Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hương hướng và giải pháp hoàn thiện kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán độc lập Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:123

Thêm vào BST

Báo xấu

51
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về chất lượng và kiểm tra chất lượng dịch vụ kiểm toán độc lập; tìm hiểu thực trạng kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán độc lập ở Việt Nam; đề xuất biện pháp nâng cao kiểm soát chất lượng phù hợp với quá trình phát triển và hội nhập của Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Hương hướng và giải pháp hoàn thiện kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán độc lập Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM PHAN VĂN DŨNG PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP.Hồ Chí Minh, năm 2006
1 MUÏC LUÏC Trang Môû ñaàu ......................................................................................................... 1 Chöông 1:Toång quan veà kieåm soùat chaát löôïng kieåm toùan 1.1 Lyù luaän chung veà kieåm toaùn ....................................................................... 4 1.1.1 Söï caàn thieát khaùch quan cuûa kieåm toùan .............................................. 4 1.1.2 Baûn chaát xaõ hoäi cuûa kieåm toùan........................................................... 5 1.2 Chaát löôïng vaø kieåm soùat chaát löôïng kieåm toùan........................................... 6 1.2.1 Chaát löôïng kieåm toùan ......................................................................... 6 1.2.2 Kieåm soùat chaát löôïng kieåm toùan....................................................... 15 1.2.3 Vaên baûn phaùp lyù ñieàu chænh kieåm soùat chaát löôïng kieåm toaùn .......... 17 1.3 Caùc caáp ñoä kieåm soùat chaát löôïng kieåm toùan ............................................. 19 1.3.1 Kieåm soùat chaát löôïng beân trong....................................................... 19 1.3.2 Kieåm soùat chaát löôïng töø beân ngoøai.................................................. 25 1.4 Kinh nghieäm kieåm soùat chaát löôïng taïi Phaùp vaø Hoa Kyø........................... 26 1.4.1 Cô quan thöïc hieän ............................................................................ 26 1.4.2 Noäi dung kieåm soùat chaát löôïng ........................................................ 27
2 Chöông 2: Thöïc traïng kieåm soùat chaát löôïng hoïat ñoäng kieåm toùan ôû VN 2.1 Quaù trình phaùt trieån vaø Thöïc traïng hoïat ñoäng kieåm toùan ôû Vieät Nam..... 29 2.2 Thöïc traïng kieåm soùat chaát löôïng kieåm toùan ôû caùc Cty Kieåm Toùan .......... 32 2.2.1 Nhieäm vuï vaø yeâu caàu Kieåm soùat chaát löôïng kieåm toùan ôû caùc Cty Kieåm Toùan . 32 2.2.2 Tình hình kieåm soùat chaát löôïng töø beân ngoøai .................................. 33 2.2.3 Tình hình kieåm soùat chaát löôïng töø beân trongCty kieåm toùan ............ 36 2.2.4 Nhuõng toàn taïi trong hoïat ñoäng Kieåm soùat t chaát löôïng kieåm toùan .. 40 2.2.5 Nguyeân nhaân toàn taïi...................................................................... 41 Chöông 3: Phöông höôùng vaø giaûi phaùp hoøan thieän kieåm soùat chaát löôïng kieåm toùan Vieät Nam 3.1 Quan ñieåm hoøan thieän .............................................................................. 44 3.2 Phöông höôùng hoøan thieän.......................................................................... 44 3.2 Giaûi phaùp hoøan thieän ................................................................................ 46 3.2.1 Bieän phaùp ñoái vôùi caùc chuû theå coù lieân quan...................................... 46 3.2.2 Bieän phaùp cuï theå .............................................................................. 47 Keát luaän ............................................................................................................... 76 Taøi lieäu Tham Khaûo Phuï Luïc
3 MÔÛ ÑAÀU 1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi: Cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá thò tröôøng, hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ñaõ hình thaønh vaø phaùt trieån, ngaøy caøng trôû thaønh nhu caàu taát yeáu ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh vaø naâng cao chaát löôïng quaûn lyù cuûa doanh nghieäp. Nhaän thöùc vaø vai troø, vò theá cuûa kieåm toaùn ñoäc laäp ngaøy caøng ñöôïc khaúng ñònh trong neàn kinh teá thò tröôøng Vieät Nam, hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ñaõ goùp phaàn taïo laäp moâi tröôøng ñaàu tö thoâng thoaùng, thuaän lôïi, thuùc ñaåy ñaàu tö, ñaëc bieät ñaàu tö töø nöôùc ngoaøi., kieåm toaùn ñoäc laäp phaùt trieån nhanh, maïnh caû veà löôïng vaø chaát., ñaõ hình thaønh ñoäi nguõ kieåm toaùn vieân haønh ngheà vôùi chaát löôïng ngaøy caøng naâng cao, vôùi tö caùch laø hoaït ñoäng dòch vuï trong lónh vöïc taøi chính, kieåm toaùn ñoäc laäp ñaõ goùp phaàn taêng tröôûng kinh teá vaø phaùt trieån thò tröôøng dòch vuï taøi chính, tieàn teä môû cöûa vaø hoäi nhaäp. Trong tieán trình ñoåi môùi kinh teá cuûa ñaát nöôùc, caàn coù nhieàu giaûi phaùp ñeå tieáp tuïc phaùt trieån nhanh vaø vöõng chaéc hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ôû Vieät Nam. Theo chieán löôïc phaùt trieån Kieåm Toùan Ñoäc Laäp giai ñoaïn 2006-2010 ñaët ra muïc tieâu tieáp tuïc naâng cao chaát löôïng dòch vuï keá toaùn, kieåm toaùn, ñaûm baûo tuaân thuû caùc chuaån möïc quoác teá, ñöôïc quoác teá thöøa nhaän vaø phuø hôïp vôùi tieán trình môû cöûa, hoäi nhaäp vaøo kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi. Muoán vaäy, caàn tieáp tuïc hoaøn thieän heä thoáng vaên baûn phaùp luaät phuø hôïp vôùi ñieàu kieän phaùt trieån kinh teá Vieät Nam vaø thoâng leä quoác teá, ñoàng thôøi naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo, phoå caäp ñeán töøng ñôn vò. Taêng cöôøng quaûn lyù Nhaø nöôùc veà keá toaùn, kieåm toaùn ñoàng thôøi phaùt trieån maïnh meõ caùc toå chöùc ngheà nghieäp, môû roäng quan heä quoác teá, töøng böôùc thöøa nhaän laãn nhau chöùng chæ haønh ngheà, cung caáp dòch vuï taïi choã vaø cung caáp qua bieân giôùi veà dòch vuï keá toaùn vaø kieåm toaùn.
4 Moät trong nhöõng vaán ñeà cöïc kyø quan troïng ñeå phaùt trieån thò tröôøng dòch vuï keá toaùn, kieåm toaùn laø chaát löôïng dòch vuï, Chaát löôïng vaø kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng – vaán ñeà soáng coøn cuûa hoaït ñoäng kieåm toaùn . ÔÛ Vieät Nam, kinh nghieäm haønh ngheà, naêng löïc quaûn lyù cuûa nhieàu doanh nghieäp kieåm toaùn coøn haïn cheá. Naêm 2003 ñaõ ban haønh chuaån möïc veà kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn, nhöng heä thoáng cheá taøi ñaùnh giaù chaát löôïng kieåm toaùn vaø giaûi quyeát tranh chaáp, khieáu kieän coøn chöa ñöôïc hoaøn thieän. Vieät Nam chöa coù cô quan chuyeân traùch vieäc ñaùnh giaù chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp. Caùc toå chöùc ngheà nghieäp ñaõ hình thaønh nhöng hoaït ñoäng chöa hieäu quaû. Hoaït ñoäng cuûa Hieäp hoäi keá toaùn vaø kieåm toaùn môùi döøng laïi ôû vieäc naâng cao naêng löïc chuyeân moân, chöa ñöa ra caùc giaûi phaùp kieåm soaùt veà ñaïo ñöùc ngheà nghieäp ñoái vôùi nhöõng ngöôøi haønh ngheà keá toaùn, kieåm toaùn. Do ñoù dòch vuï kieåm toaùn chöa ñöôïc thaåm ñònh moät caùch ñoäc laäp töø beân ngoaøi neân caùc khaùch haøng kieåm toaùn cuõng thieáu cô sôû ñeå löïa choïn ñuùng coâng ty kieåm toaùn maø hoï mong muoán. Vôùi caùc lyù do neâu treân, vieäc nghieân cöùu lyù luaän keát hôïp vôùi tieáp caän thöïc tieån ñeå ñöa ra “Phöông höôùng vaø giaûi phaùp hoaøn thieän kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ôû Vieät Nam” laø moät vaán ñeà böùc xuùc hieän nay, nhaèm goùp phaàn phaùt trieån vaø hoaøn thieän hoïat ñoäng kieåm toùan nöôùc ta trong tieán trình ñoåi môùi kinh teá, hoäi nhaäp khu vöïc vaø quoác teá. 2. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: Ñeà taøi nghieân cöùu caùc bieän phaùp kieåm soaùt chaát löôïng dòch vuï kieåm toaùn ñoäc laäp, chuû yeáu laø dòch vuï kieåm toaùn baùo caùo taøi chính do caùc coâng ty kieåm toaùn ñoäc laäp thöïc hieän. Ñeà taøi khoâng nghieân cöùu caùc loaïi hình kieåm toaùn khaùc nhö kieåm toaùn noäi boä vaø kieåm toaùn Nhaø nöôùc. Phaïm vi nghieân cöùu cuûa ñeà taøi giôùi haïn trong vaán ñeà kieåm soaùt chaát löôïng dòch vuï
5 kieåm toaùn baùo caùo taøi chính cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn ñoäc laäp . 3. Muïc ñích nghieân cöùu cuûa ñeà taøi: Laø moät ñeà taøi nghieân cöùu ñeå öùng duïng vaøo moät lónh vöïc cuï theå , muïc ñích chính cuûa ñeà taøi laø: - Nghieân cöùu nhöõng vaán ñeà lyù luaän cô baûn veà chaát löôïng vaø kieåm tra chaát löôïng dòch vuï kieåm toaùn ñoäc laäp. - Tìm hieåu thöïc traïng kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ôû Vieät Nam. - Ñeà xuaát bieän phaùp naâng cao kieåm soaùt chaát löôïng phuø hôïp vôùi quaù trình phaùt trieån vaø hoäi nhaäp cuûa Vieät Nam. 4. Noäi dung ñeà taøi: Ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø phaàn keát luaän, ñeà taøi goàm coù 3 chöông: Chöông 1 : Toång quan veà kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa kieåm toaùn ñoäc laäp. Chöông 2 : Thöïc traïng kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ôû Vieät Nam. Chöông 3 : Phöông höôùng vaø bieän phaùp hoaøn thieän cô cheá kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ôû Vieät Nam.
6 CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ KIEÅM SOAÙT CHAÁT LÖÔÏNG HOAÏT ÑOÄNG KIEÅM TOAÙN 1.1 Nhöõng lyù luaän chung veà kieåm toaùn Khaùi nieäm kieåm toaùn Theo chuaån möïc kieåm toaùn quoác teá (ISA) thì “Kieåm toaùn laø quaù trình theo ñoù kieåm toaùn vieân ñoäc laäp, coù thaåm quyeàn thu thaäp vaø ñaùnh giaù caùc baèng chöùng veà caùc thoâng tin coù theå ñònh löôïng coù lieân quan ñeán moät toå chöùc kinh teá cuï theå nhaèm muïc ñích kieåm tra vaø baùo caùo möùc ñoä phuø hôïp giöõa caùc thoâng tin soá löôïng ñoù vôùi caùc chuaån möïc ñaõ ñöôïc xaùc ñònh”. 1.1.1 Söï caàn thieát khaùch quan cuûa kieåm toaùn: Hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp laø caàn thieát khaùch quan xuaát phaùt töø caùc luaän ñieåm chuû yeáu sau: ¾ Thöù nhaát: Luaän ñieåm xuaát phaùt töø lôïi ích cuûa ngöôøi söû duïng Baùo caùo taøi chính. Luaän ñieåm naøy ra ñôøi vaøo naêm 1973 do Hieäp Hoäi Kieåm toaùn Hoa Kyø khôûi xöôùng. ¾ Thöù hai: Luaän ñieåm xeùt töø lôïi ích cuûa ngöôøi quaûn lyù doanh nghieäp. Luaän ñieåm naøy döïa theo “Lyù thuyeát uûy nhieäm”. Lyù thuyeát naøy cho raèng kieåm toaùn laø moät phöông thöùc baûo hieåm cho ngöôøi quaûn lyù doanh nghieäp. Do ñoù, nhöõng ngöôøi quaûn lyù doanh nghieäp chaáp nhaän caùc cuoäc kieåm toaùn moät caùch töï nguyeän, vì luùc ñoù quyeàn lôïi cuûa ngöôøi quaûn lyù ñöôïc naâng cao. ¾ Thöù ba: Luaän ñieåm xuaát phaùt töø lôïi ích xaõ hoäi. Luaän ñieåm naøy xuaát phaùt töø lyù luaän “Traùch nhieäm baùo caùo” ñöôïc taùc giaû Shaw ñöa ra vaøo naêm 1980. Theo Shaw, vôùi nghóa heïp, traùch nhieäm baùo caùo naøy xuaát phaùt töø nghóa vuï cuûa ngöôøi quaûn lyù ñoái vôùi chuû nhaân; coøn vôùi nghóa roäng, traùch nhieäm baùo caùo ñoù khoâng chæ ñoái vôùi chuû nhaân maø coøn ñoái vôùi taát caû caùc beân lieân quan trong xaõ hoäi-ñoù laø beân thöù ba. Trong ñieàu kieän hieän nay, Baùo caùo taøi chính neáu chöa ñöôïc kieåm toaùn thì seõ khoâng ñuû
7 tính thuyeát phuïc ñoái vôùi caùc beân quan taâm; ngöôïc laïi, neáu Baùo caùo taøi chính ñaõ ñöôïc kieåm toaùn do moät beân thöù ba ñoäc laäp,khaùch quan, coâng minh, chính tröïc, chuyeân nghieäp thöïc hieän vaø ñöôïc kieåm toaùn vieân ñoäc laäp xaùc nhaän thì seõ coù ñaày ñuû caên cöù cho caùc beân quan taâm söû duïng thoâng tin treân Baùo caùo taøi chính. Toùm laïi, hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp laø nhu caàu caàn thieát, tröôùc heát vì lôïi ích cuûa baûn thaân doanh nghieäp, cuûa caùc nhaø ñaàu tö, lôïi ích cuûa chuû sôû höõu voán, caùc chuû nôï; lôïi ích vaø yeâu caàu cuûa Nhaø nöôùc, cuûa xaõ hoäi. Ngöôøi söû duïng keát quaû kieåm toaùn phaûi ñöôïc baûo ñaûm raèng, nhöõng thoâng tin hoï ñöôïc cung caáp laø trung thöïc, khaùch quan, coù ñoä tin caäy cao ñeå laøm caên cöù cho caùc quyeát ñònh kinh teá hoaëc thöïc thi traùch nhieäm quaûn lyù, giaùm saùt cuûa mình. Treân thöïc teá, kieåm toaùn ñoäc laäp ñaõ goùp phaàn giuùp cho caùc doanh nghieäp, caùc döï aùn quoác teá, caùc ñôn vò haønh chính söï nghieäp naém baét ñöôïc kòp thôøi, ñaày ñuû vaø tuaân thuû ñöôøng loái, chính saùch kinh teá taøi chính, loaïi boû ñöôïc chi phí baát hôïp lyù, taïo laäp ñöôïc nhöõng thoâng tin ñaùng tin caäy, töøng böôùc ñöa coâng taùc quaûn lyù taøi chính-keá toaùn trong caùc doanh nghieäp vaøo neàn neáp. Hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ñaõ taïo laäp ñöôïc vò trí trong neàn kinh teá thò tröôøng, goùp phaàn laønh maïnh hoùa moâi tröôøng ñaàu tö vaø neàn taøi chính quoác gia. 1.1.2 Baûn chaát xaõ hoäi cuûa ngheà kieåm toaùn: Kieåm toaùn ñoäc laäp laø loaïi hình dòch vuï ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû töï nguyeän vaø theo thoûa thuaän cuûa toå chöùc kieåm toaùn ñoäc laäp vôùi caùc ñôn vò ñöôïc kieåm toaùn. Vì ñöôïc phaùp luaät thöøa nhaän, baûo hoä vaø hoaït ñoäng theo moät quy cheá raát chaët cheõ neân kieåm toaùn ñoäc laäp coù tính phaùp lyù raát cao. Baûn chaát cuûa kieåm toaùn ñoäc laäp ñöôïc theå hieän: - Kieåm toaùn ñoäc laäp laø moät phöông thöùc baûo ñaûm ôû möùc ñoä nhaát ñònh ñoä tin caäy cuûa thoâng tin vaø giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp , caùc ñôn vò ñeå baûo veä quyeàn lôïi cuûa caùc beân lieân quan trong neàn kinh teá thò tröôøng vaø thoâng tin laø cô sôû ñeå ñöa ra caùc quyeát ñònh kinh teá.
8 - Kieåm toaùn ñoäc laäp khoâng phaûi baûo ñaûm 100% möùc ñoä tin caäy maø chæ ôû möùc ñoä troïng yeáu, caùc vaán ñeà chính nhaát ñònh. Traùch nhieäm cuûa kieåm toaùn vieân laø xaùc nhaän Baùo caùo taøi chính trung thöïc vaø hôïp lyù xeùt treân caùc khía caïnh troïng yeáu. Ñieàu ñoù coù nghóa laø trong kieåm toaùn coù theå chaáp nhaän nhöõng sai phaïm khoâng mang tính chaát troïng yeáu. Baûn chaát xaõ hoäi cuûa kieåm toaùn ñoäc laäp ñöôïc theå hieän roõ trong quan heä cuûa quy trình kieåm toaùn. Neáu nhö tröôùc ñaây, ñoù laø quan heä giöõa: Chuû nhaân - kieåm toaùn vieân - Ngöôøi quaûn lyù thì baây giôø chuyeån sang quan heä giöõa: Xaõ hoäi- kieåm toaùn vieân - Ngöôøi quaûn lyù. Thoâng tin treân baùo caùo kieåm toaùn khoâng chæ coøn caàn thieát ñoái vôùi chuû doanh nghieäp, maø coøn ñoái vôùi caû caùc beân lieân quan trong xaõ hoäi.. Ngoaøi ra, kieåm toaùn vieân ñoäc laäp coøn ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc môû roäng quan heä ñoái ngoaïi, trôï giuùp, tö vaán cho ngöôøi nöôùc ngoaøi vaø toå chöùc quoác teá bieát veà phaùp luaät, chính saùch taøi chính-keá toaùn cuûa Vieät Nam. Ñoàng thôøi, giuùp ngöôøi Vieät Nam hieåu bieát thoâng leä, chuaån möïc quoác teá; goùp phaàn ruùt ngaén tieán trình môû cöûa, hoäi nhaäp kinh teá cuûa Vieät Nam noùi chung. 1.2 Chaát Löôïng vaø Kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn 1.2.1 Chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn 1.2.1.1 Khaùi nieäm chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn. Hieän nay coøn nhieàu quan ñieåm khaùc nhau veà chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn. Coù quan ñieåm cho raèng, chaát löôïng kieåm toaùn theå hieän ôû nhöõng ñieåm sau: - Söï tuaân thuû theo ñuùng chuaån möïc kieåm toaùn. - Söï thoûa maõn theo ñuùng nhu caàu cuûa khaùch haøng veà dòch vuï maø hoï ñöôïc cung caáp, trong ñoù roõ neùt nhaát laø nhöõng yù kieán giuùp khaùch haøng thöïc hieän hieäu quaû coâng taùc taøi chính keá toaùn. - Chi phí hôïp lyù - Tính chuyeân nghieäp cuûa kieåm toaùn vieân.
9 Theo chuaån möïc kieåm toaùn Vieät Nam soá 220 veà Kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn: “Chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn laø möùc ñoä thoõa maõn cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng keát quaû kieåm toaùn veà tính khaùch quan vaø ñoä tin caäy vaøo yù kieán kieåm toaùn cuûa kieåm toaùn vieân; ñoàng thôøi thoõa maõn mong muoán cuûa caùc ñoái töôïng ñöôïc kieåm toaùn veà nhöõng yù kieán ñoùng goùp cuûa kieåm toaùn vieân, nhaèm naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh, trong thôøi gian ñònh tröôùc vôùi giaù phí hôïp lyù.” Nhö vaäy, chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn coù theå ñöôïc xem xeùt döôùi ba goùc ñoä: - Möùc ñoä ngöôøi söû duïng thoâng tin thoõa maõn ñoái vôùi tính khaùch quan vaø ñoä tin caäy cuûa keát quaû kieåm toaùn. - Möùc ñoä cuûa ñôn vò ñöôïc kieåm toaùn thoõa maõn veà yù kieán ñoùng goùp veà nhaèm muïc ñích naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh. - Baùo caùo kieåm toaùn ñöôïc laäp vaø phaùt haønh theo ñuùng thôøi gian ñaõ ñeà ra trong hôïp ñoàng kieåm toaùn vaø chi phí dòch vuï kieåm toaùn phuø hôïp vôùi möùc ñoä kieåm toaùn. Maëc duø coù nhieàu nhaän thöùc khaùc nhau veà chaát löôïng cuûa hoaït ñoäng kieåm toaùn, song töïu trung laïi chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñeàu höôùng tôùi moät tieâu chí chung laø söï thoõa maõn cuûa ngöôøi söû duïng thoâng tin ñaõ ñöôïc kieåm toaùn vaø ñaùp öùng ñöôïc mong muoán cuûa chính khaùch haøng ñöôïc kieåm toaùn. Ñeå ñem ñeán cho khaùch haøng moät dòch vuï kieåm toaùn coù chaát löôïng, caùc coâng ty kieåm toaùn caàn phaûi ñöa ra ñöôïc nhöõng yù kieán ñoùng goùp, tö vaán nhaèm naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh cho doanh nghieäp. Ñaây laø yeâu caàu ñaàu tieân, quan troïng nhaát ñoái vôùi moät cuoäc kieåm toaùn, bôûi tö vaán coù yù nghóa to lôùn, coù theå giuùp doanh nghieäp hoaøn thieän, caûi tieán cô cheá taøi chính-keá toaùn cuûa mình phuø hôïp vôùi luaät phaùp cuûa quoác gia vaø thoâng leä quoác teá. Beân caïnh ñoù, giaù phí cuõng laø vaán ñeà ñöôïc caùc doanh nghieäp quan taâm vì ñaây laø yeáu toá ñöôïc tính vaøo chi phí hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Giaù phí kieåm toaùn phaûi ôû möùc chaáp nhaän ñöôïc, phuø hôïp vôùi khaû naêng taøi chính cuûa khaùch haøng. Vì theá,
10 ngoaøi vieäc phaûi ñöa ra nhöõng yù kieán trung thöïc, ñaùng tin caäy thì caùc coâng ty kieåm toaùn caàn chuù troïng ñeán möùc giaù phí cho cuoäc kieåm toaùn. Giaù phí khoâng chæ phuø hôïp vôùi tình hình taøi chính cuûa khaùch haøng maø phaûi ñaûm baûo cho coâng ty kieåm toaùn duy trì hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình. Neáu muoán giöõ khaùch haøng thoâng qua vieäc giaûm giaù phí coù theå chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn seõ khoâng ñöôïc baûo ñaûm. 1.2.1.2 Tieâu thöùc ñaùnh giaù chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn Muïc tieâu cuûa loaïi hình kieåm toaùn ñoäc laäp cuõng nhö moïi cuoäc kieåm toaùn laø kieåm toaùn vieân phaûi ñöa ra nhöõng yù kieán cuûa mình veà ñoái töôïng kieåm toaùn, phaûi thoâng tin cho ngöôøi söû duïng baùo caùo kieåm toaùn veà möùc ñoä trung thöïc, hôïp lyù vaø söï trình baøy phuø hôïp cuûa ñoái töôïng kieåm toaùn vôùi caùc chuaån möïc, nguyeân taéc, noäi dung, yeâu caàu ñaõ ñöôïc xaây döïng vaø thoáng nhaát. Tuy nhieân, vôùi moãi ñoái töôïng söû duïng khaùc nhau thì tieâu chí vaø möùc ñoä cuûa caùc tieâu chí ñaët ra ñoái vôùi chaát löôïng cuûa cuoäc kieåm toaùn laø khaùc nhau. ¾ Ñoái vôùi khaùch haøng Khaùch haøng laø ñôn vò ñöôïc kieåm toaùn thì ngöôøi söû duïng baùo caùo taøi chính tröôùc heát laø Hoäi ñoàng quaûn trò, Ban giaùm ñoác vaø caùc nhaø quaûn lyù cuûa ñôn vò ñöôïc kieåm toaùn. Vì vaäy, yù kieán cuûa kieåm toaùn vieân phaûi khaúng ñònh ñöôïc caùc soá lieäu trong Baùo caùo taøi chính vaø caùc soá lieäu veà keá toaùn, taøi chính khaùc coù lieân quan coù ñöôïc trình baøy theo nhöõng nguyeân taéc, chuaån möïc keá toaùn vaø caùc cheá ñoä, chính saùch phaùp luaät do Nhaø nöôùc ban haønh hay khoâng. Neáu coù nhöõng sai soùt, vi phaïm thì kieåm toaùn vieân phaûi chæ ra ñöôïc nhöõng sai soùt vi phaïm möùc ñoä troïng yeáu vaø söï aûnh höôûng cuûa nhöõng sai soùt ñoù ñeán tình hình saûn xuaát, keát quaû kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Ngoaøi ra, ñoái vôùi kieåm toaùn ñoäc laäp, caùc cuoäc kieåm toaùn ñöôïc tieán haønh theo moät hôïp ñoàng kieåm toaùn. Vì vaäy, ngoaøi nhöõng tieâu thöùc chung nhö treân, thì chaát löôïng cuûa cuoäc kieåm toaùn coøn ñöôïc ñaùnh giaù thoâng qua chæ tieâu chi phí kieåm toaùn vaø thôøi gian thöïc hieän kieåm toaùn. Chi phí cho cuoäc kieåm toaùn phaûi töông thích vôùi keát quaû kieåm toaùn ñöôïc theå hieän thoâng qua nhöõng yù kieán xaùc ñaùng veà nhöõng soá lieäu ñöôïc kieåm toaùn, nhöõng yù
11 kieán trao ñoåi boå ích cuûa kieåm toaùn vieân ñoái vôùi caùc nhaø quaûn lyù cuûa doanh nghieäp ñöôïc kieåm toaùn vaø soá tieàn maø doanh nghieäp boû ra cho moät cuoäc kieåm toaùn. Ñeå ñaït ñöôïc ñieàu ñoù, ñoøi hoûi phaûi naâng cao chaát löôïng chuyeân moân cuûa kieåm toaùn vieân vaø taïo laäp moâi tröôøng thuaän lôïi cho nhöõng hoaït ñoäng taùc nghieäp cuûa kieåm toaùn vieân. Khaùch haøng laø nhaø ñaàu tö, ngaân haøng, coå ñoâng thì chaát löôïng kieåm toaùn ñöôïc ñaùnh giaù ôû möùc ñoä tin caäy vaø tính trung thöïc, khaùch quan cuûa caùc thoâng tin treân Baùo caùo taøi chính, ñaëc bieät laø thoâng tin veà tình hình saûn xuaát kinh doanh, coâng nôï, khaû naêng traû nôï cuûa doanh nghieäp ñeå töø ñoù hoï coù theå ñöa ra nhöõng quyeát ñònh ñuùng ñaén trong vieäc ñaàu tö, cho vay… Khaùch haøng laø cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc, cô quan thueá thì ñieàu quan taâm ñoái vôùi hoï laø doanh nghieäp ñöôïc kieåm toaùn coù thöïc hieän caùc cheá ñoä, chính saùch phaùp luaät cuûa Nhaø nöôùc, ñaëc bieät laø luaät thueá hay khoâng. Khaùch haøng laø doanh nghieäp baïn haøng (ngöôøi mua, ngöôøi baùn) thì thoâng tin caàn thieát ñoái vôùi hoï laø nhöõng yù kieán nhaän xeùt veà tính trung thöïc vaø khaùch quan cuûa caùc soá lieäu trong Baùo caùo taøi chính cuûa ñôn vò ñöôïc coâng boá. ¾ Ñoái vôùi chính coâng ty kieåm toaùn. Ngaøy nay, vôùi nhu caàu ngaøy caøng ña daïng cuûa thò tröôøng, caùc coâng ty kieåm toaùn ñaõ khoâng ngöøng ña daïng hoùa caùc dòch vuï cuûa mình beân caïnh vieäc hoaøn thieän, naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn cuûa mình. Coù raát nhieàu tieâu chí ñöôïc duøng laøm cô sôû ñaùnh giaù chaát löôïng cuûa dòch vuï kieåm toaùn. Tuøy vaøo nhaän thöùc, muïc ñích cuûa chính coâng ty, hoï seõ coù nhöõng tieâu chí rieâng ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa mình nhö: tuaân thuû nguyeân taéc ñaïo ñöùc ngheà nghieäp, kyõ naêng vaø naêng löïc chuyeân moân, giao vieäc, höôùng daãn vaø giaùm saùt, tham khaûo yù kieán, duy trì vaø chaáp nhaän khaùch haøng, kieåm tra. Ngoaøi ra, nhöõng hieäp hoäi kieåm toaùn vieân coâng chöùng cuõng xaùc laäp nhöõng thuû tuïc giaùm saùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn. Ví duï, ôû Myõ, bieän phaùp kieåm tra cheùo ñaõ ñöôïc thöïc hieän roäng raõi töø naêm 1975. Kieåm tra cheùo laø söï kieåm
12 tra laãn nhau bôûi nhöõng coâng ty kieåm toaùn, vôùi muïc ñích ñaùnh giaù veà thieát keá cuûa heä thoáng kieåm soaùt chaát löôïng cuûa coâng ty kieåm toaùn, vaø veà tính tuaân thuû heä thoáng cuûa chính coâng ty ñoù. Noäi dung kieåm tra cheùo chuû yeáu laø vieäc xem xeùt hoà sô kieåm toaùn cuûa moät soá hôïp ñoàng kieåm toaùn quan troïng. Ngoaøi ra, hoï coøn xem xeùt nhöõng khía caïnh khaùc nhö veà vieäc taùi ñaøo taïo nhaân vieân, vieäc tieáp nhaän khaùch haøng… Khi keát thuùc, hoï seõ göûi moät baùo caùo ñaùnh giaù vaø ñeà xuaát nhöõng phöông höôùng caûi tieán chaát löôïng. Nhö vaäy, khoâng coù moät tieâu thöùc chung nhaát ñònh ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng cuûa cuoäc kieåm toaùn. Chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñöôïc ñaùnh giaù khaùc nhau tuøy vaøo moãi goùc ñoä cuûa ngöôøi tieáp caän. 1.2.1.3 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn Nhö ñaõ trình baøy ôû phaàn treân, chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñöôïc xem xeùt treân nhieàu giaùc ñoä khaùc nhau. Tuy nhieân, duø ôû goùc ñoä naøo thì noù vaãn chòu taùc ñoäng cuûa moät soá nhaân toá, laøm cho noù ñöôïc naâng cao, hoaøn thieän hoaëc bò haïn cheá, kìm haõm. Moät caùch chung nhaát, coù hai loaïi nhaân toá aûnh höôûng ñeán chaát löôïng dòch vuï kieåm toaùn, ñoù laø nhaân toá beân trong vaø nhaân toá beân ngoaøi. ¾ Nhoùm nhaân toá beân ngoaøi. • Moâi tröôøng phaùp lyù: Moâi tröôøng phaùp lyù laø cô sôû phaùp lyù quan troïng ñaûm baûo cho caùc coâng ty kieåm toaùn hoaït ñoäng. Nhöõng vaên baûn phaùp luaät chính laø ñieàu leä daãn chieáu cho pheùp coâng ty kieåm toaùn ra ñôøi vaø phaùt trieån. Ñoái vôùi hoaït ñoäng kieåm toaùn thì coù moät soá vaên baûn phaùp lyù quy ñònh hoaït ñoäng cuûa coâng ty kieåm toaùn nhö caùc quy ñònh, quyeát ñònh, vaên baûn höôùng daãn thi haønh, chuaån möïc kieåm toaùn, ñaëc bieät laø chuaån möïc kieåm toaùn quoác teá (International Standard of Auditing-ISA). Do vaäy, ñaây laø nhaân toá thuùc ñaåy hoaëc kìm haõm söï phaùt trieån cuõng nhö chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn. Moâi tröôøng phaùp lyù thuaän lôïi, phuø hôïp seõ coù taùc ñoäng tích cöïc khoâng nhöõng giuùp cho coâng ty kieåm
13 toaùn hoaït ñoäng deã daøng hôn maø coøn giuùp hoï coù ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå naâng cao chaát löôïng dòch vuï cuûa mình vaø ngöôïc laïi. • Giaùm saùt cuûa Hieäp hoäi Kieåm toaùn: Khaùc vôùi caùc loaïi hình hoaït ñoäng khaùc, hoaït ñoäng cuûa coâng ty kieåm toaùn laø hoaøn toaøn ñoäc laäp vaø khaùch quan. Caùc coâng ty naøy seõ tieán haønh kieåm toaùn ñoái vôùi caùc doanh nghieäp, caùc khaùch haøng coù nhu caàu ñeå phuïc vuï cho muïc ñích cuûa mình. Tuy nhieân, hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn cuõng caàn ñöôïc giaùm saùt vaø kieåm tra ñeå hoaït ñoäng coù hieäu quaû hôn. Vieäc toå chöùc kieåm tra, giaùm saùt caùc coâng ty kieåm toaùn laø traùch nhieäm thuoäc veà Hieäp hoäi Kieåm toaùn. Caùc coâng ty kieåm toaùn hoaït ñoäng khoâng ñuùng vôùi caùc nguyeân taéc, chuaån möïc ñeà ra thì seõ bò Hieäp hoäi giaùm saùt vaø xöû lyù. Hieäp hoäi kieåm toaùn ñoùng vai troø raát lôùn trong vieäc phoå bieán caùc quy cheá ñieàu chænh hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn cuõng nhö ñaøo taïo naâng cao trình ñoä chuyeân moân cuûa caùc kieåm toaùn vieân. Vì vaäy, vai troø cuûa Hieäp hoäi kieåm toaùn ñoái vôùi hieäu quaû, chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn laø raát quan troïng. Neáu Hieäp hoäi thöôøng xuyeân tieán haønh kieåm tra, giaùm saùt, hoã trôï cho caùc coâng ty kieåm toaùn ñoäc laäp thì chaéc chaén caùc coâng ty kieåm toaùn seõ hoaït ñoäng vôùi chaát löôïng cao. • Yeáu toá caïnh tranh: Trong neàn kinh teá thò tröôøng, vôùi söï tieán boä vöôït baäc cuûa khoa hoïc kyõ thuaät, khoái löôïng haøng hoùa ñöôïc taïo ra ngaøy caøng nhieàu vôùi chaát löôïng ngaøy caøng cao. Vì vaäy, ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån, caùc doanh nghieäp duø hoaït ñoäng trong lónh vöïc naøo, saûn xuaát hay dòch vuï cuõng phaûi tính ñeán yeáu toá naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng ñeå giaûm aùp löïc caïnh tranh. Kieåm toaùn cuõng khoâng naèm ngoaøi quy luaät ñoù. Trong giai ñoaïn hieän nay, doanh nghieäp kieåm toaùn ngaøy caøng ñöôïc quan taâm nhieåu hôn trong haàu heát caùc doanh nghieäp. Ngoaøi vieäc doanh nghieäp töï nhaän thöùc söï caàn thieát cuûa kieåm toaùn thì yeáu toá luaät phaùp cuõng baét buoäc kieåm toaùn ñoái vôùi moät soá doanh nghieäp cuõng laø cô sôû ñeå thuùc ñaåy caùc coâng ty kieåm toaùn ra ñôøi vaø phaùt trieån. Cho neân,
14 vieäc ñaûm baûo chaát löôïng cuûa dòch vuï kieåm toaùn laø moät ñoøi hoûi heát söùc quan troïng ñoái vôùi caùc coâng ty kieåm toaùn tröôùc söï caïnh tranh gay gaét cuûa thò tröôøng. Coâng ty kieåm toaùn phaûi vöøa ñaùp öùng toát nhu caàu cuûa thò tröôøng vöøa khoâng ngöøng naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng dòch vuï cuûa mình ñeå thu huùt ngaøy caøng nhieàu khaùch haøng. Khaùc vôùi caùc ngaønh saûn xuaát, kieåm toaùn laø moät loaïi hình dòch vuï, noù khoâng taïo ra saûn phaåm cuï theå ñeå ñaùp öùng nhu caàu tieâu duøng maø saûn phaåm cuûa noù ñöôïc söû duïng ñeå thuùc ñaåy söï phaùt trieån, laønh maïnh hoùa neàn kinh teá. Nhö vaäy, nhu caàu cuûa thò tröôøng ngaøy caøng nhieàu thì caùc coâng ty kieåm toaùn caøng coù theâm cô hoäi ñeå theå hieän tính trung thöïc, ñoäc laäp, khaùch quan cuûa mình trong vieäc phuïc vuï khaùch haøng, ñoàng thôøi coù theâm ñoäng löïc phaùt trieån nhanh choùng. Noùi nhö theá khoâng coù nghóa laø caùc coâng ty kieåm toaùn töï baèng loøng vôùi vieäc phuïc vuï khaùch haøng maø ngöôïc laïi, muoán tìm kieám, thu huùt khaùch haøng thì caùc coâng ty naøy caàn naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa mình. ¾ Nhoùm nhaân toá beân trong • Ñoäi nguõ nhaân vieân chuyeân nghieäp cuûa coâng ty Ñaây laø nhaân toá coù aûnh höôûng tröïc tieáp vaø maïnh meõ nhaát ñeán hieäu quaû hoaït ñoäng, khoâng nhöõng ñoái vôùi coâng ty kieåm toaùn maø coøn taát caû caùc ngaønh ngheà trong neàn kinh teá vì nhaân toá con ngöôøi bao giôø cuõng ñöôïc xem laø nhaân toá caên baûn vaø quan troïng nhaát trong moïi thôøi ñaïi. Ñoái vôùi coâng ty kieåm toaùn, nguoàn nhaân löïc seõ quyeát ñònh söï thaønh coâng hay thaát baïi trong hoaït ñoäng cuûa coâng ty. Bôûi vì, ngoaøi vieäc naém baét caùc thoâng tin, vaän duïng thaønh thaïo tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät, kieåm toaùn vieân caàn coù naêng löïc ñaùnh giaù, laøm vieäc ñoäc laäp, trung thöïc vaø khaùch quan; trong ñoù yeáu toá caàn quan taâm tröôùc heát laø ñaïo ñöùc ngheà nghieäp. Kieåm toaùn vieân caàn thieát phaûi thuyeát phuïc khaùch haøng vaø nhöõng ngöôøi söû duïng Baùo caùo taøi chính tin töôûng vaøo chaát löôïng cuûa coâng taùc vaø caùc dòch vuï khaùc. • Trình ñoä toå chöùc, quaûn trò cuûa doanh nghieäp.
15 Quaûn trò doanh nghieäp toát laø yeâu caàu khoâng theå thieáu ñoái vôùi baát cöù doanh nghieäp naøo. Trình ñoä toå chöùc, quaûn lyù laø moät trong nhöõng nhaân toá goùp phaàn cho söï thaønh coâng cuûa doanh nghieäp. Trong hoaït ñoäng kieåm toaùn, chuaån möïc kieåm toaùn quoác teá cuõng neâu ra moät caùch thöùc ñeå quaûn trò chaát löôïng kieåm toaùn laø phaûi kieåm soaùt noù. Coâng ty kieåm toaùn coù caùch thöùc quaûn trò hieäu quaû baèng caùc quy trình, thuû tuïc kieåm soaùt chaët cheõ seõ baûo ñaûm cung caáp cho khaùch haøng moät dòch vuï kieåm toaùn coù chaát löôïng. Ngöôïc laïi, chaát löôïng cuûa cuoäc kieåm toaùn seõ khoâng ñöôïc baûo ñaûm neáu nhö nhaø quaûn trò cuûa coâng ty khoâng coù chính saùch quaûn lyù thích hôïp, thieáu söï kieåm soùat chaët cheõ, thieáu söï kieåm tra, hoaëc thöïc hieän chính saùch kìm haõm söï phaùt trieån cuûa nhaân vieân… • Trình ñoä öùng duïng khoa hoïc kyõ thuaät cuûa coâng ty. Thôøi ñaïi ngaøy nay, khoâng coù söï tieán boä veà kinh teá, xaõ hoäi naøo laïi khoâng gaén lieàn vôùi tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät. Tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät ñaõ khoâng ngöøng taùc ñoäng ñöa chaát löôïng cuûa haøng hoùa, dòch vuï ngaøy caøng taêng leân roõ reät. Ñoái vôùi hoaït ñoäng kieåm toaùn, khoa hoïc coâng ngheä phaùt trieån ñaõ giuùp kieåm toaùn vieân laøm vieäc hieäu quaû, tieát kieäm nhieàu thôøi gian hôn, thu thaäp thoâng tin nhanh choùng hôn. Ñoàng thôøi, caùc yeáu toá hoã trôï cho coâng vieäc cuûa kieåm toaùn vieân nhö maùy vi tính, caùc phaàn meàm tin hoïc…ñaõ trôû thaønh coâng cuï ñaéc löïc cho kieåm toaùn vieân hoaøn thaønh nhieäm vuï cuûa mình kòp thôøi vaø coù theå nhanh choùng nhanh. Yeáu toá thôøi gian cuõng caàn ñöôïc quan taâm trong cuoäc kieåm toaùn. Neáu kieåm toaùn vieân phaûi tieâu hao nhieàu thôøi gian cho moät cuoäc kieåm toaùn thì naêng suaát laøm vieäc seõ khoâng cao, töø ñoù daãn tôùi chaát löôïng cuûa cuoäc kieåm toaùn seõ bò tieâu giaûm do kieåm toaùn laø ngheà nghieäp mang tính thôøi vuï. • Phöông phaùp truyeàn ñaït, phaân coâng quyeàn haïn, traùch nhieäm ñoái vôùi nhaân vieân. Kieåm toaùn laø moät hoaït ñoäng ngheà nghieäp ñaëc bieät. Ngoaøi vieäc kieåm tra, ñaùnh giaù tình hình cuûa caùc doanh nghieäp ñöôïc kieåm toaùn, kieåm toaùn vieân coøn phaûi ñöa ra nhöõng yù kieán ñaùnh giaù cuûa mình ñeå höôùng daãn, tö vaán cho hoï. Cho neân, traùch nhieäm cuûa kieåm toaùn vieân ñoái vôùi moät cuoäc kieåm toaùn laø raát lôùn, coù aûnh höôûng ñeán uy tính, chaát löôïng
16 hoaït ñoäng cuûa coâng ty kieåm toaùn. Vì vaäy, coâng ty kieåm toaùn caàn caân nhaéc, coù chính saùch cuï theå cho vieäc phaân coâng traùch nhieäm, quyeàn haïn cho caùc nhaân vieân cuûa mình nhaèm baûo ñaûm phaùt huy toái ña khaû naêng, theá maïnh cuûa töøng nhaân vieân. Chuaån möïc kieåm toaùn Vieät Nam soá 220 ñaõ neâu roõ: “Coâng vieäc kieåm toaùn phaûi ñöôïc giao cho nhöõng caùn boä, nhaân vieân chuyeân nghieäp ñöôïc ñaøo taïo vaø coù ñaày ñuû kyõ naêng vaø naêng löïc chuyeân moân ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu thöïc teá.” • Chính saùch ñoái vôùi nhaân vieân. Beân caïnh nhöõng yeáu toá treân thì chính saùch ñoái vôùi nhaân vieân cuõng laø moät trong nhöõng nhaân toá coù aûnh höôûng ñeán chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn cuûa coâng ty kieåm toaùn. Coâng ty caàn coù nhöõng chính saùch phuø hôïp ñeå khuyeán khích, ñoäng vieân ñoäi nguõ nhaân vieân cuûa mình nhö cheá ñoä tieàn löông, khen thöôûng, thaêng tieán…theo möùc ñoä hoaøn thaønh coâng vieäc ñöôïc giao. Ñaây laø ñoäng löïc giuùp cho caùc nhaân vieân cuûa coâng ty laøm vieäc haêng haùi, tích cöïc vaø ñaït hieäu quaû cao. Hieän nay, tuøy vaøo tình hình cuï theå maø moãi coâng ty seõ ñöa ra caùc cheá ñoä rieâng bieät cho ñoäi nguõ nhaân vieân cuûa coâng ty nhöng noùi chung phaûi ñaùp öùng ñöôïc caùc nhu caàu toái thieåu ñoàng thôøi phaûi thoõa maõn phaàn naøo caùc nhu caàu chính ñaùng cuûa nhaân vieân. Treân ñaây laø nhöõng nhaân toá coù aûnh höôûng ñeán chaát löôïng cuûa dòch vuï kieåm toaùn. Ngoaøi ra, chuùng ta caàn phaûi keå ñeán moät soá yeáu toá thuoäc chieán löôïc vaø muïc ñích hoaït ñoäng cuûa coâng ty kieåm toaùn. Ñoù laø vieäc xem xeùt, ñaùnh giaù giöõa lôïi ích coù theå ñaït ñöôïc vaø ruûi ro coù theå xaûy ra ñoái vôùi coâng ty. Baát cöù hoaït ñoäng naøo trong neàn kinh teá thò tröôøng ñeàu chöùa ñöïng hai maët lôïi ích vaø ruûi ro. Kieåm toaùn cuõng khoâng naèm ngoaøi quy luaät treân. Vaán ñeà laø caùc coâng ty kieåm toaùn phaûi coù chính saùch ñoái phoù nhö theá naøo ñeå haïn cheá ruûi ro tôùi möùc thaáp nhaát. Coù theå lôïi nhuaän kieám ñöôïc töø moät cuoäc kieåm toaùn laø raát cao nhöng ruûi ro chöùa ñöïng trong ñoù lôùn thì chaát löôïng cuûa cuoäc kieåm toaùn ñoù vaãn thaáp. Vieäc ñaùnh giaù naøy cuûa coâng ty tuøy thuoäc vaøo chieán löôïc cuûa hoï. Vaán ñeà quan troïng ñaët ra cho caùc coâng ty kieåm toaùn laø nhaát thieát phaûi coù bieän phaùp kieåm soaùt vaø sau ñoù laø naâng
17 cao chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn cuûa mình. Chæ baèng caùch quaûn lyù chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn, caùc coâng ty kieåm toaùn môùi coù theå vöûa haïn cheá ruûi ro vöøa gia taêng lôïi nhuaän 1.2.2 Kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn. Kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn laø quaù trình kieåm toaùn vieân vaø coâng ty kieåm toaùn thöïc hieän caùc chính saùch vaø thuû tuïc kieåm soaùt chaát löôïng ñoái vôùi toaøn boä hoaït ñoäng kieåm toaùn cuûa coâng ty kieåm toaùn vaø ñoái vôùi töøng cuoäc kieåm toaùn, cuï theå treân caùc phöông dieän: • Caùc chính saùch vaø thuû tuïc cuûa coâng ty kieåm toaùn lieân quan ñeán hoaït ñoäng kieåm toaùn. • Nhöõng thuû tuïc lieân quan ñeán coâng vieäc ñöôïc giao cho kieåm toaùn vieân ñoäc laäp vaø trôï lyù kieåm toaùn trong töøng cuoäc kieåm toaùn. 1.2.2.1. Söï caàn thieát cuûa kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn: Ñeå ñaûm baûo vieäc duy trì vaø khoâng ngöøng naâng cao chaát löôïng kieåm toùan nhaèm thoûa maõn ñöôïc yeâu caàu cuûa xaõ hoäi naâng cao chaát löôïng hoïat ñoäng kieåm toùan laø ñieàu khoâng theå thieáu ñöôïc. Söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa kieåm toaùn ñoäc laäp, trong neàn kinh teá theo cô cheá thò tröôøng, ñaëc bieät laø xu höôùng hoäi nhaäp vaø töï do hoùa hoaït ñoäng trong lónh vöïc cung caáp dòch vuï keá toaùn vaø kieåm toaùn thì vieäc kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp laø moät vaán ñeà khoâng theå thieáu ñöôïc vaø chieám vò trí quan troïng trong cô cheá thò tröôøng phaùt trieån theo xu höôùng hoäi nhaäp. Trong thôøi gian gaàn ñaây, quy moâ kinh doanh cuûa caùc coâng ty vaø söï toaøn caàu hoùa hoaït ñoäng thöông maïi ngaøy caøng phaùt trieån. Söï phaùt trieån ñoù keùo theo söï phöùc taïp cuûa coâng taùc keá toaùn, kieåm toaùn vaø laøm naûy sinh khoâng ít vuï kieän coù lieân quan ñeán traùch nhieäm phaùp lyù cuûa caùc kieåm toaùn vieân ñoäc vaø caùc coâng ty kieåm toaùn ñoäc laäp. Coù theå minh chöùng baèng vuï kieän ñieån hình caùc caùc coå ñoâng cuûa taäp ñoaøn Worldcom, taäp ñoaøn Enron kieän coâng ty kieåm toaùn Arthur Andersen veà tính ñoäc laäp vaø trung thöïc cuûa kieåm toaùn vieân ñoäc laäp. ÔÛ Vieät Nam chöa coù vuï kieän lôùn naøo veå kieåm toaùn, tuy nhieân cuõng ñaõ xuaát hieän nhöõng sai phaïm cuûa coâng ty kieåm toaùn trong
18 vieäc kieåm toaùn Baùo caùo taøi chính cuûa toå chöùc phaùt haønh 1.2.2.2 Lôïi ích cuûa vieäc kieåm soùat chaát löôïng kieåm toùan Neàn kinh teá thò tröôøng caøng phaùt trieån thì yeâu caàu veà chaát löôïng dòch vuï kieåm toaùn ñoäc laäp cuõng phaûi ngaøy caøng cao hôn vaø ñaùng tin caäy hôn. Cuõng chính töø lyù do naøy, hoaït ñoäng kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ra ñôøi vaø raát caàn thieát cho moät neàn kinh teá phaùt trieån. Hieän nay, hoaït ñoäng kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn ñoäc laäp ñaõ trôû thaønh baét buoäc ñoái vôùi nhieàu quoác gia coù neàn kinh teá thò tröôøng phaùt trie ån, noù ñem laïi caùc lôïi ích sau ñaây: -Giuùp moïi ngöôøi coù nhaän thöùc ñuùng ñaén veà chaát löôïng dòch vuï ñöôïc cung caáp vaø löïa choïn ñöôïc coâng ty kieåm toaùn coù chaát löôïng cao. -Goùp phaàn vaøo vieäc toå chöùc toát vaø hoaøn thieän caùc phöông phaùp laøm vieäc cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn. -Giuùp ñaùnh giaù vieäc aùp duïng caùc quy taéc vaø chuaån möïc ngheà nghieäp cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn. -Thoâng qua kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng, caûnh baùo cho caùc coâng ty ñöôïc kieåm tra nhöõng khuyeát ñieåm coù theå gaây toån haïi ñeán chaát löôïng dòch vuï cuûa hoï, ñoàng thôøi phaùt hieän vaø chæ cho hoï caùc bieän phaùp ñieàu chænh, söûa chöõa nhaèm naâng cao chaát löôïng dòch vuï. -Thoâng baùo cho caùc caáp ngheà nghieäp bieát nhöõng vaán ñeà maø caùc coâng ty kieåm toaùn ñaõ gaëp phaûi khi tieán haønh caùc nghieäp vuï vaø nhö vaäy giuùp caùc caáp naøy ñöa ra nhöõng quyeát ñònh hôïp lyù. Toùm laïi, kieåm soaùt chaát löôïng hoaït ñoäng kieåm toaùn giuùp cho caùc coâng ty ñöôïc kieåm tra hoaøn thieän caùc phöông phaùp laøm vieäc, ñieàu chænh, khaéc phuïc nhöõng baát hôïp lyù ñeå naâng cao chaát löôïng cung caáp cho khaùch haøng. 1.2.2.3 Vaên baûn phaùp lyù ñieàu chænh hoaït ñoäng kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn.
19 - Nghò ñònh soá 105/2004/NÑ-CP ban haønh ngaøy 30/03/2004 veà Kieåm toaùn ñoäc laäp: Nghò ñònh naøy quy ñònh veà Kieåm toùan vieân, doanh nghieäp kieåm toùan, giaù trò cuûa keát quaû kieåm toùan,caùc tröôøng hôïp kieåm toùan baét buoäc vaø caùc quy ñònh khaùc lieân quan ñeán hoïat ñoäng kieåm toùan ñoäc laäp nhaèm thoáng nhaát hoïat ñoäng kieåm toùan ñoäc laäp, Xaùc ñònh quyeàn vaø traùch nhieäm cuûa ñôn vò ñöôïc kieåm toùan vaø doanh nghieäp kieåm toùan, baûo veä lôïi ích cuûa coäng ñoàng vaø quyeàn lôïi hôïp phaùp cuûa nhaø ñaàu tö, ñaûm baûo cung caáp thoâng tin kinh teá, taøi chính trung thöïc, hôïp ly, coâng khai, ñaùp öùng yeâu caàu quaûn lyù cuûa cô quan nhaø nöôùc, doanh nghieäp vaø caù nhaân. - Thoâng tö soá 64/2004/TT-BTC ngaøy 29/6/2004, höôùng daãn ñaêng kyù haønh ngheà kieåm toaùn vaø quaûn lyù kieåm toaùn vieân haønh ngheà, - Quyeát ñònh 59/2004/QD-BTC ngaøy 09/07/2004 veà “Quy cheá thi tuyeån vaø caáp chöùng chæ kieåm toaùn vieân”, quy ñònh tieâu chuaån, ñieàu kieän döï thi, noäi dung vaø toå chöùc thi tuyeån kieåm toaùn vieân, caáp chöùng nhaän vaø thu hoài chöùng chæ kieåm toaùn vieân. - Nghò ñònh soá 133/2005/NÑ-CP ban haønh ngaøy 31/1/2005, söûa ñoåi boå sung moät soá ñieàu cuûa Nghò ñònh soá 105/2004/NÑ-CP ngaøy 30/03/2004 veà kieåm toaùn ñoäc laäp. Vöøa qua ngaøy 28/6/2006 Boä Taøi chính cuõng ñaõ ban haønh thoâng tö 60/2006/TT-BTC , Höôùng daãn tieâu chuaån, ñieàu kieän thaønh laäp vaø hoïat ñoäng ñoái vôùi doanh nghieäp kieåm toùan ñaõ ñöôïc quy ñònh ôû Nghi ñònh133/2005/NÑ-CP ban haønh ngaøy 31/1/2005 . Trong ñoù môû roäng theâm loïai hình Cty Traùch nhieäm höûu haïn kieåm toùan , naâng cao ñieàu kieän thaønh laäp coâng ty kieåm toùan , ñeà ra caùc yeâu caàu chuyeån ñoåi vaø thôùi gian chuyeån ñoåi ñoái vôùi caùc Coâng ty ñang hoïat ñoäng kieåm toùan nhöng khoâng thuoäc caùc loïai hình theo quy ñònh hieän haønh ( Cty hôïp danh , Doanh nghieäp tö nhaân , Cty traùch nhieäm höûu haïn ), ñoàøng thôøi cuõng ñöa ra caùc yeâu caàu , bieän phaùp kieåm soùat chaët cheõ hôn so vôùi caùc quy ñònh tröôùc ñaây ,ñoái vôùi Kieåm toùan vieân haønh ngheà . - Heä thoáng chuaån möïc kieåm toaùn Vieät Nam ñaëc bieät laø Chuaån möïc kieåm toaùn Vieät Nam soá 220-“Kieåm soaùt chaát löôïng kieåm toaùn”, ban haønh keøm theo Quyeát ñònh soá