Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:162

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu đề tài "Kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định" nhằm đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI ---------------------------- ĐINH THỊ YẾN KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT HÀNG THỦ CÔNG MỸ NGHỆ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NAM ĐỊNH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HÀ NỘI, NĂM 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI ---------------------------- ĐINH THỊ YẾN KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT HÀNG THỦ CÔNG MỸ NGHỆ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NAM ĐỊNH CHUYÊN NGÀNH : KẾ TOÁN MÃ SỐ : 8340301 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ MINH GIANG HÀ NỘI, NĂM 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan: 1. Luận văn thạc sĩ kinh tế: “Kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định” do chính tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của T.S. Nguyễn Thị Minh Giang. 2. Các số liệu, tài liệu, dẫn chứng được sử dụng trong luận văn này trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào trước đây. Nam Định, ngày 30 tháng 11 năm 2020 Học viên Đinh Thị Yến
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chương trình cao học và bản luận văn này, bên cạnh những nỗ lực của bản thân, tác giả đã nhận được sự quan tâm, động viên, giúp đỡ tận tình của thày cô, gia đình và bạn bè trong suốt quá trình học tập, công tác. Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành tới: - Người hướng dẫn luận văn: T.S. Nguyễn Thị Minh Giang - Các thày cô giáo khoa Sau đại học và khoa kế toán Trường Đại học Thương Mại. - Lãnh đạo và toàn thể cán bộ kế toán đang công tác tại công ty TNHH Minh Thuận, công ty cổ phần tre cuốn mỹ nghệ Trường Giang, công ty TNHH MTV mỹ nghệ Toàn Thắng mà tác giả đã tiến hành khảo sát và các nhà khoa học, đồng nghiệp, bạn bè đã giúp đỡ và cung cấp tài liệu cho tôi trong quá trình học tập, công tác và thực hiện luận văn thạc sĩ. Mặc dù đã có rất nhiều cố gắng để hoàn thành luận văn bằng tất cả sự nhiệt tình và năng lực của bản thân, tuy nhiên luận văn không tránh khỏi những thiếu xót, tác giả rất mong nhận được ý kiến đóng góp chân thành để bản luận văn không chỉ có ý nghĩa về mặt lý luận mà còn có ý nghĩa cao trong hoạt động thực tiễn. Trân trọng cảm ơn! Tác giả luận văn Đinh Thị Yến
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ ...................................................................... vii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................................ ix LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................ i 1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ..................................................................... 2 3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ............................................................................4 4. Câu hỏi đặt ra trong quá trình nghiên cứu ........................................................4 5. Đối tƣợng, phạm vi và nội dung nghiên cứu ......................................................5 6. Phƣơng pháp nghiên cứu .....................................................................................5 7. Bố cục của luận văn ......................................................................................... 7 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT........................................................................................................ 8 1.1 Những vấn đề chung về kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất ........................................................... 8 1.1.1 Một số khái niệm cơ bản, bản chất kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm……………………………………………………………………..8 1.1.2 Vai trò của kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm đối với hoạt động doanh nghiệp ............................................................................ 11 1.2 Nội dung kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất .................................................................................... 13 1.2.1 Nhận diện, phân loại chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm .............. 13 1.2.2 Lập dự toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm............................. 19 1.2.3 Thu thập thông tin chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm .................. 25
iv 1.2.4 Phân tích thông tin chi phí sản xuất và giá thành phục vụ yêu cầu quản lý . 34 1.2.5 Lập báo cáo quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm ............... 37 1.3 Kinh nghiệm kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm của một số nƣớc trên thế giới và bài học cho Việt Nam ................................ 39 1.3.1 Kế toán quản trị chi phí của Mỹ ............................................................. 39 1.3.2 Kế toán quản trị chi phí của Pháp. ......................................................... 40 1.3.3 Kế toán quản trị chi phí của Nhật .......................................................... 41 1.3.4 Bài học kinh nghiệm rút ra cho các doanh nghiệp sản xuất của Việt Nam. ................................................................................................................ 42 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ................................................................................ 44 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT HÀNG THỦ CÔNG MỸ NGHỆ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NAM ĐỊNH ........ 45 2.1 Tổng quan về các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định ................................................................................... 45 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định ............................................... 45 2.1.2 Đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định ...................................... 49 2.1.3 Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý của các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định ............................................... 59 2.1.4 Đặc điểm tổ chức công tác kế toán của các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định ............................................... 62 2.2 Thực trạng kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định.... 65 2.2.1 Thực trạng phân loại chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định 65 2.2.2 Thực trạng lập dự toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định 67
v 2.2.3 Kế toán tập hợp chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Nam Định ................................................................ 79 2.2.4 Kế toán xác định sản phẩm dở dang và tính giá thành sản phẩm……….87 2.2.5 Phân tích thông tin chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm phục vụ yêu cầu quản lý ...................................................................................................... 88 2.2.6 Lập báo cáo quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm ............... 91 2.3 Đánh giá thực trạng kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định ................................................................................................ 93 2.3.1 Ưu điểm .................................................................................................. 93 2.3.2 Hạn chế và nguyên nhân ........................................................................ 94 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ................................................................................ 98 CHƢƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT HÀNG THỦ CÔNG MỸ NGHỆ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NAM ĐỊNH...................................................................................................99 3.1 Định hƣớng phát triển của công ty và yêu cầu hoàn thiện kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm mây tre đan tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định. .................................99 3.1.1 Định hướng phát triển của các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định. ..........................................................................99 3.1.2 Yêu cầu hoàn thiện kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm mây tre đan tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định. ................................................................................. 100 3.2 Giải pháp hoàn thiện kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm mây tre đan tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định. ........................................................................ 101 3.2.1 Hoàn thiện bộ máy kế toán thực hiện kế toán quản trị chi phí sản xuất ....................................................................................................................... 101
vi 3.2.2 Hoàn thiện phân loại chi phí sản xuất phục vụ yêu cầu quản trị doanh nghiệp ............................................................................................................ 102 3.2.3 Hoàn thiện xây dựng định mức chi phí sản xuất. .......................................105 3.2.4 Hoàn thiện phân tích thông tin chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm .......................................................................................................... 105 3.3 Điều kiện thực hiện giải pháp................................................................. 106 3.4 Hạn chế của luận văn và vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu ................108 KẾT LUẬN ................................................................................................... 109 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
vii DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ Bảng Bảng 2.1: Tình hình nhân sự của 3 công ty năm 2019 ....................................... 61 Bảng 2.2. Bảng tổng hợp CPSX cho 30.000 thành phẩm lọ hoa được sản xuất từ tháng 05/2019 đến tháng 07/2019 tại công ty cổ phần tre cuốn mỹ nghệ Trường Giang................................................................................................................ 67 Bảng 2.3:Bảng định mức chi phí nguyên vật liệu cho sản phẩm lọ hoa sơn mài 45*25cm ........................................................................................................... 69 Bảng 2.4:Bảng định mức chi phí nguyên vật liệu cho sản phẩm làn cói mắt cáo 20*20*10cm ..................................................................................................... 69 Bảng 2.5:Bảng định mức chi phí nguyên vật liệu cho sản phẩm giỏ mây 29*26*H31 70 Bảng 2.6. Bảng định mức chi phí nhân công cho sản phẩm lọ hoa sơn mài 45*25cm . 71 Bảng 2.7. Bảng định mức chi phí nhân công cho sản phẩm làn cói mắt cáo 20*20*10cm ..................................................................................................... 72 Bảng 2.8. Bảng định mức chi phí nhân công cho sản phẩm giỏ mây 29*26*H31 ......................................................................................................................... 73 Bảng 2.9. Bảng định mức chi phí sản xuất chung cho sản phẩm lọ hoa sơn mài 45*25cm ........................................................................................................... 74 Bảng 2.10. Bảng định mức chi phí sản xuất chung cho sản phẩm làn cói mắt cáo 20*20*10cm ...................................................................................................... 74 Bảng 2.11. Bảng định mức chi phí sản xuất chung cho sản phẩm giỏ mây 29*26*H31 ....................................................................................................... 75 Bảng 2.12 Bảng dự toán chi phí sản xuất công ty cổ phần tre cuốn mỹ nghệ Trường Giang ................................................................................................... 76 Bảng 2.13 Bảng dự toán chi phí sản xuất công ty TNHH Minh Thuận .............. 77 Bảng 2.14 Bảng dự toán chi phí sản xuất công ty TNHH MTV mỹ nghệ Toàn Thắng ............................................................................................................... 78 Bảng 2.15 Bảng tính giá thành đơn vị sản phẩm theo ĐH/HĐ công ty cổ phần tre cuốn mỹ nghệ Trường Giang ............................................................................ 88
viii Bảng 2.16 Báo cáo kết quả hoạt động sản xuất theo ĐH/HĐ công ty cổ phần tre cuốn mỹ nghệ Trường Giang ............................................................................ 91 Bảng 2.17 Báo cáo kết quả hoạt động sản xuất theo ĐH/HĐ công ty TNHH Minh Thuận .. 92 Bảng 2.18 Báo cáo kết quả hoạt động sản xuất theo ĐH/HĐ công ty TNHH MTV mỹ nghệ Toàn Thắng ........................................................................................ 92 Bảng 3.1: Phân loại chi phí sản xuất theo cách ứng xử chi phí ........................ 104 Biểu đồ Biểu đồ 2.1 Doanh thu, chi phí và lợi nhuận của 3 công ty năm 2018 .....................50 Biểu đồ 2.2 Doanh thu, chi phí và lợi nhuận của 3 công ty năm 2019 .....................50 Sơ đồ Sơ đồ 1.1 Quá trình tập hợp chi phí sản xuất theo công việc....................................26 Sơ đồ 2.1: Quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm tại công ty TNHH Minh Thuận ...................................................................................................................................54 Sơ đồ 2.2: Quy trình sản xuất làn cói của công ty TNHH Minh Thuận ...................55 Sơ đồ 2.3: Quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm tại công ty cổ phần tre cuốn mỹ nghệ Trường Giang ...................................................................................................55 Sơ đồ 2.4: Quy trình sản xuất lọ hoa sơn mài của các công ty cổ phần tre cuốn mỹ nghệ Trường Giang ...................................................................................................56 Sơ đồ 2.5:Quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm tại công ty cổ TNHH MTV mỹ nghệ Toàn Thắng .......................................................................................................57 Sơ đồ 2.6: Quy trình sản xuất giỏ mây của các công ty TNHH MTV mỹ nghệ Toàn Thắng .........................................................................................................................58 Sơ đồ 2.7: Cơ cấu tổ chức Công ty TNHH Minh Thuận ..........................................60 Sơ đồ 2.8: Mô hình tổ chức bộ máy kế toán của công ty TNHH Minh Thuận.........62
ix DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BCKQHĐKD Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh BCTC Báo cáo tài chính BHXH, BHYT, BHTN Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp BTC Bộ tài chính CP Chi phí CPNCTT Chi phí nhân công trực tiếp CPNVLTT Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp CPSX Chi phí sản xuất CPSXC Chi phí sản xuất chung DN Doanh nghiệp ĐĐH Đơn đặt hàng ĐVT Đơn vị tính GTSP Giá thành sản phẩm KTQT Kế toán quản trị KTTC Kế toán tài chính KPCĐ Kinh phí công đoàn MTV Một thành viên NCTT Nhân công trực tiếp NVLTT Nguyên vật liệu trực tiếp QTDN Quản trị doanh nghiệp QTCP Quản trị chi phí SXC Sản xuất chung SXKD Sản xuất kinh doanh TNHH Trách nhiệm hữu hạn TSCĐ Tài sản cố định TK Tài khoản TT Thông tư
1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong những năm gần đây nhu cầu tiêu thụ hàng thủ công mỹ nghệ trong nước và thế giới tăng cao. Các doanh nghiệp sản xuất nói chung và doanh nghiệp sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ nói riêng luôn phải tìm cách để không chỉ tồn tại mà còn phải đứng vững và phát triển, việc phải biết tự chủ về mọi mặt trong hoạt động sản xuất kinh doanh từ việc đầu tư, sử dụng vốn, tổ chức sản xuất cho đến tiêu thụ sản phẩm, phải biết tận dụng cơ hội, năng lực để lựa chọn cho mình một hướng đi đúng đắn. Để đạt được điều đó, một trong những biện pháp là mỗi doanh nghiệp đều không ngừng hạ giá thành và nâng cao chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, làm sao để hạ giá thành nhưng vẫn đảm bảo chất lượng sản phẩm, tạo vị thế cạnh tranh, đẩy mạnh tiêu thụ và đem lại lợi nhuận cho doanh nghiệp lại là một bài toán khó. Do đó, doanh nghiệp cần phải thực hiện tốt công tác quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. Hiện nay, KTQT nói chung và KTQT CPSX và GTSP nói riêng vẫn còn là một vấn đề tương đối mới mẻ trong hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam. Các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định cũng không nằm ngoài phạm vi đó. Trong quá trình công tác và đi khảo sát tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định, tác giả nhận thấy công tác KTQT CPSX và GTSP chưa được các doanh nghiệp quan tâm đúng mức, nhận thức và tổ chức còn nhiều bất cập, chẳng hạn như việc tổ chức và ứng dụng nó vào trong các quyết định quản lý còn gặp nhiều khó khăn từ chính những người làm quản lý, cán bộ làm công tác kế toán,… Xuất phát từ những tồn tại trong kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong thời gian nghiên cứu tại các công ty sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định thì việc tìm ra biện pháp khắc phục là điều rất cần thiết. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề này với những kiến thức đã tiếp thu được ở nhà trường và cùng với sự giúp đỡ của T.S. Nguyễn Thị Minh Giang tác giả đã chọn đề tài: “Kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại
2 các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định” làm đề tài luận văn thạc sĩ, với mong muốn đóng góp những nghiên cứu của mình để hoàn thiện hệ thống kế toán quản trị chi phí, nâng cao sức cạnh tranh của của các công ty trên địa bàn tỉnh Nam Định ở thị trường sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ ngày càng khốc liệt. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là công việc không thể thiếu trong doanh nghiệp sản xuất kinh doanh và giúp doanh nghiệp kiểm soát tốt chi phí, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Có rất nhiều đề tài nghiên cứu về kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp Luận văn thạc sĩ của tác giả Trịnh Thị Thanh Loan (2017) – Trường Đại học Thương Mại với đề tài: “Kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại công ty TNHH Shints BVT”. Luận văn đã nghiên cứu trình bày về thực trạng KTQT chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong công ty TNHH Shints BVT. Trên cơ sở lý luận cùng với việc phân tích thực tiễn, luận văn đã hệ thống hóa và phân tích làm rõ hơn lý thuyết cơ bản của KTQT CPSX và GTSP vận dụng trong các doanh nghiệp sản xuất, bên cạnh đó luận văn đã chỉ ra những tồn tại, nguyên nhân dẫn đến các tồn tại công tác kế toán quản trị CPSX và GTSP tại công ty TNHH Shints BVT. Đồng thời luận văn còn đưa ra những giải pháp để hoàn thiện công tác KTQT CPSX và GTSP, những đề xuất với Nhà nước và công ty TNHH Shints BVT. Luận văn thạc sĩ “Kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Cơ khí 17” của Đỗ Thị Quyên (2018) – Trường Đại học Thương Mại. Luận văn đã trình bày chi tiết cơ sở lý luận về KTQT chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất, tác giả đã có sự so sánh, đối chiếu với thực tế công tác kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại công ty TNHH MTV cơ khí 17 trên cơ sở hệ thống hóa cơ sở lý luận về KTQT CPSX và GTSP, đồng thời đưa ra định hướng, quan
3 điểm, hoàn thiện KTQT chi phí sản xuất và tính giá thành tại công ty TNHH MTV cơ khí 17. Từ đó đưa ra kiến nghị cùng với giải pháp để hoàn thiện kế toán CPSX và GTSP tại công ty TNHH MTV cơ khí 17. Luận văn của tác giả Hồ Thị Huyền (2019) – Trường Đại học Thương Mại với đề tài: “Kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại công ty cổ phần Everpia” Trong luận văn này, tác giả đã hệ thống hóa cơ sở lý luận của KTQT CPSX và GTSP, cùng với việc nghiên cứu kinh nghiệm KTQT CPSX và GTSP của các nước phát triển như Mỹ, Pháp và nêu lên được công tác kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại doanh nghiệp, đồng thời đưa ra một số giải pháp để hoàn thiện kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. Dù vậy, luận văn thiên về kế toán tài chính ở cách ghi nhận thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành hơn là quản trị chi phí. Tác giả Ths. Đặng Hà Quyên – Vũ Thị Phượng – Hà Thị Minh Nga – Trường Đại học Hoa Lư với bài viết trên tạp chí Công Thương tháng 3 năm 2019: “Một số giải pháp hoàn thiện kế toán quản trị chi phí cho các doanh nghiệp may xuất khẩu tỉnh Ninh Bình”. Bài viết phản ánh những thành tựu và những hạn chế về phân loại CPSX, lập định mức và dự toán chi phí, tập hợp chi phí và tính GTSP, về phân tích thông tin để đưa ra quyết định kinh doanh, về bộ máy kế toán. Bài viết cũng đưa ra một số giải pháp hoàn thiện công tác KTQT trong DN may xuất khẩu trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. Trong các công trình nghiên cứu này, các tác giả đã hệ thống hóa những lý luận cơ bản về kế toán quản trị, kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm, từ đó phát triển các lý luận, ứng dụng vào thực tiễn trong từng doanh nghiệp cụ thể phù hợp sự phát triển của nền kinh tế. Các tác giả đã đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán quản trị chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm phù hợp với đặc điểm sản xuất của từng đơn vị mà các tác giả đã nghiên cứu như: Phân loại chi phí theo cách ứng xử của chi phí, lập dự toán chi phí, báo cáo kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm, phân tích thông tin cho việc ra quyết định. Như vậy, đã có nhiều công trình nghiên cứu về kế toán quản trị chi phí sản
4 xuất và giá thành sản phẩm nhưng chưa có một đề tài nào nghiên cứu một cách chuyên sâu về kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định. Vì thế, có thể nói rằng, đề tài: “Kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định” là một đề tài không trùng lặp với các đề tài khác. Với đề tài này, tác giả sẽ tiếp tục làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm hàng thủ công mỹ nghệ dưới góc độ kế toán quản trị, từ đó tìm ra nội dung, giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định. 3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài Trên cơ sở nghiên cứu, phân tích, đánh giá công tác KTQT CPSX và GTSP tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định, luận văn nhằm mục tiêu: - Hệ thống hóa phân tích làm rõ lý luận chung về kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành tại các doanh nghiệp sản xuất. - Phân tích, đánh giá thực trạng kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định chỉ rõ kết quả đạt được, những hạn chế và nguyên nhân hạn chế. - Từ cơ sở lý luận và thực tiễn kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành tại doanh nghiệp sản xuất, tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định. 4. Câu hỏi đặt ra trong quá trình nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu, tìm hiểu về kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định, tác giả có đặt ra một số câu hỏi: - Cơ sở lý luận của kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất là gì?
5 - Kế toán quản trị chi phí sản xuất và và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định được thực hiện như thế nào? Có đáp ứng được nhu cầu của nhà quản lý hay không? Có ưu điểm và nhược điểm gì? - Cần có giải pháp và điều kiện gì để hoàn thiện kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định. 5. Đối tƣợng, phạm vi và nội dung nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu lý luận và thực tiễn về kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định. - Phạm vi nghiên cứu: + Về không gian: Luận văn đi sâu vào nghiên cứu thực tiễn kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định. Tại tỉnh Nam Định, lĩnh lực hàng thủ công mỹ nghệ khá phong phú, đa dạng trong đó có các doanh nghiệp sản xuất mây tre đan chiếm tỉ trọng lớn và thời gian nghiên cứu có hạn nên tác giả đã chọn mẫu ra 3 doanh nghiệp sản xuất chuyên về hàng mây tre đan, cụ thể là các công ty: Công ty TNHH Minh Thuận, công ty cổ phần tre cuốn mỹ nghệ Trường Giang, công ty TNHH MTV mỹ nghệ Toàn Thắng. + Về thời gian: Luận văn nghiên cứu dựa trên số liệu thực tế phát sinh và tình hình kinh doanh năm 2018, 2019. - Nội dung nghiên cứu: Nghiên cứu kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm mây tre đan. 6. Phƣơng pháp nghiên cứu Đề tài đã áp dụng các phương pháp nghiên cứu cơ bản sau: (1) Phương pháp thu thập dữ liệu: Phương pháp quan sát: Tác giả thực hiện quan sát trực tiếp tại phòng kế toán, bộ phận kế toán CPSX và GTSP tại các công ty: Công ty TNHH Minh Thuận, Công ty cổ phần tre cuốn mỹ nghệ Trường Giang, Công ty TNHH MTV mỹ nghệ Toàn
6 Thắng. Thông qua quan sát trực tiếp để giúp tác giả thấy được môi trường làm việc, phân công công việc giữa các bộ phận, công việc cụ thể của kế toán và đánh giá xem những quy trình của KTQT CPSX và tính giá thành tại công ty có tính hiệu lực không, hiệu lực tới đâu và cần có những biện pháp gì để hoàn thiện. Phương pháp phỏng vấn: Thực hiện phỏng vấn vác nhân viên trong phòng kế toán và các bộ phận có liên quan đến công tác kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các công ty: Công ty TNHH Minh Thuận, Công ty cổ phần tre cuốn mỹ nghệ Trường Giang, Công ty TNHH MTV mỹ nghệ Toàn Thắng. Tùy vào mức độ, tính chất và quy mô, đặc điểm hoạt động SXKD của doanh nghiệp mà tác giả tiến hành phỏng vấn miệng hay được thực hiện phỏng vấn thông qua hình thức phiếu khảo sát kèm bảng hỏi. Để thực hiện phương pháp phỏng vấn, trước hết tác giả lên kế hoạch phỏng vấn (mục đích phỏng vấn, xác định thời gian địa điểm, xác định đối tượng phỏng vấn, phương pháp và nội dung phỏng vấn). Với mỗi đối tượng được phỏng vấn khác nhau như giám đốc, kế toán trưởng hay nhân viên các phòng ban, tác giả sẽ có những nội dung phỏng vấn khác nhau: cụ thể là những câu hỏi đã được chuẩn bị trước phục vụ cho quá trình nghiên cứu đề tài. Quy trình phỏng vấn có thể là gặp trực tiếp cũng có thể thông qua gọi điện thoại, hoặc gửi các câu hỏi qua mail cho đối tượng được phỏng vấn. Kết quả thu được từ cuộc phỏng vấn được tác giả lưu trữ bằng các phương tiện như máy ghi âm, bảng câu hỏi. Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Nghiên cứu tài liệu kế toán của công ty như chứng từ, sổ kế toán. Nghiên cứu các quy định hiện hành về kế toán và các công trình đã công bố có liên quan đến đề tài nghiên cứu để thu thập các thông tin, hệ thống lý luận chung về kế toán CPSX và GTSP và thực trạng công tác KTQT CPSX và GTSP tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định. (2) Phương pháp phân tích, xử lý dữ liệu: Từ những kết quả thu thập được qua khảo sát, tìm hiểu tại Công ty TNHH Minh Thuận, Công ty cổ phần tre cuốn mỹ nghệ Trường Giang, Công ty TNHH MTV mỹ nghệ Toàn Thắng, và những
7 thông tin thu thập được qua nghiên cứu tài liệu, sách, báo, tạp chí, website,…được tổng hợp, phân tích, so sánh, đối chiếu và đánh giá thực trạng kế toán quản trị CPSX và GTSP để từ đó rút ra các kết luận và đưa ra giải pháp hoàn thiện sao cho phù hợp với quy định chung và điều kiện thực tế. 7. Bố cục của luận văn Luận văn ngoài phần mở đầu và kết luận, gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất. Chương 2: Thực trạng kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định. Chương 3: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ trên địa bàn tỉnh Nam Định.
8 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT. 1.1 Những vấn đề chung về kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất 1.1.1 Một số khái niệm cơ bản, bản chất kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm 1.1.1.1 Khái niệm chi phí sản xuất Theo giáo trình kế toán tài chính (2016) của Đặng Thị Loan: “Chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền toàn bộ hao phí lao động sống, lao động vật hóa mà doanh nghiệp đã bỏ ra trong quá trình sản xuất kinh doanh trong một thời kỳ nhất định”. Theo quan điểm này, chi phí phải được ghi nhận theo nguyên tắc phù hợp giữa chi phí với thu nhập, chỉ được xác định trên bình diện chung là toàn doanh nghiệp và gắn với kỳ hạch toán 1.1.1.2 Khái niệm giá thành sản phẩm Theo giáo trình kế toán tài chính, học viện tài chính (2006): “Giá thành sản phẩm là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các khoản hao phí về lao động sống và lao động vật hóa hay chi phí sản xuất có liên quan đến khối lượng công tác, sản phẩm, lao vụ đã hoàn thành”. GTSP thể hiện sự chuyển dịch giá trị của các yếu tố vật chất vào giá trị sản phẩm được sản xuất và tiêu thụ. GTSP là chỉ tiêu chất lượng tổng hợp có ý nghĩa quan trọng đối với công tác quản lý DN nói riêng và nền kinh tế nói chung. Đồng thời còn là một phạm trù kinh tế gắn liền với sản xuất hàng hóa, là một chỉ tiêu tính toán không thể thiếu của quản lý theo nguyên tắc hạch toán kinh tế. Đặc điểm đó dẫn đến sự cần thiết phải xem xét giá thành trên góc độ nhằm sử dụng chỉ tiêu giá thành có hiệu quả trong việc xác định KQKD.
9 1.1.1.3 Khái niệm, bản chất của kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm Khái niệm kế toán quản trị chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm Ngày nay, có rất nhiều cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp đang hoạt động trong nền kinh tế. Các tổ chức này có thể rất khác nhau về vai trò, sứ mệnh, mục tiêu, tuy nhiên bất cứ một tổ chức nào cũng có hai đặc điểm chính đó là đều đưa ra mục tiêu hoạt động, chiến lược hoạt động cụ thể và mục tiêu quản trị, mọi nhà quản lý đều cần thông tin để điều hành, kiểm soát hoạt động của tổ chức. Tổ chức với quy mô càng lớn thì nhu cầu thông tin cho quản lý đó càng nhiều. Thách thức đặt ra là làm thế nào nhà quản trị công ty nắm bắt thông tin quản trị và đưa ra các quyết định tài chính tối ưu nhất? Các nhà quản trị khi đó sẽ xây dựng cho mình hệ thống thông tin kế toán để phục vụ cho việc kiểm soát hoạt động ra quyết định quản trị doanh nghiệp. Khi đó họ cần đến kế toán quản trị. Theo Ray.H.Garison: “Kế toán quản trị có liên hệ với việc cung cấp tư liệu cho các nhà quản lý – những người tổ chức kinh tế và có trách nhiệm trong việc điều hành và kiểm soát mọi hoạt động của tổ chức đó”. Theo Ronald W.Hilton, Đại học Cornell (Mỹ): “Kế toán quản trị là một bộ phận của hệ thống thông tin quản trị trong một tổ chức mà nhà quản trị dựa vào đó để hoạch định và kiểm soát hoạt động của tổ chức”. Theo thông tư 53/2006/TT-BTC ngày 12/6/2006 của Bộ Tài chính và luật kế toán Việt Nam (năm 2015) hướng dẫn áp dụng kế toán quản trị doanh nghiệp: “Kế toán quản trị là việc thu thập, xử lý, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính theo yêu cầu quản trị và quyết định kinh tế tài chính trong nội bộ đơn vị kế toán”. Theo giáo trình kế toán quản trị doanh nghiệp (2014), Đại học Kinh tế quốc x x x x x x x x x x x x x x x dân: “Kế toán quản trị là một môn khoa học thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin x x x x x x x x x x x x x x x x x x x định lượng kết hợp với định tính về các hoạt động của một đơn vị cụ thể. Thông tin x x x x x x x x x x x x x x x x x x x đó giúp các nhà quản trị trong quá trình ra quyết định liên quan đến việc lập kế x x x x x x x x x x x x x x x x x x