Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Ảnh hưởng của các đặc điểm hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:121

Thêm vào BST

Báo xấu

8
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu chính của luận văn là đánh giá ảnh hưởng của các đặc điểm hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Ảnh hưởng của các đặc điểm hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH LÊ THỊ HƯƠNG GIANG ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC ĐẶC ĐIỂM HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ ĐẾN CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TẠI CÁC DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH LÊ THỊ HƯƠNG GIANG ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC ĐẶC ĐIỂM HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ ĐẾN CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN TẠI CÁC DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Kế toán Mã số: 60340301 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. MAI THỊ HOÀNG MINH TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2015
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ kinh tế: “Ảnh hưởng của các đặc điểm hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh” là công trình nghiên cứu khoa học nghiêm túc của cá nhân tác giả, với sự hỗ trợ của Cô hướng dẫn. Các nội dung nghiên cứu và kết quả nghiên cứu trong đề tài này là trung thực và chưa từng được công bố. TP. Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2015 Tác giả Lê Thị Hương Giang
MỤC LỤC TRANG BÌA PHỤ LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài: ...............................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu:.....................................................................................2 3. Các câu hỏi nghiên cứu: ................................................................................2 4. Phương pháp nghiên cứu:..............................................................................3 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: ................................................................6 5.1. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................6 5.2. Phạm vi không gian ....................................................................................6 5.3. Phạm vi thời gian .......................................................................................6 6. Đóng góp của nghiên cứu: ............................................................................6 7. Kết cấu luận văn: ...........................................................................................6 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU VỀ HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ VÀ CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN .......................................................8 1.1. Đề tài nghiên cứu nước ngoài .......................................................................8 1.2. Đề tài nghiên cứu trong nước ......................................................................11 TÓM TẮT CHƯƠNG 1 ..........................................................................................14 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ VÀ CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN ........................................................................15 2.1. Lý thuyết về hội đồng quản trị ....................................................................15
2.1.1. Khái niệm hội đồng quản trị .................................................................15 2.1.2. Vai trò của hội đồng quản trị ................................................................15 2.1.3. Lý thuyết đại diện (Agency Theory) ....................................................16 2.2. Lý thuyết về chất lượng thông tin kế toán...................................................18 2.2.1. Kế toán ..................................................................................................18 2.2.2 Thông tin kế toán ..................................................................................19 2.2.3. Chất lượng thông tin kế toán ................................................................21 2.2.4. Đánh giá chất lượng thông tin kế toán ..................................................22 2.2.4.1. Theo Kahn và Strong (1998) – Mô hình thực hiện sản phẩm và dịch vụ cho chất lượng thông tin PSP/IQ (Product and Service Performance Model for Information Quality) .................................................................................23 2.2.4.2. Theo khuôn mẫu lý thuyết của ủy ban chuẩn mực kế toán (Financial Accounting Standard Board – FASB) ............................................................24 2.2.4.3. Theo khuôn mẫu lý thuyết của hội đồng chuẩn mực kế toán quốc tế (International Accounting Standards Board – IASB) .....................................26 2.2.4.4. Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam ......................................................28 2.2.5. Mô hình đánh giá chất lượng thông tin kế toán ....................................29 2.2.5.1. Mô hình định giá cơ bản (Price model)................................................29 2.2.5.2. Mô hình định giá mở rộng ....................................................................31 2.3. Các đặc điểm hội đồng quản trị tác động đến chất lượng thông tin kế toán ... .....................................................................................................................32 2.3.1. Quy mô hội đồng quản trị ...........................................................................33 2.3.2. Mức độ độc lập của các thành viên hội đồng quản trị ................................35 2.3.3. Sự tách biệt vai trò của giám đốc điều hành và chủ tịch hội đồng quản trị .... .....................................................................................................................36
TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ..........................................................................................39 CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ............................................................41 3.1. Giả thuyết ....................................................................................................41 3.1.1. Giả thuyết về mối quan hệ giữa quy mô hội đồng quản trị và chất lượng thông tin kế toán .................................................................................................41 3.1.2. Giả thuyết về mối quan hệ giữa mức độ độc lập của các thành viên hội đồng quản trị và chất lượng thông tin kế toán ....................................................42 3.1.3. Giả thuyết về mối quan hệ giữa sự tách biệt vai trò của chủ tịch hội đồng quản trị và giám đốc điều hành và chất lượng thông tin kế toán ..............42 3.2. Mô hình nghiên cứu ........................................................................................43 3.3. Chọn mẫu nghiên cứu .................................................................................47 3.4. Phương pháp phân tích dữ liệu....................................................................48 TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ..........................................................................................52 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN .................................54 4.1. Thống kê mô tả ............................................................................................54 4.2. Kết quả xử lý dữ liệu mô hình định giá.......................................................55 4.2.1. Kiểm tra các giả định trong mô hình ....................................................55 4.2.1.1. Kiểm tra giả định phần dư có phân phối chuẩn....................................55 4.2.1.2. Kiểm tra hiện tượng đa cộng tuyến ......................................................56 4.2.2. Lựa chọn mô hình xử lý dữ liệu ...........................................................57 4.2.3. Kiểm tra mức độ phù hợp của mô hình ................................................58 4.2.4. Kiểm tra tác động của các biến độc lập đến biến phụ thuộc ................59 4.2.5. Kết luận kiểm định giả thuyết cho mô hình định giá............................61 TÓM TẮT CHƯƠNG 4 ..........................................................................................64 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.........................................................65 5.1. Kết luận chung ............................................................................................65
5.2. Những hạn chế của đề tài ............................................................................66 5.3. Kiến nghị những hướng nghiên cứu tiếp theo .............................................68 5.4. Kiến nghị một số giải pháp nâng cao chất lượng thông tin kế toán ............69 TÓM TẮT CHƯƠNG 5 ..........................................................................................71 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC 1 – Danh sách các công ty được lựa chọn PHỤ LỤC 2 – Dữ liệu các biến trong mô hình định giá PHỤ LỤC 3 – Kết quả kiểm định Hausman và bảng ma trận hệ số tương quan
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Mô hình PSP/IQ........................................................................................24 Bảng 3.1. Đo lường các biến trong mô hình nghiên cứu định giá ............................45 Bảng 3.2. Bảng ANOVA cho kiểm định F ...............................................................50 Bảng 3.3. Các giả thuyết về ảnh hưởng của các đặc điểm hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán TP. Hồ Chí Minh .......................................................................................................52 Bảng 4.1. Bảng thống kê mô tả .................................................................................54 Bảng 4.2. Bảng kiểm tra hiện tượng đa cộng tuyến ..................................................57 Bảng 4.3. Kết quả kiểm định Hausman ....................................................................57 Bảng 4.5. Bảng kiểm định F .....................................................................................58 Bảng 4.6. Tóm tắt mô hình định giá .........................................................................58 Bảng 4.7. Bảng trọng số hồi quy ...............................................................................60 Bảng 4.8. Tóm tắt kết quả nghiên cứu ......................................................................63
DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ Hình 0.1. Quy trình nghiên cứu của luận văn .............................................................5 Hình 2.1. Các đặc tính chất lượng thông tin kế toán theo khuôn mẫu lý thuyết FASB ...................................................................................................................................26 Hình 2.2. Các đặc tính chất lượng thông tin kế toán theo khuôn mẫu lý thuyết IASB ...................................................................................................................................28 Hình 2.3. Các đặc tính chất lượng thông tin kế toán theo chuẩn mực kế toán Việt Nam ...........................................................................................................................29 Hình 4.1. Biểu đồ tần suất của phần dư của nhân tố giá cổ phiếu trước khi sử dụng công thức Van Der Waerden .....................................................................................55 Hình 4.2. Biểu đồ tần suất của phần dư chuẩn hóa của nhân tố giá cổ phiếu sau khi sử dụng công thức Van Der Waerden .......................................................................56
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài: Hiện nay, chất lượng thông tin kế toán đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc đảm bảo hiệu quả của nền kinh tế. Vụ sụp đổ của Enron khiến các nhà đầu tư dần mất niềm tin vào những thông tin kế toán được công bố. Làm thế nào để nâng cao chất lượng thông tin kế toán là một vấn đề được quan tâm không chỉ của nhà quản lý doanh nghiệp mà còn của các nhà đầu tư, các nhà quản lý nhà nước... Chất lượng thông tin kế toán phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như môi trường pháp lý, nhà quản lý, quy mô doanh nghiệp, đòn bẩy tài chính…. Trong đó, ảnh hưởng của ban quản trị đến việc kiểm soát chất lượng thông tin kế toán là rất lớn. Chính vì tầm quan trọng như vậy nên trên thế giới đã có rất nhiều nghiên cứu được thực hiện nhằm thảo luận về vai trò của ban quản trị. Theo Jensen (1993), ban quản trị chịu trách nhiệm đối với hệ thống kiểm soát nội bộ và việc tổ chức hoạt động của công ty. Còn theo Vafeas (2000), hội đồng quản trị chịu trách nhiệm giám sát chất lượng thông tin được ghi nhận trên báo cáo tài chính, bởi vì các nhà quản trị này thường có xu hướng điều chỉnh lợi nhuận theo động cơ của họ. Bên cạnh đó còn có nhiều nghiên cứu liên quan đến ban quản trị và chất lượng thông tin kế toán như nghiên cứu của Ahmed et al. (2006), Firth et al. (2007), Habib và Azim (2008), Alves (2011)… Tại Việt Nam vấn đề đánh giá tác động của hội đồng quản trị đến thông tin kế toán chưa được quan tâm đúng mức khi không có nhiều nghiên cứu được thực hiện trong lĩnh vực này. Chính vì vậy, nghiên cứu này được thực hiện nhằm đánh giá cụ thể tác động của số lượng thành viên hội đồng quản trị, sự tách biệt của chức danh chủ tịch hội đồng quản trị và giám đốc điều hành và mức độ độc lập của các thành viên đến chất lượng thông tin kế toán thông qua mô hình hồi quy bội. Đem lại cái nhìn cụ thể nhất về tầm quan trọng của hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán, làm cơ sở cho các công ty xây dựng cấu trúc hội đồng quản trị thích hợp
2 nhằm tạo sự tín nhiệm cho các nhà đầu tư. Xuất phát từ lý do này, tác giả chọn đề tài “Ảnh hưởng của các đặc điểm hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh.” 2. Mục tiêu nghiên cứu: Mục tiêu nghiên cứu chính của luận văn là đánh giá ảnh hưởng của các đặc điểm hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh. Nhằm đạt được mục tiêu chung nêu trên, luận văn cần đạt được những mục tiêu cụ thể như sau: - Hiểu được các đặc điểm hội đồng quản trị ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh. - Nhận dạng các đặc điểm hội đồng quản trị ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán. - Đề xuất mô hình nghiên cứu các đặc điểm hội đồng quản trị ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh. 3. Các câu hỏi nghiên cứu: Để có thể làm rõ nội dung đề tài, các câu hỏi nghiên cứu được đặt ra như sau: - Các đặc điểm nào của hội đồng quản trị ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh?
3 - Có mối quan hệ nào giữa đặc điểm hội đồng quản trị với chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh? - Những đặc điểm này của hội đồng quản trị có ảnh hưởng gì đối với chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh? - Các phương pháp, công cụ nào được sử dụng để kiểm định giả thuyết về ảnh hưởng của các đặc điểm hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh? 4. Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng nhằm đo lường ảnh hưởng của các đặc điểm hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán TP. Hồ Chí Minh. Các công cụ và phương pháp được sử dụng để đo lường bao gồm: - Phương pháp quan sát: thực hiện quan sát, thu thập thông tin và dữ liệu từ các nghiên cứu liên quan đến đặc điểm hội đồng quản trị và chất lượng thông tin kế toán, báo cáo tài chính hàng năm của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán TP. Hồ Chí Minh. - Phương pháp giả thuyết: tiến hành đưa ra các giả thuyết có liên quan đến ảnh hưởng của các đặc điểm hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán TP. Hồ Chí Minh. - Sử dụng mô hình hồi quy bội, mô hình được sử dụng là mô hình định giá (Price Model) đã được sử dụng trong nghiên cứu của Habib và Azim (2008) và Alkdai (2012) nhằm đo lường ảnh hưởng của các đặc điểm hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng
4 khoán TP. Hồ Chí Minh. Sử dụng phân tích thống kê mô tả và phương pháp hồi quy tuyến tính để xử lý thông tin. Quy trình nghiên cứu của luận văn được tóm tắt theo hình 0.1 dưới đây.
5 Vấn đề nghiên cứu Ảnh hưởng của các đặc điểm hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán TP. Hồ Chí Minh Mục tiêu nghiên cứu Mức độ ảnh hưởng của các đặc điểm hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán TP. Hồ Chí Minh Phương pháp định tính Phương pháp quan sát Quan sát, thu thập dữ liệu từ các Hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về nghiên cứu liên quan đến đặc điểm chất lượng thông tin kế toán và hội đồng quản trị và chất lượng thông đặc điểm hội đồng quản trị tin kế toán Phương pháp giả thuyết Đưa ra các giả thuyết có liên quan đến ảnh hưởng của các đặc điểm hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán TP. Hồ Chí Minh Phương pháp quan sát Quan sát, thu thập dữ liệu từ các Đưa ra phương pháp nghiên cứu nghiên cứu liên quan đến đặc điểm và xử lý dữ liệu nhằm kiểm định hội đồng quản trị và chất lượng các giả thuyết đã được đặt ra thông tin kế toán Phương pháp thống kê, định lượng Sử dụng thống kê mô tả và mô hình hồi quy bội Kết quả đo lường ảnh hưởng của các đặc điểm hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán TP. Hồ Chí Minh Hình 0.1. Quy trình nghiên cứu của luận văn
6 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: 5.1. Đối tượng nghiên cứu Chất lượng thông tin kế toán và ảnh hưởng của các đặc điểm hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán. 5.2. Phạm vi không gian Mẫu nghiên cứu được thu thập từ báo cáo tài chính đã kiểm toán và các công bố thông tin liên quan của 156 công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản. Kích thước mẫu 256 được xác định dựa vào công thức Slovin với sai số cho phép là 5% (𝑛 = ) 1+256×5%2 5.3. Phạm vi thời gian Để đo lường ảnh hưởng của các đặc điểm hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán tại các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán TP. Hồ Chí Minh, luận văn sử dụng báo cáo tài chính và các công bố thông tin liên quan từ năm 2012 đến năm 2014 của các công ty trong phạm vị khảo sát. 6. Đóng góp của nghiên cứu: Luận văn đưa ra được một số nét mới như sau: - Đưa ra được một mô hình định lượng nhằm xác định ảnh hưởng của đặc điểm hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán áp dụng tại Việt Nam. - Dựa vào nghiên cứu này có thể tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về ảnh hưởng của hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán trong phạm vi Việt Nam cũng như trên thế giới. 7. Kết cấu luận văn: Luận văn được bố cục bao gồm 5 chương:
7 - Chương 1: Tổng quan các nghiên cứu về hội đồng quản trị và chất lượng thông tin kế toán - Chương 2: Cơ sở lý thuyết về hội đồng quản trị và chất lượng thông tin kế toán - Chương 3: Phương pháp nghiên cứu - Chương 4: Kết quả nghiên cứu và bàn luận - Chương 5: Kết luận và kiến nghị
8 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU VỀ HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ VÀ CHẤT LƯỢNG THÔNG TIN KẾ TOÁN 1.1. Đề tài nghiên cứu nước ngoài Kể từ năm 2000 trở lại đây, có rất nhiều nghiên cứu được thực hiện nhằm thảo luận mối quan hệ giữa hội đồng quản trị và chất lượng thông tin kế toán. Sau đây luận văn sẽ khái quát một số nghiên cứu đã được thực hiện trên thế giới. Nghiên cứu của Vafeas (2000): “Board structure and the informativeness of earnings”: Cấu trúc hội đồng quản trị và khả năng cung cấp thông tin về thu nhập. Được thực hiện tại Mỹ tìm hiểu về vai trò của hội đồng quản trị đối với việc quản lý chất lượng thông tin kế toán được trình bày trên báo cáo tài chính. Nghiên cứu thu thập dữ liệu từ 350 doanh nghiệp trong năm 1990, 1992, 1994, sau phân tích và xử lý dữ liệu mô hình hồi quy, kết quả chỉ ra rằng đối với những công ty có số lượng thành viên hội đồng quản trị càng ít thì khả năng cung cấp thông tin về thu nhập của doanh nghiệp đó càng hiệu quả, tuy nhiên nghiên cứu này không tìm ra được bằng chứng về tác động của tính độc lập của các thành viên hội đồng quản trị đến khả năng cung cấp thông tin. Nghiên cứu của Beekes, Pope, and Young (2004): “The link between earnings timeliness, earnings conservatism and board composition: evidence from the UK”: Mối quan hệ giữa tính kịp thời, kế toán theo nguyên tắc thận trọng của thu nhập và thành phần hội đồng quản trị: minh chứng tại Anh, nghiên cứu dựa vào mô hình mối quan hệ giữa thu nhập và lợi nhuận, bổ sung thêm các biến độc lập liên quan đến hội đồng quản trị, thu thập dữ liệu từ 508 doanh nghiệp trong giai đoạn 3 năm từ năm 1993 đến năm 1995. Từ đó đưa ra kết quả là những công ty có tỷ lệ các giám đốc không có mối quan hệ lợi ích trực tiếp với công ty càng cao thì khả năng phát hiện ra các thông tin xấu trên thị trường càng kịp thời. Tuy nhiên tỷ lệ này không ảnh hưởng đến việc đảm bảo nguyên tắc kế toán thận trọng trong doanh nghiệp.
9 Firth, M., Fung, P. M.Y., & Rui, O. M. (2007): “Ownership, two-tier board structure, and the informativeness of earnings - evidence from China”: Quyền sỡ hữu, cấu trúc hội đồng quản trị hai tầng và khả năng cung cấp thông tin về thu nhập – minh chứng tại Trung Quốc. Trong nghiên cứu này, tác giả thực hiện việc kiểm tra thực nghiệm tác động của chủ sở hữu, cấu trúc quản trị hai tầng tác động đến khả năng cung cấp thông tin về thu nhập đối với các doanh nghiệp niêm yết tại Trung Quốc. Khả năng cung cấp thông tin được đo lường thông qua mối quan hệ giữa thu nhập và lợi nhuận, các khoản trích trước và ý kiến của kiểm toán viên. Kết quả thực nghiệm chỉ ra rằng các công ty có sự tách biệt vai trò của chủ tịch hội đồng quản trị và giám đốc điều hành đạt được khả năng cung cấp thông tin tốt hơn. Lopes, A. B. & Walker, M. (2008): “Firm-level incentives and the informativeness of accounting reports: an experiment in Brazil”: Động cơ cấp công ty và khả năng cung cấp thông tin trên báo cáo kế toán: thử nghiệm tại Brazil. Trong nghiên cứu này tác giả sử dụng mô hình với biến phụ thuộc là giá cổ phiếu được sử dụng để đo lường khả năng cung cấp thông tin trên báo cáo kế toán, dữ liệu bao gồm 1 632 doanh nghiệp tại Brazil. Kết quả đã chỉ ra rằng mức độ độc lập của các thành viên hội đồng quản trị đối với việc tham gia điều hành công ty có thể được ghi nhận là một dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp sẵn sàng tuân thủ các quy định cơ bản nhằm công bố những thông tin chính xác nhất. Habib và Azim (2008): “Corporate governance and the value-relevance of accounting information: Evidence from Australia”: Quản trị doanh nghiệp và giá trị phù hợp của thông tin kế toán: minh chứng tại Úc, thực hiện nghiên cứu dựa vào dữ liệu của 500 công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán tại Úc giai đoạn từ năm 2001 đến năm 2003, tập trung chủ yếu vào việc đánh giá mối liên hệ giữa kết quả báo cáo tài chính và hội đồng quản trị, đặc điểm của hội đồng quản trị. Mô hình được sử dụng có biến phụ thuộc là giá cổ phiếu được sử dụng để đo lường mức độ phù hợp của thông tin kế toán. Tác giả đã đưa ra kết quả rằng những công ty có cơ cấu hội đồng quản trị tốt sẽ đưa ra thông tin kế toán phù hợp và có giá trị.
10 Dimitropoulos và Asteriou (2010): “The effect of board composition on the informativeness and quality of annual earnings: empirical evidence from Greece”: Ảnh hưởng của thành phần hội đồng quản trị đến khả năng cung cấp thông tin và chất lượng của thu nhập hàng năm: bằng chứng thực nghiệm tại Hy Lạp, nghiên cứu này xem xét chất lượng thông tin thu nhập kế toán hàng năm thay đổi như thế nào dưới ảnh hưởng của quy mô, thành phần hội đồng quản trị. Dự liệu được thu thập trong thời gian 5 năm từ năm 2000 đến năm 2004 đã chứng minh được mối quan hệ thuận chiều giữa khả năng cung cấp thông tin và tỷ lệ phần trăm các thành viên ban quản trị độc lập. Tuy nhiên nghiên cứu này lại chỉ ra rằng không có mối quan hệ giữa số lượng thành viên hội đồng quản trị với khả năng cung cấp thông tin của doanh nghiệp. Holtz, Luciana và Neto (2014): “Effects of Board of Directors’ Characteristics on the Quality of Accounting Information in Brazil”: Ảnh hưởng của các đặc điểm hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán tại Brazil. Dựa vào việc phân tích mẫu gồm 678 quan sát được thu thập từ 207 công ty khác nhau trong giai đoạn từ năm 2008 – 2011 và 2 mô hình nghiên cứu đánh giá chất lượng thông tin kế toán thông qua 2 đặc điểm của thông tin kế toán là mức độ phù hợp và khả năng cung cấp thông tin, nghiên cứu đã đưa ra kết luận rằng mức độ độc lập giữa các thành viên ban quản trị và việc tách biệt vai trò của chủ tịch hội đồng quản trị và giám đốc điều hành có tác động tích cực đến chất lượng thông tin kế toán được báo cáo. Bên cạnh đó số lượng thành viên hội đồng quản trị lại có tác động tiêu cực đến chất lượng thông tin kế toán. Như vậy, qua việc khái quát một số nghiên cứu trên thế giới từ năm 2000 đến nay, có thể thấy một số kết quả đạt được như sau: - Vafeas (2000), Holtz, Luciana và Neto (2014) đã chỉ ra được có mối quan hệ giữa số lượng thành viên hội đồng quản trị với chất lượng thông tin kế toán, và chúng có mối quan hệ ngược chiều với nhau.
11 - Beekes, Pope, and Young (2004), Lopes, A. B. & Walker, M. (2008), Habib và Azim (2008), Dimitropoulos và Asteriou (2010), Holtz, Luciana và Neto (2014) đã đưa ra được những minh chứng về tác động của tính độc lập của các thành viên hội đồng quản trị đến chất lượng thông tin kế toán. Mức độ độc lập của các thành viên hội đồng quản trị càng cao thì thông tin kế toán càng đáng tin cậy. - Firth, M., Fung, P. M.Y., & Rui, O. M. (2007), Holtz, Luciana và Neto (2014) đã xem xét ảnh hưởng của việc kiêm nhiệm giám đốc điều hành và chủ tịch hội đồng quản trị trong doanh nghiệp và có được kết quả rằng việc tách biệt hai vị trí này giúp đem lại chất lượng thông tin kế toán cao hơn. 1.2. Đề tài nghiên cứu trong nước Việc nghiên cứu về chất lượng thông tin kế toán không chỉ được thực hiện trên thế giới, tại Việt Nam hiện nay cũng có rất nhiều nghiên cứu đề cập đến vấn đề này. Sau đây là một số nghiên cứu đã được thực hiện. Nguyễn Bích Liên, luận án tiến sĩ Đại học Kinh Tế TP. Hồ Chí Minh (2012): “Xác định và kiểm soát các nhân tố ảnh hưởng chất lượng thông tin kế toán trong môi trường ứng dụng hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) tại các doanh nghiệp Việt Nam”. Luận án sử dụng phương pháp chọn mẫu khảo sát thuận tiện kết hợp phương pháp phát triển mầm để tiến hàng khảo sát qua 2 bước, khảo sát thử nghiệm 14 mẫu và khảo sát chính thức 143 mẫu nhằm tìm ra các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán và đo lường ảnh hưởng của các nhân tố này trong môi trường ERP tại các doanh nghiệp Việt Nam. Qua phân tích và xử lý dữ liệu, luận án đã đưa ra được 12 nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán trong môi trường ERP tại các doanh nghiệp Việt Nam đó là tầm nhìn, cam kết và hỗ trợ của Ban quản lý doanh nghiệp, năng lực, kinh nghiệm đội dự án, năng lực, kinh nghiệm, hỗ trợ của tư vấn triển khai ERP, huấn luyện, tham gia của nhân viên, chất lượng dữ liệu, quy trình và phần mềm ERP, chính sách chất lượng và kiểm soát, môi trường văn hóa, chính sách nhân sự, giám sát kiểm tra.