Luận văn Thạc sĩ Khoa học lâm nghiệp: Nghiên cứu đề xuất một số nội dung cơ bản xây dựng phương án kinh doanh rừng theo tiêu chuẩn quản lý rừng bền vững tại Công ty lâm nghiệp Con Cuông, huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An

Chia sẻ: Tri Lễ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:113

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là xác định các cơ sở kinh tế cho kinh doanh rừng bền vững tại Công ty lâm nghiệp Con Cuông; xác định các biện pháp kỹ thuật cho kinh doanh rừng bền vững tại Công ty lâm nghiệp Con Cuông; đề xuất nội dung cơ bản xây dựng phương án kinh doanh rừng bền vững cho Công ty lâm nghiệp Con Cuông.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học lâm nghiệp: Nghiên cứu đề xuất một số nội dung cơ bản xây dựng phương án kinh doanh rừng theo tiêu chuẩn quản lý rừng bền vững tại Công ty lâm nghiệp Con Cuông, huyện Con Cuông, tỉnh Nghệ An

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o bé n«ng nghiÖp vµ PTNT Trêng ®¹i häc l©m nghiÖp Hoµng V¨n H¶i Nghiªn cøu ®Ò xuÊt mét sè néi dung c¬ b¶n x©y dùng ph¬ng ¸n kinh doanh rõng theo tiªu chuÈn qu¶n lý rõng bÒn v÷ng t¹i c«ng ty l©m nghiÖp Con Cu«ng, huyÖn Con Cu«ng, tØnh NghÖ An luËn v¨n th¹c sü khoa häc l©m nghiÖp Hµ T©y 2007
Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o bé n«ng nghiÖp vµ PTNT Trêng ®¹i häc l©m nghiÖp Hoµng V¨n H¶i Nghiªn cøu ®Ò xuÊt mét sè néi dung c¬ b¶n x©y dùng ph¬ng ¸n kinh doanh rõng theo tiªu chuÈn qu¶n lý rõng bÒn v÷ng t¹i c«ng ty l©m nghiÖp Con Cu«ng, huyÖn Con Cu«ng, tØnh NghÖ An Chuyªn ngµnh: L©m häc M· sè: 60.62.60 luËn v¨n th¹c sü khoa häc l©m nghiÖp Ngêi híng dÉn khoa häc: PGS.TS Vò Nh©m Hµ T©y 2007
1 §Æt vÊn ®Ò. Tõ xa xa rõng tù nhiªn ®· che phñ phÇn lín diÖn tÝch mÆt ®Êt cña tr¸i ®Êt, nhng do t¸c ®éng cña con ngêi nh khai th¸c L©m s¶n, khai ph¸ lÊy ®Êt lµm N«ng nghiÖp, X©y dùng, ®« thÞ ho¸... nªn diÖn tÝch rõng tù nhiªn ®· bÞ gi¶m ®i nhanh chãng, chØ tÝnh riªng trong giai ®o¹n 1990 - 1995 ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, ®· cã h¬n 65 triÖu ha rõng bÞ mÊt. TÝnh ®Õn n¨m 1995 diÖn tÝch rõng cña toµn thÕ giíi, kÓ c¶ rõng tù nhiªn vµ rõng trång, chØ cßn 3.454 triÖu ha (FAO 1997), tû lÖ che phñ chØ kho¶ng 35%. HiÖn nay mçi tuÇn trªn thÕ giíi cã kho¶ng 500.000 ha rõng tù nhiªn bÞ biÕn mÊt hoÆc bÞ tho¸i ho¸ dÇn. N¨m 1943 diÖn tÝch rõng cña ViÖt Nam cßn kho¶ng 14,3 triÖu ha, tû lÖ che phñ kho¶ng 43%. HiÖn nay tæng diÖn tÝch ®Êt rõng cña c¶ níc lµ 19,03 triÖu ha, trong ®ã chØ cã 8,25 triÖu ha rõng tù nhiªn vµ 1,05 triÖu ha rõng trång, cßn l¹i lµ ®Êt trång ®åi nói träc. Rõng tù nhiªn tËp trung chñ yÕu ë T©y nguyªn, §«ng Nam bé vµ miÒn Trung. Trong sè rõng tù nhiªn cßn l¹i chØ cã 9% lµ rõng giµu (tr÷ lîng trªn 150 m3/ha), 33% rõng trung b×nh (80-150 m3/ha) cßn l¹i lµ rõng nghÌo kiÖt (díi 80 m3/ha) (Theo sè liÖu QLRBV cña tæ c«ng t¸c Quèc gia). Víi vèn rõng hiÖn nay th× chØ tiªu b×nh qu©n ë níc ta lµ 0,15 ha rõng/ngêi vµ 9,16 m3 gç/ngêi, thuéc lo¹i thÊp so víi chØ tiªu t¬ng øng cña thÕ giíi lµ 0,97 ha/ngêi vµ 75 m3 gç/ngêi. V× vËy, viÖc x©y dùng ph¬ng ¸n kinh doanh rõng theo tiªu chuÈn qu¶n lý rõng bÒn v÷ng cho c¸c ®¬n vÞ trùc tiÕp qu¶n lý rõng lµ rÊt cÇn thiÕt, nh»m b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn vèn rõng hiÖn cã. C«ng ty l©m nghiÖp Con Cu«ng n»m trªn ®Þa bµn huyÖn Con Cu«ng, tØnh NghÖ An, lµ mét ®¬n vÞ quèc doanh, ®îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng ®· gÇn 50 n¨m. NhiÖm vô chñ yÕu cña ®¬n vÞ lµ b¶o vÖ, khai th¸c, chÕ biÕn l©m s¶n, x©y dùng vµ ph¸t triÓn vèn rõng, ngoµi ra C«ng ty cßn thùc hiÖn mét sè c¸c dÞch vô kh¸c ®Ó n©ng cao ®êi sèng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. Sau 5 n¨m
2 (2001- 2005) ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh th× tµi nguyªn rõng trªn ®Þa bµn C«ng ty qu¶n lý ®· cã nh÷ng biÕn ®éng vµ thay ®æi ®¸ng kÓ, bªn c¹nh ®ã t×nh h×nh sö dông ®Êt cßn nhiÒu bÊt cËp ,cha hîp lý. Do ®ã c«ng t¸c trång, khoanh nu«i, b¶o vÖ, khai th¸c rõng…, giao kho¸n ®Êt l©m nghiÖp ®ang ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò ®ßi hái cÇn ph¶i cã nh÷ng ph¬ng ¸n, kÕ ho¹ch phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ hiÖn nay cña C«ng ty. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng vÊn ®Ò ®ã, th× C«ng ty l©m nghiÖp Con Cu«ng cÇn ph¶i x©y dùng ph¬ng ¸n kinh doanh rõng theo tiªu chuÈn bÒn v÷ng ®Ó lµm c¬ së v÷ng ch¾c cho viÖc lËp c¸c kÕ ho¹ch, ®Þnh híng cho s¶n xuÊt kinh doanh l©m nghiÖp l©u dµi vµ liªn tôc phï hîp víi ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai, tµi nguyªn rõng, t×nh h×nh d©n sinh kinh tÕ trong khu vùc trong giai ®o¹n 2007 - 2017. V× vËy, chóng t«i chän ®Ò tµi “Nghiªn cøu ®Ò xuÊt mét sè néi dung c¬ b¶n x©y dùng ph¬ng ¸n kinh doanh rõng theo tiªu chuÈn qu¶n lý rõng bÒn v÷ng t¹i C«ng ty l©m nghiÖp Con Cu«ng, huyÖn Con Cu«ng, tØnh NghÖ An”. Víi môc tiªu lµm c¬ së cho viÖc sö dông æn ®Þnh, bÒn v÷ng vµ ph¸t triÓn nguån tµi nguyªn rõng, s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ cao. §ång thêi ®¸p øng ®îc chøc n¨ng phßng hé, b¶o vÖ m«i trêng cña rõng, n©ng cao ®êi sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty, còng nh ngêi d©n trong vïng vµ gãp phÇn quan träng thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi trªn ®Þa bµn.
3 Ch¬ng 1 Tæng quan vÒ vÊn ®Ò nghiªn cøu. 1.1. Quan ®iÓm vÒ qu¶n lý rõng bÒn v÷ng. Tríc ®©y rõng tù nhiªn bao trïm phÇn lín diÖn tÝch mÆt ®Êt. Tuy nhiªn, do nh÷ng t¸c ®éng cña con ngêi nh khai th¸c l©m s¶n qu¸ møc, ph¸ rõng lÊy ®Êt trång trät, ®Êt ch¨n th¶, x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp, më réng c¸c ®iÓm d©n c v.v... ®· lµm cho rõng thu hÑp dÇn vÒ diÖn tÝch. Tû lÖ che phñ cña rõng tù nhiªn gi¶m ®i mçi ngµy mét nhanh. Trong nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû nµy, sau nhiÒu ngh×n n¨m khai th¸c vµ sö dông cña con ngêi diÖn tÝch rõng trªn thÕ giíi vÉn cßn kho¶ng 60 - 65 %, nhng chØ trong gÇn 1 thÕ kû, tÝnh ®Õn n¨m 1995 con sè nµy ®· gi¶m mét nöa. Theo sè liÖu cña Tæ chøc l¬ng thùc thÕ giíi th× tæng diÖn tÝch rõng tù nhiªn hiÖn chØ cßn kho¶ng 3.454 triÖu ha (35% diÖn tÝch mÆt ®Êt). Mçi n¨m diÖn tÝch rõng bÞ gi¶m ®i trung b×nh kho¶ng 20 triÖu hÐc ta [4]. ë ViÖt Nam do viÖc qu¶n lý sö dông cha bÒn v÷ng nªn diÖn tÝch vµ chÊt lîng rõng trong nhiÒu n¨m qua ®· bÞ gi¶m liªn tôc. N¨m 1943, ViÖt Nam cã 14,3 triÖu ha rõng víi ®é che phñ lµ 43%. §Õn n¨m 1990 chØ cßn 9,3 triÖu ha víi ®é che phñ rõng 27,2%; trong thêi kú 1980-1990, b×nh qu©n mçi n¨m h¬n 100 ngh×n ha rõng bÞ mÊt ®i. Tuy nhiªn, tõ n¨m 1990 trë l¹i ®©y, diÖn tÝch rõng ®· t¨ng liªn tôc nhê trång rõng vµ phôc håi rõng tù nhiªn (ngo¹i trõ ë mét sè vïng nh T©y Nguyªn, §«ng Nam Bé diÖn tÝch rõng vÉn cã chiÒu híng gi¶m). §Õn nay, ®é che phñ rõng ®îc n©ng lªn 36,7% [1]. Rõng tù nhiªn kh«ng chØ bÞ thu hÑp vÒ diÖn tÝch mµ cßn gi¶m ®i vÒ chÊt lîng. C¸c loµi gç quý ®· bÞ khai th¸c c¹n kiÖt, c¸c loµi cho s¶n phÈm cã gi¸ trÞ cao nh l¬ng thùc, thùc phÈm, dîc liÖu, nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp, thñ c«ng mü nghÖ v.v... trë nªn khan hiÕm, nhiÒu loµi ®éng vËt hoang d· ®ang cã nguy c¬ tuyÖt chñng.
4 Sù suy gi¶m diÖn tÝch vµ chÊt lîng cña rõng tù nhiªn ch¼ng nh÷ng ®· lµm xuèng cÊp mét nguån tµi nguyªn cã kh¶ n¨ng cung cÊp liªn tôc nh÷ng s¶n phÈm ®a d¹ng cho cuéc sèng con ngêi, mµ cßn kÐo theo nh÷ng biÕn ®æi nguy hiÓm cña ®iÒu kiÖn sinh th¸i trªn hµnh tinh. HËu qu¶ quan träng nhÊt cña mÊt rõng trong thÕ kû qua lµ lµm cho khÝ hËu biÕn ®æi, nguån níc kh«ng æn ®Þnh, ®Êt ®ai bÞ hoang ho¸, quy m« vµ cêng ®é cña nh÷ng thiªn tai nh giã b·o, h¹n h¸n, lò lôt, ch¸y rõng ngµy mét gia t¨ng. Sù mÊt rõng ®· trë thµnh nguyªn nh©n trùc tiÕp cña sù ®ãi nghÌo ë nhiÒu quèc gia, lµ nguyªn nh©n cña hiÓm ho¹ sinh th¸i ®e do¹ sù tån t¹i l©u bÒn cña con ngêi vµ thiªn nhiªn trªn toµn thÕ giíi. Tríc t×nh h×nh ®ã mét yªu cÇu cÊp b¸ch ®Æt ra lµ ph¶i qu¶n lý rõng nh thÕ nµo ®Ó ng¨n chÆn ®îc t×nh tr¹ng mÊt rõng, qu¶n lý mµ trong ®ã viÖc khai th¸c nh÷ng gi¸ trÞ kinh tÕ cña rõng kh«ng m©u thuÉn víi viÖc duy tr× diÖn tÝch vµ chÊt lîng cña nã, duy tr× vµ ph¸t huy nh÷ng chøc n¨ng sinh th¸i to lín víi sù tån t¹i l©u bÒn cña con ngêi vµ thiªn nhiªn. §©y còng lµ xuÊt ph¸t ®iÓm cña nh÷ng ý tëng qu¶n lý rõng bÒn v÷ng - qu¶n lý rõng nh»m ph¸t huy ®ång thêi nh÷ng gi¸ trÞ vÒ kinh tÕ, x· héi vµ m«i trêng cña rõng[12]. Trong nhiÒu thËp kû qua, vÊn ®Ò sö dông ®Êt ®ai, tµi nguyªn rõng bÒn v÷ng ®· ®îc c¸c nhµ khoa häc trªn thÕ giíi vµ trong níc cã sù quan t©m ®Æc biÖt. Nghiªn cøu vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ, x· héi, m«i trêng cña vÊn ®Ò sö dông ®Êt ®ai, tµi nguyªn rõng cña mçi quèc gia ®Òu phô thuéc c¸ch nh×n nhËn vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh ®é tiÕp cËn khoa häc kü thuËt cña nh©n lo¹i. Quan ®iÓm vÒ sö dông ®Êt ®ai, tµi nguyªn rõng bÒn v÷ng ®· ®îc nhiÒu ®Ò tµi ë c¸c quèc gia kh¸c nhau ®Ò cÊp tíi, viÖc ®a ra mét quan ®iÓm thèng nhÊt lµ mét ®iÒu khã cã thÓ thùc hiÖn, nhng c¸c kh¸i niÖm ®Òu cho thÊy nh÷ng ®iÓm gièng nhau khi nãi ®Õn qu¶n lý sö dông ®Êt ®ai tµi nguyªn rõng bÒn v÷ng ®Òu ®îc thÓ hiÖn ë ba vÊn ®Ò: Kinh tÕ, x· héi vµ m«i trêng.
5 Do sù kh¸c biÖt nhau vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi vµ c¸c nhu cÇu cña con ngêi ë c¸c quèc gia, vïng l·nh thæ nªn c«ng t¸c qu¶n lý sö dông tµi nguyªn rõng bÒn v÷ng còng gÆp nh÷ng khã kh¨n, phøc t¹p vµ ®a d¹ng cho mçi vïng sinh th¸i kh¸c nhau. Nhng cuèi cïng ngêi ta còng ®· cè g¾ng ®a ra mét ®Þnh nghÜa vÒ QLRBV nh»m diÔn ®¹t b¶n chÊt cña nã, ®ång thêi ®Ó tõ ®ã x©y dùng nªn nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n trong c«ng t¸c QLRBV. Kh¸i niÖm vÒ QLRBV ®· ®îc h×nh thµnh tõ ®Çu thÕ kû 18. Ban ®Çu chØ chó träng ®Õn khai th¸c, sö dông gç ®îc l©u dµi, liªn tôc. Cïng víi sù tiÕn bé cña khoa häc, kü thuËt vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi QLRBV ®· chuyÓn tõ qu¶n lý kinh doanh gç sang qu¶n lý kinh doanh nhiÒu mÆt tµi nguyªn rõng, qu¶n lý hÖ thèng sinh th¸i rõng vµ cuèi cïng lµ QLRBV trªn c¬ së c¸c tiªu chuÈn, tiªu chÝ ®îc x¸c lËp chÆt chÏ, toµn diÖn vÒ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, x· héi vµ méi trêng. QLRBV lµ viÖc ®ãng gãp cña c«ng t¸c l©m nghiÖp ®èi víi sù ph¸t triÓn. Sù ph¸t triÓn ®ã ph¶i mang lîi Ých kinh tÕ, m«i trêng vµ x· héi, cã thÓ c©n b»ng gi÷a nhu cÇu hiÖn t¹i vµ t¬ng lai. QLRBV hiÖn nay ®îc xem nh tæng hîp cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt bao gåm b¶o vÖ nguån níc, ®Êt vµ c¸c khu v¨n hãa còng nh c©y rõng cho gç [9]. Ch¼ng h¹n theo Tæ Chøc Gç NhiÖt ®íi (ITTO) th× “Qu¶n lý rõng bÒn v÷ng lµ qu¸ tr×nh qu¶n lý ®Êt rõng cè ®Þnh ®Ó ®¹t ®îc mét hoÆc nhiÒu môc tiªu ®îc x¸c ®Þnh râ rµng cña c«ng t¸c qu¶n lý trong vÊn ®Ò s¶n xuÊt liªn tôc c¸c l©m phÈm vµ dÞch vô rõng mµ kh«ng lµm gi¶m ®i ®¸ng kÓ nh÷ng gi¸ trÞ vèn cã vµ kk¶ n¨ng s¶n xuÊt sau nµy cña rõng vµ kh«ng g©y ra nh÷ng ¶nh hëng tiªu cùc th¸i qu¸ ®Õn m«i trêng vËt chÊt vµ x· héi"[11]. Cßn theo hiÖp íc Helsinki th× “ Qu¶n lý rõng bÒn v÷ng lµ sù qu¶n lý rõng vµ ®Êt rõng mét c¸ch hîp lý ®Ó duy tr× tÝnh ®a d¹ng sinh häc, n¨ng suÊt, kh¶ n¨ng t¸i sinh, søc sèng cña rõng, ®ång thêi duy tr× tiÒm n¨ng thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng kinh tÕ, x· héi vµ sinh th¸i cña chóng trong hiÖn t¹i còng nh
6 trong t¬ng lai, ë cÊp ®Þa ph¬ng, quèc gia vµ toµn cÇu, vµ kh«ng g©y ra nh÷ng t¸c h¹i ®èi víi c¸c hÖ sinh th¸i kh¸c”. VÊn ®Ò ®Æt ra víi viÖc QLRBV lµ nh thÕ nµo, ®ã lµ c«ng t¸c qu¶n lý sö dông ®Êt ®ai, tµi nguyªn rõng nh»m ng¨n chÆn t×nh tr¹ng mÊt rõng do khai th¸c sö dông qu¸ møc, mµ trong ®ã viÖc khai th¸c lîi dông tµi nguyªn rõng kh«ng m©u thuÉn víi viÖc ®¶m b¶o vèn rõng, ®¶m b¶o chøc n¨ng t¸i s¶n xuÊt cña rõng, ®ång thêi ph¸t huy ®îc vai trß chøc n¨ng phßng hé b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i bÒn v÷ng cña rõng ®èi víi con ngêi vµ thiªn nhiªn. §Þnh nghÜa vÒ QLRBV cña ñy ban Quèc TÕ vÒ M«i trêng vµ ph¸t triÓn ®îc ®a ra vµo n¨m 1987 ®îc chÊp nhËn réng r·i. §ã lµ: "QLRBV lµ viÖc ®¸p øng ®îc nhu cÇu hiÖn t¹i mµ kh«ng ¶nh hëng tíi kh¶ n¨ng t¸i t¹o ®Ó ®¸p øng nhu cÇu t¬ng lai". MÆc dÇu cã sù diÔn ®¹t kh¸c nhau vÒ ng«n tõ , nhng c¸c khai niÖm QLRBV ®Òu cã chung ý nghÜa nh sau: "QLRBV lµ qu¸ tr×nh qu¶n lý rõng ®Ó ®¹t ®îc 1 hay nhiÒu môc tiªu cô thÓ ®ång thêi xem xÐt ®Õn viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt dÞch vô vµ s¶n phÈm l©m nghiÖp, ®ång thêi kh«ng lµm gi¶m gi¸ trÞ hiÖn cã vµ ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt sau nµy, còng nh kh«ng g©y ra c¸c t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i trêng tù nhiªn vµ x· héi" [9]. C¸c ®Þnh nghÜa trªn, nh×n chung t¬ng ®èi dµi dßng nhng tùu chung l¹i cã mÊy vÊn ®Ò chÝnh sau: - Qu¶n lý rõng æn ®Þnh b»ng c¸c biÖn ph¸p phï hîp nh»m ®¹t c¸c môc tiªu ®Ò ra (s¶n xuÊt gç nguyªn liÖu, gç gia dông, l©m s¶n ngoµi gç,…, phßng hé m«i trêng, b¶o vÖ ®Çu nguån, b¶o vÖ chèng c¸t bay, chèng s¹t lë ®Êt,…, b¶o tån ®a d¹ng sinh häc, b¶o tån loµi, b¶o tån c¸c hÖ sinh th¸i…). - §¶m b¶o sù bÒn v÷ng vÒ kinh tÕ, x· héi vµ m«i trêng. + BÒn v÷ng vÒ kinh tÕ lµ ®¶m b¶o kinh doanh rõng l©u dµi liªn tôc víi n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ ngµy cµng cao (kh«ng khai th¸c l¹m vµo vèn rõng, duy tr×
7 vµ ph¸t triÓn diÖn tÝch, tr÷ lîng rõng, ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt lµm t¨ng n¨ng suÊt rõng). + BÒn v÷ng vÒ mÆt x· héi lµ ®¶m b¶o kinh doanh rõng ph¶i tu©n thñ c¸c luËt ph¸p, thùc hiÖn tèt c¸c nghÜa vô ®ãng gãp víi x· héi, b¶o ®¶m quyÒn vµ quyÒn lîi còng nh mèi quan hÖ tèt víi nh©n d©n, víi céng ®ång ®Þa ph¬ng. + BÒn v÷ng vÒ m«i trêng lµ ®¶m b¶o kinh doanh rõng duy tr× ®îc kh¶ n¨ng phßng hé m«i trêng vµ duy tr× ®îc tÝnh ®a d¹ng sinh häc cña rõng, ®ång thêi kh«ng g©y t¸c h¹i ®èi víi c¸c hÖ sinh th¸i kh¸c. 1.2. Qu¶n lý rõng bÒn v÷ng trªn thÕ giíi. Rõng cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi sù sèng trªn thÕ giíi, nã kh«ng nh÷ng cung cÊp c¸c s¶n phÈm tµi nguyªn quý gi¸ cho con ngêi mµ cßn gãp phÇn ®¸ng kÓ ®Ó ng¨n chÆn ®îc c¸c thiªn tai nh lò lôt, h¹n h¸n…; bªn c¹nh ®ã rõng cßn cã kh¶ n¨ng ®iÒu hoµ kh«ng khÝ m«i trêng. V× vËy qu¶n lý sö dông tµi nguyªn rõng bÒn v÷ng lµ ph¬ng thøc qu¶n lý ®îc x· héi chÊp nhËn, cã c¬ së vÒ mÆt khoa häc, cã tÝnh kh¶ thi vÒ mÆt kü thuËt vµ hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ. Trªn thÕ giíi, lÞch sö QLRBV ®îc h×nh thµnh tõ rÊt sím, ®Çu thÓ kû 18 c¸c nhµ l©m häc §øc nh G.L.Hartinh , Heyer hay Hundeshagen ®· ®Ò xuÊt nguyªn t¾c lîi dông l©u bÒn ®èi víi rõng thuÇn loµi ®ång tuæi. Còng vµo thêi ®iÓm ®ã c¸c nhµ l©m nghiÖp Ph¸p (Gournad, 1922) vµ Thôy sÜ (H.Boiolley) còng ®· ®Ò ra ph¬ng ph¸p kiÓm tra ®iÒu chØnh s¶n lîng ®èi víi rõng kh¸c tuæi khai th¸c chän, trong thêi kú nµy hÖ thèng qu¶n lý rõng phÇn lín vÉn dùa trªn c¸c m« h×nh kiÓm so¸t quèc gia tõ trung ¬ng. Trong giai ®o¹n ®Çu cña thÕ kû 20, hÖ thèng qu¶n lý tµi nguyªn rõng tËp trung ®· thùc hiÖn ë nhiÒu quèc gia, ®Æc biÖt lµ nh÷ng quèc gia ®ang ph¸t triÓn [10]. Nhng trong giai ®o¹n nµy, ngêi d©n chØ biÕt khai th¸c tµi nguyªn rõng lÊy l©m s¶n vµ ®Êt ®ai ®Ó canh t¸c n«ng nghiÖp phôc vô cho nhu cÇu cuéc sèng
8 hiÖn t¹i. Bªn c¹nh ®ã, cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, nªn nhu cÇu l©m s¶n ngµy cµng t¨ng ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng khai th¸c qu¸ møc tµi nguyªn rõng vµ lµm cho tµi nguyªn rõng ngµy cµng bÞ suy tho¸i. Vµo cuèi thÕ kû 20, khi tµi nguyªn rõng ®· bÞ suy tho¸i nghiªm träng th× con ngêi míi nhËn thøc ®îc r»ng, tµi nguyªn rõng lµ cã h¹n vµ ®ang bÞ suy gi¶m nhanh chãng, nhÊt lµ tµi nguyªn rõng nhiÖt ®íi. NÕu theo ®µ mçi n¨m mÊt kho¶ng 15 triÖu ha nh sè liÖu thèng kª cña FAO th× chØ h¬n 100 n¨m n÷a rõng nhiÖt ®íi sÏ hoµn toµn bÞ biÕn mÊt, loµi ngêi sÏ ph¶i chÞu nh÷ng th¶m häa kh«n lêng vÒ kinh tÕ, x· héi vµ m«i trêng [4]. V× vËy, trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi, céng ®ång quèc tÕ ®· thµnh lËp nhiÒu tæ chøc, tiÕn hµnh nhiÒu héi nghÞ, ®Ò xuÊt vµ cam kÕt nhiÒu C«ng íc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng nh»m ng¨n chÆn t×nh tr¹ng mÊt rõng, ®ång thêi b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn vèn rõng nh: + ChiÕn lîc b¶o tån quèc tÕ (1980 vµ ®iÒu chØnh n¨m 1991). + Tæ chøc gç nhiÖt ®íi quèc tÕ (ITTO n¨m 1983). + Ch¬ng tr×nh hµnh ®éng rõng nhiÖt ®íi (TFAP n¨m 1985). + Héi nghÞ Quèc tÕ vÒ m«i trêng vµ ph¸t triÓn (UNCED t¹i Rio de janeiro n¨m 1992). + C«ng íc vÒ bu«n b¸n c¸c loµi ®éng thùc vËt quý hiÕm (CITES). + C«ng íc vÒ §DSH (CBD,1992). + C«ng íc vÒ thay ®æi khÝ hËu toµn cÇu (CGCC, 1994). + C«ng íc vÒ chèng sa m¹c hãa (CCD, 1996). + HiÖp ®Þnh quèc tÕ vÒ gç nhiÖt ®íi (ITTA, 1997) [5]. Tæ chøc Gç nhiÖt ®íi quèc tÕ ®· biªn so¹n mét sè tµi liÖu quan träng nh "Híng dÉn qu¶n lý rõng tù nhiªn nhiÖt ®íi" (ITTO, 1990), “ Tiªu chÝ ®¸nh gi¸ qu¶n lý bÒn v÷ng rõng tù nhiªn nhiÖt ®íi” (ITTO, 1992), “Híng dÉn thiÕt lËp hÖ thèng qu¶n lý bÒn v÷ng c¸c khu rõng trång trong rõng nhiÖt ®íi”
9 (ITTO, 1993) vµ “Híng dÉn b¶o tån §DSH cña rõng s¶n xuÊt trong vïng nhiÖt ®íi” (ITTO, 1993b). Tæ chøc ITTO ®· x©y dùng chiÕn lîc qu¶n lý bÒn v÷ng rõng nhiÖt ®íi, bu«n b¸n l©m s¶n nhiÖt ®íi cho n¨m 2000 [4]. Hai ®éng lùc thóc ®Èy sù h×nh thµnh hÖ thèng QLRBV lµ xuÊt ph¸t tõ c¸c níc s¶n xuÊt s¶n phÈm gç nhiÖt ®íi mong muèn t¸i lËp mét l©m phËn s¶n xuÊt æn ®Þnh vµ kh¸ch hµng tiªu thô s¶n phÈm gç nhiÖt ®íi mong muèn ®iÒu tiÕt viÖc khai th¸c rõng ®Ó ®¸p øng c¸c chøc n¨ng sinh th¸i toµn cÇu. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i x©y dùng nh÷ng tæ chøc ®¸nh gi¸ QLRBV. Trªn quy m« quèc tÕ, Héi ®ång qu¶n trÞ rõng ®· ®îc thµnh lËp ®Ó xÐt c«ng nhËn t c¸ch cña c¸c tæ chøc xÐt vµ cÊp chøng chØ rõng. Víi sù ph¸t triÓn cña QLRBV, Cana®a ®· ®Ò nghÞ ®Æt vÊn ®Ò QLRBV trong hÖ thèng qu¶n lý m«i trêng theo tiªu chuÈn ISO 14001 [13]. Trªn thÕ giíi ®· cã mét sè bé tiªu chuÈn qu¶n lý rõng bÒn v÷ng cÊp quèc gia nh ë: Canada, Thuþ §iÓn, Malaysia, Indonesia...) vµ cÊp quèc tÕ nh cña: TiÕn tr×nh Helsinki, TiÕn tr×nh MocTreal, Héi ®ång qu¶n trÞ rõng vµ cña Tæ chøc Gç nhiÖt ®íi. HiÖn nay, bé: “Nh÷ng tiªu chuÈn vµ tiªu chÝ Qu¶n lý rõng (PC)” cña Héi ®ång qu¶n trÞ rõng (FSC) quèc tÕ ®· ®îc c«ng nhËn vµ ¸p dông ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi vµ c¸c tæ chøc cÊp chøng chØ rõng ®Òu dïng Bé tiªu chuÈn nµy ®Ó ®¸nh gi¸ qu¶n lý vµ cÊp chøng chØ rõng [12]. Trong khu vùc §«ng Nam ¸, c¸c níc trong khu vùc ®· häp héi nghÞ lÇn 18 t¹i Hµ Néi vµo th¸ng 9/1998, ®Ó tho¶ thuËn vÒ ®Ò nghÞ cña Malaysia x©y dùng bé tiªu chÝ vµ chØ sè vÒ QLRBV ë vïng ASEAN (viÕt t¾t lµ C&I ASEAN). Thùc chÊt C&I cña ASEAN còng gièng víi C&I cña ITTO, bao gåm 7 tiªu chÝ vµ còng chia lµm 2 cÊp qu¶n lý lµ cÊp quèc gia vµ cÊp ®¬n vÞ qu¶n lý [5]. Tuy nhiªn do ®Æc ®iÓm cña tõng ®Þa ph¬ng cßn kh¸c nhau nªn viÖc ¸p dông c¸c tiªu chuÈn nµy vµo tõng quèc gia trong vïng cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, cÇn ph¶i cã nh÷ng ®iÒu chØnh, bæ sung cho phï hîp.
10 1.3. Qu¶n lý rõng bÒn v÷ng ë ViÖt Nam. C«ng t¸c qu¶n lý sö dông tµi nguyªn rõng ë ViÖt Nam tõ tríc tíi nay ®îc chia thµnh 3 thêi kú theo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö còng nh qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc nh sau. - Thêi kú tríc n¨m 1945 Trong thêi kú nµy toµn bé rõng níc ta lµ rõng tù nhiªn ®· ®îc chia theo c¸c chøc n¨ng ®Ó qu¶n lý sö dông. + Rõng cha qu¶n lý: Lµ nh÷ng diÖn tÝch rõng ë nh÷ng vïng nói hiÓm trë, d©n c tha thít. Nhµ níc thùc d©n cha cã kh¶ n¨ng qu¶n lý, ngêi d©n ®îc tù do sö dông l©m s¶n, ®èt n¬ng lµm rÉy. ViÖc khai th¸c l©m s¶n ®ang ë møc tù cung tù cÊp, l©m s¶n cha trë thµnh hµng hãa. + Rõng më ®Ó kinh doanh: Lµ nh÷ng diÖn tÝch rõng ë vïng cã d©n c vµ ®êng giao th«ng thuËn lîi cho vËn chuyÓn l©m s¶n. Nh÷ng diÖn tÝch rõng nµy ®îc chia thµnh c¸c ®¬n vÞ nh khu, tõ khu ®îc chia thµnh c¸c l« khai th¸c gäi lµ cóp vµ theo chu kú s¶n lîng do h¹t trëng l©m nghiÖp qu¶n lý, ®Êu thÇu khai th¸c. + Rõng cÊm: Lµ nh÷ng diÖn tÝch rõng sau khai th¸c, cÇn ®îc b¶o vÖ ®Ó t¸i sinh trong c¶ chu kú theo vßng quay ®iÒu chÕ, còng cã thÓ lµ khu rõng cã t¸c dông ®Æc biÖt cÇn ®îc b¶o vÖ [8]. Nh×n chung trong thêi kú tríc 1945 tµi nguyªn rõng ViÖt Nam cßn phong phó, nhu cÇu l©m s¶n vµ vÒ rõng nãi chung cña con ngêi cßn thÊp, rõng bÞ khai th¸c lîi dông tù do, kh«ng cã sù can thiÖp cña céng ®ång. Møc ®é t¸c ®éng cña con ngêi vµo tµi nguyªn rõng cßn Ýt, tµi nguyªn rõng cßn phong phó vµ ®a d¹ng. VÊn ®Ò QLRBV cha ®îc ®Æt ra. Theo sè liÖu thèng kª tµi nguyªn rõng khu vùc §«ng D¬ng, diÖn tÝch rõng níc ta vµo n¨m 1943 cßn kho¶ng 14,3 triÖu ha rõng, t¬ng ®¬ng víi ®é che phñ kho¶ng 43,3% [8].
11 - Thêi kú tõ n¨m 1946 – 1990 Trong thêi kú nµy, víi sù ra ®êi cña ngµnh L©m nghiÖp c¸c ho¹t ®éng cña ngµnh ®· tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n kh¸c nhau. Ngay sau hoµ b×nh lËp l¹i, toµn bé diÖn tÝch rõng vµ ®Êt rõng ë miÒn B¾c ®îc qui ho¹ch vµo c¸c l©m trêng quèc doanh. NhiÖm vô chñ yÕu lµ khai th¸c l©m s¶n ®Ó phôc vô cho nhu cÇu ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kinh tÕ vµ cña nh©n d©n. NhiÖm vô x©y dùng vµ ph¸t triÓn vèn rõng tuy cã ®Æt ra nhng cha ®îc c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh l©m nghiÖp quan t©m ®óng møc. Bªn c¹nh ®ã d©n sè t¨ng nhanh kÐo theo t×nh tr¹ng chÆt ph¸ rõng tù nhiªn lÊy ®Êt sö dông canh t¸c n«ng nghiÖp, lÊy c¸c s¶n phÈm gç, cñi vµ c¸c l©m s¶n kh¸c ngµy cµng diÔn ra nghiªm träng h¬n ®· lµm cho tµi nguyªn rõng níc ta bÞ tµn ph¸ mét c¸ch nÆng nÒ. Giai ®o¹n tõ 1945-1960 c«ng t¸c b¶o vÖ rõng chñ yÕu lµ khoanh nu«i b¶o vÖ, híng dÉn n«ng d©n miÒn nói s¶n xuÊt trªn n¬ng rÉy, æn ®Þnh c«ng t¸c ®Þnh canh ®Þnh c, kh«i phôc kinh tÕ sau chiÕn tranh. Giai ®o¹n 1961-1975 QLBVR ®îc ®Èy m¹nh, khoanh nu«i t¸i sinh rõng g¾n chÆt víi c«ng t¸c ®Þnh canh ®Þnh c. C«ng t¸c khai th¸c rõng ®· chó ý ®Õn thùc hiÖn theo quy tr×nh quy ph¹m, ®¶m b¶o xóc tiÕn t¸i sinh tù nhiªn. Nh×n chung c«ng t¸c QLBVR ®îc thèng nhÊt qu¶n lý tõ Trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng. Giai ®o¹n 1976-1989 b¶o vÖ rõng g¾n liÒn víi viÖc tu bæ, khoanh nu«i, trång c©y g©y rõng ph¸t triÓn tµi nguyªn rõng. Néi dung ho¹t ®éng qu¶n lý b¶o vÖ rõng lµ tõng bíc tham mu cho nhµ Níc vµ Ngµnh, g¾n chÆt c«ng t¸c qu¶n lý b¶o vÖ víi viÖc ®Çu t nghiªn cøu øng dông khoa häc - c«ng nghÖ vµo viÖc x©y dùng hÖ thèng rõng ®Æc dông, rõng phßng hé, rõng s¶n xuÊt. Tranh thñ sù gióp ®ì hîp t¸c quèc tÕ víi nhiÒu níc trong viÖc triÓn khai c«ng t¸c qu¶n lý b¶o vÖ rõng [8].
12 - Thêi kú tõ n¨m 1991 ®Õn nay. Trong giai ®o¹n nµy ngµnh s¶n xuÊt l©m nghiÖp níc ta còng cã sù chuyÓn ®æi c¬ chÕ víi c¸c nÐt ®Æc trng: chuyÓn ®æi c¬ chÕ tõ nÒn L©m nghiÖp Nhµ níc sang L©m nghiÖp x· héi, g¾n víi ®Þnh híng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa; HÖ thèng vµ tÝnh chÊt qu¶n lý ngµnh còng ®· cã sù thay ®æi cho phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý tµi nguyªn rõng tæng hîp, ®a ngµnh, ®a môc tiªu; hµng lo¹t c¸c chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch míi ®îc ban hµnh, t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña ngµnh L©m nghiÖp nãi chung vµ vÊn ®Ò qu¶n lý tµi nguyªn rõng bÒn v÷ng nãi riªng. HiÖn nay ®· cã hÖ thèng luËt ph¸p vµ nh÷ng chÝnh s¸ch quan träng ®Ó b¶o vÖ ph¸t triÓn rõng vµ QLRBV, ®ã lµ: + LuËt ®Êt ®ai; + LuËt B¶o vÖ M«i trêng; + LuËt B¶o vÖ vµ Ph¸t triÓn rõng söa ®æi (2004); - ChØ thÞ sè 130/TTg ngµy 05/3/1993 vÒ viÖc qu¶n lý b¶o vÖ ®éng vËt vµ thùc vËt quý hiÕm; - NghÞ ®Þnh 02/CP (1994) chña ChÝnh phñ vÒ giao ®Êt l©m nghiÖp cho tæ chøc, hé gia ®×nh, c¸ nh©n sö dông æn ®Þnh l©u dµi vµ môc ®Ých l©m nghiÖp. - NghÞ ®Þnh 01/CP (1995) cña ChÝnh phñ vÒ viÖc giao kho¸n sö dông ®Êt l©m n«ng nghiÖp vµo môc ®Ých s¶n xuÊt n«ng l©m ng nghiÖp trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc. - ChØ thÞ 286/TTg ngµy 02/5/1997 vµ ChØ thi 12/2003/CT-TTg ngµy 16/5/2003 vÒ viÖc t¨ng cêng c¸c biÖn ph¸p cÊp b¸ch ®Ó b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng; - ChØ thÞ 287/TTg ngµy 02/5/1997 vÒ viÖc kiÓm tra truy quÐt nh÷ng c¸ nh©n tæ chøc ph¸ ho¹i rõng;
13 - C¸c ChØ thÞ vÒ phßng ch¸y ch÷a ch¸y rõng(ChØ thÞ 19/1998/CT-TTg ngµy 17/4/1998, ChØ thÞ 21/2002/CT- TTg ngµy 12/12/2002…) - QuyÕt ®Þnh 08/2001/Q§-TTg ngµy 11/1/2001 vÒ banh hµnh quy chÕ qu¶n lý rõng ®Æc dông, rõng phßng hé vµ rõng s¶n xuÊt lµ rõng tù nhiªn. - NghÞ ®Þnh 139/2004-N§-ChÝnh phñ ngµy 25/6/2004 cña ChÝnh phñ vÒ xö ph¹t vi ph¹m hµnh ch¸nh trong lÜnh vùc qu¶n lý b¶o vÖ rõng vµ qu¶n lý l©m s¶n. Th¸ng 2/1998, Côc ph¸t triÓn L©m nghiÖp (Bé NN&PTNT) cïng víi sø qu¸n v¬ng quèc Hµ Lan vµ WWF §«ng D¬ng, Héi ®ång qu¶n trÞ rõng quèc tÕ FSC ®· tæ chøc héi th¶o quèc gia vÒ QLRBV vµ chøng chØ rõng t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh. Héi th¶o nh»m lµm râ c¸c kh¸i niÖm, nguyªn t¾c, tiªu chÝ, tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ vÒ QLRBV cña quèc tÕ, hiÖn tr¹ng qu¶n lý rõng cña ViÖt Nam. Tµi liÖu “Tiªu chuÈn quèc gia qu¶n lý rõng bÒn v÷ng” (PCI ViÖt Nam) ®· ®îc tæ c«ng t¸c FSC ViÖt Nam biªn so¹n trªn c¬ së ®iÒu chØnh , bæ sung c¸c tiªu chÝ vµ chØ sè cña FSC quèc tÕ, cã sö dông nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña nhiÒu nhµ qu¶n lý vµ s¶n xuÊt L©m nghiÖp trong níc vµ quèc tÕ ®Ó võa ®¶m b¶o ®îc c¸c nguyªn t¾c qu¶n lý rõng quèc tÕ, võa phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ ë ViÖt Nam. Hç trî cho mét sè ®¬n vÞ s¶n xuÊt qu¶n lý rõng theo híng bÒn v÷ng, cho tíi nay ë níc ta ®· cÊp chøng chØ cho mét sè diÖn tÝch rõng cña C«ng ty trång rõng Quy Nh¬n. §Ó tiÕn tíi QLRBV vµ cÊp chøng chØ rõng, ë níc ta ®· cã nhiÒu ho¹t ®éng xóc tiÕn nh thµnh lËp ViÖn qu¶n lý rõng bÒn v÷ng vµ chøng chØ rõng (trùc thuéc Héi khoa häc kü thuËt L©m nghiÖp ViÖt Nam).[6] Th¸ng 5/2007, Ch¬ng tr×nh L©m nghiÖp ViÖt - §øc ®· héi th¶o lËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn QLRBV t¹i Hµ Néi víi nhiÒu néi dung nh “ Nhu cÇu b¶o tån
14 ®a d¹ng sinh häc trong rõng s¶n xuÊt”; “ Kh¸i niÖm ph©n vïng vµ lËp b¶n ®å chøc n¨ng rõng”.[2] HiÖn nay chóng ta ®ang x©y dùng dù th¶o Bé tiªu chuÈn quèc gia vÒ QLRBV vµ chøng chØ rõng, sau nhiÒu lÇn chØnh söa nay ®· ®i tíi phiªn b¶n 9c víi néi dung ngµy cµng phï hîp víi ®iÒu kiÖn níc ta. Trong ®ã bao gåm 10 tiªu chuÈn, 54 tiªu chÝ vµ 132 chØ sè, cô thÓ c¸c tiªu chuÈn nh sau: + Tiªu chuÈn 1: Tu©n theo ph¸p luËt vµ FSC ViÖt Nam + Tiªu chuÈn 2: Nh÷ng quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm trong sö dông ®Êt: + Tiªu chuÈn 3: Nh÷ng quyÒn cña nh©n d©n ®Þa ph¬ng + Tiªu chuÈn 4: Mèi quan hÖ céng ®ång vµ quyÒn cña c«ng nh©n + Tiªu chuÈn 5: Nh÷ng lîi Ých tõ rõng + Tiªu chuÈn 6: T¸c ®éng m«i trêng + Tiªu chuÈn 7: KÕ ho¹ch qu¶n lý + Tiªu chuÈn 8: KiÓm tra ®¸nh gi¸ + Tiªu chuÈn 9: Duy tr× c¸c khu rõng cã gi¸ trÞ b¶o tån cao + Tiªu chuÈn 10: Rõng trång
15 Ch¬ng 2 Môc tiªu, ®èi tîng, Néi dung, giíi h¹n vµ Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu. 2.1. Môc tiªu nghiªn cøu Môc tiªu tæng qu¸t: + X¸c lËp c¸c néi dung c¬ b¶n trong qu¶n lý rõng bÒn v÷ng t¹i C«ng ty l©m nghiÖp Con Cu«ng. Môc tiªu cô thÓ: + X¸c ®Þnh c¸c c¬ së kinh tÕ cho kinh doanh rõng bÒn v÷ng t¹i C«ng ty l©m nghiÖp Con Cu«ng. + X¸c ®Þnh c¸c biÖn ph¸p kü thuËt cho kinh doanh rõng bÒn v÷ng t¹i C«ng ty l©m nghiÖp Con Cu«ng. + §Ò xuÊt néi dung c¬ b¶n x©y dùng ph¬ng ¸n kinh doanh rõng bÒn v÷ng cho C«ng ty l©m nghiÖp Con Cu«ng. 2.2. §èi tîng , ®Þa ®iÓm nghiªn cøu 2.2.1. §èi tîng nghiªn cøu §iÒu kiÖn tù nhiªn – kinh tÕ x· héi, tµi nguyªn rõng vµ ®Êt rõng, hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt. C¸c chÝnh s¸ch liªn quan, c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. 2.2.2. §Þa ®iÓm nghiªn cøu C«ng ty l©m nghiÖp Con Cu«ng, huyÖn Con Cu«ng, tØnh NghÖ An. 2.2.3. Giíi h¹n nghiªn cøu V× thêi gian cã h¹n vµ vÊn ®Ò nghiªn cøu l¹i réng, nªn ®Ò tµi ®· phèi hîp vµ sö dông kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ cÊu tróc rõng cña nhãm sinh viªn trêng §¹i häc L©m nghiÖp thùc tËp tèt nghiÖp t¹i C«ng ty l©m nghiÖp Con Cu«ng n¨m 2007. 2.3. Néi dung nghiªn cøu
16 §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu c¸c néi dung sau: 2.3.1. Nghiªn cøu c¸c c¬ së kinh tÕ x©y dùng ph¬ng ¸n kinh doanh rõng - Nghiªn cøu c¸c c¬ së vÒ ph¸p lý, kinh tÕ, x· héi vµ m«i trêng cã liªn quan ®Õn kinh doanh rõng. - Nghiªn cøu tiªu chuÈn qu¶n lý rõng bÒn v÷ng cña ViÖt Nam ®· thùc hiÖn t¹i C«ng ty. - Nghiªn cøu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c ph¬ng ¸n kinh doanh rõng ®· qua cña C«ng ty. 2.3.2. Nghiªn cøu c¸c c¬ së kü thuËt x©y dùng ph¬ng ¸n kinh doanh rõng - X¸c ®Þnh cÊu tróc vµ t¨ng trëng rõng t¹i C«ng ty l©m nghiÖp Con Cu«ng. 2.3.3. §Ò xuÊt néi dung c¬ b¶n ph¬ng ¸n kinh doanh rõng theo tiªu chuÈn qu¶n lý rõng bÒn v÷ng - §Ò xuÊt ph¬ng híng vµ nhiÖm vô kinh doanh rõng. - §Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p kinh doanh rõng. - §a ra c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn trong c«ng t¸c kinh doanh. 2.4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu 2.4.1. Ph¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin 2.4.1.1. Thu thËp tµi liÖu, th«ng tin thø cÊp - Tµi liÖu vÒ ®Þa lý, ®Þa h×nh, khÝ hËu thuû v¨n. - Tµi liÖu vÒ tæ chøc vµ s¶n xuÊt kinh doanh hµng n¨m cña C«ng ty. - Th«ng tin gi¸ c¶ thÞ truêng trong khu vùc. - C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt, chØ thÞ, nghÞ ®Þnh, nghÞ quyÕt, c¸c quy chÕ, quy tr×nh quy ph¹m … cã liªn quan. - C¸c tµi liÖu quy ho¹ch sö dông ®Êt cña tØnh, huyÖn, c¸c dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi liªn quan ®Õn s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp cña C«ng ty.
17 - C¸c lo¹i b¶n ®å: B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1/10.000, b¶n ®å hiÖn tr¹ng rõng vµ sö dông ®Êt, b¶n ®å ®iÒu chÕ rõng vµ c¸c b¶ng biÓu sè liÖu kÌm theo. 2.4.1.2. Thu thËp sè liÖu, th«ng tin tõ thùc ®Þa - LËp tuyÕn ®iÒu tra kh¶o s¸t. C¨n cø vµo c¸c lo¹i b¶n ®å ®· thu thËp, më tuyÕt kh¶o s¸t theo nguyªn t¾c: ®i qua c¸c kiÓu ®Þa h×nh, hiÖn tr¹ng tµi nguyªn rõng, khu d©n c víi cù ly ng¾n nhÊt. - Trªn c¸c tuyÕn chÝnh, tuú vµo ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh, tr¹ng th¸i rõng vµ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cã thÓ më thªm c¸c tuyÕn ®iÒu tra kh¶o s¸t phô. Th«ng qua hÖ thèng tuyÕn ®iÒu tra k¶o s¸t, tiÕn hµnh thu thËp c¸c th«ng tin theo néi dung ®· ®Þnh. - Bæ sung nh÷ng biÕn ®éng vÒ hiÖn tr¹ng tµi nguyªn rõng, hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt b»ng ph¬ng ph¸p kÕt hîp viÖc kÕ thõa nguån tµi liÖu thiÕt kÕ s¶n xuÊt hµng n¨m(Khai th¸c, trång rõng…..) vµ kiÓm tra thùc ®Þa. Theo hÖ thèng tuyÕn ®· thiÕt kÕ, b»ng ph¬ng ph¸p khoanh vÏ tr¹ng th¸i rõng, lËp 12 ¤TC diÖn tÝch mçi « lµ 2000 m2 ( mçi tr¹ng th¸i 3 ¤TC), ®iÒu tra thu thËp c¸c chØ tiªu l©m häc chñ yÕu. - Thu thËp sè liÖu d©n sinh kinh tÕ – x· héi: Thu thËp trùc tiÕp tõ C«ng ty. - Ph©n lo¹i ®Êt. Nhãm ®Êt n«ng nghiÖp + §Êt l©m nghiÖp * §Êt cã rõng: lµ ®Êt cã c©y gç hoÆc Tre Nøa, c©y ®Æc s¶n cã ®é che phñ 0,1 trë lªn vµ cã diÖn tÝch tèi thiÓu 0,5 ha. Trong ®ã chia ra: Rõng gç Rõng Tre Nøa Rõng hçn giao gç vµ Tre Nøa Rõng ®Æc s¶n Rõng trång
18 * §Êt kh«ng cã rõng: lµ ®Êt trèng ®åi träc hoÆc cã c©y gç Tre Nøa mäc r·i r¸c cã ®é tµn che díi 0,1 + §Êt n«ng nghiÖp: ®Êt dïng vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ch¨n nu«i ®¹i gia sóc, nu«i trång thuû s¶n Nhãm ®Êt phi n«ng nghiÖp + §Êt cã níc: Ao, hå, s«ng ngßi + §Êt chuyªn dïng: §Êt vên ¬m, kho b·i gç cè ®Þnh, ®êng x¸, ®Êt x©y dùng Nhãm ®Êt cha sö dông. - Ph©n lo¹i c¸c tr¹ng th¸i rõng. Ph©n lo¹i c¸c tr¹ng th¸i rõng chñ yÕu theo ph©n lo¹i cña Lostchau. - §iÒu tra tµi nguyªn rõng: + LËp ¤TC ®¹i diÖn trªn c¸c l« cã rõng: * §èi víi rõng gç tù nhiªn: ¤TC diÖn tÝch 1000 m2 (20m x 50m). * §èi víi rõng gç trång: ¤TC diÖn tÝch 100 m2 (10m x 10m). * §èi víi rõng Tre Nøa: ¤TC diÖn tÝch 100 m2 (10m x 10m) hoÆc « h×nh trßn (R=5,64 m). + §o ®Õm c¸c nh©n tè ®iÒu tra trong l«: D1.3, HVN, HDC vµ ghi vµo phiÕu ®o ®Õm c¸c nh©n tè ®iÒu tra. - §iÒu tra ®o ®Õm t¸i sinh: + §èi víi ®Êt cã rõng: T¹i c¸c « ®o ®Õm tr÷ lîng rõng gç, c¹nh trôc xuyªn t©m « vÒ phÝa bªn ph¶i, lËp gi¶i ®o ®Õm t¸i sinh kÝch thíc 2m x 25m = 50m2 (gåm 10 « d¹ng b¶n, víi kÝch thíc mçi « lµ 2m x 2,5m = 5m2) + §èi víi ®Êt trèng IC vµ IB: Mçi tr¹ng th¸i/TiÓu vïng lËp ®Þa lËp 10 gi¶i ®o ®Õm t¸i sinh, kÝch thíc gi¶i ®o ®Õm vµ « d¹ng b¶n nh ®o ®Õm t¸i sinh ë ®Êt cã rõng. + Néi dung thu thËp trong «: §o ®Õm tÊt c¶ c¸c c©y t¸i sinh trong gi¶i theo loµi, cÊp chiÒu cao vµ cÊp chÊt lîng (A, B, C).