Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hoàn thiện công tác phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:99

Thêm vào BST

Báo xấu

17
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn nhằm tìm hiểu công tác phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín từ đó rút ra những nhận xét, đề xuất những giải pháp, ý liến nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hoàn thiện công tác phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH  BÙI THỊ XUÂN DUNG HOÀN THIỆN CÔNG TÁC PHÂN LOẠI NỢ VÀ TRÍCH LẬP DỰ PHÒNG RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN THƯƠNG TÍN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG MÃ SỐ: 60.31.12 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: PGS.TS PHẠM VĂN NĂNG TP.HỒ CHÍ MINH – NĂM 2011
-. -\ LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Những thông tin và nội dung nêu trong đề tài đều dựa trên nghiên cứu thực tế và hoàn toàn đúng với nguồn trích dẫn Tác giả đề tài: Bùi Thị Xuân Dung
DANH MUÏC CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT NHTMCP Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn NH Ngaân haøng TMCP Saøi Goøn Thöông Tín TCTD Toå chöùc tín duïng DPRR Döï phoøng ruûi ro CVÑ Coù vaán ñeà NPL Tình hình nôï xaáu RRTD Ruûi ro tín duïng HTXHTDNB Heä thoáng xeáp haïng tín duïng noäi boä
LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi: Ruûi ro tín duïng laø ñieàu khoù traùnh khoûi trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc toå chöùc tín duïng (TCTD), noù coù theå xaûy ra ít hay nhieàu phuï thuoäc vaøo chaát löôïng tín duïng cuûa caùc TCTD. Song, chính ruûi ro tín duïng ñang laø noãi traên trôû cuûa caùc nhaø quaûn trò ngaân haøng; ñoàng haønh vôùi ruûi ro, thu nhaäp cuûa caùc TCTD chieám gaàn 90% töø caùc khoaûn ñaàu tö thoâng qua hoaït ñoäng tín duïng hieän nay. Do ñoù, Thoáng ñoác Ngaân haøng nhaø nöôùc Vieät Nam ñaõ ban haønh quyeát ñònh 493/2005-QÑ/NHNN ngaøy 22/4/2005 “Quy ñònh veà phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng Ngaân haøng” ñaõ goùp phaàn taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán coâng taùc quaûn lyù, naâng cao chaát löôïng vaø giaûm thieåu ruûi ro, xöû lyù kòp thôøi nhöõng toån thaát coù theå xaûy ra töø hoaït ñoäng kinh doanh Ngaân haøng. Thoâng qua nhöõng kieán thöùc ñöôïc hoïc, toâi quyeát ñònh choïn ñeà taøi “Hoaøn thieän coâng taùc phaân loaïi nôï vaø trích laäp döï phoøng ruûi ro tín duïng taïi NHTMCP Saøi Goøn Thöông Tín” ñeå töø ñoù thaáy ñöôïc taàm quan troïng cuûa chaát löôïng tín duïng. Ñoàng thôøi, toâi hy voïng ñeà taøi naøy seõ mang laïi nhöõng yù kieán ñoùng goùp cho Chi nhaùnh trong vieäc laøm toát coâng taùc phaân loaïi nôï vaø trích laäp döï phoøng. Như vậy môùi phoøng ngöøa vaø traùnh nhöõng toån thaát coù theå xaûy ra moät caùch coù hieäu quaû. 2. Muïc tieâu nghieân cöùu: Tìm hieåu coâng taùc phaân loaïi nôï vaø trích laäp döï phoøng ruûi ro tín duïng taïi NHTMCP Saøi Goøn Thöông Tín töø ñoù ruùt ra nhöõng nhaän xeùt, ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp, yù kieán nhaèm naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng tín duïng. 3. Phöông phaùp nghieân cöùu:
Phöông phaùp nghieân cöùu suoát ñeà taøi naøy laø phöông phaùp quy naïp, phaân tích hoaït ñoäng kinh teá, so saùnh, ñoái chieáu. Qua ñoù ñeà ra nhöõng giaûi phaùp nhaèm naâng cao chaát löôïng tín duïng ñeå phoøng ngöøa ruûi ro tín duïng. 4. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: Do nhöõng haïn cheá cuûa neàn kinh teá vaø cuûa baûn thaân caùc NH maø thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng coøn nhieàu vaán ñeà caàn giaûi quyeát. Qua baøi vieát naøy, toâi muoán ñöa ra moät soá giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng tín duïng taïi NHTMCP Saøi Goøn Thöông Tín.
CHÖÔNG 1: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ PHAÂN LOAÏI NÔÏ VAØ TRÍCH LAÄP DÖÏ PHOØNG RUÛI RO TÍN DUÏNG TAÏI CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI 1.1 Toång quan veà ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng thöông maïi 1.1.1 Khaùi nieäm veà Ngaân haøng thöông maïi Theo Phaùp leänh Ngaân haøng ngaøy 23/05/1990: Ngaân haøng thöông maïi laø toå chöùc kinh doanh tieàn teä maø hoaït ñoäng chuû yeáu vaø thöôøng xuyeân laø nhaän tieàn kyù göûi töø khaùch haøng vôùi traùch nhieäm hoaøn traû vaø söû duïng soá tieàn ñoù ñeå cho vay, thöïc hieän nghieäp vuï chieát khaáu vaø laøm phöông tieän thanh toaùn. Theo luaät caùc toå chöùc tín duïng soá 42/2010/QH12 naêm 2010 ( coù hieäu löïc töø 01/01/2011), ngaân haøng thöông maïi laø loaïi hình ngaân haøng ñöôïc thöïc hieän taát caû caùc hoaït ñoäng ngaân haøng vaø caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc theo quy ñònh cuûa luaät naøy nhaèm muïc tieâu lôïi nhuaän. So vôùi phaùp leänh Ngaân haøng caùch ñaây 20 naêm thì luaät caùc TCTD naêm 2010 ñöa ra khaùi nieäm veà ngaân haøng thöông maïi ngaén goïn hôn nhöng ñaày ñuû hôn. Theo ñoù, ngaân haøng thöông maïi laø moät loaïi hình ngaân haøng, maø ngaân haøng laø moät loaïi hình toå chöùc tín duïng vaø toå chöùc tín duïng laø doanh nghieäp thöïc hieän caùc hoïat ñoäng ngaân haøng. Toùm laïi, ngaân haøng thöông maïi laø doanh nghieäp thöïc hieän moät, moät soá hoaëc taát caû caùc hoaït ñoäng ngaân haøng vaø caùc hoïat ñoäng kinh doanh khaùc theo quy ñònh cuûa luaät naøy nhaèm muïc tieâu lôïi nhuaän. Hoïat ñoäng ngaân haøng laø vieäc kinh doanh, cung öùng thöôøng xuyeân caùc nghieäp vuï sau: (i) nhaän tieàn göûi; (ii) caáp tín duïng; (iii) cung öùng dòch vuï thanh toaùn qua taøi khoaûn. + Nhaän tieàn göûi laø hoaït ñoäng nhaän tieàn cuûa toå chöùc, caù nhaân döôùi hình thöùc tieàn göûi khoâng kyø haïn, tieàn göûi coù kyø haïn, tieàn göûi tieát kieäm, phaùt haønh chöùng chæ 1
tieàn göûi, kyø phieáu, tín phieáu vaø caùc hình thöùc nhaän tieàn göûi khaùc theo nguyeân taéc coù hoøan traû ñaày ñuû tieàn goác, laõi cho ngöôøi göûi tieàn theo thoûa thuaän. + Caáp tín duïng laø vieäc thoûa thuaän ñeå toå chöùc, caù nhaân söû duïng moät khoaûn tieàn hoaëc cam keát cho pheùp söû duïng moät khoaûn tieàn theo nguyeân taéc coù hoaøn traû baèng nghieäp vuï cho vay, chieát khaáu, cho thueâ taøi chính, bao thanh toaùn, baûo laõnh ngaân haøng vaø caùc nghieäp vuï caáp tín duïng khaùc. + Cung öùng dòch vuï thanh toaùn qua taøi khoaûn laø vieäc cung öùng phöông tieän thanh toaùn; thöïc hieän dòch vuï thanh toaùn seùc, leänh chi, uûy nhieäm chi, nhôø thu, uûy nhieäm thu, theû ngaân haøng, thö tín duïng vaø caùc dòch vuï thanh toaùn khaùc cho khaùch haøng thoâng qua taøi khoaûn cuûa khaùch haøng. Luaät naøy ñaõ neâu raát cuï theå caùc hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng, boå sung nhieàu nghieäp vuï ngaân haøng môùi so vôùi phaùp leänh naêm 1990, phuø hôïp vôùi hoaït ñoäng thöïc tieãn cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam hieän nay. 1.1.2 Khaùi nieäm veà ruûi ro tín duïng taïi Ngaân haøng thöông maïi Trong baát cöù hoaït ñoäng kinh doanh naøo cuõng tieàm aån nhöõng ruûi ro. Ruûi ro ñöôïc hieåu laø nhöõng nguy cô tieàm taøng coù theå daãn ñeán thieät haïi veà vaät chaát hoaëc tinh thaàn. Moät trong nhöõng ñaëc tính cuûa ruûi ro laø khoù xaùc ñònh (coù theå xaûy ra hay khoâng, xaûy ra luùc naøo vaø thieät haïi ôû möùc ñoä naøo). Hoaït ñoäng Ngaân haøng ñöôïc ñaùnh giaù laø moät trong nhöõng hoaït ñoäng kinh doanh tieàm aån nhieàu nguy cô ruûi ro cao. Ruûi ro hoaït ñoäng Ngaân haøng ñöôïc hieåu laø nhöõng ruûi ro coù khaû naêng gaây ra nhöõng toån thaát taøi chính cho Ngaân haøng, daãn ñeán vieäc laøm giaûm naêng löïc kinh doanh vaø khaû naêng traû caùc khoaûn nôï, trong ñoù chuû yeáu laø caùc khoaûn tieàn göûi. Trong caùc hoaït ñoäng nghieäp vuï taøi saûn coù cuûa Ngaân haøng thì hoaït ñoäng tín duïng chieám tyû troïng lôùn nhaát, vaø cuõng laø hoaït ñoäng mang laïi doanh thu chuû yeáu cho Ngaân haøng. Tuy nhieân, Ngaân haøng phaûi ñoái maët nhieàu nhaát laø ruûi ro tín duïng. Ruûi ro tín duïng: laø loaïi ruûi ro daãn ñeán toån thaát taøi saûn trong tröôøng hôïp khaùch 2
haøng vay voán ñöôïc caáp tín duïng khoâng coù khaû naêng thöïc hieän moät phaàn hoaëc toaøn boä nhöõng cam keát neâu taïi hôïp ñoàng tín duïng ñaõ kyù vôùi Ngaân haøng. Hieåu theo nghóa roäng, ruûi ro tín duïng laø taát caû nhöõng khaû naêng maø theo ñoù, Ngaân haøng seõ khoâng theå thu hoài ñaày ñuû vaø ñuùng haïn caùc khoaûn tín duïng ñaõ caáp. Noùi caùch khaùc, ruûi ro tín duïng laø vieäc khaùch haøng khoâng traû ñaày ñuû nhöõng khoaûn nôï ñoái vôùi Ngaân haøng theo ñuùng cam keát, duø vôùi baát kyø lyù do gì. Ruûi ro tín duïng seõ gaây neân nhöõng thieät haïi ñoái vôùi Ngaân haøng, laøm maát maùc nguoàn voán vaø laøm suy giaûm khaû naêng chi traû vaø khaû naêng thanh toaùn caùc khoaûn nôï. Vì theá, ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng luoân laø moái quan taâm haøng ñaàu khoâng chæ cuûa baûn thaân caùc Ngaân haøng thöông maïi maø coøn cuûa NHNN trong vieäc ñieàu haønh quaûn lyù chung toaøn heä thoáng Ngaân haøng. 1.1.3 Nguyeân nhaân phaùt sinh ruûi ro tín duïng: Loaïi ruûi ro naøy coù theå phaùt sinh do nhöõng nguyeân nhaân khaùch quan hoaëc chuû quan töø phía khaùch haøng vaø Ngaân haøng. 1.1.3.1 Nguyeân nhaân khaùch quan Töø phía khaùch haøng: Ruûi ro tín duïng phaùt sinh coù theå do nhöõng nguyeân nhaân chuû quan laãn khaùch quan. Veà maët chuû quan coù theå do trình ñoä quaûn lyù cuûa khaùch haøng yeáu keùm daãn ñeán söû duïng voán vay keùm hieäu quaû, söû duïng voán vay sai muïc ñích laøm aûnh höôûng ñeán khaû naêng traû nôï hoaëc cuõng coù theå do khaùch haøng thieáu thieän chí trong vieäc traû nôï, hoaëc do tình hình taøi chính yeáu keùm, thieáu minh baïch, caùc baùo caùo maø khaùch haøng ñöa cho Ngaân haøng khoâng trung thöïc, khaùch haøng coá yù che daáu söï yeáu keùm cuûa mình nhaèm muïc ñích ruùt ñöôïc tieàn cuûa Ngaân haøng. Veà maët khaùch quan coù theå do khaùch haøng gaëp phaûi nhöõng thay ñoåi cuûa moâi tröôøng kinh doanh khoâng theå ño löôøng tröôùc ñöôïc, chaúng haïn nhö söï thay ñoåi veà giaù caû hay nhu caàu cuûa thò tröôøng, veà moâi tröôøng phaùp lyù hay chính saùch cuûa Chính phuû khieán doanh nghieäp laâm vaøo caûnh khoù khaên veà taøi chính khoâng theå 3
khaéc phuïc ñöôïc maëc duø coù thieän chí nhöng cuõng khoâng coù ñuû khaû naêng traû nôï. Töø moâi tröôøng kinh teá vó moâ: Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp chòu söï taùc ñoäng raát lôùn töø söï bieán ñoäng cuûa moâi tröôøng kinh doanh khoâng chæ trong nöôùc maø coøn chòu aûnh höôûng töø neàn kinh teá theá giôùi. Khuûng hoaûng kinh teá xaûy ra gaây cho caùc doanh nghieäp raát nhieàu khoù khaên. Beân caïnh ñoù laø söï thay ñoåi chính saùch kinh teá vó moâ cuûa Chính phuû hay NHNN coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp, chaúng haïn nhö chính saùch gia taêng döï tröõ baét buoäc, taêng laõi suaát, taêng tyû giaù… thì ngay laäp töùc seõ aûnh höôûng ñeán caùc doanh nghieäp ôû nhöõng möùc ñoä nhieàu ít khaùc nhau. 1.1.3.2 Nguyeân nhaân chuû quan Thöù nhaát: thieáu thoâng tin. Caùc Ngaân haøng chöa xaây döïng ñöôïc kho döõ lieäu thoáng keâ veà caùc chæ tieâu taøi chính cuûa töøng ngaønh ngheà ñeå laøm cô sôû so saùnh, ñoái chieáu vôùi soá lieäu hieän taïi cuûa khaùch haøng. Neáu Ngaân haøng coù ñaày ñuû thoâng tin veà caùc chæ soá trung bình ngaønh, thì seõ giuùp vieäc ñaùnh giaù tình hình hoaït ñoäng cuõng nhö khaû naêng taøi chính cuûa khaùch haøng chính xaùc hôn. Vieäc thieáu thoâng tin treân ñaõ gaây khoâng ít khoù khaên cho Ngaân haøng trong vieäc thaåm ñònh hoà sô vay cuûa khaùch haøng, töø ñoù daãn ñeán vieäc ñöa ra quyeát ñònh cho vay khoâng phuø hôïp, tieàm aån ruûi ro tín duïng veà sau. Thöù hai: quy trình thaåm ñònh vaø ra quyeát ñònh cho vay chöa chaët cheõ cuõng laø nguyeân nhaân phaùt sinh ruûi ro tín duïng. Quaù trình xeùt duyeät cho vay nhieàu nôi coøn loûng leûo, chæ moät caùn boä tín duïng xem xeùt hoà sô roài trình leân tröôûng phoøng vaø giaùm ñoác quyeát ñònh cho vay, nhö theá thì giaùm ñoác ñöôïc toaøn quyeàn quyeát ñònh theo yù kieán chuû quan cuûa mình, deã phaùt sinh tieâu cöïc daãn ñeán ruûi ro. Ngoaøi ra, caùc Ngaân haøng coøn thieáu caùc boä phaän chuyeân traùch ñeå quaûn lyù ruûi ro, quaûn lyù haïn möùc tín duïng toái ña cho töøng khaùch haøng thuoäc töøng ngaønh ngheà khaùc nhau. Vaán ñeà chæ tieâu keá hoaïch tín duïng cuõng gaây khoù khaên, do phaûi chaïy theo soá 4
löôïng dö nôï maø ñoâi khi Ngaân haøng cuõng ñaõ boû qua vieäc coi troïng chaát löôïng tín duïng. Thöù ba: yeáu toá con ngöôøi. Con ngöôøi ñoùng vai troø quyeát ñònh ñeán söï thaønh coâng hay thaát baïi cuûa vieäc kinh doanh. Tröôùc tieân laø vaán ñeà trình ñoä vaø naêng löïc cuûa caùn boä Ngaân haøng, do naêng löïc yeáu keùm neân ñaùnh giaù sai veà naêng löïc cuûa khaùch haøng vay cuõng nhö ñaùnh giaù sai veà hieäu quaû phöông aùn vay voán cuûa khaùch haøng, daãn ñeán tình traïng khaùch haøng khoâng traû ñöôïc nôï vay. Caùn boä Ngaân haøng coøn quaù chuû quan tin töôûng vaøo khaùch haøng neân khoâng thöïc hieän ñuùng theo quy trình giaùm saùt khoaûn vay tröôùc vaø sau khi cho vay, khoâng phaùt hieän kòp thôøi caùc khoaûn tieàn vay ñöôïc söû duïng sai muïc ñích, quaù tin töôûng vaøo taøi saûn theá chaáp, baûo laõnh, coi ñoù laø vaät ñaûm baûo chaéc chaén cho söï thu hoài caû goác vaø laõi tieàn vay. Ngoaøi ra, ruûi ro tín duïng coøn xaûy ra do caùn boä Ngaân haøng maát phaåm chaát ñaïo ñöùc, coá yù laøm traùi quy ñònh cuûa NHNN veà xeùt duyeät cho vay, moùc noái vôùi khaùch haøng ñeå laøm nhöõng chuyeän phi phaùp. Toùm laïi, ruûi ro tín duïng phaùt sinh do nhieàu nguyeân nhaân khaùc nhau, nhöng cho duø töø nguyeân nhaân naøo ñi nöõa thì vieäc naøy cuõng aûnh höôûng, gaây raát nhieàu khoù khaên, tröôùc maét laø cho baûn thaân Ngaân haøng vaø neáu toån thaát nhieàu thì cuõng seõ aûnh höôûng ñeán toaøn boä neàn kinh teá. 1.1.4 Aûnh höôûng cuûa ruûi ro tín duïng 1.1.4.1 Aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân haøng Vôùi chöùc naêng trung gian tín duïng, nguoàn voán cho vay cuûa Ngaân haøng chuû yeáu töø nguoàn voán huy ñoäng tieàn nhaøn roãi trong daân cö. Vì theá, khi ruûi ro tín duïng xaûy ra, ñoàng nghóa Ngaân haøng khoâng thu hoài ñöôïc soá tieàn ñaõ cho vay, caû goác vaø laõi, trong khi Ngaân haøng baét buoäc phaûi hoaøn traû voán goác vaø tieàn laõi cho caùc khoaûn tieàn ñaõ huy ñoäng, ñieàu naøy laøm maát caân ñoái trong vieäc thu chi, aûnh höôûng xaáu 5
ñeán khaû naêng thanh khoaûn cuûa Ngaân haøng. Tuøy theo khoaûn tieàn cho vay khoâng theå thu hoài nhieàu hay ít maø noù aûnh höôûng ñeán khaû naêng thanh khoaûn ñeán möùc ñoä naøo, laøm cho naêng löïc taøi chính cuûa Ngaân haøng suït giaûm, vaø chæ tieâu tyû leä nôï xaáu seõ laøm aûnh höôûng ñeán uy tín vaø khaû naêng caïnh tranh cuûa Ngaân haøng maø ñaëc bieät laø trong giai ñoaïn caïnh tranh khoác lieät nhö hieän nay. Neáu Ngaân haøng coù trích laäp döï phoøng ruûi ro tín duïng thì ruûi ro seõ laøm gia taêng döï phoøng, gia taêng chi phí hoaït ñoäng, laøm giaûm lôïi nhuaän, hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Ngaân haøng keùm hieäu quaû. Neáu ruûi ro gaây ra thaát thoaùt quaù lôùn coù khaû naêng daãn Ngaân haøng ñeán thua loã hoaëc ñöa ñeán bôø vöïc phaù saûn neáu khoâng coù bieän phaùp xöû lyù, khaéc phuïc kòp thôøi. 1.1.4.2 Aûnh höôûng ñeán toaøn boä neàn kinh teá Ngaân haøng laø doanh nghieäp ñaëc bieät, kinh doanh tieàn teä vaø cung caáp saûn phaåm dòch vuï, phuïc vuï khaùch haøng caù nhaân, doanh nghieäp vaø moïi thaønh phaàn kinh teá. Ngaân haøng hoaït ñoäng kinh doanh chuû yeáu döïa vaøo uy tín, khaû naêng taøi chính cuûa mình vaø laø nôi ñaùng tin caäy ñeå khaùch haøng “göûi troïn nieàm tin”. Khaùch haøng ñeán vôùi Ngaân haøng do coù nieàm tin vaøo söï an toaøn cuûa Ngaân haøng, baát keå laø khaùch haøng göûi tieàn, vay tieàn hay söû duïng caùc dòch vuï khaùc cuûa Ngaân haøng. Vì theá, khi Ngaân haøng gaëp phaûi ruûi ro, ñaëc bieät laø ruûi ro tín duïng maø coù aûnh höôûng lôùn ñeán hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng seõ laøm cho nieàm tin cuûa khaùch haøng veà Ngaân haøng ñoù bò lung lay, khaùch haøng seõ laäp töùc ñeán ruùt tieàn göûi ñeå baûo toaøn voán cuûa mình, vaø taâm lyù baát an seõ laây lan ñeán nhieàu ngöôøi, khaùch haøng seõ oà aït ñeán ruùt tieàn göûi laøm cho Ngaân haøng ñang gaëp khoù khaên veà thanh khoaûn caøng khoù khaên hôn, ñieàu naøy caøng laøm cho khaùch haøng hoang mang lo sôï, tình hình caøng trôû neân traàm troïng hôn, ñôøi soáng cuûa ngöôøi daân bò xaùo troän, moïi ngöôøi khoâng theå yeân taâm laøm vieäc, gaây maát traät töï xaõ hoäi. Ñaëc bieät, khoâng chæ khaùch haøng cuûa moät Ngaân haøng coù ruûi ro maát nieàm tin vaøo Ngaân haøng, maø luùc naøy seõ coù aûnh höôûng daây chuyeàn ñeán taát caû khaùch haøng cuûa caùc Ngaân haøng khaùc, vaø nhö theá caû heä thoáng Ngaân haøng 6
ñeàu rôi vaøo tình traïng khoù khaên chung, gaây khuûng hoaûng kinh teá. Ngoaøi ra, Ngaân haøng coøn laø nôi cung caáp voán cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, cung caáp dòch vuï phuïc vuï hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nhgieäp. Khi Ngaân haøng gaëp khoù khaên, ngöøng hoaït ñoäng seõ laøm aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp, doanh nghieäp thieáu voán seõ thu heïp saûn xuaát, chi phí saûn xuaát gia taêng do phaûi tìm nguoàn voán giaù cao khaùc, gia taêng giaù thaønh saûn phaåm, ñôøi soáng coâng nhaân lao ñoäng khoâng ñöôïc ñaûm baûo. Taùc ñoäng ñoù aûnh höôûng ñeán toaøn boä neàn kinh teá, laøm neàn kinh teá bò suy thoaùi, giaù caû taêng, söùc mua giaûm, thaát nghieäp taêng, xaõ hoäi maát oån ñònh. Beân caïnh ñoù, ruûi ro tín duïng cuõng aûnh höôûng ñeán neàn kinh teá theá giôùi vì ngaøy nay neàn kinh teá moãi quoác gia ñeàu phuï thuoäc vaøo neàn kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi. Toùm laïi, ruûi ro laø ñieàu khoâng ai muoán xaûy ra, baát keå ñoù laø loaïi ruûi ro gì, nhöng thöïc teá ruûi ro vaãn xaûy ra, cho duø laø nguyeân nhaân khaùch quan hay chuû quan noù cuõng gaây ra nhöõng thieät haïi cho caû Ngaân haøng laãn khaùch haøng vaø cho caû neàn kinh teá noùi chung. Thieät haïi nhieàu hay ít tuøy thuoäc vaøo möùc ñoä ruûi ro, ruûi ro caøng nhieàu, thieät haïi caøng ít vaø ngöôïc laïi. Do ñoù, vaán ñeà kieåm soaùt ruûi ro tín duïng luoân laø nhieäm vuï quan troïng haøng ñaàu khoâng chæ cuûa baûn thaân töøng Ngaân haøng maø coøn laø nhieäm vuï cuûa cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc. 1.1.5 Ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng Ñeå ñaùnh giaù ruûi ro tín duïng, ngöôøi ta döïa treân caùc chæ tieâu cô baûn sau: Tyû leä nôï quaù haïn = Dö nôï quaù haïn Toång dö nôï cho vay Tyû leä nôï xaáu = Dö nôï xaáu Toång dö nôï cho vay Tyû leä nôï quaù haïn, tyû leä nôï xaáu caøng cao thì ruûi ro tín duïng caøng cao, heä soá naøy 7
ño löôøng möùc ñoä ruûi ro hoaït ñoäng tín duïng cuûa Ngaân haøng. Heä soá ruûi ro tín duïng = Toång dö nôï cho vay Toång taøi saûn Coù Heä soá naøy phaûn aùnh tyû troïng cuûa khoaûn muïc tín duïng trong toång taøi saûn Coù, khoaûn muïc tín duïng trong taøi saûn Coù caøng lôùn thì lôïi nhuaän caøng cao nhöng ñoàng thôøi ruûi ro tín duïng cuõng seõ gia taêng. 1.1.6 Bieän phaùp quaûn lyù ruûi ro tín duïng 1.1.6.1 Quaûn lyù ruûi ro tín duïng theo thoâng leä quoác teá Trong boái caûnh hoäi nhaäp vôùi neàn kinh teá theá giôùi thì vieäc tieáp caän vôùi caùc chuaån möïc quoác teá laø ñieàu taát yeáu. Hieän nay caùc nöôùc ñang aùp duïng IAS 39 hay Basel II. Basel II laø hieäp öôùc quoác teá veà tieâu chuaån an toaøn voán, taêng cöôøng quaûn trò toaøn caàu hoùa taøi chính cuõng nhö vieäc khai thaùc toái ña tieàm naêng lôïi nhuaän vaø haïn cheá ruûi ro. Muïc tieâu cuûa Basel II laø naâng cao chaát löôïng vaø söï oån ñònh cuûa heä thoáng Ngaân haøng quoác teá; taïo laäp vaø duy trì moät saân chôi bình ñaúng cho caùc Ngaân haøng hoaït ñoäng treân bình dieän quoác teá; ñaåy maïnh vieäc chaáp nhaän caùc thoâng leä nghieâm ngaët hôn trong quaûn lyù ruûi ro. Hieäp öôùc naøy bao goàm moät loaït caùc chuaån möïc giaùm saùt nhaèm hoaøn thieän caùc kyõ thuaät quaûn trò ruûi ro vaø ñöôïc caáu truùc theo 3 truï coät. Truï coät thöù nhaát: yeâu caàu voán toái thieåu. Moät ngaân haøng ñöôïc xem laø ñuû voán khi coù tyû leä thoûa ñaùng veà voán ( CAR) toái thieåu baèng 8%. CAR = Voán Ngaân haøng Taøi saûn coù ruûi ro quy ñoåi ( RWA) Caùc ngaân haøng caàn phaûi duy trì moät löôïng voán ñuû lôùn ñeå trang traûi cho caùc hoaït 8
ñoäng chòu ruûi ro cuûa mình, bao goàm ruûi ro tín duïng, ruûi ro thò tröôøng vaø ruûi ro hoaït ñoäng. Ruûi ro thò tröôøng goàm ruûi ro thò tröôøng chung vaø ruûi ro thò tröôøng cuï theå. Ruûi ro thò tröôøng chung ñeà caäp ñeán nhöõng thay ñoåi veà giaù trò thò tröôøng do coù söï bieán ñoäng lôùn treân thò tröôøng. Ruûi ro thò tröôøng cuï theå laø nhöõng thay ñoåi veà giaù trò moät loaïi taøi saûn nhaát ñònh do aûnh höôûng cuûa tyû giaù, laõi suaát, ngoaïi hoái, chöùng khoaùn… Ruûi ro hoaït ñoäng, Basel II ñònh nghóa laø ruûi ro xaûy ra toån thaát do caùc qui trình, heä thoáng hay nhaân vieân trong noäi boä ngaân haøng vaän haønh khoâng toát hoaëc do caùc nguyeân nhaân khaùch quan beân ngoaøi. Ñaây laø moät trong nhöõng ruûi ro traàm troïng maø ngaân haøng thöôøng phaûi ñoái maët trong quaù trình hoaït ñoäng. Truï coät thöù hai: lieân quan tôùi vieäc hoaïch ñònh chính saùch Ngaân haøng. Truï coät naøy taäp trung vaøo vieäc xaây döïng heä thoáng quaûn lyù ruûi ro. Quy trình kieåm soaùt trong Basel II khoâng chæ ñeå ñaûm baûo raèng ngaân haøng coù ñuû voán ñeå giaûi quyeát taát caû caùc ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh maø coøn khuyeán khích ngaân haøng phaùt trieån vaø söû duïng caùc kyõ thuaät quaûn lyù ruûi ro toát hôn. Truï coät thöù ba: caùc ngaân haøng caàn phaûi coâng khai thoâng tin moät caùch thích ñaùng theo nguyeân taéc thò tröôøng. Trong ñoù nhaán maïnh ñeán vieäc coâng boá caùc loaïi thoâng tin veà ruûi ro, döï tröõ, voán. Toùm laïi, quaù trình phaùt trieån cuûa Basel vaø nhöõng hieäp öôùc maø toå chöùc naøy ñöa ra yeâu caàu caùc NHTM ngaøy caøng hoaït ñoäng moät caùch minh baïch hôn, ñaûm baûo voán phoøng ngöøa cho nhieàu loaïi ruûi ro hôn vaø nhö theá seõ giaûm thieåu ñöôïc ruûi ro. NHNN vaø caùc NHTM VN cuõng ñang töøng böôùc aùp duïng caùc chuaån möïc cuûa Basel II. Vaø môùi ñaây, NHNN ñaõ ban haønh quy ñònh môùi veà caùc tyû leä baûo ñaûm an toaøn trong hoaït ñoäng cuûa TCTD (Thoâng tö 13/2010/TT-NHNN ngaøy 20/05/2010). Ñaây laø böôùc tieán quan troïng trong vieäc töøng böôùc aùp duïng caùc 9
chuaån möïc Basel II taïi VN. Veà phía caùc NHTM VN, Basel II ñaõ coù aûnh höôûng lôùn trong vieäc naâng cao naêng löïc quaûn trò ñieàu haønh, nhaát laø naêng löïc quaûn lyù ruûi ro. Beân caïnh vieäc tuaân thuû caùc quy ñònh baét buoäc cuûa NHNN, thì caùc NHTM cuõng ñang raát noã löïc ñeå hoaøn thieän hôn nöõa heä thoáng quaûn trò ruûi ro cuûa Ngaân haøng mình cho phuø hôïp vôùi ñieàu kieän hoaït ñoäng cuï theå cuûa moãi Ngaân haøng vaø töøng böôùc tieáp caän vôùi caùc chuaån möïc cuûa basel II. 1.1.6.2 Quy ñònh veà heä thoáng kieåm soaùt noäi boä vaø kieåm toaùn noäi boä Vieäc xaây döïng moät heä thoáng kieåm soaùt noäi boä hieäu quaû laø yeâu caàu caáp thieát ñeå ñaûm baûo hoaït ñoäng Ngaân haøng ñöôïc an toaøn, haïn cheá ruûi ro, töø ñoù taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh cuûa caùc Ngaân haøng Vieät Nam trong boái caûnh hoäi nhaäp. Vì theá, NHNN ñaõ ban haønh Quyeát ñònh soá 03/1998/QÑ-NHNN3 ngaøy 03/01/1998 veà “Quy cheá veà kieåm tra, kieåm toaùn noäi boä cuûa caùc TCTD” vaø quyeát ñònh naøy ñöôïc thay theá baèng Quyeát ñònh soá 37/2006/QÑ-NHNN ngaøy 01/08/2006, keøm theo ñoù laø quyeát ñònh soá 36/2006/QÑ-NHNN ngaøy 01/08/2006 ban haønh “Quy cheá veà kieåm soaùt noäi boä cuûa TCTD”. Gaàn ñaây nhaát laø luaät TCTD naêm 2010 soá 47/2010/QH12 quy ñònh caùc TCTD phaûi xaây döïng heä thoáng kieåm soaùt noäi boä. Theo ñieàu 40 cuûa luaät naøy, heä thoáng kieåm soaùt noäi boä laø taäp hôïp caùc cô cheá, chính saùch, quy trình, quy ñònh noäi boä vaø cô caáu cuûa TCTD ñöôïc xaây döïng phuø hôïp vôùi höôùng daãn cuûa NHNN vaø ñöôïc toå chöùc thöïc hieän nhaèm baûo ñaûm phoøng ngöøa, phaùt hieän, xöû lyù kòp thôøi ruûi ro vaø ñaït ñöôïc yeâu caàu ñaët ra. Muïc ñích toái thieåu ñöôïc ñaët ra ñoái vôùi heä thoáng kieåm soaùt noäi boä laø: - Hieäu quaû vaø an toaøn trong hoaït ñoäng - Baûo ñaûm heä thoáng thoâng tin taøi chính vaø thoâng tin quaûn lyù trung thöïc, hôïp lí, ñaày ñuû vaø kòp thôøi - Baûo ñaûm tuaân thuû phaùp luaät vaø caùc quy cheá, quy trình, quy ñònh noäi boä. 10
Hoaït ñoäng cuûa heä thoáng kieåm soaùt noäi boä cuûa TCTD phaûi ñöôïc kieåm toaùn noäi boä, toå chöùc kieåm toaùn ñoäc laäp ñaùnh giaù ñònh kyø. Do ñoù, ñieàu 41 luaät TCTD naêm 2010 soá 47/2010/QH12 ñaõ quy ñònh caùc TCTD phaûi thaønh laäp kieåm toaùn noäi boä chuyeân traùch thöïc hieän kieåm toaùn noäi boä TCTD. Kieåm toaùn noäi boä thöïc hieän raø soaùt, ñaùnh giaù ñoäc laäp, khaùch quan ñoái vôùi heä thoáng kieåm soaùt noäi boä, ñaùnh giaù ñoäc laäp veà tính thích hôïp vaø söï tuaân thuû quy ñònh, chính saùch noäi boä, thuû tuïc, quy trình ñaõ ñöôïc thieát laäp trong TCTD; ñöa ra kieán nghò nhaèm naâng cao hieäu quaû cuûa caùc heä thoáng, quy trình, quy ñònh, goùp phaàn baûo ñaûm TCTD hoaït ñoäng an toaøn, hieäu quaû, ñuùng phaùp luaät. 1.1.6.3 Quy ñònh veà caùc tyû leä baûo ñaûm an toaøn Hieän nay, NHNN ñaõ ban haønh thoâng tö 13/2010/TT-NHNN ngaøy 20/05/2010 quy ñònh veà caùc tyû leä baûo ñaûm an toaøn trong hoaït ñoäng cuûa caùc TCTD. Thoâng tö naøy coù hieäu löïc töø ngaøy 01/10/2010 vaø quy ñònh caùc tyû leä baûo ñaûm an toaøn veà: + Tyû leä an toaøn voán toái thieåu + Giôùi haïn tín duïng + Tyû leä khaû naêng chi traû + Giôùi haïn goùp voán, mua coå phaàn + Tyû leä caáp tín duïng töø nguoàn voán huy ñoäng. Thoâng tö yeâu caàu caùc TCTD phaûi ñaûm baûo tyû leä an toaøn voán toái thieåu (CAR) ôû möùc 9% (laø tyû leä giöõa voán töï coù vaø toång taøi saûn Coù ñaõ nhaân vôùi heä soá ruûi ro) laø phuø hôïp vôùi chuaån möïc quoác teá (Basel II quy ñònh 8%), ñoàng thôøi thoâng tö cuõng quy ñònh heä soá ruûi ro ôû caùc möùc 0%, 20%, 50%, 100%, 150%,250%. Quy ñònh môùi naøy yeâu caàu caùc TCTD giaùm saùt chaët cheõ hôn danh muïc taøi saûn Coù ñeå ñaûm baûo tyû leä voán toái thieåu theo quy ñònh cuûa NHNN vaø cuõng ñeå giaûm thieåu ruûi ro cho ngaân haøng. Ñaëc bieät ñoái vôùi caùc khoaûn cho vay ñeå ñaàu tö chöùng khoaùn; cho vay caùc coâng ty chöùng khoaùn; caùc khoaûn cho vay nhaèm muïc ñích kinh doanh baát 11
ñoäng saûn ñöôïc quy ñònh heä soá ruûi ro 250% (heä soá ruûi ro cao nhaát). Vieäc naâng cao heä soá ruûi ro nhö hieän nay laøm cho caùc TCTD khoù khaên trong vieäc ñaùp öùng tyû leä an toaøn voán toái thieåu, do ñoù ñoøi hoûi TCTD phaûi coù giaûi phaùp kinh doanh hôïp lyù vaø hieäu quaû. Thoâng tö cuõng ban haønh cuï theå möùc giôùi haïn tín duïng caáp cho moät khaùch haøng hoaëc moät nhoùm khaùch haøng lieân quan caên cöù vaøo tyû leä phaàn traêm treân voán töï coù cuûa ngaân haøng. Ñaëc bieät laø caùc khoaûn caáp tín duïng vôùi muïc ñích kinh doanh chöùng khoaùn bò haïn cheá nhieàu. Cuï theå, yeâu caàu TCTD khoâng ñöôïc cho vay khoâng coù baûo ñaûm ñeå ñaàu tö, kinh doanh chöùng khoaùn hay khoâng ñöôïc caáp tín duïng cho coâng ty tröïc thuoäc laø doanh nghieäp hoaït ñoäng kinh doanh chöùng khoaùn… Caùc TCTD tuaân thuû theo nhöõng quy ñònh treân seõ haïn cheá ruûi ro trong hoaït ñoäng tín duïng. 1.1.6.4 Quy ñònh veà phaân loaïi nôï vaø trích laäp döï phoøng Moät trong nhöõng yeâu caàu cuûa hoaït ñoäng kieåm soaùt ruûi ro tín duïng laø vieäc TCTD phaûi thöïc hieän phaân loaïi nôï vaø trích laäp döï phoøng ruûi ro. Phaân loaïi nôï nhaèm xeáp moät khoaûn nôï vaøo moät nhoùm nhaát ñònh döïa treân vieäc ñaùnh giaù veà khaû naêng thu hoài khoaûn nôï aáy, vaø trích laäp döï phoøng theo tæ leä quy ñònh. Khoaûn döï phoøng naøy ñöôïc haïch toaùn vaøo chi phí hoaït ñoäng. Noùi chung, ñeå haïn cheá ruûi ro tín duïng coù aûnh höôûng khoâng toát ñeán neàn kinh teá xaõ hoäi, NHNN ñaõ ñeà ra raát nhieàu bieän phaùp kieåm soaùt ruûi ro, chuû yeáu yeâu caàu caùc TCTD töï giaùc trong vieäc kieåm soaùt hoaït ñoäng cuûa mình. Tuy nhieân, ruûi ro laø vieäc ngoaøi yù muoán, naèm ngoaøi khaû naêng kieåm soaùt, do ñoù ñeå haïn cheá thieät haïi, caùc TCTD phaûi thöïc hieän phaân loaïi nôï vaø trích laäp döï phoøng ruûi ro. 1.2 Toång quan veà phaân loaïi nôï vaø trích laäp döï phoøng ruûi ro tín duïng taïi caùc Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam 12
1.2.1 Muïc tieâu cuûa phaân loaïi nôï vaø trích laäp döï phoøng ruûi ro tín duïng Phaân loaïi nôï laø quaù trình Ngaân haøng xem xeùt laïi danh muïc caùc khoaûn nôï vaø phaân chia chuùng thaønh caùc muïc hoaëc caùc nhoùm khaùc nhau döïa treân möùc ñoä ruûi ro hoaëc caùc ñaëc ñieåm lieân quan khaùc nhau cuûa nhöõng khoaûn nôï ñoù. Quaù trình lieân tuïc xem xeùt vaø phaân loaïi nôï seõ giuùp cho Ngaân haøng theo doõi ñöôïc chaát löôïng cuûa caùc danh muïc nôï vaø coù nhöõng haønh ñoäng khaéc phuïc kòp thôøi nhö trích laäp döï phoøng ñeå ñoái phoù vôùi tình hình xaáu ñi cuûa caùc khoaûn nôï. Xeùt veà maët keá toaùn, nôï laø xaáu vaø nhöõng döï phoøng caàn thieát caàn ñöôïc trích laäp neáu nhö Ngaân haøng khoâng thu laïi ñöôïc moät phaàn hay toaøn boä soá tieàn khi ñaùo haïn (bao goàm caû goác vaø laõi) theo nhöõng ñieàu khoaûn cuûa hôïp ñoàng vay. Caùc nhaø quaûn lyù Ngaân haøng phaûi ñaùnh giaù ñöôïc nhöõng toån thaát tín duïng ñoái vôùi caùc khoaûn cho vay, ñaây laø quaù trình ñoøi hoûi söï ñaùnh giaù ñuùng ñaén vì keát quaû cuûa phaân loaïi nôï seõ ngöôïc laïi vôùi muïc tieâu lôïi nhuaän cuûa Ngaân haøng vì soá tieàn trích laäp döï phoøng seõ haïch toaùn vaøo chi phí cuûa Ngaân haøng, do ñoù trích laäp döï phoøng caøng nhieàu thì lôïi nhuaän caøng giaûm vaø ngöôïc laïi. 1.2.2 Vaên baûn phaùp lyù veà phaân loaïi nôï vaø trích laäp döï phoøng ruûi ro tín duïng Ñieàu 82 luaät TCTD naêm 1997 vaø ñieàu 131 luaät caùc TCTD naêm 2010 yeâu caàu TCTD phaûi döï phoøng ruûi ro trong hoaït ñoäng Ngaân haøng. Soá tieàn döï phoøng ñöôïc trích laäp caên cöù vaøo vieäc phaân loaïi taøi saûn “Coù”, möùc trích, phöông phaùp laäp khoaûn döï phoøng vaø vieäc söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro do NHNN quy ñònh. Theo quyeát ñònh 488/2000/QÑ-NHNN5 ngaøy 27/11/2000 cuûa NHNN, taøi saûn “Coù” cuûa hoaït ñoäng caáp tín duïng ñöôïc phaân thaønh 4 nhoùm, moãi nhoùm coù möùc trích laäp khaùc nhau. Nhöõng khoaûn nôï trong haïn (keå caû nhöõng khoaûn nôï ñöôïc gia haïn) coù möùc trích laäp döï phoøng 0%; nhöõng khoaûn cho vay coù baûo ñaûm baèng taøi saûn quaù haïn traû nôï döôùi 181 ngaøy, hoaëc nhöõng khoaûn cho vay khoâng coù taøi saûn baûo ñaûm quaù 13
haïn traû nôï döôùi 91 ngaøy coù möùc trích laäp döï phoøng 20%; nhöõng khoaûn cho vay coù baûo ñaûm baèng taøi saûn quaù haïn töø 180 ngaøy ñeán döôùi 361 ngaøy, hoaëc nhöõng khoaûn cho vay khoâng coù taøi saûn baûo ñaûm quaù haïn traû nôï töø 91 ngaøy ñeán döôùi 181 ngaøy coù möùc trích laäp döï phoøng laø 50%; nhöõng khoaûn cho vay coù baûo ñaûm baèng taøi saûn quaù haïn traû nôï töø 361 ngaøy trôû leân, hoaëc nhöõng khoaûn cho vay khoâng coù taøi saûn baûo ñaûm quaù haïn traû nôï töø 181 ngaøy trôû leân coù möùc trích döï phoøng 100%. Theo ñoù, nhöõng khoaûn nôï vay ñöôïc gia haïn nôï cuõng ñaõ theå hieän khaû naêng traû nôï cuûa khaùch haøng suy giaûm, nguy cô ruûi ro cho Ngaân haøng nhöng laïi ñöôïc xem laø nôï toát, möùc trích laäp döï phoøng 0%, ñieàu naøy chöa hôïp lyù. Beân caïnh ñoù, quy ñònh naøy cuõng chöa thöïc söï quan taâm ñeán coâng taùc phaân loaïi nôï ngay töø khi khoaûn nôï ñoù chöa quaù haïn, ñoàng thôøi cuõng khoâng xaùc ñònh ñöôïc vai troø cuûa taøi saûn baûo ñaûm ñoái vôùi vieäc trích laäp döï phoøng, do ñoù khoâng khuyeán khích ñöôïc caùc Ngaân haøng thöïc hieän caùc bieän phaùp cho vay coù baûo ñaûm baèng taøi saûn. Vì theá, NHNN ñaõ ban haønh quyeát ñònh 493/2005/QÑ-NHNN ngaøy 22/04/2005 thay theá quyeát ñònh 488/2000/QÑ-NHNN5 veà vieäc “Quy ñònh veà phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng ñeå xöû lyù ruûi ro tín duïng trong hoaït ñoäng Ngaân haøng cuûa TCTD” vaø quyeát ñònh 18/2007/QÑ-NHNN ngaøy 25/04/2007 veà vieäc söûa ñoåi, boå sung moät soá ñieàu cuûa quy ñònh veà phaân loaïi nôï, trích laäp vaø söû duïng döï phoøng. Theo ñoù, döï phoøng ruûi ro laø khoaûn tieàn ñöôïc trích laäp ñeå döï phoøng cho nhöõng toån thaát coù theå xaûy ra do khaùch haøng khoâng thöïc hieän nghóa vuï theo cam keát. Vaø döï phoøng ruûi ro naøy ñöôïc tính theo dö nôï goác vaø haïch toaùn vaøo chi phí hoaït ñoäng. 1.2.3 Quy taéc phaân loaïi nôï vaø trích laäp döï phoøng ruûi ro tín duïng 1.2.3.1 Quy taéc phaân loaïi nôï QÑ 493/2005/QÑ-NHNN ñöa ra hai hình thöùc phaân loaïi nôï laø ñònh tính vaø ñònh löôïng, keøm theo laø caùc tieâu chí phaân loaïi nôï, töông öùng vôùi moãi hình thöùc coù 5 14
nhoùm nôï vôùi tyû leä trích laäp döï phoøng ôû caû hai hình thöùc phaân loaïi nôï laø nhö nhau. Nôï nhoùm 1 ñöôïc xem laø nôï ñuû tieâu chuaån, nôï töø nhoùm 2 ñeán nhoùm 5 ñöôïc xem laø nôï khoâng ñuû tieâu chuaån. a/ Phaân loaïi nôï theo phöông phaùp ñònh löôïng (Ñieàu 6 QÑ 493/2005/QÑ-NHNN) Caùc khoaûn nôï vay ñöôïc phaân thaønh 5 nhoùm nhö sau: Nhoùm 1: (Nôï ñuû tieâu chuaån) - Caùc khoaûn nôï trong haïn vaø TCTD ñaùnh giaù laø coù khaû naêng thu hoài ñaày ñuû caû goác vaø laõi ñuùng haïn; - Caùc khoaûn nôï quaù haïn döôùi 10 ngaøy vaø TCTD ñaùnh giaù laø coù khaû naêng thu hoài ñaày ñuû goác vaø laõi bò quaù haïn vaø thu hoài ñaày ñuû goác vaø laõi ñuùng thôøi haïn coøn laïi. Nhoùm 2: (Nôï caàn chuù yù) - Caùc khoaûn nôï quaù haïn töø 10 ngaøy ñeán 90 ngaøy; - Caùc khoaûn nôï ñieàu chænh kyø haïn traû nôï laàn ñaàu (ñoái vôùi khaùch haøng laø doanh nghieäp, toå chöùc thì TCTD phaûi coù hoà sô ñaùnh giaù khaùch haøng veà khaû naêng traû nôï ñaày ñuû nôï goác vaø laõi ñuùng kyø haïn ñöôïc ñieàu chænh laàn ñaàu). Nhoùm 3: (Nôï döôùi tieâu chuaån) - Caùc khoaûn nôï quaù haïn töø 91 ngaøy ñeán 180 ngaøy; - Caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï laàn ñaàu, tröø caùc khoaûn nôï ñieàu chænh kyø haïn traû nôï laàn ñaàu ñöôïc phaân loaïi vaøo nhoùm 2; - Caùc khoaûn nôï ñöôïc mieãn hoaëc giaûm laõi do khaùch haøng khoâng ñuû khaû naêng traû laõi ñaày ñuû theo hôïp ñoàng tín duïng. Nhoùm 4: (Nôï nghi ngôø) - Caùc khoaûn nôï quaù haïn töø 181 ngaøy ñeán 360 ngaøy; - Caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï laàn ñaàu quaù haïn döôùi 90 ngaøy theo thôøi haïn traû nôï ñöôïc cô caáu laïi laàn ñaàu; - Caùc khoaûn nôï cô caáu laïi thôøi haïn traû nôï laàn thöù hai. 15