Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Chuyển đổi cơ cấu tín dụng trung và dài hạn của các ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long để thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:77

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn xin tập trung trình bày, đánh giá hoạt động tín dụng, thực trạng của cơ cấu tín dụng đầu tư trung và dài hạn của các TCTD trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long. Qua đó đánh giá những mặt mạnh, những điểm yếu, tồn tại trong cơ cấu đầu tư. Từ đó đề ra những giải pháp nhằm chuyển đổi cơ cấu đầu tư tín dụng để thúc đẩy kinh tế của tỉnh phát triển theo hướng công nghiệp hoá - hiện đại hoá.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Chuyển đổi cơ cấu tín dụng trung và dài hạn của các ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long để thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM NGUYỄN TRỌNG NGHIỆP LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2005
-1- MUÏC LUÏC Lôøi môû ñaàu Chöông 1 LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ CÔ CAÁU KINH TEÁ VAØ VAI TROØ TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG TRONG CHUYEÅN DÒCH CÔ CAÁU KINH TEÁ 1.1 Cô caáu kinh teá vaø chuyeån dòch cô caáu kinh teá ..............................................1 1.1.1 Cô caáu kinh teá ........................................................................................1 1.1.2 Chuyeån dòch cô caáu kinh teá ...................................................................2 1.2 Nhöõng vaán ñeà chung veà tín duïng ngaân haøng .................................................2 1.2.1 Toång quan veà tín duïng ............................................................................2 1.2.2 Caùc nguyeân taéc tín duïng ngaân haøng ........................................................6 1.2.3 Vai troø tín duïng ngaân haøng: .....................................................................8 1.3 Tín duïng trung vaø daøi haïn cuûa NHTM .......................................................11 1.3.1 Nhöõng vaán ñeà chung veà tín duïng ñaàu tö ...............................................11 1.3.2 Vai troø cuûa tín duïng T&DH ñoái vôùi chuyeån dòch CCKT .......................14 1.3.3 Ñieàu kieän vaø ñoái töôïng cuûa tín duïng trung vaø daøi haïn ..........................17 1.3.4 Caùc hình thöùc tín duïng trung vaø daøi haïn ...............................................17 Chöông 2: THÖÏC TRAÏNG CÔ CAÁU ÑAÀU TÖ TÍN DUÏNG TRUNG VAØ DAØI HAÏN CUÛA CAÙC NHTM TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH VÓNH LONG 2.1 Sô löôïc veà tình hình kinh teá - xaõ hoäi cuûa tænh Vónh Long..............................20 2.1.1 Vaøi neùt veà tình hình chung cuûa tænh ......................................................20 2.1.2 Tình hình phaùt trieån KT-XH cuûa tænh....................................................20 2.2 Khaùi quaùt hoaït ñoäng cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Vónh Long .............23 2.2.1 Tình hình maïng löôùi toå chöùc hoaït ñoäng cuûa caùc NHTM........................23 2.2.2 Tình hình huy ñoäng voán cuûa caùc NHTM................................................24 2.2.3 Tình hình ñaàu tö tín duïng .......................................................................26 2.3 Thöïc traïng ñaàu tö tín duïng trung vaø daøi haïn cuûa caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Vónh Long...................................................................................30 2.3.1 Tình hình ñaàu tö tín duïng trung vaø daøi haïn ............................................30 2.3.2 Ñaùnh giaù chaát löôïng ñaàu tö tín duïng trung vaø daøi haïn ...........................39 2.3.3 Ñaùnh giaù chung veà cô caáu ñaàu tö tín duïng trung vaø daøi haïn .................42 2.3.3.1 Nhöõng maët ñöôïc ...........................................................................42
-2- 2.3.3.2 Nhöõng maët toàn taïi haïn cheá ...........................................................45 2.3.3.3 Nguyeân nhaân nhöõng maët toàn taïi ..................................................48 Chöông 3: CHUYEÅN ÑOÅI CÔ CAÁU TÍN DUÏNG TRUNG VAØ DAØI HAÏN CUÛA CAÙC NHTM TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH VÓNH LONG ÑEÅ THUÙC ÑAÅY KINH TEÁ ÑÒA PHÖÔNG PHAÙT TRIEÅN 3.1 Quan ñieåm ñònh höôùng vaø muïc tieâu trong vieäc chuyeån ñoåi cô caáu kinh teá cuûa tænh ...............................................................................................50 3.1.1 Quan ñieåm ñònh höôùng trong vieäc chuyeån ñoåi cô caáu kinh teá cuûa tænh ñeán naêm 2010. .........................................................................50 3.1.2 Muïc tieâu chuyeån ñoåi cô caáu kinh teá cuûa tænh ñeán naêm 2010. ................51 3.2 Quan ñieåm vaø muïc tieâu trong vieäc chuyeån ñoåi cô caáu tín duïng trung vaø daøi haïn .............................................................................................52 3.2.1 Quan ñieåm ñònh höôùng trong vieäc ñaàu tö tín duïng cuûa ngaønh ngaân haøng ............................................................................52 3.2.2 Nhöõng muïc tieâu cô baûn trong vieäc ñaàu tö tín duïng trung & daøi haïn cuûa ngaønh ngaân haøng treân ñòa baøn tænh ....................................53 3.3 Nhöõng giaûi phaùp nhaèm thöïc hieän chuyeån ñoåi cô caáu tín duïng trung vaø daøi haïn..............................................................................................54 3.3.1 Giaûi phaùp chuyeån ñoåi cô caáu tín duïng trung & daøi haïn theo thôøi haïn ..........................................................................................54 3.3.2 Giaûi phaùp chuyeån ñoåi cô caáu tín duïng trung & daøi haïn theo thaønh phaàn kinh teá .................................................................................58 3.3.3 Giaûi phaùp chuyeån ñoåi cô caáu tín duïng trung & daøi haïn theo ngaønh kinh teá vaø ñoái töôïng cho vay .....................................................61 3.3.4 Nhöõng giaûi phaùp hoã trôï boå sung ñeå chuyeån ñoåi cô caáu tín duïng trung & daøi haïn ñaït hieäu quaû cao ............................................64 3.4 Nhöõng kieán nghò ñeán caùc cô quan coù lieân quan .............................................67 3.4.1 Kieán nghò ñoái vôùi NH nhaø nöôùc Vieät Nam ...........................................67 3.4.2 Kieán nghò ñoái vôùi UÛy ban nhaân daân tænh Vónh Long..............................68 3.4.3 Kieán nghò ñoái vôùi NHNN Vieät Nam chi nhaùnh tænh Vónh Long ............69 3.4.4 Kieán nghò ñoái vôùi caùc NHTM nhaø nöôùc .................................................70 Keát luaän ............. 71
-3- LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi Ñaát nöôùc ta ñang böôùc vaøo giai ñoaïn phaùt trieån neàn kinh teá haøng hoùa nhieàu thaønh phaàn theo cô cheá thò tröôøng ñònh höôùng Xaõ hoäi chuû nghóa. Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi giai ñoaïn 2001 - 2010 do Ñaïi hoäi IX ñaõ xaùc ñònh phaûi tieán haønh coâng nghieäp hoùa hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc ñeå “Ñöa ñaát nöôùc ta ra khoûi tình traïng keùm phaùt trieån; naâng cao roõ reät ñôøi soáng vaät chaát, vaên hoùa, tinh thaàn cuûa nhaân daân; taïo neàn taûng ñeán naêm 2020 nöôùc ta cô baûn trôû (1) thaønh moät nöôùc coâng nghieäp theo höôùng hieän ñaïi” Ñeå ñaït muïc tieâu naøy khoâng gì khaùc hôn laø phaûi thöïc hieän chuyeån ñoåi cô caáu kinh teá töø moät nöôùc thuaàn noâng sang moät cô caáu kinh teá vôùi coâng nghieäp vaø dòch vuï chieám tyû troïng cao. Moïi doanh nghieäp cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá, moïi ngaønh kinh teá phaûi ñaåy maïnh phaùt trieån caû veà chieàu roäng laãn chieàu saâu. Khoâng ngöøng taêng naêng suaát vaø chaát löôïng saûn phaåm ñeå naâng cao söùc caïnh tranh haøng hoaù dòch vuï cuûa Vieät Nam treân tröôøng quoác teá. Ñoái vôùi caùc ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn tænh Vónh Long cuõng vaäy, laø nhöõng ñònh cheá taøi chính trung gian coù nhieäm vuï cung öùng ñaïi boä phaän voán cho caùc doanh nghieäp trong söï nghieäp phaùt trieån kinh teá, ñaëc bieät laø voán tín duïng trung vaø daøi haïn. Cuøng vôùi voán töï coù cuûa caùc doanh nghieäp, voán tín duïng ngaân haøng ñaõ goùp phaàn ñoåi môùi taøi saûn coá ñònh, hieän ñaïi hoùa caùc daây chuyeàn coâng ngheä. Vieäc chuyeån ñoåi cô caáu voán tín duïng trung vaø daøi haïn cuûa caùc ngaân haøng coù moät vai troø quan troïng mang tính ñònh höôùng giuùp caùc (1) Vaên kieän Ñaïi hoäi Ñaûng laàn IX - NXB CTQG 2001 - Trang 159
-4- doanh nghieäp chuyeån ñoåi cô caáu ñaàu tö theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa. Xuaát phaùt töø yeâu caàu treân, luaän vaên ñi vaøo ñeà taøi “CHUYEÅN ÑOÅI CÔ CAÁU TÍN DUÏNG TRUNG VAØ DAØI HAÏN CUÛA CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI TREÂN ÑÒA BAØN TÆNH VÓNH LONG ÑEÅ THUÙC ÑAÅY KINH TEÁ ÑÒA PHÖÔNG PHAÙT TRIEÅN.” Ñaây laø moät trong nhöõng noäi dung böùc xuùc ñeå töøng böôùc chuyeån dòch cô caáu kinh teá cuûa tænh theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa. 2. Muïc ñích nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: Vôùi moät phaïm vi heïp cuûa ñeà taøi, luaän vaên xin taäp trung trình baøy, ñaùnh giaù hoaït ñoäng tín duïng, thöïc traïng cuûa cô caáu tín duïng ñaàu tö trung vaø daøi haïn cuûa caùc TCTD treân ñòa baøn tænh Vónh Long. Qua ñoù ñaùnh giaù nhöõng maët maïnh, nhöõng ñieåm yeáu, toàn taïi trong cô caáu ñaàu tö. Töø ñoù ñeà ra nhöõng giaûi phaùp nhaèm chuyeån ñoåi cô caáu ñaàu tö tín duïng ñeå thuùc ñaåy kinh teá cuûa tænh phaùt trieån theo höôùng coâng nghieäp hoaù - hieän ñaïi hoaù. Thoâng qua ñoù luaän vaên cuõng nhaèm goùp phaàn hoaøn thieän theâm cô sôû lyù luaän veà hoaït ñoäng tín duïng goùp phaàn thuùc ñaåy chuyeån dòch cô caáu kinh teá cuûa tænh. Trong ñoù troïng taâm laø lyù luaän tín duïng trung vaø daøi haïn. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu. Ñoái töôïng nghieân cöùu: Voán ñaàu tö tín duïng trung vaø daøi haïn cho caùc thaønh phaàn kinh teá laø ñoäng löïc thuùc ñaåy quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa cuûa tænh. Phaïm vi nghieân cöùu: Cô caáu tín duïng ñaàu tö trung vaø daøi haïn ôû caùc NHTM treân ñòa baøn tænh Vónh Long. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu: Luaän vaên söû duïng caùc phöông phaùp duy vaät bieän chöùng, duy vaät lòch söû, keát hôïp vôùi caùc phöông phaùp thoáng keâ, so saùnh vaø toång hôïp ñeå ñöa ra caùc keát luaän, minh chöùng.
-5- 5. YÙ nghóa thöïc tieãn cuûa luaän vaên: Töø thöïc traïng cô caáu kinh teá cuûa tænh Vónh Long, thöïc traïng ñaàu tö tín duïng trung vaø daøi haïn cuûa caùc ngaân haøng treân ñòa baøn tænh. Luaän vaên ñöa ra moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû ñaàu tö tín duïng, chuyeån ñoåi cô caáu ñaàu tö ñeå thuùc ñaåy quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá cuûa tænh theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa. 6. Noäi dung vaø keát caáu cuûa luaän vaên: Ngoaøi phaàn môû ñaàu, keát luaän vaø danh muïc taøi lieäu tham khaûo, luaän vaên goàm 3 chöông: Chöông 1: Trình baøy lyù luaän chung veà cô caáu kinh teá vaø vai troø tín duïng ngaân haøng trong chuyeån dòch cô caáu kinh teá. Chöông 2: Phaûn aùnh thöïc traïng veà cô caáu ñaàu tö tín duïng trung vaø daøi haïn cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi treân ñòa baøn tænh Vónh Long trong thôøi gian vöøa qua. Chöông 3: Neâu leân nhöõng quan ñieåm, muïc tieâu vaø giaûi phaùp thöïc hieän chuyeån ñoåi cô caáu tín duïng trung vaø daøi haïn cuûa caùc ngaân haøng treân ñòa baøn nhaèm naâng cao hieäu quaû tín duïng, goùp phaàn thuùc ñaåy kinh teá cuûa tænh phaùt trieån theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa.
-6- Chöông 1 LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ CÔ CAÁU KINH TEÁ VAØ VAI TROØ TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG TRONG CHUYEÅN DÒCH CÔ CAÁU KINH TEÁ 1.4 CÔ CAÁU KINH TEÁ VAØ CHUYEÅN DÒCH CÔ CAÁU KINH TEÁ 1.1.1 Cô caáu kinh teá 1.1.1.1 Khaùi nieäm cô caáu kinh teá Cô caáu kinh teá (CCKT) cuûa moät quoác gia laø toång theå nhöõng moái quan heä giöõa caùc boä phaän hôïp thaønh neàn kinh teá cuûa nöôùc ñoù bao goàm caùc lónh vöïc (saûn xuaát, phaân phoái, trao ñoåi, tieâu duøng); caùc ngaønh kinh teá (coâng nghieäp, giao thoâng vaän taûi, noâng nghieäp, laâm nghieäp, ngö nghieäp, dòch vuï… ); caùc thaønh phaàn kinh teá (quoác doanh, taäp theå, caù theå, tö nhaân, hoãn hôïp...); caùc vuøng kinh teá. Nhö vaäy, neàn kinh teá laø moät chænh theå höõu cô hôïp thaønh bôûi caùc loaïi CCKT. Noù vöøa ñoäc laäp vöøa coù moái quan heä taùc ñoäng qua laïi vôùi nhau thaønh moät theå thoáng nhaát. CCKT gaén vôùi vò trí, trình ñoä coâng ngheä, quy moâ, tyû troïng töông öùng vôùi töøng boä phaän vaø moái quan heä töông taùc giöõa caùc boä phaän; gaén lieàn ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi trong töøng giai ñoaïn phaùt trieån nhaát ñònh nhaèm thöïc hieän caùc muïc tieâu kinh teá xaõ hoäi ñaõ ñöôïc xaùc ñònh. Xeùt veà maët trieát hoïc, cô caáu laø moät phaïm truø phaûn aûnh caáu truùc beân trong cuûa moät ñoái töôïng, laø taäp hôïp nhöõng moái lieân heä cô baûn, oån ñònh trong moät thôøi gian nhaát ñònh giöõa caùc yeáu toá caáu thaønh ñoái töôïng ñoù. ÔÛ moãi vuøng moãi ngaønh, CCKT laø söï bieåu hieän taäp trung cuûa vuøng, ngaønh theo ñieàu kieän kinh teá - xaõ hoäi cuï theå. Coøn ñoái vôùi moät quoác gia thì CCKT laø bieåu hieän taäp trung trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûa nöôùc ñoù. 1.1.1.2 Ñaëc tröng cô caáu kinh teá Cô caáu kinh teá coù boán ñaëc tröng sau:
-7- - CCKT mang tính khaùch quan: Noù phaûn aùnh söï taùc ñoäng cuûa caùc qui luaät khaùch quan trong neàn kinh teá. Tuy nhieân noù chòu söï taùc ñoäng cuûa yeáu toá chuû quan nhö phaân coâng lao ñoäng, thöïc hieän keá hoaïch, baûo ñaûm caân ñoái... nhöng khoâng vì theá maø maát tính khaùch quan cuûa noù. - CCKT mang tính lòch söû: Neàn kinh teá chæ phaùt trieån khi caùc boä phaän cuûa quaù trình taùi saûn xuaát xaõ hoäi xaùc laäp ñöôïc nhöõng quan heä caân ñoái. Giöõa caùc neàn saûn xuaát, nhöõng yeâu caàu veà soá löôïng thì coù theå töông töï nhau, nhöng yeâu caàu veà chaát löôïng, caùch thöùc thöïc hieän, tæ leä caân ñoái thì khaùc nhau. Ñieàu ñoù noù theå hieän tính lòch söû - xaõ hoäi cuï theå. - CCKT mang tính ñoäng: Noù luoân luoân coù söï chuyeån dòch theo höôùng ngaøy caøng môû roäng vaø hoaøn thieän ñeå hình thaønh neân moät CCKT hôïp lyù phuø hôïp vôùi ñieàu kieän kinh teá - xaõ hoäi cuï theå. - Tieán tôùi moät CCKT hôïp lyù: Ñoù laø moät quaù trình xaây döïng laâu daøi vaø phaûi ñöôïc hình thaønh, xaây döïng cuøng vôùi quaù trình phaùt trieån neàn kinh teá. Ñoù laø quaù trình phaân coâng lao ñoäng xaõ hoäi döïa treân cô sôû kyõ thuaät coâng ngheä ngaøy caøng hieän ñaïi nhaèm phaùt trieån & taêng tröôûng kinh teá beàn vöõng. 1.1.2 Chuyeån dòch CCKT Chuyeån dòch CCKT laø quaù trình laøm bieán ñoåi caùc yeáu toá trong caáu truùc kinh teá vaø moái quan heä giöõa caùc yeáu toá ñoù hôïp thaønh neàn kinh teá theo moät ñònh höôùng vaø muïc ñích cuï theå. Veà thöïc chaát, ñoù chính laø quaù trình chuyeån bieán moät neàn kinh teá töø trình ñoä thaáp ñeán cao, töø khoâng caân baèng ñeán caân baèng. Chuyeån dòch CCKT phaûi ñaûm baûo vöøa taêng tröôûng vaø phaùt trieån nhanh; vöøa giaûi quyeát caùc vaán ñeà xaõ hoäi vöøa phaùt trieån con ngöôøi toaøn dieän. Söï phaùt trieån ñoù phaûi ñaûm baûo tính beàn vöõng. 1.5 NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CHUNG VEÀ TÍN DUÏNG NGAÂN HAØNG 1.2.1 Toång quan veà tín duïng: 1.2.1.1 Khaùi nieäm: Tín duïng ra ñôøi töø khi xaõ hoäi coù söï phaân coâng lao ñoäng vaø xuaát hieän cheá ñoä tö höõu veà tö lieäu saûn xuaát. Cuøng vôùi söï tan raõ cuûa cheá ñoä coäng saûn nguyeân thuûy, caùc quan heä saûn xuaát môùi ra ñôøi, löïc löôïng saûn xuaát phaùt trieån
-8- laø ñieàu kieän cho söï phaân coâng lao ñoäng phaùt trieån, hình thaønh söï phaân hoaù xaõ hoäi: cuûa caûi taäp trung vaøo tay ngöôøi giaøu, coù quyeàn theá, trong khi ñoù coù ngöôøi ngheøo khoâng ñuû thu nhaäp ñeå ñaùp öùng nhu caàu toái thieåu cuûa ñôøi soáng. Maët khaùc do aûnh höôûng ñieàu kieän thieân nhieân bieán ñoäng neân saûn xuaát luoân luoân coù ruûi ro, ñoøi hoûi phaûi coù söï vay möôïn nhau ñeå ñieàu hoaø saûn xuaát vaø cuoäc soáng. Hình thöùc tín duïng sô khai baèng hieän vaät cuûa ngöôøi giaøu cho ngöôøi ngheøo vay ñeå ñaûm baûo cuoäc soáng ñaõ xuaát hieän töø ñoù. Khi saûn xuaát haøng hoùa ngaøy caøng phaùt trieån thì quan heä tín duïng caøng ñöôïc môû roäng ñeå phuïc vuï nhu caàu veà ñaàu tö tìm kieám lôïi nhuaän vaø nhu caàu tieâu duøng. Maëc khaùc, do ñaëc ñieåm tuaàn hoaøn voán cuûa töøng doanh nghieäp traûi qua caùc giai ñoaïn vaø bieåu hieän döôùi caùc hình thaùi khaùc nhau. Khoâng aên khôùp veà maët thôøi gian vaø khoâng gian, coù nhöõng doanh nghieäp luùc naøy taïm thôøi thöøa voán chöa söû duïng, nhöng cuõng coù ñôn vò xí nghieäp thieáu voán caàn boå sung. Do ñoù ñoøi hoûi phaûi coù tín duïng laøm caàu noái giöõa nôi thöøa vaø nôi thieáu. Trong cô cheá thò tröôøng, nhu caàu voán cho saûn xuaát kinh doanh ngaøy caøng lôùn, ña daïng nhaèm ñaùp öùng nhu caàu ñaàu tö môû roäng saûn xuaát bao goàm caû taøi saûn löu ñoäng vaø saûn taøi coá ñònh. Nguoàn voán ñaùp öùng naøy laø nguoàn voán tieát kieäm trong toaøn xaõ hoäi: Voán tieát kieäm caù nhaân, caùc nhaø kinh doanh, ngaân saùch nhaø nöôùc. Nhö vaäy, söï phaùt trieån cuûa tín duïng laø xuaát phaùt töø nhu caàu tieát kieäm vaø ñaàu tö, tín duïng chính laø caàu noái giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö. Vaäy tín duïng laø quan heä vay möôïn giöõa hai chuû theå döïa treân nguyeân taéc coù hoaøn traû. Tín duïng laø söï chuyeån nhöôïng taïm thôøi quyeàn söû duïng moät löôïng giaù trò, döôùi hình thöùc hieän vaät hay tieàn teä töø ngöôøi sôû höõu sang ngöôøi söû duïng sau ñoù ñöôïc hoaøn traû laïi vôùi moät löôïng lôùn hôn . Trong quan heä giao dòch giöõa hai chuû theå theå hieän caùc noäi dung sau: Ngöôøi cho vay chuyeån giao cho ngöôøi ñi vay moät löôïng giaù trò nhaát ñònh. Giaù trò naøy coù theå döôùi hình thaùi tieàn teä hoaëc döôùi hình thaùi hieän vaät nhö haøng hoùa, maùy moùc, thieát bò, baát ñoäng saûn. Ngöôøi ñi vay chæ ñöôïc quyeàn söû duïng taïm thôøi trong moät thôøi gian nhaát ñònh. Sau khi heát thôøi haïn söû duïng, ngöôøi ñi vay phaûi hoaøn traû cho ngöôøi cho vay moät löôïng giaù trò nhö cuõ vaø moät phaàn giaù trò taêng theâm, ñoù chính laø lôïi töùc.
-9- 1.2.1.2 Ñaëc ñieåm cuûa tín duïng: - Tín duïng chæ laø söï chuyeån giao quyeàn söû duïng moät löôïng giaù trò töø chuû theå naøy sang chuû theå khaùc chöù khoâng laøm thay ñoåi quyeàn sôû höõu cuûa chuùng. Tín duïng bao giôø cuõng coù thôøi haïn vaø phaûi ñöôïc hoaøn traû; thôøi haïn tín duïng ñöôïc thoûa thuaän giöõa chuû theå ñi vay vaø chuû theå cho vay, töùc laø söï chuyeån giao naøy mang tính chaát taïm thôøi. - Giaù trò tín duïng khoâng nhöõng ñöôïc baûo toàn maø coøn ñöôïc naâng cao nhôø lôïi töùc tín duïng; töùc laø khi hoaøn laïi löôïng giaù trò ñaõ chuyeån giao cho ngöôøi sôû höõu phaûi keøm theo moät löôïng giaù trò doâi theâm. Löôïng giaù trò doâi theâm naøy phuï thuoäc vaøo thôøi gian vay möôïn vaø ñoä ruûi ro cuûa khoaûn vay. 1.2.1.3 Caùc giai ñoaïn cuûa tín duïng: Giai ñoaïn 1: Phaân phoái voán tín duïng: Giai ñoaïn naøy moät löôïng giaù trò ñöôïc bieåu hieän döôùi daïng voán baèng tieàn hoaëc hieän vaät ñöôïc chuyeån töø chuû theå naøy sang chuû theå khaùc thoâng qua haønh vi cho vay. Quyeàn sôû höõu vaø quyeàn söû duïng cuûa giaù trò ñoù ñöôïc taùch rôøi, trong ñoù quyeàn sôû höõu vaãn thuoäc veà chuû theå cho vay nhöng quyeàn söû duïng ñaõ ñöôïc chuyeån sang chuû theå ñi vay. Giai ñoaïn 2: Söû duïng voán tín duïng: ÔÛ giai ñoaïn naøy voán vay ñöôïc söû duïng tröïc tieáp (neáu vay baèng haøng hoaù) hoaëc voán vay ñöôïc söû duïng ñeå mua haøng hoaù (vay baèng tieàn) ñeå thoaû maõn nhu caàu saûn xuaát hoaëc tieâu duøng cuûa ngöôøi ñi vay. Tuy nhieân ngöôøi ñi vay khoâng coù quyeàn sôû höõu veà giaù trò ñoù maø chæ coù quyeàn söû duïng taïm thôøi trong moät thôøi gian nhaát ñònh. Giai ñoaïn 3: Hoaøn traû voán tín duïng: Laø giai ñoaïn keát thuùc moät voøng tuaàn hoaøn cuûa tín duïng nghóa laø sau khi hoaøn thaønh moät chu kyø saûn xuaát, voán laïi trôû veà hình thaùi tieàn teä thì voán tín duïng ñöôïc ngöôøi vay hoaøn traû cho ngöôøi cho vay. Ñoàng thôøi söï hoaøn traû luoân luoân phaûi ñaûm baûo giaù trò ban ñaàu vaø coù phaàn taêng theâm döôùi hình thöùc lôïi töùc. Nhö vaäy, baûn chaát cuûa tín duïng laø hoaøn traû vaø laø cô sôû ñeå phaân bieät vôùi phaïm truø kinh teá khaùc. “…ñem tieàn ñi vay vôùi tö caùch laø moät vaät coù ñaëc ñieåm laø quay trôû veà vôùi ñieåm xuaát phaùt cuûa
- 10 - noù thì vaãn coøn nguyeân veïn giaù trò cuûa noù vaø ñoàng thôøi laïi lôùn theâm trong quaù trình vaän ñoäng.” (1) 1.2.1.4 Chöùc naêng cuûa tín duïng: Tín duïng coù 3 chöùc naêng cô baûn sau: Thöù nhaát: Taäp trung vaø phaân phoái laïi voán tieàn teä: Thoâng qua chöùc naêng naøy, tín duïng thöïc hieän ñieàu tieát caùc nguoàn voán taïm thôøi nhaøn roãi töø nôi thöøa ñeán nôi thieáu. Baèng caùch taäp trung nhöõng ngoàn voán taïm thôøi chöa söû duïng trong xaõ hoäi thaønh moät quyõ ñeå phaân phoái ñaùp öùng cho nhöõng doanh nghieäp, caù nhaân, toå chöùc coù nhu caàu. Ñaây laø chöùc naêng caên baûn nhaát cuûa tín duïng nhaèm muïc ñích naâng cao hieäu quaû nguoàn voán trong xaõ hoäi, thuùc ñaåy saûn xuaát phaùt trieån & taêng tröôûng kinh teá. Thöù hai: Tieát kieäm tieàn maët vaø chi phí löu thoâng cho xaõ hoäi: Thoâng qua hoaït ñoäng tín duïng maø neàn kinh teá tieát kieäm ñöôïc moät löôïng lôùn tieàn maët vaø chi phí löu thoâng khaùc. Tín duïng ñaõ taïo ra caùc coâng cuï löu thoâng nhö thöông phieáu, kyø phieáu, chöùng chæ ngaân haøng… Ñoàng thôøi thoâng qua tín duïng ñaõ thuùc ñaåy vieäc thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët qua ngaân haøng phaùt trieån. Ñieàu naøy ñaõ laøm thay theá moät löôïng lôùn tieàn maët trong löu thoâng, tieát giaûm chi phí in aán phaùt haønh baûo quaûn, maët khaùc coøn laøm taêng voøng quay voán trong toaøn xaõ hoäi. Thöù ba: Kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng kinh teá trong xaõ hoäi: Thoâng qua vieäc thöïc hieän hai chöùc naêng treân, tín duïng ñaõ phaûn aùnh möùc ñoä phaùt trieån cuûa neàn kinh teá thoâng qua caùc chæ soá nhö khoái löôïng voán taïm thôøi nhaøn roãi, nhu caàu voán trong töøng thôøi kyø. Töø ñoù giuùp cho caùc nhaø quaûn lyù vó moâ ñaùnh giaù ñöôïc toång quaùt caùc caân ñoái lôùn trong neàn kinh teá trong ñoù coù caân ñoái tích luõy vaø tieâu duøng ñeå ñöa ra caùc ñoái saùch thích hôïp. Ngoaøi ra thoâng qua tín duïng coøn phaûn aùnh tình hình quaûn lyù vaø möùc ñoä hieäu quaû söû duïng voán cuûa caùc chuû theå ñi vay. Ngaân haøng thöïc hieän vieäc kieåm tra ngöôøi vay veà tình hình taøi chính, quaù trình söû duïng voán coù ñuùng muïc ñích khoâng. Qua ñoù kòp thôøi phaùt hieän nhöõng tröôøng hôïp vi phaïm cheá ñoä, phaùp luaät nhaø nöôùc ñeå chaán chænh kòp thôøi. 1 Caùc Maùc -Tö baûn quyeån 3, taäp 2 nhaø xuaát baûn söï thaät - Haø Noäi 1978 trang 28
- 11 - 1.2.1.5 Phaân loaïi tín duïng ngaân haøng: Tuøy theo tieâu thöùc phaân loaïi maø ngöôøi ta coù nhöõng loaïi tín duïng sau: - Döïa vaøo muïc ñích söû duïng voán : Tín duïng coù hai loaïi: + Tín duïng phuïc vuï saûn xuaát kinh doanh: Caáp voán cho doanh nghieäp, caù nhaân vay kinh doanh, saûn xuaát hoaëc dòch vuï. + Tín duïng phuïc vuï ñôøi soáng, tieâu duøng: Caáp voán cho caù nhaân ñaùp öùng nhu caàu tieâu duøng trong ñôøi soáng. - Döïa vaøo ñoái töôïng cho vay : Coù hai loaïi tín duïng: + Tín duïng voán löu ñoäng: Cung caáp voán nhaèm hình thaønh voán löu ñoäng cho caùc doanh nghieäp, caù nhaân. + Tín duïng voán coá ñònh: Cho caùc doanh nghieäp, caù nhaân vay ñeå hình thaønh neân taøi saûn coá ñònh phuïc vuï saûn xuaát kinh doanh. - Döïa vaøo thôøi gian cho vay : Coù ba loaïi tín duïng: + Tín duïng ngaén haïn: Coù thôøi haïn cho vay döôùi 12 thaùng. + Tín duïng trung haïn: Coù thôøi haïn cho vay töø 12 ñeán 60 thaùng. + Tín duïng daøi haïn: Coù thôøi haïn cho vay treân 60 thaùng. - Döïa vaøo möùc ñoä tín nhieäm ngöôøi vay: Coù hai loaïi tín duïng: + Tín duïng coù ñaûm baûo: Ngöôøi cho vay yeâu caàu ngöôøi ñi vay phaûi coù taøi saûn ñaûm baûo khaû naêng traû nôï cho khoaûn tín duïng baèng caùc bieän phaùp caàm coá theá chaáp, baûo laõnh …. + Tín duïng khoâng coù ñaûm baûo baèng taøi saûn: Ngöôøi vay coù uy tín, coù döï aùn saûn xuaát kinh doanh khaû thi cao vaø naêng löïc taøi chính maïnh ñaûm baûo hoaøn traû nôï vay neân ngöôøi cho vay khoâng yeâu caàu phaûi ñaûm baûo baèng taøi saûn. - Döïa vaøo hình thöùc caáp voán : Coù hai loaïi: + Tín duïng caáp baèng tieàn hoaëc hieän vaät; + Tín duïng caáp baèng uy tín hoaëc chöõ kyù. - Döïa vaøo chuû theå quan heä tín duïng: Coù ba loaïi tín duïng sau: + Tín duïng thöông maïi laø quan heä giöõa caùc doanh nghieäp ñöôïc bieåu hieän döôùi hình thöùc baùn chòu haøng hoaù hoaëc öùng tröôùc tieàn khi mua haøng.
- 12 - + Tín duïng ngaân haøng: Laø quan heä tín duïng giöõa ngaân haøng, caùc toå chöùc tín duïng vaø ñònh cheá taøi chính khaùc vôùi caùc doanh nghieäp vaø caù nhaân. + Tín duïng nhaø nöôùc: Laø quan heä tín duïng maø trong ñoù Nhaø nöôùc laø ngöôøi ñi vay vaø nhaân daân, caùc toå chöùc, doanh nghieäp laø ngöôøi cho vay. 1.2.2 Caùc nguyeân taéc tín duïng ngaân haøng: 1.2.2.1 Söû duïng voán vay ñuùng muïc ñích ñaõ thoûa thuaän: Nguyeân taéc naøy nhaèm ñaûm baûo tính hieäu quaû cuûa voán vay taïo ñieàu kieän thöïc hieän vieäc hoaøn traû nôï vay. Ngaân haøng cho vay treân cô sôû muïc ñích ñoái töôïng ñaõ ñöôïc thoûa thuaän tröôùc trong hôïp ñoàng. Nhöõng muïc ñích, ñoái töôïng ñoù ñaõ ñöôïc ngaân haøng thaåm tra tính toaùn hieäu quaû kinh teá. Nguoàn voán duøng ñeå traû nôï cuûa ngöôøi vay chuû yeáu laø caùc khoaûn thu nhaäp töø döï aùn, töø vieäc thöïc hieän keá hoaïch saûn xuaát kinh doanh. Do vaäy khaùch haøng caàn phaûi tuaân thuû theo hôïp ñoàng, söû duïng voán vaøo ñuùng muïc ñích ñoái töôïng thì môùi coù khaû naêng thu hoài voán & traû nôï ngaân haøng ñuùng thôøi haïn. Neáu khoâng thì khaùch haøng seõ daãn ñeán khoâng thöïc hieän ñöôïc nguyeân taéc hoaøn traû ñuùng haïn cuûa tín duïng. Ngaân haøng seõ khoâng cho doanh nghieäp vay ñeå saûn xuaát kinh doanh khoâng ñuùng vôùi chöùc naêng ngaønh ngheà ñaõ ñöôïc ñaêng kyù vaø cho pheùp cuûa cô quan coù thaåm quyeàn hoaëc traùi phaùp luaät. Trong quaù trình söû duïng tieàn vay, ngaân haøng coù quyeàn kieåm tra vieäc söû duïng voán theo muïc ñích ñaõ ñöôïc cam keát giöõa ñoâi beân. Neáu kieåm tra thaáy ngöôøi söû duïng sai muïc ñích thì ngaân haøng coù quyeàn thu hoài voán vay hoaëc aùp duïng caùc bieän phaùp cheá taøi tín duïng khaùc. 1.2.2.2 Phaûi hoaøn traû caû goác vaø laõi tieàn vay ñuùng haïn ñaõ thoûa thuaän: Ñaây laø nguyeân taéc cô baûn xuyeân suoát trong quaù trình hoaït ñoäng tín duïng cuûa ngaân haøng. Nguyeân taéc naøy nhaèm ñaûm baûo cho caùc TCTD toàn taïi vaø hoaït ñoäng moät caùch bình thöôøng. Nguoàn voán cho vay cuûa ngaân haøng chuû yeáu laø nguoàn huy ñoäng, ñoù laø taøi saûn cuûa chuû theå göûi taïi ngaân haøng maø ngaân haøng taïm thôøi quaûn lyù vaø söû duïng. Ngaân haøng cuõng phaûi hoaøn traû cho chuû sôû höõu theo nhöõng ñieàu kieän veà thôøi haïn vaø laõi suaát ñaõ thoûa thuaän. Chính vì vaäy
- 13 - ngöôøi vay phaûi hoaøn traû cho ngaân haøng ñuùng thôøi haïn vaø khoái löôïng goàm voán goác vaø laõi ñeå thanh toaùn cho ngöôøi göûi tieàn vaø trang traûi chi phí cho hoaït ñoäng ngaân haøng. Chính vì vaäy, ñeå thöïc hieän nguyeân taéc naøy, moät yeáu toá quan troïng ñaàu tieân laø ngaân haøng caàn phaûi thaåm ñònh kyõ tính khaû thi cuûa döï aùn keá hoaïch saûn xuaát kinh doanh cuûa ngöôøi vay. Neáu khoâng seõ daãn ñeán saûn xuaát kinh doanh keùm hieäu quaû, ngöôøi vay raát khoù hoaëc khoâng coù khaû naêng hoaøn traû voán tín duïng, aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán keát quaû kinh doanh cuûa Ngaân haøng. Trong tröôøng hôïp traàm troïng, ngaân haøng seõ bò thua loã, daãn ñeán nguy cô maát khaû naêng thanh toaùn vaø coù theå bò phaù saûn. Ñoâi khi coù theå aûnh höôûng daây chuyeàn ñeán caû heä thoáng ngaân haøng cuûa moät quoác gia vaø daãn ñeán khuûng hoaûng kinh teá cuûa caû moät khu vöïc. 1.2.3 Vai troø tín duïng ngaân haøng: Tín duïng ngaân haøng laø moät keânh ñaùp öùng voán quan troïng cho neàn kinh teá, noù laø ñoøn baåy kinh teá, laø ñoäng löïc thuùc ñaåy saûn xuaát phaùt trieån, taêng tröôûng kinh teá. Trong ñieàu kieän kinh teá nöôùc ta ñang trong thôøi kyø chuyeån ñoåi sang kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN; Thò tröôøng tieàn teä, thò tröôøng voán chöa phaùt trieån, caùc doanh nghieäp & caù nhaân thieáu voán chæ troâng chôø chuû yeáu vaøo keânh tín duïng ngaân haøng. Chính vì vaäy tín duïng ngaân haøng coù vai troø ñaëc bieät quan troïng trong vieäc ñöa kinh teá nöôùc ta tieán leân coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa. Theå hieän: 1.2.3.1 Tín duïng ngaân haøng thuùc ñaåy quaù trình tích tuï vaø taäp trung voán taïm thôøi nhaøn roãi ñeå ñaùp öùng cho nhu caàu saûn xuaát löu thoâng, thuùc ñaåy quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Hoaït ñoäng cuûa tín duïng ngaân haøng thöïc hieän taäp trung voán baèng tieàn taïm thôøi nhaøn roãi chöa söû duïng trong xaõ hoäi ñeå cho caùc chuû theå vay phuïc vuï nhu caàu saûn xuaát kinh doanh coù hieäu quaû cao nhaèm thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån theo höôùng coâng nghieäp hoùa - hieän ñaïi hoaù. Tín duïng ngaân haøng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu voán cho quaù trình taùi saûn xuaát môû roäng vôùi qui moâ ngaøy caøng lôùn caû chieàu roäng laãn chieàu saâu. Vieäc taäp trung voán vaø phaân phoái tín duïng ñaõ goùp phaàn ñieàu hoøa voán trong toaøn boä neàn kinh teá töø nôi thöøa sang nôi thieáu. Noù goùp phaàn ñaåy nhanh quaù trình tích tuï voán ñeå ñaàu tö môû roäng saûn
- 14 - xuaát, goùp phaàn thuùc ñaåy nhanh toác ñoä taäp trung vaø tích luõy voán cho neàn kinh teá. Tín duïng goùp phaàn vaøo söï phaân coâng vaø hôïp taùc ngaøy caøng cao thoâng qua vieäc ñaåy nhanh quaù trình chuyeân moân hoùa saûn xuaát. Tín duïng laø caàu noái giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö, laø ñoäng löïc khuyeán khích tieát kieäm ñeå thuùc ñaåy ñaàu tö. Trong quaù trình saûn xuaát, tín duïng ngaân haøng nhö laø moät nguoàn hình thaønh voán löu ñoäng, voán coá ñònh laø nguoàn boå sung thieáu huït cho caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Cô cheá thò tröôøng ñaõ laøm phaân hoùa söï caùch bieät veà thu nhaäp; vôùi vai troø cuûa mình hoaït ñoäng tín duïng ngaân haøng taïo ñieàu kieän taêng theâm voán môû roäng saûn xuaát, taêng theâm thu nhaäp kích thích quaù trình taäp trung voán, taäp trung saûn xuaát ñoái vôùi caùc taàng lôùp xaõ hoäi trong ñoù moät boä phaän voán daønh hoã trôï cho noâng daân ngheøo. Nhö vaäy, tín duïng ngaân haøng goùp phaàn thuùc ñaåy quaù trình tích tuï taäp trung voán vaø taäp trung ñaàu tö vaøo saûn xuaát, laøm taêng quy moâ voán, thuùc ñaåy nhanh hôn quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. 1.2.3.2 Tín duïng ngaân haøng goùp phaàn naâng cao söùc caïnh tranh vaø hieäu quaû söû duïng voán, taêng cöôøng cheá ñoä haïch toaùn kinh teá cuûa doanh nghieäp. Ñaëc tröng cô baûn cuûa tín duïng laø söï vaän ñoäng treân cô sôû hoaøn traû coù lôïi töùc. Do vaäy, keát quaû hoaït ñoäng tín duïng phaûn aùnh phaàn naøo keát quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa ñôn vò. Thoâng qua vieäc xem xeùt chaát löôïng tín duïng cuûa ngaân haøng coù theå ñaùnh giaù ñöôïc hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá. Tín duïng thuùc ñaåy caùc ñôn vò kinh teá söû duïng voán coù hieäu quaû, ñaåy nhanh voøng quay voán löu ñoäng taïo ra lôïi nhuaän cao hôn. Caùc chuû theå söû duïng voán ngaân haøng ñeàu phaûi cam keát thöïc hieän söû duïng voán ñuùng muïc ñích, coù hieäu quaû phuø hôïp vôùi ñieàu kieän kinh doanh vaø hoaøn traû voán laãn laõi ñuùng haïn. Neáu ñôn vò khoâng thöïc hieän ñuùng lôøi cam keát thì ngaân haøng seõ aùp duïng bieän phaùp cheá taøi tín duïng. Do vaäy, ñeå kinh doanh coù hieäu quaû thì caùc ñôn vò phaûi tính toaùn kyõ, ñaàu tö vaøo lónh vöïc naøo, vôùi moät löôïng voán laø bao nhieâu. Caùc doanh nghieäp phaûi tìm moïi bieän phaùp ñeå taêng naêng suaát lao ñoäng, haï giaù thaønh, ñoåi môùi maãu maõ saûn phaåm, taêng voøng quay voán… Töø ñoù laøm cho söùc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp ñöôïc naâng cao.
- 15 - 1.2.3.3 Tín duïng ngaân haøng goùp phaàn thuùc ñaåy caùc doanh nghieäp cuõng nhö neàn kinh teá taêng cöôøng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá vaø naâng cao hieäu quaû hôïp taùc quoác teá. Trong ñieàu kieän quoác teá hoaù, toaøn caàu hoùa ngaøy moät phaùt trieån, neàn kinh teá cuûa moät nöôùc luoân luoân phaûi gaén vôùi thò tröôøng khu vöïc & theá giôùi. Chính saùch môû cöûa cuûa Ñaûng vaø nhaø nöôùc ta nhaèm môû roäng quan heä kinh teá vôùi nöôùc ngoaøi ñeå thuùc ñaåy kinh teá trong nöôùc phaùt trieån. Chính vì vaäy, tín duïng ngaân haøng cuõng phaûi trôû thaønh moät trong nhöõng phöông tieän noái lieàn kinh teá trong nöôùc vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc vaø treân theá giôùi, nhaèm khai thaùc toát nhöõng theá maïnh cuûa quoác gia, thöïc hieän phaân coâng vaø hôïp taùc quoác teá. Thoâng qua voán tín duïng, caùc doanh nghieäp môû roäng saûn xuaát kinh doanh, ñaàu tö chieàu saâu, ñoåi môùi coâng ngheä, tieáp nhaän nhöõng coâng ngheä hieän ñaïi, an toaøn veä sinh moâi tröôøng ñeå naâng cao naêng suaát lao ñoäng vaø phaùt trieån beàn vöõng. Thoâng qua ñoù taêng cöôøng & môû roäng xuaát khaåu, lieân doanh vôùi caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi ñeå töøng böôùc hoäi nhaäp quoác teá, phaùt huy lôïi theá so saùnh vaø lôïi theá caïnh tranh cuûa haøng Vieät Nam. 1.2.3.4 Thuùc ñaåy quaù trình phaùt trieån kinh teá haøng hoùa nhieàu thaønh phaàn theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. Trong nhöõng naêm qua, nhôø coù cô cheá hôïp lyù vaø chính saùch thoâng thoaùng cuûa nhaø nöôùc, ñaõ taïo ra moâi tröôøng kinh doanh naêng ñoäng hôn. Ñieàu ñoù ñaõ khuyeán khích taát caû caùc thaønh phaàn kinh teá tham gia quaù trình saûn xuaát kinh doanh treân nguyeân taéc bình ñaúng cuøng coù lôïi, thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá haøng hoùa vôùi toác ñoä nhanh vaø vöõng chaéc hôn. Tín duïng ngaân haøng ñaõ tham gia ñaàu tö voán cho taát caû caùc thaønh phaàn kinh teá, xaùc laäp quan heä ñoái xöû bình ñaúng, coâng baèng giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá; Thoâng qua ñoù tín duïng ngaân haøng ñaõ goùp phaàn thuùc ñaåy quaù trình phaùt trieån kinh teá nhieàu thaønh phaàn theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa. 1.2.3.5 Tín duïng goùp phaàn oån ñònh tieàn teä, oån ñònh giaù caû, taïo coâng aên vieäc laøm, goùp phaàn oån ñònh ñôøi soáng nhaân daân, duy trì & oån ñònh traät töï xaõ hoäi. Thoâng qua vieäc giuùp doanh nghieäp phaùt huy hieäu quaû saûn xuaát, taïo ra nhieàu haøng hoùa, dòch vuï. Tín duïng kích thích ñaàu tö coù hieäu quaû ôû caùc lónh
- 16 - vöïc, ngaønh ngheà, caùc vuøng kinh teá theo ñònh höôùng cuûa Nhaø nöôùc. Keát hôïp vôùi coâng cuï laõi suaát vaø moät soá caùc coâng cuï khaùc, tín duïng thöïc hieän ñieàu tieát vó moâ neàn kinh teá nhaèm oån ñònh giaù trò ñoái noäi vaø ñoái ngoaïi cuûa ñoàng tieàn. Töø ñoù thuùc ñaåy saûn xuaát naâng cao ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa nhaân daân, goùp phaàn oån ñònh an ninh chính trò, traät töï an toaøn xaõ hoäi. Treân ñaây laø boán vai troø toång quaùt cuûa tín duïng ngaân haøng. Tuy nhieân tín duïng chæ phaùt huy toát nhöõng vai troø treân trong ñieàu kieän quy moâ vaø cô caáu ñaàu tö cuûa tín duïng phuø hôïp vôùi ñieàu kieän ñaëc ñieåm vaø möùc ñoä haáp thuï voán cuûa neàn kinh teá. Möùc ñoä taêng tröôûng cuûa tín duïng ñöôïc kieåm soaùt, hieäu quaû cuûa tín duïng ñöôïc phaùt huy. Neáu ñeå tín duïng phaùt trieån traøn lan khoâng kieåm soaùt ñöôïc thì khoâng nhöõng laøm cho nền kinh teá chaäm phaùt trieån maø coøn laøm cho laïm phaùt gia taêng, aûnh höôûng xaáu ñeán neàn kinh teá – xaõ hoäi. 1.6 TÍN DUÏNG TRUNG VAØ DAØI HAÏN CUÛA NHTM 1.3.1 Nhöõng vaán ñeà chung veà tín duïng ñaàu tö: 1.3.1.1 Söï caàn thieát vaø yù nghóa cuûa tín duïng trung vaø daøi haïn: Trong giai ñoaïn thöïc hieän coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ôû nöôùc ta hieän nay ñoøi hoûi moät löôïng voán ñaàu tö raát lôùn. Ñeå thoûa maõn caùc nhu caàu voán ñaàu tö to lôùn ñoù, caàn khai thaùc & ñoäng vieân toái ña nguoàn voán trong nöôùc vaø caùc nguoàn voán beân ngoaøi ñaëc bieät laø nguoàn khoa hoïc coâng ngheä hieän ñaïi cuûa theá giôùi. Ñoái vôùi nguoàn voán trong nöôùc: Nguoàn voán ñaàu tö töø ngaân haøng coù moät vai troø ñaëc bieät quan troïng vì trong ñieàu kieän neàn kinh teá nöôùc ta, khi maø thò tröôøng voán chöa phaùt trieån, thò tröôøng chöùng khoaùn coøn trong giai ñoaïn sô khai, do ñoù voán ñaàu tö töø thò tröôøng naøy coøn raát haïn heïp. Voán ñaàu tö töø keânh ngaân haøng hieän ñang ñaùp öùng ñaïi boä phaän nhu caàu cuûa caùc doanh nghieäp vaø hoä gia ñình. Thoâng qua tín duïng ñaàu tö ñeå goùp phaàn ñaåy nhanh toác ñoä phaùt trieån kinh teá, khuyeán khích caùc ngaønh, caùc thaønh phaàn kinh teá öùng duïng khoa hoïc ñoåi môùi coâng ngheä tieân tieán nhaèm taêng naêng suaát, caûi tieán maãu maõ, chaát löôïng saûn phaåm ñeå taêng söùc caïnh tranh treân thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá.
- 17 - Ñaàu tö qua tín duïng ngaân haøng coù yù nghóa to lôùn: Tröôùc heát ñoù laø loaïi ñaàu tö coù hoaøn traû tröïc tieáp, do vaäy noù thuùc ñaåy vieäc söû duïng voán tieát kieäm vaø coù hieäu quaû. Ñaây laø hình thöùc ñaàu tö linh hoaït coù theå xaâm nhaäp vaøo nhieàu ngaønh ngheà, ña daïng veà quy moâ, do vaäy noù thoûa maõn nhieàu nhu caàu ñaàu tö xaây döïng cô baûn cuõng nhö ñoåi môùi trang thieát bò, daây chuyeàn coâng ngheä... Thoâng qua ñaàu tö tín duïng ñeå khai thaùc vaø söû duïng trieät ñeå caùc nguoàn voán taïm thôøi nhaøn roãi trong xaõ hoäi töø ñoù taän duïng caùc tieàm naêng veà lao ñoäng, ñaát ñai, taøi nguyeân ñaát nöôùc ñeå thuùc ñaåy kinh teá xaõ hoäi phaùt trieån. Chính vì vaäy vieäc môû roäng tín duïng ñaàu tö laø ñoøi hoûi khaùch quan vaø raát böùc baùch trong ñieàu kieän kinh teá nöôùc ta ñang böôùc vaøo giai ñoaïn chuyeån ñoåi vaø thöïc hieän coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa. Ñeå ñaûm baûo cho tín duïng ñaàu tö coù hieäu quaû, phaûi thöïc hieän caùc nguyeân taéc sau: 1.3.1.2 Nguyeân taéc tín duïng trung & daøi haïn: * Phaûi baùm saùt phöông höôùng muïc tieâu keá hoaïch cuûa Nhaø nöôùc: Ñaàu tö laø nhaèm muïc ñích taêng cöôøng cô sôû vaät chaát cuûa neàn kinh teá xaõ hoäi noùi chung vaø laøm gia taêng naêng löïc saûn xuaát cuûa caùc doanh nghieäp noùi rieâng. Trong ñieàu kieän kinh teá haøng hoùa nhieàu thaønh phaàn vaän ñoäng theo cô cheá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc, thì hoaït ñoäng kinh teá noùi chung vaø ñaàu tö noùi rieâng ñeàu phaûi tieán haønh theo qui luaät thò tröôøng. Beân caïnh ñoù ñaàu tö cuûa Nhaø nöôùc vaø ñaàu tö qua tín duïng ngoaøi vieäc phaûi tuaân theo tín hieäu cuûa thò tröôøng coøn phaûi ñaàu theo ñònh höôùng caân ñoái vó moâ cuûa Nhaø nöôùc. Nhaèm ñaûm baûo cho caùc ngaønh, thaønh phaàn kinh teá, caùc vuøng, mieàn cuøng coù ñieàu kieän ñeå phaùt trieån moät caùch caân ñoái vaø beàn vöõng. Vieäc baùm saùt ñònh höôùng muïc tieâu cuûa Nhaø nöôùc coøn coù yù nghóa ñem laïi hieäu quaû cho voán ñaàu tö caû veà maët kinh teá vaø xaõ hoäi. Doanh nghieäp thu ñöôïc lôïi nhuaän, ngaân haøng thu hoài ñöôïc voán, xaõ hoäi taêng tröôûng vaø phaùt trieån, giaûi quyeát coâng aên vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng. Vì vaäy ñaây laø nguyeân taéc quan troïng cuûa tín duïng ñaàu tö. * Söû duïng voán vay ñuùng muïc ñích, coù hieäu quaû: Ñaây laø nguyeân taéc cuûa tín duïng noùi chung. Ñoái vôùi tín duïng trung vaø daøi haïn laïi caøng phaûi tuaân thuû nghieâm ngaët nguyeân taéc naøy. Neáu thöïc hieän
- 18 - ñöôïc noù seõ ñem laïi taùc duïng treân hai maët: Söû duïng tieàn vay ñuùng muïc ñích laø yeâu caàu cô baûn ñeå hoaøn thaønh keá hoaïch chung cuûa xaõ hoäi cuõng nhö keá hoaïch xaây döïng cô baûn cuûa Nhaø nöôùc vaø caùc chuû theå ñaàu tö. Ngoaøi ra noù coøn ñaûm baûo phuø hôïp vôùi khoái löôïng vaø chi phí ñaàu tö theo luaän chöùng kinh teá kyõ thuaät. Cho pheùp ñaûm baûo tieán ñoä thi coâng vaø hoaøn thaønh töøng haïng muïc coâng trình cuõng nhö toaøn boä coâng trình. Ñoù laø nhaân toá ñeå ñöa coâng trình vaøo söû duïng ñuùng thôøi gian, töø ñoù naâng cao hieäu quaû söû duïng voán cuûa doanh nghieäp vaø cuûa toaøn xaõ hoäi. * Hoaøn traû nôï goác vaø laõi vay ñuùng haïn: Trong tín duïng ñaàu tö, vieäc hoaøn traû ñuùng haïn coù yù nghóa quan troïng hôn so vôùi tín duïng ngaén haïn. Vì trong tín duïng ñaàu tö vieäc thöïc hieän nguyeân taéc hoaøn traû ñuùng haïn ñoøi hoûi ngöôøi söû duïng voán phaûi söû duïng tieàn vay ñuùng muïc ñích, ñuùng ñoái töôïng ñaõ xaùc ñònh. Thöïc hieän tieán ñoä thi coâng ñeå ñaûm baûo hoaøn thaønh ñuùng thôøi gian, nhanh choùng ñöa coâng trình vaøo söû duïng, saûn xuaát ra saûn phaåm töø ñoù taïo ra nguoàn thu ñeå traû nôï ngaân haøng. Phaùt huy ñöôïc hieäu quaû cuûa coâng trình vay voán caû veà maët kinh teá vaø xaõ hoäi. * Traùnh ruûi ro, ñaûm baûo khaû naêng thanh toaùn: Thöïc hieän nguyeân taéc naøy, caàn thaåm ñònh nghieân cöùu kyõ döï aùn, kieåm tra phaân tích luaän chöùng kinh teá kyõ thuaät ñeå traùnh ruûi ro vaø ñaûm baûo khaû naêng thanh toaùn. Phaân tích saâu tính khaû thi cuûa döï aùn veà maët taøi chính, thò tröôøng vaø veà maët kyõ thuaät, trong ñoù thaåm ñònh veà maët taøi chính coù yù nghóa quyeát ñònh nhaát. Trong quaù trình ñaàu tö tín duïng phaûi thöïc hieän yeâu caàu phaân taùn ruûi ro baèng caùch khoâng neân taäp trung ñaàu tö voán vaøo moät soá ít coâng trình. Phaûi ña daïng hoùa ngaønh ngheà ñaàu tö, huy ñoäng nhieàu TCTD ñaàu tö vaøo nhöõng coâng trình coù voán lôùn ñeå phaân taùn ruûi to. Chæ ñaàu tö tín duïng vaøo nhöõng döï aùn coù tính khaû thi cao, coù hieäu quaû kinh teá tröïc tieáp, thôøi gian hoaøn voán nhanh. 1.3.1.3 Nguoàn voán ñaàu tö cuûa tín duïng trung vaø daøi haïn. Nhu caàu ñaàu tö cuûa xaõ hoäi laø raát lôùn, ñaëc bieät trong ñieàu kieän nöôùc ta ñang thöïc hieän coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa. Ñeå coù theå ñaùp öùng nhu caàu vay trung vaø daøi haïn cuûa caùc doanh nghieäp, caùc TCTD caàn coù keá hoaïch veà nguoàn voán cho vay trung vaø daøi haïn, caùc nguoàn voán naøy goàm:
- 19 - - Nguoàn voán huy ñoäng coù kyø haïn oån ñònh töø moät naêm trôû leân: Ñaây laø nguoàn voán coù yù nghóa quan troïng, quyeát ñònh söï oån ñònh trong cô caáu nguoàn voán ñeå cho vay T&DH. Do vaäy caùc TCTD caàn phaûi aùp duïng caùc bieän phaùp höõu hieäu ñeå taêng tyû troïng nguoàn voán naøy trong toång nguoàn voán huy ñoäng. - Voán vay trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi thoâng qua vieäc phaùt haønh traùi phieáu ngaân haøng. Ñaây laø nhöõng chöùng khoaùn nôï, coù tính thanh khoaûn cao treân thò tröôøng chöùng khoaùn neân coù ñieàu kieän môû roäng ñeå ngaân haøng huy ñoäng voán. Caùc TCTD caàn khai thaùc toát nguoàn naøy, nhaát laø treân thò tröôøng quoác teá ñoái vôùi nhöõng TCTD hoaït ñoäng coù uy tín, coù khaû naêng taøi chính maïnh. - Moät phaàn nguoàn voán töï coù vaø quyõ döï tröõ cuûa TCTD. Voán töï coù vaø quyõ döï tröõ ngoaøi phaàn ñeå trang bò mua saém taøi saûn coá ñònh thì phaàn coøn laïi duøng ñeå laøm nguoàn ñaàu tö cho vay T&DH. - Voán taøi trôï uûy thaùc cuûa Nhaø nöôùc vaø caùc toå chöùc quoác teá. Ñaây laø nhöõng nguoàn maø phía ñoái taùc uûy thaùc taøi trôï ñeå ñaàu tö theo muïc ñích chæ ñònh. - Moät phaàn nguoàn voán ngaén haïn ñöôïc pheùp söû duïng ñeå cho vay trung daøi haïn theo tyû leä cho pheùp cuûa NHNN. Hieän nay theo quy ñònh cuûa Thoáng ñoác NHNN, ñoái vôùi caùc NHTM tyû leä naøy naøy 40%, ñoái vôùi caùc TCTD khaùc laø 30%. 1.3.2 Vai troø cuûa tín duïng T&DH ñoái vôùi chuyeån dòch CCKT 1.3.2.1 Tín duïng T&DH thuùc ñaåy doanh nghieäp aùp duïng nhanh tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät & coâng ngheä hieän ñaïi ñeå chuyeån dòch CCKT. Tín duïng T&DH ñaùp öùng voán cho caùc doanh nghieäp vaø caù nhaân ñeå ñaàu tö mua saém ñoåi môùi trang thieát bò maùy moùc, coâng ngheä saûn xuaát nhaèm taêng naêng suaát lao ñoäng, haï giaù thaønh saûn phaåm, taïo ra khoái löôïng haøng hoùa lôùn, coù chaát löôïng cao, maãu maõ phong phuù, phuø hôïp vôùi nhu caàu ngaøy caøng da daïng cuûa ngöôøi tieâu duøng. Töø ñoù naâng daàn tyû troïng coâng nghieäp, dòch vuï trong GDP. Trong noâng nghieäp tín duïng T&DH giuùp noâng daân vaø caùc chuû trang traïi ñoåi môùi caây troàng vaät nuoâi coù giaù trò kinh teá cao phuïc vuï cho tieâu duøng vaø xuaát khaåu. AÙp duïng caùc coâng ngheä saïch ñeå taêng chaát löôïng noâng phaåm vaø baûo veä moâi tröôøng ñoàng thôøi giaûm hao huït sau thu hoaïch, naâng cao giaù trò saûn xuaát treân moät ñôn vò dieän tích ñeå töøng böôùc chuyeån ñoåi ñaát noâng