Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Phân tích, đánh giá cảnh quan sinh thái phục vụ bảo tồn và phát triển bền vững đa dạng sinh học khu vực Phia Oắc - Phia Đén, tỉnh Cao Bằng

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN<br /> ----------------------------------------<br /> <br /> Vũ Thị Cúc<br /> <br /> PHÂN TÍCH, ĐÁNH GIÁ CẢNH QUAN SINH THÁI PHỤC VỤ BẢO TỒN<br /> VÀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG ĐA DẠNG SINH HỌC KHU VỰC<br /> PHIA OẮC - PHIA ĐÉN, TỈNH CAO BẰNG<br /> Chuyên ngành: Quản lý Tài nguyên và Môi trường<br /> Mã số: 60.85.01.01<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC<br /> <br /> CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC<br /> 1. TS. Lê Trần Chấn<br /> 2. TS. Nguyễn Văn Vinh<br /> :<br /> <br /> Hà Nội, năm 2016<br /> <br /> LỜI CẢM ƠN<br /> Để hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự hướng dẫn tận tình của TS.<br /> Lê Trần Chấn, TS. Nguyễn Văn Vinh và sự giúp đỡ quý báu từ Ban lãnh đạo, các<br /> đồng nghiệp, cán bộ của Trung tâm Địa môi trường và Tổ chức Lãnh thổ. Tôi xin<br /> chân thành cảm ơn các thầy, các bạn đồng nghiệp về sự giúp đỡ này.<br /> Tôi xin chân thành cảm ơn sự quan tâm chỉ bảo, giúp đỡ nhiệt tình của các<br /> thầy cô giáo khoa Địa lý trường đại học Khoa học Tự nhiên trong quá trình học tập.<br /> Tôi xin gửi lời cảm ơn đến Ủy ban nhân dân huyện Nguyên Bình, ban quản<br /> lý khu bảo tồn thiên nhiên Phia Oắc – Phia Đén, cán bộ Kiểm lâm về các thông tin<br /> hỗ trợ trong thời gian thực hiện luận văn.<br /> Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn đến bạn bè, anh em, những người thân<br /> trong gia đình đã động viên và tạo tất cả các điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành<br /> luận văn này.<br /> Hà Nội, ngày tháng năm<br /> Tác giả<br /> <br /> Vũ Thị Cúc<br /> <br /> i<br /> <br /> LỜI CAM ĐOAN<br /> Tôi tên là: Vũ Thị Cúc<br /> Học viên lớp cao học: Quản lý Tài nguyên và Môi trường – Trường Đại học<br /> Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> Khóa học: 2014 – 2016.<br /> Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết<br /> quả nêu trong luận án là trung thực, chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công<br /> trình nào.<br /> Tác giả<br /> <br /> Vũ Thị Cúc<br /> <br /> ii<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> Mở đầu .................................................................................................................... 1<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài............................................................................ 1<br /> 2. Mục tiêu ...................................................................................................... 3<br /> 3. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................ 3<br /> 4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài............................................. 3<br /> 5. Những điểm mới của luận văn ................................................................. 3<br /> 6. Kết quả đạt đƣợc ....................................................................................... 3<br /> 7. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài ................................... 4<br /> 8. Cấu trúc của luận văn ............................................................................... 4<br /> CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ PHƢƠNG<br /> PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................................................ 5<br /> 1.1. Tổng quan một số vấn đề trong nghiên cứu cảnh quan sinh thái liên<br /> quan đến đa dạng sinh học .................................................................................... 5<br /> 1.1.1.Trên thế giới ....................................................................................... 5<br /> 1.1.2. Ở Việt Nam ....................................................................................... 7<br /> 1.1.3. Tổng quan một số công trình nghiên cứu tại khu vực Phia Oắc – Phia<br /> Đén và tỉnh Cao Bằng .............................................................................................. 10<br /> 1.2. Cơ sở lý luận trong nghiên cứu cảnh quan sinh thái và phục vụ bảo<br /> tồn đa dạng sinh học .............................................................................................. 12<br /> 1.2.1. Khái niệm về cảnh quan .................................................................... 12<br /> 1.2.2. Khái niệm cảnh quan sinh thái .......................................................... 14<br /> 1.2.3. Khái niệm về đa dạng sinh học ......................................................... 15<br /> 1.2.4. Lý luận chung về mối quan hệ giữa nghiên cứu cảnh quan sinh thái<br /> và bảo tồn đa dạng sinh học ..................................................................................... 16<br /> 1.3. Quan điểm và phƣơng pháp nghiên cứu .............................................. 17<br /> 1.3.1. Quan điểm nghiên cứu ...................................................................... 17<br /> 1.3.2. Nguyên tắc và phương pháp nghiên cứu .......................................... 20<br /> <br /> iii<br /> <br /> CHƢƠNG 2: ĐẶC ĐIỂM CẢNH QUAN KHU VỰC PHIA OẮC – PHIA ĐÉN<br /> HUYỆN NGUYÊN BÌNH TỈNH CAO BẰNG .................................................... 24<br /> 2.1. Các nhân tố hình thành cảnh quan tại khu vực Phia Oắc – Phia Đén<br /> huyện Nguyên Bình tỉnh Cao Bằng ...................................................................... 24<br /> 2.1.1. Điều kiện tự nhiên ........................................................................... 24<br /> 2.1.1.1. Vị trí địa lý ................................................................................. 24<br /> 2.1.1.2. Đặc điểm địa chất ...................................................................... 26<br /> 2.1.1.3. Đặc điểm địa hình ...................................................................... 26<br /> 2.1.1.4. Đặc điểm khí hậu ....................................................................... 31<br /> 2.1.1.5. Đặc điểm thủy văn ..................................................................... 34<br /> 2.1.1.6. Đặc điểm thổ nhưỡng ................................................................ 36<br /> 2.1.1.7. Đặc điểm thực vật và vai trò của chúng trong sự hình thành và<br /> phát triển cảnh quan Phia Oắc – Phia Đén ............................................................... 41<br /> 2.1.2. Điều kiện kinh tế xã hội ................................................................... 43<br /> 2.2. Đặc điểm cảnh quan khu vực Phia Oắc – Phia Đén ............................ 51<br /> 2.2.1. Hệ thống phân vị bản đồ cảnh quan khu vực Phia Oắc – Phia Đén<br /> tỷ lệ 1:25.000 ............................................................................................................ 51<br /> 2.2.2. Đặc điểm cảnh quan ở Phia Oắc – Phia Đén ................................. 54<br /> 2.2.2.1 Các kiểu cảnh quan ở Phia Oắc – Phia Đén .............................. 54<br /> 2.2.2.2. Các hạng cảnh quan .................................................................. 58<br /> 2.2.2.3. Các loại cảnh quan sinh thái ..................................................... 63<br /> 2.3. Phân tích chức năng cảnh quan phục vụ đánh giá hiện trạng đa<br /> dạng sinh học tại khu vực Phia Oắc – Phia Đén huyện Nguyên Bình tỉnh<br /> Cao Bằng ............................................................................................................... 64<br /> CHƢƠNG 3: ĐÁNH GIÁ CẢNH QUAN PHỤC VỤ BẢO TỒN VÀ PHÁT<br /> TRIỂN BỀN VỮNG ĐA DẠNG SINH HỌC KHU VỰC PHIA OẮC PHIA<br /> ĐÉN ......................................................................................................................... 68<br /> 3.1. Đánh giá hiện trạng đa dạng sinh học trong các loại cảnh quan.................68<br /> 3.1.1. Đa dạng sinh học trong các nhóm loại cảnh quan thuộc hệ sinh<br /> thái rừng kín thường xanh mưa mùa nhiệt đới cây lá rộng trên núi thấp .......... 69<br /> <br /> iv<br /> <br />