Luận văn thạc sĩ kinh tế: Giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam vào những thị trường xuất khẩu chủ yếu

Chia sẻ: Dfxvcfv Dfxvcfv | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:124

Thêm vào BST

Báo xấu

128
lượt xem 32
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài Giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam vào những thị trường xuất khẩu chủ yếu khái quát những vấn đề chung về thị trường xuất khẩu, những luận cứ khoa học cho việc lựa chọn thị trường xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam; phân tích thực trạng hoạt động xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang thị trường xuất khẩu chủ yếu; Đề xuất các giải pháp nhằm đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ kinh tế: Giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam vào những thị trường xuất khẩu chủ yếu

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr-êng ®¹i häc ngo¹i th-¬ng -----***----- Vò thïy d-¬ng Gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ cña viÖt nam vµo nh÷ng thÞ tr-êng xuÊt khÈu chñ yÕu Chuyªn ngµnh: Kinh tÕ thÕ giíi & Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ M· sè: 60.31.07 LuËn v¨n th¹c sÜ kinh tÕ Ng-êi h-íng dÉn khoa häc: GS-TS. Bïi Xu©n L-u Hµ néi - 2004
Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr-êng ®¹i häc ngo¹i th-¬ng -----***----- Vò thïy d-¬ng Gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ cña viÖt nam vµo nh÷ng thÞ tr-êng xuÊt khÈu chñ yÕu Chuyªn ngµnh: Kinh tÕ thÕ giíi & Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ M· sè: 62.31.07 LuËn v¨n th¹c sÜ kinh tÕ Ng-êi h-íng dÉn khoa häc: GS-TS. NGND Bïi Xu©n L-u Hµ néi - 2004
MỤC LỤC Lời cảm ơn Lời cam đoan Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng biểu Lời mở đầu…tr1 Chương 1: Lý luận chung về thị trường và vấn đề lựa chọn thị trường xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam………………………………..……….…….….tr. 5 1.1 Khái niệm, đặc điểm của thị trƣờng xuất khẩu hàng hoá…………….…tr.5 1.1.1 Khái niệm về thị trƣờng xuất khẩu……………………………….……tr.5 1.1.2 Đặc điểm của thị trƣờng xuất khẩu……………………………….…...tr.5 1.2 Chính sách thị trƣờng và những căn cứ lựa chọn thị trƣờng mục tiêu.……………………………………………………………….….….tr.6 1.2.1 Chính sách thị trƣờng…………………………………………….……tr.7 1.2.2 Những căn cứ lựa chọn thị trƣờng mục tiêu………………..…………tr.7 1.3 Kinh nghiệm của một số nƣớc trong việc lựa chọn thị trƣờng xuất khẩu chủ yếu………………………………………………………………………tr.8
1.3.1 Kinh nghiệm của Nhật Bản……………………………….…………...tr.4 1.3.2 Kinh nghiệm của các nƣớc Nics Châu Á……………..………….....….tr.5 1.3.3 Kinh nghiệm của một số nƣớc ASEAN…………………….……...…..tr.7 Chương 2: Thực trạng xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam vào các thị trường xuất khẩu chủ yếu……………………………...………………………..….tr.11 2.1 Khái quát chung về hiện trạng thị trƣờng xuất khẩu của Việt Nam…….....tr.11 2.2. Thực trạng xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam vào từng thị trƣờng trong thời gian qua………………………………………………………………….…….tr.14 2.2.1 Thị trƣờng Mỹ…………………………………………………….…..…tr.14 2.2.1.1 Tổng quan về thị trƣờng Mỹ……………………………………..…..tr.14 2.2.1.2 Những thuận lợi và thành tựu đạt đƣợc……………...…………..…..tr.14 2.2.1.3 Những khó khăn và hạn chế………………………………………...tr.18 2.2.2 Thị trƣờng EU……………………………………………………….....tr.21 2.2.2.1 Tổng quan về thị trƣờng EU………………………………………...tr.21 2.2.2.2 Những thuận lợi và thành tựu đạt đƣợc………………………..…...tr.22 2.2.2.3 Những khó khăn và hạn chế.……………………………………….tr.27 2.2.3 Thị trƣờng ASEAN………………………………….……………….….tr.32 2.2.3.1 Tổng quan về thị trƣờng ASEAN………………………………..…..tr.32
2.2.3.2 Những thuận lợi và thành tựu đạt đƣợc…………………………......tr.33 2.2.3.3 Một số khó khăn và hạn chế………………………………………..tr.35 2.2.4 Thị trƣờng Nhật Bản……………………...……………………….….…tr.37 2.2.4.1 Tổng quan về thị trƣờng Nhật Bản……………………...…………...tr.37 2.2.4.2 Những thuận lợi và thành tựu đạt đƣợc………………………….…..tr.38 2.2.4.3 Một số khó khăn và hạn chế ..………………………………………tr.40 Chương 3: Giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam vào những thị trường xuất khẩu chủ yếu………………………...………………..……tr 43 3.1 Bối cảnh chung ảnh hƣởng tới công tác xuất khẩu của Việt Nam …………...……………….……………………………………………..……tr.43 3.2 Quan điểm của Đảng và Nhà nƣớc Việt Nam về phát triển thị trƣờng xuất khẩu ……….…………………………………………………………………….….tr.45 3.3 Giải pháp chung nhằm đẩy mạnh xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam vào các thị trƣờng xuất khẩu chủ yếu…………………………...……………………..tr.48 3.3.1 Hoàn thiện cơ sở hạ tầng kinh tế xã hội…………………….………...tr.49 3.3.2 Hoàn thiện chính sách ngoại thƣơng…………………………..………tr.51 3.3.3 Các giải pháp khác………………………………………….…………tr.52 3.4 Giải pháp riêng đối với từng thị trƣờng xuất khẩu chủ yếu…………...…..tr.56
3.4.1 Giải pháp đối với thị trƣờng Mỹ…………………...…………………..tr.56 3.4.1.1 Dự báo tiềm năng xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam sang Mỹ……………………………………………………………...…………..….tr.56 3.4.1.2 Giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam sang Mỹ…………………………………………………………………………..…tr.56 3.4.2 Giải pháp đối với thị trƣờng EU…………………………….…………tr.64 3.4.2.1 Dự báo tiềm năng xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam sang EU……………………………………………………………...……………...tr.64 3.4.2.2 Giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam sang EU…………………………………………………………………………..…tr.64 3.4.3 Giải pháp đối với thị trƣờng ASEAN…………………...……………..tr.70 3.4.3.1 Dự báo tiềm năng xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam sang ASEAN…………………………………………………………...………...….tr.7 0 3.4.3.2 Giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam sang ASEAN …………………………………………………………………………………tr.71 3.4.4 Giải pháp đối với thị trƣờng Nhật Bản…………………….…..………tr.76 3.4.3.1 Dự báo tiềm năng xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam sang Nhật Bản ………………………………………………………………...…………….…tr.76 3.4.3.2 Giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam sang Nhật Bản ……………………………………………………………………………..…..tr.76
KẾT LUẬN PHỤ LỤC DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
LỜI CẢM ƠN Tác giả xin chân thành cảm ơn các cơ quan, tổ chức: Bộ Thƣơng Mại, Bộ Kế hoạch và Đầu tƣ, Phòng Thƣơng mại và Công nghiệp Việt Nam, Tổng cục Thống kê, Tổng cục Hải quan, Viện Kinh tế Thế giới, Viện Nghiên cứu Thƣơng mại, Cục Hợp tác quốc tế Nhật Bản, Hội Mậu dịch Nhật- Việt và Trƣờng Đại học Ngoại thƣơng đã cung cấp cho luận văn những tài liệu hết sức quý báu. Xin cảm ơn sự đóng góp ý kiến của các nhà khoa học và sự động viên chân thành của các bạn đồng nghiệp đã giúp đỡ tác giả trong quá trình thực hiện luận văn. Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới GS. TS. NGND. Bùi Xuân Lƣu, ngƣời đã hết sức tận tình, trực tiếp hƣớng dẫn tác giả thực hiện luận văn này.
LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan những giá trị đạt đƣợc trong Luận văn là kết quả lao động sáng tạo của chính bản thân tác giả. Tác giả luận văn Vũ Thùy Dƣơng BẢNG DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CHỮ VIẾT TẮT NỘI DUNG AFTA Khu vực mậu dịch tự do ASEAN ANSI Viện tiêu chuẩn quốc gia Mỹ APEC Diễn đàn kinh tế Châu á- Thái Bình Dƣơng APHIS Cơ quan Giám định động, thực vật Mỹ ASEAN Hiệp hội các quốc gia Đông Nam á EU Liên minh Châu Âu FDA Cục lƣơng thực và dƣợc phẩm Hoa Kỳ. GDP Tổng thu nhập quốc nội GNP Tổng thu nhập quốc dân GSP Hệ thống ƣu đãi thuế quan phổ cập HACCP Tiêu chuẩn kiểm nghiệm chất lƣợng hàng nhập khẩu của Hoa Kỳ. HS Hệ thống danh mục thuế quan hài hòa ISO 14000 Tiêu chuẩn quốc tế về dây chuyền đảm bảo môi trƣờng JAS Tiêu chuẩn nông nghiệp Nhật Bản
JIS Tiêu chuẩn công nghiệp Nhật Bản JETRO Tổ chức xúc tiến thƣơng mại Nhật Bản MFN Quy chế tối huệ quốc NAFTA Khu vực thƣơng mại tự do Bắc Mỹ. RM Đồng Ringgit (Malaysia) SA 8000 Quy định về sản xuất không sử dụng trẻ em, lao động cƣỡng bức, đảm bảo quyền lợi của ngƣời lao động. VCCI Phòng Thƣơng mại và Công nghiệp Việt Nam WTO Tổ chức Thƣơng mại Thế giới
DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1 Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang các thị trƣờng xuất khẩu chủ yếu giai đoạn 1991-2003 ………...…………………………………tr.11 Bảng 2.2 Kim ngạch xuất khẩu một số mặt hàng chủ yếu của Việt Nam vào Mỹ năm 2003…………………………………...….…………………....tr.17 Bảng 2.3 Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU phân theo nƣớc……………………………………………...……………………...tr.24 Bảng 2.4 Kim ngạch một số mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam vào EU năm 2003……………………………………………………..……..tr.26 Bảng 2.5 Cơ cấu hàng xuất khẩu của Việt Nam vào Nhật Bản giai đoạn 1999- 2003……………………………………………………...….……tr.39 Bảng 3.1 Tỷ trọng các thị trƣờng xuất khẩu chính trong tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam thời kỳ 1995-2003 và dự kiến đến 2010…..……….tr.45 Bảng 3.2 Những yếu tố có ảnh hƣởng lớn tới hoạt động của doanh nghiệp …………………………………………………………………………..tr.49 Bảng 3.3 Những yếu tố có ảnh hƣởng không thuận lợi, tƣơng đối lớn, trên mức trung bình tới hoạt động của doanh nghiệp………………………..tr.49 Bảng 3.4 Năng lực cạnh tranh của một số nƣớc trên thế giới………...…tr.54 Bảng 3.5 Dự báo tỷ lệ tăng kim ngạch xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam sang Mỹ giai đoạn đến 2010………………………………...…………..tr.56
Bảng 3.6 Danh mục các mặt hàng dễ và khó nhập khẩu vào thị trƣờng Mỹ…………….…………………………………………………………tr.61 Bảng 3.7 Dự báo kim ngạch xuất khẩu một số mặt hàng của Việt Nam vào ASEAN giai đoạn 2005- 2010……….…………………...……………..tr.71
PHỤ LỤC 1 Cán cân thƣơng mại Việt Nam – Hoa Kỳ Đơn vị: triệu USD Năm Xuất khẩu Nhập khẩu Xuất khẩu - Nhập khẩu 1994 50,4 172,0 -121,6 1995 200,0 252,0 -52 1996 308,0 616,0 -308 1997 372,0 278,0 94 1998 553,4 269,5 283,9 1999 601,9 277,3 324,6 2000 827,4 330,5 496,9 2001 1.052,6 460,9 591.7 2002 2.394,7 580,2 1814.5 2003 4.554,8 1.324,4 3230.4 Nguồn: Hội đồng Thương mại Hoa Kỳ, tháng 5/2004
PHỤ LỤC 2 Đánh giá của doanh nghiệp đối với cơ chế chính sách nhà nƣớc năm 2003 (khoảng 700 doanh nghiệp trả lời trên phiếu điều tra) Thuận lợi hơn Không thay đổi Khó khăn hơn (%) (%) (%) Luật doanh nghiệp 70 26 3 Luật khuyến khích đầu tƣ 61 32 6 trong nƣớc Luật thƣơng mại 60 31 8 Luật ngân hàng 54 34 12 Luật đất đai 46 41 12 Luật thuế 39 8 53 Các văn bản về xuất nhập 62 30 8 khẩu Nguồn: VCCI
PHỤ LỤC 3 PHÂN LOẠI CÁC NHÓM SẢN PHẨM CẠNH TRANH: Nhóm 1- nhóm các sản phẩm có năng lực cạnh tranh khá bao gồm: Trái cây đặc sản; một số sản phẩm nông nghiệp nhƣ mè, măng khô, điều, tiêu, gạo, cà phê…; da giày; đồ uống (rƣợu, bia..); động cơ Diezen công suất nhỏ; giấy; bóng đèn; phích nƣớc; săm lốp ô tô, xe máy; chất tẩy rửa; biến thế; cáp điện; hàng thủ công mỹ nghệ. Nhóm 2- nhóm các sản phẩm cạnh tranh có điều kiện bao gồm: Chè; cao su; rau; hoa tƣơi; thực phẩm chế biến; điện tử dân dụng; một số sản phẩm cơ khí nhỏ; một số hoá chất; xi măng; công nghệ phần mềm; thịt heo. Nhóm 3- nhóm các sản phẩm chƣa có năng lực cạnh tranh bao gồm: mía đƣờng, bông, cây có dầu, đỗ tƣơng, sữa bò, gà công nghiệp, thép.
PHỤ LỤC 4 Các chỉ số kinh tế xã hội của các nước ASEAN năm 2003 Tăng GDP GNP Dân số Tốc Điện Tuổi Máy vô trƣởng bình bình (triệu độ thoại thọ tuyến GDP quân đầu quân đầu ngƣời) tăng bình trung bình (%) ngƣời ngƣời dân số quân bình quân (PPP) (USD) (%) đầu đầu (USD) ngƣời ngƣời Brunei 3,5 0,3 3,2 3,8 75 3,1 Singapore 1,6 28.780 31.900 3,1 2,0 2,0 77 2,6 Malaysia 2,8 11.700 4.287 22,2 2,4 5,5 72 4,7 Thailand 2,0 6.940 2.450 61,4 1,5 13,5 69 4,4 Indonesia 1,5 3.790 981 201,6 1,6 47,7 63 6,8 Philipines 1,2 3.565 1.203 72,6 2,3 38,6 67 7,9 Vietnam 7,8 1.705 320 80,6 2,3 63,4 67 61 Myanmar 5,0 753 765 48,8 2,1 265,5 59 22 Cambodia 2,0 1.340 270 10,3 2,5 121,2 53 119,5 Laos 7,2 1.775 370 5,0 2,9 181,5 52 135,5
Nguồn: Asiaweek, 2004
PHỤ LỤC 5 Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào một số nước trong khối ASEAN giai đoạn 1996-2003 Đơn vị: triệu USD 1996 1999 2003 Cambodia 94,6 91,1 132,7 Indonesia 53,8 421 248 Laos 20,6 164 66,4 Malaysia 110,5 256,9 413,5 Philipines 41,5 393,3 477,7 Singapore 689,8 822,1 885,7 Thailand 101,3 312,7 388,9 Tổng số 5448,9 11540,0 14308,0 Nguồn: Vụ Kế hoạch và Đầu tư- Bộ Thương Mại
PHỤ LỤC 6 CÔNG THỨC 40% HÀM LƢỢNG ASEAN: Giá trị nguyên vật liệu bộ phận, Giá trị nguyên vật liệu Các sản phẩm là đầu vào nhập + bộ phận, Các sản phẩm từ các nƣớc không phải thành đầu vào không xác định viên ASEAN (tính theo giá CIF). đƣợc xuất xứ. x 100% < 60% Giá FOB