Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Sài Gòn

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:98

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài nghiên cứu này hệ thống hoá cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng của các ngân hàng. Phân tích thực trạng quản trị rủi ro tín dụng của Chi nhánh NHNo & PTNT Sài Gòn trong thời gian vừa qua. Đề xuất một số giải pháp và khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại Chi nhánh NHNo & PTNT Sài Gòn trong thời gian tới. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Sài Gòn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH -------------------------- ĐẶNG VĂN HIỂN HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH SÀI GÒN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh Mã số ngành: 60340102 TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 05 năm 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH -------------------------- ĐẶNG VĂN HIỂN HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH SÀI GÒN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số ngành: 60340102 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LẠI TIẾN DĨNH TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 05 năm 2017
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM Cán bộ hướng dẫn khoa học : TS. LẠI TIẾN DĨNH (Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị và chữ ký) Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP. HCM ngày tháng năm 2017 Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm: TT Họ và tên Chức danh Hội đồng 1 TS. Trương Quang Dũng Chủ tịch 2 TS. Mai Thanh Loan Phản biện 1 3 TS. Lê Tấn Phước Phản biện 2 4 TS. Hà Văn Dũng Ủy viên 5 TS. Hoàng Trung Kiên Ủy viên, Thư ký Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá sau khi Luận văn đã được sửa chữa (nếu có). Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV
TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHỆ TP. HCM CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM VIỆN ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC Độc lập – Tự do – Hạnh phúc NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ Họ tên học viên: Đặng Văn Hiển; Giới tính: Nam Ngày, tháng, năm sinh: 10/6/1972; Nơi sinh: Hà Tĩnh Chuyên ngành: Quản Trị Kinh Doanh; MSHV:1541820037 I- Tên đề tài: Nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn – Chi nhánh Sài Gòn. II- Nhiệm vụ và nội dung: Tác giả tìm hiểu về lích sử hình thành và quá trình phát triển, cơ cấu tổ chức hoạt động của Agribank chi nhánh Sài Gòn; Tìm hiểu và khái quát kết quả hoạt động kinh doanh của chi nhánh trong quá trình phát triển. Thu thập số liệu, phân tích đánh giá kết quả kinh doanh giai đoạn 2013-2015; tìm hiểu và đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại NHNo và PTNT chi nhánh Sài Gòn; tìm hiểu nguyên nhân và chỉ ra những hạn chế, bất cập trong quản trị rủi ro tín dụng và cuối cùng là đề ra các giải pháp và các khuyến nghị để nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng tại chi nhánh. III- Ngày giao nhiệm vụ: 20/9/2016. IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: 31/3/2016. V- Cán bộ hướng dẫn: TS. Lại Tiến Dĩnh. CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH (Họ tên và chữ ký) (Họ tên và chữ ký)
i LỜI CAM ĐOAN T i tên là: Đặng Văn Hiển Sinh ngày 10 tháng 06 năm 1972 – tại tỉnh Hà Tĩnh Quê uán: ã Phù Lưu huyện Can Lộc tỉnh Hà Tĩnh. Hiện c ng tác tại: Ngân hàng N ng nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Sài Gòn, địa chỉ 02 Võ Văn Kiệt, phường Nguyễn Thái Bình, quận 1, TP. Hồ Chí Minh. Là học viên cao học kh a: 1 của Trường Đại học C ng Nghệ TP. Hồ Chí Minh. Cam đoan đề tài: Hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Sài Gòn. Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh. Mã ngành: 60340102 Người hướng dẫn khoa học: TS.Lại Tiến Dĩnh. Được thực hiện tại Trường Đại học C ng nghệ TP. Hồ Chí inh. Đề tài này là c ng tr nh nghiên cứu của riêng t i, các kết uả nghiên cứu c tính độc lập, kh ng sao ch p ất k tài liệu nào và chưa c ng ố toàn ộ nội dung này ất k đâu; các số liệu, các nguồn trích dẫn trong đề tài được ch thích nguồn gốc rõ ràng, minh ạch. T i in chịu trách nhiệm trước pháp luật về lời cam đoan danh dự của t i. TP.HCM, ngày 20 tháng 02 năm 2017 Đặng Văn Hiển
ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời cám ơn chân thành đến các quý Thầy C , đã gi p t i trang ị tri thức, tạo điều kiện thuận lợi nhất trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu tại trường Đại học Công nghệ TP Hồ Chí Minh. Với lòng kính trọng và biết ơn, t i in được bày tỏ lời cám ơn tới TS. Lại Tiến Dĩnh đã chỉ dẫn tận t nh, động viên khuyến khích tôi trong suốt thời gian thực hiện nghiên cứu này. Xịn chân thành cám ơn Ban Giám đốc Agri ank chi nhánh Sài Gòn, lãnh đạo phòng Kế hoạch tổng hợp, phòng Hành chính nhân sự, phòng Tín dụng Agribank chi nhánh Sài Gòn đã hỗ trợ tôi rất nhiều trong quá trinh thực hiện luận văn này. Xin gửi lời tri ân sâu sắc đến các đồng nghiệp, bạn è đã động viên, hỗ trợ tôi rất nhiều trong quá trình học tập, làm việc và hoàn thành luận văn. Đặng Văn Hiển
iii TÓM TẮT Nghiên cứu này tập trung khám phá toàn bộ công tác hoạt động tín dụng và đi sâu đánh giá thực trạng quản trị rủi ro trong hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Sài Gòn. Quá trình nghiên cứu được thực hiện theo các ước như sau: T m hiểu về lích sử hình thành và quá trình phát triển của Agribank chi nhánh Sài Gòn; Tìm hiểu và khái quát kết quả hoạt động kinh doanh của chi nhánh trong quá trình phát triển, tập trung phân tích đánh giá kết quả kinh doanh giai đoạn 2013-201 ; Đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tại NHNo và PTNT chi nhánh Sài Gòn và cuối cùng là đề ra các giải pháp để nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng. Tác giả tập trung phân tích, tìm hiểu kinh nghiệm quản trị rủi ro một số nước trên thế giới và những bài học kinh nghiệm đối với các ngân hàng thương mại tại Việt Nam, tìm hiểu những kết quả đạt được trong quản trị rủi tín dụng cũng như những hạn chế và đi sâu t m hiểu nguyên nhân trong công tác quản trị tín dụng tại NHNo & PTNT chi nhánh Sài Gòn dưới tác động của các yếu tố khách quan và chủ uan để có những đánh giá tương đối chính xác thực trạng quản trị rủi ro tại NHNo & PTNT chi nhánh Sài Gòn từ đ đưa ra nột số nhóm giải pháp như: Nh m giải pháp nhận diện rủi ro tín dụng; giải pháp về phân tích, đo lường rủi ro tín dụng thông qua việc tiếp tục hoàn thiện hệ thống chấm điểm tín dụng và xếp hạng khách hàng; Nhóm giải pháp kiểm soát rủi ro tín dụng và cuối cùng là nhóm giải pháp về xử lý rủi ro tín dụng. Phần cuối là một số khuyến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước, đối với Chính phủ và các bộ, ngành có liên quan và khuyến nghị đối với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam cũng như Agri ank chi nhánh sài Gòn. Kết quả nghiên cứu c ý nghĩa đáng kể đối với Ngân hàng nông nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Sài Gòn trong việc đề ra các chính sách và biện pháp để nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng từng ước nâng chất lượng tín dụng, nâng cao hiệu quả kinh doanh.
iv ABSTRACT This research focuses on exploring all credit activities and in-depth assessing the current state of risk management in credit activities at the Bank for Agriculture and Rural Development in Saigon. The research process is carried out in the following steps: Learn about the history and development of Agribank Sai Gon Branch; Understand and general business results of the branch in the development process, focus analysis and assessment of business results in the period 2013-2015; Assess the current situation of risk management in the Bank for Agriculture and Rural Development of Saigon and finally, propose measures to improve the credit risk management capacity. The author focuses on analyzing risk management experiences in some countries in the world and lessons learned for commercial banks in Vietnam, examining the results of risk management. Use as well as limitations and deepen the cause of the credit management at the Bank for Agriculture and Rural Development Saigon Branch under the impact of objective and subjective factors to get the accurate assessment of real Risk management at the Bank for Agriculture and Rural Development of Sai Gon from which the group of solutions such as groups of solutions to identify credit risks; Solution for credit risk analysis and measurement through continued refinement of the credit scoring and rating system; Group credit control solutions and finally the group of solutions to credit risk. The final section is a series of recommendations for the State Bank, the Government and relevant ministries, and recommendations to the Bank for Agriculture and Rural Development of Vietnam as well as Agribank Saigon branch. The results of this study are significant for the Bank for Agriculture and Rural Development of Saigon Branch in the formulation of policies and measures to improve the effectiveness of credit risk management step by step raising the quality. Credit, improve business efficiency.
v MỤC LỤC LỜI CA ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢ ƠN ............................................................................................................ ii TÓM TẮT.................................................................................................................. iii ABSTRACT .............................................................................................................. iv MỤC LỤC ...................................................................................................................v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .........................................................................x DANH MỤC BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ ......................................................................... xi MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài .....................................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................1 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ..............................................................................2 4. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................2 5. Những đ ng g p về mặt lý luận và thực tiễn ..........................................................2 6. Kết cấu luận văn ......................................................................................................2 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ........................................................................................................................3 1.1. RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGÂN HÀNG .3 1.1.1. Rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng .............................................3 1.1.1.1. Khái niệm rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng......................3 1.1.1.2. Phân loại rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng .......................3 1.1.2. Rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh ngân hàng ..............................4 1.1.2.1. Khái niệm rủi ro tín dụng ......................................................................4 1.1.2.2. Phân loại rủi ro tín dụng ........................................................................4 1.1.2.3. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng ....................................................6 1.1.2.4. Hậu quả của rủi ro tín dụng ...................................................................8 1.2. QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG ẠI ...8 1.2.1. Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng ................................................................8 1.2.2. Quá trình quản trị rủi ro tín dụng ..................................................................9 1.2.2.1. Nhận diện rủi ro .....................................................................................9 1.2.2.2. Phân tích và đo lường rủi ro ..................................................................9
vi 1.2.2.3. Kiểm soát rủi ro .....................................................................................9 1.2.2.4. Tài trợ rủi ro ........................................................................................10 1.2.3. Các chỉ tiêu đo lường, đánh giá rủi ro tín dụng ..........................................11 1.2.3.1. Tỷ lệ nợ quá hạn, nợ xấu .....................................................................11 1.2.3.2. Tỷ lệ nợ mất vốn..................................................................................13 1.2.3.3. Tỷ lệ dự phòng rủi ro tín dụng đã trích lập .........................................13 1.2.3.4. Mức độ tập trung tín dụng ...................................................................14 1.2.4. Hệ thống m h nh phân tích và đánh giá rủi ro tín dụng ngân hàng ..........14 1.2.4.1. h nh định tính về rủi ro tín dụng ...................................................14 1.2.4.2. Một số m h nh lượng hóa rủi ro tín dụng ..........................................15 1.3. KINH NGHIỆM QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI MỘT SỐ NGÂN HÀNG TRÊN THẾ GIỚI VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆ ĐỐI VỚI CÁC NGÂN HÀNG VIỆT NAM ...................................................................................................17 1.3.1. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng tại một số ngân hàng trên thế giới ...17 1.3.1.1. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của NHTM Thái Lan ................17 1.3.1.2. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của NHTM Mỹ.........................19 1.3.2. Bài học kinh nghiệm đối với các NHTM Việt Nam ...................................20 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1..........................................................................................21 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CHI NHÁNH NHNo & PTNT SÀI GÒN .........................................................................................22 2.1. KHÁI QUÁT VỀ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CHI NHÁNH NHNo & PTNT SÀI GÒN ........................................................................................................22 2.1.1. Vài nét về tình hình kinh tế xã hội Thành phố Hồ Chí Minh .....................22 2.1.2. Khái quát về Chi nhánh NHNo & PTNT Sài Gòn .....................................22 2.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của Chi nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn ..23 2.1.3.1. T nh h nh huy động vốn ......................................................................23 2.1.3.2. Tình hình cho vay ................................................................................25 2.1.3.3. Kết quả hoạt động kinh doanh .............................................................28 2.2. THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NHNo&PTNT ......31 SÀI GÒN ...................................................................................................................31 2.2.1. Nhận diện rủi ro tín dụng .............................................................................31
vii 2.2.1.1. Nhận diện rủi ro tín dụng từ m i trường kinh doanh ..........................31 2.2.1.2. Nhận diện rủi ro tín dụng từ phía khách hàng .....................................32 2.2.1.3. Nhận diện rủi ro tín dụng từ phía ngân hàng .......................................32 2.2.2. Phân tích và đo lường rủi ro tín dụng .........................................................33 2.2.2.1. Phân tích và đo lường rủi ro tín dụng theo nhóm nợ...........................33 2.2.2.2. Phân tích nợ xấu theo k hạn, loại tiền, thành phần và ngành kinh tế 35 2.2.2.3. Phân tích nợ quá hạn theo k hạn, loại tiền, thành phần và ngành kinh tế ......................................................................................................................36 2.2.2.4. Phân tích số lượng khách hàng theo phân loại khách hàng.................38 2.2.3. Kiểm soát rủi ro tín dụng ............................................................................41 2.2.3.1. Chính sách tín dụng .............................................................................41 2.2.3.2. Phân loại và sàng lọc khách hàng ........................................................41 2.2.3.3. Tài sản bảo đảm ...................................................................................42 2.2.3.4. Cơ cấu tổ chức quản lý rủi ro tín dụng ................................................42 2.2.3.5. Quy trình tín dụng của Chi nhánh .......................................................43 2.2.4. Tài trợ rủi ro tín dụng ...................................................................................44 2.2.4.1. Tình hình trích lập và sử dụng dự phòng rủi ro tín dụng .......................44 2.2.4.2. Tình hình thu nợ quá hạn, nợ xấu và nợ đã ử lý rủi ro ......................46 2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CHI NHÁNH NHNo&PTNT SÀI GÒN ...........................................................................47 2.3.1. Những kết quả đạt được trong công tác quản trị rủi ro tín dụng ...................47 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân trong công tác quản trị rủi ro tín dụng ........47 2.3.2.1. Một số hạn chế trong công tác quản trị rủi ro tín dụng ..........................47 2.3.2.2 Nguyên nhân của một số hạn chế trong hoạt động quản lý rủi ro tín dụng . ......................................................................................................................49 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2..........................................................................................54 CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CHI NHÁNH NHNo&PTNT SÀI GÒN ....................................................................55 3.1. MỤC TIÊU VÀ ĐỊNH HƯỚNG HOẠT ĐỘNG TRONG NHỮNG NĂ TỚI TẠI CHI NHÁNH NHNo & PTNT SÀI GÒN ..........................................................55
viii 3.1.1.Những cơ hội và thách thức đối với NHNo&PTNT Viêt Nam trong điều kiện hội nhập quốc tế .........................................................................................................55 3.1.1.1. Những cơ hội đối với NHNo&PTNT Việt Nam ...................................55 3.1.1.2. Những thách thức đối với NHNo&PTNT Việt Nam.............................56 3.1.2. Mục tiêu và định hướng tại Chi nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn ...................56 3.1.2.1. Mục tiêu tổng quát và cụ thể .................................................................56 3.1.2.2. Định hướng tăng cường quản trị rủi ro tín dụng .................................57 3.2. CÁC GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CHI NHÁNH NHNo & PTNT SÀI GÒN ..............................................58 3.2.1. Giải pháp nhận diện rủi ro tín dụng ..............................................................58 3.2.1.1. Nhóm nhận diện liên uan đến mối quan hệ với ngân hàng ..................58 3.2.1.2. Nhóm nhận diện liên uan đến tình hình tài chính và hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng ...............................................................................59 3.2.2. Giải pháp về phân tích, đo lường rủi ro tín dụng thông qua việc tiếp tục hoàn thiện hệ thống chấm điểm tín dụng và xếp hạng khách hàng ..........................60 3.2.3. Nhóm giải pháp kiểm soát rủi ro tín dụng ....................................................62 3.2.3.1. Thực hiện nghiêm túc quy trình tín dụng, nâng cao chất lượng thẩm định cho vay ......................................................................................................................62 3.2.3.2. Nâng cao vai trò kiểm tra kiểm soát nội bộ.........................................63 3.2.3.3. Nâng cao chất lượng các bảo đảm tín dụng ........................................64 3.2.3.4. Xây dựng nguồn nhân lực c đủ năng lực chuyên m n, c đạo đức nghề nghiệp đáp ứng yêu cầu trong công tác quản trị rủi ro tín dụng ......................66 3.2.3. . ác định thời hạn và phân k hạn trả nợ đối với các khoản cho vay trung - dài hạn phải hợp lý, khoa học........................................................................67 3.2.3.6. Nâng cao hiệu quả của hệ thống thông tin phòng ngừa rủi ro ............68 3.2.3.7. Tiến hành rà soát phân loại khách hàng đang c nợ quá hạn tại Chi nhánh, xiết chặt hơn nữa điều kiện cho vay ..............................................................69 3.2.3.8. Đa dạng hoá danh mục cho vay, phân tán rủi ro tín dụng ...................69 3.2.3.9. Nâng cao tr nh độ chuyên môn, trách nhiệm đối với cán bộ thẩm định tín dụng ......................................................................................................................70 3.2.4. Nhóm giải pháp xử lý rủi ro tín dụng .........................................................70
ix 3.2.4.1. Nâng cao chất lượng trích lập dự phòng rủi ro tín dụng .....................70 3.2.4.2. Sử dụng các công cụ phái sinh. ...........................................................72 3.3. MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ .................................................................................72 3.3.1. Đối với Ngân hàng Nhà nước ......................................................................72 3.3.2. Đối với Chính phủ và các bộ, ngành có liên quan. .....................................73 3.3.3. Đối với NHNo&PTNT Việt Nam ...............................................................74 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3..........................................................................................75 KẾT LUẬN ...............................................................................................................76 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................77 PHỤ LỤC ....................................................................................................................1
x DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BCTK : Báo cáo tổng kết CIC : Hệ thống trung tâm thông tin tín dụng Ngân hàng Nhà nước DN : Doanh nghiệp DPRR : Dự phòng rủi ro KDNT : Kinh doanh ngoại tệ NHNo&PTNT : Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn NHTM : Ngân hàng Thương mại NHNN : Ngân hàng Nhà nước NQH : Nợ quá hạn QTRRTD : Quản trị rủi ro tín dụng RRTD : Rủi ro tín dụng TCTD : Tổ chức tín dụng TSBĐ : Tài sản bảo đảm SXKD : Sản xuất kinh doanh XHTD : Xếp hạng tín dụng XLRR : Xử lý rủi ro
xi DANH MỤC BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ DANH MỤC BẢNG Bảng số 2.1: Nguồn vốn huy động của chi nhánh. ...................................................23 Bảng số 2.2: Dư nợ cho vay tại Chi nhánh. ..............................................................25 Bảng số 2.3: Kết quả hoạt động kinh doanh .............................................................28 Bảng số 2.4: Dư nợ phân theo nhóm nợ....................................................................34 Bảng số 2.5: Nợ xấu theo k hạn, loại tiền, thành phần và ngành kinh tế ................35 Bảng số 2.6: Nợ quá hạn theo k hạn, loại tiền, thành phần và ngành kinh tế ........36 Bảng số 2.7: Số lượng khách hàng theo phân loại khách hàng.................................38 Bảng số 2.8: Đánh giá xếp hạng khách hàng ............................................................40 Bảng số 2.9: Tình hình trích lập và sử dụng dự phòng rủi ro tín dụng .....................45 Bảng số 2.10: Tình hình thu nợ đã ử lý rủi ro .........................................................46 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Tỷ trọng thu nhập tín dụng và ngoài tín dụng so với tổng thu nhập ....29 Biểu đồ 2.2: Lợi nhuận kế hoạch và thực hiện..........................................................30
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ngân hàng là một trong những tổ chức kinh tế đặc biệt và được em như là huyết mạch, là ương sống của nền kinh tế, vì sức ảnh hư ng trong hoạt động ngân hàng đến nền kinh tế là rất lớn. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế như hiện nay thì sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các nền kinh tế ngày càng gia tăng, trong đ lĩnh vực tài chính - ngân hàng cũng kh ng ngoại lệ. Với những biến động kh n lường của nền kinh tế, như cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới từ năm 2008 đến nay, mà xuất phát điểm là khủng hoảng ngân hàng tại Mỹ trong việc cho vay dưới chuẩn đã lan tỏa đến rất nhiều ngành kinh tế khác cũng như nhiều quốc gia trên thế giới. Trong những năm gần đây t nh h nh tăng trư ng nóng tín dụng của hệ thống ngân hàng Việt Nam đã chứa đựng nhiều rủi ro. Mặc dù bản chất tín dụng ngân hàng là sự đánh đổi rủi ro để đổi lấy lợi nhuận nhưng rủi ro phải trong mức độ cho ph p để đảm bảo an toàn cho hoạt động của ngân hàng nói riêng và cho nền kinh tế n i chung. Và ta cũng iết rằng hoạt động tín dụng đem lại thu nhập chủ yếu, chiếm từ 60-80% trong tổng thu nhập của ngân hàng, riêng đối với các NHTM Việt Nam thì con số này còn cao hơn nhiều. Do vậy RRTD luôn là mối uan tâm hàng đầu của các ngân hàng, đồng thời QTRRTD giữ vị trí trung tâm trong hoạt động quản trị rủi ro của các ngân hàng thương mại. Nhận thức được vấn đề đ , trong thời gian qua Chi nhánh NHNo & PTNT Sài Gòn đã kh ng ngừng nổ lực tăng cường công tác quản trị rủi ro tín dụng và đã đạt được một số hiệu quả nhất định bên cạnh những kh khăn và hạn chế trong công tác quản trị rủi ro. Tuy nhiên, trong tình hình hiện nay thì việc hướng các chuẩn mực quốc tế trong công tác quản trị rủi ro là việc làm hết cần thiết đối với hầu hết tất cả các ngân hàng cũng như đối với hệ thống NHNo&PTNT Việt Nam. Trước những đòi hỏi cấp thiết của việc quản trị rủi ro tín dụng hiện nay nên tôi đã chọn đề tài: “Hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Sài Gòn” để làm hướng nghiên cứu cho luận văn của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu - Hệ thống hoá cơ s lý luận về quản trị rủi ro tín dụng của các ngân hàng.
2 - Phân tích thực trạng quản trị rủi ro tín dụng của Chi nhánh NHNo & PTNT Sài Gòn trong thời gian vừa qua. - Đề xuất một số giải pháp và khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả QTRRTD tại Chi nhánh NHNo & PTNT Sài Gòn trong thời gian tới. 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu Lý luận và thực tiễn liên uan đến rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng tại Chi nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn. - Phạm vi nghiên cứu + Nội dung: Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu một số vấn đề cơ ản trong việc QTRRTD tại Chi nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn. + Không gian: Tại Chi nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn. + Thời gian: Nghiên cứu tình hình số liệu từ năm 2013 đến 2015. Trên cơ s phân tích, đánh giá, đưa ra định hướng và giải pháp nhằm tăng cường công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Chi nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn. 4. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu n i trên đề tài sử dụng các phương pháp sau: - Phương pháp thống kê, so sánh, quy nạp và đưa ra nhận xét kết luận khoa học. 5. Những đóng góp về mặt lý luận và thực tiễn - Về lý luận: Hệ thống hóa các vấn đề về rủi ro, rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng của các ngân hàng. - Về thực tiễn: Phân tích, đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại Chi nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn, vận dụng lý thuyết quản trị rủi ro vào thực tiễn tại đơn vị nghiên cứu, từ đ đề xuất các giải pháp và khuyến nghị nhằm tăng cường công tác quản trị rủi ro tín dụng cho phù hợp với t nh h nh và điều kiện của Chi nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn. 6. Kết cấu luận văn Đề tài gồm phần m đầu, nội dung c 3 chương và kết luận: Chương 1: Cơ s lý luận về quản trị rủi ro tín dụng ngân hàng Chương 2: Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại chi nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn Chương 3: Giải pháp tăng cường quản trị rủi ro tín dụng tại chi nhánh NHNo&PTNT Sài Gòn
3 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG NGÂN HÀNG 1.1. RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH NGÂN HÀNG 1.1.1. Rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng 1.1.1.1. Khái niệm rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng Rủi ro là những biến cố kh ng mong đợi, khi xảy ra dẫn đến tổn thất về tài sản của ngân hàng, giảm sút lợi nhuận thực tế so với dự kiến hoặc phải bỏ thêm ra một khoản chi phí để có thể hoàn thành được một nghiệp vụ tài chính nhất định. 1.1.1.2. Phân loại rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng - Rủi ro lãi suất: Là rủi ro phát sinh do sự biến động của lãi suất đi vay và lãi suất cho vay của ngân hàng dẫn đến làm giảm thu nhập hoặc làm giảm giá trị tài sản của ngân hàng. Rủi ro lãi suất phát sinh do nợ không cân xứng về k hạn giữa tài sản có và tài sản nợ khi lãi suất thị trường thay đổi. - Rủi ro ngoại hối: Là rủi ro phát sinh khi có sự chênh lệch về k hạn, về loại tiền tệ, về sự cân xứng giữa giá trị tài sản nợ và giá trị tài sản có bằng ngoại tệ mà ngân hàng nắm giữ và vì thế làm cho ngân hàng có thể phải gánh chịu thua lỗ khi tỷ giá ngoại hối biến động. - Rủi ro tín dụng: Là rủi ro phát sinh trong trường hợp ngân hàng không thu được đầy đủ cả gốc và lãi của khoản vay, hoặc là việc thanh toán nợ gốc và lãi kh ng đ ng k hạn. - Rủi ro thanh khoản: Là rủi ro phát sinh từ việc ngân hàng có khả năng kh ng đáp ứng được các nghĩa vụ tài chính một cách tức thời hoặc phải huy động vốn bổ sung với chi phí cao hoặc phải bán tài sản với giá thấp. - Rủi ro hoạt động ngoại bảng: Hoạt động ngoại bảng là các cam kết không nằm trong bảng cân đối tài sản (nội bảng). Tuy nhiên, các hoạt động ngoại bảng có ảnh hư ng đến trạng thái tương lai của bảng cân đối nội bảng, b i vì các cam kết ngoại bảng đến hạn có thể tạo ra những tài sản có và tài sản nợ bổ sung, làm thay đổi bảng cân đối nội bảng. Do đ , những nhà kế toán ghi chép các hoạt động ngoại bảng của ngân hàng như: Phát hành thư tín dụng dự phòng, bảo lãnh cho công ty phát hành trái phiếu, hơp đồng mua bán ngoại tệ có k hạn,… - Rủi ro công nghệ và hoạt động:
4 + Rủi ro công nghệ phát sinh khi những khoản đầu tư cho phát triển công nghệ không tạo được khoản tiết kiệm trong chi phí như đã dự tính khi m rộng quy mô hoạt động. + Rủi ro hoạt động có mối liên hệ chặt chẽ với rủi ro công nghệ và có thể phát sinh bất cứ khi nào nếu hệ thống công nghệ bị trục trặc hoặc là khi hệ thống hỗ trợ bên trong ngừng hoạt động. - Rủi ro quốc gia: Ngoài các loại rủi ro ngoại hối, rủi ro lãi suất ngoại tệ,... như đã tr nh ày trên thì ngay cả trong trường hợp ngân hàng đầu tư ằng bản tệ cho các c ng ty nước ngoài có trụ s nước ngoài cũng c thể chịu rủi ro đầu tư nước ngoài, đ là rủi ro Quốc gia. Rủi ro Quốc gia còn nghiêm trọng hơn cả trường hợp tín dụng mà ngân hàng gặp phải khi đầu tư cho các c ng ty nội địa. Trong trường hợp ngân hàng đầu tư cho c ng ty nước ngoài thì ngay cả trong trường hợp công ty có khả năng và sẵn sàng hoàn trả vốn vay, nhưng cũng c thể không thực hiện được, b i vì Chính phủ nước này cấm hoặc hạn chế việc thanh toán cho nước ngoài do dự trữ ngoại hối hạn hẹp hoặc vì lí do chính trị. 1.1.2. Rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh ngân hàng 1.1.2.1. Khái niệm rủi ro tín dụng Theo Th ng tư số 02/2013/TT-NHNN, ngày 21/01/2013 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam th “Rủi ro tín dụng là tổn thất có khả năng xảy ra đối với nợ của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài do khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện một phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ của mình theo cam kết”. 1.1.2.2. Phân loại rủi ro tín dụng - Căn cứ vào nguyên nhân phát sinh rủi ro: + Rủi ro giao dịch: Là một hình thức của rủi ro tín dụng mà nguyên nhân phát sinh do những hạn chế trong quá trình giao dịch và xét duyệt cho vay, đánh giá khách hàng. Rủi ro giao dịch bao gồm: rủi ro lựa chọn, rủi ro bảo đảm và rủi ro nghiệp vụ. • Rủi ro lựa chọn: Là rủi ro liên uan đến đánh giá và phân tích tín dụng khi ngân hàng lựa chọn những phương án vay vốn hiệu quả để ra quyết định cho vay.
5 • Rủi ro bảo đảm: Là rủi ro phát sinh từ các tiêu chuẩn bảo đảm như các điều khoản trong hợp đồng cho vay, các loại tài sản bảo đảm, chủ thể tài sản bảo đảm, hình thức bảo đảm và mức cho vay trên giá trị của tài sản bảo đảm. • Rủi ro nghiệp vụ: Là rủi ro liên uan đến công tác quản lý khoản vay và hoạt động cho vay, bao gồm cả việc sử dụng hệ thống xếp hạng rủi ro và kỹ thuật xử lý các khoản vay có vấn đề. + Rủi ro danh mục: Là rủi ro mà nguyên nhân phát sinh là do những hạn chế trong quản lý danh mục cho vay của ngân hàng, được phân thành rủi ro nội tại và rủi ro tập trung • Rủi ro nội tại: Xuất phát từ các yếu tố, đặc điểm riêng bên trong của mỗi chủ thể đi vay hoặc ngành, lĩnh vực kinh tế. Nó xuất phát từ đặc điểm hoạt động hoặc đặc điểm sử dụng vốn vay của khách hàng. • Rủi ro tập trung: Là trường hợp ngân hàng tập trung cho vay quá nhiều đối với một số khách hàng, cho vay quá nhiều khách hàng hoạt động trong cùng một ngành, lĩnh vực kinh tế hoặc trong cùng một vùng địa lý nhất định. - Căn cứ theo tính khách quan và chủ quan: + Rủi ro khách quan: Đ là những nguyên nhân như ão lụt, hạn hán, động đất, hoả hoạn, người vay bị chết hoặc mất tích và các biến động khác ngoài dự kiến làm thất thoát vốn trong khi người vay đã thực hiện nghiêm túc chế độ chính sách và các điều khoản về khoản vay. + Rủi ro chủ quan: Là những chủ quan thuộc về người cho vay và người vay vì vô tình hay cố ý làm thất thoát vốn vay hay vì lý do chủ quan khác. - Căn cứ vào khả năng trả nợ: + Rủi ro không hoàn trả nợ đ ng hạn: Khi thiết lập mối quan hệ tín dụng, ngân hàng và khách hàng phải uy ước về khoản thời gian hoàn trả nợ vay. Tuy nhiên, đến hạn uy ước nhưng ngân hàng vẫn chưa thu hồi được vốn vay. + Rủi ro không có khả năng trả nợ: Là rủi ro xảy ra trong trường hợp khách hàng đi vay mất khả năng chi trả, ngân hàng phải thanh lý tài sản bảo đảm để thu hồi nợ.