Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức của các hộ nông dân trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:94

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức của hộ nông dân trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai, từ đó đưa ra các hành ý chính sách và khuyến nghị giúp nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của nông hộ tại huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai, góp phần nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho người nông dân.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức của các hộ nông dân trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH TRẦN ANH TÚ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KHẢ NĂNG TIẾP CẬN NGUỒN VỐN TÍN DỤNG CHÍNH THỨC CỦA CÁC HỘ NÔNG DÂN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TÂN PHÚ – TỈNH ĐỒNG NAI LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH TRẦN ANH TÚ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KHẢ NĂNG TIẾP CẬN NGUỒN VỐN TÍN DỤNG CHÍNH THỨC CỦA CÁC HỘ NÔNG DÂN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN TÂN PHÚ – TỈNH ĐỒNG NAI Chuyên ngành: Quản lý kinh tế - K25 (2015-2017) Mã số: 60340410 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. VÕ TẤT THẮNG TP. Hồ Chí Minh – Năm 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức của các hộ nông dân trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai” là công trình nghiên cứu của riêng tôi, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Võ Tất Thắng. Các số liệu và kết quả phân tích trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính pháp lý trong quá trình nghiên cứu khoa học của luận văn này. Ngày tháng 12 năm 2017 Tác giả Trần Anh Tú
TÓM TẮT Mục tiêu của nghiên cứu này nhằm phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức của các hộ nông dân trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. Số liệu nghiên cứu được thu thập từ 200 hộ có vay vốn tại các tổ chức tín dụng chính thức và những trường hợp không vay hoặc vay khác trên địa bàn Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. Phương pháp hồi quy Binary Logistic và hồi quy đa biến được sử dụng để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức và lượng vốn tín dụng chính thức của các hộ đã tiếp cận vay. Kết quả ước lượng mô hình hồi quy Binary Logistic cho thấy các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức của nông hộ bao gồm: Giới tính chủ hộ, quan hệ xã hội, diện tích đất sản xuất nông nghiệp, và thu nhập. Bên cạnh đó, các yếu tố ảnh hưởng đến lượng vốn vay tín dụng chính thức của hộ bao gồm: số nhân khẩu, mục đích vay vốn, diện tích đất sản xuất nông nghiệp, và thu nhập. Trên cơ sơ kết quả nghiên cứu, tác giả đề xuất một số hàm ý chính sách nhằm nâng cao khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức của nông hộ trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. Từ khóa: Tiếp cận vốn, tín dụng chính thức, huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai.
MỤC LỤC CHƯƠNG 1 – MỞ ĐẦU ............................................................................................ 1 1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ............................................................................. 1 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU .................................................................................. 3 1.2.1 Mục tiêu chung ................................................................................................... 3 1.2.2 Mục tiêu cụ thể ................................................................................................... 3 1.3 CÂU HỎI NGHIÊN CỨU .................................................................................... 3 1.4 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ...................................................... 4 1.4.1 Đối tượng nghiên cứu ......................................................................................... 4 1.4.2 Giới hạn nội dung nghiên cứu ............................................................................ 4 1.4.3 Giới hạn vùng nghiên cứu .................................................................................. 4 1.4.4 Thời gian nghiên cứu ......................................................................................... 5 1.5 Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ............................................................ 5 1.6 CẤU TRÚC LUẬN VĂN ..................................................................................... 6 CHƯƠNG 2 – CƠ SỞ LÝ THUYẾT ......................................................................... 7 2.1 CƠ SỞ LÝ THUYẾT ............................................................................................ 7 2.1.1 Khái niệm về tín dụng và tín dụng ngân hàng ................................................... 7 2.1.2 Phân loại tín dụng ............................................................................................... 9 2.1.2.1 Theo hình thức ................................................................................................. 9 2.1.2.2 Phân loại theo thời hạn cho vay .................................................................... 10 2.1.2.3 Phân loại theo mức độ tín nhiệm ................................................................... 11 2.1.2.4 Phân loại theo mục đích vay .......................................................................... 11 2.1.3 Cấu trúc của dịch vụ tín dụng nông thôn .......................................................... 11 2.1.4 Các lý thuyết về tiếp cận tín dụng ..................................................................... 12 2.1.5 Vai trò của tín dụng đối với nông hộ ................................................................ 14 2.1.6 Khái niệm nông hộ ............................................................................................ 16 2.1.7 Nhu cầu vốn của nông hộ .................................................................................. 16 2.1.8 Đặc điểm cho vay nông hộ ................................................................................ 17 2.2 CÁC NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN .............................................................. 18
2.2.1 Các nghiên cứu về khả năng tiếp cận tín dụng vi mô của nông hộ ................... 19 2.2.2 Các nghiên cứu về khả năng tiếp cận tín dụng chính thức và lượng vốn vay tín dụng chính thức của nông hộ ..................................................................................... 20 2.3 ĐÁNH GIÁ CÁC NGHIÊN CỨU ....................................................................... 23 CHƯƠNG 3 – PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................... 24 3.1 KHUNG NGHIÊN CỨU ..................................................................................... 24 3.2 MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU .................................................................................. 25 3.3 PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH ........................................................................... 25 3.3.1 Phương pháp thống kê mô tả ............................................................................. 26 3.3.2 Phương pháp hồi quy Binary Logistic và hồi quy đa biến ................................ 26 3.3.2.1 Phương pháp hồi quy Binary Logistic .......................................................... 26 3.3.2.2 Phương pháp hồi quy đa biến ........................................................................ 27 3.3.2.3 Giải thích các biến độc lập trong mô hình ..................................................... 28 3.4 DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU .................................................................................... 31 3.4.1 Dữ liệu thứ cấp .................................................................................................. 31 3.4.2 Dữ liệu sơ cấp .................................................................................................... 31 3.4.2.1 Chọn điểm điều tra ......................................................................................... 31 3.4.2.2 Phương pháp thu dữ liệu sơ cấp .................................................................... 31 3.4.2.3 Cỡ mẫu điều tra và phân bổ mẫu điều tra ..................................................... 32 CHƯƠNG 4 – KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ................................. 33 4.1 TỔNG QUAN ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU .......................................................... 33 4.1.1 Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên ..................................................................... 33 4.1.1.1 Vị trí địa lý ......................................................................................................33 4.1.1.2 Điều kiện tự nhiên ...........................................................................................34 4.1.2 Đặc điểm kinh tế xã hội .................................................................................... 35 4.1.2.1 Kinh tế ............................................................................................................ 35 4.1.2.2 Giáo dục ......................................................................................................... 38
4.2. TỔNG QUAN HỆ THỐNG TÍN DỤNG NÔNG THÔN TẠI HUYỆN TÂN PHÚ TỈNH ĐỒNG NAI ..........................................................................................................................40 4.2.1 Vài nét về tín dụng phi chính thức trên địa bàn huyện Tân Phú ........................ 40 4.2.2 Hệ thống tín dụng chính thức trên địa bàn huyện Tân Phú ............................... 41 4.2.3 Thực trạng vay vốn của nông hộ tại các tổ chức tín dụng chính thức ............... 42 4.2.4 Thị phần cho vay của tổ chức tín dụng chính thức ................................................ 43 4.2.5 Đánh giá chung về tín dụng chính thức tại huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai ...... 44 4.2.5.1 Những kết quả đạt được ................................................................................... 44 4.2.5.2 Những hạn chế ............................................................................................................ 45 4.3 NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG ....... 45 4.3.1 Thuận lợi ........................................................................................................... 45 4.3.2 Khó khăn ........................................................................................................... 46 4.4 THỐNG KÊ MÔ TẢ MẪU KHẢO SÁT ............................................................ 46 4.4.1 Đặc điểm chủ hộ ................................................................................................ 46 4.4.2 Đặc điểm của hộ ................................................................................................ 47 4.4.3 Đặc điểm về tiếp cận tín dụng của hộ nông dân ................................................ 51 4.5 CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KHẢ TIẾP CẬN TÍN DỤNG CHÍNH THỨC CỦA NÔNG HỘ TẠI HUYỆN TÂN PHÚ, TỈNH ĐỒNG NAI .................. 54 4.5.1 Mô tả các biến trong mô hình nghiên cứu ....................................................... 54 4.5.2 Kết quả ước lượng các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng vay tín dụng chính thức của nông hộ huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai ..................................................... 55 4.6 CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN LƯỢNG VỐN VAY CỦA NÔNG HỘ TẠI HUYỆN TÂN PHÚ, TỈNH ĐỒNG NAI ........................................................... 58 4.6.1 Mô tả các biến trong mô hình hồi quy đa biến ................................................. 58 4.6.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến lượng vốn vay của nông hộ huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai ................................................................................................................... 59 4.7 GIẢI PHÁP NÂNG CAO KHẢ NĂNG TIẾP CẬN NGUỒN VỐN TÍN DỤNG CHÍNH THỨC CHO NÔNG HỘ HUYỆN TÂN PHÚ, TỈNH ĐỒNG NAI ................ 61 CHƯƠNG 5 – KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................. 65
5.1 KẾT LUẬN ......................................................................................................... 65 5.2 KIẾN NGHỊ ........................................................................................................ 66 5.2.1 Kiến nghị những chính sách với Nhà nước ...................................................... 66 5.2.2 Kiến nghị những chính sách đối với chính quyền địa phương ........................ 67 5.2.3 Đối với tổ chức tín dụng .................................................................................. 68 5.3 HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU ........................................................................ 68 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................ PHỤ LỤC .....................................................................................................................
DANH MỤC BẢNG Bảng Tên bảng Số trang Bảng 3.1 Diễn giải biến trong mô hình Binary Logistic 27 Bảng 3.2 Diễn giải biến trong mô hình hồi qui đa biến 28 Bảng 3.3 Phân bổ mẫu điều tra theo địa bàn nghiên cứu 32 Bảng 4.1 Diện tích tự nhiên, dân số và mật độ dân số huyện Tân Phú 34 Bảng 4.2 Tín dụng nông thôn tại huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai, 2014 - 2016 42 Bảng 4.3 Giới tính chủ hộ nông dân 47 Bảng 4.4 Tuổi và trình độ học vấn của chủ hộ nông dân 47 Bảng 4.5 Mô tả đặc điểm của hộ 48 Bảng 4.6 Thực trạng tiếp cận tín dụng của hộ nông dân 51 Bảng 4.7 Lý do không muốn vay vốn tín dụng của hộ nông dân 52 Bảng 4.8 Lý do muốn vay vốn tín dụng nhưng không vay được của hộ 53 Bảng 4.9 Thống kê mô tả các biến trong mô hình Binary Logistic 54 Bảng 4.10 Kết quả mô hình hồi quy Binary logistic 55 Bảng 4.11 Thống kê mô tả các biến trong mô hình hồi quy đa biến 58 Bảng 4.12 Kết quả ước lượng mô hình hồi quy đa biến 59
DANH MỤC HÌNH Hình Tên hình Số trang Hình 3.1 Khung nghiên cứu 24 Hình 3.2 Mô hình nghiên cứu đề xuất 25 Hình 4.1 Thị phần dư nợ tín dụng chính thức tại huyện Tân Phú 43 Hình 4.2 Đặc điểm dân tộc của hộ trong mẫu khảo sát 50 Hình 4.3 Quan hệ xã hội của hộ trong mẫu khảo sát 50
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Diễn giải từ viết tắt HS Học sinh KH Kế hoạch NGO Tổ chức phi chính phủ NNCSXH Ngân hàng Chính sách xã hội NN&PTNT Nông nghiệp và Phát triển nông thôn QHXH Quan hệ xã hội SXKD Sản xuất kinh doanh TDCT Tín dụng chính thức THCS Trung học cơ sở UBND Ủy ban nhân dân VAC Vườn ao chuồng VRAC Vườn ruộng ao chuồng
1 CHƯƠNG 1 – MỞ ĐẦU 1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Từ khi thực hiện công cuộc đổi mới kinh tế, Chính phủ đã ban hành các chính sách nhằm tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng của hộ nông dân như Nghị định số 14/1993/NĐ-CP ngày 02/3/1993 về cho vay đến hộ nông dân để phát triển sản xuât nông - lâm - ngư - diêm nghiệp và kinh tế nông thôn, Nghị định số 41/2010/NĐ-CP ngày 12/4/2010 và Nghị định số 55/2015/NĐ-CP ngày 09/6/2015 về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn, v.v. Vì thế, hoạt động tín dụng cho nông nghiệp - nông thôn thời gian gần đây đã có những bước phát triển đáng kể. Theo Nguyễn Phượng Lê và Nguyễn Mậu Dũng (2011), nguồn cung tín dụng cho nông nghiệp, nông thôn nước ta bao gồm tín dụng chính thức và tín dụng phi chính thức, trong đó tín dụng chính thức ngày càng phát triển, thể hiện ở tính đa dạng, nhiều thành phần sở hữu, và mở rộng về quy mô. Mạng lưới tín dụng chính thức cho vay đến nông nghiệp - nông thôn không chỉ các Ngân hàng thương mại như Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, ngân hàng Chính sách Xã hội, Quỹ tín dụng Nhân dân, mà còn cả các tổ chức chính trị - xã hội và đoàn thể. Nguồn vốn, doanh số cho vay và dư nợ tín dụng trong những năm gần đây ngày càng tăng, đối tượng tiếp cận với nguồn vốn tín dụng cũng ngày càng được mở rộng... Mặc dù đã có những thành công nhất định, song so với mức tín dụng chung của cả nền kinh tế, mức tín dụng cho lĩnh vực nông nghiệp - nông thôn còn thấp, chưa đáp ứng được nhu cầu và mục tiêu phát triển của khu vực này. Nông dân là đối tượng vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận với tín dụng chính thức, do vậy họ vẫn phụ thuộc vào mạng lưới tín dụng phi chính thức ở nông thôn. Đồng Nai là tỉnh thuộc khu vực miền Đông Nam bộ với tổng diện tích tự nhiên 5.903,494 km2, có 11 đơn vị hành chính (gồm: 01 thành phố, 01 thị xã, 09 huyện với 171 xã, phường, thị trấn) với dân số trên 2,83 triệu người, trong đó có khoảng trên 66% dân số sống ở nông thôn, là một trong các tỉnh thành dẫn đầu cả nước về phát triển công nghiệp và đô thị, trong quá trình phát triển công nghiệp đã
2 tác động không nhỏ đến đời sống và lao động nông nghiệp, nông thôn. Trên địa bàn tỉnh, mạng lưới của các ngân hàng hiện nay phát triển rất mạnh đã góp phần quan trọng trong việc ổn định kinh tế vĩ mô, mở rộng hoạt động tín dụng và các sản phẩm dịch vụ ngân hàng phục vụ nhu cầu phát triển và đảm bảo an sinh xã hội tỉnh nhà nhưng chủ yếu tập trung ở thành phố Biên Hòa và thị xã Long Khánh. Điểm nghiên cứu cụ thể được lựa chọn là huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. Là một huyện miền núi với tổng diện tích tự nhiên là 77.692,85 ha, chiếm 13,16% tổng diện tích tự nhiên toàn tỉnh. Dân số trung bình của huyện khoảng 164.540 người. Ranh giới hành chính huyện được chia thành 18 đơn vị gồm 17 xã và 01 thị trấn, là huyện có mật độ dân số thấp; Tân Phú là huyện có vị trí địa lý nằm xa thành phố Biên Hoà (trung tâm tỉnh lỵ), tuy nhiên trên địa bàn huyện có Quốc lộ 20 nối liền Quốc lộ 1 với thành phố Đà Lạt và các tỉnh vùng Tây Nguyên nên khá thuận lợi về giao thông đối ngoại, có điều kiện tiếp thu khoa học kỹ thuật và thông thương hàng hoá. Tuy nhiên, đời sống kinh tế hiện nay của các hộ nông dân còn gặp nhiều khó khăn về nguồn vốn, khả năng tiếp cận nguồn vốn chính thức còn nhiều hạn chế. Nguồn vốn tín dụng chính thức đáp ứng không đầy đủ và người vay thường bị giới hạn tín dụng, và không đủ nhu cầu nên nhiều hộ nông dân bắt buộc vay vốn ở thị trường tín dụng phi chính thức với lãi suất cao, dẫn đến lợi nhuận không bù đắp được chi phí, sản xuất ngày càng thu hẹp. Do đó, mở rộng các dịch vụ ngân hàng hướng về nông thôn vẫn đang là đòi hỏi rất lớn, là một hướng đi phù hợp với sự phát triển của hệ thống ngân hàng tỉnh Đồng Nai nói chung và huyện Tân Phú nói riêng, mang dịch vụ ngân hàng đến từng hộ nông dân ở nông thôn, giúp cải thiện và phát triển cuộc sống của người dân ở khu vực nông thôn trên địa bàn huyện Tân Phú. Với ý nghĩa như vậy, việc nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến tiếp cận tín dụng chính thức của các hộ nông dân trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai là hết sức cần thiết. Kết quả nghiên cứu của đề tài này là cơ sở quan trọng để các nhà quản lý tham khảo khi xây dựng chính sách nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho những hộ nông dân thiếu hụt vốn sản xuất có thể tiếp cận nguồn vốn vay chính thức một cách dễ dàng hơn cũng như việc sử dụng có hiệu quả hơn từ nguồn vốn vay và
3 nguồn vốn tự có của hộ nông dân trên địa bàn huyện góp phần quan trọng trong công cuộc xây dựng nông thôn mới hiện nay. Vì vậy, tác giả tiến hành nghiên cứu đề tài: “Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức của các hộ nông dân trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai”. 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1 Mục tiêu chung Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức của hộ nông dân trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai, từ đó đưa ra các hành ý chính sách và khuyến nghị giúp nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của nông hộ tại huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai, góp phần nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho người nông dân. 1.2.2 Mục tiêu cụ thể - Đánh thực trạng vay vốn của nông hộ từ các nguồn vốn chính thức tại huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. - Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức của nông hộ trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. - Đề xuất các hàm ý chính sách và khuyến nghị giúp nâng cao khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức cho nông hộ trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. 1.3 CÂU HỎI NGHIÊN CỨU - Tình hình vay vốn tín dụng chính thức để phục vụ cho sản xuất của nông hộ tại huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai trong thời gian qua như thế nào ? - Những yếu tố nào ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức và lượng vốn tín dụng chính thức của nông hộ tại huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai ?
4 - Những giải pháp nào giúp nâng cao khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức và lượng vốn vay tín dụng chính thức của nông hộ tại Tân Phú, tỉnh Đồng Nai ? 1.4 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.4.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn vay của nông hộ tại các tổ chức tín dụng chính thức trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. Đối tượng khảo sát là các hộ nông dân trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai, mục tiêu khảo sát nhằm lấy ý kiến, thu thập thông tin làm cơ sở khoa học cho vấn đề nghiên cứu. 1.4.2 Giới hạn nội dung nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng về việc vay vốn và lượng vốn vay của các nông hộ tại các tổ chức tín dụng chính thức, đồng thời phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức của nông hộ trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. Qua đó, nghiên cứu đưa ra một số giải pháp và khuyến nghị giúp cho các nông hộ tại huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai tiếp cận vốn vay tốt hơn và lượng vốn được cải thiện đáp ứng được nhu cầu sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, đề tài không phân tích những tác động xấu khi không vay được vốn chính thức và lượng vốn vay không đáp ứng yêu cầu đối với các nông hộ trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. Mặt khác, nghiên cứu không phân tích nhiều về kỹ thuật sản xuất nông nghiệp của các hộ nông dân tại huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. 1.4.3 Giới hạn vùng nghiên cứu Đề tài được thực hiện trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. Nghiên cứu được thực hiện tại 05 xã mang tính đặc trưng nông thôn, tập trung chủ yếu sản xuất nông nghiệp của huyện là Phú Thanh, Nam Cát Tiên, Phú Lộc, Phú Thịnh và Trà Cổ. Do hạn chế về thời gian và kinh phí nên tác giả chỉ thực hiện khảo sát tại một số
5 xã đại diện. Vì vậy, thực hiện nghiên cứu tại những địa bàn này nhằm góp phần nâng cao tính đại diện mang lại ý nghĩa khoa học và thực tiễn cho đề tài nghiên cứu. 1.4.4 Thời gian nghiên cứu Số liệu sơ cấp được thu thập bằng việc phỏng vấn trực tiếp các nông hộ trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. Cuộc điều tra được thực hiện từ tháng 04/2017 đến tháng 07/2017. Số liệu thứ cấp được lấy trong 3 năm, từ năm 2014 - 2016, thông qua các báo cáo của các cơ quan ban ngành có liên quan. Thời gian thực hiện đề tài nghiên cứu từ tháng 12/2016 đến tháng 10/2017, kể cả thời gian tổng hợp và xử lý số liệu được thu thập. 1.5 Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU Ý nghĩa khoa học: Kết quả nghiên cứu sẽ là căn cứ khoa học giúp cho lãnh đạo các tổ chức tín dụng chính thức trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai và lãnh đạo các cấp chính quyền địa phương tham khảo, phục vụ cho việc xây dựng, hoạch định các chính sách giúp cho các nông hộ nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay trong sản xuất nông nghiệp, góp phần cải thiện đời sống, nâng cao thu nhập của các nông hộ và góp phần cho hoạt động tín dụng giữa các tổ chức tín dụng chính thức với các nông hộ phát triển tốt hơn. Bên cạnh đó, nghiên cứu cung cấp các thông tin khoa học làm cơ sở cho việc phát triển các nghiên cứu tiếp theo. Đồng thời, nghiên cứu cung cấp các tài liệu có liên quan trong lĩnh vực tiếp cận tín dụng và đưa ra được những phương pháp khoa học vững chắc để thực hiện nghiên cứu cho một vấn đề trong thực tế. Ý nghĩa thực tiễn: Kết quả nghiên cứu tìm ra được các giải pháp để giúp các nông hộ nâng cao được khả năng tiếp cận vốn vay đối với các tổ chức tín dụng chính thức trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. Đồng thời, nghiên cứu làm cơ sở tham khảo cho các Ngân hàng nhằm có những định hướng hỗ trợ giúp các nông hộ trên địa bàn huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai về việc sử dụng vốn vay sao
6 cho hiệu quả nhất. Từ đó, nông hộ sẽ dễ dàng tiếp cận vốn vay một cách tốt nhất từ các tổ chức tín dụng chính thức, giúp cho hoạt động tín dụng được phát triển tốt hơn, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai trong tương lai. 1.6 CẤU TRÚC LUẬN VĂN Luận văn gồm 5 chương và phần kết luận: Chương 1 - Mở đầu: Giới thiệu về sự cần thiết của đề tài nghiên cứu, mục tiêu nghiên cứu, các câu hỏi nghiên cứu. Bên cạnh đó là các nội dung về phạm vi nghiên cứu và ý nghĩa của đề tài nghiên cứu. Chương 2 - Cơ sở lý thuyết: Chương này trình bày các lý thuyết có liên quan đến tín dụng và khả năng tiếp cận tín dụng. Đồng thời, chương này trình bày các tài liệu nghiên cứu trong và ngoài nước trước đây có liên quan đến vấn đề tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức. Từ đó, rút ra những đánh giá và nhận xét nhằm thừa kế và phát triển dựa trên nền tảng của các nghiên cứu trước. Chương 3 - Phương pháp nghiên cứu: Trình bày khung nghiên cứu, phương pháp phân tích và mô tả phương pháp chọn mẫu khảo sát. Chương 4 - Kết quả nghiên cứu và thảo luận: Giới thiệu tổng quan về địa bàn nghiên cứu; Phân tích thực trạng hệ thống tín dụng trên địa bàn nghiên cứu; Thống kê mô tả mẫu nghiên cứu; Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức và lượng vốn vay tín dụng chính thức của nông hộ; Thảo luận kết quả nghiên cứu. Chương 5 - Kết luận và Khuyến nghị: Tóm tắt lại các kết quả đạt được trong nghiên cứu, những hạn chế của đề tài, đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo; Khuyến nghị một số hàm ý chính sách nhằm nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của nông hộ tại huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai.
7 CHƯƠNG 2 – CƠ SỞ LÝ THUYẾT Chương 2 trình bày cơ sở lý thuyết về tín dụng và tín dụng chính thức, tiếp cận tín dụng của nông hộ và tổng quan về một số công trình nghiên cứu có liên quan trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, tổng hợp và đánh giá các nghiên cứu trước đây nhằm rút ra những vấn đề tồn tại, chỉ ra những vấn đề mà luận văn cần tập trung nghiên cứu, giải quyết hay kế thừa để thực hiện nghiên cứu trên địa bàn mới là huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. 2.1 CƠ SỞ LÝ THUYẾT 2.1.1 Khái niệm về tín dụng và tín dụng ngân hàng Theo nguồn gốc từ La tinh cổ xưa thì tín dụng là "credese", có nghĩa là "tín nhiệm" hoặc "tin tưởng". Qua nhiều thế kỷ, ý nghĩa của thuật ngữ này vẫn còn gần với bản gốc đó là “cho vay” hoặc "tín dụng", dựa trên niềm tin rằng người vay có thể được giao phó hoàn trả số tiền cùng với lãi suất, theo các điều khoản đã thỏa thuận, niềm tin này nhất thiết phải đặt trên hai nguyên tắc cơ bản, cụ thể là, các chủ nợ tin tưởng rằng: - Có thời hạn vay và sẵn sàng trả các khoản tiền tạm ứng. - Có hoàn trả lại các quỹ. Tiền đề đầu tiên thường dựa vào các chủ nợ, cụ thể là kiến thức của người vay (hoặc danh tiếng của người vay), thứ hai thường được dựa trên sự hiểu biết của các chủ nợ về tình trạng tài chính của người vay, hoặc một bên đáng tin cậy. Xét trên góc độ Quỹ cho vay, thì tín dụng là việc chuyển dịch vốn bằng tiền từ người cho vay sang người đi vay. Với chức năng trung gian điều phối vốn trong nền kinh tế của ngân hàng, quan hệ tín dụng làm cho vai trò ngân hàng vừa là người cho vay, vừa là người đi vay. Do đó, tín dụng ngân hàng là quan hệ vay vốn giữa ngân hàng với các chủ thể đang có vốn nhàn rỗi hoặc đang cần vốn, giải quyết cân bằng cung vốn bù đắp cầu vốn.
8 Có thể khái quát, tín dụng là sự chuyển nhượng quyền sử dụng một lượng giá trị nhất định dưới hình thức hiện vật hay tiền tệ trong một khoảng thời gian nhất định từ người sở hữu sang người sử dụng và khi đến hạn người sử dụng phải hoàn trả lại cho người sở hữu với một lượng giá trị lớn hơn. Khoảng giá trị dôi ra này gọi là lợi tức tín dụng. Tín dụng là một phạm trù của kinh tế hàng hóa, có quá trình ra đời, tồn tại và phát triển cùng với sự phát triển của kinh tế hàng hóa. Theo Điều 4 – Luật Các Tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 được Quốc hội thông qua ngày 16/6/2010: - Tổ chức tín dụng: là doanh nghiệp thực hiện một, một số hoặc tất cả các hoạt động ngân hàng. Tổ chức tín dụng bao gồm ngân hàng, tài chính tín dụng phi ngân hàng, tổ chức tài chính vi mô và quỹ tín dụng nhân dân. - Cấp tín dụng: là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác. - Cho vay: là hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi. Tóm lại, tín dụng là một phạm trù kinh tế phản ánh mối quan hệ giao dịch giữa hai chủ thể, trong đó một bên chuyển giao một lượng giá trị sang cho bên kia được sử dụng trong một thời gian nhất định, đồng thời bên nhận được phải cam kết hoàn trả theo thời gian đã thỏa thuận. Theo Hội nghị thượng đỉnh toàn cầu về tín dụng vi mô tại Washington tháng 2 năm 1997 thì “Tín dụng vi mô là việc cung cấp các khoản vay quy mô nhỏ đến đối tượng người nghèo với mục đích giúp những người thụ hưởng thực hiện các dự án sản xuất kinh doanh để tạo thuận lợi từ đó nâng cao chất lượng đời sống cho cả người vay vốn và gia đình của họ”.
9 Theo quan điểm của Ngân hàng phát triển châu Á (ADB): “Tài chính vi mô là việc cung cấp một phạm vi rộng các dịch vụ tài chính như tiền gửi, tài khoản tiết kiệm thanh toán, bảo hiểm, chuyển tiền cho người nghèo hoặc các hộ gia đình có thu nhập thấp, cho những hoạt động kinh doanh cá thể hoặc doanh nghiệp rất nhỏ”. Tóm lại tín dụng là một phạm trù kinh tế đã tồn tại qua nhiều hình thái kinh tế - xã hội, bản chất của nó là một quan hệ vay mượn dựa trên nguyên tắc hoàn trả (cả vốn và lãi) sau một thời gian nhất định, là quan hệ chuyển nhượng tạm thời quyền sử dụng vốn là quan hệ bình đẳng hai bên cùng có lợi. 2.1.2 Phân loại tín dụng 2.1.2.1 Theo hình thức Theo hình thức gồm có: Tín dụng chính thức, tín dụng bán chính thức và tín dụng phi chính thức. Tín dụng chính thức: Là khoản tín dụng được cung cấp bởi các định chế tài chính chính thức. Theo Đinh Phi Hổ (2008) định chế tài chính chính thức là những tổ chức kinh doanh tiền tệ đăng ký hoạt động theo pháp luật của nhà nước, chịu trách nhiệm nộp các khoản thuế theo quy định của nhà nước. Như vậy có thể thấy tín dụng chính thức là hình thức tín dụng hợp pháp, được sự cho phép của Nhà nước. Các tổ chức tín dụng chính thức hoạt động dưới sự giám sát và chi phối của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Các nghiệp vụ hoạt động phải chịu sự quy định của Luật Ngân hàng như quy định khung lãi suất, huy động vốn, quy định cho vay,… và những dịch vụ mà chỉ có các tổ chức tài chính chính thức mới cung cấp được. Các tổ chức tài chính chính thức bao gồm các ngân hàng thương mại, quỹ tín dụng nhân dân, các công ty tài chính. Tín dụng bán chính thức: Là nơi diễn ra công khai các hoạt động trợ giúp, cung ứng, giao dịch vốn tín dụng của các tổ chức xã hội (Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh, Đoàn Thanh niên.). Các tổ chức xã hội này không phải là chủ thể cung vốn tín dụng mà chỉ là lực lượng trợ giúp Chính phủ, các tổ