Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng đầu tư phát triển của nhà nước qua hệ thống Quỹ hỗ trợ phát triển

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:113

Thêm vào BST

Báo xấu

11
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu nhằm tập hợp và hệ thống một số vấn đề lý luận về tín dụng ĐTPT của nhà nước qua việc quản lý và điều hành của Quỹ HTPT; phân tích và đánh giá thực trạng tình hình hoạt động vốn tín dụng ĐTPT của nhà nước qua hệ thống Quỹ HTPT... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng đầu tư phát triển của nhà nước qua hệ thống Quỹ hỗ trợ phát triển

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM HOÀNG THÁI CƯỜNG MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN CỦA NHÀ NƯỚC QUA HỆ THỐNG QUỸ HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP.Hồ Chí Minh, năm 2006
1 Môc lôc Trang Môc lôc Danh môc c¸c ký hiÖu, ch÷ viÕt t¾t Lêi më ®Çu 1 Ch−¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc 4 1.Chøc n¨ng vμ vai trß cña tÝn dông. 4 1.1Kh¸i niÖm vÒ TÝn dông 4 1.2.B¶n chÊt cña tÝn dông 6 1.3Chøc n¨ng cña tÝn dông 6 1.4.Vai trß cña tÝn dông 7 1.5.C¸c h×nh thøc tÝn dông 8 1.5.1 TÝn dông th−¬ng m¹i 8 1.5.2 TÝn dông ng©n hμng 9 1.5.3. TÝn dông quèc tÕ 10 1.5.4. TÝn dông nhμ n−íc 10 2.TÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña nhμ n−íc 11 2.1. Kh¸i niÖm 11 2.2.Sù cÇn thiÕt cña TÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc 12 2.3.Vai trß cña tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc 14 2.4. §Æc ®iÓm cña tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc 18 2.5. Ph©n biÖt tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc víi c¸c 19 h×nh thøc tÝn dông kh¸c 2.6.Mét sè néi dung chÝnh trong c¬ chÕ chÝnh s¸ch tÝn dông §TPT ña Nhμ n−íc 20 2.6.1 Môc ®Ých cu¶ tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc 25 2.6.2 Nguyªn t¾c tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc 20 20
2 2.6.3 Nguån vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc 21 2.6.4 C¸c h×nh thøc tÝn dông §TPT 21 2.7.C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc 27 2.7.1 C¸c nh©n tè vÒ m«i tr−êng chÝnh trÞ 27 2.7.2C¸c nh©n tè vÒ qu¶n lý tæ chøc ®iÒu hμnh 28 2.7.3. C¸c nh©n tè vÒ phÝa tæ chøc kinh tÕ 29 2.8.HiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc qua Quü HTPT 29 2.8.1. Tæ chøc bé m¸y vμ c¸c ho¹t ®éng cña Quü HTPT 29 2.8.2. Quan ®iÓm vÒ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT 30 2.8.3. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông 31 §TPT cña Nhμ n−íc qua hÖ thèng Quü HTPT 33 2.8.4. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông cña Quü HTPT. 35 2.8.5. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Quü HTPT 39 3.Kinh nghiÖm vÒ ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn ë mét sè n−íc trong khu vùc vμ trªn thÕ giíi. 39 3.1. Ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc ë Hμn Quèc 41 3.2. Ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc ë Trung Quèc 41 3.3. Ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc ë §μi Loan Ch−¬ng 2:thùc tr¹ng vμ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông ®TPT 44 cña nhμ n−íc qua Quü HTPT tõ n¨m 2003 ®Õn 2005. 1.Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc t¹i Quü HTPT 44 1.1. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y vμ nhiÖm vô cña Quü HTPT 44 1.2. T×nh h×nh thùc hiÖn vèn tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc qua Quü 46 HTPT trong thêi gian tõ n¨m 2003-2005. 54 2.§¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc qua hÖ thèng Quü 54 HTPT 64 2.1.Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc.
3 2.2. C¸c h¹n chÕ vμ nguyªn nh©n cña ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc Ch−¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng 79 tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc qua hÖ thèng Quü HTPT 1. Quan ®iÓm vμ môc tiªu n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña 79 Nhμ n−íc qua Quü HTPT ë n−íc ta. 1.1. Quan ®iÓm vÒ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña 79 Nhμ n−íc qua Quü HTPT ë n−íc ta. 1.2. C¸c môc tiªu ho¹t ®éng cña Quü HTPT nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ 80 ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc. 2.Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông §TPT cña 81 Nhμ n−íc qua Quü HTPT ë n−íc ta. 81 2.1. C¸c c¬ së khoa häc cña gi¶i ph¸p 2.2. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông 84 §TPT cña Nhμ n−íc qua Quü HTPT. 3. KiÕn nghÞ 101 3.1. KiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ 102 3.2.KiÕn nghÞ víi c¸c Bé, ngμnh, ®Þa ph−¬ng 112 KÕt luËn 115 Danh môc tμi liÖu tham kh¶o 116
4 Danh môc c¸c ký hiÖu, ch÷ viÕt t¾t trong luËn v¨n HTPT Hç trî ph¸t triÓn Quü TW C¬ quan Quü Trung−¬ng §TPT §Çu t− ph¸t triÓn LSS§T l·i suÊt sau ®Çu t− Nguån vèn ODA Nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc cña c¸c n−íc NSNN Ng©n s¸ch Nhμ n−íc HTXK Hç trî xuÊt khÈu HTLSS§T Hç trî l·i suÊt sau ®Çu t− UBND Uû ban Nh©n d©n NN Nhμ n−íc
5 Lêi më ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tμi Vèn lμ mét yÕu tè rÊt quan träng trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, do ®ã huy ®éng, khai th¸c vμ sö dông tèi ®a vμ cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn trong vμ ngoμi n−íc cho ®Çu t− ph¸t triÓn (®Æc biÖt lμ ë nh÷ng n−íc ®ang ph¸t triÓn), lμ mét yÕu tè cùc kú quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña mét ®Êt n−íc. Tèc ®é t¨ng tr−ëng vμ ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n−íc phô thuéc trùc tiÕp vμ phÇn lín vμo kh¶ n¨ng thu hót vμ sö dông vèn ®Çu t− toμn x· héi, trong ®ã cã nguån vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc lμ mét bé phËn kh«ng kÐm phÇn quan träng. TÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc lμ 1 kªnh hç trî vèn cho c¸c dù ¸n ®Çu t− ph¸t triÓn cña c¸c thμnh phÇn kinh tÕ thuéc c¸c ngμnh, lÜnh vùc, c¸c vïng khã kh¨n vμ ®Æc biÖt khã kh¨n cÇn ®−îc khuyÕn khÝch ®Çu t− vμ c¸c ch−¬ng tr×nh kinh tÕ lín quan träng cña Nhμ n−íc cã t¸c dông vμo viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h−íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vμ gãp phÇn quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n−íc. Quü Hç trî ph¸t triÓn lμ mét tæ chøc tμi chÝnh Nhμ n−íc ®−îc thμnh lËp theo NghÞ ®Þnh sè 50 /1999/N§-CP ngμy 8/7/1999 cña ChÝnh phñ ®Ó chØ ®¹o qu¶n lý vμ ®iÒu hμnh vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña nhμ n−íc vèn tÝn dông Hç trî xuÊt khÈu vμ thùc hiÖn mét sè nhiÖm vô kh¸c do ChÝnh phñ giao, ho¹t ®éng kh«ng v× môc ®Ých lîi nhuËn vμ b¾t ®Çu ®i vμo ho¹t ®éng tõ ngμy 01/01/2000. KÓ tõ khi thμnh lËp ®Õn nay, Quü Hç trî ph¸t triÓn ®· qu¶n lý vμ ®iÒu hμnh tèt vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc, cã nh÷ng ®ãng gãp nhÊt ®Þnh trong viÖc thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vμ ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®Çu t−; tiÕp tôc ®æi míi, lμnh m¹nh ho¸ hÖ thèng tμi chÝnh tiÒn tÖ, t¨ng tr−ëng kinh tÕ bÒn v÷ng cña ®Êt n−íc. Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®−îc, ho¹t ®éng cña Quü Hç trî ph¸t triÓn th«ng qua viÖc qu¶n lý vμ ®iÒu hμnh vèn tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc còng ®· béc lé mét sè h¹n chÕ. XuÊt ph¸t tõ ®ßi hái kh¸ch quan ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ vèn tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc vμ vai trß cña Quü Hç trî ph¸t triÓn trong sù nghiÖp c«ng
6 nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc, t«i lùa chän ®Ò tμi: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc qua hÖ thèng Quü Hç trî ph¸t triÓn . 2. Môc tiªu vμ giíi h¹n cña ®Ò tμi. a/ Môc tiªu cña ®Ò tμi: - TËp hîp vμ hÖ thèng mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc qua viÖc qu¶n lý vμ ®iÒu hμnh cña Quü HTPT. - Ph©n tÝch vμ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng t×nh h×nh ho¹t ®éng vèn tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc qua hÖ thèng Quü HTPT. - Trªn c¬ së ®ã vμ xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm kinh tÕ – x· héi cña ViÖt Nam, ®Þnh h−íng môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ cña §¶ng vμ cña ChÝnh phñ ®Ó ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng vèn tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc qua hÖ thèng Quü HTPT ë n−íc ta hiÖn nay. b/ Giíi h¹n cña ®Ò tμi: Quü HTPT ®−îc ChÝnh phñ giao nhiÖm vô chØ ®¹o qu¶n lý vμ ®iÒu hμnh nhiÒu lo¹i vèn tμi trî cho lÜnh vùc ®Çu t− ph¸t triÓn nh−: Vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña nhμ n−íc, vèn tÝn dông ODA, vèn tÝn dông HTXK, vèn nhËn ñy th¸c cho vay. Trong ph¹m vi ®Ò tμi nμy chØ tËp trung nghiªn cøu vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng vèn tÝn dông §TPT cña nhμ n−íc trong 3 n¨m tõ n¨m 2003 ®Õn hÕt n¨m 2005. 3. C¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nguyªn lý chung, ®Ò tμi ®−îc sö dông tæng hîp c¸c ph−¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng, duy vËt lÞch sö lμm ph−¬ng ph¸p luËn phôc vô cho viÖc nghiªn cøu, c¸c ph−¬ng ph¸p th«ng kª, ph©n tÝch, hÖ thèng, so s¸nh ®−îc sö dông ®Ó nghiªn cøu. Trong nghiªn cøu cã sù kÕt hîp gi÷a lý luËn víi thùc tiÔn cã sù tham kh¶o kinh nghiÖm cña mét sè n−íc trong khu vùc vμ trªn thÕ giíi nh− Trung Quèc, Hμn Quèc vμ dùa vμo kinh nghiÖm cña b¶n th©n tiÕp thu ®−îc qua viÖc ®iÒu hμnh thùc tÕ, tõ c¸c tμi liÖu, c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vμ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ®Ò tμi. 4. KÕt cÊu néi dung cña luËn v¨n.
7 Tªn luËn v¨n: “ Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc qua hÖ thèng Quü Hç trî ph¸t triÓn . Ngoμi c¸c phÇn më ®Çu, kÕt luËn, danh môc tμi liÖu tham kh¶o, luËn v¨n ®−îc kÕt cÊu thμnh 3 ch−¬ng nh− sau : Ch−¬ng 1: TÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc vμ hiÖu qu¶ cña nã Ch−¬ng 2: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc qua Quü Hç trî ph¸t triÓn tõ n¨m 2001 ®Õn nay. Ch−¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña Nhμ n−íc qua hÖ thèng Quü Hç trî ph¸t triÓn. KÕt luËn
8 Ch−¬ng I Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña nhμ n−íc 1. Chøc n¨ng, vai trß vμ c¸c h×nh thøc cña tÝn dông. 1.1. Kh¸i niÖm vÒ tÝn dông: TÝn dông lμ quan hÖ vay m−în lÉn nhau gi÷a ng−êi cho vay vμ ng−êi vay cã hoμn tr¶ c¶ vèn vμ l·i sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh, hay nãi mét c¸ch kh¸c tÝn dông lμ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh quan hÖ kinh tÕ trong ®ã mçi tæ chøc, c¸ nh©n nh−êng quyÒn sö dông mét khèi l−îng gi¸ trÞ hay hiÖn vËt cho mét tæ chøc hay c¸ nh©n víi nh÷ng ®iÒu kiÖn rμng buéc nhÊt ®Þnh: vÒ thêi h¹n hoμn tr¶ (gèc vμ l·i); l·i suÊt; c¸ch thøc vay m−în vμ thu håi Quan hÖ tÝn dông cã mét qu¸ tr×nh h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn rÊt l©u dμi. Trong chÕ ®é c«ng x· nguyªn thuû, lùc l−îng s¶n xuÊt ë mét tr×nh ®é rÊt thÊp kÐm, c«ng cô lao ®éng hÕt søc th« s¬, cuéc sèng ph¶i dùa vμo tù nhiªn, ph©n c«ng lao ®éng ch−a ph¸t triÓn do lùc l−îng s¶n xuÊt th¸p kÐm nh− vËy nªn ch−a thÓ cã s¶n phÈm d− thõa ®Ó dù tr÷ vμ do vËy ch−a cã c¬ së ®Ó n¶y sinh mÇm mèng cña ®Çu ãc t− h÷u vμ trong x· héi nguyªn thuû ch−a thÓ cã quan hÖ trao ®æi, mua b¸n vμ vay m−în. Lùc l−îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, cïng víi sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng x· héi, lóc nμy con ng−êi s¶n xuÊt s¶n phÈm kh«ng chØ ®ñ cho tiªu dïng mμ cßn mét phÇn ®Ó tÝch luü dù tr÷, do ®ã, xuÊt hiÖn mÇm mèng cña chÕ ®é t− h÷u (c¶ vÒ t− liÖu s¶n xuÊt vμ s¶n phÈm lμm ra ), x· héi lóc nμy ®· cã sù ph©n chia kÎ giμu, ng−êi nghÌo vμ c¸c giai cÊp ®−îc h×nh thμnh. ChÕ ®é t− h÷u vÒ t− liÖu s¶n xuÊt cïng víi sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi lμ c¬ së cho s¶n xuÊt hμnh ho¸ ra ®êi, do ®ã c¸c quan hÖ mua, b¸n trao ®æi vμ vay m−în còng ra ®êi vμ nh÷ng h×nh thøc vay m−în ®Çu tiªn chÝnh lμ nguån gèc s©u xa cña quan hÖ tÝn dông. Nh− vËy cã thÓ kh¼ng ®Þnh tÝn dông lμ mét ph¹m trï kinh tÕ cña nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hμng ho¸, ra ®êi, tån t¹i vμ ph¸t triÓn cïng víi nÒn s¶n xuÊt hμng ho¸, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hμng ho¸ vμ quan hÖ hμng ho¸, tiÒn tÖ th× tån t¹i tÝn
9 dông lμ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, bëi v× nÒn s¶n xuÊt hμng ho¸ vμ mèi quan hÖ hμng ho¸ h×nh thμnh quan hÖ hμng ho¸ tiÒn tÖ trong x· héi, sù tuÇn hoμn trong quy tr×nh ®ã cña vèn tiÒn tÖ lμ tiÒn ®Ò kh¸ch quan ph¸t sinh c¸c quan hÖ tÝn dông, tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña tÝn dông n¶y sinh. Do ®Æc ®iÓm cña tÝnh lu©n chuyÓn cña vèn trong s¶n xuÊt kinh doanh, sù vËn ®éng cña tiÒn tÖ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tÊt yÕu lμm n¶y sinh hiÖn t−îng phæ biÕn lμ trong cïng mét thêi gian cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp, tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n ph¸t sinh nhu cÇu vèn cÇn ®−îc bæ sung víi khèi l−îng vμ thêi gian cÇn thiÕt, ®ång thêi, trong thêi gian ®ã cã nhiÒu doanh nghiÖp, tæ chøc kinh tÕ vμ d©n c− cã nh÷ng l−îng tiÒn tÖ t¹m thêi nhμn rçi trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, m©u thuÉn ®ã x¶y ra th−êng xuyªn vμ xen kÏ lÉn nhau trong qu¸ tr×nh tuÇn hoμn cña vèn tiÒn tÖ, m©u thuÉn ph¸t sinh ph¶i ®−îc gi¶i quyÕt b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p nhÊt ®Þnh sao cho phï hîp víi qu¸ tr×nh tuÇn hoμn ®ã, cã nghÜa lμ ph¶i tiÕn hμnh tËp trung vμ ph©n phèi l¹i vèn tiÒn tÖ trªn nguyªn t¾c cã hoμn tr¶ nh»m ®iÒu hoμ kÞp thêi gi÷a cung vμ cÇu vèn tiÒn tÖ trong ph¹m vi toμn x· héi, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt liªn tôc vμ tiÕt kiÖm vèn. Nh− vËy, ®Æc ®iÓm cña tuÇn hoμn vèn tiÒn tÖ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc trong x· héi ®· n¶y sinh m©u thuÉn, ®ßi hái ph¶i ®−îc gi¶i quyÕt b»ng c¸c quan hÖ kinh tÕ ®Ó tËp trung vμ ph©n phèi l¹i c¸c nguån tiÒn tÖ t¹m thêi nhμn rçi trªn nguyªn t¾c cã hoμn tr¶, quan hÖ nμy trë thμnh mét yÕu tè quan träng gãp phÇn thóc ®Èy x· héi loμi ng−êi ®i tíi v¨n minh, thÞnh v−îng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng dùa trªn nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i ®ã lμ quan hÖ tÝn dông. 1.2. B¶n chÊt TÝn dông: Tín duïng laø heä thoáng quan heä kinh teá phaùt sinh giöõa ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi cho vay, nhôø quan heä aáy maø voán tieàn teä ñöôïc vaän ñoäng töø chuû theå naøy sang chuû theå khaùc ñeå söû duïng cho caùc nhu caàu khaùc nhau trong neàn kinh teá xaõ hoäi, tín duïng bao giôø cuõng coù thôøi haïn vaø phaûi ñöôïc “hoaøn traû”. Giaù trò cuûa tín duïng khoâng nhöõng ñöôïc baûo toàn maø coøn ñöôïc naâng cao nhôø lôïi töùc tín duïng. 1.3. Chöùc naêng cuûa tín duïng:
10 TÝn dông ®−îc sö dông nh− lμ c«ng cô khai th¸c vμ ®éng viªn cã hiÖu qu¶ nhÊt nh÷ng l−îng tiÒn tÖ t¹m thêi nhμn rçi phï hîp víi qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn tiÒn tÖ trong x· héi, tín duïng coù ba chöùc naêng chÝnh nh− sau: + Chöùc naêng taäp trung vaø phaân phoái laïi voán tieàn teä : Ñaây laø chöùc naêng cô baûn nhaát cuûa tín duïng, nhôø chöùc naêng naøy cuûa tín duïng maø caùc nguoàn voán tieàn teä trong xaõ hoäi ñöôïc ñieàu hoøa töø nôi thöøa sang nôi thieáu ñeå söû duïng vèn tiÒn tÖ cã hiÖu qu¶, nhaèm phaùt trieån neàn kinh teá. Taäp trung vaø phaân phoái laïi voán tieàn teä laø hai maët hôïp thaønh chöùc naêng coát loõi cuûa tín duïng. Caû hai maët taäp trung vaø phaân phoái laïi voán ñeàu ñöôïc thöïc hieän theo nguyeân taéc hoaøn traû vì vaäy tín duïng coù öu theá roõ reät, noù kích thích maët taäp trung voán ñoàng thôøi thuùc ñaåy vieäc söû duïng voán coù hieäu quaû. + Chöùc naêng tieát kieäm tieàn maët vaø chi phí löu thoâng cho xaõ hoäi: - Hoïat ñoäng cuûa tín duïng, tröôùc heát taïo ñieàu kieän cho söï ra ñôøi cuûa caùc coâng cuï löu thoâng tín duïng nhö thöông phieáu, kyø phieáu ngaân haøng, caùc loaïi seùc, caùc phöông tieän thanh toaùn hieän ñaïi nhö theû tín duïng, theû thanh toaùn, chuyeån khoaûn hoaëc buø tröø... cho pheùp thay theá moät soá löôïng lôùn tieàn maët löu haønh, nhôø ñoù laøm giaûm bôùt caùc chi phí coù lieân quan nhö in tieàn, ñuùc tieàn, vaän chuyeån, baûo quaûn tieàn... + Chöùc naêng phaûn aùnh vaø kieåm soaùt caùc hoïat ñoäng kinh teá. Ñaây laø chöùc naêng phaùt sinh, heä quaû cuûa hai chöùc naêng noùi treân. Söï vaän ñoäng cuûa voán tín duïng phaàn lôùn laø söï vaän ñoäng gaén lieàn vôùi söï vaän ñoäng cuûa vaät tö, haøng hoùa, chi phí trong caùc Doanh nghieäp, vì vaäy qua ñoù tín duïng khoâng nhöõng laø taám göông phaûn aùnh hoïat ñoäng kinh teá cuûa doanh nghieäp maø coøn thoâng qua ñoù thöïc hieän vieäc kieåm soùat caùc hoïat ñoäng aáy nhaèm ngaên chaën caùc hieän töôïng tieâu cöïc, laõng phí, vi phaïm luaät phaùp.... trong hoïat ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp.
11 1.4. Vai troø cuûa tín duïng Noùi ñeán vai troø cuûa tín duïng nghóa laø noùi ñeán söï taùc ñoäng cuûa tín duïng ñoái vôùi neàn kinh teá - xaõ hoäi. Vai troø cuûa tín duïng bao goàm vai troø hai maët tích cöïc, maët toát, vaø maët tieâu cöïc, maët xaáu. Chaúng haïn neáu ñeå tín duïng phaùt trieån traøn lan khoâng kieåm soaùt, thì khoâng nhöõng khoâng laøm cho neàn kinh teá phaùt trieån maø coøn laøm cho laïm phaùt coù theå gia taêng gaây aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng kinh teá xaõ hoäi. Neáu xeùt veà maët tích cöïc, tín duïng coù vai troø to lôùn sau ñaây : Moät laø, tín duïng goùp phaàn thuùc ñaåy saûn xuaát haøng hoùa, löu thoâng phaùt trieån: Tín duïng, tröôùc heát laø nguoàn cung öùng voán (bao gåm vèn cè ®Þnh vμ vèn l−u ®éng) cho caùc doanh nghieäp caùc toå chöùc kinh teá; Tín duïng laø moät trong nhöõng coâng cuï ñeå taäp trung voán moät caùch höõu hieäu trong neàn kinh teá, laø coâng cuï thuùc ñaåy tích tuï voán cho caùc doanh nghiÖp, caùc toå chöùc kinh teá. Hai laø, tín duïng goùp phaàn oån ñònh tieàn teä vaø oån ñònh giaù caû: Trong khi thöïc hieän chöùc naêng thöù nhaát laø taäp trung vaø phaân phoái laïi voán tieàn teä, tín duïng goùp phaàn laøm giaûm khoái löôïng tieàn teä löu haønh trong neàn kinh teá, ñaëc bieät laø tieàn maët trong tay caùc taàng lôùp daân cö, laøm giaûm laïm phaùt, nhôø vaäy goùp phaàn laøm oån ñònh tieàn teä. Maët khaùc, do cung öùng voán cho neàn kinh teá, laøm cho saûn xuaát ngaøy caøng phaùt trieån, saûn phaåm haøng hoùa dòch vuï laøm ra ngaøy caøng nhieàu, ñaùp öùng ®−îc ®Çy ®ñ cho nhu caàu cuûa xaõ hoäi, chính nhôø ñoù maø tín duïng goùp phaàn laøm oån ñònh thò tröôøng giaù caû trong nöôùc... Ba laø, tín duïng goùp phaàn oån ñònh ñôøi soáng, taïo coâng aên vieäc laøm:Tín duïng coù taùc duïng thuùc ñaåy saûn xuaát haøng hoùa vaø dòch vuï ngaøy caøng gia taêng coù theå thoûa maõn nhu caàu ñôøi soáng cuûa ngöôøi lao ñoäng. Maët khaùc, do voán tín duïng cung öùng ñaõ taïo ra khaû naêng trong vieäc khai thaùc caùc tieàm naêng saün coù trong xaõ hoäi veà taøi nguyeân thieân nhieân, veà lao ñoäng, ñaát ®ai, röøng... do ñoù coù theå thu huùt nhieàu
12 löïc löôïng lao ñoäng cuûa xaõ hoäi ñeå taïo ra löïc löôïng saûn xuaát môùi thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá. Cuoái cuøng, coù theå noùi tín duïng coù vai troø quan troïng ñeå môû roäng vaø phaùt trieån caùc moái quan heä kinh teá ñoái ngoaïi vaø môû roäng giao löu quoác teá. Söï phaùt trieån cuûa tín duïng khoâng nhöõng ôû ñoù noù thuùc ñaåy môû roäng vaø phaùt trieån caùc quan heä kinh teá ñoái ngoaïi, nhaèm giuùp ñôõ vaø giaûi quyeát caùc nhu caàu laãn nhau trong quaù trình phaùt trieån ñi leân cuûa moãi nöôùc, laøm cho caùc nöôùc coù ñieàu kieän xích laïi gaàn nhau hôn vaø cuøng nhau phaùt trieån. 1.5. Caùc hình thöùc tín duïng 1.5.1. Tín duïng thöông maïi Tín duïng thöông maïi laø quan heä tín duïng giöõa caùc doanh nghiÖp, caùc toå chöùc kinh teá vôùi nhau, ñöôïc thöïc hieän döôùi hình thöùc mua baùn chòu haøng hoùa cho nhau. Tín duïng thöông maïi ra ñôøi sôùm hôn caùc hình thöùc tín duïng khaùc vaø giöõ vai troø laø cô sôû ñeå caùc hình thöùc tín duïng khaùc ra ñôøi. Tín duïng thöông maïi ra ñôøi döïa treân neàn taûng khaùch quan laø quaù trình luaân chuyeån voán vaø chu kyø saûn xuaát kinh doanh khoâng coù söï phuø hôïp vaø aên khôùp laãn nhau khoâng nhöõng giöõa caùc doanh nghiÖp khaùc ngaønh (nhö n«ng nghiÖp, coâng nghieäp, thöông maïi, xaây döïng) maø coøn giöõa caùc doanh nghiÖp trong cuøng moät ngaønh. Söï khoâng aên khôùp naøy daãn ñeán hieän töôïng trong moät thôøi ñieåm, moät soá doanh nghieäp ñaõ saûn xuaát ra moät löôïng haøng hoùa ñang caàn baùn, nhöng chöa caàn phaûi thu tieàn ngay, trong khi moät soá doanh nghieäp khaùc laïi caàn mua nhöõng saûn phaåm haøng hoùa aáy ñeå ñaùp öùng nhu caàu saûn xuaát kinh doanh nhöng laïi chöa coù tieàn. Hieän töôïng naøy coù theå giaûi quyeát neáu caùc doanh nghieäp tieán haønh mua baùn chòu haøng hoùa cho nhau. Ñoù chính laø tín duïng thöông maïi. Nhö vaäy tín duïng thöông
13 maïi ñeàu coù lôïi ñoái vôùi caû hai phía, vaø coù lôïi ñoái vôùi tieán trình phaùt trieån cuûa neàn kinh teá, bôûi vaäy tín duïng thöông maïi ñaõ toàn taïi vaø phaùt trieån raát maïnh trong ñieàu kieän cuûa neàn kinh teá haøng hoùa phaùt trieån cao nhö hieän nay. 1.5.2. Tín duïng ngaân haøng. Tín duïng ngaân haøng laø quan heä tín duïng giöõa caùc ngaân haøng vôùi caùc doanh nghiÖp vaø caù nhaân ñöôïc thöïc hieän döôùi hình thöùc ngaân haøng ñöùng ra huy ñoäng voán baèng tieàn vaø cho vay (caáp tín duïng) ñoái caùc ñoái töôïng noùi treân. Noù laø moät nghieäp vuï kinh doanh tieàn teä cuûa ngaân haøng ñöôïc thöïc hieän theo nguyeân taéc hoaøn traû vaø coù laõi. Ñaëc ñieåm cuûa tín duïng ngaân haøng laø cho vay döôùi daïng tieàn teä. Nguoàn voán tín duïng maø ngaân haøng cho vay ra ñöôïc hình thaønh töø nhöõng khoaûn tieàn taïm thôøi nhaøn roãi mμ ngaân haøng huy ñoäng ñöôïc. Trong quan heä vôùi caùc doanh nghieäp vaø caù nhaân, ng©n hμng vöøa ñoùng vai troø laø “ ngöôøi ñi vay”, vöøa ñoùng vai troø lμ“ngöôøi cho vay”. Tín duïng ngaân haøng ra ñôøi vμ phaùt trieån cuøng vôùi söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa heä thoáng ngaân haøng, khaùc vôùi tín duïng thöông maïi, tín duïng ngaân haøng laø hình thöùc tín duïng chuyeân nghieäp hoïat ñoäng cuûa noù heát söùc ña daïng vaø phong phuù. 1.5.3. Tín duïng quoác teá. Tín duïng quoác teá laø quan heä tín duïng giöõa caùc chính phuû, giöõa caùc toå chöùc taøi chính tieàn teä ñöôïc thöïc hieän baèng nhieàu phöông thöùc khaùc nhau nhaèm trôï giuùp laãn nhau ñeå phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa moät nöôùc. 1.5.4. Tín duïng nhaø nöôùc. Tín duïng nhaø nöôùc laø quan heä tín duïng giöõa Nhaø nöôùc (bao goàm Chính phuû, chính quyeàn dòa phöông...) vôùi caùc ñôn vò vaø caù nhaân trong xaõ hoäi, trong ñoù, chuû yeáu laø Nhaø nöôùc ñöùng ra huy ñoäng voán cuûa caùc toå chöùc vaø caù nhaân baèng
14 caùch phaùt haønh traùi phieáu ñeå söû duïng vì muïc ñích vaø lôïi ích chung cuûa toaøn xaõ hoäi. Khaùc vôùi caùc loaïi hình tín duïng khaùc, tín duïng Nhaø nöôùc khoâng phuïc vuï caùc ñoái töôïng kinh teá ñôn thuaàn, maø lμ c¸c ñoái töôïng vöøa coù tính chaát kinh teá vöøa coù tính chaát xaõ hoäi, ñeå thöïc hieän vai troø ñieàu tieát kinh teá vó moâ cuûa Nhaø nöôùc trong töøng thôøi kyø nhaát ñònh, tín duïng Nhaø nöôùc khoâng phaûi laø khoaûn thu cuûa Nhaø nöôùc, Cuõng gioáng nhö moïi loaïi hình tín duïng khaùc laø theå hieän tính hoaøn traû, coù thôøi haïn vaø phaûi traû moät khoaûn tieàn veà söû duïng voán vay. Trong tín duïng Nhaø nöôùc, voán tieàn teä huy ñoäng ñöôïc döôùi hình thöùc coâng traùi (traùi phieáu Chính phuû) thuoäc quyeàn söû duïng cuûa Nhaø nöôùc, chuùng ñöôïc chuyeån thaønh nguoàn taøi chính boå sung cuûa Nhaø nöôùc. Voán ngaân saùch laø nguoàn ñeå hoaøn traû tieàn vay vaø laõi vay. Tín duïng Nhaø nöôùc gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng cuûa kieán truùc thöôïng taàng chính trò vaø söï vaän ñoäng cuûa voán ngaân saùch, bieåu hieän moät boä phaän cuûa quan heä taøi chính Nhaø nöôùc. Toaøn boä nguoàn voán huy ñoäng ñöôïc döôùi hình thöùc tín duïng Nhaø nöôùc chuû yeáu ñeå ®Çu t− x©y dùng míi, n©ng cÊp hoaëc caûi taïo cô sôû haï taàng kinh teá - xaõ hoäi hoaëc ñaàu tö th«ng qua cho vay −u ®·i, −u tiªn caùc döï aùn phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh. 2. tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña nhμ n−íc: 2.1. Khaùi nieäm. Tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc (§TPT) chæ ra ñôøi khi muïc ñích cuûa tín duïng Nhaø nöôùc chuyeån töø chi tieâu sang ñaàu tö döôùi daïng cho vay coù hoaøn traû. Tính kinh teá cuûa hoaït ñoäng tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc xuaát hieän khi caùc hoaït ñoäng ñaàu tö ñöôïc söû duïng töø nguoàn voán naøy ñeå taïo ra nguoàn thu coù khaû naêng hoaøn traû khoaûn voán ñaõ söû duïng. Gioáng nhö caùc hình thöùc tín duïng khaùc, cô cheá
15 tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc khoâng chæ goùp phaàn taäp trung ñöôïc nguoàn voán caàn thieát maø cßn coù taùc duïng naâng cao hieäu quaû söû duïng, baûo toaøn vaø phaùt trieån ñöôïc nguoàn voán cuûa Nhaø nöôùc. Qua ñoù, Nhaø nöôùc coù theå môû roäng vaø chuû ñoäng trong vieäc giaûi quyeát caùc muïc tieâu veàø §TPT. Tuy nhieân, tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc laïi laø moät hình thöùc tín duïng ñaëc bieät, ôû ñoù tính kinh teá cuûa tín duïng nhaø nöôùc khoâng phaûi laø kinh teá ñôn thuaàn. Thoâng thöôøng tính kinh teá cuûa tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc coù nhöõng ñaëc tính sau : - Tính kinh teá vó moâ: tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc chñ yÕu taäp trung vaøo caùc lónh vöïc then choát hoÆc moät sè ngaønh, moät sè vuøng, hay moät soá khu vöïc cã vai trß quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n cña c¶ n−íc. - TÝnh kinh tÕ vi m«: TÝn dông §TPT cña Nhμ n−íc nh»m b¶o ®¶m lîi Ých cho c¸c nhμ doanh nghiÖp, c¸c tæ chø kinh tÕ ®Çu t− vμo c¸c lÜnh vùc ngμnh, hμng, khu vùc nªu trªn. - Tính xaõ hoäi: tín duïng §TPT cuûa nhaø nöôùc seõ taäp trung vaøo caùc lónh vöïc maø tín duïng thöông maïi vôùi muïc tieâu haøng ñaàu laø lôïi nhuaän coù theå khoâng giaûi quyeát ñöôïc (do hieäu quaû tröïc tieáp cuûa nhaø ñaàu tö khoâng ñöôïc ñaûm baûo, hoaëc qui moâ nguoàn voán quaù lôùn, hay thôøi gian thu hoài voán ñaàu tö quaù daøi) ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc : vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng, xoùa ñoùi giaûm ngheøo, baûo ñaûm an ninh, traät töï - xaõ hoäi, chính trò …. 2.2. Söï caàn thieát cuûa tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc. Cô cheá kinh teá thò tröôøng luoân coù nhöõng khuyeát taät coá höõu, ñoù laø söï phaân hoùa giaøu ngheøo, khai thaùc taøi nguyeân, nguoàn löïc moät caùch böøa baõi aûnh höôûng oâ nhieãm ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoeû daân cö laøm thieät haïi ñeán lôïi ích coäng ñoàng, tính chu kyø trong phaùt trieån kinh teá ñoâi khi daãn ñeán söï laàm ñöôøng laïc loái nhö söï phaùt trieån khoâng
16 caân ñoái giöõa caùc ngaønh, caùc lónh vöïc, caùc vuøng, khu vöïc naåy sinh khuûng hoaûng, ñoäc quyeàn, laïm phaùt vaø thaát nghieäp. Ñeå ñoái phoù vôùi nhöõng khuyeát taät naøy, neàn kinh teá hieän ñaïi laø neàn kinh teá hoãn hôïp giöõa thò tröôøng (baøn tay voâ hình) vaø söï quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc (baøn tay höõu hình) ñang ngaøy caøng chieám öu theá, töùc neàn kinh teá thò tröôøng gaén lieàn vôùi vai troø quaûn lyù ñieàu tieát kinh teá cuûa Nhaø nöôùc. Thöïc hieän vai troø ñieàu tieát kinh teá, Nhaø nöôùc thöôøng söû duïng caùc coâng cuï taøi chính voán coù nhö thueá, phí, chi ngaân saùch Nhaø nöôùc, ... Ngoaøi ra, Nhaø nöôùc coøn thaønh laäp caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc vaø thoâng qua ñoù thöïc hieän vieäc ñaàu tö theo muïc tieâu cuûa Nhaø nöôùc ñeå ñieàu tieát neàn kinh teá. Hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp naøy thöôøng naèm trong caùc lónh vöïc troïng yeáu, then choát cuûa neàn kinh teá hoaëc nhöõng lónh vöïc hoaït ñoäng coù tính chaát xaõ hoäi. Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp naøy, tuøy theo ñieàu kieän lòch söû, ñaëc ñieåm kinh teá töøng thôøi kyø vaø yeâu caàu phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc töøng giai ñoaïn maø Nhaø nöôùc thöôøng cung caáp voán döôùi daïng caáp phaùt tröïc tieáp khoâng hoaøn laïi hoaëc tín duïng coù hoaøn laïi. Nhö vaäy tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc laø moät ñoøi hoûi khaùch quan, taát yeáu trong ñaàu tö cô baûn cuûa Chính phuû trong moät giai ñoaïn lòch söû nhaát ñònh cuûa quaù trình phaùt trieån kinh teá ôû moãi nöôùc. Ñoái vôùi neàn kinh teá chuyeån ñoåi nhö ôû nöôùc ta hieän nay, Nhaø nöôùc söû duïng coâng cuï tín duïng ñeå tham gia hoaït ñoäng ñaàu tö phaùt trieån laø moät vaán ñeà taát yeáu, do vai troø ñieàu tieát kinh teá cuûa Nhaø nöôùc luùc naøy caàn ñöôïc taêng cöôøng vì phaûi xaây döïng caùc neàn taûng haï taàng cô sôû caàn thieát cho neàn kinh teá vaø phaàn naøo hoã trôï caùc doanh nghiÖp ñoåi môùi, naâng caáp cô sôû vaät chaát kyõ thuaät, haï giaù thaønh, naâng cao chaát löôïng vaø tính caïnh tranh saûn phaåm, ... Ñeå thöïc hieän ñöôïc nhieäm vuï naëng neà naøy , phaïm vi caáp phaùt khoâng hoaøn laïi cuûa voán ñaàu tö töø ngaân saùch Nhaø nöôùc cho ñaàu tö phaùt trieån kinh teá phaûi thu heïp, thay theá vaøo ñoù laø môû roäng
17 dieän tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng chi ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc nhöng coù khaû naêng thu hoài voán. Ñaáy chính laø moät trong nhöõng noäi dung caûi caùch ngaân saùch Nhaø nöôùc ôû caùc nöôùc chuyeån ñoåi neàn kinh teá. Tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc trong tröôøng hôïp naøy laø moät hình thöùc mang tính quaù ñoä ñeå caùc doanh nghieäp laøm quen daàn vôùi cô cheá töï haïch toaùn, töï chòu traùch nhieäm veà keát quaû kinh doanh cuûa mình. Ñoái vôùi moät soá doanh nghieäp Nhaø nöôùc, tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc coù theå laø nhöõng böôùc hoã trôï chuyeån tieáp ñeå phaùt trieån vaø sau ñoù coù theå chuyeån giao cho khu vöïc ngoaøi quoác doanh thoâng qua coå phaàn hoùa. Trong neàn kinh teá thò tröôøng cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån taát yeáu seõ naåy sinh ra söï phaùt trieån khoâng caân ñoái giöõa caùc ngaønh, caùc lónh vöïc, caùc vuøng, khu vöïc, vì vaäy ñeå khaéc phuïc tình traïng treân, nhaø nöôùc söû duïng voán tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa nhaø nöôùc ñeå hoã trôï cho caùc doanh nghieäp, toå chöùc kinh teá maïnh daïn ñaàu tö vaøo nhöõng ngaønh, nhöõng lónh vöïc, vuøng coù khoù khaên, mang laïi hieäu quaû thaáp, nhöng coù taùc ñoäng tích cöïc ñeán söï phaùt trieån chung cuûa neàn kinh teá. Maët khaùc, trong xu theá toaøn caàu hoùa vaø quoác teá hoaù, ñeå coù theå tham gia vaøo neàn kinh teá theá giôùi, trong ñieàu kieän caùc theå cheá kinh teá- taøi chính cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån chöa coù thôøi gian tieáp caän khaúng ñònh vò theá treân thò tröôøng quoác teá. Nhaø nöôùc cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån luoân phaûi thöïc hieän chöùc naêng trung gian hoaëc nhaø baûo laõnh cho caùc hoaït ñoäng taøi chính ñoái ngoaïi. Thöïc teá, Nhaø nöôùc ñaõ phaûi ñöùng ra thöïc hieän vieäc cho vay laïi hoaëc baûo laõnh ñoái vôùi caùc khoaûn tín duïng nöôùc ngoaøi. Nhö vaäy, coù theå khaúng ñònh raèng, vieäc ñieàu tieát kinh teá laø moät vieäc laøm thieát yeáu cuûa Nhaø nöôùc trong neàn kinh teá hoãn hôïp vaø tín duïng §TPT cuûa NN laø moät coâng cuï ñieàu tieát kinh teá vó moâ trong giai ñoaïn coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc.
18 2.3. Vai troø cuûa tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc. Xeùt treân nhieàu phöông dieän, tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc khoâng chæ laø bieän phaùp huy ñoäng nguoàn voán nhaøn roãi boå sung cho nguoàn voán taøi chính Nhaø nöôùc maø coøn laø coâng cuï taøi chính quan troïng ñeå Nhaø nöôùc thöïc hieän vieäc ñieàu tieát vaø kieåm soaùt vó moâ. Vai troø ñieàu tieát neàn kinh teá vaø kieåm soaùt vó moâ thoâng qua hoaït ñoäng tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc ñöôïc bieåu hieän treân caùc maët chuû yeáu sau: - Tín duïng ñaàu tö phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc laø moät coâng cuï saéc beùn trong vieäc laønh maïnh hoùa neàn taøi chính - tieàn teä quoác gia. Tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc coù taùc duïng tích cöïc trong vieäc taïo döïng vaø phaân boå nguoàn voán moät caùch hieäu quaû cho caùc hoaït ñoäng ñaàu tö. Vieäc taäp trung vaø phaân boå nguoàn voán luoân coù taùc duïng hoã trôï, thuùc ñaåy nhau cuøng phaùt trieån. Nhaø nöôùc coù theå taäp trung moät caùch nhanh choùng moät khoái löôïng voán theo nhu caàu vôùi thôøi gian daøi vaø chi phí khoâng cao. Khaû naêng naøy seõ giuùp Nhaø nöôùc chuû ñoäng trong vieäc ñieàu tieát vó moâ thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá, keùo theo söï caûi thieän tieàm löïc taøi chính quoác gia. Vieäc ra ñôøi cuûa cô cheá tín duïng §TPT Nhaø nöôùc coøn laø moät taùc nhaân quan troïng treân thò tröôøng taøi chính, ñoù laø söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn vaø cuûa khu vöïc caùc theå cheá taøi chính phi ngaân haøng. Ñoái vôùi lónh vöïc tieàn teä, vai troø cuûa tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc cuõng heát söùc quan troïng. Vieäc xoùa boû cô cheá tieàn teä hoùa thaâm huït ngaân saùch laø neàn taûng cho vieäc laønh maïnh hoùa khu vöïc tieàn teä - ngaân haøng, goùp phaàn duy trì söï oån ñònh giaù trò ñoàng noäi teä. Cô cheá tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc ra ñôøi laø cô sôû ñeå taùch caùc hoaït ñoäng tín duïng mang tính kinh teá - xaõ hoäi ra khoûi hoaït ñoäng coù tính thöông maïi cuûa khu vöïc trung gian taøi chính, chuyeån hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc trung gian taøi chính
19 sang cô cheá haïch toaùn kinh doanh hoaøn toaøn. Vieäc taùch baïch tín duïng chính saùch vaø tín duïng ngaân haøng coù taùc duïng tích cöïc trong vieäc haïn cheá ruûi ro veà tính thanh khoaûn cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi. Vaán ñeà coù yù nghóa saâu roäng hôn laø söï phaùt trieån tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc ñaõ taïo ra moät thò tröôøng taøi chính naêng ñoäng, thöïc hieän toát chöùc naêng chu chuyeån, ñieàu hoøa caùc nguoàn taøi chính trong neàn kinh teá - moät vaán ñeà thieát yeáu ñoái vôùi vieäc duy trì lieân tuïc vaø môû roäng phaùt trieån neàn saûn xuaát haøng hoùa. -Tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc goùp phaàn ñieàu chænh cô caáu kinh teá Cuøng vôùi caùc chính saùch kinh teá khaùc nhö chính saùch thueá, chính saùch tieàn teä ... Tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc laø moät coâng cuï ñaéc löïc, höõu hieäu cuûa Nhaø nöôùc ñieàu tieát neàn kinh teá vó moâ, thuùc ñaåy chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc. Muïc tieâu ñaët ra ñoái vôùi tín duïng §TPT laø thöïc hieän chöùc naêng ñieàu tieát vó moâ neàn kinh teá, moät maët phaûi taäp trung vaøo nhöõng lónh vöïc, ngaønh ngheà caàn thieát cho phaùt trieån kinh teá beàn vöõng, nhaèm tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp phaùt trieån caùc lónh vöïc ngaønh ngheà, ñieàu chænh cô caáu kinh teá. Maët khaùc, tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc seõ taäp trung vaøo nhöõng ngaønh ngheà, lónh vöïc coâng ngheä môùi, coù taùc duïng thuùc ñaåy naêng suaát lao ñoäng, taêng saûn phaåm xaõ hoäi, ... nhaèm caûi thieän ñôøi soáng, ruùt ngaén khoaûng caùch phaùt trieån vôùi caùc nöôùc, baûo ñaûm khoâng tuït haäu hoaëc ñi cheäch xu höôùng phaùt trieån chung cuûa neàn kinh teá theá giôùi, khu vöïc. - Tín duïng §TPTcuûa Nhaø nöôùc naâng cao hieäu quaû ñaàu tö, xoùa bao caáp veà ñaàu tö. Tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc laøm giaûm söï bao caáp tröïc tieáp cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi lónh vöïc ñaàu tö coù khaû naêng hoaøn voán maø tröôùc ñaây vaãn ñöôïc Nhaø nöôùc caáp khoâng hoaøn laïi. Töø ñoù ñaõ giaûm ñaùng keå aùp löïc veà nguoàn voán ñoái vôùi ngaân saùch Nhaø nöôùc. Ñoàng thôøi tín duïng §TPT cuûa Nhaø nöôùc cuõng goùp phaàn ña