Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Kế toán hoạt động thu, chi tại Trung Tâm Tim Mạch - BVE

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:183

Thêm vào BST

Báo xấu

31
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng kế toán hoạt động thu, chi tại Trung tâm Tim mạch – BVE, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán hoạt động thu, chi tại Trung tâm Tim mạch – BVE trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Kế toán hoạt động thu, chi tại Trung Tâm Tim Mạch - BVE

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI ------------------------- PHẠM THỊ THU HƢỜNG KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG THU, CHI TẠI TRUNG TÂM TIM MẠCH – BỆNH VIỆN E LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ Hà Nội, Năm 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI ------------------------- PHẠM THỊ THU HƢỜNG KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG THU, CHI TẠI TRUNG TÂM TIM MẠCH – BỆNH VIỆN E Chuyên ngành: Kế toán Mã số: 8 34 03 01 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Thị Hồng Mai Hà Nội, Năm 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng bản thân tôi. Các tài liệu đƣợc sử dụng để phân tích trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng và đã đƣợc công bố theo đúng quy định. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn là do tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách trung thực, khách quan và phù hợp với thực tế. Học viên Phạm Thị Thu Hƣờng
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành bài luận văn này, ngoài sự cố gắng của bản thân, tôi còn nhận đƣợc sự giúp đỡ nhiệt tình của các anh, chị thuộc các bộ phận Tài chính kế toán, bộ phận Tổ chức cán bộ, bộ phận Kế hoạch tổng hợp của Trung tâm Tim mạch - BVE, các thầy cô giáo trong khoa sau đại học và nhà trƣờng cùng toàn thể các bạn. Lời đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất tới PGS.TS. Trần Thị Hồng Mai, cô đã tận tình chỉ bảo, giúp đỡ và hƣớng dẫn cho tôi kể từ khi tôi nhận đƣợc đề tài cho đến khi hoàn thành bài luận văn này. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành của mình tới các anh, chị thuộc các bộ phận Tài chính kế toán, bộ phận Tổ chức cán bộ, bộ phận Kế hoạch tổng hợp của Trung tâm Tim mạch - BVE đã tạo điều kiện cho tôi đƣợc học hỏi và tìm hiểu để tôi có thể hoàn thành tốt bài luận văn của mình. Trong quá trình làm luận văn tốt nghiệp, tuy không nhận đƣợc những hƣớng dẫn trực tiếp từ tất cả các thầy cô trong khoa và nhà trƣờng, nhƣng qua những học phần trên lớp trong gần 2 năm vừa qua là hành trang quý báu và sự tạo điều kiện về mọi mặt từ phía nhà trƣờng. Tôi xin trân trọng cảm ơn! Dù đã rất cố gắng, xong bài luận văn của tôi không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận đƣợc sự góp ý tận tình của các thầy cô cùng toàn thể các bạn. Xin chân thành cảm ơn!
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................ vi DANH MỤC HÌNH VÀ BẢNG BIỂU.................................................................. vii PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài ...............................................................2 3. Mục tiêu nghiên cứu..............................................................................................5 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................5 5. Phƣơng pháp nghiên cứu ......................................................................................5 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu ........................................7 7. Kết cấu luận văn ....................................................................................................7 CHƢƠNG I: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG THU, CHI TRONG CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP Y TẾ CÔNG LẬP.....................................8 1.1. Những vấn đề chung về đơn vị sự nghiệp y tế công lập ..................................8 1.1.1. Khái niệm cơ bản ..........................................................................................8 1.1.2. Đặc điểm và phân loại đơn vị sự nghiệp y tế công lập .................................9 1.1.3. Cơ chế tự chủ trong đơn vị sự nghiệp y tế công lập ...................................12 1.1.4. Quản lý tài chính trong đơn vị sự nghiệp y tế công lập .............................15 1.2. Hoạt động thu, chi trong các đơn vị sự nghiệp y tế công lập .......................17 1.2.1. Nội dung thu, chi trong các đơn vị sự nghiệp y tế công lập .......................17 1.2.2 Phân phối kết quả hoạt động thu chi ...........................................................25 1.3. Kế toán hoạt động thu, chi ở các đơn vị sự nghiệp y tế công lập .................27 1.3.1. Cơ sở kế toán ..............................................................................................27 1.3.2. Nội dung kế toán hoạt động thu, chi trong các đơn vị sự nghiệp y tế công lập........................... ...................................................................................................29
iv KẾT LUẬN CHƢƠNG I .......................................................................................47 CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG THU, CHI TẠI TRUNG TÂM TIM MẠCH - BỆNH VIỆN E .....................................................48 2.1. Tổng quan về Trung Tâm Tim Mach – BVE ................................................48 2.1.1. Đặc điểm tổ chức hoạt động và tổ chức quản lý của Trung Tâm Tim Mạch - BVE.......... ..............................................................................................................48 2.1.2. Cơ chế hoạt động của Trung tâm Tim Mạch – BVE...................................52 2.1.3 Đặc điểm tổ chức công tác kế toán tại Trung tâm Tim mạch – Bệnh viện E…………………. ......................................................................................................55 2.2. Thực trạng hoạt động thu, chi tại Trung tâm Tim mạch – BVE.................57 2.2.1. Công tác lập dự toán thu, chi .....................................................................57 2.2.2 Nội dung thu, chi tại Trung tâm Tim mạch – BVE ......................................57 2.2.3 Phân phối kết quả hoạt động thu chi ...........................................................66 2.3. Thực trạng kế toán hoạt động thu, chi tại Trung Tâm Tim Mạch - BVE .66 2.3.1. Kế toán hoạt động thu tại Trung tâm..........................................................67 2.3.2. Kế toán hoạt động chi tại Trung tâm ..........................................................76 2.3.3 Phân phối kết quả hoạt động thu, chi tại Trung tâm ...................................88 2.4. Đánh giá thực trạng kế toán hoạt động thu, chi tại Trung tâm Tim mạch – Bệnh Viện E .............................................................................................................89 2.4.1. Những kết quả đạt đƣợc ..............................................................................89 2.4.2. Những hạn chế còn tồn tại ..........................................................................91 2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế còn tồn tại .............................................96 KẾT LUẬN CHƢƠNG II......................................................................................96 CHƢƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG THU, CHI TẠI TRUNG TÂM TIM MẠCH – BỆNH VIỆN E ............97 3.1. Định Hƣớng phát triển của Trung tâm Tim mạch - BVE...........................97 3.2. Yêu cầu và nguyên tắc hoàn thiện kế toán hoạt động thu, chi tại Trung tâm Tim mạch - BVE ......................................................................................................99 3.2.1. Yêu cầu hoàn thiện ......................................................................................99
v 3.2.2. Nguyên tắc hoàn thiện ..............................................................................100 3.3. Một số giải pháp hoàn thiện kế toán hoạt động thu, chi tại Trung tâm Tim mạch - BVE. ...........................................................................................................101 3.3.1. Hoàn thiện xác định nội dung hoạt động thu, chi ....................................101 3.3.2. Hoàn thiện xây dựng dự toán hoạt động thu, chi .....................................102 3.3.3. Hoàn thiện chứng từ kế toán.....................................................................102 3.3.4. Hoàn thiện tài khoản kế toán sử dụng ......................................................106 3.3.5. Hoàn thiện hệ thống sổ kế toán ................................................................110 3.3.6. Hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán .......................................................113 3.3.7. Hoàn thiện công tác kiểm tra, kiểm soát kế toán hoạt động thu, chi .......115 3.4. Điều kiện để thực hiện các giải pháp ............................................................115 KẾT LUẬN CHƢƠNG III ...................................................................................118 KẾT LUẬN ............................................................................................................119 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
vi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TỪ VIẾT TẮT TỪ ĐẦY ĐỦ BCQT Báo cáo quyết toán BCTC Báo cáo tài chính BHTN Bảo hiểm thất nghiệp BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế BIDV Ngân hàng TMCP Đầu tƣ Phát triển Việt Nam BVE Bệnh viện E BYT Bộ Y tế CCDC Công cụ dụng cụ CP Chi phí CSSK Chăm sóc sức khỏe DT Dự toán DV Dịch vụ DVYT Dịch vụ y tế ĐVSN Đơn vị sự nghiệp GTGT Giá trị gia tăng HCSN Hành chính sự nghiệp HĐ Hợp đồng KCB Khám chữa bệnh KPCĐ Kinh phí công đoàn LCTTC Lệnh chi tiền thực chi LCTTƢ Lệnh chi tiền tạm ứng MLNS Mục lục ngân sách NSNN Ngân sách nhà nƣớc NVL Nguyên Vật liệu SNCL Sự nghiệp công lập SXKD Sản xuất kinh doanh TK Tài khoản TMCP Thƣơng mại cổ phần TNCN Thu nhập cá nhân TNDN Thu nhập doanh nghiệp TS Tài sản TSCĐ Tài sản cố định TSCĐHH Tài sản cố định hữu hình TSCĐVH Tài sản cố định Vô hình TTB Trang thiết bị TTTM - BVE Trung tâm Tim mạch - BVE VAT Thuế GTGT XDCB Xây dựng cơ bản
vii DANH MỤC HÌNH VÀ BẢNG BIỂU Hình: Hình 2.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý của Trung tâm tim mạch – BVE.........51 Hình 2.2: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán tại TTTM – Bệnh viên E ....................56 Hình 2.3: Sơ đồ Trình tự luân chuyển chứng từ ..................................................67 Hình 2.4: Sơ đồ các bƣớc thực hiện chu trình khám, điều trị ngoại trú ..............69 Hình 2.5: Sơ đồ các bƣớc thực hiện chu trình khám điều trị nội trú ...................70 Bảng biểu: Bảng 2.1. Báo cáo cơ cấu số thu tại TTTM – BVE giai đoạn 2018 - 2019 ........60 Bảng 2.2. Báo cáo cơ cấu số chi tại TTTM – BVE giai đoạn 2018 – 2019 ........65 Bảng 2.3: Báo cáo kết quả hoạt động và tình hình trích lập các quỹ tại Trung tâm Tim mạch năm 2019..................................................................................................89
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong những năm gần đây với sự phát triển vƣợt bậc về y tế, Việt nam trở thành một quốc gia đƣợc thế giới đánh giá cao là quốc gia có nền y học tiến tiến và cũng có những đóng góp đáng kể cho sự phát triển của nền y học thế giới. Cùng với sự phát triển của ngành Y tế cả nƣớc nói chung thì Trung tâm Tim mạch – Bệnh viện E trong những năm qua cũng đã đạt đƣợc những thành tựu trong việc chăm sóc, bảo vệ, nâng cao sức khỏe cho nhân dân, là một trong những trung tâm chuyên khoa tim mạch và lồng ngực hàng đầu của Việt Nam. Trung tâm Tim mạch với kỹ thuật mổ nội soi tim mạch 3D: mang lại tính thẩm mỹ cao và an toàn hơn cả kỹ thuật mổ phanh xƣơng ức truyền thống, kỹ thuật này là niềm tự hào của nền y học Việt Nam. Hiện nay Trung tâm tim mạch – BVE, là mô hình bệnh viện chuyên khoa hoàn chính điều trị các bệnh lý tim mạch và lồng ngực - Hoàn chỉnh từ thăm khám, điều trị, phẫu thuật, chăm sóc theo dõi hậu phẫu. Với các dịch vụ y tế đƣợc mở rộng, tăng cƣờng và phát triển, tỷ lệ ngƣời bệnh đƣợc chăm sóc y tế kịp thời, đồng bộ và hiệu quả. Công tác quản lý, điều hành ngày càng đƣợc quan tâm và đề cao tình thần trách nhiệm, y đức của ngƣời thầy thuốc đối với bệnh nhân, hiệu quả khám chữa bệnh cho nhân dân luôn đƣợc đặt ra là nhiệm vụ hàng đầu của ban lãnh đạo và tập thể ngƣời lao động trong Trung Tâm Tim Mạch – BVE. Bên cạnh những tiến bộ và những thành tựu đã đạt đƣợc, Trung Tâm Tim Mạch - BVE trong những năm qua cũng còn tồn tại một số khó khăn, bất cập. Chất lƣợng các dịch vụ y tế đã phần nào đáp ứng nhu cầu nhƣng chƣa đa dạng và chƣa đạt đƣợc quy chuẩn quốc tế. Nguồn nhân lực dồi dào nhƣng chƣa phát huy đƣợc hết khả năng và thế mạnh; cơ sở vật chất, trang thiết bị mặc dù đã và đang đƣợc đầu tƣ xây dựng và mua sắm mới, nhƣng chƣa hoàn chỉnh và đồng bộ, còn lạc hậu, hay xảy ra hỏng hóc và lỗi kỹ thuật trong quá trình sử dụng (điển hình nhƣ các máy điện tim gắng sức, holter huyết áp, holter điện tim). Công tác quản lý, huy động và sử dụng các nguồn tài chính của Trung Tâm Tim Mạch chƣa đạt hiệu quả cao và chƣa đáp ứng đƣợc mục tiêu đề ra.
2 Để có thể thực hiện đƣợc các muc tiêu đề ra cho năm hiện tại và các năm tiếp theo, đòi hỏi Trung tâm Tim mạch - BVE cần tập trung củng cố và hoàn thiện cơ sở vật chất cũng nhƣ tăng cƣờng đào tạo và nâng cao chất lƣợng chuyên môn, năng lực quản lý điều hành (chuyên môn y khoa và chuyên môn về khoa học, kỹ thuật trong việc thực hiện chứng năng, nhiệm vụ cũng nhƣ việc điều hành quản lý kinh tế, tài chính,…). Nêu cao tinh thần, trách nhiệm y đức cho đội ngũ cán bộ nhân viên. Tăng cƣờng huy động các nguồn thu, sử dụng tiết kiệm và có hiệu quả các nguồn lực tài chính theo hƣớng tự chủ, công khai, minh bạch. Quản lý hoạt động tài chính là một trong những yếu tố quyết định sự thành công hay thất bại trong công tác quản lý của mỗi một chủ thể kinh tế nói chung và đối với một đơn vị sự nghiệp y tế nói riêng. Để tăng cƣờng quản lý và sử dụng các nguồn tài chính đúng mục đích, đạt hiệu quả cao, các đơn vị có thể sử dụng nhiều công cụ khác nhau nhƣng một trong những công cụ hữu hiệu nhất là kế toán. Công tác quản lý tài chính, kế toán tại Trung tâm đã đƣợc thiết lập nhiều năm nhƣng vẫn tồn tại một số mặt hạn chế, thụ động, chƣa có tính thống nhất cao, một số nguồn thu, khoản chi của đơn vị xây dựng chƣa khoa học và hợp lý dẫn đến hiện tƣợng thất thoát nguồn thu, lãng phí nguồn chi, hạch toán thiếu chính xác… Chính vì thế công tác quản lý tài chính, kế toán hoạt động thu, chi tại Trung Tâm Tim Mạch – BVE, cần có sự chỉnh đốn và cải tổ để giúp cho việc khai thác quản lý các nguồn thu và các nội dung chi của đơn vị đƣợc hiệu quả hơn nhằm hƣớng tới mục tiêu phát triển bền vững và nâng cao thu nhập cho tập thể cán bộ, nhân viên trong đơn vị. Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn nói trên tôi chọn đề tài “Kế toán hoạt động thu, chi tại Trung Tâm Tim Mạch - BVE” làm đề tài nghiên cứu nhằm hoàn thiện kế toán hoạt động thu, chi tại Trung Tâm Tim Mạch - BVE. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài Đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về kế toán hoạt động thu, chi trong các đơn vị HCSN. Đó là những tài liệu khoa học vừa có giá trị làm sáng tỏ và củng cố thêm cho cơ sở lý luận và mang lại những ý nghĩa thực tiện quan trọng. Mặc dù các đề tài đều đã khái quát đƣợc nội dung cơ bản liên quan đến kế toán thu, chi tại đơn vị SNCL nhƣng nhìn chung vẫn còn bộc lộ một số điểm yếu, thiếu tính khách quan trong việc đề xuất các giải pháp. Do vậy giá trị thực tiễn của các đề tài nghiên cứu
3 còn thấp. Tác giả đã tìm hiểu một số nghiên cứu trƣớc đây và có một số nhận xét nhƣ sau: Luận văn “Kế toán hoạt động thu, chi dịch vụ đào tạo tại các trường đại học công lập trên địa bàn Hà Nội” của Nguyễn Thị Hằng năm 2015. Luận văn đã khái quát đƣợc những vấn đề lý luận, thực trạng kế toán hoạt động thu chi tại các trƣờng đại học công lập trên địa bàn Hà Nội, từ đó đƣa ra đƣợc yêu cầu của việc hoàn thiện. Tuy nhiên đề tài mới chỉ tập trung nghiên cứu hoạt động đào tạo liên kết chƣa mở rộng nghiên cứu các dịch vụ đào tạo khác. Giải pháp còn mang tính định hƣớng. Luận văn: “Kế toán hoạt động thu chi tại các đơn vị thuộc Sở Tài nguyên và môi trường tỉnh Quảng Ngãi” của Ngô Thị Tâm (Trƣờng đại học Thƣơng Mại, 2016), tác giả nghiên cứu về kế toán hoạt động thu, chi tại ba đơn vị là Trung tâm công nghệ thông tin tài nguyên – môi trƣờng, Trung tâm phát triển quỹ đất, Trung tâm trắc địa và quan trắc môi trƣờng. Qua bài viết của tác giả, cho thấy nội dung nêu thực trạng, đáng giá, phân tích thực trạng tại các đơn vị khảo sát còn mang tính chung chung, chƣa nêu đƣợc chi tiết và cụ thể vấn đề cần nghiên cứu, cũng nhƣ chƣa đƣa ra đƣợc các giải pháp hoàn thiện cụ thể cho vấn đề nghiên cứu. Luận văn “Kế toán hoạt động thu, chi tại Viện hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam” của Lê Thị Thu Thủy (Trƣờng Đại Học Thƣơng Mại năm 2016). Luận văn đã trình bày và làm sáng tỏ những vấn đề lý luận cơ bản về đặc điểm hoạt động của các ĐVSN công lập và chính sách kế toán áp dụng tại các đơn vị hoạt động theo mô hình này. Đồng thời thông qua các phƣơng pháp nghiên cứu luận văn làm sáng tỏ những vấn đề về kế toán hoạt động thu, chi và các đánh giá khách quan ƣu, nhƣợc điểm tại đơn vị khảo sát. Tuy nhiên phạm vi đề tài nghiên cứu khá rộng nên các vấn đề tác giả đƣa ra chƣa phải đã bao hàm hết những nội dung cần nghiên cứu. Luận văn “Kế toán hoạt động thu, chi tại các trường cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Hải Dương” của Đỗ Thị Hải Yến (2016). Tác giả đã sử dụng phƣơng pháp thống kê nhƣ điều tra, so sánh, tổng hợp, phân tích để đánh giá thực trạng kế toán hoạt động thu chi tại các trƣờng cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Hải Dƣơng. Luận văn đã khá thành công khi đƣa ra các giải pháp hoàn thiện về nội dung, chính sách quản lý và tổ chức công tác kế toán hoạt động thu chi tại các trƣờng cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Hải Dƣơng. Tuy nhiên, do phạm vi
4 nghiên cứu của đề tài nên trong luận văn mới chỉ đƣa ra thực trạng hoạt động thu chi tại các trƣờng cao đẳng công lập trên địa bàn tỉnh Hải Dƣơng, chứ chƣa đi sâu vào nghiên cứu hoạt động thu chi tại các trƣờng đại học sƣ phạm. Còn hạn chế về mặt quy mô và tính đa dạng về chọn mẫu. Luận văn thạc sĩ: “Kế toán hoạt động thu, chi tại bệnh viện đa khoa Hà Tĩnh” của Nguyễn Hữu Hiệp năm 2017. Luận văn đã trình bày đƣợc khái quát chung về kế toán thu, chi trong ĐVSN công lập, đồng thời mô tả đƣợc thực trạng kế toán hoạt động thu, chi của bệnh viện đa khoa tỉnh, từ đó đánh giá những ƣu điểm, tồn tại và đề xuất giải pháp hoàn thiện. Tuy nhiên phần đề xuất hoàn thiện tác giả còn viết chung chung, còn có thiếu sót là chƣa đóng góp khoa học về tài khoản và hệ thống báo cáo kế toán. Luận văn “Kế toán hoạt động thu, chi tại các viện nghiên cứu trực thuộc Bộ Tài nguyên Môi trường” của Trần Thị Lan (2018), Trƣờng Đại học Thƣơng Mại. Luận văn khái quát hóa những vấn đề lý luận cơ bản về kế toán thu, chi tại các đơn vị sự nghiệp có thu, gồm: Nội dung hoạt động thu, chi yêu cầu và quy trình quản lý thu, chi. Đặc biệt tác giả đã phân tích khái quát nội dung kế toán thu, chi và quyết toán thu chi cũng nhƣ nội dung khảo sát thực trạng kế toán của đơn vị khảo sát tƣơng đối rõ ràng, chi tiết nhƣng bên cạnh những điểm đạt đƣợc, luận vân của tác giả còn có những hạn chế là chƣa làm rõ đƣợc đặc thù hoạt động của các Viện nghiên cứu thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng chi phối đến kế toán hoạt động thu, chi tại các viện nhƣ thế nào; sự khác biệt về đặc thù hoạt động thu, chi theo từng loại hoạt động (thu, chi sự nghiệp; thu, chi hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ;...) giữa các Viện nhƣ thế nào. Luận văn “Kế toán hoạt động thu, chi tại Viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi trường” của Trần Thu Hiền (2019), Trƣờng Đại học Thƣơng Mại. Luận văn khái quát hóa vấn đề lý luận cơ bản về nội dung hoạt động thu, chi và về kế toán hoạt động thu, chi nhƣng ở mực độ sơ sài, chƣa chi tiết. Về thực trạng không đề cấp nhiều đến nội dung củ thể về từng hoạt động thu, chi của đơn vị nên khi thảm khảo luận văn ngƣời đọc khó liên tƣởng đƣợc sự chi phối giữ nội dung hoạt động thu, chi đến việc vận dụng kế toán hoạt đông thu, chi ở đơn vị.
5 Nhìn chung các đề tài đã nêu ở trên đều góp phần cụ thể hóa những vấn đề lý luận cơ bản, phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động thu, chi ở từng đơn vị. Trên cơ sở đó các luận văn cũng đã đề ra một số giải pháp hoàn thiện chế độ kế toán nhà nƣớc Việt Nam nói chung chế độ kế toán HCSN nói riêng và đặc biệt có ý nghĩa thực tiễn, quan trọng đối với đơn vị đƣợc khảo sát. Tuy nhiên đây chủ yếu là những công trình nghiên cứu tại đơn vị HCSN áp dụng QĐ19/2016, hơn nữa việc vận dụng chế độ kế toán theo thông tƣ 107/2017 đối với các đơn vị hành chính là một sự đổi mới và có nhiều điểm khác biệt nên đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp nói chung và các đơn vị sự nghiệp y tế nói riêng còn tồn tại những khó khăn và vƣớng mắc nhất định. 3. Mục tiêu nghiên cứu Về mặt lý luận, luận văn hệ thống hóa và làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản của kế toán hoạt động thu, chi tại Trung tâm Tim mạch – BVE. Về mặt thực tiễn, luận văn nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng kế toán hoạt động thu, chi tại Trung tâm Tim mạch – BVE, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán hoạt động thu, chi tại Trung tâm Tim mạch – BVE trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu kế toán hoạt động thu, chi tại Trung tâm Tim mạch – BVE. Phạm vi nghiên cứu Về nội dung: Đề tài nghiên cứu những vấn đề có liên quan đến kế toán hoạt đông thu chi tại Trung tâm Tim mạch – BVE. Về thời gian: Nghiên cứu trên cơ sở các dữ liệu của những năm 2018, 2019. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp thu thập dữ liệu Tác giả tiến hành thu thập các thông tin, dữ liệu sơ cấp và thứ cấp về từng nội dung liên quan trực tiếp đến công tác kế toán hoạt động thu, chi tại Trung tâm Tim mạch – BVE cũng nhƣ các nhân tố về đặc điểm tác động, chi phối đến các hoạt động đó. Các phƣơng pháp đƣợc sử dụng để thu thập dữ liệu phục vụ cho công tác nghiên cứu, bao gồm:
6 Phƣơng pháp phỏng vấn: Ở phƣơng pháp này tác giả sẽ tiến hành thu thập các thông tin có liên quan đến công tác kế toán tại đơn vị đƣợc khảo sát và đối tƣợng đƣợc phỏng vấn là cán bộ trực tiếp làm công tác kế toán gồm kế toán trƣởng và các nhân viên kế toán tại đơn vị. Các câu hỏi đƣợc đƣa ra có liên quan đến công tác kế toán tại đơn vị khảo sát, qua đó nhận biết đƣợc thực trạng, phát hiện đƣợc những hạn chế tồn tại trong công tác kế toán tại đơn vị khảo sát. Thông tin tài liệu thu thập đƣợc khi sử dụng phƣơng pháp này là các tài liệu sơ cấp (tài liệu gốc) mang tính chính xác cao. Phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu: Phƣơng pháp này dùng để thu thập các thông tin từ các tài liệu đƣợc nghiên cứu về từng nội dung liên quan đến công tác kế toán nhƣ các nhân tố về đặc điểm của các đơn vị sự nghiệp công lập, cơ chế quản lý tài chính, nguồn tài chính đầu tƣ cho các đơn vị sự nghiệp công lập, trong đó có Trung tâm Tim mạch – BVE. Đề tài đã tiến hành thu thập các tài liệu, số liệu tại Trung tâm Tim mạch – BVE. Trên cơ sở các tài liệu, số liệu thu thập đƣợc, sẽ tiến hành chọn lọc, sử dụng những thông tin cần thiết phục vụ cho đề tài nghiên cứu. Để thực hiện đƣợc phƣơng pháp này cần tổng hợp dữ liệu thứ cấp từ các chứng từ sổ kế toán và các báo cáo kế toán có liên quan đến công tác kế toán tại Trung tâm Tim mạch – BVE. Việc áp dụng phƣơng pháp này sẽ nhằm phát hiện sự tác động của các nhân tố từ môi trƣờng khách quan ảnh hƣởng đến hoạt động và công tác kế toán của đơn vị. Phƣơng pháp quan sát thực tế: Đây là phƣơng pháp thu thập thông tin thông qua việc sử dụng các giác quan và các thiết bị hỗ trợ để ghi nhận các hiện tƣợng hoặc hành vi của con ngƣời phục vụ cho công tác nghiên cứu một vấn đề khoa học. Phƣơng pháp này thích hợp cho các tình huống khi các phƣơng pháp khác không thu thập đƣợc các thông tin chính xác hoặc không lấy đƣợc đầy đủ thông tin. Mục đích của việc quan sát này là khảo sát trực tiếp thực trạng kế toán hoạt động thu chi tại Trung tâm Tim Mạch – BVE và so sánh với các kết quả của các phƣơng pháp khác. Từ đó thu thập các thông tin, dữ liệu chính xác cần thiết. Tác giả tiến hành quan sát quá trình thực hiện kế toán hoạt động thu, chi tại Trung tâm Tim mạch - BVE: Các quá trình luân chuyển chứng từ, việc sử dụng hệ thống tài khoản, xem xét các báo cáo kế toán, sổ kế toán có liên quan. Kết quả của
7 phƣơng pháp là các biểu mẫu chứng từ và sổ sách kế toán có liên quan đƣợc xem xét và đánh giá, nhìn nhận trên quan điểm khoa học và thực tiễn. 5.2. Phương pháp xử lý dữ liệu Dựa vào những thông tin, tài liệu kế toán thu thập đƣợc qua việc khảo sát tại Trung tâm Tim Mạch - BVE, cũng nhƣ các quy định hiện hành sẽ tiến hành tổng hợp, thống kê, so sánh, phân tích làm cơ sở cho việc đánh giá thực trạng, chỉ ra những vấn đề còn tồn tại để đề ra giải pháp hoàn thiện phù hợp với mục tiêu đề tài nghiên cứu. 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu Dựa vào kết quả nghiên cứu, về mặt khoa học luận văn đã góp phần quan trọng trong việc hệ thống hóa và làm rõ cơ sở lý luận về kế toán thu, chi tại các ĐVSN y tế công lập theo quy định hiện hành. Bên cạnh đó luận văn còn là tài liệu tham khảo phục vụ công tác học tập, là cơ sở để phát triển các công trình nghiên cứu có liên quan trong giai đoạn tới. Về mặt thực tiễn: Trên cơ sở phân tích thực trạng kế toán hoạt động thu, chi tại TTTM - BVE, luận văn đã đƣa ra những giải pháp kiến nghị nhằm giải quyết những hạn chế còn tồn tại qua đó phát huy tốt lợi thế nhằm nâng cao chất lƣợng hoạt động của đơn vị, nâng cao tính tự chủ tự chịu trách nhiệm để hƣớng tới mục tiêu chung là giảm bớt gánh nặng chi ngân sách nhà nƣớc cho lĩnh vực y tế. 7. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, luận văn gồm 3 chƣơng với những nội dung sau: Chƣơng 1: Lý luận chung về kế toán hoạt động thu, chi tại các đơn vị sự nghiệp y tế công lập. Chƣơng 2: Nghiên cứu thực trạng kế toán hoạt động thu, chi tại Trung tâm Tim Mạch - BVE. Chƣơng 3: Giải pháp hoàn thiện kế toán hoạt động thu, chi tại Trung tâm Tim Mạch - BVE.
8 CHƢƠNG I: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG THU, CHI TRONG CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP Y TẾ CÔNG LẬP 1.1. Những vấn đề chung về đơn vị sự nghiệp y tế công lập 1.1.1. Khái niệm cơ bản Đơn vị sự nghiệp Theo khoản 1 điều 9 của Luật Viên Chức số 58/2010/QH12 “Đơn vị sự nghiệp công lập là tổ chức do cơ quan có thẩm quyền của Nhà nƣớc, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội thành lập theo quy định của pháp luật, có tƣ cách pháp nhân, cung cấp dịch vụ công, phục vụ quản lý nhà nƣớc” Cụ thể nhƣ trong các lĩnh vực nhƣ giáo dục, đào tạo, y tế, nghiên cứu khoa học, văn hóa, thể dục thể thao, du lịch, lao động - thƣơng binh và xã hội, thông tin truyền thông và các lĩnh vực sự nghiệp khác đƣợc pháp luật quy định,... Giáo trình Quản lý tài chính công, Học viện Tài chính (2016) xác định: “Đơn vị sự nghiệp công lập là những đơn vị do Nhà nƣớc quyết đinh thành lập, có tƣ cách pháp nhân, có tài khoản, con dấu riêng, thực hiện chức năng phục vụ quản lý nhà nƣớc hoặc cung cấp sản phẩm, dịch vụ công trong các ngành, lĩnh vực theo quy định của pháp luật nhƣ viện nghiên cứu, bệnh viện”. Nhƣ vậy, các đơn vị sự nghiệp công lập do nhà nƣớc thành lập nhằm thực hiện các hoạt động phục vụ quản lý nhà nƣớc trên các lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa,... Đơn vị sự nghiệp y tế công lập Đơn vị sự nghiệp y tế công lập là: “Tổ chức do cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền thành lập và quản lý theo quy định của pháp luật, có tƣ cách pháp nhân, con dấu, tài khoản và tổ chức bộ máy kế toán theo quy định của pháp luật về kế toán để thực hiện nhiệm vụ cung cấp dịch vụ công hoặc phục vụ quản lý nhà nƣớc trong các lĩnh vực chuyên môn y tế nhƣ: Y tế dự phòng; khám bệnh, chữa bệnh; điều dƣỡng và phục hồi chức năng; giám định y khoa, pháp y, pháp y tâm thần; y dƣợc cổ truyền; kiểm nghiệm dƣợc, mỹ phẩm, trang thiết bị y tế; an toàn vệ sinh thực phẩm; dân số - kế hoạch hóa gia đình; sức khỏe sinh sản; truyền thông giáo dục sức khỏe (sau đây gọi tắt là đơn vị sự nghiệp y tế)”(Nghị định 85/2012/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 15/10/2012). Đó có thể là các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế hoặc các Sở Y tế các tỉnh, thành phố.
9 1.1.2. Đặc điểm và phân loại đơn vị sự nghiệp y tế công lập * Đặc điểm của đơn vị sự nghiệp y tế công lập Do tính chất, đặc điểm hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập rất đa dạng, phức tạp, phạm vi rộng và nguồn thu chủ yếu là từ nguồn kinh phí do nhà nƣớc cấp phát. Xuất phát từ đặc điểm nguồn kinh phí bảo đảm sự hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị sự nghiệp công lập và yêu cầu tăng cƣờng quản lý kinh tế tài chính của bản thân đơn vị, cơ quan chủ quản mà đơn vị sự nghiệp công lập nói chung và đơn vị nghiệp y tế nói riêng có những đặc điểm chung nhƣ sau: - Đƣợc thành lập bởi cơ quan có thẩm quyền của Nhà nƣớc, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội theo trình tự, thủ tục pháp luật quy định; Hoạt động theo nguyên tắc phục vụ xã hội, không vì mục đích kiếm lời. - Là bộ phận cấu thành trong tổ chức bộ máy của cơ quan nhà nƣớc, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội; - Đơn vị sự nghiệp công lập phải có tƣ cách pháp nhân. - Đơn vị sự nghiệp công lập có nhiệm vụ cung cấp dịch vụ công (cung cấp các dịch vụ sự nghiệp công trong những lĩnh vực mà Nhà nƣớc chịu trách nhiệm cung ứng chủ yếu cho nhân dân hoặc trong những lĩnh vực mà khu vực phi nhà nƣớc không có khả năng đầu tƣ hoặc không quan tâm đầu tƣ), phục vụ quản lý nhà nƣớc. Sản phẩm mang lại lợi ích chung có tính bền vững, ngắn bó với quá trình tạo ra của cải vật chất. - Hoạt động của các đơn vị luôn gắn liền và bị chi phối bởi các chƣơng trình phát triển kinh tế - xã hội của nhà nƣớc. - Viên chức là lực lƣợng lao động chủ yếu trong đơn vị sự nghiệp công lâp, bảo đảm cho việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ trong đơn vị. Các đơn vị sự nghiệp công lập tuỳ theo từng lĩnh vực và khả năng của đơn vị đƣợc: - Quyết định mua sắm tài sản, đầu tƣ xây dựng cơ sở vật chất từ quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp, vốn huy động, theo quy hoạch đƣợc cấp có thẩm quyền phê duyệt. - Tham gia đấu thầu các hoạt động dịch vụ phù hợp với lĩnh vực chuyên môn của đơn vị.
10 - Sử dụng tài sản để liên doanh, liên kết hoặc góp vốn liên doanh với các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nƣớc để đầu tƣ xây dựng, mua sắm máy móc thiết bị phục vụ hoạt động dịch vụ phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của đơn vị theo quy định hiện hành. Ngoài ra các đơn vị sự nghiệp y tế công lập tồn tại và phát triển mang ý nghĩa quan trọng: Là những trung tâm khám, chữa bệnh, điều trị và nghiên cứu y khoa nhằm mục tiêu nâng cao sức khỏe toàn dân, bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cộng đồng. * Phân loại đơn vị sự nghiệp y tế công lập. Theo mức độ tự chủ về tài chính Theo khoản 1 điều 3 Nghị định 85/2012/NĐ-CP ngày 15/10/2012 cuả chính phủ thì các đơn vị sự nghiệp y tế đƣợc đăng ký và phân loại theo 4 nhóm sau đây: Nhóm 1: Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự bảo đảm đƣợc toàn bộ kinh phí hoạt động thƣờng xuyên và kinh phí đầu tƣ phát triển; Nhóm 2: Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự bảo đảm đƣợc toàn bộ kinh phí hoạt động thƣờng xuyên; Nhóm 3: Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự bảo đảm một phần kinh phí hoạt động thƣờng xuyên; Nhóm 4: Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp thấp hoặc không có nguồn thu, kinh phí hoạt động thƣờng xuyên theo chức năng, nhiệm vụ đƣợc giao do ngân sách nhà nƣớc bảo đảm toàn bộ. Việc đăng ký, phân loại các đơn vị sự nghiệp y tế đƣợc ổn định trong thời gian 03 năm, sau thời hạn 03 năm sẽ xem xét phân loại lại cho phù hợp. Trƣờng hợp đơn vị có biến động về nguồn thu hoặc nhiệm vụ chi làm thay đổi cơ bản mức tự bảo đảm kinh phí hoạt động thƣờng xuyên thì đƣợc xem xét điều chỉnh việc phân loại trƣớc thời hạn. Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Nội vụ hƣớng dẫn việc đăng ký, phân loại và điều chỉnh việc phân loại các đơn vị sự nghiệp y tế theo quy định của nghị định này. Theo khoản 1 điều 5 Nghị định 85/2012/NĐ-CP có quy định:
11 - Các đơn vị đơn vị thuộc nhóm 1 và nhóm 2 hàng năm xây dựng kế hoạch hoạt động, gồm các chỉ tiêu, nhiệm vụ chuyên môn thuộc chức năng, nhiệm vụ đƣợc giao và các chỉ tiêu, hoạt động dịch vụ, báo cáo cơ quan quản lý cấp trên để đăng ký, làm cơ sở theo dõi, kiểm tra và giám sát việc thực hiện; - Các đơn vị thuộc nhóm 3 và nhóm 4: Đơn vị xây dựng kế hoạch hoạt động, gồm các chỉ tiêu, nhiệm vụ chuyên môn thuộc chức năng, nhiệm vụ đƣợc giao trên cơ sở năng lực phục vụ, ngân sách đƣợc giao và nguồn thu sự nghiệp của đơn vị và các chỉ tiêu, hoạt động dịch vụ (nếu có). Cơ quan quản lý cấp trên giao kế hoạch hoạt động phần ngân sách và nguồn thu sự nghiệp, còn các hoạt động dịch vụ do đơn vị tự xây dựng và đăng ký thực hiện. * Theo cấp quản lý ngân sách: Các đơn vị sự nghiệp trong cùng một ngành theo cùng một hệ thống dọc thì căn cứ vào cấp độ hoạt động các đơn vị sự nghiệp đƣợc chia thành các đơn vị dự toán các cấp nhƣ sau: - Đơn vị dự toán cấp I là đơn vị trực tiếp nhận dự toán ngân sách năm do các cấp chính quyền giao, phân bổ dự toán ngân sách cho đơn vị cấp dƣới, chịu trách nhiệm trƣớc nhà nƣớc về tổ chức, thực hiện công tác kế toán và quyết toán ngân sách của các đơn vị dự toán cấp dƣới trực thuộc. Đơn vị dự toán cấp I là đơn vị có trách nhiệm quản lý kinh phí của toàn ngành và trực tiếp giải quyết các vấn đề có liên quan đến kinh phí với cơ quan tài chính, thuộc đơn vị dự toán cấp I là các Bộ ở Trung ƣơng, các Sở ở tỉnh, thành phố hoặc các Phòng ở cấp huyện, quận. - Đơn vị dự toán cấp II là đơn vị nhận dự toán ngân sách của đơn vị dự toán cấp I và phân bổ dự toán ngân sách cho đơn vị dự toán cấp III, tổ chức thực hiện công tác kế toán và quyết toán ngân sách của cấp mình và công tác kế toán và quyết toán của đơn vị dự toán cấp dƣới. Đơn vị dự toán cấp II là các đơn vị trực thuộc đơn vị dự toán cấp I và là đơn vị trung gian thực hiện các nhiệm vụ quản lý kinh phí nối liền giữa đơn vị dự toán cấp I với các đơn vị dự toán cấp III. - Đơn vị dự toán III là đơn vị trực tiếp sử dụng vốn ngân sách, nhận dự toán ngân sách của đơn vị dự toán II hoặc cấp I, có trách nhiệm tổ chức, thực hiện công tác kế toán và quyết toán ngân sách của đơn vị mình và đơn vị dự toán cấp cơ sở trực tiếp chi tiêu kinh phí để thỏa mãn nhu cầu hoạt động của mình đồng thời thực