Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:119

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài "Chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An " là đề xuất các giải pháp và kiến nghị hoàn thiện chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An hiện nay và định hướng đến năm 2025.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI --------------------------------------- NGUYỄN CÔNG KIÊN CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG XUẤT KHẨU VỀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN THÀNH, TỈNH NGHỆ AN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Hà Nội - 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI --------------------------------------- NGUYỄN CÔNG KIÊN CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG XUẤT KHẨU VỀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN THÀNH, TỈNH NGHỆ AN CHUYÊN NGÀNH : QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ : 834.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS MAI THANH LAN Hà Nội - 2021
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu của cá nhân, các kết quả nghiên cứu được trình bày trong Luận văn Thạc sĩ “Chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An ” là hoàn toàn trung thực và không trùng lặp với các luận văn khác trong cùng lĩnh vực. Tôi xin chịu trách nhiệm về Luận văn nghiên cứu của mình. Hà Nội, ngày 29 tháng 3 năm 2021 Tác giả Nguyễn Công Kiên
ii LỜI CẢM ƠN Để thực hiện và hoàn thành Luận văn này, tôi nhận được sự quan tâm giúp đỡ tận tình, sự đóng góp quý báu của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu trường Đại học Thương Mại, Khoa Sau Đại học đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi được học tập, nghiên cứu và hoàn thành Luận văn. Xin trân trọng cảm ơn PGS.TS Mai Thanh Lan, người hướng dẫn khoa học đã hướng dẫn tận tình và giúp đỡ tôi về mọi mặt để hoàn thành Luận văn.. Xin cảm ơn quý thầy cô khoa sau Đại học trường Đại học Thương mại đã hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và thực hiện Luận văn. Tôi xin trân trọng cảm ơn Huyện uỷ, HĐND, UBND, UBMTTQ huyện, các cơ quan chuyên môn, đoàn thể chính trị - xã hội huyện, Chi Cục thống kê huyện, Trung tâm giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên huyện Yên Thành đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thiện Luận văn này. Mặc dù đã cố gắng rất nhiều trong quá trình nghiên cứu nhưng Luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự giúp đóng góp ý kiến của quý thầy cô và bạn bè. Tôi xin chân thành cảm ơn! Tác giả Nguyễn Công Kiên
iii MỤC LỤC MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................. 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ...................................................................... 2 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................... 5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................... 6 5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 6 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn .......................................................... 9 7. Kết cấu đề tài ............................................................................................. 10 CHƯƠNG 1: .................................................................................................. 11 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG XUẤT KHẨU VỀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN .................................. 11 1.1. LAO ĐỘNG VÀ LAO ĐỘNG XUẤT KHẨU VỀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN ........................................................................................................ 11 1.1.1. Khái niệm lao động và việc làm ............................................................... 11 1.1.2. Lao động xuất khẩu về nước .................................................................... 13 1.1.3. Vai trò của giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn cấp huyện ............................................................................................................ 15 1.2. CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG XUẤT KHẨU VỀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN ............................................................ 17 1.2.1. Khái niệm chính sách giải quyết việc làm cho người XKLĐ về nước ............. 17 1.2.2. Mục tiêu, nguyên tắc của chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước ......................................................................................................... 18 1.2.3. Quy trình chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện ................................................................................................. 20 1.2.4. Các chính sách giải quyết việc làm chủ yếu cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện ................................................................................................. 22
iv 1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG XUẤT KHẨU VỀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN ...... 32 1.3.1. Các nhân tố chủ quan ............................................................................. 32 1.3.2. Các nhân tố khách quan .......................................................................... 34 1.4. BÀI HỌC KINH NGHIỆM CỦA MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG VỀ GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG XUẤT KHẨU VỀ NƯỚC ................................... 37 1.4.1. Kinh nghiệm của một số địa phương ở Việt Nam ........................................ 37 1.4.2. Bài học kinh nghiệm cho huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An .......................... 40 Chương 2: ..................................................................................................... 42 THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG XUẤT KHẨU VỀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN THÀNH, .............................. 42 TỈNH NGHỆ AN ............................................................................................ 42 2.1. KHÁI QUÁT VỀ KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ TÌNH HÌNH LAO ĐỘNG, VIỆC LÀM Ở HUYỆN YÊN THÀNH, TỈNH NGHỆ AN ............................................. 42 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên .................................................................................. 42 2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ........................................................................ 43 2.1.3. Tình hình lao đông, việc làm ở nông thôn của huyện Yên Thành ................... 44 2.2. THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG XUẤT KHẨU VỀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN THÀNH, TỈNH NGHỆ AN ............................................................................................................... 47 2.2.1 Thực trạng xác định đối tượng, mục tiêu và yêu cầu của chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An. ............................................................................................................... 47 2.2.2. Thực trạng quy trình chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện Yên Thành .................................................................. 49 2.2.3. Thực trạng một số chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An .............................................. 59
v 2.3. THỰC TRẠNG CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG XUẤT KHẨU VỀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN THÀNH, TỈNH NGHỆ AN ......................................................... 73 2.3.1. Các yếu tố chủ quản ............................................................................... 73 2.3.2. Các yếu tố khách quan ............................................................................ 76 2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG XUẤT KHẨU VỀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN THÀNH, TỈNH NGHỆ AN ..................................................................................................... 78 2.4.1. Thành công và nguyên nhân .................................................................... 78 2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân ......................................................................... 79 Chương 3: ..................................................................................................... 83 PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG XUẤT KHẨU VỀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN THÀNH, TỈNH NGHỆ AN ............................................................................................ 83 3.1. MỤC TIÊU VÀ PHƯƠNG HƯỚNG CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG XUẤT KHẨU VỀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN THÀNH, TỈNH NGHỆ AN .............................................................................. 83 3.1.1. Mục tiêu ............................................................................................... 83 3.1.2. Phương hướng ....................................................................................... 84 3.2. MỐT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG XUẤT KHẨU VỀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN YÊN THÀNH, TỈNH NGHỆ AN ...................................................................... 85 3.2.1. Hoàn thiện quy trình chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên đia bàn huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An .............................................. 85 3.2.2. Giải pháp hoàn thiện các chính sách giải quyết việc làm cho người lao động xuất khẩu về nước ................................................................................................. 89 3.3. KIẾN NGHỊ VỚI NHÀ NƯỚC VÀ CÁC CƠ QUAN LIÊN QUAN ................ 96 3.3.1. Kiến nghị với Bộ Lao động thương binh và Xã hội ..................................... 96
vi 3.3.2. Kiến nghị đối với Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An ....................................... 96 KẾT LUẬN ................................................................................................... 97 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 98 PHỤ LỤC 1 ..................................................................................................100 PHỤ LỤC 2 ..................................................................................................106
vii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ BCĐ Ban chỉ đạo CBCC Cán bộ công chức CCKT Cơ cấu kinh tế CN Công nghiệp CNH Công nghiệp hóa CTMT Chương trình mục tiêu CSXH Chính sách xã hội ĐTN Đào tạo nghề GDNN-GDTX Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên GDP Tổng sản phẩm quốc nội HĐH Hiện đại hóa HĐND Hội đồng nhân dân KCN Khu công nghiệp KT- XH Kinh tế xã hội LĐ Lao động LĐTB&XH Lao động Thương binh và xã hội LĐNT Lao động nông thôn LLLĐ Lực lượng lao động NN Nông nghiệp PTNT Phát triển nông thôn QLNN Quản lý Nhà nước TTCN Tiểu thủ công nghiệp TW Trung ương UBND Ủy ban nhân dân UBMTTQ Ủy ban Mặt trận tổ quốc
viii DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Giá trị sản xuất trên địa bàn huyện qua các năm ........................................ 44 Bảng 2.2. Tình hình dân số Yên Thành giai đoạn 2016- 2019.............................. 45 Bảng 2.3. Tỷ trọng lao động nông thôn trên địa bàn huyện Yên Thành ................... 46 Bảng 2.4. Kết quả điều tra thực trạng ban hành chính sách và kế hoạch triển khai chính sách tạo việc làm cho lao động xuất khẩu về nước. .......................................... 51 Bảng 2.5. Kết quả điều tra về thực trạng tổ chức triển khai chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước ..................................................................... 55 Bảng 2.6. Kết quả điểu tra về thực trạng kiểm tra, đánh giá và điều chỉnh chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước ................................................... 58 Bảng 2.7. Mức kinh phí hỗ trợ cho lao động xuất khẩu về nước thwo hình thức hỗ trợ học nghề ....................................................................................................................... 59 Bảng 2.8. Kết quả điều tra về thực hiện chính sách hỗ trợ học nghề cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện Yên Thành ....................................................... 60 Bảng 2.9. Kết quả điều tra về thực trạng chính sách đẩy mạnh các làng nghề truyền thống trên địa bàn huyện Yên Thành. ............................................................................ 62 Bảng 10. Kết quả điều tra về Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng sản xuất hàng hóa, phát triển các mô hình kinh tế .............................................................. 64 Bảng 2.11. Số lao động đi xuất khẩu của huyện Yên Thành ...................................... 65 giai đoạn 2015 – 2019 ...................................................................................................... 65 Bảng 2.12. Kêt quả điều tra về thực trạng chính sách về xuất khẩu lao động .......... 66 Bảng 2.13. Chính sách ưu đãi tại các ngân hàng cho người lao động đi XKLĐ ...... 67 Bảng 2.14. Kết quả điều tra về thực trạng chính sách khuyến khích phát triển công nghiệp trên địa bàn huyện Yên Thành ........................................................................... 70 Bảng 2.15. Kết quả điều tra về thực trạng chính sách ưu đãi tín dụng cho lao động xuất khẩu về nước............................................................................................................. 72
ix DANH MỤC HÌNH Sơ đồ 2.1. Sơ đồ tổ chức triển khai chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An...................................... 53 Biểu 2.1. Cơ cấu nguồn vốn đầu tư giai đoạn 2016 – 2020 ........................................ 71
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Theo thống kê của Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội) Hiện nay, Việt Nam có khoảng hơn 600 nghìn lao động và chuyên gia làm việc ở hơn 40 nước và vùng lãnh thổ với hơn 30 nhóm ngành nghề các loại. Số lao động này hàng năm đã gửi về nước khoảng trên dưới 2 tỷ USD. Nguồn thu nhập cao từ hoạt động xuất khẩu lao động của người lao động đã góp phần cải thiện đời sống gia đình và thân nhân họ, giúp nhiều hộ gia đình trở nên khá giả. Nhiều lao động sau khi về nước đã trở thành các nhà đầu tư và chủ doanh nghiệp, tạo việc làm cho một bộ phận lao động khác, đóng góp vào sự phát triển và ổn định kinh tế xã hội tại địa phương. Xuất khẩu lao động còn là công cụ để chuyển giao công nghệ tiên tiến nước ngoài, giúp đào tạo đội ngũ lao động có chất lượng, nâng cao tay nghề và rèn luyện tác phong công nghiệp cho người lao động, đồng thời tăng cường quan hệ hợp tác giữa nước ta với các nước khác trên thế giới. Vì vậy xuất khẩu lao động đang được coi là một ngành kinh tế đối ngoại mang lại nhiều lợi ích to lớn cả về mặt kinh tế và xã hội, là giải pháp tạo việc làm quan trọng và mang tính chiến lược của Việt Nam. Với những ưu thế về kỹ năng, kinh nghiệm, tác phong làm việc công nghiệp và trình độ ngoại ngữ nhất định, người từng đi xuất khẩu lao động được đánh giá là nguồn lao động có tay nghề, chất lượng cao, nếu không được quan tâm đúng sẽ là một sự lãng phí rất lớn. Trong khi đó, doanh nghiệp FDI lại đang rất cần lao động có tay nghề cao và tác phong công nghiệp. Yên Thành là một huyện của tỉnh Nghệ An, vùng đất nửa trung du miền núi, nửa đồng bằng, với 39 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, dân số đứng thứ 3 toàn tỉnh, gần 30 vạn dân, phần lớn dân cư là dân tộc thiểu số, sống tập trung thành từng thôn bản, rải rác xung quanh các núi nhỏ. Trong những năm gần đây kinh tế của huyện tiếp tục phát triển, anh sinh xã hội đảm bảo, đời sống nhân dân không ngừng được nâng lên, cơ cấu kinh tế chuyến dịch đúng hướng; thu ngân sách hàng năm đạt trên 380 tỷ đồng; có hơn 15.000 lao động đang làm việc ở nước ngoài, hàng năm gửi về trên 200 triệu USD, góp phần nầng cao thu nhập; tỷ lệ hộ nghèo giảm còn
2 1,92%; 100% tỷ lệ hộ dân sử dụng điện lưới quốc gia. Thu nhập bình quân đầu người hiện đạt 43 triệu đồng/năm. Trong những năm trở lại đây theo báo cáo của Phòng LĐTB&XH huyện Yên Thành hàng năng có khoảng gần 5.000 lao động được giải quyết việc làm. Trong đó lực lượng lao động đi xuất khẩu lao động chiếm khoảng 1/3 trong tổng số lao động. Hầu hết những người đi xuất khẩu lao động đều là lao động có trình độ tay nghề được đào tạo ở trong nước trước khi đi xuất khẩu lao động và trong quá trình làm việc tại nước ngoài những lao động này cũng được tiếp cận và làm việc trong môi trường công nghiệp. Tuy nhiên, bên cạnh công tác giải quyết cho lao động đi làm việc nước ngoài thì công tác tiếp nhận và giải quyết việc làm cho những lao động này khi hết hạn hợp đồng xuất khẩu trở về lại là một bài toán khó khăn đối với chính quyền địa phương huyện Yên Thành, vì lo lắng không thể tìm được việc làm phù hợp sau khi về nước, không ít lao động sau khi hết thời hạn hợp đồng đã trố n ở lại nước sở tại để cư trú, lao động bất hợp pháp gây trở ngại lớn trong việc quản lý, sử dụng lao động và chính sách xuất khẩu lao động của Việt Nam với các nước khác. Điều đó cho thấy, các chính sách đối với người lao động sau khi kết thúc hợp đồng xuất khẩu lao động về nước là hết sức quan trọng, nhằm phát huy hiệu quả của xuất khẩu lao động đạt đtược. Nhà nước ta nói chung và tỉnh Nghệ An cũng như huyện Yên Thành đã có rất nhiều chính sách hỗ trợ, khuyến khích đối tượng người lao động sau xuất khẩu như: Chính sách hỗ trợ đào tạo việc làm, chính sách vay vốn ưu đãi, chính sách chuyển đổi nghề …nhưng đến nay những chính sách này vẫn chưa mang lại tính hệ thống, chưa có tính hiệu lực và thực thi cao. Do đó, việc nghiên cứu tìm ra các giải pháp chính sách quản lý của nhà nước đối với nguồn nhân lực này là một yêu cầu cấp thiết đặt ra cho các cấp. Vì vậy, tác giả chọn đề tài: “Chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An” làm đề tài nghiên cứu. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Nghiến cứu về chính sách việc làm và tạo việc làm cho người lao động là vô
3 cùng cấp thiết trong từng giai đoạn và thời kỳ lịch sử khác nhau và trong bất kỳ xã hội, quốc gia nào. Tuy nhiên chính sách giải quyết quyết việc làm đối với NLĐ sau khi kết thúc hợp đồng XKLĐ về nước đã có một số công trình nghiên cứu, nhưng cũng rất ít, mỗi công trình nghiên cứu ở những khía cạnh khác nhau. Điển hình cho các công trình nghiên cứu đó phải kể đến: Mạc Tiến Anh (2006), “Phát triển nguồn nhân lực ở Việt Nam phục vụ XKLĐ trong điều kiện hội nhập kinh tế thế giới” Tạp chí việc làm nước ngoài, Cục quản lý lao động nước ngoài, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội số 5/2006. Bài viết đã hệ thống hóa những vấn đề về XKLĐ, chất lượng nguồn ngân lực xuất khẩu, giới thiệu kinh nghiệm của một số nước Đông Nam Á về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực xuất khẩu và rút ra những bài học hữu ích cho Việt Nam trong đó có giải pháp về chính sách đối với những lao động sau khi kết thúc hợp đồng về nước. Nguyễn Lương Trào (2006), “Mở rộng và nâng cao hiệu quả của việc đưa người lao động Việt Nam đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài”. Luận án tiến sỹ, Trường Đại học kinh tế quốc dân. Luận án đã nghiên cứu về chính sách hỗ trợ kinh tế - tài chính đối với người lao động đi làm việc ở nước ngoài. Đặng Hữu (2011), “Đào tạo nhân lực cho CNH, HĐH dựa trên kinh tế thị trường ở nước ta”, Tạp chí Cộng sản số 4, Giáo sư khẳng định, nhân tố cơ bản nhất để phát triển kinh tế tri thức nà NLCLC dựa trên nền giáo dục tiến tiến và luận giải kinh tế tri thức có nhiều khác biệt cơ bản so với kinh tế công nghiệp trên ba khía cạnh: Vốn tri thức (trở thành yếu tố quan trọng nhất của sản xuất hơn các lao động và tài nguyên), sáng tạo (trở thành động lực quan trọng nhất), tốc độ đổi mới nhanh chóng. Theo tác giả, để rút ngắn quá trình CNH, HĐH đòi hỏi phải coi giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu và nền giáo dục đó phải thực hiện 3 nhiệm vụ: nâng cao mặt bằng dân trí, đào tạo được NLCLC và chăm lo bồi dưỡng đội ngũ nhân tài. Phạm Đức Định (2015), “Chính sách giải quyết việc làm cho lao động nông nghiệp do tác động công nghiệp hóa – đô thị hóa trên địa bàn huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh”. Luận văn thạc sỹ kinh tế, Trường Đại học Thương mại: tác giả đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về chính sách giải quyết việc làm trong đó có chính sách giải
4 quyết việc làm cho lao động nông nghiệp do tác động CNH – ĐTH từ đó phân tích thực trạng những chính sách giải quyết việc làm cho lao động nông nghiệp do tác động của CNH – ĐTH trên địa bàn huyện Yên Phong cũng như đề xuất các phương hướng giải pháp gắn liền với mục tiêu phát triển của địa phương. Nguyễn Thị Thanh Hương (2016), “Chính sách giải quyết việc làm cho nông dân bị thu hồi đất trên địa bàn huyện Đan Phượn g, Hà Nôi”, Luận văn thạc sỹ, Đại học Thương mại. Luận văn đã hệ thống hóa một số lý luận cơ bản về chính sách giải quyết việc làm cho nông dân bị thu hồi đất; phân tích thực trạng chính sách giải quyết việc làm cho người nông dân bị thu hồi đất trên địa bàn huyện Đan Phượng; Đánh giá những thành công; những hạn chế tồn tại, tìm nguyên nhân của những hạn chế; Đề xuất giải pháp hoàn thiện chính sách giải quyết việc làm cho nông dân bị thu hồi đất trên địa bàn huyện Đan Phượng, Hà Nội. Trịnh Vũ Trung (2017), “Chính sách giải quyết việc làm cho người lao động nông thông trên địa bàn huyện Duy Tiên tỉnh Hà Nam”. Luận văn thạc sỹ kinh tế. Trường Đại học Thương mại. Nội dung luận văn đã để cập và phân tích cơ sở lý luận về chính sách giải quyết việc làm cho lao động nông thôn trên địa bàn huyện như: lao động việc làm; lao động nông thôn; giải quyết việc làm cho lao động nông thôn trên địa bàn huyện và đưa ra một số vấn đề về chính sách giải quyết việc làm cho lao động, nông thôn trên địa bàn huyện và một số bài học kinh nghiệm của một số địa phương. Để từ đó phân tích đánh giá thực trạng ban hành, thực thi và kết quả đạt được từ các chính sách giải quyết việc làm đó cho lao động nông thôn trên địa bàn huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam và rút ra được thành công, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế. Tác giả đã đưa ra 7 nhóm giải pháp và kiến nghị đối với cơ quan tỉnh để từ đó thực hiện các chính sách giải quyết việc làm cho lao động nông thôn trên địa bàn huyện được tốt hơn. Đặng Thị Thu Hương (2017), “Chính sách giải quyết việc làm cho lao động nông thôn trên địa bàn thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên”, Luận văn thạc sỹ, Đại học Thương mại, nội dung luận văn đã được tác giả làm sáng tỏ cơ sở lý luận về một số khái niệm, vai trò của chính sách giải quyết việc làm cho lao động nông thôn;
5 nội dung, công cụ và các nhân tố ảnh hưởng đến chính sách giải quyết việc làm cho lao động nông thôn và kinh nghiệm của một số địa phương. Để từ đó phân tích thực trạng chính sách giải quyết việc làm cho lao động nông thôn trên địa bàn TP.Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên và đưa ra sáu nhóm giải pháp để hoàn thiện chính sách. Nguyễn Thúy Hà (2019), ”Chính sách việc làm: Thực trạng và giải pháp”, đăng trên cổng thông tin điện tử của Viện Nghiên cứu Luật pháp (vnclp.gov.vn). Trong bài viết này tác giả đã phân rõ việc làm và chính sách việc làm của nước ta. Hệ thống khái niệm, vai trò của việc làm; phân tích thực trạng việc làm của nước ta và đưa ra các phương hướng giải quyết vấn đề việc làm như: Hoàn thiện thể chế thị trường lao động, tạo khung pháp lý phù hợp, đảm bảo sự bình đẳng giữa người lao động và người sử dụng lao động; phê chuẩn và thực hiện các Công ước của Tổ chức lao động quốc tế liên quan tới thị trường lao động nước ta; mở rộng và phát triển thị trường lao động nước ngoài, mở rộng và nâng cấp hệ thống dạy nghề. Đồng thời tác giả đã hệ thống chính sách việc làm, đánh giá chính sách việc làm và đưa ra các giải pháp hoàn thiện chính sách việc làm. Như vậy, có thể nói vấn đề giải quyết việc làm và chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước đã được đề cập nhiều trong các văn kiện của Đảng và Nhà nước, các công trình nghiên cứu khoa học các cấp dưới nhiều góc độ khác nhau. Giải quyết việc làm ngày càng được xã hội quan tâm, đã có một số nghiên cứu về chính sách giải quyết việc làm ở nước ta, trong đó cũng nêu ra các mục tiêu, nhiệm vụ và các giải pháp cơ bản để hoàn thiện chính sách. Tuy nhiên, nghiên cứu về “Chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An” dưới góc độ quản lý kinh tế vẫn là một khoảng trống nghiên cứu, chính vì vậy học viên chọn đề tài này để làm luận văn thạc sĩ của mình. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đề xuất các giải pháp và kiến nghị hoàn thiện chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn
6 huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An hiện nay và định hướng đến năm 2025. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục tiêu nghiên cứu trên, nội dung luận văn phải giải quyết được 3 nhiệm vụ cụ thể sau: - Hệ thống hóa các vấn đề lý luận về chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn cấp huyện. - Phân tích và đánh giá thực trạng chính sách quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An thời gian qua. - Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị hoàn thiện chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện Yên Thành hiện nay và định hướng đến năm 2025. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện giai đoạn 2017-2019, các giải pháp được đề xuất đến năm 2025. - Về không gian: Địa bàn khảo sát được giới hạn ở huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An. - Về nội dung: Tập trung nghiên cứu một số vấn đề chủ yếu về thực trạng chính sách giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An hiện nay và định hướng đến năm 2025. 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp tiếp cận Luận văn tiến hành nghiên cứu dưới các giác độ tiếp cận toàn diện, tổng hợp, nhưng chủ yếu là cách tiếp cận hệ thống. Khi nghiên cứu về chính sách giải quyết giải việc làm cho NLĐ sau khi
7 XKLĐ về nước tác giả tiếp cận các nội dung chính sách và các nhân tố ảnh hưởng đến giải quyết việc làm. Qua cách phân tích ở từng nội dung cũng như từng nhân tố ảnh hưởng tác giả sẽ có cách nhìn tổng thể đến vấn đề chính sách giải quyết việc làm cho NLĐ hết hạn XKLĐ về nước trên địa bàn huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An hiện nay. Trong đó, chủ thể là Chính quyền (UBND) địa phương và các cơ quan, tổ chức đoàn thể có liên quan như: Ngân hàng Chính sách xã hội, Đoàn Thanh niên,.... Từ đó, phân tích những nội hàm của vấn đề và đưa ra các giải pháp cụ thể để hoàn thiện chính sách. Tiếp cận theo hệ thống giải pháp - các yếu tố ảnh hưởng đến chính sách giải quyết việc làm cho NLĐ sau khi XKLĐ về nước. Nghiên cứu tiếp cận từ lý thuyết, thực trạng và đưa ra các hệ thống giải pháp về giải quyết việc làm cho NLĐ sau XKLĐ về nước. Các nội dung của chính sách trong mối quan hệ với pháp luật của Nhà nước. Các chính sách về kinh tế, các văn bản pháp quy, các quy định trong hợp đồng đã ban hành áp dụng liên quan đến chính sách tạo việc làm được phân tích và được coi là nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến chính sách tạo việc làm cho NLĐ sau XKLĐ về nước ở địa phương huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An. 5.2. Phương pháp thu thập thông tin 5.2.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu Mục đích phương pháp này sử dụng để thu thập tài liệu, thông tin thứ cấp từ các nguồn khác nhau như các sách, báo, tạp chí, Luật, nghị định, thông tư, văn bản hướng dẫn, báo cáo của các bộ, ngành, các cấp; các trang thông tin từ mạng Internet;... có liên quan đến nội dung nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu của các công trình đã có ở trong và ngoài nước, qua báo cáo hàng năm của Bộ NN và PTNT, Bộ LĐTB và XH, Tổng cục Thống kê. Các tài liệu đã được công bố như các công trình nghiên cứu khoa học, sách, báo, tạp chí, luận án, luận văn...; niên giám thống kê của quận, huyện, thành phố, tài liệu thống kê của tỉnh. Ngoài ra, thu thập các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thông tư của các bộ liên quan.
8 Các báo cáo liên quan đến quy hoạch phát triển kinh tế xã hội của huyện Yên Thành, và của tỉnh Nghệ An, báo cáo quy hoạch phát triển nguồn nhân lực huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An. Các văn bản, chính sách liên quan đến chính sách giải quyết việc làm, đô thị hóa của huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An. Báo cáo về tạo việc làm cho lao động nói chung, lao động XKLĐ về nước và tạo việc làm cho thanh niên nông thôn của huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An do Phòng LĐTB và XH của huyện Yên Thành cũng như Sở LĐTB và XH tỉnh Nghệ An thực hiện. Những tài liệu trên được thu thập bằng cách sưu tầm, dịch, sao chép, trích dẫn trong luận văn theo danh mục các tài liệu tham khảo. Số liệu, biểu bảng được khai thác, xử lý từ các cuộc điều tra của Tổng cục thống kê như: Điều tra lao động việc làm, Tổng điều tra doanh nghiệp, khảo sát mức sống hộ gia đình. 5.2.2. Phương pháp khảo sát thực tế Phương pháp này được thu thập qua tôt chức khảo sát, phỏng vấn các đối tượng liên quan đến chính sách giải quyết việc làm cho LĐXK về nước trên địa bàn huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An. Các số liệu điều tra khảo sát thu thập được tiến hành chọn lọc, hệ thống hóa để tính toán các chỉ tiêu phù hợp cho phân tích để tài. Địa bàn phỏng vấn, khảo sát: thuộc phạm vi huyện Yên Thành. Đối tượng phỏng vấn, khảo sát: NLĐ và NLĐ sau XKLĐ về nước, thanh niên có độ tuổi từ 16 đến 30 tuổi đang làm các công việc như: Làm nông nghiệp, làm trong các doanh nghiệp, làm việc trong các cơ quan hành chính sự nghiệp; làm sản xuất tiểu thủ công nghiệp; làm nghề buôn bán, kinh doanh và một số ngành nghề khác. Cán bộ quản lý về giải quyết việc làm cho lao động xuất khẩu về nước trên địa bàn huyện. Thời gian khảo sát, phỏng vấn được tiến hành từ tháng 15/9-15/10/ 2020. Tổng số phiếu phát ra là 250 phiếu, thu về 250 phiếu, trong đó có 243 phiếu hợp lệ, 7 phiếu không hợp lệ.
9 5.3. Phương pháp xử lý dữ liệu 5.3.1. Phương pháp thống kê mô tả Là phương pháp nghiên cứu các hiện tượng kinh tế - xã hội bằng việc mô tả thông qua các số liệu thu được. Phương pháp này được sử dụng để mô tả địa bàn nghiên cứu, thực trạng chính sách giải quyết việc làm cho NLĐ sau XKLĐ về nước ở huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An. Dựa trên phân tích mức độ của hiện tượng thông 3 chỉ tiêu tổng hợp: Tuyết đối, tương đối và bình quân. 5.3.2. Phương pháp so sánh Là phương pháp so sánh các số liệu giữa các năm, so sánh tốc độ phát triển liên hoàn để thấy được mức độ sự phát triển các chỉ tiêu trong từng giai đoạn ngắn. Phương pháp so sánh được sử dụng phổ biến trong phân tích thực trạng việc làm, giải quyết việc làm cho NLĐ sau XKLĐ về nước ở huyện Yên Thành. Để đưa ra bảng thống kê các số liệu về lượng việc làm và gia tăng việc làm, tỷ lệ lao động có việc làm thông qua công tác tạo việc làm, số lao động được tạo việc làm, số việc làm mới được tạo ra, tỉ lệ thất nghiệp...nhằm mục đích tìm ra ưu điểm, hạn chế cùng nguyên nhân của thực trạng; đồng thời, làm cơ sở cho việc đề xuất các giải pháp. 5.3.3. Phương pháp phân tích và tổng hợp xử lý số liệu Đây là phương pháp được sử dụng trong toàn bộ quá trình nghiên cứu của luận văn. Phương pháp phân tích và tổng hợp xử lý số liệu được sử dụng để thu thập, phân tích và khai thác thông tin từ các nguồn có sẵn liêm quan đến đề tài nghiên cứu, bao gồm các tài liệu văn bản chính sách của nhà nước, tỉnh, huyện và địa phương, các công trình nghiên cứu, các báo cáo, tài liệu thống kê của chính quyền, ban ngành đoàn thể, tổ chức, cá nhân liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp tới vấn đề chính sách giải quyết việc làm cho người lao động nói chung và NLĐ sau XKLĐ về nước nói riêng.. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Đề tài này góp phần làm sáng tỏ một số lý luận liên quan tới vấn đề nghiên cứu như: Hệ thống những vấn đề lý luận về vai trò, vị trí của NLĐ sau XKLĐ về