên cứu, đồng thời có được phương pháp xem xét vấn đề một cách logic, biện chứng. Như vậy, “Tích hợp là sự kết hợp một cách hữu cơ, có hệ thống các kiến thức/ khái niệm thuộc các môn học khác Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn