Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam tại TP.HCM trong giai đoạn hội nhập quốc tế

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:73

Thêm vào BST

Báo xấu

12
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn đã nghiên cứu các vấn đề về hội nhập quốc tế trong lĩnh vực ngân hàng, phân tích thực trạng các ngân hàng TMCP tại Việt Nam nói chung và tại TP.HCM nói riêng và đề ra các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng TMCP Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam tại TP.HCM trong giai đoạn hội nhập quốc tế

-1- Bé gi¸o dôc Vμ §μO T¹O Tr−êng ®¹i häc kinh tÕ tp. Hå chÝ minh NGUYÔN VIÖT TH¾NG gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i cæ phÇn viÖt nam t¹i tp.hcm trong giai ®o¹n héi nhËp quèc tÕ Chuyªn ngμnh : kinh tÕ tμi chÝnh ng©n hμng M· sè : 60.31.12 LuËn v¨n th¹c sÜ kinh tÕ ng−êi h−íng dÉn khoa häc: pgs.ts trÇn hoμng ng©n Tp. Hå chi minh – n¨m 2005
-2- môc lôc Trang phô b×a Lêi c¶m ¬n Lêi cam ®oan Danh tõ c¸c ký hiÖu, c¸c ch÷ viÕt t¾t Môc lôc PhÇn më ®Çu Trang 1 1 Lý do chän ®Ò tμi 2 Môc tiªu nghiªn cøu: 3 §èi t−îng vμ ph¹m vi nghiªn cøu 4 Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 5 ý nghÜa cña ®Ò tμi nghiªn cøu Ch−¬ng I: Tæng quan vÒ ng©n hμng th−¬ng m¹i vμ héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hμng. 1.1 Kh¸i niÖm Ng©n hμng Th−¬ng m¹i Trang 3 1.2 Vai trß c¬ b¶n cña Ng©n hμng Th−¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ Trang 3 1.3 C¸c m« h×nh tæ chøc Ng©n hμng Th−¬ng m¹i Trang 4 1.4 Héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hμng Trang 5 1.4.1 Toμn cÇu hãa vμ héi nhËp kinh tÕ: 1.4.2 Kh¸i niÖm héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hμng: 1.4.3 Nh÷ng thμnh tùu cña ViÖt Nam trong viÖc hîp t¸c quèc tÕ trong thêi gian tõ n¨m 1990 ®Õn nay: 1.4.4 Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n vÒ héi nhËp quèc tÕ trong lÜnh vùc ng©n hμng 1.4.5 T¸c ®éng cña héi nhËp quèc tÕ ®èi víi hÖ thèng Ng©n hμng ViÖt Nam 1.4.6 Ch−¬ng tr×nh môc tiªu lé tr×nh ph¸t triÓn dÞch vô ng©n hμng trªn ®Þa bμn TP.HCM giai ®o¹n n¨m 2006-2010.
-3- Ch−¬ng II: Tæng quan vÒ ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hμng TMCP ViÖt Nam t¹i TP.HCM hiÖn nay 2.1 T×nh h×nh kinh tÕ - x· héi vμ hÖ thèng NHTMCP t¹i TP.HCM Trang 21 2.1.1 T×nh h×nh kinh tÕ - x· héi trªn ®Þa bμn TP. HCM 2.1.2 Tæng quan nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc cña hÖ thèng ng©n hμng TP.HCM n¨m 2004 2.2 T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c NHTMCP t¹i TP.HCM hiÖn nay Trang 27 2.2.1 HÖ thèng Ng©n hμng Th−¬ng m¹i trªn ®Þa bμn TP.HCM 2.2.2. Qu¸ tr×nh h×nh thμnh cña hÖ thèng Ng©n hμng TMCP t¹i TP.HCM 2.2.3 Vμi nÐt vÒ c¸c ng©n hμng TMCP cã Héi së chÝnh t¹i TP.HCM 2.3 Nh÷ng tån t¹i c¬ b¶n cña c¸c Ng©n hμng TMCP ViÖt nam Trang 31 3.3.1 VÞ thÕ cña c¸c Ng©n hμng TMCP trªn toμn l·nh thæ ViÖt Nam 3.3.2 Nh÷ng tån t¹i c¬ b¶n cña c¸c ng©n hμng TMCP ViÖt Nam 2.4 Ng©n hμng n−íc ngoμi, ®èi thñ c¹nh tranh chñ yÕu cña c¸c Trang 33 Ng©n hμng TMCP trong héi nhËp 2.4.1 So s¸nh t−¬ng quan lùc l−îng 2.4.2 Xu thÕ c¹nh tranh gi÷a Ng©n hμng n−íc ngoμi vμ ng©n hμng TMCP VN 2.5 Nh÷ng c¬ héi vμ th¸ch thøc cña c¸c Ng©n hμng Trang 36 Th−¬ng m¹i ViÖt nam trong giai ®o¹n héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. 2.5.1 C¬ héi cña c¸c Ng©n hμng Th−¬ng m¹i ViÖt nam 2.5.2 Th¸ch thøc ®èi víi c¸c Ng©n hμng Th−¬ng m¹i ViÖt Nam trong c¹nh tranh vμ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ: Ch−¬ng III: Nh÷ng gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c Ng©n hμng TMCP ViÖt Nam t¹i TP.HCM 3.1 X©y dùng chiÕn l−îc c¹nh tranh, c¶i tæ ng©n hμng mét c¸ch râ rμng Trang 42 3.2 T¨ng vèn tù cã: ph¸t hμnh cæ phiÕu, gäi vèn cæ ®«ng Trang 46 n−íc ngoμi, s¸p nhËp hoÆc mua l¹i ng©n hμng 3.3 C¬ cÊu l¹i tæ chøc ho¹t ®éng Trang 49 3.4 §a d¹ng hãa c¸c s¶n phÈm dÞch vô theo h−íng t¨ng Trang 50
-4- tû träng thu nhËp tõ dÞch vô, gi¶m tû träng thu nhËp tõ tÝn dông. 3.4.1 Mét sè chiÕn l−îc s¶n phÈm gióp Ng©n hμng giμnh ®uîc lîi thÕ c¹nh tranh: 3.4.2 §a h¹ng hãa dÞch vô Ng©n hμng: mét gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Ng©n hμng Th−¬ng m¹i Cæ phÇn: 3.5 Qu¶n lý chÆt chÏ c«ng t¸c tÝn dông vμ ho¹t ®éng cã rñi ro cao. Trang 56 3.6 HiÖn ®¹i hãa c«ng nghÖ ng©n hμng trong mäi ho¹t ®éng Trang 59 lÜnh vùc kinh doanh: 3.7 Më réng vμ n©ng cao chÊt l−îng ®μo t¹o, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Trang 61 3.8 Nhãm gi¶i ph¸p tõ phÝa ChÝnh phñ vμ Ng©n hμng Nhμ n−íc. Trang 64 3.8.1 Nhãm gi¶i ph¸p nh»m b¶o ®¶m m«i tr−êng vμ hç trî an toμn cho ho¹t ®éng cña hÖ thèng NHTMViÖt Nam 3.8.2 C«ng t¸c chÊn chØnh, cñng cè vμ s¾p xÕp l¹i NHTMCP cña NHNN tËp trung vμo mét sè vÊn ®Ò: PhÇn kÕt luËn Trang 67 Tμi liÖu tham kh¶o Trang 68
-5- PhÇn më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tμi: Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lμ mét xu thÕ tÊt yÕu cña thÕ kû 21. ViÖt Nam còng nh− c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c trªn thÕ giíi ®ang nç lùc hßa m×nh vμo dßng héi nhËp. Chñ tr−¬ng héi nhËp, tham gia c¸c tæ chøc kinh tÕ trong khu vùc vμ toμn cÇu, ®Æc biÖt lμ gia nhËp Tæ chøc Th−¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO) trong thêi gian tíi, ®· ®−îc §¶ng vμ ChÝnh Phñ kh¼ng ®Þnh trong c¸c v¨n b¶n, quy ph¹m ph¸p luËt vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp, ng©n hμng ®−îc x¸c ®Þnh lμ mét trong nh÷ng ngμnh dÞch vô quan träng vμ nh¹y c¶m. HÖ thèng ng©n hμng th−¬ng m¹i cæ phÇn tuy cßn non trÎ, chiÕm thÞ phÇn nhá trong toμn bé ho¹t ®éng ng©n hμng ViÖt Nam, nh−ng ®©y lμ hÖ thèng n¨ng ®éng nhÊt trong hÖ thèng ng©n hμng th−¬ng m¹i ViÖt Nam, cã thÓ nhanh chãng thay ®æi thÝch nghi víi nh÷ng yªu cÇu cña qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ, ®Æc biÖt lμ ®èi víi c¸c ng©n hμng TMCP ®ang ho¹t ®éng t¹i ®Þa bμn TP.HCM, mét trung t©m kinh tÕ – chÝnh trÞ – x· héi – v¨n hãa cña c¶ n−íc. Ph©n tÝch c¸c yªu cÇu cña qu¸ tr×nh héi nhËp vμ thùc tr¹ng c¸c ng©n hμng TMCP t¹i TP.HCM ®Ó t×m ra gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, gióp cho c¸c ng©n hμng TMCP cã thÓ ho¹t ®éng tèt vμ lμ ®èi träng víi c¸c ng©n hμng n−íc ngoμi khi thÞ tr−êng tμi chÝnh - ng©n hμng ViÖt Nam më cöa lμ mét yªu cÇu rÊt cÊp b¸ch vμ thiÕt thùc. XuÊt ph¸t tõ ý nghÜa ®ã, t¸c gi¶ ®· thùc hiÖn ®Ò tμi : “Gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c Ng©n hμng Th−¬ng m¹i Cæ phÇn ViÖt Nam t¹i TP.HCM trong giai ®o¹n héi nhËp quèc tÕ “ 2. Môc tiªu nghiªn cøu: Môc tiªu nghiªn cøu cña ®Ò tμi lμ: - Nghiªn cøu lý luËn c¬ b¶n vÒ Ng©n hμng th−¬ng m¹i vμ héi nhËp quèc tÕ trong lÜnh vùc ng©n hμng t¹i ViÖt Nam.
-6- - T×m hiÓu t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hμng TMCP trªn ®Þa bμn TP.HCM, nh÷ng tån t¹i yÕu kÐm cña hÖ thèng ng©n hμng TMCP, c¬ héi vμ th¸ch thøc cña hÖ thèng ng©n hμng TMCP ViÖt Nam khi héi nhËp quèc tÕ. - §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c Ng©n hμng TMCP VN t¹i TP.HCM trong giai ®o¹n héi nhËp quèc tÕ. 3. §èi t−îng vμ ph¹m vi nghiªn cøu: §èi t−îng nghiªn cøu lμ c¸c ng©n hμng TMCP trªn ®Þa bμn TP.HCM vμ c¸c cam kÕt cña ViÖt Nam vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. 4. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu: LuËn v¨n ®−îc nghiªn cøu dùa trªn ph−¬ng ph¸p luËn cña chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng vμ chñ nghÜa duy vËt lÞch sö; ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra thèng kª; ph−¬ng ph¸p so s¸nh kÕt hîp víi nh÷ng lý luËn khoa häc ®Ó lμm râ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu cña luËn v¨n. 5. ý nghÜa cña ®Ò tμi nghiªn cøu: LuËn v¨n ®· nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò vÒ héi nhËp quèc tÕ trong lÜnh vùc ng©n hμng, ph©n tÝch thùc tr¹ng c¸c ng©n hμng TMCP t¹i ViÖt Nam nãi chung vμ t¹i TP.HCM nãi riªng vμ ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c ng©n hμng TMCP ViÖt Nam. C¸c ng©n hμng TMCP ViÖt Nam ®ang ph¶i ®øng tr−íc nh÷ng c¬ héi vμ th¸ch thøc to lín trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ. C¸c ng©n hμng TMCP ph¶i nhËn thøc râ rμng vμ cã chiÕn l−îc cô thÓ ®Ó thùc hiÖn thμnh c«ng viÖc c¶i tæ, n©ng cao søc m¹nh cña m×nh nh»m tr¸nh nguy c¬ tôt hËu, thËm chÝ ph¶i ph¸ s¶n hoÆc gi¶i thÓ khi c¸c ng©n hμng n−íc ngoμi ®−îc ho¹t ®éng b×nh ®¼ng nh− c¸c ng©n hμng trong n−íc.
-7- Ch−¬ng I: Tæng quan vÒ ng©n hμng th−¬ng m¹i vμ héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hμng. 1.1 Kh¸i niÖm Ng©n hμng Th−¬ng m¹i - Ng©n hμng th−¬ng m¹i lμ tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ mμ ho¹t ®éng chñ yÕu vμ th−êng xuyªn lμ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hμng víi tr¸ch nhiÖm hoμn tr¶ vμ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, thùc hiÖn nghiÖp vô chiÕt khÊu vμ lμm ph−¬ng tiÖn thanh to¸n. - Theo Qu¶n trÞ Ng©n hμng th−¬ng m¹i cña Peter S.Rose, Ng©n hμng lμ lo¹i h×nh tæ chøc tμi chÝnh cung cÊp mét danh môc c¸c dÞch vô tμi chÝnh ®a d¹ng nhÊt - ®Æc biÖt lμ tÝn dông, tiÕt kiÖm vμ dÞch vô thanh to¸n – vμ thùc hiÖn nhiÒu chøc n¨ng tμi chÝnh nhÊt so víi bÊt kú tæ chøc kinh doanh nμo trong nÒn kinh tÕ. Sù ®a d¹ng trong c¸c dÞch vô vμ chøc n¨ng cña ng©n hμng dÉn ®Õn viÖc chóng ®−îc gäi lμ c¸c “b¸ch hãa tμi chÝnh” (financial department stores). - NHTM ®· tån t¹i vμ ph¸t triÓn hμng tr¨m n¨m g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ hμng hãa. Sù ph¸t triÓn hÖ thèng NHTM cã t¸c ®éng rÊt lín vμ quan träng ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hμng hãa, ng−îc l¹i nÒn kinh tÕ hμng hãa ph¸t triÓn m¹nh mÏ ®Õn giai ®o¹n cao trμo cña nã – kinh tÕ thÞ tr−êng – th× NHTM còng ngμy cμng ®−îc hoμn thiÖn vμ trë thμnh ®Þnh chÕ tμi chÝnh kh«ng thÓ thiÕu ®−îc. 1.2 Vai trß c¬ b¶n cña Ng©n hμng th−¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ - Vai trß trung gian: chuyÓn c¸c kho¶n tiÕt kiÖm chñ yÕu tõ hé gia ®×nh thμnh c¸c kho¶n tÝn dông cho c¸c tæ chøc kinh doanh vμ c¸c thμnh phÇn kinh doanh kh¸c ®Ó ®Çu t− vμo nhμ cöa, thiÕt bÞ vμ c¸c tμi s¶n kh¸c. - Vai trß thanh to¸n: thay mÆt kh¸ch hμng thùc hiÖn thanh to¸n cho viÖc mua hμng hãa vμ dÞch vô (nh− b»ng c¸ch ph¸t hμnh vμ bï trõ sÐc, cung cÊp m¹ng l−íi thanh to¸n ®iÖn tö, kÕt nèi c¸c quü vμ ph©n phèi tiÒn giÊy, tiÒn ®óc) - Vai trß ng−êi b¶o l·nh: cam kÕt tr¶ nî cho kh¸ch hμng khi kh¸ch hμng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n.
-8- - Vai trß tæ chøc, cung cÊp c¸c dÞch vô ®¹i lý: ®iÒu hμnh tμi s¶n vèn, b¶o hiÓm, ph¸t hμnh vμ thanh to¸n chi tr¶ cho c¸c tμi s¶n vèn cña kh¸ch hμng theo ñy th¸c. - Vai trß thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ- chÝnh chÞ cña Nhμ n−íc: thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ – chÝnh trÞ cña Nhμ n−íc, gãp phÇn ®iÒu tiÕt sù t¨ng tr−ëng kinh tÕ vμ theo ®uæi c¸c môc tiªu x· héi. 1.3 C¸c m« h×nh tæ chøc Ng©n hμng Th−¬ng m¹i 1.3.1 C¨n cø tÝnh chÊt ho¹t ®éng: NHTM ®−îc chia thμnh 02 lo¹i: - Ng©n hμng th−¬ng m¹i chuyªn doanh: lo¹i ng©n hμng ®−îc chuyªn m«n hãa ë mét sè nghiÖp vô ng©n hμng, phôc vô cho mét hay mét sè lÜnh vùc kinh tÕ nhÊt ®Þnh - Ng©n hμng th−¬ng m¹i tæng hîp: nã thùc hiÖn toμn bé hoÆc hÇu nh− toμn bé c¸c nghiÖp vô ng©n hμng vμ cho mäi lÜnh vùc. 1.3.2 C¨n cø theo tÝnh chÊt së h÷u gåm cã: - Ng©n hμng Th−¬ng m¹i Quèc doanh (nhμ n−íc): ng©n hμng th−¬ng m¹i ®−îc thμnh lËp toμn bé b»ng vèn ng©n s¸ch Nhμ n−íc. HiÖn nay, ViÖt Nam cã 05 NHTM nhμ n−íc lμ: Ng©n hμng Ngo¹i th−¬ng, Ng©n hμng C«ng th−¬ng, Ng©n hμng §Çu t− vμ Ph¸t triÓn, Ng©n hμng N«ng nghiÖp vμ Ph¸t triÓn n«ng th«n, Ng©n hμng Ph¸t triÓn Nhμ §ång b»ng S«ng Cöu Long vμ 01 Ng©n hμng ChÝnh s¸ch x· héi. - Ng©n hμng Th−¬ng m¹i Cæ phÇn: ng©n hμng ®−îc thμnh lËp d−íi h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn, nguån vèn ban ®Çu cã ®−îc do c¸c cæ ®«ng ®ãng gãp khi mua cæ phiÕu cña ng©n hμng. - Ng©n hμng Liªn doanh: lμ ng©n hμng ®−îc thμnh lËp b»ng vèn liªn doanh gi÷a mét bªn lμ ng©n hμng ViÖt Nam vμ mét bªn lμ ng©n hμng n−íc ngoμi, cã trô së t¹i ViÖt Nam, ho¹t ®éng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam. HiÖn nay, t¹i ViÖt Nam cã 04 ng©n hμng liªn doanh: + IndoVina Bank: lμ NHLD gi÷a Ng©n hμng C«ng th−¬ng vμ SumaBank (Indonesia)
-9- + VID Public Bank: lμ NHLD gi÷a Ng©n hμng §Çu t− vμ Ph¸t triÓn VN vμ Public Bank (Malaysia) + Chohung Vina Bank: lμ NHLD gi÷a Ng©n hμng Ngo¹i th−¬ng vμ Chohung Bank (Hμn Quèc) + VinaSiam Bank: lμ NHLD gi÷a Ng©n hμng N«ng nghiÖp vμ Ph¸t triÓn N«ng th«n VN vμ Siam Commercial Bank (Th¸i Lan). - Chi nh¸nh Ng©n hμng n−íc ngoμi: lμ ng©n hμng ®−îc thμnh lËp theo ph¸p luËt n−íc ngoμi ®−îc phÐp më chi nh¸nh t¹i ViÖt Nam, ho¹t ®éng theo ph¸p luËt ViÖt Nam, HiÖn nay t¹i VN cã hμng chôc Chi nh¸nh NHNNg ho¹t ®éng. 1.4 Héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hμng 1.4.1 Toμn cÇu hãa vμ héi nhËp kinh tÕ: Trong kho¶ng 20 n¨m gÇn ®©y, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trë thμnh mét xu thÕ tÊt yÕu cña thêi ®¹i vμ vμ lμ mét yªu cÇu kh¸ch quan ®èi víi bÊt kú quèc gia nμo trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, nã diÔn ra trªn nhiÒu lÜnh vùc thÓ hiÖn ë sù gia t¨ng quy m« vμ h×nh thøc trao ®æi hμng hãa, dÞch vô, l−u chuyÓn vèn quèc tÕ … . Xu h−íng nμy ngμy cμng h×nh thμnh râ nÐt, ®Æc biÖt lμ nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®ang trë thμnh mét s©n ch¬i chung cho tÊt c¶ c¸c n−íc; thÞ tr−êng tμi chÝnh ®ang më réng ph¹m vi ho¹t ®éng gÇn nh− kh«ng biªn giíi, võa t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng c−êng hîp t¸c, võa lμm s©u s¾c vμ gay g¾t thªm qu¸ tr×nh c¹nh tranh. 1.4.1.1Toμn cÇu hãa kinh tÕ biÓu hiÖn chñ yÕu ë nh÷ng mÆt sau: - Ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ víi t− c¸ch lμ c¬ së cña nhÊt thÓ hãa kinh tÕ thÕ giíi ph¸t triÓn kh«ng ngõng. - Th−¬ng m¹i quèc tÕ ph¸t triÓn nhanh chãng, g¾n bã chÆt chÏ víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. - Tèc ®é l−u th«ng cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt kh¸c nh− vèn, kü thuËt, lao ®éng quèc tÕ t¨ng lªn lμm t¨ng sù phô thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ trªn thÕ giíi. - C¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ph¸t triÓn nhanh chãng kÕt nèi nÒn kinh tÕ thÕ giíi thμnh mét chØnh thÓ thèng nhÊt, chi phèi ho¹t ®éng kinh doanh vμ ®èi ngo¹i v−ît khái biªn giíi quèc gia.
- 10 - - C¬ chÕ ®iÒu hßa ho¹t ®éng kinh tÕ vμ th−¬ng m¹i thÕ giíi ngμy cμng hoμn thiÖn, vai trß vμ quyÒn lùc cña c¸c tæ chøc gi¸m s¸t vμ ®iÒu hßa kinh tÕ thÕ giíi ngμy cμng thÓ hiÖn râ nÐt. - Xu thÕ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, th−¬ng m¹i, c«ng nghÖ th«ng tin dÉn ®Õn viÖc tranh giμnh vÞ trÝ thèng trÞ cña mét sè nÒn kinh tÕ lμm cho n¹n khñng bè x¶y ra trªn toμn cÇu, ®ßi hái mçi quèc gia cÇn ph¶i chñ ®éng vμ phèi hîp trong viÖc gi÷ g×n an ninh chung. VÒ ph−¬ng diÖn vÜ m«, viÖc më cöa nÒn kinh tÕ theo h−íng héi nhËp quèc tÕ cã thÓ ®em l¹i cho mét quèc gia nhiÒu lîi Ých vÒ nguån lùc, c«ng nghÖ, kinh nghiÖm vμ ®Æc biÖt lμ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån tμi chÝnh. Nh−ng mÆt kh¸c, c¹nh tranh vμ héi nhËp còng ®Æt ra yªu cÇu vÒ n©ng cao qu¶n lý Nhμ n−íc nh»m gi¶m thiÓu, h¹n chÕ rñi ro (khñng bè, bÊt æn kinh tÕ …) nh»m tèi ®a hãa lîi Ých cña c¹nh tranh vμ héi nhËp quèc tÕ. 1.4.1.2§Æc ®iÓm cña ngμnh dÞch vô tμi chÝnh trong qu¸ tr×nh toμn cÇu hãa: Ngμnh dÞch vô tμi chÝnh lμ mét ngμnh cã vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i. Trong xu thÕ ph¸t triÓn chung cña x· héi, ngμnh nμy cã vai trß ngμy cμng lín m¹nh vμ kh«ng ngõng ph¸t triÓn, trong hÇu hÕt c¸c nÒn kinh tÕ c¶ ph¸t triÓn còng nh− ®ang ph¸t triÓn. DÞch vô tμi chÝnh còng ®ang ®¹t ®−îc tèc ®é ph¸t triÓn nhanh chãng nhê sù kÕt nèi gi÷a c¸c thÞ tr−êng míi vμ ph¸t triÓn liªn tôc ë c¸c nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn vμ ®ang chuyÓn ®æi, tiÕn tr×nh tù do hãa th−¬ng m¹i vμ tμi chÝnh, viÖc sö dông c¸c c«ng cô tμi chÝnh míi vμ sù thay ®æi c«ng nghÖ nhanh chãng. Cã thÓ nãi ngμnh dÞch vô tμi chÝnh lμ x−¬ng sèng cña c¸c nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i. Mét ®Æc ®iÓm quan träng trong xu h−íng tù do hãa kinh tÕ lμ ngμnh dÞch vô tμi chÝnh trë thμnh mét ngμnh lín trong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i. Nã ®−îc ph¶n ¸nh b»ng tû lÖ t¹o ra viÖc lμm vμ tû lÖ ®ãng gãp GDP cña nhiÒu n−íc. ë c¸c n−íc ph¸t triÓn, tû lÖ lao ®éng trong ngμnh dÞch vô tμi chÝnh t¨ng lªn kho¶ng 25%, tû lÖ dÞch vô tμi chÝnh trong GDP tõ 2,5-13% .
- 11 - §Æc ®iÓm kh¸c trong xu h−íng héi nhËp lμ thÞ tr−êng tμi chÝnh ®ang ngμy cμng mang tÝnh toμn cÇu. Møc t¨ng tr−ëng cña c¸c ho¹t ®éng tμi chÝnh quèc tÕ thËm chÝ cßn nhanh h¬n c¶ møc t¨ng tr−ëng cña thÞ tr−êng tμi chÝnh trong n−íc. MÆc dï phÇn lín ho¹t ®éng trªn thÞ tr−êng tμi chÝnh quèc tÕ tËp trung t¹i c¸c n−íc c«ng nghiÖp nh−ng c¸c nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn vμ ®ang chuyÓn ®æi ngμy cμng cã søc hót ®èi víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Theo nghiªn cøu cña Ng©n hμng ThÕ giíi cho thÊy, mét nöa trong sè 60 n−íc ®ang ph¸t triÓn ®−îc nghiªn cøu, ®· ®¹t møc ®é héi nhËp cña ngμnh tμi chÝnh tõ trung b×nh ®Õn cao vμo ®Çu nh÷ng n¨m 1990. Ngoμi ra, c¸c nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn ®æi còng ngμy cμng sö dông ®Õn nguån vèn quèc tÕ mÆc dï gi¸ trÞ cßn t−¬ng ®èi nhá. TÇm quan träng ngμy cμng lín cña thÞ tr−êng vèn víi vai trß lμ mét c«ng cô tμi trî cho c¸c nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn cho thÊy thÞ tr−êng nμy ngμy cμng më cöa. Th−¬ng m¹i vμ dÞch vô tμi chÝnh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· ®¹t ®−îc møc t¨ng tr−ëng nhanh chãng cïng víi sù chuyªn s©u cña c¸c ho¹t ®éng trong ngμnh tμi chÝnh quèc tÕ. Sù t¨ng tr−ëng nμy lμ do nh÷ng nh©n tè sau: + TiÕn bé vÒ mÆt c«ng nghÖ ®· lμm t¨ng ph¹m vi ho¹t ®éng cña dÞch vô tμi chÝnh, víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ xö lý vμ chuyÓn giao sè liÖu ®iÖn tö, c«ng nghÖ m¸y tÝnh ®−îc n©ng cao, c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng vμ nghiÖp vô ng©n hμng tõ xa. Thªm vμo ®ã, mét kû nguyªn dÞch vô Internet ®· b¾t ®Çu, c¸c c«ng nghÖ nμy ®· t¹o ra mét søc bËt míi cho ho¹t ®éng cña ngμnh tμi chÝnh. Chóng t¹o ra c¸c c¬ héi míi ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ vμ ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc míi vÒ mÆt chÝnh s¸ch vμ quy ®Þnh. Nh÷ng lîi Ých tiÒm tμng ®i cïng víi c¸c c«ng nghÖ míi nμy cã thÓ ®−îc khai th¸c trong mét c¬ chÕ dÞch vô tμi chÝnh th«ng tho¸ng. + Sù më cöa cña c¸c nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn ®æi cïng víi sù ph¸t triÓn cña th−¬ng m¹i thÕ giíi ®· më réng thÞ tr−êng vμ t¨ng nhu cÇu vÒ ho¹t ®éng tμi trî quèc tÕ cho ho¹t ®éng th−¬ng m¹i vμ ®Çu t−. + Tù do hãa th−¬ng m¹i vμ dÞch vô tμi chÝnh vμ qu¸ tr×nh toμn cÇu hãa ®· cñng cè søc m¹nh cho nhau v× mét m«i tr−êng c¹nh tranh gay g¾t h¬n ®· buéc c¸c c«ng ty ph¶i t×m c¸ch thøc rÎ h¬n vμ hiÖu qu¶ h¬n ®Ó tμi trî cho c¸c ho¹t ®éng cña m×nh.
- 12 - 1.4.2 Kh¸i niÖm héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hμng: - Trong lÜnh vùc ng©n hμng, cã thÓ hiÓu héi nhËp quèc tÕ lμ viÖc më cöa vÒ ho¹t ®éng ng©n hμng cña nÒn kinh tÕ ®ã víi céng ®ång tμi chÝnh quèc tÕ (nh− c¸c quan hÖ tÝn dông, tiÒn tÖ vμ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô ng©n hμng kh¸c), còng nh− viÖc dì bá nh÷ng c¶n trë ng¨n c¸ch khu vùc nμy víi phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi. Sù më cöa cho héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hμng ®−îc ®o l−êng b»ng møc ®é tù do hãa tμi chÝnh, tiÒn tÖ, tÝn dông vμ ng©n hμng, møc ®é dì bá c¸c giíi h¹n rμo ch¾n ng¨n c¸ch víi hÖ thèng tμi chÝnh ng©n hμng cña khu vùc vμ thÕ giíi. Nãi c¸ch kh¸c, héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hμng lμ qu¸ tr×nh vËn ®éng ®Ó ®−a toμn bé hÖ thèng ng©n hμng trong n−íc (bao gåm c¸c mÆt tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ, n¨ng lùc ®iÒu hμnh, vèn, c«ng nghÖ ng©n hμng vμ c¸c mÆt ho¹t ®éng cña ng©n hμng) héi nhËp víi hÖ thèng ng©n hμng trªn thÕ giíi phï hîp víi luËt ph¸p vμ th«ng lÖ quèc tÕ vÒ lÜnh vùc ng©n hμng, kh«ng cßn mét ranh giíi râ rÖt gi÷a hÖ thèng ng©n hμng néi ®Þa víi hÖ thèng ng©n hμng thÕ giíi. - Héi nhËp quèc tÕ nãi chung vμ héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hμng nãi riªng ®· vμ ®ang lμ mét trμo l−u l«i cuèn nhiÒu khu vùc, nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi tham gia. §©y lμ xu h−íng mang tÝnh kh¸ch quan cña hÖ thèng kinh tÕ tμi chÝnh thÕ giíi. Trong trμo l−u vμ xu thÕ ®ã, nh÷ng lÜnh vùc nh¹y c¶m bÞ l«i cuèn kh¸ m¹nh mÏ vμo tiÕn tr×nh héi nhËp. Ng©n hμng, mét ngμnh dÞch vô cã vÞ trÝ ®Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ, gi÷ vai trß quan träng hμng ®Çu trong nÒn kinh tÕ, tÊt yÕu ph¶i tham gia vμo qu¸ tr×nh héi nhËp. Héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hμng g¾n liÒn víi tù do hãa tμi chÝnh, møc ®é tù do hãa tμi chÝnh cμng s©u réng bao nhiªu th× héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hμng cμng nhanh chãng bÊy nhiªu. 1.4.3 Nh÷ng thμnh tùu cña ViÖt Nam trong viÖc hîp t¸c quèc tÕ trong thêi gian tõ n¨m 1990 ®Õn nay: Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®a ph−¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ quan hÖ quèc tÕ mμ §¹i héi §¶ng lÇn thø VII ®· ®Ò ra vμ nh÷ng chñ tr−¬ng lín cña Ban ChÊp hμnh Trung - −¬ng vÒ ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i vμ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, ViÖt Nam ®· cã nh÷ng nç lùc to lín thóc ®Èy hîp t¸c víi tÊt c¶ c¸c n−íc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn vμ thÓ chÕ chÝnh trÞ kh¸c nhau.
- 13 - N¨m 1993, lÖnh cÊm vËn cña Mü ®−îc b·i bá, thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao víi 167 n−íc, trong ®ã cã tÊt c¶ c¸c n−íc lín vμ c¸c trung t©m chÝnh trÞ-kinh tÕ cña thÕ giíi, ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i víi 130 n−íc vμ l·nh thæ. ViÖt Nam ®· b×nh th−êng ho¸ vμ ph¸t triÓn quan hÖ víi c¸c thÓ chÕ tμi chÝnh tiÒn tÖ quèc tÕ nh− Quü TiÒn tÖ Quèc tÕ (IMF), Ng©n hμng ThÕ giíi (WB), Ng©n hμng Ph¸t triÓn Ch©u ¸ (ADB) vμ c¸c tæ chøc ph¸t triÓn kinh tÕ kh¸c trong hÖ thèng Liªn HiÖp Quèc, thu hót mét l−îng ®¸ng kÓ viÖn trî ph¸t triÓn (ODA). Trong thêi gian võa qua, ViÖt Nam tiÕp tôc thóc ®Èy tiÕn tr×nh héi nhËp, n©ng lªn mét tÇm cao míi - qua viÖc tham gia vμo c¸c tæ chøc vμ thÓ chÕ hîp t¸c kinh tÕ - th−¬ng m¹i khu vùc vμ thÕ giíi nh− ASEAN, AFTA, APEC, ASEM vμ WTO - lμ mét b−íc ph¸t triÓn nhÊt qu¸n vμ l«gic. Gia nhËp ASEAN tõ th¸ng 7/1995, ViÖt Nam ®ång thêi trë thμnh thμnh viªn cña Khu vùc MËu dÞch Tù do ASEAN (AFTA). Gia nhËp APEC lμ mét b−íc tiÕn quan träng trong tiÕn tr×nh héi nhËp v× APEC chiÕm tíi 80% kim ng¹ch bu«n b¸n, gÇn 2/3 ®Çu t− vμ h¬n 50% viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) cña ViÖt Nam. Sau khi trë thμnh thμnh viªn chÝnh thøc cña APEC th¸ng 11/1998, ViÖt Nam ®· tÝch cùc tham gia c¸c ho¹t ®éng trong khu«n khæ APEC qua viÖc x©y dùng KÕ ho¹ch hμnh ®éng quèc gia (IAP) vμ KÕ ho¹ch hμnh ®éng tËp thÓ (CAP). ViÖt Nam ®· cã nh÷ng ®ãng gãp rÊt thiÕt thùc trong lÜnh vùc tù do ho¸ mËu dÞch vμ thuËn lîi ho¸ trong khu«n khæ APEC, tham gia vμo c¸c ho¹t ®éng cña ch−¬ng tr×nh CAP nh− Dù ¸n vÒ Tiªu chuÈn vμ Hîp chuÈn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, Hç trî c¸c xÝ nghiÖp võa vμ nhá, tham gia c¸c ho¹t ®éng ®èi phã víi cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ tμi chÝnh ë khu vùc. Bªn c¹nh ®ã, trong ch−¬ng tr×nh ECOTECH, ViÖt Nam ®· tham gia mét sè ho¹t ®éng trong c¸c diÔn ®μn, nhãm c«ng t¸c vÒ n«ng nghiÖp, doanh nghiÖp võa vμ nhá, khoa häc c«ng nghiÖp, giao th«ng vËn t¶i, viÔn th«ng... N¨m 1995 ViÖt Nam chÝnh thøc göi ®¬n xin gia nhËp Tæ chøc Th−¬ng m¹i ThÕ giíi WTO. §©y lμ mét tæ chøc toμn cÇu víi nh÷ng quy chÕ c¬ b¶n vμ l©u dμi ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi chung vμ th−¬ng m¹i nãi riªng, chi phèi quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ-th−¬ng m¹i víi tuyÖt ®¹i ®a sè c¸c n−íc trong céng ®ång quèc tÕ. Qu¸ tr×nh gia nhËp WTO cña ViÖt Nam hiÖn nay ®ang ë giai ®o¹n cuèi cña qu¸ tr×nh ®μm ph¸n. Trªn c¬ së nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña WTO, th¸ng 7/2000, ViÖt Nam ®· ký kÕt HiÖp ®Þnh th−¬ng
- 14 - m¹i song ph−¬ng víi Hoa Kú trªn c¬ së b×nh ®¼ng, hîp t¸c cïng cã lîi vμ phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña ViÖt Nam. 1.4.4 Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n vÒ héi nhËp quèc tÕ trong lÜnh vùc ng©n hμng ViÖt Nam khi thùc hiÖn viÖc héi nhËp quèc tÕ ph¶i thùc hiÖn c¸c yªu cÇu cña quèc tÕ theo th«ng lÖ chung, hiÖn nay c¸c yªu cÇu chÝnh vÒ héi nhËp xuÊt ph¸t tõ HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i ViÖt – Mü (BTA), HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i dÞch vô GATS cña WTO, HiÖp ®Þnh khung vÒ hîp t¸c th−¬ng m¹i dÞch vô ASEAN (AFAS). 1.4.4.1Nh÷ng yªu cÇu theo HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i ViÖt Mü (BTA) HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i ViÖt – Mü ®−îc ký kÕt n¨m 2000, cã hiÖu lùc tõ ngμy 10/12/2001 vμ ®ang trong qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn. HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i ViÖt – Mü ®−îc xem lμ thö th¸ch ®Çu tiªn cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®èi víi qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ. C¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i ViÖt - Mü: - Kh«ng h¹n chÕ sè l−îng ng−êi cung cÊp dÞch vô. - Kh«ng h¹n chÕ vÒ tæng gi¸ trÞ giao dÞch dÞch vô hay gi¸ trÞ tμi s¶n. - Kh«ng h¹n chÕ vÒ tæng sè c¸c ho¹t ®éng dÞch vô hoÆc tæng sè l−îng dÞch vô thÓ hiÖn theo ®¬n vÞ sè l−îng. - Kh«ng h¹n chÕ vÒ tæng sè thÓ nh©n ®−îc tuyÓn dông trong mét ngμnh dÞch vô. - Kh«ng ¸p dông c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ hoÆc ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng h×nh thøc ph¸p lý cô thÓ hay liªn doanh ®Ó mét nhμ cung cÊp dÞch vô cung øng dÞch vô. - Kh«ng h¹n chÕ sù tham gia vèn n−íc ngoμi d−íi h×nh thøc h¹n chÕ tû lÖ tèi ®a vèn cæ phÇn n−íc ngoμi hoÆc tæng gi¸ trÞ tõng kho¶n ®Çu t− hay tæng sè ®Çu t−. C¸c dÞch vô tμi chÝnh mμ c¸c c«ng ty Hoa Kú ®−îc phÐp cung cÊp t¹i VN: bao gåm 12 ph©n ngμnh dÞch vô: (1) NhËn tiÒn göi vμ c¸c kho¶n tiÒn göi tõ c«ng chóng.
- 15 - (2) Cho vay d−íi mäi h×nh thøc, bao gåm tÝn dông tiªu dïng, tÝn dông thÕ chÊp, bao tiªu vμ c¸c giao dÞch th−¬ng m¹i kh¸c. (3) Thuª mua tμi chÝnh. (4) TÊt c¶ c¸c giao dÞch thanh to¸n vμ chuyÓn tiÒn, bao gåm thÎ tÝn dông, ghi nî, b¸o nî, sÐc du lÞch vμ hèi phiÕu ng©n hμng. (5) B¶o l·nh vμ cam kÕt. (6) M«i giíi tiÒn tÖ. (7) Qu¶n lý tμi s¶n nh− qu¶n lý tiÒn mÆt, qu¶n lý doanh môc ®Çu t−, mäi h×nh thøc ®Çu t− tËp thÓ, qu¶n lý dù tr÷, qu¶n lý quü h−u trÝ, c¸c dÞch vô tr«ng coi b¶o qu¶n, l−u gi÷ vμ ñy th¸c. (8) C¸c dÞch vô thanh to¸n vμ quyÕt to¸n ®èi víi c¸c tμi s¶n tμi chÝnh, bao gåm chøng kho¸n, s¶n phÈm tμi chÝnh ph¸i sinh vμ c¸c c«ng cô thanh to¸n kh¸c. (9) Cung cÊp vμ chuyÓn th«ng tin tμi chÝnh vμ xö lý d÷ liÖu tμi chÝnh, c¸c phÇn mÒm cña c¸c nhμ cung cÊp c¸c dÞch vô tμi chÝnh kh¸c. (10) T− vÊn, trung gian m«i giíi vμ c¸c dÞch vô tμi chÝnh phô trî kh¸c liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng t¹i c¸c môc tõ (1) ®Õn (11), kÓ c¶ tham chiÕu vμ ph©n tÝch tÝn dông, t− vÊn vμ nghiªn cøu ®Çu t− vμ danh môc ®Çu t−, t− vÊn vÒ thô ®¾c vμ vÒ chiÕn l−îc, c¬ cÊu c«ng ty. (11) Bu«n b¸n trªn tμi kho¶n cña m×nh hay tμi kho¶n cña kh¸ch hμng t¹i Së giao dÞch chøng kho¸n, trªn thÞ tr−êng chøng kho¸n kh«ng chÝnh thøc hay trªn c¸c thÞ tr−êng kh¸c, nh÷ng s¶n phÈm sau: c¸c s¶n phÈm thÞ tr−êng tiÒn tÖ bao gåm sÐc, hèi phiÕu, chøng chØ tiÒn göi; ngo¹i hèi; c¸c s¶n phÈm dùa trªn tû gi¸ hèi ®o¸i vμ l·i suÊt, bao gåm ho¸n ®æi (swap), forward; c¸c chøng kho¸n cã thÓ chuyÓn nh−îng; c¸c c«ng cô cã thÓ thanh to¸n vμ tμi s¶n tμi chÝnh kh¸c, kÓ c¶ vμng nÐn. (12) Tham gia ph¸t hμnh mäi lo¹i chøng kho¸n, kÓ c¶ b¶o l·nh ph¸t hμnh vμ chμo b¸n nh− ®¹i lý vμ cung cÊp dÞch vô liªn quan ®Õn viÖc ph¸t hμnh ®ã.
- 16 - T− c¸ch ph¸p lý cña c¸c tæ chøc tμi chÝnh Hoa Kú ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hμng t¹i ViÖt Nam: + Chi nh¸nh ng©n hμng Hoa Kú t¹i ViÖt Nam. + Ng©n hμng Lien doanh Hoa Kú – ViÖt Nam. + Ng©n hμng con 100% vèn Hoa Kú. + C«ng ty Cho thuª Tμi chÝnh 100% vèn Hoa Kú. C¸c ®Þnh chÕ tμi chÝnh – tÝn dông trªn cña Hoa Kú ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh sau ®©y khi ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam: + §èi víi chi nh¸nh ng©n hμng Hoa Kú ph¶i cã vèn ph¸p ®Þnh do ng©n hμng mÑ cÊp tèi thiÓu lμ 15 triÖu USD vμ ng©n hμng mÑ cã v¨n b¶n chÞu mäi tr¸ch nhiÖm trong ho¹t ®éng nh÷ng cam kÕt cña chi nh¸nh t¹i ViÖt Nam. + §èi víi ng©n hμng liªn doanh ViÖt Nam - Hoa Kú hay ng©n hμng con 100% vèn Hoa Kú, vèn ®iÒu lÖ tèi thiÓu 10 triÖu USD. + §èi víi C«ng ty thuª mua tμi chÝnh 100% vèn Hoa Kú vμ c«ng ty thuª mua tμi chÝnh liªn doanh ViÖt Nam – Hoa Kú th× chñ ®Çu t− ph¶i kinh doanh liªn tôc 3 n¨m ph¶i cã l·i, vèn ®iÒu lÖ ®¬n vÞ tèi thiÓu lμ 5 triÖu USD. Lé tr×nh thùc hiÖn c¸c cam kÕt trong HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i ViÖt – Mü: thùc hiÖn theo lé tr×nh 7 mèc nh− sau: - Trong vßng 3 n¨m kÓ tõ khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, h×nh thøc ph¸p lý duy nhÊt mμ c¸c nhμ cung cÊp dÞch vô Hoa Kú ®−îc phÐp ho¹t ®éng lμ liªn doanh vèi ®èi t¸c ViÖt nam. - Sau 3 n¨m kÓ tõ khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, ViÖt nam dμnh ®èi xö quèc gia ®Çy ®ñ víi quyÒn tiÕp cËn Ng©n hμng Nhμ n−íc trong c¸c ho¹t ®éng t¸i chiÕt khÊu, swap, forward. - Trong vßng 8 n¨m ®Çu, ViÖt Nam cã thÓ h¹n chÕ quyÒn cña mét chi nh¸nh ng©n hμng Hoa Kú nhËn tiÒn göi tõ c¸c ph¸p nh©n ViÖt Nam mμ ng©n hμng kh«ng cã quan hÖ tÝn dông. Møc vèn cña chi nh¸nh ®−îc quy ®Þnh nh− sau: n¨m thø nhÊt: 50% vèn ph¸p ®Þnh ®−îc chuyÓn vμo, n¨m thø hai: 100%, n¨m thø ba: 250%, n¨m th− t−: 400%, n¨m thø n¨m: 600%, n¨m thø s¸u: 700%,
- 17 - n¨m thø b¶y: 800%, n¨m thø t¸m: 900%, n¨m thø chÝn: 1000%, n¨m thø m−êi: ®èi xö quèc gia ®Çy ®ñ. - Sau 8 n¨m, c¸c ®Þnh chÕ tμi chÝnh cã vèn ®Çu t− Hoa Kú cã thÓ ph¸t hμnh thÎ tÝn dông trªn c¬ së ®èi xö quèc gia. C¸c chi nh¸nh ng©n hμng Hoa Kú kh«ng ®−îc ®Æt ATM t¹i c¸c ®Þa ®iÓm ngoμi v¨n phßng cña hä cho ®Õn khi c¸c ng©n hμng ViÖt nam ®−îc phÐp lμm nh− vËy. - Sau 9 n¨m, c¸c ng©n hμng Hoa Kú ®−îc phÐp thμnh lËp ng©n hμng con 100% vèn Hoa Kú. Trong thêi gian nμy, c¸c ng©n hμng Hoa Kú liªn doanh cÇn cã vèn gãp kh«ng thÊp h¬n 30% vμ kh«ng v−ît qu¸ 49% vèn ph¸p ®Þnh cña liªn doanh. Lé tr×nh trªn ®· x¸c ®Þnh râ møc ®é tham gia c¸c lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hμng vμ h×nh thøc ph¸p lý mμ c¸c nhμ cung cÊp dÞch vô Hoa Kú ®−îc phÐp ho¹t ®éng t¹i ViÖt nam. Theo lé tr×nh nμy, ViÖt nam ph¶i lo¹i bá dÇn nh÷ng h¹n chÕ ®èi víi ng©n hμng Hoa Kú, cho phÐp hä ®−îc tham gia víi møc ®é t¨ng dÇn vμo mäi ho¹t ®éng ng©n hμng t¹i ViÖt nam. §iÒu nμy ®ång nghÜa víi yªu cÇu c¾t gi¶m b¶o hé, xãa bá dÇn c¸c lîi thÕ vÒ kinh doanh dÞch vô ng©n hμng ®èi víi c¸c NHTM ViÖt nam. Sau 9 n¨m, c¸c ng©n hμng Hoa Kú sÏ cã mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng víi c¸c ng©n hμng trong n−íc. 1.4.4.2Yªu cÇu cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i dÞch vô GATS cña WTO - Trong cam kÕt më cöa thÞ tr−êng dÞch vô ng©n hμng, ViÖt Nam kh«ng ®−îc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p sau ®©y: + H¹n chÕ sè l−îng nhμ cung cÊp dÞch vô. + H¹n chÕ vÒ tæng gi¸ trÞ c¸c giao dÞch vÒ dÞch vô ng©n hμng. + H¹n chÕ vÒ tæng sè c¸c ho¹t ®éng t¸c nghiÖp (sè l−îng dÞch vô ®Çu ra). + H¹n chÕ vÒ tæng sè ng−êi ®−îc tuyÓn dông cña mét nhμ cung cÊp dÞch vô tμi chÝnh ng©n hμng. + H¹n chÕ viÖc tham gia ®ãng gãp vèn cña bªn n−íc ngoμi. - Ph¶i dμnh sù ®·i ngé kh«ng kÐm h¬n sù ®·i ngé víi c¸c thμnh viªn kh¸c. - Kh«ng h¹n chÕ thanh to¸n vμ chuyÓn tiÒn quèc tÕ cho c¸c dÞch vô v·ng lai (trõ t×nh huèng ®Æc biÖt).
- 18 - - Cho phÐp c¸c thμnh viªn kh¸c ®−a ra dÞch vô ng©n hμng míi trªn l·nh thæ. - Cho phÐp tiÕp cËn hÖ thèng bï trõ, thÓ thøc cÊp vèn, t¸i cÊp vèn trong qu¸ tr×nh kinh doanh. - Tr¶ lêi kh«ng chËm trÔ khi cã yªu cÇu cña bÊt kú thμnh viªn nμo kh¸c vÒ nh÷ng thèng tin cô thÓ, v× bÊt kú thμnh viªn nμo ®−îc ¸p dông chung hay vÒ hiÖp ®Þnh quèc tÕ. - C¸c thμnh viªn cã quyÒn ®−îc thμnh lËp, më réng ho¹t ®éng kÓ c¶ mua l¹i c¸c doanh nghiÖp hay tæ chøc th−¬ng m¹i. - C¸c thμnh viªn cÇn ®μm ph¸n ®Ó ®Þnh ra nh÷ng quy t¾c nh»m tr¸nh t¸c ®éng tiªu cùc trong mét sè tr−êng hîp nhÊt ®Þnh. 1.4.4.3Yªu cÇu cña HiÖp ®Þnh khung vÒ hîp t¸c th−¬ng m¹i dÞch vô ASEAN (AFAS). Hîp t¸c dÞch vô trong ASEAN ®−îc ®Èy m¹nh víi viÖc c¸c n−íc thμnh viªn ®· ký HiÖp ®Þnh khung vÒ hîp t¸c th−¬ng m¹i dÞch vô ASEAN (AFAS) ngμy 15/12/1995 vμ hai nghÞ ®Þnh th− cam kÕt gi¶m hμng rμo th−¬ng m¹i trong 7 lÜnh vùc dÞch vô, trong ®ã cã dÞch vô tμi chÝnh ng©n hμng. Theo ®ã, nh÷ng yªu cÇu chung cña AFAS lμ: - T¨ng c−êng hîp t¸c trong lÜnh vùc dÞch vô gi÷a c¸c n−íc thμnh viªn ASEAN nh»m n©ng cao tÝnh hiÖu qu¶ vμ tÝnh c¹nh tranh lμnh m¹nh, ®a d¹ng hãa kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vμ ph©n phèi dÞch vô cña c¸c c¬ së cung cÊp dÞch vô thuéc c¸c n−íc thμnh viªn. - Lo¹i bá h¹n chÕ vÒ th−¬ng m¹i dÞch vô gi÷a c¸c n−íc thμnh viªn. - Tù do ho¸ th−¬ng m¹i dÞch vô (th«ng qua viÖc më réng quy m« vμ ph¹m vi tù do hãa) cao h¬n c¸c cam kÕt cña c¸c n−íc thμnh viªn trong khu«n khæ hiÖp ®Þnh chung vÒ th−¬ng m¹i dÞch vô (GATS) cña WTO, tiÕn tíi thμnh lËp mét khu vùc tù do hãa th−¬ng m¹i dÞch vô ASEAN vμo n¨m 2020. Nh− vËy nh÷ng yªu cÇu cña quèc tÕ ®èi víi ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp lμ rÊt c¨ng th¼ng, nã ®ßi hái hÖ thèng ng©n hμng ViÖt Nam ph¶i chÊp nhËn
- 19 - nh÷ng th¸ch thøc cña viÖc héi nhËp vμ cã nh÷ng b−íc chuÈn bÞ tèt ®Ó tån t¹i vμ ph¸t triÓn trong thêi gian tíi. 1.4.5 T¸c ®éng cña héi nhËp quèc tÕ ®èi víi hÖ thèng Ng©n hμng ViÖt Nam §èi víi ngμnh ng©n hμng ViÖt nam, héi nhËp quèc tÕ më ra c¬ héi ®Ó trao ®æi, hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, ®Ò ra biÖn ph¸p phßng ngõa rñi ro, qua ®ã n©ng cao uy tÝn vμ vÞ thÕ cña hÖ thèng Ng©n hμng. §ång thêi, ngμnh ng©n hμng VN cã ®iÒu kiÖn tranh thñ vèn, c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý, ®μo t¹o vμ ®μo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé, cã kh¶ n¨ng theo kÞp yªu cÇu ph¸t triÓn thÞ tr−êng tμi chÝnh trong n−íc vμ ngoμi n−íc. Héi nhËp quèc tÕ sÏ t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy c«ng cuéc ®æi míi vμ n©ng cao tÝnh minh b¹ch cña hÖ thèng ng©n hμng VN, ®¸p øng yªu cÇu héi nhËp, thùc hiÖn cam kÕt víi c¸c ®Þnh chÕ tμi chÝnh vμ tæ chøc th−¬ng m¹i quèc tÕ ….. Héi nhËp thùc chÊt lμ v−¬n lªn ®Ó giμnh thÞ tr−êng hμng hãa, vèn, c«ng nghÖ, nh»m tËn dông c¸c tiÒm n¨ng bªn ngoμi, kÕt hîp víi viÖc khai th¸c tèi ®a néi lùc nh»m kh«ng ngõng n©ng cao søc m¹nh tiÒm lùc kinh tÕ cña quèc gia. §èi víi ngμnh Ng©n hμng ®©y lμ mét qu¸ tr×nh khã kh¨n, thö th¸ch nh−ng còng mang l¹i nh÷ng lîi Ých hÕt søc to lín, ®Ó tr¸nh bÞ g¹t ra ngoμi lÒ cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn, c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn ®· vμ ®ang tham gia ngμy mét tÝch cùc h¬n vμo tiÕn tr×nh héi nhËp trong lÜnh vùc tμi chÝnh, ng©n hμng víi møc ®é kh¸c nhau. 1.4.5.1Lîi Ých cña viÖc héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hμng. Më cöa, héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hμng sÏ mang l¹i nhiÒu lîi Ých to lín, thÓ hiÖn ë: - Héi nhËp quèc tÕ trong ho¹t ®éng ng©n hμng t¹o ®éng lùc thóc ®Èy c«ng cuéc ®æi míi vμ c¶i c¸ch ngμnh ng©n hμng ViÖt nam. ViÖc c¶i c¸ch thμnh c«ng hÖ thèng ng©n hμng ViÖt nam sÏ gióp hÖ thèng ng©n hμng ho¹t ®éng phï hîp h¬n víi c¸c chuÈn mùc vμ quy ®Þnh cña c¸c tæ chøc th−¬ng m¹i quèc tÕ, qua ®ã gãp phÇn n©ng cao uy tÝn vμ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng. - Héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hμng lμ c¬ së vμ tiÒn ®Ò quan träng cho viÖc më cöa héi nhËp quèc tÕ vÒ th−¬ng m¹i, dÞch vô, ®Çu t− vμ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô
- 20 - kh¸c. ViÖc héi nhËp quèc tÕ nμy còng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ng©n hμng th−¬ng m¹i ViÖt nam , c¸c tËp ®oμn kinh tÕ ViÖt nam cã c¬ héi ®Çu t− ra n−íc ngoμi. - Héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hμng gãp phÇn quan träng vμo viÖc æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« (l¹m ph¸t, tû gi¸ hèi ®o¸i, c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ …); n©ng cao uy tÝn, danh tiÕng cña hÖ thèng ng©n hμng ViÖt nam trªn tr−êng quèc tÕ. 1.4.5.2Th¸ch thøc cña viÖc héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hμng Tuy nhiªn héi nhËp còng ®ång nghÜa víi chÊp nhËn th¸ch thøc vμ rñi ro lín h¬n: - Më cöa, héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hμng lμ chÊp nhËn c¬ chÕ c¹nh tranh khèc liÖt. Do xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp vÒ chÊt l−îng dÞch vô, kh¶ n¨ng h¹n chÕ vÒ nguån vèn, kinh nghiÖm còng nh− c«ng nghÖ cña c¸c NHTM ViÖt Nam céng víi sù c¹nh tranh m¹nh mÏ tõ phÝa ng©n hμng n−íc ngoμi lμm cho c¸c ng©n hμng trong n−íc kh«ng cã c¬ héi ph¸t triÓn, thËm chÝ cã thÓ ®i ®Õn ®ãng cöa, ph¸ s¶n. - Møc ®é rñi ro cao h¬n, nhÊt lμ rñi ro quèc tÕ. Më cöa héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hμng cã nghÜa lμ gia t¨ng sù giao dÞch víi bªn ngoμi víi quy m« ngμy cμng lín, do ®ã cã nhiÒu rñi ro h¬n. NÒn kinh tÕ vμ hÖ thèng ng©n hμng cã thÓ dÔ bÞ tæn th−¬ng tõ bªn ngoμi nh− d−íi t¸c ®éng cña khñng ho¶ng tμi chÝnh, tiÒn tÖ nÕu nh− b¶n th©n nÒn kinh tÕ kh«ng ®ñ m¹nh. Bªn c¹nh ®ã, viÖc më cöa vμ tiÕn tíi tù do hãa trong lÜnh vùc ng©n hμng ë VN cïng víi sù ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng cña tæ chøc tÝn dông n−íc ngoμi t¹i VN ®Æt ra c¸c th¸ch thøc vÒ mÆt ®iÒu hμnh, qu¶n lý vμ gi¸m s¸t cña Ng©n hμng Nhμ n−íc. 1.4.6 Ch−¬ng tr×nh môc tiªu lé tr×nh ph¸t triÓn dÞch vô ng©n hμng trªn ®Þa bμn TP.HCM giai ®o¹n n¨m 2006-2010. QuyÕt ®Þnh sè 42/2003/Q§-NHNN ngμy 13/1/2003 cña Ng©n hμng Nhμ n−íc vÒ “Ch−¬ng tr×nh hμnh ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trong lÜnh vùc ng©n hμng” ®· x¸c ®Þnh râ : ViÖt nam cÇn ph¶i x©y dùng hÖ thèng ng©n hμng ®a d¹ng vÒ h×nh thøc, cã uy tÝn víi kh¸ch hμng, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, an toμn, cã