Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng đầu tư phát triển của nhà nước thông qua chi nhánh Ngân hàng Phát triển Vĩnh Long

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:92

Thêm vào BST

Báo xấu

22
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là dựa vào tình hình thực tiễn trong quá trình thực thi chính sách tín dụng ĐTPT của Nhà nước thông qua Chi nhánh NHPT Vĩnh Long, tác giả sẽ phân tích những nguyên nhân dẫn đến nợ quá hạn, những tồn tại và hạn chế trong việc xử lý rủi ro và từ đó sẽ đề ra giải pháp góp phần hạn chế rủi ro tín dụng ĐTPT của Nhà nước.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng đầu tư phát triển của nhà nước thông qua chi nhánh Ngân hàng Phát triển Vĩnh Long

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM VÕ THANH PHONG GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN CỦA NHÀ NƯỚC THÔNG QUA CHI NHÁNH NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN VĨNH LONG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2007
Môc lôc Trang Më §Çu ………………………………………………………………….. 1 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tμi……………………………………………….. 2 2. Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tμi.............................................................. 2 3. §èi t−îng vμ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tμi........................................... 2 4. C¬ së lý luËn vμ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu……………………………… 3 5. KÕt cÊu cña luËn v¨n………………………………………………... 3 Ch−¬ng . Lý luËn c¬ b¶n vÒ tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc vμ Rñi ro tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc………….. 4 1.1. Kh¸i niÖm vμ b¶n chÊt tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc……………..... 4 1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc…………………….... 4 1.1.2. B¶n chÊt tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc………………………….... 4 1.2. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc vμ nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt gi÷a tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc víi c¸c h×nh thøc tÝn dông kh¸c ......................................................................... 5 1.2.1. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc……... 6 1.2.2. Nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt gi÷a tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc víi c¸c h×nh thøc tÝn dông kh¸c.................................................................. 7 1.3. Vai trß cña tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ............................................................................................. 8 1.3.1. Lμ mét c«ng cô quan träng trong viÖc lμnh m¹nh ho¸ nÒn tμi chÝnh - tiÒn tÖ quèc gia………………………………………….. 8 1.3.2. §iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ………………………………………… 10 1.3.3. N©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t−, xo¸ bá bao cÊp vÒ ®Çu t− . 10 1.3.4. Gãp phÇn thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp më réng ®Çu t− vμ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh………………………………………………... 11 1.4. H×nh thøc ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc........................... 11 1
1.4.1. C¸c h×nh thøc t¹o nguån vèn……………………………………... 11 1.4.1.1. Huy ®éng vèn d−íi h×nh thøc ph¸t hμnh tr¸i phiÕu cña ChÝnh phñ…………………………………………………. 11 1.4.1.2. Nguån vèn vay nî, viÖn trî cña n−íc ngoμi……………. 12 1.4.1.3. Nguån vèn ng©n s¸ch Nhμ n−íc…………………………. 13 1.4.1.4. Nguån vèn thu håi nî hμng n¨m…………………………. 13 1.4.1.5. Vèn tù huy ®éng trªn thÞ tr−êng…………………………. 13 1.4.1.6. Nguån vèn nhËn ñy th¸c cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong vμ ngoμi n−íc……………………………………………... 14 1.4.2. C¸c h×nh thøc sö dông nguån vèn………………………………. 14 1.4.2.1. Cho vay ®Çu t− ph¸t triÓn……………………………….. 14 1.4.2.2. B¶o l·nh tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn…………………….... 14 1.4.2.3. Hç trî sau ®Çu t−……………………………………….. 15 1.5. ChÝnh s¸ch tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc tr−íc vμ sau khi gia nhËp WTO………………………………………………………………...... 16 1.5.1. TÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc tr−íc khi gia nhËp WTO……...... 16 1.5.2. TÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc sau khi gia nhËp WTO………..... 18 1.6. Rñi ro tÝn dông vμ xö lý rñi ro tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc…..... 19 1.6.1. Kh¸i niÖm rñi ro tÝn dông……………………………………...... 19 1.6.2. §iÓm kh¸c biÖt gi÷a rñi ro tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc víi rñi ro tÝn dông NHTM………………………………………………….. 20 1.6.3. Nguyªn t¾c xö lý rñi ro……………………………………….... 21 1.6.4. BiÖn ph¸p xö lý…………………………………………………. 22 1.6.4.1. Gia h¹n nî……………………………………………… 22 1.6.4.2. Khoanh nî………………………………………………. 22 1.6.4.3. MiÔn, gi¶m l·i tiÒn vay……………………………........ 23 1.6.4.4. Xãa nî…………………………………………………… 24 Ch−¬ng 2.Thùc tr¹ng vÒ rñi ro vμ xö lý rñi ro tÝn dông ®TPT cña nhμ n−íc th«ng qua chi nh¸nh nhpt 26 2
vÜnh long ............................................................................................... 2.1. Tæng quan vÒ chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc………….. 26 2.1.1. Mét sè nÐt c¬ b¶n vÒ ®Çu mèi thùc hiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông §TPTcña Nhμ n−íc…………………………………………….. 26 2.1.1.1. §Çu mèi thùc hiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc……………………………………………………. 26 2.1.1.2. §Æc ®iÓm cña Ng©n hμng ph¸t triÓn ViÖt Nam……….... 27 2.1.2. C¬ chÕ cho vay tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc vμ sù kh¸c nhau gi÷a tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc víi tÝn dông NHTM…………. 29 2.1.2.1. C¬ chÕ cho vay tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc…………... 29 2.1.2.2. Sù kh¸c nhau gi÷a tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc víi tÝn dông NHTM…………………………………………….. 31 2.1.3. T×nh h×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT th«ng qua NHPT VN …………………………………………………………….. 34 2.1.3.1. Nh÷ng mÆt ®· ®¹t ®−îc…………………………………. 34 2.1.3.2. Nh÷ng h¹n chÕ………………………………………… 36 2.2. T×nh h×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc th«ng qua Chi nh¸nh NHPT VÜnh Long…………………………………... 37 2.2.1. Kh¸i qu¸t vÒ kinh tÕ VÜnh Long tõ n¨m 2002-2006……………... 37 2.2.1.1. Kh¸i qu¸t vÒ VÜnh Long……………………………….. 37 2.2.1.2. T×nh h×nh kinh tÕ VÜnh Long tõ n¨m 2002-2006………..... 38 2.2.2. T×nh h×nh cho vay vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc th«ng qua Chi nh¸nh NHPT VÜnh Long tõ n¨m 2002-2006……………….. 39 2.2.2.1. Doanh sè cho vay tõ n¨m 2002-2006…………………...... 39 2.2.2.2. T×nh h×nh thu nî tõ n¨m 2002-2006…………………...... 42 2.2.2.3. T×nh h×nh d− nî vay tõ n¨m 2002-2006………………. 43 2.3. Thùc tr¹ng vÒ rñi ro vμ xö lý rñi ro tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc th«ng qua Chi nh¸nh NHPT VÜnh Long tõ n¨m 2002-2006 . 43 2.3.1. T×nh h×nh nî qu¸ h¹n vμ nguyªn nh©n dÉn ®Õn nî qu¸ h¹n........... 43 2.3.1.1. T×nh h×nh nî qu¸ h¹n........................................................... 43 3
2.3.1.2. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn nî qu¸ h¹n....................................... 45 2.3.1.2.1 Nh÷ng nguyªn nh©n xuÊt ph¸t tõ chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ……………………………………………… 45 a. TiÕn ®é xö lý rñi ro chem…………………………..... 45 b. NHPT VN ch−a ®−îc chñ ®éng trong viÖc xö lý rñi ro. 46 c.NHPT VN ch−a cã biÖn ph¸p khuyÕn khÝch vμ xö lý c¸c ®¬n vÞ vay vèn theo ch−¬ng tr×nh cña ChÝnh phñ tr¶ 46 nî……………………………………………………. d. Nh÷ng h¹n chÕ cña chÝnh s¸ch cho vay………………. 47 2.3.1.2.2 Nh÷ng nguyªn nh©n xuÊt ph¸t tõ NHPT VN vμ Chi nh¸nh NHPT VÜnh Long……………………………. 49 a. Sù phøc t¹p cña quy chÕ, quy tr×nh cho vay ……......... 49 b. Nh÷ng yÕu kÐm trong chÝnh s¸ch marketing …............ 49 c. Nh÷ng yÕu kÐm trong viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n…………... 51 d. ViÖc kiÓm tra, kiÓm so¸t néi bé ch−a chÆt chÏ ……….. 51 e. TiÕn ®é xö lý nî qu¸ h¹n cßn chËm................................. 52 2.3.1.2.3 Nh÷ng v−íng m¾t trong viÖc xö lý tμi s¶n thÕ chÊp.................................................................................... 53 a. §èi víi nh÷ng tμi s¶n b¶o ®¶m bªn mua kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n ngay ®Ó thu håi nî................................ 53 b. §èi víi nh÷ng tμi s¶n lμ quyÒn sö dông ®Êt vμ tμi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt.................................................................. 54 2.3.2. §¸nh gi¸ t×nh h×nh xö lý rñi ro tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc th«ng qua Chi nh¸nh NHPT VÜnh Long......................................... 55 2.3.2.1. Nh÷ng mÆt ®· ®¹t ®−îc...................................................... 55 2.3.2.2. Nh÷ng tån t¹i vμ h¹n chÕ trong viÖc xö lý rñi ro. .......... 57 Ch−¬ng 3. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ rñi ro tÝn dông §TPt cña Nhμ n−íc th«ng qua chi nh¸nh NHPT VÜnh Long ............................................................................................. 59 3.1. §Þnh h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tØnh VÜnh Long tõ nay 4
®Õn n¨m 2010 ………………………………………………………. 59 3.1.1. Môc tiªu chung…………………………………………………… 59 3.1.2. C¸c chØ tiªu chñ yÕu ph¶i ®¹t tõ nay ®Õn n¨m 2010……………… 59 3.1.3. NhiÖm vô cô thÓ vμ gi¶i ph¸p chñ yÕu trong lÜnh vùc kinh tÕ......... 60 3.2. §Þnh h−íng vμ môc tiªu chiÕn l−îc cña viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc th«ng qua NHPT VN tõ nay ®Õn n¨m 2010……………………………………………………………… 60 3.2.1. §Þnh h−íng……………………………………………………… 61 3.2.2. Môc tiªu…………………………………………………………. 62 3.3. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m h¹n chÕ rñi ro tÝn dông §TPT trªn ®Þa bμn tØnh VÜnh Long…………………………………………...................... 62 3.3.1. Nh÷ng gi¶i ph¸p liªn quan ®Õn ChÝnh phñ trong viÖc ban hμnh chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT………………………………………. 62 3.3.1.1. T¨ng c−êng c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t NHPT VN 62 3.3.1.2. Cho phÐp NHPT VN linh ho¹t trong viÖc ¸p dông c¸c h×nh thøc b¶o ®¶m tiÒn vay…………………………………… 63 3.3.1.3. §Èy nhanh tiÕn ®é xö lý rñi ro vμ cho phÐp NHPT VN chñ ®éng trong viÖc xö lý rñi ro………………………………. 63 3.3.1.3.1 §Èy nhanh tiÕn ®é xö lý rñi ro………………… 63 3.1.1.3.2 Cho phÐp NHPT VN chñ ®éng trong viÖc xö lý rñi ro……………………………………………………. 64 3.3.1.4. §iÒu chØnh chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc phï hîp víi yªu cÇu cña qu¸ tr×nh héi nhËp………………… 65 3.3.1.5. §¬n gi¶n ho¸ mét sè thñ tôc trong viÖc vay vèn……….. 65 3.3.1.6. §iÒu chØnh l·i suÊt cho vay vμ xem xÐt cho vay vèn l−u ®éng…………………………………………………….. 66 3.3.1.6.1 §iÒu chØnh l·i suÊt cho vay……………………. 66 3.3.1.6.2 Xem xÐt cho vay vèn l−u ®éng…………………. 66 3.3.2. Nh÷ng gi¶i ph¸p liªn quan ®Õn NHPT ViÖt Nam……………….. 67 3.3.2.1. Sím ban hμnh quy tr×nh phßng ngõa vμ xö lý rñi ro …….. 67 5
3.2.2.2. CÇn ph¸t huy hiÖu qu¶ cña trung t©m phßng ngõa vμ xö lý 67 rñi ro……………………………………………………. 3.3.2.3. NHPT VN cÇn t¹o tÝnh chñ ®éng cho Chi nh¸nh……...... 69 3.3.3. Nh÷ng gi¶i ph¸p liªn quan ®Õn NHPT VN vμ Chi nh¸nh NHPT VÜnh Long……………………………………………………… 69 3.3.3.1. §¬n gi¶n vμ c«ng khai quy tr×nh cho vay cho vay……... 69 3.3.3.2. §Èy m¹nh c«ng t¸c marketing vÒ NHPT ®Ó thu hót kh¸ch hμng……………………………………………………… 71 3.3.3.3. Hoμn thiÖn c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t néi bé…………... 72 3.3.3.4. N©ng cao chÊt l−îng nguån nh©n lùc trong hÖ thèng NHPT VN………………………………………………. 73 3.3.3.4.1 N©ng cao chÊt l−îng c«ng t¸c tuyÓn dông nh©n sù………………………………………………………… 74 3.3.3.4.2 T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸n bé n©ng cao tr×nh ®é………………………………………………….. 75 3.3.3.4.3 Cã chÕ ®é ®·i ngé hîp lý………………………. 76 3.3.4.5. N©ng cao chÊt l−îng thÈm ®Þnh dù ¸n…………………… 76 3.3.4. Nh÷ng gi¶i ph¸p liªn quan ®Õn Chi nh¸nh NHPT VÜnh Long..... 77 3.3.4.1. T¨ng c−êng c«ng t¸c gi¸m s¸t tÝn dông…………………. 77 3.3.4.2. §Èy nhanh tiÕn ®é xö lý nî qu¸ h¹n…………………….... 78 3.3.4.3. T¨ng c−êng c¸c mèi quan hÖ víi c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ë ®Þa ph−¬ng……………………………………… 80 3.3.5. Nh÷ng gi¶i ph¸p liªn quan ®Õn c¸c Bé, Ngμnh cã liªn quan……. 80 3.3.5.1. CÇn t¹o tÝn chñ ®éng cho c¸c tæ chøc tÝn dông, NHPT VN trong viÖc xö lý tμi s¶n ®¶m b¶o tiÒn vay……………….. 81 3.3.5.2. CÇn cã biÖn ph¸p khuyÕn khÝch c¸c dù ¸n do ng©n s¸ch ®Þa ph−¬ng vay sím tr¶ nî theo H§TD…………………. 81 3.3.5.3. Sím ban hμnh quy ®Þnh b¾t buéc c¸c b¸o c¸o tμi chÝnh cña doanh nghiÖp ph¶i ®−îc kiÓm to¸n………………….. 82 KÕt luËn…………………………………………………………….. 83 Tμi liÖu tham kh¶o 85 6
Danh môc c¸c ký hiÖu, ch÷ viÕt t¾t TT Ký hiÖu, ch÷ viÕt t¾t DiÔn gi¶i 1 DNNN Doanh nghiÖp nhμ n−íc 2 §TPT §Çu t− ph¸t triÓn 3 NHPT Ng©n hμng ph¸t triÓn 4 NHPT VN Ng©n hμng ph¸t triÓn ViÖt Nam 5 NHTM Ng©n hμng th−¬ng m¹i 6 NSNN Ng©n s¸ch nhμ n−íc 7 Quü HTPT Quü hç trî ph¸t triÓn 8 TCTD Tæ chøc tÝn dông 9 WTO World Trade Organization- Tæ chøc th−¬ng m¹i thÕ giíi 7
Danh môc c¸c biÓu ®å - BiÓu ®å 1: T×nh h×nh t¨ng tr−ëng GDP cña VÜnh Long vμ c¶ n−íc tõ n¨m 2002-2006. - BiÓu ®å 2: C¬ cÊu kinh tÕ cña tØnh VÜnh Long tõ n¨m 2002-2006 - BiÓu ®å 3: Doanh sè cho vay tõ n¨m 2002-2006 - BiÓu ®å 4: T×nh h×nh thu nî tõ n¨m 2002-2006 - BiÓu ®å 5: D− nî vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc th«ng qua Chi nh¸nh NHPT VÜnh Long vμ d− nî tÝn dông trªn ®Þa bμn tØnh VÜnh Long - BiÓu ®å 6: T×nh h×nh nî qu¸ h¹n tõ n¨m 2002-2006 - BiÓu ®å 7: Tû lÖ nî qu¸ h¹n tõ n¨m 2002-2006 8
Më §Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tμi Tr−íc ®©y, Nhμ n−íc cÊp vèn cè ®Þnh ®Ó ®Çu t−, cÊp vèn l−u ®éng ®Ó c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng nh−ng khi nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù vay, tù tr¶ vμ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng. Trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi ®ã, Ng©n hμng ph¸t triÓn ViÖt Nam (tr−íc ®©y lμ Quü hç trî ph¸t triÓn - Quü HTPT) lμ mét c«ng cô tμi chÝnh trung gian thùc hiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn (§TPT) cña Nhμ n−íc lμm cho viÖc chuyÓn ®æi cña nÒn kinh tÕ kh«ng bÞ hôt hÉng. §©y lμ mét chñ tr−¬ng ®óng ®¾n kh«ng nh÷ng phï hîp víi qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi mμ cßn phï hîp víi xu h−íng chung cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Trong 6 n¨m qua, chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc do Ng©n hμng ph¸t triÓn ViÖt Nam (NHPT VN) thùc hiÖn, ®· gãp phÇn thu hót thªm nhiÒu nguån vèn cho ®Çu t−, t¹o thªm ®éng lùc ph¸t triÓn cho mét sè ngμnh, lÜnh vùc, s¶n phÈm quan träng thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ, chuyÓn dÞch nhanh c¬ cÊu kinh tÕ cña c¶ n−íc vμ c¸c ®Þa ph−¬ng. Cïng víi c¸c nguån vèn kh¸c cña x· héi, nguån vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc ®· gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu xãa ®ãi, gi¶m nghÌo th«ng qua ®Çu t− x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thñy lîi, giao th«ng n«ng th«n, trong ®ã rÊt chó träng ®Õn viÖc ®Çu t− ph¸t triÓn ë khu vùc miÒn nói, T©y nguyªn vμ vïng s©u, vïng xa. Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®−îc, vÊn ®Ò lμm ®au ®Çu c¸c nhμ qu¶n lý trong viÖc thùc thi chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc trong thêi gian qua còng nh− hiÖn nay lμ tû lÖ nî qu¸ h¹n ngμy cμng cao, nguy c¬ tæn thÊt nguån vèn ngμy cμng gia t¨ng. Ho¹t ®éng cña NHPT VN kh«ng v× môc tiªu lîi nhuËn nh−ng dùa trªn nguyªn t¾c ®¶m b¶o hoμn vèn vμ bï ®¾p chi phÝ. Do ®ã, viÖc t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó h¹n chÕ phÇn nμo nh÷ng rñi ro trong qu¸ 9
tr×nh thùc thi chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc, gãp phÇn gi¶m thiÓu møc th©m hôt ng©n s¸ch nhμ n−íc lμ vÊn ®Ò rÊt cÊp thiÕt hiÖn nay. Víi mong muèn ®−îc gãp thªm mét lêi gi¶i vÒ vÊn ®Ò cÊp thiÕt nμy, t¸c gi¶ ®· t©m huyÕt lùa chän ®Ò tμi “Gi¶i ph¸p h¹n chÕ rñi ro tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc th«ng qua Chi nh¸nh Ng©n hμng ph¸t triÓn VÜnh Long. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tμi Dùa vμo t×nh h×nh thùc tiÔn trong qu¸ tr×nh thùc thi chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc th«ng qua Chi nh¸nh NHPT VÜnh Long, t¸c gi¶ sÏ ph©n tÝch nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn nî qu¸ h¹n, nh÷ng tån t¹i vμ h¹n chÕ trong viÖc xö lý rñi ro vμ tõ ®ã sÏ ®Ò ra gi¶i ph¸p gãp phÇn h¹n chÕ rñi ro tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc. 3. §èi t−îng vμ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tμi * §èi t−îng nghiªn cøu cña luËn v¨n: - Lý luËn vÒ tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc vμ rñi ro tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc. - §¸nh gi¸ thùc tr¹ng vÒ rñi ro vμ xö lý rñi ro trong qu¸ tr×nh thùc thi chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc th«ng qua Chi nh¸nh NHPT VÜnh Long. - Dùa trªn thùc tr¹ng vÒ rñi ro vμ xö lý rñi ro sÏ ®Ò ra gi¶i ph¸p gãp phÇn h¹n chÕ rñi ro tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc th«ng qua Chi nh¸nh NHPT VÜnh Long. * Ph¹m vi nghiªn cøu: §Ò tμi nghiªn cøu nh÷ng rñi ro vμ xö lý rñi ro trong qu¸ tr×nh thùc thi chÝnh s¸ch cho vay vèn tÝn dông §TPT trung vμ dμi h¹n cña Nhμ n−íc th«ng 10
qua Chi nh¸nh NHPT VÜnh Long (tr−íc ®©y lμ Chi nh¸nh Quü HPT VÜnh Long). 4. C¬ së lý luËn vμ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu - LuËn v¨n sö dông ph−¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng vμ duy vËt lÞch sö lμm ph−¬ng ph¸p luËn c¬ b¶n. - Sö dông c¸c sè liÖu thèng kª ®Ó ph©n tÝch, so s¸nh, tham kh¶o ý kiÕn c¸c chuyªn gia ®Ó rót ra kÕt luËn vÒ gi¶i ph¸p. 5. KÕt cÊu cña luËn v¨n Ngoμi phÇn më ®Çu vμ kÕt luËn, luËn v¨n sÏ ®−îc tr×nh bμy theo 3 ch−¬ng gåm: - Ch−¬ng 1: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc vμ rñi ro tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc. - Ch−¬ng 2: Thùc tr¹ng vÒ rñi ro vμ xö lý rñi ro tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc th«ng qua Chi nh¸nh NHPT VÜnh Long. - Ch−¬ng 3: Gi¶i ph¸p h¹n chÕ rñi ro tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc th«ng qua Chi nh¸nh NHPT VÜnh Long. 11
Ch−¬ng 1. Lý luËn c¬ b¶n vÒ tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc vμ Rñi ro tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc 1.1. Kh¸i niÖm vμ b¶n chÊt tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc 1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc TÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc lμ mét h×nh thøc tÝn dông nhμ n−íc nh»m thùc hiÖn môc tiªu ®Çu t− cho ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, thÓ hiÖn c¸c ho¹t ®éng vay tr¶ gi÷a mét bªn nhμ n−íc víi c¸c t¸c nh©n ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ. Kh¸c víi lo¹i h×nh tÝn dông kh¸c, tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc kh«ng phôc vô cho c¸c môc tiªu kinh tÕ ®¬n thuÇn mμ nh»m vμo c¸c môc tiªu réng h¬n, võa cã tÝnh chÊt kinh tÕ, võa cã tÝnh chÊt x· héi, thùc hiÖn vai trß ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhμ n−íc trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. 1.1.2. B¶n chÊt tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc Gièng nh− c¸c h×nh thøc tÝn dông kh¸c, tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc kh«ng chØ gióp tËp trung ®−îc nguån vèn cÇn thiÕt - nÒn t¶ng cho Nhμ n−íc tiÕn hμnh ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ mμ cßn cã t¸c dông n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông, b¶o toμn vμ ph¸t triÓn ®−îc nguån vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc. Th«ng qua ®ã, Nhμ n−íc cã thÓ më réng vμ chñ ®éng trong vÊn ®Ò ®Çu t− ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc lμ mét h×nh thøc tÝn dông ®Æc biÖt v× tÝnh kinh tÕ cña tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc kh«ng ph¶i lμ tÝnh kinh tÕ ®¬n thuÇn mμ nã cã ®Æc tÝnh sau: - §Æc tÝnh kinh tÕ vÜ m«: TÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc sÏ tËp trung vμo c¸c lÜnh vùc then chèt, cã vai trß quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n c¶ n−íc, hoÆc mét ngμnh, mét vïng, mét khu vùc. - §Æc tÝnh x· héi: TÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc sÏ tËp trung vμo c¸c lÜnh vùc mμ tÝn dông th−¬ng m¹i víi môc tiªu hμng ®Çu lμ lîi nhuËn kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®−îc (do hiÖu qu¶ trùc tiÕp cña nhμ ®Çu t− kh«ng ®−îc ®¶m b¶o, hoÆc 12
quy m« qu¸ lín, thêi gian thu håi vèn ®Çu t− dμi...) ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi cña ®Êt n−íc nh− gi¶i quyÕt viÖc lμm, xãa ®ãi gi¶m nghÌo, ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ... Víi c¸c ®Æc tÝnh kinh tÕ vμ x· héi võa nªu trªn, tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: - Môc tiªu cña tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc lμ phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý, ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m« cña Nhμ n−íc. - Nguån vèn cho vay ®Ó ®Çu t− lμ vèn cña NSNN ®−îc c©n ®èi ®Ó cho vay ®Çu t− hoÆc nguån vèn huy ®éng theo kÕ ho¹ch cña Nhμ n−íc ®Ó phôc vô theo chñ tr−¬ng cña Nhμ n−íc. - §èi t−îng cho vay cña tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc lμ c¸c ®èi t−îng theo c¸c ch−¬ng tr×nh, môc tiªu ®Þnh h−íng, chñ tr−¬ng ®Çu t− cña Nhμ n−íc, theo chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« nh»m chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n theo h−íng ®· ®−îc quy ®Þnh trong chiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. - L·i suÊt cho vay cña tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc lμ l·i suÊt −u ®·i do Nhμ n−íc ®iÒu tiÕt phï hîp víi yªu cÇu, ®Æc ®iÓm cô thÓ cña ®Êt n−íc vμ chñ tr−¬ng khuyÕn khÝch ®Çu t− ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n−íc trong tõng thêi kú. - Tæ chøc tÝn dông lμm nhiÖm vô qu¶n lý vμ cho vay ®Çu t− lμ hÖ thèng nh÷ng ®¬n vÞ, c¬ quan chuyªn m«n cña Nhμ n−íc, ®−îc thμnh lËp theo quyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ. Nh− vËy, tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc võa cã néi dung kinh tÕ võa cã néi dung chÝnh trÞ vμ x· héi. Sù kÕp hîp hμi hßa gi÷a lîi Ých kinh tÕ, chÝnh trÞ vμ x· héi cña Nhμ n−íc chÝnh lμ b¶n chÊt cña tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc. 1.2. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc vμ nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt gi÷a tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc víi c¸c h×nh thøc tÝn dông kh¸c 13
1.2.1. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng lu«n cã nh÷ng −u vμ khuyÕt ®iÓm nhÊt ®Þnh. Do ®ã, ®Ó ®¶m b¶o nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn bÒn v÷ng cÇn ph¶i cã sù can thiÖp cña Nhμ n−íc ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ nh»m h¹n chÕ nh÷ng khuyÕt ®iÓm vμ ph¸t huy nh÷ng −u ®iÓm vèn cã cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. §Ó thùc hiÖn vai trß ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ, Nhμ n−íc th−êng sö dông c¸c c«ng cô tμi chÝnh vèn cã nh− thuÕ, phÝ, chi NSNN... . Ngoμi ra, Nhμ n−íc cßn thùc hiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông −u ®·i ®Ó hç trî cho c¸c doanh nghiÖp trong c¸c lÜnh vùc träng yÕu, then chèt cña nÒn kinh tÕ hoÆc nh÷ng lÜnh vùc ho¹t ®éng cã tÝnh chÊt x· héi (c«ng Ých). Tïy theo ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ, ®Æc ®iÓm kinh tÕ tõng thêi kú vμ yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n−íc trong tõng giai ®o¹n mμ Nhμ n−íc cã sù hç trî kh¸c nhau. Thùc tÕ, ë hÇu hÕt c¸c n−íc ®· ph¸t triÓn cho thÊy trong giai ®o¹n ®Çu ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ®Òu cã nh÷ng chÝnh s¸ch, c¬ chÕ hç trî nh»m thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ®Çu t− cho nh÷ng ngμnh, vïng kinh tÕ träng ®iÓm cã t¸c ®éng chi phèi tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña quèc gia còng nh− hç trî n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña mét sè ngμnh, vïng khã kh¨n trªn thÞ tr−êng trong n−íc vμ quèc tÕ. Do vËy, sù h×nh thμnh chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc lμ mét ®ßi hái kh¸ch quan, tÊt yÕu trong ®Çu t− c¬ b¶n cña ChÝnh phñ trong mét giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi n−íc. MÆt kh¸c, ®èi víi c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn nh− ë n−íc ta, c¬ së h¹ tÇng rÊt l¹c hËu vμ tiÒm lùc tμi chÝnh cña c¸c thÓ chÕ kinh tÕ cßn thÊp nªn vai trß ®iÒu tiÕt kinh tÕ cña Nhμ n−íc trong lóc nμy lμ rÊt cÊp thiÕt v× ph¶i x©y dùng nÒn t¶ng c¬ së h¹ tÇng cÇn thiÕt cho nÒn kinh tÕ vμ phÇn nμo hç trî cho c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l−îng hμng hãa, gãp phÇn gi¶m chi phÝ ®Çu vμo, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, duy tr× thÞ tr−êng truyÒn thèng vμ tiÕp cËn thÞ tr−êng míi, ®Æc biÖt lμ c¸c mÆt hμng cã sù c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ tr−êng quèc tÕ. §ång thêi hç trî cho nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng trªn ®Þa bμn khã kh¨n trong thêi gian nhÊt ®Þnh nh»m ph¸t 14
triÓn kinh tÕ, æn ®Þnh chÝnh trÞ x· héi, t¹o ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ vïng khã kh¨n, t¹o thÕ æn ®Þnh chung cña quèc gia. Tuy nhiªn, tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc còng cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh nh− do nguån vèn tÝch lòy quèc gia cã h¹n, nªn viÖc t¨ng c−êng huy ®éng nguån vèn cho tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc sÏ h¹n chÕ nguån vèn tÝn dông phi nhμ n−íc. Bªn c¹nh ®ã, viÖc tån t¹i nhiÒu nhu cÇu huy ®éng vèn trong nÒn kinh tÕ cã thÓ ®Èy mÆt b»ng l·i suÊt, qua ®ã ®éi chi phÝ s¶n xuÊt lªn, h¹n chÕ kh¶ n¨ng c¹nh tranh vμ cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn mÆt b»ng gi¸. ViÖc thùc hiÖn c¬ chÕ tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc víi nh÷ng −u ®·i nhÊt ®Þnh cã thÓ g©y ra t×nh tr¹ng c¹nh tranh kh«ng b×nh ®¼ng, bãp mÐo thÞ tr−êng vμ cã thÓ vi ph¹m c¸c nguyªn t¾c mμ ViÖt Nam ®· cam kÕt trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Nh− vËy, viÖc thiÕt lËp chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc ®Ó hç trî ®Çu t− trong nh÷ng lÜnh vùc mμ Nhμ n−íc cÇn khuyÕn khÝch lμ rÊt cÇn thiÕt. Tuy nhiªn, vÊn ®Ò quan träng lμ chÝnh s¸ch hç trî ph¶i ®−îc thiÕt lËp sao cho phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, ph¶i tu©n thñ nh÷ng quy ®Þnh cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, ®Æc biÖt lμ nh÷ng quy ®Þnh cña WTO. Cã nh− vËy, ChÝnh s¸ch tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc míi ®−a n−íc ta ph¸t triÓn lªn tÇm cao míi. 1.2.2. Nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt gi÷a tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc víi c¸c h×nh thøc tÝn dông kh¸c Sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hμng hãa ®· lμm xuÊt hiÖn nhiÒu lo¹i h×nh tÝn dông kh¸c nhau nh− tÝn dông th−¬ng m¹i, tÝn dông ng©n hμng, tÝn dông quèc tÕ, tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc. §iÓm gièng nhau cña c¸c lo¹i h×nh tÝn dông nμy lμ ho¹t ®éng dùa trªn nguyªn t¾c vay tr¶. Tuy nhiªn, tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc cã nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt so víi c¸c lo¹i h×nh tÝn dông kh¸c nh− sau: - TÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc g¾n liÒn víi viÖc ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ vÜ m« vμ vÊn ®Ò qu¶n lý hμnh chÝnh theo chñ tr−¬ng cña Nhμ n−íc. 15
- §èi t−îng ®Çu t− b»ng nguån vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc tËp trung vμo c¸c lÜnh vùc kinh tÕ then chèt, cÇn thiÕt cã t¸c ®éng ®Õn t¨ng tr−ëng kinh tÕ nh−ng theo c¬ chÕ thÞ tr−êng c¸c thμnh phÇn kinh tÕ kh¸c kh«ng ®¶m nhËn ®−îc v× møc ®é sinh lîi thÊp, nguån vèn lín, thêi h¹n ®Çu t− dμi... nªn ph¶i g¾n víi nh÷ng −u ®·i nhÊt ®Þnh nh− l·i suÊt cho vay thÊp, sè vèn cho vay lín... - TÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc cã tÝnh lÞch sö, th−êng tån t¹i vμ ph¸t triÓn trong giai ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n−íc, khi nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ph¸t triÓn, c¸c nhμ ®Çu t− ®· quen víi c¸c ho¹t ®éng c¹nh tranh...th× vai trß can thiÖp, ®iÒu tiÕt cña Nhμ n−íc gi¶m, nªn ph¹m vi tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc thu hÑp l¹i chuyÓn sang tÝn dông th−¬ng m¹i. - §èi t−îng cho vay cña tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc do Nhμ n−íc x¸c ®Þnh vμ ph¶i tu©n thñ theo kÕ ho¹ch ®Çu t− cña Nhμ n−íc. 1.3. Vai trß cña tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ 1.3.1. Lμ mét c«ng cô quan träng trong viÖc lμnh m¹nh hãa nÒn tμi chÝnh - tiÒn tÖ quèc gia §èi víi lÜnh vùc tμi chÝnh, tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc cã t¸c dông tÝch cùc trong viÖc t¹o dùng vμ ph©n bæ nguån vèn mét c¸ch hiÖu qu¶ cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t− thuéc tr¸ch nhiÖm cña tμi chÝnh quèc gia. ViÖc tËp trung vμ ph©n bæ nguån vèn lu«n lμ hai mÆt cña mét vÊn ®Ò, cã t¸c dông hç trî, thóc ®Èy nhau cïng ph¸t triÓn. NÕu viÖc sö dông nguån vèn kh«ng cã hiÖu qu¶ d−íi h×nh thøc cÊp ph¸t th× kh¶ n¨ng huy ®éng nguån vèn vμ can thiÖp vμo nÒn kinh tÕ cña Nhμ n−íc rÊt h¹n chÕ. NÕu huy ®éng vèn b»ng c¸c h×nh thøc t¨ng thuÕ, phÝ, lÖ phÝ... th× kh«ng nh÷ng môc ®Ých huy ®éng nguån vèn khã cã thÓ ®¹t ®−îc, mμ nÒn s¶n xuÊt cã thÓ bÞ bãp mÐo. Trong c¶ hai tr−êng hîp, sù ph¸t triÓn cña nÒn tμi chÝnh quèc gia ®Òu bÞ ®e däa. Ng−îc l¹i, vÊn ®Ò ®−îc gi¶i quyÕt mét c¸ch hiÖu qu¶ b»ng c¬ chÕ tÝn dông. TÝnh chÊt ®ßn bÈy ®i tõ c¬ chÕ 16
sö dông nguån vèn hiÖu qu¶ tíi ho¹t ®éng huy ®éng vèn. Trªn thÞ tr−êng, ®éng c¬ ®Çu t− vμo tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc còng ®−îc t¨ng lªn do c¸c nguy c¬ vÒ l¹m ph¸t tiÒm Èn (h×nh thμnh do vÊn ®Ò chi tμi chÝnh quèc gia kh«ng hiÖu qu¶, tiÒn tÖ ho¸ th©m hôt ng©n s¸ch...) kh«ng cßn n÷a. Nh− vËy, tÝnh c−ìng chÕ trong ho¹t ®éng vay m−în cña Nhμ n−íc trªn thÞ tr−êng kh«ng cÇn thiÕt n÷a. Thùc tÕ, víi c¸c c«ng cô nî cña Nhμ n−íc hiÖn nay nh− tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu,..., Nhμ n−íc ®· cã thÓ tËp trung mét c¸ch nhanh chãng khèi l−îng vèn theo yªu cÇu víi thêi h¹n dμi vμ chi phÝ kh«ng cao. Kh¶ n¨ng nμy sÏ gióp Nhμ n−íc chñ ®éng trong viÖc ®iÒu tiÕt vÜ m«, thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ, kÐo theo sù c¶i thiÖn tiÒm lùc tμi chÝnh quèc gia. MÆt kh¸c, viÖc ra ®êi c¬ chÕ tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc cßn lμ mét nh©n tè quan träng trªn thÞ tr−êng tμi chÝnh, ®ã lμ sù ph¸t triÓn cña thÞ tr−êng chøng kho¸n vμ cña khu vùc c¸c thÓ chÕ tμi chÝnh phi ng©n hμng (c«ng ty b¶o hiÓm, c«ng ty tμi chÝnh, quü ®Çu t−...). Kh«ng chØ ho¹t ®éng huy ®éng vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc lμm ph¸t triÓn thÞ tr−êng chøng kho¸n, mμ t¸c dông ®ßn bÈy ®i tõ hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông nguån vèn b»ng c¬ chÕ tÝn dông ®· t¹o ra tÝnh an toμn cho chøng kho¸n ChÝnh phñ, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng huy ®éng vèn nãi riªng vμ thÞ tr−êng vèn nãi chung. ChØ cã tÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng ®Çu t− b»ng nguån vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc míi t¹o ra ®−îc nguån vèn ®Ó trang tr¶i c¸c nghÜa vô nî, xãa bá hoμn toμn c¬ chÕ tiÒn tÖ hãa th©m hôt ng©n s¸ch, lo¹i bá nguy c¬ l¹m ph¸t tiÒm Èn, b¶o ®¶m gi¸ trÞ cña ®ång tiÒn, lóc ®ã viÖc huy ®éng nguån vèn dμi h¹n míi tån t¹i vμ ph¸t triÓn ®−îc. §èi víi lÜnh vùc tiÒn tÖ, vai trß cña tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc còng hÕt søc quan träng. ViÖc xãa bá c¬ chÕ tiÒn tÖ hãa th©m hôt ng©n s¸ch lμ nÒn t¶ng cho viÖc lμnh m¹nh hãa khu vùc tiÒn tÖ - ng©n hμng, gãp phÇn duy tr× sù æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång néi tÖ. MÆt kh¸c, sù ra ®êi cña tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc lμ c¬ së ®Ó t¸ch c¸c ho¹t ®éng tÝn dông mang tÝnh kinh tÕ x· héi ra khái ho¹t ®éng cã tÝnh th−¬ng m¹i cña khu vùc trung gian tμi chÝnh, chuyÓn ho¹t 17
®éng kinh doanh cña c¸c tæ chøc trung gian tμi chÝnh sang c¬ chÕ h¹ch to¸n kinh doanh hoμn toμn. ViÖc t¸ch b¹ch tÝn dông chÝnh s¸ch vμ tÝn dông ng©n hμng cã t¸c dông tÝch cùc trong viÖc h¹n chÕ rñi ro cña c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i. NÕu c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i bÞ buéc ph¶i cung cÊp qu¸ søc c¸c kho¶n tÝn dông trung vμ dμi h¹n th× kh¶ n¨ng c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i kh«ng ®¸p øng ®−îc c¸c nhu cÇu chi tr¶ tiÒn göi cã thÓ x¶y ra vμ sÏ vi ph¹m nguyªn t¾c huy ®éng vèn cña c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i. 1.3.2. §iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ Môc tiªu cña tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc lμ thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ - vai trß cña Nhμ n−íc trong nÒn kinh tÕ hçn hîp. §Ó cã thÓ gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò nμy, tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc mét mÆt ph¶i tËp trung vμo nh÷ng lÜnh vùc, ngμnh nghÒ cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng, nh»m trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp l«i kÐo c¸c t¸c nh©n thÞ tr−êng ph¸t triÓn c¸c lÜnh vùc, ngμnh nghÒ, ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ theo h−íng mong muèn. MÆt kh¸c, tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc sÏ tËp trung vμo c¸c ngμnh nghÒ, lÜnh vùc c«ng nghÖ míi, cã t¸c dông thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng s¶n phÈm x· héi nh»m c¶i thiÖn ®êi sèng, rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi c¸c n−íc, còng nh− kh«ng tôt hËu hoÆc ®i lÖch h−íng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi vμ khu vùc. 1.3.3. N©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t−, xãa bá bao cÊp vÒ ®Çu t− N©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®Çu t− lμ vÊn ®Ò tiªn quyÕt ®èi víi tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc. Nh− phÇn trªn võa ®Ò cËp chØ cã hiÖu qu¶ cña c¸c dù ¸n tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc míi t¹o nÒn t¶ng cho sù ph¸t triÓn cña c¸c ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc nãi riªng, thÞ tr−êng nî cña ChÝnh phñ vμ thÞ tr−êng tμi chÝnh nãi chung. §Ó ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t−, c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch qu¶n lý tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc ®−a ra ph¶i chÆt chÏ nh»m kiÓm tra, gi¸m s¸t tr−íc vμ trong khi cho vay mét c¸ch nghiªm ngÆt. D−íi ¸p lùc nμy, buéc c¸c chñ ®Çu t− ph¶i chøng minh hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi, kh¶ 18
n¨ng hoμn tr¶ nî vay (gèc vμ l·i) do dù ¸n mang l¹i ®ång thêi chÞu sù gi¸m s¸t chÆt chÏ cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nguån vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc. MÆt kh¸c, viÖc quy ®Þnh tμi s¶n ®¶m b¶o tiÒn vay vμ møc vèn tù cã cña chñ ®Çu t− còng cã t¸c dông tÝch cùc ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t− vμ thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî cña chñ ®Çu t−. Khi ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc ngμy cμng ph¸t triÓn th× c¸c ho¹t ®éng bao cÊp vÒ chi ®Çu t− sÏ gi¶m dÇn. NÕu nh− kh«ng cã c¬ chÕ tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc th× mäi kho¶n chi ®Çu t− tõ NSNN sÏ ®−îc thùc hiÖn b»ng c¬ chÕ cÊp ph¸t vμ viÖc kh«ng rμng buéc nghÜa vô tr¶ nî sÏ kh«ng t¹o ra c¸c ®éng c¬ thùc hiÖn mét c¸ch hiÖu qu¶ ®èi víi chñ ®Çu t−. Bªn c¹nh ®ã, so víi c¬ chÕ cÊp ph¸t, c¬ chÕ tÝn dông lμm cho kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ cña Nhμ n−íc t¨ng lªn nhê quy m« nguån vèn dμnh cho ®Çu t− ph¸t triÓn ®−îc c¶i thiÖn khi c¸c kho¶n cho vay ®−îc thu håi. 1.3.4. Gãp phÇn thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp më réng ®Çu t− vμ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh ViÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng thiÕt yÕu cho s¶n xuÊt hoÆc ph¸t triÓn mét sè kh©u nμo ®ã cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tõ nguån tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc sÏ gãp phÇn lμm h¹ gi¸ thμnh s¶n xuÊt, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr−êng. Tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thu hót vμ l«i kÐo c¸c thμnh phÇn kinh tÕ tham gia c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, gióp cho doanh nghiÖp më réng s¶n xuÊt kinh doanh. MÆt kh¸c, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc thuéc diÖn ®−îc h−ëng chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc sÏ cã ®iÒu kiÖn ®Çu t− míi hoÆc ®æi míi thiÕt bÞ vμ c«ng nghÖ, t¨ng quy m« s¶n xuÊt... 1.4. H×nh thøc ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc 1.4.1. C¸c h×nh thøc t¹o nguån vèn 1.4.1.1. Huy ®éng vèn d−íi h×nh thøc ph¸t hμnh tr¸i phiÕu cña ChÝnh phñ Ph¸t hμnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ lμ mét c¸ch t¹o nguån vèn hiÖu qu¶ trong viÖc ®iÒu tiÕt kinh tÕ nãi chung, còng nh− trong ho¹t ®éng tÝn dông 19