Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Chất lượng thẩm định tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Bảo Lộc

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:102

Thêm vào BST

Báo xấu

43
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu tổng quát của đề tài là phân tích thực trạng chất lượng thẩm định tín dụng và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bảo Lộc.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Chất lượng thẩm định tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Bảo Lộc

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP HỒ CHÍ MINH PHAN MAI PHƯƠNG CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH BẢO LỘC LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP HỒ CHÍ MINH PHAN MAI PHƯƠNG CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH BẢO LỘC LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 Người hướng dẫn khoa học: TS PHẠM HỮU PHƯƠNG TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2017
gày nay công tác thẩm định trong hoạt động tín dụng đóng một vai trò N vô cùng to lớn trong hoạt động ngân hàng. Hoạt động này có ý nghĩa quan trọng, không những làm cơ sở cho việc ra quyết định cho vay, đầu tư, góp vốn, cấp vốn vào các dự án, mà còn góp phần quản lý rủi ro trong các hoạt động của ngân hàng, hạn chế việc phát sinh nợ xấu. Nhận thức rõ các thách thức đã và đang đối mặt trong công tác thẩm định hiện nay, tôi chọn đề tài “Chất lượng thẩm định tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Bảo Lộc” làm đề tài luận văn Thạc sỹ của mình. Luận văn kết hợp các dữ liệu sơ cấp và thứ cấp bằng phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp nhằm đánh giá, phân tích thực trạng chất lượng thẩm định tín dụng, chỉ ra những mặt còn tồn tại ảnh hưởng không tốt đến chất lượng thẩm định tín dụng tại chi nhánh, tôi một mặt đưa ra những giải pháp hiệu quả giúp các nhà quản lý nâng cao chất lượng thẩm định nói chung, mặt khác, xây dựng một quy trình thẩm định thiết thực với các nội dung cụ thể cần thực hiện và các nghiệp vụ thẩm định cần thiết khi tiến hành xem xét món vay đối với cán bộ tín dụng tại ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bảo Lộc.
LỜI CAM ĐOAN Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn.
LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn TS Phạm Hữu Phương - người hướng dẫn khoa học, ThS Nguyễn Thị Ngọc Duyên – giáo viên chủ nhiệm lớp CH16C1, cùng các thầy cô giáo, bạn bè và gia đình – những người đã giúp đỡ và ủng tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn. Với nhận thức và khả năng còn hạn chế, luận văn này của tôi không tránh khỏi có những thiếu sót, kính mong các thầy cô giáo giúp tôi sửa chữa, bổ sung những thiếu sót đó để nội dung luận văn của tôi được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn!
MỤC LỤC 1. GIỚI THIỆU ................................................................................................ 1 2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI ........................................................................... 3 2.1 Mục tiêu tổng quát ..................................................................................... 3 2.2 Mục tiêu cụ thể ........................................................................................... 3 3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ........................................................................... 4 4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ............................................. 4 4.1 Đối tượng nghiên cứu................................................................................. 4 4.2 Phạm vi nghiên cứu .................................................................................... 4 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................................................................ 5 5.1 Phương pháp thu thập dữ liệu .................................................................... 5 5.2 Phương pháp nghiên cứu............................................................................ 5 6. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ........................................................................ 6 7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI .......................................................................... 6 8. TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU ......................................... 7 9. BỐ CỤC CỦA LUẬN VĂN CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .................................... 10 1.1. Hoạt động thẩm định tín dụng tại ngân hàng thương mại....................... 10 1.1.1. Những vấn đề cơ bản về hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại .................................................................................................................. 10 1.1.1.1. Khái niệm về tín dụng ngân hàng ..................................................... 10 1.1.1.2. Vai trò của tín dụng ngân hàng ......................................................... 11 1.1.1.3. Vấn đề thông tin bất cân xứng trong hoạt động tín dụng tại ngân hàng thương mại .................................................................................................................. 13 1.1.2. Khái niệm thẩm định tín dụng .............................................................. 14 1.1.3. Sự cần thiết của hoạt động thẩm định tín dụng ................................... 15 1.1.4. Nội dung cơ bản của hoạt động thẩm định tín dụng ........................... 16 1.1.4.1. Thẩm định tư cách của khách hàng vay vốn ..................................... 16
1.1.4.2. Thẩm định khả năng tài chính ........................................................... 17 1.1.4.3. Thẩm định khả năng trả nợ ............................................................... 19 1.1.4.4. Thẩm định tài sản đảm bảo nợ vay ................................................... 20 1.1.4.5. Ước lượng và kiểm soát rủi ro tín dụng ............................................ 20 1.2 Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng của ngân hàng thương mại ..... 21 1.2.1 Khái niệm về nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng tại Ngân hàng thương mại ..................................................................................................... 21 1.2.1.1 Chất lượng thẩm định tín dụng ......................................................... 21 1.2.1.2 Nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng .......................................... 23 1.2.2 Các tiêu chí và chỉ tiêu phản ánh chất lượng thẩm định tín dụng tại ngân hàng thương mại ................................................................................... 23 1.2.2.1 Tiêu chí liên quan đến việc xây dựng quy trình, phương pháp thẩm định ................................................................................................................. 23 1.2.2.2 Các chỉ tiêu và tiêu chí liên quan đến cán bộ tín dụng, năng lực chuyên môn, mức độ tuân thủ quy trình và các nội dung thẩm định ............. 25 1.2.2.3 Tiêu chí về thông tin phục vụ cho quá trình thẩm định ..................... 26 1.2.2.4 Chỉ tiêu phản ánh sự phù hợp trong quá trình thẩm định và việc thực hiện phương án sản xuất kinh doanh, dự án đầu tư ........................................ 26 1.2.2.5 Chỉ tiêu thời gian thực hiện thẩm định ............................................... 28 1.2.2.6 Chỉ tiêu chi phí thẩm định .................................................................. 28 1.2.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thẩm định tín dụng tại ngân hàng thương mại ..................................................................................................... 29 1.3 Kinh nghiệm nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng của một số ngân hàng trong và ngoài nước. .............................................................................. 32 1.3.1 Kinh nghiệm thẩm định của một số ngân hàng nước ngoài .................. 32 1.3.1.1. Ngân hàng Bangkok – Thái Lan ....................................................... 32 1.3.1.2. Kinh nghiệm thẩm định của Citi Bank ............................................ 32 1.3.2. Kinh nghiệm thẩm định của một số Ngân hàng thương mại Việt Nam ........................................................................................................................ 33
1.3.2.1. Kinh nghiệm của Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam ........................................................................................................ 33 1.3.2.2. Kinh nghiệm của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (Vietinbank) ................................................................................................... 34 1.3.2.3. Bài học kinh nghiệm rút ra cho BIDV Bảo Lộc .............................. 35 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM CHI NHÁNH BẢO LỘC .......................................... 36 2.1 Giới thiệu về ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Bảo Lộc ................................................................ 36 2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Bảo Lộc ................................................... 36 2.1.2 Cơ cấu bộ máy tổ chức .......................................................................... 37 2.1.3 Tình hình hoạt động kinh doanh tại ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Bảo Lộc ................................................... 39 2.1.3.1 Tình hình huy động vốn ..................................................................... 39 2.1.3.2 Tình hình cho vay............................................................................... 40 2.1.3.3 Kết quả hoạt động kinh doanh ........................................................... 41 2.2 Thực trạng chất lượng thẩm định tín dụng ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Bảo Lộc…………………………………42 2.2.1 Chính sách tín dụng tại BIDV Bảo Lộc……………………..………. 42 2.2.2 Quy trình thẩm định tín dụng tại BIDV Bảo Lộc ................................. 45 2.2.3 Chất lượng thẩm định tín dụng tại BIDV chi nhánh Bảo Lộc……… 50 2.2.3.1 Quy mô tín dụng................................................................................. 50 2.2.3.2 Cơ cấu tín dụng .................................................................................. 53 2.3.3.3 Các tiêu chí và chỉ tiêu phản ánh chất lượng thẩm định tín dụng tại
BIDV chi nhánh Bảo Lộc ………………………………………………….. 59 2.3.4 Những kết quả đạt được ........................................................................ 63 2.3.5 Những hạn chế ...................................................................................... 66 2.3.6 Nguyên nhân của những hạn chế ......................................................... 67 CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAMCHI NHÁNH BẢO LỘC 3.1 Định hướng nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng tại ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Bảo Lộc............................ 70 3.1.1 Chiến lược phát triển tổng thể của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam ................................................................................... 70 3.1.2 Định hướng đối với nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng tại ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam chi nhánh Bảo Lộc .................. 71 3.2 Một số giải pháp ....................................................................................... 72 3.2.1 Nhóm giải pháp nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng .................... 72 3.2.2 Nhóm giải pháp hỗ trợ đẩy mạnh chất lượng tín dụng ......................... 78 3.2.3 Nhóm giải pháp về quản lý, điều hành và giám sát hoạt động thẩm định ................................................................................................................. 81 3.2.4 Giải pháp giúp doanh nghiệp hoạt động tốt nhằm đảm bảo hiệu quả tín dụng và khẳng định đúng chất lượng thẩm định tín dụng.................. 83 3.3 Kiến nghị .................................................................................................. 84 3.3.1 Kiến nghị với Chính phủ ....................................................................... 84 3.3.2 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước ..................................................... 85 3.3.3 Kiến nghị với Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam ........ 86 KẾT LUẬN .................................................................................................... 89
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Giải nghĩa Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát BIDV triển Việt Nam NHNo&PTNT Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn NHTM Ngân hàng thương mại TMCP Thương mại cổ phần
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 2.1 : Sơ đồ bộ máy tổ chức – Chi nhánh Bảo Lộc .................................. 38 Sơ đồ 2.2: Quy trình cấp tín dụng tại BIDV .................................................... 45 Bảng 2.1: Tình hình huy động vốn BIDV Bảo Lộc (2011- 2015) ................... 39 Bảng 2.2: Dư nợ tín dụng theo năm (2011-2015) ............................................ 40 Bảng 2.3: Kết quả hoạt động kinh doanh của BIDV Bảo Lộc 2011-2015 ...... 41 Bảng 2.4: Quy mô tín dụng qua các năm 2011-2015....................................... 50 Bảng 2.5: Tình hình tăng trưởng dư nợ của các ngân hàng trên địa bàn ......... 51 Bảng 2.6: Cơ cấu tín dụng của BIDV Bảo Lộc 2011-2015 ............................ 54 Bảng 2.7: Tiêu chí liên quan đến việc xây dựng hệ thống quy trình, phương pháp và việc thực hiện nội dung quy trình ...................................................... 58 Bảng 2.8: Thực trạng đội ngũ cán bộ làm công tác thẩm định tín dụng tại BIDV Bảo Lộc đến 31/12/2015 ...................................................................... 59 Bảng 2.9 : Tỷ lệ nợ quá hạn/ tổng dư nợ của BIDV chi nhánh Bảo Lộc (2011-2015) ......................................................................................................................................... 62 Biể u đồ 2.1: Dư nơ ̣ cho vay của BIDV chi nhánh Bảo Lộc 2011-2015 .......... 40 Biể u đồ 2.2: Tốc độ tăng trưởng dư nợ của 9 NHTM...................................... 52 Biểu đồ 2.3: Cơ cấu tín dụng theo kỳ hạn cho vay 2011-2015 ........................ 55 Biểu đồ 2.4: Cơ cấu tín dụng theo thành phần kinh tế 2011-2015 .................. 56 Biểu đồ 2.5: Cơ cấu tín dụng theo tài sản đảm bảo 2011-2015 ....................... 57
1 1. GIỚI THIỆU Ngân hàng là một trong những chủ thể đóng vai trò vô cùng quan trọng quyết định đến sự phát triển của nền kinh tế. Những năm gần đây, mặc dù đã có rất nhiều dịch vụ mới ra đời, đẩy mạnh và phát triển nhưng hoạt động tín dụng truyển thống vẫn là hoạt động chính yếu, quyết định đến sự tồn tại và phát triển của từng ngân hàng cũng như cả hệ thống NHTM Việt Nam. Tín dụng ngân hàng đáp ứng nhu cầu vốn cho nền kinh tế, đảm bảo cho quá trình sản xuất kinh doanh diễn ra thường xuyên liên tục, góp phần nâng cao mức sống của dân cư và là công cụ điều tiết vĩ mô của nhà nước. Tuy nhiên, hoạt động tín dụng cũng mang lại rủi ro cao nhất trong các hoạt động kinh doanh của ngân hàng cho nên đi liền với nó, chất lượng tín dụng phải được đặt lên hàng đầu, là cơ sở để phán quyết tín dụng đúng đắn dựa trên hiệu quả và độ an toàn cao của các phương án sản xuất kinh doanh mà khách hàng đề nghị. Như vậy để đánh giá về chất lượng tín dụng thì thẩm định tín dụng là một nội dung quan trọng nhất qua việc sử dụng các công cụ và kỹ thuật phân tích nhằm kiểm tra, đo lường mức độ tin cậy và rủi ro của một phương án hoặc dự án mà khách hàng xuất trình nhằm đưa đến một quyết định tài trợ hợp lý. Xét ở một khía cạnh khác, thẩm định còn có tác dụng rất thiết thực đối với các nhà đầu tư, các doanh nghiệp cũng như cơ quan quản lý Nhà nước. Việc thẩm định nhu cầu vay vốn sẽ giúp đánh giá chính xác hiệu quả tài chính và hiệu quả kinh tế - xã hội của việc đầu tư, ngăn ngừa và hạn chế bớt các rủi ro, tránh gây thất thoát, không thu hồi được vốn của chủ đầu tư, nhà tài trợ cũng như của toàn xã hội. Vì vậy, có thể nói khâu thẩm định chính là viên gạch đặt nền móng hình thành tất cả các mối quan hệ tín dụng và là khâu chủ đạo, đóng vai trò then chốt trong hoạt động cho vay ở các ngân hàng. Ở Việt Nam thời gian qua, công tác thẩm định tại các NHTM vẫn còn nhiều hạn chế, báo cáo thẩm định còn sơ sài và mang nặng tính hình thức, dẫn đến các quyết định lựa chọn đầu tư không chính xác như: cho vay các phương án/dự án
2 không có hiệu quả, không trả được nợ cho ngân hàng, ngược lại có trường hợp các phương án/dự án tốt lại không được tài trợ... Trong bối cảnh thị trường vốn của Việt Nam còn sơ khai, vốn tín dụng ngân hàng phải trang trải hầu hết các nhu cầu vốn cơ bản của các chủ thể trong nền kinh tế nên hoạt động tín dụng còn mang một ý nghĩa đặc biệt: là kênh dẫn vốn chủ lực, ngân hàng là trung tâm điều hoà quan hệ cung cầu về vốn trong toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Khâu thẩm định tốt thì sẽ có những quyết định đúng đắn trong cho vay, giúp phân bổ một cách hiệu quả nhất các nguồn lực để đem lại lợi ích kinh tế cho xã hội và cho đất nước. Bên cạnh đó, trước tình hình tỷ lệ nợ xấu đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng như hiện nay, chất lượng tín dụng đang trở thành một vấn đề đáng lo ngại mà thẩm định chính là nhân tố có ảnh hưởng sâu rộng đến các quyết định cho vay và các hệ quả của nó. Nói cách khác, nâng cao chất lượng tín dụng thông qua việc ngày càng hoàn thiện nghiệp vụ thẩm định tín dụng đã trở thành một yêu cầu tất yếu mang tính khách quan cho tất cả hệ thống Ngân hàng thương mại nói chung và ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) nói riêng. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế diễn ra ngày càng sâu rộng, các ngân hàng Việt Nam đang được đặt vào một sân chơi lớn với sự cạnh tranh vô cùng gay gắt và khốc liệt từ các ngân hàng nước ngoài. Nâng cao chất lượng thẩm định là việc cần thiết để lựa chọn ra được những phương án/dự án vay vốn hiệu quả nhất, qua đó góp phần nâng cao chất lượng tín dụng và tăng cường khả năng cạnh tranh của các NHTM Việt Nam. Từ khi được thành lập đến nay, Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt - Nam – Chi nhánh Bảo Lộc vẫn luôn là lá cờ đầu so với các ngân hàng trong tỉnh Lâm Đồng, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ kinh doanh được giao. Chất lượng tín dụng luôn là vấn đề được Ban lãnh đạo và cán bộ nhân viên quan tâm, chú trọng hàng đầu nhưng vẫn không thể tránh khỏi vấn đề nợ xấu. Giai đoạn năm 2012-2015 tỷ lệ nợ xấu của chi nhánh giao động trong khoảng 0,5%-0.9% trên tổng dư nợ. Từ thực tiễn đánh giá chất lượng thẩm định tại BIDV Chi nhánh Bảo Lộc, tác giả - với tư cách là một chuyên viên trực tiếp thực hiện công tác thẩm định, giám sát về hoạt
3 động tín dụng nhận thấy còn một số tồn tại trong công tác này nhưng chưa được phân tích, xử lý một cách triệt để. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề, tác giả đã lựa chọn đề tài “Chất lượng thẩm định tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Bảo Lộc” làm đề tài luận văn Thạc sỹ với mong muốn góp phần làm rõ thực trạng việc thẩm định tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bảo Lộc, qua đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động này tại Chi nhánh. Đã có nhiều bài báo, công trình nghiên cứu, đề tài luận văn về chủ đề nâng cao chất lượng tín dụng tại ngân hàng thương mại nói chung. Tuy nhiên các nghiên cứu đó chưa phân tích cụ thể tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bảo Lộc để đưa ra các giải pháp phù hợp. Do vậy, dù có kế thừa một số nội dung có liên quan trong các nghiên cứu trước, nội dung luận văn của tác giả không trùng lắp với các công trình nghiên cứu đã có trước. 2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI 2.1 Mục tiêu tổng quát Phân tích thực trạng chất lượng thẩm định tín dụng và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bảo Lộc. 2.2 Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa một số lý luận cơ bản về chất lượng thẩm định tín dụng của các Ngân hàng thương mại. - Phân tích thực trạng và đánh giá chất lượng thẩm định tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bảo Lộc (kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân) - Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bảo Lộc
4 3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU - Các tiêu chí đánh giá và nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thẩm định tín dụng tại ngân hàng thương mại? - Thực trạng chất lượng thẩm định tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bảo Lộc như thế nào? Kết quả đạt được? Hạn chế và nguyên nhân? - Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bảo Lộc cần thực hiện những giải pháp nào để nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng tại ngân hàng? 4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 4.1 Đối tượng nghiên cứu Chất lượng thẩm định tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bảo Lộc (thực hiện thông qua quy chế, quy định, bộ máy, quy trình tín dụng, cán bộ nhân viên BIDV, khách hàng,….) 4.2 Phạm vi nghiên cứu - Không gian: Được thực hiện tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bảo Lộc - Thời gian: Dữ liệu để phân tích được thu thập từ năm 2011 – 2015. 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 5.1 Phương pháp thu thập dữ liệu - Dữ liệu thứ cấp: Tác giả tiến hành thu thập dữ liệu qua các báo cáo tài chính (Bảng cân đối kế toán, bảng báo cáo lưu chuyển tiền tệ), quy trình và báo cáo chất lượng tín dụng từ năm 2011 – 2015…của Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bảo Lộc để phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng thẩm định tín dụng tại chi nhánh.
5 - Dữ liệu sơ cấp: Tác giả tiến hành thu thập thông qua khảo sát. Đối tượng được khảo sát gồm có: cán bộ tín dụng, trưởng phòng, phó phòng tín dụng, giám đốc, khách hàng đã thực hiện vay vốn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bảo Lộc. Các dữ liệu thứ cấp và sơ cấp được thu thập và nhập vào phần mềm excel để xử lý và tạo lập các bảng báo cáo để đạt được các mục tiêu nghiên cứu. Ngoài ra, tác giả còn thu thập các số liệu về : - Bộ máy tổ chức hoạt động thẩm định tín dụng của Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bảo Lộc. - Bộ máy tổ chức, quy trình thẩm định tín dụng, dư nợ tín dụng, chất lượng tín dụng…của một số ngân hàng khác trên cùng địa bàn để thực hiện so sánh với Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bảo Lộc. 5.2 Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng phương pháp định tính: - Phân tích, so sánh dữ liệu : nghiên cứu các tài liệu, lý luận khác nhau bằng cách phân tích chúng thành từng bộ phận để tìm hiểu sâu sắc về bản chất đối tượng .Tác giả tiến hành so sánh theo không gian và thời gian, tính toán các chỉ tiêu. Việc thực hiện so sánh theo thời gian nhằm đánh giá được thực trạng chất lượng thẩm định tín dụng qua các năm. So sánh theo không gian nhằm so sánh kết quả đánh giá về chất lượng thẩm tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bảo Lộc của các đối tượng khác nhau (Cán bộ ngân hàng và khách hàng vay vốn) - Tổng hợp lý thuyết: liên kết từng mặt, từng bộ phận thông tin đã được phân tích tạo ra một hệ thống lý thuyết mới đầy đủ và sâu sắc về đối tượng. Ngoài ra, tác giả sử dụng phương pháp chuyên gia : hỏi ý kiến của giám đốc, trưởng phòng tín dụng của Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt
6 Nam - Chi nhánh Bảo Lộc nhằm luận giải rõ hơn về chất lượng thẩm định tín dụng, bộ máy tổ chức thẩm định và nguyên nhân. 6. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, luận văn tập trung vào các nội dung chính sau: Thứ nhất, tìm hiểu cơ sở lý luận về chất lượng thẩm định tín dụng tại ngân hàng thương mại. Cụ thể về hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại, thẩm định tín dụng, các nội dung của hoạt động thẩm định tín dụng, quan điểm của tác giả về chất lượng thẩm định tín dụng, các tiêu chí đánh giá chất lượng thẩm định tín dụng và các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thẩm định tín dụng. Thứ hai, phân tích thực trạng chất lượng thẩm định tín dụng của Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bảo Lộc bao gồm: phân tích quy trình thẩm định tín dụng, phân tích chính sách tín dụng, phân tích các chỉ tiêu đánh giá chất lượng thẩm định tín dụng. Từ đó, đánh giá những kết quả đạt được, những mặt còn hạn chế, luận giải các nguyên nhân của hạn chế để làm cơ sở đề xuất một số giải pháp Thứ ba, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bảo Lộc. 7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI - Về mặt lý luận: Đề tài góp phần hệ thống hóa một số cơ sở lý luận về hoạt động thẩm định tín dụng, các chỉ tiêu đánh giá chất lượng thẩm định tín dụng và các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thẩm định tín dụng của ngân hàng thương mại. -Về mặt thực tiễn: Trên cơ sở đánh giá, phân tích thực trạng chất lượng thẩm định tín dụng, chỉ ra những mặt còn tồn tại ảnh hưởng không tốt đến chất lượng thẩm định tín dụng tại chi nhánh, tác giả một mặt đưa ra những giải pháp hiệu quả giúp các nhà quản lý nâng cao chất lượng thẩm định nói chung, mặt khác, xây dựng
7 một quy trình thẩm định thiết thực với các nội dung cụ thể cần thực hiện và các nghiệp vụ thẩm định cần thiết khi tiến hành xem xét món vay đối với cán bộ tín dụng tại ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam – Chi nhánh Bảo Lộc. 8. TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU Có rất nhiều nghiên cứu liên quan vấn đề chất lượng thẩm định tín dụng tại ngân hàng thương mại. Dưới đây là một số nghiên cứu chính: Trịnh Văn Quyền (2008) thực hiện nghiên cứu chất lượng thẩm định tín dụng nhỏ và vừa tại ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh tỉnh Cao Bằng. Trong nghiên cứu tác giả đã tiến hành nghiên cứu theo phương pháp định tính nhằm đánh giá thực trạng chất lượng thẩm định tín dụng như thẩm định tư cách pháp lý, thẩm định mục đích vay vốn, thẩm định phương án, thẩm định tài sản bảo đảm. Ngoài ra còn có chỉ tiêu đó là cơ cấu dư nợ theo nhóm khách hàng, thời hạn, tốc độ tăng trưởng dư nợ và tỷ lệ nợ xấu. Từ thực trạng nghiên cứu về chất lượng thẩm định tín dụng nhỏ và vừa tại BIDV chi nhánh tỉnh Cao Bằng, tác giả đã đưa ra một số giải pháp để nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng nhỏ và vừa tại chi nhánh là: Tăng cường thu thập và xử lý hiệu quả các nguồn thông tin phục vụ cho công tác thẩm định; Xây dựng và củng cố các phương pháp thẩm định cho vay; Thực hiện đầy đủ các nội dung thẩm định cho vay và Một số giải pháp hỗ trợ. Các giải pháp này được đề ra đã góp phần không nhỏ vào nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng của chi nhánh. Nguyễn Minh Hằng (2009) thực hiện đánh giá chất lượng tín dụng tại BIDV tỉnh Quảng Bình, tác giả đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu như phương pháp phân tích thống kê để phân tích tình hình tín dụng, cơ cấu tín dụng. Mặt khác, tác giả sử dụng phương pháp toán kinh tế nhằm xác định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng như cơ sở vật chất, sự tư vấn và hỗ trợ của khách hàng, việc tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng, sự đáp ứng nhu cầu khách hàng và năng lực của nhân viên. Trong các nhóm nhân tố kể trên, nhân tố năng lực và thái độ của nhân
8 viên được đánh giá là tác động mạnh nhất đến chất lượng của hoạt động tín dụng BIDV, nhân tố tác động thấp nhất đó là nhân tố về sự tư vấn và hỗ trợ của khách hàng. Qua phân tích trong bài chất lượng tín dụng của chi nhánh giai đoạn 2006 – 2009 đã được cải thiện rõ rệt, tốc độ tăng trưởng dư nợ tăng lên nhanh chóng, cơ cấu dư nợ hợp lý hơn, tỉ lệ nợ xấu đã giảm tuy nhiên vẫn ở mức cao so với quy định của NHNN. Một trong số nguyên nhân của tình trạng trên của chi nhánh là do quy trình thẩm định tín dụng của chi nhánh còn lỏng lẻo, chưa chặt chẽ. Trước thực trạng đó, luận văn đã đưa ra giải pháp để tăng chất lượng tín dụng của chi nhánh, một trong số giải pháp đó là nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng, đây là giải pháp cốt lõi, qua đó góp phần giảm tỷ lệ nợ xấu, nợ quá hạn của chi nhánh. Nguyễn Thị Bích Vượng (2016) nghiên cứu chất lượng thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay tại các ngân hàng thương mại Việt Nam. Nghiên cứu đã đưa ra hai nhóm chỉ tiêu để đánh giá chất lượng thẩm định tài chính dự án đầu tư trong hoạt động cho vay của NHTM: Chỉ tiêu định tính: Nguồn thông tin phục vụ thẩm định, tổ chức công tác thẩm định, quy trình thẩm định, phương pháp thẩm định, chỉ tiêu thẩm định, chất lượng báo cáo thẩm định, chất lượng của quyết định cho vay, tỷ lệ dự án triển khai thành công trên thực tế, tỷ lệ số dự án phải điều chỉnh lại, tỷ lệ dư nợ trung dài hạn, tỷ lệ nợ quá hạn trung dài hạn, tỷ lệ nợ quá hạn khó đòi, tỷ lệ khách hàng có nợ quá hạn, tỷ lệ nợ xấu, tỷ suất lợi nhuận, tỷ lệ lợi nhuận tín dụng trung dài hạn. Mặt khác, nghiên cứu cũng đã phát hiện và chứng minh những nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thẩm định tài chính dự án đầu tư trong hoạt động cho vay của NHTM bao gồm: (i) Nhân tố chủ quan: cán bộ thẩm định, phương tiện phục vụ thẩm định, nguồn thông tin phục vụ thẩm định, tổ chức công tác thẩm định, quy trình và phương pháp thẩm định. (ii) Nhân tố khách quan: nhân tố về chủ đầu tư (trình độ tổ chức quản lý của chủ đầu tư, khó khăn tài chính của chủ đầu tư, hồ sơ dự án do chủ đầu tư cung cấp…), nhân tố môi trường (môi trường kinh tế, môi trường pháp lý, môi trường chính trị…). (iii) Nhân tố khách quan khác: lạm phát, tỷ lệ chiết khấu, yếu tố thị trường, tỷ giá hối đoái…Từ những nghiên cứu của tác giả có thể thấy rằng, chất lượng thẩm định tài chính trong các dự án chịu ảnh
9 hưởng bởi nhiều yếu tố, trong đó những nhân tố chủ quan chiếm phần lớn những sai sót trong quá trình thẩm định. Nâng cao chất lượng nhân tố con người, máy móc, trong thiết bị phục vụ thẩm định là việc làm hết sức cần thiết hiện nay. Các bài viết, nghiên cứu về đề tài thẩm định thời gian vừa qua chủ yếu xem xét lĩnh vực thẩm định các dự án trung, dài hạn hoặc tập trung quan tâm sâu tới lĩnh vực tài chính của dự án trong khi chưa có một nghiên cứu mang tính tổng quát, hệ thống có tính cụ thể tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bảo Lộc trong thẩm định cho cả các món vay ngắn hạn và trung, dài hạn cũng như những tiêu chí đánh giá chất lượng công tác thẩm định hiện nay; các nhân tố ảnh hưởng, quy trình … Do vậy, dù có kế thừa một số nội dung có liên quan trong các nghiên cứu trên của các tác giả Trịnh Văn Quyền, Nguyễn Minh Hằng, Nguyễn Thị Bích Vượng, nội dung luận văn của tác giả không trùng lắp với các công trình nghiên cứu đã có trước.