Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hiệu quả cho vay khách hàng cá nhân tại ngân hàng thương mại cổ phần Quốc Dân – Chi nhánh Bắc Giang

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:82

Thêm vào BST

Báo xấu

79
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn "Hiệu quả cho vay khách hàng cá nhân tại ngân hàng thương mại cổ phần Quốc Dân – Chi nhánh Bắc Giang" là đề xuất hệ thống giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả trong hoạt động cho vay đối với KHCN tại Ngân hàng TMCP Quốc Dân - chi nhánh Bắc Giang.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hiệu quả cho vay khách hàng cá nhân tại ngân hàng thương mại cổ phần Quốc Dân – Chi nhánh Bắc Giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI ------------------------- TRỊNH THỊ THOA HIỆU QUẢ CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUỐC DÂN - CHI NHÁNH BẮC GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HÀ NỘI, NĂM 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI ------------------------- TRỊNH THỊ THOA HIỆU QUẢ CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUỐC DÂN - CHI NHÁNH BẮC GIANG CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG MÃ SỐ : 8340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: NGUYỄN THANH PHƢƠNG HÀ NỘI, NĂM 2021
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan kết quả và số liệu nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chƣa từng đƣợc sử dụng để bảo vệ học hàm, học vị nào. Tôi xin cam đoan các thông tin trích dẫn trong luận văn này đều đƣợc chỉ rõ nguồn gốc, đƣợc tìm hiểu và phân tích một cách trung thực, phù hợp với tình hình thực tế. Tác giả luận văn Trịnh Thị Thoa
ii LỜI CẢM ƠN Trong thời gian nghiên cứu thực hiện luận văn này, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ nhiệt tình của cơ quan và các cá nhân. Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các tập thể và cá nhân đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu luận văn này. Trƣớc hết, tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu trƣờng Đại học Thƣơng Mại, Phòng đào tạo, Khoa sau đại học của Nhà trƣờng cùng các thầy cô giáo, những ngƣời đã trang bị kiến thức cho tôi trong suốt quá trình học tập. Với lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất, Tôi xin trân trọng cảm ơn TS.Nguyễn Thanh Phƣơng đã trực tiếp chỉ bảo, hƣớng dẫn khoa học và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, hoàn thành luận văn này. Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến bạn bè, đồng nghiệp, những ngƣời đã hỗ trợ, giúp đỡ tôi rất nhiệt tình trong việc thu thập các thông tin, số liệu, tài liệu nghiên cứu cũng nhƣ đóng góp các ý kiến quý báu trong suốt quá trình thực hiện đề tài của mình để hoàn thành luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn! Tác giả luận văn Trịnh Thị Thoa
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................................... vi DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ ..................................................................vii MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 8 1.Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ........................................................................ 8 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài ..................................... 9 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài ........................................................ 12 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ......................................................................... 12 5. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................................... 13 6. Kết cấu luận văn .................................................................................................... 13 CHƢƠNG 1: LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ HIỆU QUẢ CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ................................................ 15 1.1. Khái quát về cho vay khách hàng cá nhân của ngân hàng thƣơng mại ............. 15 1.1.1. Khái niệm cho vay khách hàng cá nhân của ngân hàng thương mại .............15 1.1.3. Phân loại cho vay khách hàng cá nhân ..........................................................17 1.1.4. Vai trò của cho vay khách hàng cá nhân ........................................................19 1.2. Hiệu quả cho vay khách hàng cá nhân của ngân hàng thƣơng mại ................... 21 1.2.1. Khái niệm hiệu quả cho vay khách hàng cá nhân của ngân hàng thương mại ...21 1.2.2. Các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả cho vay khách hàng cá nhân của ngân hàng thương mại ................................................................................................................22 1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến hiệu quả cho vay cho vay khách hàng cá nhân của ngân hàng thƣơng mại ............................................................................................... 27 1.3.1. Các yếu tố chủ quan ........................................................................................27 1.3.2. Các yếu khách quan ........................................................................................30 1.4. Kinh nghiệm nâng cao hiệu quả cho vay khách hàng cá nhân và bài học cho ngân hàng NCB- Chi nhánh Bắc Giang .................................................................... 32
iv 1.4.1. Kinh nghiệm nâng cao hiệu quả cho vay khách hàng cá nhân của một số ngân hàng thương mại ..............................................................................................32 1.4.2. Bài học cho ngân hàng NCB - Chi nhánh Bắc Giang ....................................34 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1.......................................................................................... 35 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ CHO VAY KHCN NGÂN HÀNG TMCP QUỐC DÂN (NCB) CHI NHÁNH BẮC GIANG .................................... 36 2.1. Khái quát về ngân hàng thƣơng mại cổ phần Quốc Dân – Chi nhánh Bắc Giang36 2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển ......................................................................36 2.1.2 Cơ cấu tổ chức ngân hàng thương mại cổ phần Quốc Dân – Chi nhánh Bắc Giang .........................................................................................................................37 2.1.3 Tình hình hoạt động kinh doanh của thương mại cổ phần Quốc Dân – Chi nhánh Bắc Giang giai đoạn 2018-2020 ....................................................................38 2.2. Phân tích hiệu quả cho vay khách hàng cá nhân của thƣơng mại cổ phần Quốc Dân – Chi nhánh Bắc Giang...................................................................................... 45 2.2.1. Các sản phẩm cho vay khách hàng cá nhân của chi nhánh ...........................45 2.2.2.Các quy định về hoạt động cho vay khách hàng cá nhân của chi nhánh ........47 2.2.3. Hiệu quả hoạt động cho vay khách hàng cá nhân của chi nhánh ..................50 2.3. Đánh giá hiệu quả hoạt động cho vay khách hàng cá nhân của ngân hàng thƣơng mại cổ phần Quốc Dân – Chi nhánh Bắc Giang ........................................... 64 2.3.1. Các kết quả đạt được ......................................................................................64 2.3.2. Một số hạn chế trong hoạt động cho vay khối khách hàng cá nhân tại ngân hàng TMCP Quốc dân - chi nhánh Bắc Giang và nguyên nhân ..............................65 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2.......................................................................................... 69 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHO VAY KHCN TẠI NCB CHI NHÁNH BẮC GIANG ................................. 70 3.1. Định hƣớng cho vay khách hàng cá nhân tại ngân hàng thƣơng mại cổ phần Quốc Dân – Chi nhánh Bắc Giang ............................................................................ 70 3.1.1. Định hướng chung của ngân hàng thương mại cổ phần Quốc Dân ...............70
v 3.1.2. Một số mục tiêu nâng cao hiệu quả cho vay khách hàng cá nhân của ngân hàng thương mại cổ phần Quốc Dân- Chi nhánh Bắc Giang ..................................71 3.2. Giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay khách hàng cá nhân của ngân hàng thƣơng mại cổ phần Quốc Dân – Chi nhánh Bắc Giang................... 71 3.2.1. Chú trọng hơn đến chính sách cho vay KHCN ...............................................72 3.2.2. Đẩy mạnh hoạt động Marketing trong cho vay KHCN ..................................73 3.2.3. Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp và lâu dài giữa Ngân hàng với khách hàng, xoá bỏ sự e ngại của khách hàng khi đến xin vay vốn ..............................................74 3.2.4 Nâng cao chất lượng cán bộ tín dụng ..............................................................74 3.2.5. Nâng cao vai trò của công tác thanh tra, kiểm tra .........................................75 3.3. Một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả cho vay khách hàng cá nhân tại ngân hàng thƣơng mại cổ phần Quốc dân - Chi nhánh Bắc Giang.................................... 75 3.3.1. Kiến nghị đối với Nhà nước ............................................................................75 3.3.2. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước .........................................................75 3.3.3. Kiến nghị đối với Hội sở Ngân hàng TMCP Quốc dân ..................................76 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 78 TÀI LIỆU THAM KHẢO
vi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT NHTM Ngân hàng thƣơng mại NHNN Ngân hàng Nhà nƣớc TSĐB Tài sản đảm bảo TMCP Thƣơng mại cổ phần KHCN Khách hàng cá nhân KHDN Khách hàng doanh nghiệp TCTD Tổ chức tín dụng CBTD Cán bộ tín dụng
vii DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ BẢNG Bảng 2.1 Tình hình huy động vốn của Ngân hàng TMCP Quốc Dân Chi nhánh Bắc Giang giai đoạn 2018-2020 .......................................................................................39 Bảng 2.2: Cơ cấu dƣ nợ cho vay tín dụng giai đoạn 2018-2020...............................41 Bảng 2.3: Tình hình nợ quá hạn NCB Bắc Giang- giai đoạn 2018-2020 .................42 Bảng 2.4: Nợ xấu của Ngân hàng TMCP Quốc Dân Bắc Giang - giai đoạn 2018- 2020 ...........................................................................................................................43 Bảng 2.5: Tình hình kết quả hoạt động kinh doanh của NCB Bắc Giang ................44 giai đoạn 2018-2020 ..................................................................................................44 Bảng 2.6: Doanh số cho vay KHCN tại Ngân hàng TMCP Quốc Dân Bắc Giang giai đoạn 2018-2020 ..................................................................................................51 Bảng 2.7: Dƣ nợ cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Quốc Dân Bắc Giang giai đoạn 2018-2020 .......................................................................................52 Bảng 2.8: Hệ số thu nợ cho vay khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Quốc Dân Bắc Giang giai đoạn 2018-2020 ........................................................................55 Bảng 2.9: Dƣ nợ quá hạn phân theo lĩnh vực cho vay của Ngân hàng TMCP Quốc Dân Bắc Giang giai đoạn 2018-2020 ........................................................................58 Bảng 2.10: Tỷ lệ nợ xấu theo lĩnh vực cho vay của NCB Bắc Giang giai đoạn 2018-2020..................................................................................................................60 Bảng 2.11: Thu nhập từ cho vay KHCN tại Ngân hàng TMCP Quốc Dân Bắc Giang giai đoạn 2018-2020 ..................................................................................................62 HÌNH Hình 1.1: Sơ đồ bộ máy tổ chức của NCB Chi nhánh Bắc Giang ............................37 Hình 1.2: Sơ đồ mô tả quy trình cho vay KHCN. .....................................................50 Hình 1.3: Cơ cấu cho vay theo TSĐB tại NCB Bắc Giang giai đoạn 2018-2020 ....56
8 MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Các ngân hàng thƣơng mại (NHTM) Việt Nam ban đầu chủ yếu có quy mô nhỏ, năng lực tài chính yếu, mới chỉ chú trọng vào cung cấp một số các dịch vụ và sản phẩm chuyên biệt của ngân hàng cho thị trƣờng nội địa. Sau khi hội nhập, mở cửa thƣơng mại đã dẫn đến sự gia tăng trong cạnh tranh giữa các ngân hàng nội địa và ngân hàng nƣớc ngoài. Quá trình phát triển nhanh đã kéo theo những hệ lụy cho hệ thống ngân hàng Việt Nam, nhƣ: hệ số nợ xấu cao, sở hữu chéo của ngân hàng lớn, trong khi số lƣợng các ngân hàng nƣớc ngoài ngày càng tăng lên mạnh mẽ thì chất lƣợng của các ngân hàng nội địa lại có xu hƣớng giảm sút. Từ đây, để có thể tăng đƣợc lợi nhuận, một số ngân hàng Việt Nam đã lựa chọn cách nâng cao chất lƣợng sản phẩm cũng nhƣ dịch vụ của mình cho khách hàng. Hai chiến lƣợc đƣợc các ngân hàng Việt Nam lựa chọn đó là sáp nhập, hội nhập và mua bán lại (M&A); hoặc là đa dạng hóa và nâng cao năng lực tài chính của mình Hiện nay, pháp luật Việt Nam đang khuyến khích các ngân hàng mở rộng hoạt động cho vay, cho phép ngân hàng mới đƣợc thành lập, vì vậy các ngân hàng đang cạnh nhau quyết liệt để dành thị phần. Do đó cho vay KHCN là tất yếu và là xu hƣớng phát triển chung của cả hệ thống ngân hàng. Khách hàng cá nhân đã và đang là mảng khách hàng tiềm năng, đƣợc nhiều ngân hàng chú trọng khai thác. Tuy nhiên để đạt đƣợc hiệu quả cao nhất cho các khoản vay cá nhân không phải ngân hàng nào cũng làm tốt. Trên cơ sở đó nghiên cứu nâng cao hiệu quả cho vay đối với KHCN là việc làm thiết thực và có ý nghĩa đối với Ngân hàng TMCP Quốc Dân. Là một trong những NHTM đang phát triển, ngân hàng TMCP Quốc Dân đang mở rộng quy mô, sự đa dạng số lƣợng và chất lƣợng trong sản phẩm và dịch vụ cung ứng, Ngân hàng TMCP Quốc Dân luôn đi đầu, bắt kịp với xu thế của thị trƣờng. Tuy nhiên, để có thể cạnh tranh với những ngân hàng trong nƣớc và nƣớc ngoài, đạt đƣợc mục tiêu nằm trong Top ngân hàng lớn nhất Việt Nam, Ngân hàng TMCP Quốc Dân cần không ngừng nâng cao khả năng tài chính, nâng cao hiệu quả kinh doanh của mình. Để đạt đƣợc mục tiêu đó, ngân hàng TMCP Quốc Dân đã có
9 định hƣớng rõ ràng trong lộ trình phát triển đến năm 2025 là lựa chọn dịch vụ dành cho KHCN là chiến lƣợc kinh doanh lâu dài. Ngân hàng TMCP Quốc Dân xác định hoạt động ngân hàng bán lẻ là cơ sở để tạo lập nền tảng khách hàng vững chắc và mang lại lợi ích cao cho ngân hàng, Ngân hàng TMCP Quốc Dân đã bắt đầu hình thành một hệ thống ngân hàng bán lẻ độc lập và chuyên nghiệp, đồng thời đƣa ra mục tiêu trở thành ngân hàng thƣơng mại cung cấp các sản phẩm, dịch vụ dành cho KHCN một cách đồng bộ, đa dạng với chất lƣợng tốt nhất, trong đó đặc biệt chú trọng đến sản phẩm tín dụng. Nhất quán với mục tiêu phát triển của toàn hệ thống, Ngân hàng TMCP Quốc dân chi nhánh Bắc Giang cũng đang nỗ lực xác định hƣớng đi an toàn và hiệu quả. Nắm bắt đƣợc nhu cầu tín dụng của KHCN trên địa bàn, Ngân hàng TMCP Quốc Dân Bắc Giang đang tập trung tìm mọi giải pháp để mở rộng cho vay đối với KHCN nhằm chiếm lĩnh thị phần và nâng cao hiệu quả kinh doanh. Mặc dù vậy, trƣớc nhu cầu tín dụng cá nhân ngày càng tăng, chính sách cho vay, quy chế cho vay và khả năng mở rộng KHCN của Ngân hàng TMCP Quốc Dân Bắc giang vẫn còn tồn tại những vƣớng mắc ảnh hƣớng đến sự phát triển của hoạt động cho vay KHCN, cụ thể nhƣ: hoạt động tín dụng cá nhân vẫn còn hạn hẹp về quy mô; các sản phẩm ít đƣợc khách hàng biết đến so với các ngân hàng khác; tỷ trọng dƣ nợ đối với khách hàng trên tổng dƣ nợ tín dụng vẫn thấp, tỷ lệ nợ xấu cao,…. Đây đều là những dấu hiệu phản ánh hiệu quả hoạt động cho vay đối với KHCN cần phải có những nghiên cứu cụ thể để cải thiện hiệu quả hoạt động cho vay đối với KHCN của chi” nhánh. Từ thực tế nêu trên, tôi quyết định chọn và thực hiện nghiên cứu đề tài “Hiệu quả cho vay khách hàng cá nhân tại ngân hàng thương mại cổ phần Quốc Dân – Chi nhánh Bắc Giang” làm luận văn nghiên cứu của mình. 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài Phân tích về cho vay KHCN, từ đó đƣa ra những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay KHCN là đề tài thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu. Có thể kể đến một vài tác phẩm tiêu biểu sau:
10 Luận văn thạc sỹ “Nâng cao hiệu quả cho vay KHCN của Ngân hàng cổ phần Ngoại Thương Việt Nam – Chi Nhánh Hoàn Kiếm” Phạm Thị Hải Yến (2019), Đƣợc bảo vệ tại trƣờng Đại học Ngoại Thƣơng. Nghiên cứu đi từ hệ thống hóa cơ sở lý luận liên quan đến phân tích đánh giá thực trạng hoạt động cho vay KHCN tại Vietcombank chi nhánh Hoàn Kiếm, qua đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay KHCN tại chi nhánh nhƣ: (1) Hoàn thiện chính sách cho vay; (2) Đa dạng hóa các sản phẩm cho vay cá nhân; (3) Nâng cao trình độ của cán bộ quan hệ khách hàng. Luận văn thạc sỹ “Nâng cao hiệu quả cho vay KHCN tại ngân hàng Bắc Á- Chi nhánh Đồng Nai” Nguyễn Văn Bình (2018). Luận văn thạc sĩ kinh tế, Chuyên ngành Tài chính ngân hàng đƣợc bảo về tại trƣờng Đại Học Kinh tế - TP. Hồ Chí Minh. Thông qua cơ sở lý thuyết về hiệu quả hoạt động cho vay KHCN tại NHTM, đến thực trạng thị trƣờng nhà đất và hiệu quả hoạt động cho KHCN tại NHTM Cổ Phần Bắc Á, từ đó đề xuất các giải pháp hiệu quả hoạt động cho KHCN Chi nhánh: (1) Xây dựng chiến lƣợc cho vay đúng đắn và hấp dẫn đối với khách hàng ; (2) Mở rộng mức cho vay, đối tƣợng cho vay ; (3) Đẩy mạnh các hoạt động marketing nhằm tạo niềm tin để ngƣời dân mạnh dạn vay vốn ; (4) Đào tạo phát triển nâng cao nguồn nhân lực và nâng cao chất lƣợng phục vụ khách hàng. Luận văn thạc sỹ “Hiệu quả cho vay KHCN tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Sở Giao dịch 2” Nguyễn Thị Anh Thảo (2019) chuyên ngành tài chính – ngân hàng đƣợc bảo vệ tại trƣờng đại học Ngân hàng thành phố Hồ Chí Minh. Từ hệ thống hóa cơ sở lý thuyểt về hiệu quả hoạt động cho vay KHCN, kết quả nghiên cứu thực trạng hiệu quả hoạt động cho vay KHCN tại BIDV Chi nhánh Sở giao dịch 2. Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay KHCN tại chi nhánh nhƣ: (1) Dựa vào nhân số uy tín, thƣơng hiệu ngân hàng, (2) Hoàn thiện quy trình cho vay, quy trình thế chấp tài sản đảm bảo để hạn chế rủi ro cho Ngân hàng, (3) Xác định nhân tố lãi suất, phí vay vốn cạnh tranh, hiệu quả, (4) Xây dựng đội ngũ nhân sự tài chính – ngân hàng có kỹ năng, trình độ, kiến thức chuyên môn và nhiệt huyết tạo động lực
11 giữ khách hàng, (5) Đẩy mạnh áp dụng các biện pháp hạn chế rủi ro trƣớc, trong và sau khi cho vay. Luận văn thạc sĩ “Hiệu quả cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam - Chi nhánh Đông Hải Dương” Bùi Tiến Trung (2020) chuyên ngành tài chính- ngân hàng đƣợc bảo vệ tại trƣờng Đại học Thƣơng mại. Từ hệ thống hóa cơ sở lý thuyểt về hiệu quả hoạt động cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ, kết quả nghiên cứu thực trạng hiệu quả hoạt động cho vay doanh nghiệp tại Vietinbank - Chi nhánh Đông Hải Dƣơng. Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại chi nhánh nhƣ: (1) nâng cao chất lƣợng thẩm định cho vay, (2) quản lý nợ vay, hạn chế tối đa nợ xấu phát sinh, (3) nâng cao hiệu quả công tác khách hàng, (3) phát triển nguồn nhân lực đặc biệt là cán bộ thẩm định và chăm sóc khách hàng. Luận văn thạc sỹ “hiệu quả cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Đông Hải Dương” Bùi Tiến Trung (2018), Đƣợc bảo vệ tại trƣờng Đại học Thƣơng Mại. Nghiên cứu đi từ hệ thống hóa cơ sở lý luận liên quan đến phân tích đánh giá thực trạng hoạt động cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ tại Viettinbank chi nhánh Đông Hải Dƣơng, qua nâng cao hiệu quả cho vay khách hàng doanh nghiệp nhỏ tại chi nhánh nhƣ : (1) Lý luận chung về hiệu quả cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa của ngân hàng thƣơng mại; (2) Thực trạng hiệu quả cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam - chi nhánh Đông Hải Dƣơng; (3) Giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân” hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam - chi nhánh Đông Hải Dƣơng. Các công trình nghiên cứu trên đã tập trung nghiên cứu hiệu quả hoạt động cho vay trong phạm vi một chi nhánh hoặc ngân hàng, ở nhiều khía cạnh và góc độ khác nhau. Những kết quả nghiên cứu đó là những luận cứ quan trọng để tác giả luận văn tiếp thu có chọn lọc cho công trình nghiên cứu của mình. Bởi vậy, bên cạnh việc kế thừa những thành tựu từ các công trình đi trƣớc, luận văn của tác giả tập trung đi sâu nghiên cứu những yếu tố tác động từ bên ngoài dƣới góc nhìn của
12 một chuyên gia và tìm hiểu nhu cầu, thị hiếu của ngƣời tiêu dùng về hoạt động cho vay KHCN của ngân hàng để từ đó đƣa ra những kiến nghị, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay KHCN, đây là điểm mới của luận văn .Mặc dù để tài hiệu quả cho vay KHCN không phải là đề tài mới, nhƣng chƣa có đề tài nào thực hiện hiệu quả cho vay KHCN tại ngân hàng TMCP Quốc Dân – Chi nhánh Bắc Giang từ năm 2018-2020. Do đó đề tài thể hiện cái mới và không trùng lặp với các công trình trƣớc đây. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 3.1. Mục tiêu Mục tiêu nghiên “cứu của luận văn: Đề xuất hệ thống giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả trong hoạt động cho vay đối với KHCN tại Ngân hàng TMCP Quốc Dân - chi nhánh Bắc Giang. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt đƣợc nghiên cứu trên, đề tại cần thực hiện nhiệm vụ sau: - Hệ thống hóa những lý luận cơ bản về cho vay KHCN và hiệu quả cho vay KHCN: nội dung, quy trình, các nhân tố ảnh hƣởng, các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả cho vay KHCN tại ngân hàng. - Phân tích thực trạng hiệu quả cho vay đối với KHCN tại Ngân hàng TMCP Quốc Dân - chi nhánh Bắc Giang, trên cơ sở đó, đánh giá xác thực kết quả, hạn chế và luận giải các nguyên nhân làm giảm hiệu quả hoạt động cho vay đối với KHCN tại Ngân hàng TMCP Quốc Dân - chi nhánh Bắc Giang. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là hiệu quả cho vay KHCN. - Phạm vi nghiên cứu: Tập trung vào hiệu quả hoạt động cho vay KHCN tại Ngân hàng TMCP Quốc Dân Chi nhánh Bắc Giang từ giai đoạn 2018-2020. + Về không gian nghiên cứu: Ngân hàng TMCP Quốc Dân Chi nhánh Bắc Giang.
13 + Về thời gian nghiên cứu: các dữ liệu trong luận văn đƣợc thu thập trong giai đoạn từ 2018-2020, các giải pháp và kiến nghị đƣợc áp dụng đến năm 2025. + Về nội dung nghiên cứu: luận văn tập trung nghiên cứu về hiệu quả cho vay cho vay KHCN tại Ngân hàng TMCP Quốc Dân Chi nhánh Bắc Giang. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp thu thập dữ liệu - Các nguồn dữ liệu đƣợc thu thập bằng cách quan sát, đọc tài liệu từ các bộ phận: quản trị rủi ro, phòng kiểm soát nội bộ, Phòng tín dụng, các Phòng giao dịch nơi trực tiếp làm tín dụng nhƣ giám đốc đơn vị, lãnh đạo mảng, trƣởng nhóm…Nội dung thu thập chủ yếu là các thông tin cá nhân, các tài liệu nghiệp vụ chuyên môn, hiệu quả hoạt động cho vay KHCN Chi nhánh Bắc Giang, báo cáo giai đoạn năm 2018 - 2020. Đồng thời, luận văn cũng sử dụng số liệu về các vấn đề kinh tế, xã hội trên cả nƣớc nói chung và trên địa bàn tỉnh Bắc Giang nói riêng đƣợc đăng trên báo cáo, tạp chí, Internet để trích dẫn, phân tích làm sáng tỏ vấn đề. 5.2. Phương pháp xử lý dữ liệu - Phƣơng pháp thống kê, tổng hợp số liệu qua các năm tạo cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng hiệu quả trong hoạt động cho vay đối với TMCP Quốc Dân – Chi nhánh Bắc Giang. - Phƣơng pháp phân tích chi tiết: phân tích chi tiết nhằm tìm hiểu xác định nguyên nhân, yếu tố ảnh hƣởng đến đối tƣợng nghiên cứu của đề tài. - Phƣơng pháp so sánh giữa các NHTM trên cùng địa bàn nhằm đánh giá quá trình hiệu quả trong hoạt động cho vay đối với KHCN tại Ngân hàng TMCP Quốc Dân - CN Bắc Giang so với các ngân hàng TMCP khác trên địa bàn. 6. Kết cấu luận văn Ngoài mở đầu và kết luận nội dung chính luận văn chia làm 3 chƣơng nhƣ sau: Chƣơng 1: Lý luận cơ bản về hiệu quả cho vay KHCN của Ngân hàng thƣơng mại.
14 Chƣơng 2: Thực trạng hiệu quả cho vay KHCN Ngân hàng TMCP Quốc Dân Chi nhánh Bắc Giang Chƣơng 3: Giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả cho vay KHCN tại NCB Chi nhánh Bắc Giang.
15 CHƢƠNG 1: LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ HIỆU QUẢ CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1. Khái quát về cho vay khách hàng cá nhân của ngân hàng thƣơng mại 1.1.1. Khái niệm cho vay khách hàng cá nhân của ngân hàng thương mại Để hiểu rõ về hoạt động cho vay của ngân hàng cần phải phân biệt giữa khái niệm đầu tƣ và cho vay. Theo nghĩa rộng cho vay là một hoạt động tín dụng và là một trong những hoạt động đầu tƣ. Cho vay là việc ngƣời có tiền giao cho ngƣời cần tiền một số tiền nhất định với điều kiện phải trả gốc và lãi theo đúng thời hạn đã định. Đầu tƣ là hoạt động bỏ vốn ở hiện tại với kì vọng thu đƣợc nhiều hơn trong tƣơng lai. Cho vay và đầu tƣ theo hoạt động của ngân hàng có những đặc điểm khác biệt. Hoạt động cho vay là hoạt động trực diện với khách hàng thông qua các cuộc thƣơng lƣợng. Còn trong hoạt động đầu tƣ thì bản thân ngân hàng lựa chọn một loạt các danh mục chứng khoán với kì hạn định sẵn. Trong hoạt động cho vay ngƣời khởi xƣớng giao dịch là khách hàng, còn hoạt động đầu tƣ sẽ do ngân hàng chủ động khởi xƣớng. Một điểm khác biệt nữa là đối với hoạt động cho vay thì ngân hàng là một trong vài chủ nợ của ngƣời vay, còn đầu tƣ thì ngân hàng là một trong rất nhiều chủ nợ. Theo Điều 3 quyết định 1627/2001/QĐ-NHNN thì “Cho vay là một hình thức cấp tín dụng, theo đó tổ chức tín dụng giao cho khách hàng sử dụng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích và thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắt có hoàn trả cả gốc và lãi”. Hoạt động cho vay của ngân hàng gồm: cho vay, bảo lãnh, cho thuê tài chính, chiết khấu thƣơng phiếu. Cho vay là một hình thức cơ bản của hoạt động tín dụng. Ngân hàng nào hoạt động cũng có hình thức cho vay. Ngân hàng trực tiếp giao tiền hoặc giao qua tài khoản cho khách hàng sử dụng số tiền vay đó. Khách hàng sau khi vay tiền không đƣợc tùy ý sử dụng mà phải sử dụng theo đúng mục đích và thời gian nhất định. Mục đích sử dụng tiền và thời gian sử dụng đã đƣợc ngân hàng và khách hàng cùng thống nhất thông qua và đƣợc ký kết thành hợp đồng. Theo hợp đồng đƣợc ký kết ngân hàng phải cung cấp tiền cho khách hàng đủ và đúng thời gian quy định, và theo đó khách hàng phải đảm bảo trả nợ gốc và lãi cho ngân hàng đúng thời hạn.
16 Khách hàng muốn vay vốn của bất kì ngân hàng nào cũng phải thỏa mãn những điều kiện pháp luật quy định. Trƣớc hết khách hàng phải có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sƣ và chịu trách nhiệm dân sự theo quy định của pháp luật. Điều này sẽ giúp ngân hàng sàng lọc đƣợc khách hàng tốt cho mình, và hơn thế nữa ngân hàng sẽ đƣợc pháp luật bảo vệ lợi ích khi khách hàng không thực hiện đúng hợp đồng. Mục đích sử dụng vốn vay của ngân hàng phải hợp với pháp luật. Tức là khách hàng không đƣợc sử dụng vốn vay để kinh doanh hàng hóa mà pháp luật cấm, không đƣợc sử dụng vốn vay để đảo nợ, … Khách hàng phải có dự án đầu tƣ, phƣơng án sản xuất kinh doanh, dịch vụ có hiệu quả và phù hợp với quy định của pháp luật. Ngoài ra khách hàng phải thực hiện đảm bảo tiền vay nhƣ cầm cố, thế chấp, bảo lãnh, … theo quy định của pháp luật. Ta có thể hiểu “Cho vay khách hàng cá nhân là hình thức tài trợ tài chính của ngân hàng, công ty tài chính. Sau khi nhận được yêu cầu vay vốn, ngân hàng hoặc công ty tài chính sẽ giải ngân một khoản tiền nhất định tới khách hàng với cam kết sẽ phải hoàn trả đầy đủ cả gốc và lãi trong thời gian xác định. Cho vay khách hàng cá nhân là hình thức tài trợ tài chính của ngân hàng, công ty tài chính. Sau khi nhận được yêu cầu vay vốn, ngân hàng hoặc công ty tài chính sẽ giải ngân một khoản tiền nhất định tới khách hàng với cam kết sẽ phải hoàn trả đầy đủ cả gốc và lãi trong thời gian xác định. ’’ 1.1.2. Đặc điểm của hoạt động cho vay khách hàng cá nhân Hoạt động cho vay KHCN là một trong những nguồn thu nhập quan trọng đối với hoạt động của các ngân hàng. Các khoản cho vay đối với KHCN thƣờng là những khoản vay có giá trị nhỏ nhƣng số lƣợng các khoản vay là rất lớn. Cho vay KHCN của NHTM có những đặc điểm sau: - Thứ nhất đối tượng khách hàng đi vay: Thƣờng là cá nhân trong nƣớc, đầu tƣ hay phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh của cá nhân.KHCN thƣờng có số lƣợng rất lớn, nhu cầu vay vốn đa dạng. - Thứ hai, mục đích các khoản cho vay: Thƣờng là đáp ứng nhu cầu thiếu hụt vốn trong sinh hoạt, tiêu dùng và trong sản xuất kinh doanh nhỏ lẻ.
17 - Thứ ba, nguồn trả nợ của hình thức cho vay: Là khoản tiền dùng để trả nợ thƣờng là tiền lƣơng, thu nhập hàng tháng và thu nhập từ các hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ và khá ổn định. Vì vậy xu hƣớng cấp tín dụng cho đối tƣợng khách hàng này của các ngân hàng thƣơng mại ngày nay đƣợc chú trọng phát triển nhằm giảm rủi ro ở các khoản vay thƣơng mại lớn hiện nay. - Thứ tư, thời hạn: Các khoản cho vay KHCN đa số là ngắn hạn, một số là trung hạn và dài hạn. - Thứ năm, lãi suất: Lãi suất cho vay thƣờng cao hơn so với lãi suất của các loại cho vay trong lĩnh vực thƣơng mại và công nghiệp. Lý do bởi vì ngân hàng vẫn phải tiến hành theo đủ mọi thủ tục cho vay bao gồm thẩm định hồ sơ, thẩm định khách hàng, giải ngân, kiểm soát sau khi cho vay... trong khi phần lớn các khoản cho vay đối tƣợng này có giá trị nhỏ, đa số khách hàng đi vay chỉ để bù đắp thiếu hụt chi tiêu. 1.1.3. Phân loại cho vay khách hàng cá nhân - Bao gồm cho vay có TSĐB và cho vay không TSĐB 1.1.3.1. Dựa vào thời hạn vay Có thể phân chia thành ba nhóm chủ yếu là cho vay ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Cụ thể: Cho vay ngắn hạn: là hình thức cho vay của ngân hàng đối với khách hàng, trong đó thời hạn sử dụng vốn vay do các bên thỏa thuận là 12 tháng. Hình thức cho vay này chủ yếu nhằm đáp ứng nhu cầu về vốn lƣu động của khách hàng trong hoạt động kinh doanh hoặc thỏa mãn nhu cầu về tiêu dùng của khách hàng trong thời gian ngắn hạn. Cho vay trung hạn: là hình thức cho vay trong đó thời gian sử dụng vốn vay do các bên thỏa thuận là từ trên 12 tháng đến 60 tháng. Hình thức cho vay này thƣờng đƣợc sử dụng để thỏa mãn nhu cầu mua sắm tài sản cố định của khách hàng trong kinh doanh. Cho vay dài hạn: là hình thức cho vay trong đó thời gian sử dụng vốn vay do các bên thỏa thuận là trên 60 tháng. Hình thức cho vay này nhằm tài trợ cho việc đầu tƣ vào các dự án có quy mô vừa và lớn.
18 1.1.3.2. Dựa vào mức độ tín nhiệm của khách hàng Có thể phân chia thành hai nhóm là cho vay tín chấp và cho vay thế chấp , cầm cố : Cho vay thế chấp , cầm cố: đây là hình thức cho vay trong đó nghĩa vụ trả nợ tiền vay đƣợc bảo đảm bằng tài sản của bên vay hoặc ngƣời thứ ba. Trong nền kinh tế thị trƣờng, mọi hoạt động kinh luôn chứa đựng khả năng rủi ro, điều đó rất có thể kéo theo rủi ro của ngân hàng cho vay vốn. Bởi vây, trên thực tế, đảm bảo thƣờng đƣợc coi là điều kiện quan trọng trong mọi nghiệp vụ cho vay của ngân hàng. Cho vay có đảm bảo bằng tài sản của ngƣời vay là hình thức cho vay qua sự xác định giá trị của tài sản mà khách hàng thế chấp cho ngân hàng khi vay vốn. Tài sản thế chấp có thể là động sản hoặc bất động sản. Cho vay có đảm bảo bằng tài sản khách hàng vay chủ yếu đƣợc thực hiện bằng các hình thức: cho vay thế chấp bất động sản, động sản. Cho vay tín chấp: đây là hình thức cho vay trong đó nghĩa vụ hoàn trả lại tiền vay không đƣợc đảm bảo bằng các tài sản của khách hàng vay hoặc của ngƣời thứ ba. Để thực hiện việc cho vay theo hình thức này, thông thƣờng các bên chỉ cần giao kết một hợp đồng duy nhất là hợp đồng tín dụng. Ngân hàng khi cho vay chỉ dựa vào uy tín của khách hàng để xem xét cho vay. Khách hàng uy tín là khách hàng có năng lực tài chính lành mạnh, trung thực trong kinh doanh, quản trị kinh doanh có hiệu quả, có tín nhiệm với ngân hàng trong việc sử dụng vốn vay, hoàn trả nợ cả gốc và lãi. 1.1.3.3. Dựa vào phương thức cho vay Có thể phân chia thành nhiều nhóm là cho vay từng lần, cho vay theo hạn mức tín dụng, cho vay trả góp, cho vay thông qua nghiệp vụ phát hành và sử dụng thẻ tín dụng. Cho vay từng lần: áp dụng cho các khách hàng có nhu cầu vay vốn thời vụ hoặc chƣa tạo đƣợc sự uy tín lâu năm với ngân hàng. Mỗi lần vay vốn, khách hàng và ngân hàng phải lập thủ tục vay vốn theo quy định và ký kết hợp đồng tín dụng mới. Khi khách hàng trả nợ bớt không thể vay tiếp số còn lại trong hợp đồng tín dụng.