Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Kiểm soát lạm phát góp phần ổn định kinh tế vĩ mô Việt Nam giai đoạn 2006-2010

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:100

Thêm vào BST

Báo xấu

19
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài có cấu trúc gồm 3 chương trình bày những vấn đề lý luận về lạm phát; tình hình lạm phát ở Việt Nam trong những năm vừa qua; kiểm soát lạm phát góp phần ổn định kinh tế vĩ mô Việt Nam giai đoạn 2006 – 2010. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Kiểm soát lạm phát góp phần ổn định kinh tế vĩ mô Việt Nam giai đoạn 2006-2010

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM TRẦN THẾ SAO LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2005
1 MỤC LUÏC MÔÛ ÑAÀU 1. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI ................................................................................ 10 2. ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU....................................................................... 11 3. PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU CUÛA ÑEÀ TAØI..................................................... 12 4. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU ................................................................. 13 4.1 Phöông phaùp luaän................................................................................... 13 4.2 Phöông phaùp........................................................................................... 14 5. YÙ NGHÓA THÖÏC TIEÃN CUÛA ÑEÀ TAØI ...................................................... 15 CHÖÔNG I: NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ LYÙ LUAÄN VEÀ LAÏM PHAÙT 1.1. CAÙC QUAN ÑIEÅM VEÀ LAÏM PHAÙT – ÑO LÖÔØNG LAÏM PHAÙT ............. 17 1.1.1 Caùc quan ñieåm veà laïm phaùt .............................................................. 17 1.1.2 Ño löôøng laïm phaùt ............................................................................. 18 1.2. CAÙC LOAÏI LAÏM PHAÙT .............................................................................. 19 1.2.1 Laïm phaùt vöøa phaûi .............................................................................. 19 1.2.2 Laïm phaùt cao....................................................................................... 19 1.2.3 Sieâu laïm phaùt ...................................................................................... 19 1.3. NGUYEÂN NHAÂN GAÂY RA LAÏM PHAÙT .................................................... 20 1.3.1 Laïm phaùt caàu keùo ............................................................................... 20 1.3.2 Laïm phaùt chi phí ñaåy .......................................................................... 21 1.4. HAÄU QUAÛ CUÛA LAÏM PHAÙT ..................................................................... 22 1.5. CAÙC NHOÙM GIAÛI PHAÙP KIEÀM CHEÁ LAÏM PHAÙT ÔÛ CAÙC NÖÔÙC .......... 25 1.5.1 Nhoùm giaûi phaùp taùc ñoäng vaøo toång caàu .............................................. 25 1.5.2 Nhoùm giaûi phaùp taùc ñoäng vaøo cung .................................................... 25 CHÖÔNG II: TÌNH HÌNH LAÏM PHAÙT ÔÛ VIEÄT NAM TRONG NHÖÕNG NAÊM VÖØA QUA 2.1 KHAÙI QUAÙT TÌNH HÌNH LAÏM PHAÙT ÔÛ VIEÄT NAM TÖØ NAÊM 1976 ÑEÁN NAY.............................................................................................................. 27
2 2.1.1 Khaùi quaùt tình hình laïm phaùt Vieät Nam töø 1976 ñeán 1995................. 28 2.1.2 Khaùi quaùt tình hình laïm phaùt Vieät Nam giai ñoaïn 1996 – 2000......... 30 2.1.3 Tình hình laïm phaùt Vieät Nam giai ñoaïn 2001 – 6/2005 ..................... 30 2.2 TAÙC ÑOÄNG CUÛA LAÏM PHAÙT TÔÙI CAÙC BIEÁN SOÁ KINH TEÁ VÓ MOÂ ....... 34 2.2.1 Taùc ñoäng cuûa laïm phaùt ñoái vôùi taêng tröôûng kinh teá............................ 34 2.2.2 Taùc ñoäng cuûa laïm phaùt ñoái vôùi tyû leä thaát nghieäp................................ 38 2.2.3 Taùc ñoäng cuûa laïm phaùt ñoái vôùi caùn caân thanh toaùn ............................ 41 2.3 NHÖÕNG NGUYEÂN NHAÂN CÔ BAÛN TAÙC ÑOÄNG TÔÙI LAÏM PHAÙT ÔÛ VIEÄT NAM............................................................................................................. 44 2.3.1 Xeùt treân goùc ñoä caàu keùo ..................................................................... 44 2.3.2 Xeùt treân goùc ñoä chi phí ñaåy................................................................. 49 CHÖÔNG III: KIEÅM SOAÙT LAÏM PHAÙT GOÙP PHAÀN OÅN ÑÒNH KINH TEÁ VÓ MOÂ VIEÄT NAM GIAI ÑOAÏN 2006 – 2010 3.1 ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ GIAI ÑOAÏN 2006-2010 CUÛA VIEÄT NAM............................................................................................................. 55 3.2 ÑO LÖÔØNG LAÏM PHAÙT ÔÛ VIEÄT NAM TRONG ÑIEÀU KIEÄN HIEÄN NAY56 3.2.1 Caùch tính laïm phaùt hieän nay ............................................................... 56 3.2.2 Ño löôøng laïm phaùt ôû Vieät Nam baèng laïm phaùt cô baûn ....................... 59 3.2.3 Xaùc ñònh laïi roå thò tröôøng.................................................................... 61 3.3 CAÙC GIAÛI PHAÙP KIEÅM SOAÙT LAÏM PHAÙT GOÙP PHAÀN OÅN ÑÒNH KINH TEÁ VÓ MOÂ VIEÄT NAM GIAI ÑOAÏN 2006-2010......................................... 61 3.3.1 Chính phuû kieåm soaùt laïm phaùt ............................................................ 62 3.3.2 Ngaân haøng nhaø nöôùc trong vieäc kieåm soaùt laïm phaùt .......................... 74 3.3.3 Doanh nghieäp cuõng phaûi töï choáng laïm phaùt ....................................... 82 KEÁT LUAÄN ........................................................................................................... 85 PHUÏ LUÏC .............................................................................................................. 87 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO ............................................................................................. 106
3 DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT ADB Ngaân haøng phaùt trieån Chaâu AÙ CPI Chæ soá giaù tieâu duøng CSTT Chính saùch tieàn teä DNNN Doanh nghieäp nhaø nöôùc DTBB Döï tröõ baét buoäc ÑTNN Ñaàu tö nöôùc ngoaøi GDP Toång saûn phaåm quoác noäi NHNN Ngaân haøng nhaø nöôùc NHTM Ngaân haøng thöông maïi NHTÖ Ngaân haøng trung öông NSNN Ngaân saùch nhaø nöôùc OTC Thò tröôøng phi taäp trung TCTD Toå chöùc tín duïng TNQD Thu nhaäp quoác daân VND Ñoàng Vieät Nam XDCB Xaây döïng cô baûn XNK Xuaát nhaäp khaåu UBND UÛy ban nhaân daân USD Ñoâla Myõ WEF Dieãn ñaøn kinh teá theá giôùi WTO Toå chöùc thöông maïi theá giôùi
4 MÔÛ ÑAÀU 1. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI Coù theå noùi laïm phaùt luoân laø moät vaán ñeà laøm ñau ñaàu caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch kinh teá. Noùi laïm phaùt laø moät vaán ñeà cuõ thì khoâng coù gì sai, bôûi vì töø xöa tôùi nay, coù raát nhieàu nhaø kinh teá ñaõ giaùn tieáp hay tröïc tieáp ñeà caäp ñeán noù, trong ñoù coù nhöõng trí tueä vó ñaïi nhö CaùcMaùc, Fisher, Friedman...Song laïm phaùt luùc naøo cuõng laø vaán ñeà môùi caû, noù noùng boûng töøng ngaøy töøng giôø, thay ñoåi lieân tuïc, coù khi taïm oån ñònh, coù khi giaûm xuoáng, coù khi leân côn soát. Cho neân baøn veà laïm phaùt trong thôøi ñieåm naøy töôûng chöøng nhö ñaõ quaù muoän nhöng laïi chöa treã tí naøo bôûi vì trong moãi thôøi kyø, giai ñoaïn phaùt trieån kinh teá, laïm phaùt coù nhöõng saéc thaùi rieâng, coù söï bieán ñoäng rieâng, söï bieán ñoäng cuûa laïm phaùt coù khi ñeå laïi aâm höôûng khaù laâu trong neàn kinh teá. Vaø nhaát laø trong tình hình hieän nay, trong naêm 2004 vöøa qua, chæ soá giaù tieâu duøng cuûa nöôùc ta taêng 9,5%, coù ngöôøi noùi chuùng ta leân côn soát laïm phaùt vaø lo quyùnh lo quaùng leân, coù ngöôøi noùi chuùng ta chöa laïm phaùt maëc duø chæ soá giaù naøy ñaõ taêng vöôït quaù ngöôõng muïc tieâu ñeà ra ban ñaàu (4- 5%). Dieãn bieán tình hình thay ñoåi cuûa chæ soá giaù tieâu duøng nöôùc ta ñaõ laøm hao toán khoâng bieát bao nhieâu giaáy möïc cuûa caùc nhaø hoaïch ñònh, nhaø nghieân cöùu, moät thoáng keâ cho bieát thuaät ngöõ laïm phaùt laø moät trong nhöõng thuaät ngöõ ñöôïc ñeà caäp ñeán nhieàu nhaát treân caùc trang baùo trong thôøi gian gaàn ñaây. Vaäy neàn kinh teá nöôùc ta trong naêm 2004 vaø nhöõng naêm tröôùc ñoù coù laïm phaùt hay khoâng, vaø neáu coù laø bao nhieâu, laø cao hay thaáp, möùc laïm phaùt ñoù coù aûnh höôûng nhö theá naøo ñeán neàn kinh teá, nhöõng nguyeân nhaân naøo gaây ra laïm phaùt ôû nöôùc ta... laø nhöõng vaán ñeà caàn phaûi laøm saùng toû, ñeå treân cô sôû ñoù ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp thích hôïp kieåm soaùt laïm phaùt goùp phaàn thöïc hieän thaéng lôïi Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi 10 naêm 2001-2010 maø Ñaïi hoäi IX cuûa
5 Ñaûng ñaõ ñeà ra. Vì vaäy, maëc duø laïm phaùt laø moät vaán ñeà phöùc taïp, thöôøng xuyeân bieán ñoäng, coù lieân quan ñeán nhieàu lónh vöïc nhöng vôùi mong muoán baèng nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc ñöôïc ñeå ñöa ra ñöôïc nhöõng giaûi phaùp, coù theå coù nhöõng giaûi phaùp môùi chæ döøng laïi ôû nhöõng yù töôûng, nhaèm kieåm soaùt laïm phaùt toát hôn goùp phaàn vaøo muïc tieâu neâu treân neân em quyeát ñònh choïn laïm phaùt laøm ñeà taøi luaän vaên toát nghieäp cao hoïc kinh teá. 2. ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU Xuaát phaùt töø lyù do nhö treân, ñeà taøi ñi vaøo nghieân cöùu nhöõng vaán ñeà sau: Thöù nhaát, laøm roõ nhöõng quan ñieåm, lyù luaän veà laïm phaùt, töø ñoù xem xem nhöõng quan ñieåm naøo ñöôïc vaän duïng phoå bieán vaøø phuø hôïp vôùi neàn kinh teá Vieät Nam. Thöù hai, khaùi quaùt laïi tình hình laïm phaùt cuûa Vieät Nam töø sau khi thoáng nhaát ñeán nay (töø 1976), ñaëc bieät laø giai ñoaïn 2001-6/2005. Thöù ba, chæ ra ñöôïc aûnh höôûng cuûa laïm phaùt tôùi 3 bieán soá kinh teá vó moâ quan troïng coøn laïi trong töù giaùc kinh teá 1 , ñoù laø taêng tröôûng kinh teá, tyû leä thaát nghieäp vaø caùn caân thanh toaùn (ñoái vôùi caùc bieán soá khaùc maø laïm phaùt coù moái quan heä maät thieát nhö laõi suaát, tyû giaù hoái ñoaùi...trong phaïm vi luaän vaên chöa ñi vaøo nghieân cöùu). Ñoàng thôøi, böôùc ñaàu xem xeùt moái quan heä hoài qui giöõa laïm phaùt vôùi ba bieán soá treân, vaø ñi tìm moät ngöôõng laïm phaùt maø ôû ñoù khi laïm phaùt taêng leân quaù ngöôõng ñoù thì coù aûnh höôûng khoâng toát tôùi taêng tröôûng kinh teá. 1 Tuy khoâng noùi ra, nhöng muïc tieâu chung cuûa moïi quoác gia ñeàu xoay quanh 4 con soá truï coät: taêng tröôûng kinh teá, laïm phaùt, thaát nghieäp vaø caùn caân thanh toaùn. Caùc chuyeân gia kinh teá quoác teá ñaõ moät caùch hình töôïng 4 con soá treân laø 4 ñænh cuûa töù giaùc – töù giaùc kinh teá.
6 Thöù tö, treân cô sôû dieãn bieán tình hình laïm phaùt ôû nöôùc ta ruùt ra ñöôïc nhöõng nguyeân nhaân cô baûn naøo taùc ñoäng tôùi laïm phaùt ôû nöôùc ta. Ngoaøi nhöõng nguyeân nhaân cô baûn ñöôïc phaân tích trong baøi, luaän vaên cuõng böôùc ñaàu heä thoáng caùc nguyeân nhaân gaây ra laïm phaùt ôû nöôùc ta theo nhieàu höôùng khaùc nhau. Thöù naêm, xem xeùt laïi caùch ño löôøng laïm phaùt ôû nöôùc ta hieän nay, töø ñoù ruùt ra nhöõng haïn cheá ñeå ñeà xuaát moät caùch ño löôøng toát hôn. Thöù saùu, ñeà xuaát caùc giaûi phaùp nhaèm kieåm soaùt laïm phaùt ñeå oån ñònh kinh teá vó moâ giai ñoaïn 2006-2010, goùp phaàn thöïc hieän thaéng lôïi Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi 10 naêm 2001 – 2010. 3. PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU CUÛA ÑEÀ TAØI Ñeå giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà ñaët ra ôû treân, luaän vaên caàn traû lôøi ñöôïc nhöõng caâu hoûi nhö sau: Moät laø, neàn kinh teá Vieät Nam coù bò laïm phaùt hay khoâng, trong ñoù taäp trung vaøo traû lôøi cho giai ñoaïn 2001 – 2004, noåi leân laø naêm 2004, maø cho ñeán nay vaãn coøn hai luoàng yù kieán traùi ngöôïc nhau. Hai laø, laïm phaùt coù aûnh höôûng nhö theá naøo ñoái vôùi taêng tröôûng kinh teá, tyû leä thaát nghieäp vaø caùn caân thanh toaùn? Phöông trình hoài qui xaùc ñònh möùc ñoä töông quan giöõa laïm phaùt vôùi caùc nhaân toá treân nhö theá naøo? Ba laø, coù toàn taïi moät ngöôõng laïm phaùt ôû nöôùc ta hay khoâng? Neáu coù thì ngöôõng ñoù laø bao nhieâu? Boán laø, nhöõng nguyeân nhaân chuû yeáu naøo gaây ra laïm phaùt ôû Vieät Nam thôøi gian qua? Naêm laø, caùch tính laïm phaùt ôû Vieät Nam hieän nay coù phuø hôïp vôùi ñieàu kieän kinh teá – xaõ hoäi ôû nöôùc ta nöõa hay khoâng? Neáu khoâng thì neân choïn caùch tính naøo khaùc (böôùc ñaàu ñoái chieáu vôùi caùch tính laïm phaùt cuûa moät soá nöôùc treân theá giôùi). Neáu coøn phuø hôïp thì coù phaûi ñieàu chænh gì khoâng?
7 Saùu laø, laïm phaùt ôû Vieät Nam coù chòu aûnh höôûng bôûi nhöõng bieán ñoäng kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi hay khoâng? 4. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU 4.1 Phöông phaùp luaän Do vaán ñeà laïm phaùt coù lieân quan maät thieát ñeán nhieàu vaán ñeà khaùc nhö tyû giaù, laõi suaát, taêng tröôûng kinh teá, thaát nghieäp, caùn caân thanh toaùn...thuoäc nhieàu lónh vöïc khaùc nhau nhö taøi chính nhaø nöôùc, tín duïng ngaân haøng...neân khi nghieân cöùu laïm phaùt phaûi ñaët trong moái quan heä töông hoã qua laïi giöõa caùc yeáu toá treân, giöõa caùc lónh vöïc treân. Do vaäy, phöông phaùp luaän chuû ñaïo cuûa luaän vaên laø vaän duïng pheùp duy vaät bieän chöùng. Tuy nhieân, trong phaïm vi moät luaän vaên ñeå ñôn giaûn vaán ñeà nghieân cöùu, luaän vaên chæ ñi vaøo nghieân cöùu söï taùc ñoäng cuûa laïm phaùt leân caùc yeáu toá khaùc, hoaëc taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá ñeán laïm phaùt, töùc laø nghieân cöùu söï taùc ñoäng moät chieàu, vaø trong khi nghieân cöùu yeáu toá naøo thì caùc yeáu toá khaùc ñöôïc giaû ñònh laø khoâng ñoåi theo nguyeân taéc cetribus. Tuy nhieân vaän duïng phöông phaùp nghieân cöùu nhö theá naøo ñi nöõa thì cuõng khoâng theå xa rôøi, thoaùt ly khoûi thöïc tieãn, do vaäy phaûi caên cöù vaøo tình hình thöïc tieãn kinh teá – xaõ hoäi vaø ñònh höôùng phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi Vieät Nam cuûa Ñaûng laøm kim chæ nam cho moïi vaán ñeà khi ñoù giaûi phaùp ñöa ra môùi phuø hôïp “yù Ñaûng loøng daân” do vaäy phöông phaùp luaän cuûa luaän vaên laø vaän duïng quan ñieåm ñöôøng loái cuûa Ñaûng veà chieán löôïc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi 10 naêm 2001- 2010. 4.2 Phöông phaùp Treân cô sôû caùc phöông phaùp luaän chuû ñaïo, tröôùc tieân luaän vaên ñi vaøo thu thaäp caùc soá lieäu veà laïm phaùt, taêng tröôûng kinh teá... vaø caùc soá lieäu caàn thieát khaùc
8 cho nghieân cöùu. Do vaäy, phöông phaùp nghieân cöùu cuûa luaän vaên laø phöông phaùp nghieân cöùu taïi baøn, phöông phaùp thoáng keâ, söu taàm caùc soá lieäu ñöôïc phoå bieán treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, ñaëc bieät laø töø caùc boä, ban, ngaønh. Coâng vieäc naøy tieán haønh qua 2 böôùc nhö sau: - Thoáng keâ caùc soá lieäu caàn thieát cho nghieân cöùu nhö tyû leä laïm phaùt, tyû leä thaát nghieäp, toác ñoä taêng tröôûng kinh teá...qua caùc naêm töø 1976 ñeán 6/2005 (coù theå moät soá naêm khoâng coù soá lieäu). - Tuøy vaøo muïc ñích nghieân cöùu maø trích loïc soá lieäu theo töøng giai ñoaïn khaùc nhau. Döïa treân soá lieäu thoáng keâ coù ñöôïc, luaän vaên söû duïng caùc phöông phaùp phaân tích, toång hôïp, hoài qui, ñoà thò coù söï hoã trôï cuûa maùy tính ñeå xöû lyù vaø bieåu dieãn soá lieäu coù ñöôïc theo caùc noäi dung caàn thieát. Rieâng trong phöông phaùp hoài qui taùc giaû choïn sai soá cho pheùp laø 5% (ñoä tin caäy ñaït 95% trong caùc phaân tích). Neáu phaân tích hoài qui cho keát quaû nhöng khoâng ñaûm baûo ñoä tin caäy thì keát luaän keát quaû hoài qui khoâng coù yù nghóa veà maët thoáng keâ. Cuõng trong phöông phaùp hoài qui, ñeå ñôn giaûn daõy soá phaân tích nhöng vaãn ñaûm baûo ñoä tin caäy, taùc giaû choïn soá lieäu trong voøng 10 naêm töø 1996 ñeán 6/2005 ñeå chaïy haøm hoài qui, tuy nhieân chuoãi soá lieäu coù theå môû roäng ra hoaëc thu heïp laïi trong töøng tình huoáng nghieân cöùu. Ñeå coù theå thaáy ñöôïc vaán ñeà nghieân cöùu thay ñoåi nhö theá naøo qua thôøi gian, luaän vaên söû duïng phöông phaùp so saùnh – ñoái chieáu nhaèm xem xeùt vaán ñeà trong moái töông quan, so saùnh ñoái chieáu giöõa nhöõng thôøi kyø khaùc nhau. Ngoaøi ra, ñeå moå xeû vaán ñeà nghieân cöùu moät caùch tæ mæ, luaän vaên söû duïng phöông phaùp nghieân cöùu lieân ngaønh: xem xeùt, nghieân cöùu vaán ñeà döôùi nhieàu goùc ñoä töø nhieàu ngaønh khaùc nhau. Do baûn chaát nghieân cöùu khoa hoïc bao giôø cuõng coù tính keá thöøa, neân trong
9 luaän vaên coù vaän duïng keát quaû nghieân cöùu cuûa moät soá chuyeân gia veà caùc vaán ñeà coù lieân quan. Cuoái cuøng, moät phöông phaùp khaùc khoâng keùm phaàn quan troïng laø phöông phaùp chuyeân gia: tìm hieåu vaán ñeà thoâng qua hình thöùc thu thaäp yù kieán cuûa nhöõng ngöôøi coù nhieàu kinh nghieäm (ñaëc bieät laø caùc thaày coâ giaûng vieân), am töôøng treân töøng lónh vöïc ñeå töø ñoù ruùt ra nhöõng keát luaän xaùc thöïc. 5. YÙ NGHÓA THÖÏC TIEÃN CUÛA ÑEÀ TAØI Trong boái caûnh khu vöïc vaø theá giôùi coù nhieàu baát oån do chieán tranh, xung ñoät, thieân tai ñaëc bieät laø naïn khuûng boá thì Vieät Nam trong nhöõng naêm gaàn ñaây ñöôïc xem laø ñieåm ñeán an toaøn nhaát, coù tình hình chính trò oån ñònh nhaát. Neáu nhö chuùng ta taïo ñöôïc moät söï oån ñònh nöõa veà maët kinh teá thì khaû naêng thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi laø raát lôùn, nhöng tröôùc heát laø taïo ñöôïc moät taâm lyù oån ñònh trong nöôùc, khuyeán khích moïi taàng lôùp daân cö an taâm laøm aên laâu daøi vì quoác keá daân sinh töø ñoù goùp phaàn vaøo vieäc phaùt trieån kinh teá moät caùch oån ñònh, beàn vöõng. Ñeå taïo ñöôïc moät söï oån ñònh veà kinh teá, caàn phaûi thöïc hieän nhieàu giaûi phaùp ñoàng boä treân moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng kinh teá – xaõ hoäi. Trong ñoù, moät trong nhöõng vaán ñeà quan troïng haøng ñaàu ñaët ra laø phaûi oån ñònh neàn taøi chính tieàn teä cuûa quoác gia maø noåi leân laø vaán ñeà kieåm soaùt laïm phaùt, oån ñònh giaù trò tieàn teä ñeå taêng tröôûng oån ñònh, beàn vöõng vaø coù hieäu quaû. Neáu nhö ñuùng theo loä trình ñaët ra thì cuoái naêm nay (2005), Vieät Nam seõ chính thöùc gia nhaäp toå chöùc thöông maïi quoác teá (WTO). Nhö vaäy, sau khu vöïc maäu dòch töï do Ñoâng Nam AÙ (AFTA), hieäp ñònh thöông maïi Vieät – Myõ (BTA) roài ñeán WTO, möùc ñoä hoøa nhaäp vaøo neàn kinh teá theá giôùi cuûa nöôùc ta roäng hôn bao giôø heát, maø nhö theá thì neàn kinh teá nöôùc ta cuõng phaûi gaùnh chòu nhöõng taùc ñoäng cuûa kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi ôû moät möùc ñoä cao hôn bao giôø heát. Chæ môùi coù söï leân xuoáng cuûa giaù daàu, giaù vaøng, giaù ñoâla Myõ...trong thôøi gian qua ñaõ
10 khieán cho chæ soá giaù tieâu duøng cuûa nöôùc ta cuõng dao ñoäng theo. Coù nhieàu bieán soá kinh teá vó moâ caàn thieát phaûi dao ñoäng leân xuoáng nhö moät ñieän taâm ñoà nhö tyû giaù chaúng haïn nhöng rieâng ñoái vôùi tyû leä laïm phaùt thì neáu noù thöôøng xuyeân thay ñoåi vaø dao ñoäng ôû bieân ñoä lôùn töùc laø moïi maët cuûa ñôøi soáng kinh teá – xaõ hoäi ñeàu dao ñoäng theo, tính khoâng oån ñònh gia taêng, baát oån luoân laø maàm moùng cho moïi cuoäc khuûng hoaûng töø khuûng hoaûng kinh teá cho ñeán khuûng hoaûng chính trò. Do vaäy, ñeà taøi ñi vaøo nghieân cöùu laïm phaùt vôùi mong muoán naém vöõng hôn veà dieãn bieán tình hình laïm phaùt ôû Vieät Nam thôøi gian qua vaø nhöõng nhaân toá taùc ñoäng tôùi laïm phaùt ñeå töø ñoù kieåm soaùt laïm phaùt toát hôn goùp phaàn taïo neân moät söï oån ñònh veà kinh teá, cuøng vôùi söï oån ñònh chính trò giuùp chuùng ta thöïc hieän thaéng lôïi caùc muïc tieâu maø Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ñaët ra. Vôùi nhöõng muïc ñích nhö treân, ñeà taøi mang yù nghóa thieát thöïc ñoái vôùi coâng cuoäc phaùt trieån kinh teá hieän nay. Toaøn boä noäi dung cuûa ñeà taøi ñöôïc theå hieän trong 3 chöông: - Chöông I: Nhöõng vaán ñeà lyù luaän veà laïm phaùt. - Chöông II: Tình hình laïm phaùt ôû Vieät Nam trong nhöõng naêm vöøa qua. - Chöông III: Kieåm soaùt laïm phaùt goùp phaàn oån ñònh kinh teá vó moâ Vieät Nam giai ñoaïn 2006 – 2010.
11 NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ LYÙ LUAÄN VEÀ LAÏM PHAÙT 1.1. CAÙC QUAN ÑIEÅM VEÀ LAÏM PHAÙT – ÑO LÖÔØNG LAÏM PHAÙT 1.1.1 Caùc quan ñieåm veà laïm phaùt Cho ñeán thôøi ñieåm naøy, nhieàu nhaø kinh teá hoïc ñaõ ñöa ra caùc khaùi nieäm veà laïm phaùt, song chuùng ta vaãn chöa coù ñöôïc moät khaùi nieäm thoáng nhaát veà laïm phaùt. Coù ngöôøi tieáp caän laïm phaùt theo nhöõng nguyeân nhaân cuûa noù, coù ngöôøi tieáp caän laïm phaùt theo höôùng taäp trung vaøo nhöõng aûnh höôûng cuûa laïm phaùt. Coù theå keå ra moät soá quan ñieåm nhìn nhaän vaø ñònh nghóa laïm phaùt raát khaùc nhau nhö sau: Thöù nhaát, laïm phaùt laø söï taêng leân lieân tuïc cuûa giaù caû. Theo quan ñieåm naøy thì khoâng keå giaù caû taêng leân do nguyeân nhaân naøo ñeàu laø laïm phaùt. Thöù hai, laïm phaùt laø vieäc phaùt haønh tieàn giaáy vöôït quaù möùc ñaûm baûo vì vaäy gaây ra söï maát giaù cuûa tieàn giaáy laøm cho giaù caû haøng hoùa bò ñaåy leân cao. Thöù ba, laïm phaùt laø söï maát caân ñoái nghieâm troïng giöõa tieàn vaø haøng trong neàn kinh teá, söï maát caân ñoái vôùi tieàn lôùn hôn haøng khieán cho giaù caû taêng leân ôû moïi luùc moïi nôi. Nhö vaäy khoù coù theå ñi ñeán thoáng nhaát trong vieäc nhìn nhaän laïm phaùt. Tuy nhieân duø khaùc nhau veà quan ñieåm nhìn nhaän, nhöng chuùng ta thaáy caùc quan ñieåm ñeàu ñeà caäp ñeán moät khía caïnh ñoù laø söï taêng leân cuûa giaù caû. Söï taêng leân cuûa giaù caû laø moät trong nhöõng bieåu hieän cô baûn cuûa laïm phaùt. Do vaäy, hieän nay gaàn nhö caùc nhaø kinh teá khi xem xeùt laïm phaùt chuû yeáu thieân veà nhöõng bieåu hieän cuûa laïm phaùt, hoï xem laïm phaùt laø hieän töôïng möùc giaù caû chung taêng leân. Söï taêng giaù naøy dieãn ra vôùi toác ñoä cao vaø keùo daøi. 1.1.2 Ño löôøng laïm phaùt Töø quan ñieåm treân, ñeå ño löôøng laïm phaùt töùc laø ño löôøng söï thay ñoåi cuûa
12 möùc giaù caû chung (bình quaân), caùc nhaø kinh teá thöôøng söû duïng caùc chæ soá giaù. Coù nhieàu chæ soá giaù ñöôïc söû duïng tuy nhieân chæ soá ñöôïc söû duïng thoâng duïng nhaát ñoù laø chæ soá giaù tieâu duøng (CPI – Consumer Price Index). CPI ño löôøng möùc giaù bình quaân cuûa moät nhoùm haøng hoùa vaø dòch vuï caàn cho tieâu duøng cuûa caùc hoä gia ñình (ñöôïc löïa choïn) cuûa moät giai ñoaïn nhö tyû leä phaàn traêm cuûa möùc giaù giai ñoaïn tröôùc ñöôïc goïi laø naêm goác. Ñeå tính chæ soá giaù bình quaân, ngöôøi ta thöôøng choïn moät roå goàm nhieàu nhoùm haøng hoùa vaø dòch vuï tieâu duøng tieâu bieåu vaø xaùc ñònh tyû troïng cuûa töøng nhoùm haøng hoùa dòch vuï trong roå tuøy vaøo möùc ñoä quan troïng cuûa töøng nhoùm haøng trong toång chi tieâu ñeå laøm cô sôû tính chæ soá giaù bình quaân. Vaøo ñaàu kyø tính CPI, caùc soá lieäu veà giaù caû caùc haøng hoùa, dòch vuï caàn thieát ñöôïc thu thaäp. CPI sau ñoù seõ ñöôïc tính baèng caùch so saùnh giaù trò hieän taïi vaø giaù trò goác cuûa roå haøng hoùa, dòch vuï ñöôïc löïa choïn. Treân cô sôû xaùc ñònh ñöôïc chæ soá giaù tieâu duøng bình quaân, tyû leä laïm phaùt phaûn aùnh söï thay ñoåi möùc giaù bình quaân cuûa giai ñoaïn naøy so vôùi giai ñoaïn tröôùc ñöôïc tính theo coâng thöùc sau: Möùc giaù hieän taïi – Möùc giaù naêm tröôùc Tyû leä laïm phaùt = x 100% Möùc giaù naêm tröôùc Nhö vaäy, chuùng ta taïm thoáng nhaát raèng laïm phaùt laø söï taêng leân (lieân tuïc) cuûa giaù caû vaø ñöôïc tính baèng tyû leä phaàn traêm. Tuøy vaøo söï taêng leân cuûa möùc giaù caû maø caùc nhaø kinh teá chia laïm phaùt thaønh nhieàu caáp ñoä khaùc nhau. 1.2. CAÙC LOAÏI LAÏM PHAÙT Caên cöù vaøo toác ñoä laïm phaùt, laïm phaùt ñöôïc chia thaønh 3 loaïi nhö sau: - Laïm phaùt vöøa phaûi - Laïm phaùt cao - Sieâu laïm phaùt
13 1.2.1 Laïm phaùt vöøa phaûi (Reasonable Inflation) Laïm phaùt vöøa phaûi laø laïm phaùt ôû möùc 1 con soá nguyeân (tyû leä taêng giaù caû haøng hoùa trong khoaûng 10% trôû laïi). ÔÛ möùc ñoä laïm phaùt vöøa phaûi, giaù caû taêng chaäm dao ñoäng xung quanh möùc taêng tieàn löông, trong ñieàu kieän nhö theá giaù trò tieàn teä khoâng bieán ñoäng nhieàu taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho kinh teá phaùt trieån. Khi giaù caû taêng vöôït ra khoûi möùc ñoä hôïp lyù treân, ngöôøi ta noùi laïm phaùt ñang böôùc vaøo giai ñoaïn taêng cao. 1.2.2 Laïm phaùt cao Laïm phaùt cao laø laïm phaùt ôû möùc ñoä 2 con soá (döôùi 100% naêm). Ngöôøi ta coøn goïi laïm phaùt loaïi naøy laø laïm phaùt phi maõ ñeå cho thaáy möùc ñoä taêng cuûa giaù caû haøng hoùa luùc naøy cuõng gioáng nhö “moät con ngöïa baát kham ñang tung voù ñeå chaïy”. Khi laïm phaùt phi maõ xaûy ra, saûn xuaát bò ñình treä, neàn taøi chính bò phaù hoaïi, vaø neáu khoâng coù bieän phaùp thích hôïp ñeå “ghìm chaân chuù ngöïa” thì neàn kinh teá seõ deã daøng rôi vaøo tình traïng sieâu laïm phaùt. 1.2.3 Sieâu laïm phaùt (Hyperinflation) Sieâu laïm phaùt laø laïm phaùt xaûy ra ôû möùc ñoä lôùn hôn laïm phaùt phi maõ. Sieâu laïm phaùt thöôøng xaûy ra do caùc bieán coá lôùn daãn ñeán ñaûo loän traät töï xaõ hoäi nhö chieán tranh, khuûng hoaûng chính trò. Khi nhöõng bieán coá lôùn xaûy ra, söï thaâm huït ngaân saùch khieán chính phuû phaûi phaùt haønh tieàn giaáy ñeå buø ñaép daãn ñeán sieâu laïm phaùt. Sieâu laïm phaùt coù söùc phaù huûy toaøn boä hoaït ñoäng kinh teá vaø neàn kinh teá bò suy thoaùi nghieâm troïng. Coù theå ví sieâu laïm phaùt nhö côn soùng thaàn trong kinh teá. Nhö vaäy, phaân loaïi laïm phaùt theo möùc ñoä ñeå coù nhöõng bieän phaùp “ñieàu trò” thích hôïp song bieän phaùp “phoøng choáng” hay “chöõa trò” cuõng coøn phaûi caên cöù vaøo nguyeân nhaân gaây “beänh”. 1.3. NGUYEÂN NHAÂN GAÂY RA LAÏM PHAÙT Coù nhieàu nguyeân nhaân gaây ra laïm phaùt, song nguyeân nhaân tröïc tieáp cuûa baát
14 kyø cuoäc laïm phaùt naøo cuõng xuaát phaùt töø caùc lyù do ñaåy toång caàu taêng quaù möùc (laïm phaùt do caàu keùo) hoaëc toång cung giaûm do chi phí taêng leân (laïm phaùt chi phí ñaåy). 1.3.1 Laïm phaùt caàu keùo (Demand Pull Inflaton) Laïm phaùt caàu keùo hay laïm phaùt nhu caàu laø laïm phaùt xaûy ra do toång caàu taêng vöôït quaù möùc cung haøng hoùa cuûa xaõ hoäi daãn ñeán aùp löïc laøm taêng giaù caû. Khi nghieân cöùu veà laïm phaùt, Bentet Hanxen 1 ñaõ vieát “Bôûi vì nhu caàu quaù möùc coù theå coi laø nguyeân nhaân cuûa laïm phaùt cho neân chuùng ta coù theå coâng nhaän raèng laïm phaùt, ñoù laø tình huoáng ôû ñoù toàn taïi caàu quaù möùc roäng khaép ñoái vôùi nhieàu maët haøng treân thò tröôøng”. Vaäy nguyeân nhaân naøo laøm cho toång caàu taêng leân. Coù theå chæ ra moät soá nguyeân nhaân cô baûn nhö sau: − Chi tieâu cuûa chính phuû taêng leân. − Thaâm huït ngaân saùch keùo daøi vaø ñöôïc ñaøi thoï baèng caùch vay möôïn ôû trong nöôùc, ngoaøi nöôùc hoaëc NHTÖ. − Chi tieâu duøng cuûa caùc hoä gia ñình taêng leân do möùc thu nhaäp taêng hoaëc laõi suaát giaûm. − Taâm lyù thích tieâu duøng hay tieát kieäm cuûa daân chuùng ñöa ñeán söï gia taêng toác ñoä löu thoâng tieàn teä. Neáu daân chuùng coù khuynh höôùng thích tieâu duøng, toác ñoä löu thoâng tieàn teä gia taêng. − Ñaàu tö cuûa caùc doanh nghieäp taêng leân do döï ñoaùn veà trieån voïng phaùt trieån kinh teá trong nöôùc vaø caû ngoaøi nöôùc hay do laõi suaát giaûm. − Do chính saùch tieàn teä môû roäng taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp, ngöôøi daân deã tieáp caän nguoàn voán, coù theå vay deã daøng hôn, vay nhieàu hôn daãn 1 Nhaø kinh teá hoïc Thuïy Ñieån.
15 ñeán nhu caàu chi tieâu nhieàu hôn. − Caùc yeáu toá lieân quan ñeán nhu caàu nöôùc ngoaøi nhö tyû giaù hoái ñoaùi, möùc thu nhaäp cuûa cö daân nöôùc ngoaøi…laøm gia taêng nhu caàu haøng hoùa xuaát khaåu keùo theo toång caàu gia taêng. Trong caùc phaân tích ôû treân, toång caàu taêng gaây aùp löïc taêng giaù, laøm xaûy ra tình traïng laïm phaùt trong ngaén haïn. Song neáu neàn kinh teá chöa ñaït ñöôïc möùc saûn löôïng tieàm naêng thì vieäc taêng toång caàu trong tröôøng hôïp naøy trôû thaønh moät chính saùch laïm phaùt coù hieäu quaû ñeå thuùc ñaåy saûn xuaát xaõ hoäi laøm cho kinh teá taêng tröôûng, khi ñoù ñöôøng toång cung cuõng seõ dòch chuyeån xuoáng phía döôùi, saûn löôïng cuûa neàn kinh teá taêng leân. Ngöôïc laïi vôùi laïm phaùt do nguyeân nhaân töø phía caàu laø laïm phaùt do nguyeân nhaân töø phía cung, goïi laø laïm phaùt chi phí ñaåy. 1.3.2 Laïm phaùt chi phí ñaåy (Cost Push Inflation) Trong hoaøn caûnh saûn xuaát khoâng taêng hoaëc taêng ít trong khi chi phí taêng leân (chi phí saûn xuaát taêng vöôït quaù möùc taêng cuûa naêng suaát lao ñoäng) thì seõ sinh ra laïm chi phí ñaåy. Chi phí saûn xuaát taêng leân taïo aùp löïc “ñaåy” giaù baùn saûn phaåm taêng leân hay coù theå laøm giaûm möùc cung öùng haøng hoùa cuûa xaõ hoäi. Chi phí taêng leân coù theå xuaát phaùt töø nhöõng nguyeân nhaân sau: − Möùc taêng tieàn löông vöôït quaù möùc taêng naêng suaát lao ñoäng: caùc doanh nghieäp trong neàn kinh teá thò tröôøng thöôøng phaûi chòu raát nhieàu aùp löïc veà vaán ñeà löông boång. Trong ngaén haïn chi phí nhaân coâng oån ñònh do bò haïn cheá bôûi hôïp ñoàng lao ñoäng nhöng trong daøi haïn do aùp löïc cuûa coâng ñoaøn, do thueá thu nhaäp vaø caùc yeáu toá khaùc laøm cho nhaân vieân taïo söùc eùp naâng giaù tieàn löông leân. − Do giaù nhaäp khaåu taêng leân taùc ñoäng tröïc tieáp tôùi giaù caû trong nöôùc (neáu laø haøng tieâu duøng tröïc tieáp) hoaëc taùc ñoäng giaùn tieáp thoâng qua vieäc laøm taêng chi phí saûn xuaát (neáu laø ñaàu vaøo cuûa quaù trình saûn xuaát). Giaù haøng nhaäp khaåu taêng
16 leân coù theå do laïm phaùt cuûa nöôùc ngoaøi cao hay do ñoàng noäi teä bò maát giaù so vôùi ñoàng tieàn cuûa nhöõng nöôùc coù quan heä maäu dòch…. − Do thueá suaát taêng leân laøm aûnh höôûng tôùi möùc sinh lôøi cuûa nhaø ñaàu tö do vaäy giaù caû taêng leân ñeå duy trì möùc sinh lôøi mong muoán. Nhö vaäy, moät laàn nöõa khi phaân tích veà laïm phaùt caàu keùo vaø laïm phaùt chi phí ñaåy ñeàu cho thaáy khi laïm phaùt xaûy ra seõ laøm cho giaù caû haøng hoaù taêng leân. Trong khi phaân tích veà caùc loaïi laïm phaùt, nguyeân nhaân cuûa laïm phaùt, caùc nhaø kinh teá thöøa nhaän raèng khoâng phaûi laïm phaùt luùc naøo cuõng gaây ra haäu quaû xaáu ñoái vôùi neàn kinh teá xaõ hoäi. Laïm phaùt taùc ñoäng tích cöïc hay tieâu cöïc ñeán neàn kinh teá phuï thuoäc vaøo möùc ñoä nghieâm troïng cuûa noù, song nhìn chung khi laïm phaùt xaûy ra noù thöôøng ñeå laïi, khoâng nhieàu thì ít, nhöõng haäu quaû cho neàn kinh teá. 1.4. HAÄU QUAÛ CUÛA LAÏM PHAÙT Khi laïm phaùt xaûy ra ngoaøi döï tính, noù taïo neân söï bieán ñoäng baát thöôøng veà giaù trò tieàn teä vaø laøm sai leäch toaøn boä thöôùc ño caùc quan heä giaù trò, aûnh höôûng ñeán moïi hoaït ñoäng kinh teá xaõ hoäi. Coù theå keå ra moät soá haäu quaû cuûa laïm phaùt nhö sau: Moät laø, laïm phaùt kìm haõm taêng tröôûng kinh teá, aûnh höôûng ñeán moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng kinh teá xaõ hoäi. Laïm phaùt laøm cho thu nhaäp thöïc cuûa ngöôøi lao ñoäng bò giaûm suùt, coù theå keùo theo caùc cuoäc ñình coâng ñoøi taêng löông vôùi qui moâ lôùn, daøi ngaøy laøm ngöøng treä söï taêng tröôûng kinh teá. Laïm phaùt coøn laøm cho laõi suaát danh nghóa taêng leân bôûi tyû leä laïm phaùt döï tính taêng leân, neáu laïm phaùt döï tính khoâng phuø hôïp vôùi laïm phaùt thöïc teá noù seõ laøm aûnh höôûng ñeán möùc laõi suaát thöïc. Keát quaû laø aûnh höôûng ñeán tieát kieäm vaø ñaàu tö, cuoái cuøng laø aûnh höôûng ñeán möùc taêng tröôûng kinh teá. Trong lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh, do laïm phaùt, giaù caû vaät tö haøng hoaù,
17 nguyeân lieäu taêng, laøm cho vieäc saûn xuaát kinh doanh vaø keát quaû cuoái cuøng ngaøy caøng giaûm suùt vaø khoâng chính xaùc, caùc ngaønh saûn xuaát kinh doanh bò laïm phaùt laøm cho ñieâu ñöùng. Trong lónh vöïc ñaàu tö, söï bieán ñoäng baát thöôøng cuûa laïm phaùt gaây khoù khaên cho vieäc xaùc ñònh möùc sinh lôøi chính xaùc cuûa caùc khoaûn ñaàu tö, khieán cho caùc nhaø ñaàu tö ngaàn ngaïi khi tieán haønh ñaàu tö, nhaát laø ñaàu tö vaøo caùc döï aùn daøi haïn, laøm aûnh höôûng ñeán söï taêng tröôûng kinh teá. Trong lónh vöïc löu thoâng phaân phoái, giaù caû haøng hoùa taêng ñaõ gaây neân tình traïng ñaàu cô tích tröõ haøng hoùa vì theá laøm maát caân ñoái giaû taïo quan heä cung caàu laøm cho lónh vöïc löu thoâng bò roái loaïn. Hai laø, laïm phaùt laøm phaân phoái laïi thu nhaäp quoác daân vaø cuûa caûi xaõ hoäi Khi laïm phaùt taêng leân, toång thu nhaäp danh nghóa taêng leân, nhöng trong ñoù chöùa ñöïng söï phaân phoái laïi giöõa caùc nhoùm daân cö vôùi nhau; giöõa giôùi chuû vaø ngöôøi laøm coâng, giöõa ngöôøi cho vay vaø ngöôøi ñi vay, giöõa Chính phuû vaø ngöôøi ñoùng thueá. Trong lónh vöïc taøi chính nhaø nöôùc, tuy luùc ñaàu laïm phaùt mang laïi thu nhaäp cho ngaân saùch nhaø nöôùc qua cô cheá phaân phoái laïi toång saûn phaåm vaø thu nhaäp quoác daân, nhöng do aûnh höôûng naëng neà cuûa laïm phaùt maø nhöõng nguoàn thu cuûa ngaân saùch nhaø nöôùc maø chuû yeáu laø thueá ngaøy caøng bò giaûm. Ba laø, laïm phaùt laøm roái loaïn heä thoáng tieàn teä Trong lónh vöïc tieàn teä tín duïng, laïm phaùt laøm cho söùc mua ñoàng tieàn giaûm, löu thoâng tieàn teä dieãn bieán khaùc thöôøng, toác ñoä löu thoâng cuûa tieàn teä taêng leân moät caùch ñoät bieán caøng laøm cho söùc mua cuûa ñoàng tieàn giaûm xuoáng nhanh choùng hôn. Hoaït ñoäng cuûa heä thoáng tín duïng ngaân haøng rôi vaøo tình traïng khuûng hoaûng, do nguoàn tieàn göûi trong xaõ hoäi bò suït giaûm nhanh choùng, nhieàu ngaân haøng bò phaù saûn do maát khaû naêng thanh toaùn vaø thua loã trong kinh doanh. Tình hình ñoù laøm
18 cho heä thoáng tieàn teä bò roái loaïn vaø khoâng kieåm soaùt noåi. Boán laø, laïm phaùt laøm xaáu ñi tình traïng cuûa caùn caân thanh toaùn quoác teá Neáu tyû leä laïm phaùt trong nöôùc cao hôn tyû leä laïm phaùt nöôùc ngoaøi (coù quan heä maäu dòch) thì giaù caû haøng hoùa trong nöôùc trôû neân maéc hôn so vôùi giaù caû haøng hoaù nöôùc ngoaøi, do ñoù laøm giaûm xuaát khaåu, taêng nhaäp khaåu, laøm xaáu ñi tình traïng cuûa taøi khoaûn vaõng lai. Tyû leä laïm phaùt cao cuøng vôùi boäi chi taøi khoaûn vaõng lai coù theå taïo neân taâm lyù troâng ñôïi moät söï giaûm giaù cuûa ñoàng noäi teä so vôùi ngoaïi teä taïo neân aùp löïc taêng tyû giaù, tyû giaù taêng caøng ñaåy möùc giaù caû chung taêng leân. Naêm laø, laïm phaùt laøm gia taêng tyû leä thaát nghieäp Möùc giaù chung taêng leân coù theå gaây neân söï giaûm suùt cuûa toång caàu vaø coâng aên vieäc laøm, do ñoù gia taêng tyû leä thaát nghieäp Nhö vaäy, coù theå thaáy ngoaïi tröø tröôøng hôïp laïm phaùt vöøa phaûi coøn coù taùc ñoäng tích cöïc ñeán neàn kinh teá coøn laïi noùi chung laïm phaùt ñeàu gaây aûnh höôûng xaáu ñeán quaù trình phaùt trieån cuûa neàn kinh teá xaõ hoäi. Vì vaäy, vieäc tìm ra giaûi phaùp thích hôïp ñeå kieàm cheá laïm phaùt laø moät vaán ñeà caàn thieát. 1.5. CAÙC NHOÙM GIAÛI PHAÙP KIEÀM CHEÁ LAÏM PHAÙT ÔÛ CAÙC NÖÔÙC Vieäc ñöa ra caùc giaûi phaùp choáng laïm phaùt thöôøng xuaát phaùt töø söï phaân tích ñuùng ñaén nguyeân nhaân gaây neân laïm phaùt, bao goàm nguyeân nhaân saâu xa vaø nguyeân nhaân tröïc tieáp. Ñeå giaûi quyeát caùc nguyeân nhaân saâu xa caàn phaûi coù thôøi gian vaø ñi keøm vôùi caùc cuoäc caûi caùch lôùn. Coøn nguyeân nhaân tröïc tieáp cuûa baát kyø cuoäc laïm phaùt naøo cuõng xuaát phaùt töø caùc lyù do ñaåy toång caàu taêng quaù möùc hoaëc toång cung giaûm do chi phí taêng leân. Thoâng thöôøng ñeå taùc ñoäng vaøo caùc nguyeân nhaân tröïc tieáp cuûa laïm phaùt vaø kieàm cheá laïm phaùt ôû tyû leä mong muoán, chính phuû caùc nöôùc söû duïng moät heä thoáng caùc giaûi phaùp taùc ñoäng vaøo toång caàu hoaëc toång cung nhaèm laøm giaûm söï gia taêng cuûa toång caàu hoaëc khaéc phuïc caùc nguyeân nhaân laøm gia taêng chi phí.
19 1.5.1 Nhoùm giaûi phaùp taùc ñoäng vaøo toång caàu Veà phía chính phuû: chính phuû caùc nöôùc coù laïm phaùt thöôøng tìm caùch ngaên chaën caùc nguyeân nhaân daãn ñeán gia taêng khoái tieàn, ñoàng thôøi taêng thu cho ngaân saùch nhaèm ruùt ngaén caùch bieät giöõa thu vaø chi daàn daàn tieán ñeán caân baèng thu chi ngaân saùch. Veà phía NHTÖ: NHTÖ caùc nöôùc thoâng qua vieäc quaûn lyù vaø söû duïng caùc coâng cuï cuûa chính saùch tieàn teä ñeå taùc ñoäng tröïc tieáp laøm giaûm khoái tieàn trong löu thoâng, töùc laø thöïc hieän moät chính saùch tieàn teä thaét chaët vöøa thu huùt bôùt tieàn töø löu thoâng vöøa haïn cheá cung öùng tieàn ra löu thoâng. 1.5.2 Nhoùm giaûi phaùp taùc ñoäng vaøo cung Veà giaûi phaùp haïn cheá söï gia taêng cuûa chi phí: giaûi phaùp cô baûn laø taùc ñoäng vaøo moái quan heä giöõa möùc taêng tieàn löông vaø möùc taêng cuûa naêng suaát lao ñoäng xaõ hoäi. Neáu thaønh coâng, giaûi phaùp naøy seõ haïn cheá nhöõng ñoøi hoûi taêng tieàn löông baát hôïp lyù daãn ñeán voøng luaån quaån löông – tieàn – giaù. Ñi keøm vôùi cô cheá tieàn löông, caùc nöôùc tieán haønh chính saùch kieåm soaùt giaù caû nhaèm haïn cheá söï bieán ñoäng cuûa tieàn löông thöïc teá, traùnh rôi vaøo voøng xoaùy laïm phaùt löông – giaù – tieàn. Veà giaûi phaùp nhaèm môû roäng khaû naêng cung öùng haøng hoùa: nhaèm chaën ñöùng nhanh choùng vaø hieäu quaû côn soát giaù caû vì khan hieám haøng hoaù, caùc nöôùc thöôøng cho nhaäp khaåu caùc maët haøng ñang thieáu vaø leân giaù. Tuy nhieân giaûi phaùp naøy chöùa ñöïng nguy cô tieàm taøng nhö laøm caïn kieät döï tröõ ngoaïi hoái, taïo thoùi quen tieâu duøng haøng ngoaïi, laøm suy giaûm söùc saûn xuaát trong nöôùc. Do vaäy veà laâu daøi caùc quoác gia bò laïm phaùt ñeàu tìm caùch gia taêng khaû naêng saûn xuaát haøng hoaù trong nöôùc. Ngoaøi hai nhoùm bieän phaùp taùc ñoäng vaøo cung caàu nhö ôû treân caùc nöôùc coøn