Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty TNHH Sản xuất thức ăn chăn nuôi CJ Vina Agri - Hưng Yên

Chia sẻ: Tinh Hà Xán Lạn | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:143

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài "Nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty TNHH Sản xuất thức ăn chăn nuôi CJ Vina Agri - Hưng Yên" là đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của công ty từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của công ty TNHH sản xuất thức ăn chăn nuôi CJ Vina Agri - Hưng Yên.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty TNHH Sản xuất thức ăn chăn nuôi CJ Vina Agri - Hưng Yên

bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o tr−êng ®¹I häc n«ng nghiÖp hµ néi ---------------------------- 2010 | PDF | 143 Pages buihuuhanh@gmail.com ®ç thÞ kim thoa . N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c«ng ty TNHH s¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i CJ Vina Agri - H−ng Yªn luËn v¨n th¹c sÜ kinh tÕ Chuyên ngành : kinh tÕ n«ng nghiÖp Mã số : 60.31.10 Người hướng dẫn khoa học: TS. trÇn ®×nh thao HÀ NỘI - 2010
Lêi cam ®oaN T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cña riªng t«i. C¸c sè liÖu vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu sö dông trong luËn v¨n nµy lµ trung thùc, nghiªm tóc ch−a ®−îc c«ng bè vµ sö dông ®Ó b¶o vÖ mét häc vÞ nµo. Mäi th«ng tin trÝch dÉn trong luËn v¨n ®Òu ®−îc chØ râ nguån gèc. Hµ néi, ngµy 28 th¸ng 10 n¨m 2010 T¸c gi¶ §ç ThÞ Kim Thoa Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... i
Lêi c¶m ¬n Trong thêi gian häc tËp nghiªn cøu vµ viÕt luËn v¨n Th¹c sü, t«i ®A nhËn ®−îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña nhiÒu c¬ quan, tæ chøc vµ c¸ nh©n. Tr−íc hÕt cho phÐp t«i c¶m ¬n ®Õn c¸c thÇy c« gi¸o khoa Kinh tÕ vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n ®A d¹y vµ gióp ®ì t«i trong suèt kho¸ häc Th¹c sü nµy. T«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c ®Õn gi¸o viªn h−íng dÉn TS. TrÇn §×nh Thao, c¸c thÇy c« trong bé m«n Kinh tÕ l−îng – Khoa kinh tÕ vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, Tr−êng ®¹i häc N«ng NghiÖp Hµ Néi ®A tËn t×nh ®ãng gãp ý kiÕn quý b¸u ®Ó t«i hoµn thµnh luËn v¨n Th¹c sü. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n C«ng ty TNHH CJ Vina Agri H−ng Yªn, c¸c c¬ quan, tæ chøc ®A t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì t«i trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ò tµi. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n gia ®×nh, b¹n bÌ vµ nh÷ng ng−êi th©n ®A hç trî, gióp ®ì t«i thùc hiÖn luËn v¨n nµy. Hµ néi, ngµy 28 th¸ng 10 n¨m 2010 T¸c gi¶ §ç ThÞ Kim Thoa Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... ii
môc lôc Lêi cam ®oan i Lêi c¶m ¬n ii Môc lôc iii Danh môc b¶ng vi Danh môc s¬ ®å viii Danh môc h×nh viii 1. Më §ÇU i 1.1 TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi 1 1.2 Môc tiªu nghiªn cøu 2 1.3 §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu 3 2. C¥ Së Lý LUËN Vµ THùC TIÔN 4 2.1 Mét sè kh¸i niÖm 4 2.2 Vai trß n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh 18 2.3 Néi dung vµ c¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp 19 2.4 C¸c c«ng cô sö dông c¹nh tranh 26 2.5 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp 31 2.6 C¬ së thùc tiÔn 37 2.7 C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cã liªn quan. 43 3. §ÆC §IÓM §ÞA BµN NGHI£N CøU Vµ PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU 44 3.1 §Æc ®iÓm chung 44 3.2 Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 49 3.3 ChØ tiªu ®¸nh gi¸ n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. 53 4. KÕT QU¶ NGHI£N CøU Vµ TH¶O LUËN 56 4.1 Thùc tr¹ng vÒ n¨ng lùc c¹nh tranh cña c«ng ty TNHH s¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i CJ Vina Agri - H−ng Yªn 56 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... iii
4.1.1 N¨ng lùc c¹nh tranh vÒ tµi chÝnh, c«ng nghÖ vµ nguån nh©n lùc 56 4.1.2 C¸c ®èi thñ c¹nh tranh cña c«ng ty 69 4.1.3 N¨ng lùc c¹nh tranh vÒ s¶n phÈm cña c«ng ty 72 4.1.4 T×nh h×nh thÞ tr−êng tiªu thô s¶n phÈm cña c«ng ty 89 4.1.5 C¸c ho¹t ®éng hç trî b¸n hµng cña c«ng ty 103 4.3 Gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c«ng ty 120 4.3.1 Nh÷ng c¨n cø ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p 120 4.3.2 Gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c«ng ty TNHHs¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i CJ Vina Agri- H−ng Yªn 122 5. KÕT LUËN Vµ KIÕN NGHÞ 129 5.1 KÕt luËn 129 5.2. KiÕn nghÞ 130 Tµi liÖu tham kh¶o 132 DANH MôC S¥ §å viii danh môc h×nh viii Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... iv
danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t TNHH Tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n TACN Thøc ¨n ch¨n nu«i TA Thøc ¨n GTGT Gi¸ trÞ gia t¨ng BHYT B¶o hiÓm y thÕ BHXH B¶o hiÓm xA héi ATL§ An toµn lao ®éng VSL§ VÖ sinh lao ®éng TSC§ Tµi s¶n cè ®Þnh UBND Uû ban nh©n d©n TAHH Thøc ¨n hçn hîp TA§§ Thøc ¨n ®Ëm ®Æc SP S¶n phÈm Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... v
DANH MỤC BẢNG STT Tên Bảng Trang 4.1 T×nh h×nh tµi chÝnh vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty 57 4.2 Mét sè chØ tiªu tµi chÝnh cña c«ng ty 57 4.3 T×nh h×nh nguån lao ®éng cña c«ng ty qua 2 n¨m 60 4.4 T×nh h×nh thu mua nguyªn liÖu s¶n xuÊt TACN cña c«ng ty vµ ®èi thñ c¹nh tranh n¨m 2009 66 4.5 Gi¸ mét sè nguyªn liÖu chÝnh dïng chÕ biÕn thøc ¨n 67 4.6 Danh môc c¸c s¶n phÈm cña c«ng ty 73 4.7 §¸nh gi¸ cña kh¸ch hµng vÒ bao b×, mÉu mA, ®é bÒn c¸c s¶n phÈm cña c«ng ty CJ Vina 77 4.8 Tiªu chuÈn thùc hiÖn cña hçn hîp1021 79 4.9 Tiªu chuÈn thùc hiÖn cña Hçn hîp 1031S 79 4.10 Tiªu chuÈn thùc hiÖn cña §Ëm ®Æc 9020HS 80 4.11 Tæng hîp ý kiÕn cña kh¸ch hµng vÒ chÊt l−îng c¸c s¶n phÈm chñ yÕu cña c«ng ty 81 4.12 §¸nh gi¸ cña kh¸ch hµng vÒ chÊt l−îng s¶n phÈm cña c«ng ty vµ ®èi thñ c¹nh tranh 82 4.13 §¸nh gi¸ cña kh¸ch hµng vÒ gi¸ c¶ cña mét sè SP cña c«ng ty 84 4.14 Gi¸ b¸n mét sè SP cña c«ng ty vµ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh 85 4.15 KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh mét sè s¶n phÈm chñ yÕu cña c«ng ty vµ ®èi thñ c¹nh tranh 87 4.16 T×nh h×nh tiªu thô theo khu vùc thÞ tr−êng cña c«ng ty 91 4.17 Sè l−îng ®¹i lý vµ th−¬ng hiÖu cña c¸c c«ng ty n¨m 2009 94 4.18 Møc c¹nh tranh cña CJ Vina vµ c¸c ®¹i lý t¹i c¸c vïng thÞ tr−êng n¨m 2009 95 4.19 S¶n l−îng tiªu thô t¹i thÞ tr−êng H−ng yªn trong 3 n¨m 2007- 2009 97 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... vi
4.20 So s¸nh thÞ phÇn mét sè hAng chñ yÕu trªn thÞ tr−êng H−ng Yªn 98 4.21 Chi phÝ qu¶ng c¸o cña c«ng ty 105 4.22 Tû lÖ chiÕt khÊu cho ®¹i lý cÊp I cña c«ng ty n¨m 2009 107 4.23 ChÕ ®é khuyÕn m¹i c¸c c«ng ty ¸p dông n¨m 2009 108 4.24 Ma trËn c¸c yÕu tè bªn ngoµi (EFE) 111 4.25 Ma trËn c¸c yÕu tè bªn trong (IFE) 114 4.26 Tæng hîp c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn n¨ng lùc c¹nh tranh cña c«ng ty vµ ®èi thñ c¹nh tranh 115 4.27 Ma trËn SWOT cña c«ng ty CJ Vina 119 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... vii
DANH MôC S¥ §å S¬ ®å 2.1 YÕu tè quyÕt ®Þnh møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng cho mét sè ngµnh 6 S¬ ®å 2.2: M«i tr−êng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp 7 S¬ ®å 2.3 M« h×nh nguyªn lý bé ba c¹nh tranh [22] 8 S¬ ®å 2.4. C¸c yÕu tè thÓ hiÖn n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp 13 S¬ ®å 3.1 C¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty CJ Vina H−ng Yªn 45 S¬ ®å 4.1 Quy tr×nh s¶n xuÊt TACN ®Ëm ®Æc d¹ng bét 63 S¬ ®å 4.2 S¬ ®å quy tr×nh s¶n xuÊt TACN hçn hîp d¹ng viªn 63 S¬ ®å 4.3HÖ thèng kªnh ph©n phèi cña c«ng ty CJ Vina 100 S¬ ®å 4.4 HÖ thèng kªnh ph©n phèi cña c«ng ty Cargill 100 S¬ ®å 4.5 HÖ thèng kªnh ph©n phèi cña c«ng ty Dabaco 100 danh môc h×nh H×nh 4.1 C¬ cÊu chñng lo¹i s¶n phÈm cña c«ng ty vµ mét sè ®èi thñ c¹nh tranh 74 H×nh 4.2 T×nh h×nh tiªu thô s¶n l−îng theo khu vùc 92 H×nh 4.3 M« h×nh thÓ hiÖn ma trËn c¸c yÕu tè bªn ngoµi cña c¸c c«ng ty 112 H×nh 4.4 M« h×nh thÓ hiÖn ma trËn c¸c yÕu tè bªn trong cña c¸c c«ng ty 115 Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... viii
1. Më §ÇU 1.1 TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi C¹nh tranh lµ mét hiÖn t−îng vèn cã cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, khi nÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× c¹nh tranh cµng gay g¾t vµ quyÕt liÖt. C¸c c«ng ty kh«ng ngõng cñng cè vÞ thÕ cña m×nh b»ng nhiÒu c¸ch nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña b¶n th©n. Qua ®ã t¹o ra nh÷ng kh¸c biÖt h¼n so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, gióp doanh nghiÖp dµnh lÊy thÞ phÇn. Nh− vËy, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ®−îc coi nh− lµ mét trong nh÷ng ph−¬ng ¸n gióp doanh nghiÖp cñng cè vµ v−¬n ®Õn mét vÞ thÕ mµ t¹i ®ã doanh nghiÖp cã thÓ chèng chäi l¹i vµ t¸c ®éng ®Õn c¸c lùc c¹nh tranh mét c¸ch hiÖu qu¶. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. NÕu kh«ng lµm ®−îc ®iÒu nµy th× doanh nghiÖp kh«ng chØ thÊt b¹i trªn s©n kh¸ch mµ cßn thÊt b¹i trªn c¶ s©n nhµ. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i mäi doanh nghiÖp ®Òu ý thøc ®−îc tÇm quan träng cña viÖc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, còng cã nh÷ng tr−êng hîp doanh nghiÖp nhËn thøc ®−îc ý nghÜa cña viÖc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh nh−ng vÉn cßn mét kho¶ng c¸ch xa gi÷a nhËn thøc vµ hµnh ®éng thùc tiÔn. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ngµnh ch¨n nu«i n−íc ta ®A ®−îc quan t©m vµ ®Çu t− rÊt lín ®©y lµ mét trong nh÷ng môc tiªu chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn ngµnh n«ng nghiÖp. §iÒu nµy ®A ®−îc kh¼ng ®Þnh trong rÊt nhiÒu v¨n kiÖn cña §¶ng vµ chÝnh phñ. ChÝnh v× thÕ mµ nhu cÇu sö dông thøc ¨n trong ngµnh ch¨n nu«i lµ rÊt lín, ®©y lµ c¬ héi vµ còng lµ th¸ch thøc cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt TACN. §iÒu nµy ®ßi hái mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®óng h−íng trong qu¸ tr×nh ®Çu t− vµo s¶n xuÊt kinh doanh, cÇn n¾m v÷ng c¸c nh©n tè, yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh ®Ó tõ ®ã cã thÓ n©ng cao ®−îc n¨ng lùc c¹nh tranh nh»m gióp doanh nghiÖp ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ æn ®Þnh. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... 1
C«ng ty TNHH s¶n xuÊt TACN CJ Vina Agri – H−ng Yªn lµ mét doanh nghiÖp míi ®i vµo ho¹t ®éng, x©m nhËp thÞ tr−êng muén khi mµ c¸c c«ng ty, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt TACN lín nh− c«ng ty Cargill, NewHope, Charoen Pokhand Group, American Fedd…®A cã thÞ tr−êng vµ hÖ thèng kh¸ch hµng t−¬ng ®èi æn ®Þnh. VËy ®Ó cã thÓ x©m nhËp vµ chiÕm lÜnh thÞ tr−êng mét c¸ch nhanh vµ bÒn v÷ng th× c«ng ty ph¶i ®¸nh gi¸ ®óng n¨ng lùc c¹nh tranh cña m×nh b»ng c¸ch gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò sau: - Thùc tr¹ng s¶n xuÊt TACN cña c«ng ty nh− thÕ nµo so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c? - §¸nh gi¸ cña kh¸ch hµng vÒ s¶n phÈm cña c«ng ty vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty so víi c¸c ®èi thñ nh− thÕ nµo? - C¸c yÕu tè nào ¶nh h−ëng tÝch cùc vµ c¶n trë ®Õn n¨ng lùc c¹nh tranh cña c«ng ty? - Gi¶i ph¸p nµo ®Ó gãp phÇn n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp? §Ó gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò trªn chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi: “N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c«ng ty TNHH s¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i CJ Vina Agri - H−ng Yªn” 1.2 Môc tiªu nghiªn cøu 1.2.1 Môc tiªu chung §¸nh gi¸ thùc tr¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña c«ng ty tõ ®ã ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c«ng ty TNHH s¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i CJ Vina Agri- H−ng Yªn. 1.2.2 Môc tiªu cô thÓ - HÖ thèng ho¸ c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ c¹nh tranh, n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c c«ng ty. - Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña c«ng ty TNHH Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... 2
s¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i CJ Vina Agri - H−ng Yªn - §Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c«ng ty TNHH s¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i CJ Vina Agri – H−ng Yªn. 1.3 §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu 1.3.1 §èi t−îng nghiªn cøu - Ngµnh hµng: S¶n xuÊt vµ kinh doanh TACN - T¸c nh©n tham gia trong c¸c kh©u: S¶n xuÊt, kinh doanh, tiªu dïng. - C¸c nh©n tè chñ yÕu cã liªn quan ®Õn thÞ tr−êng TACN: C¬ chÕ chÝnh s¸ch, gi¸ c¶, mÉu mA, chñng lo¹i hµng ho¸, c«ng t¸c Marketing, m¹ng l−íi tiªu thô s¶n phÈm. - §èi t−îng nghiªn cøu kh¸c: Mét sè c«ng ty TACN cã mÆt trªn ®Þa bµn ®Ó so s¸nh víi c«ng ty TNHH s¶n xuÊt TACN CJ Vina Agri- H−ng yªn. 1.3.2 Ph¹m vi nghiªn cøu - VÒ néi dung: §Ò tµi nghiªn cøu thùc tr¹ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña c«ng ty vµ ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c«ng ty TNHH s¶n xuÊt TACN CJ Vina Agri – H−ng yªn. - VÒ thêi gian: Sè liÖu thu thËp 3 n¨m tõ n¨m 2007– 2009 Thêi gian thùc hiÖn ®Ò tµi tõ 05/2009 ®Õn 11/2010 - VÒ kh«ng gian: §Ò tµi ®−îc nghiªn cøu trªn ®Þa bµn tØnh H−ng Yªn lµ thÞ tr−êng chÝnh cña c«ng ty. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... 3
2. C¥ Së Lý LUËN Vµ THùC TIÔN 2.1 Mét sè kh¸i niÖm 2.1.1 Kh¸i niÖm c¹nh tranh C¹nh tranh lµ thuéc tÝnh cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, nã lµ mét hiÖn t−îng kinh tÕ xA héi phøc t¹p do nhiÒu c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau nªn c¸c nhµ kinh tÕ cã nh÷ng quan niÖm kh¸c nhau vÒ c¹nh tranh. C¹nh tranh, hiÓu theo cÊp ®é doanh nghiÖp, lµ viÖc ®Êu tranh hoÆc giµnh giËt tõ mét sè ®èi thñ vÒ kh¸ch hµng, thÞ phÇn hay nguån lùc cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn b¶n chÊt cña c¹nh tranh ngµy nay kh«ng ph¶i tiªu diÖt ®èi thñ mµ chÝnh lµ doanh nghiÖp ph¶i t¹o ra vµ mang l¹i cho kh¸ch hµng nh÷ng gi¸ trÞ gia t¨ng cao h¬n hoÆc míi l¹ h¬n ®èi thñ ®Ó hä cã thÓ lùa chän m×nh mµ kh«ng ®Õn víi ®èi thñ c¹nh tranh Khi nghiªn cøu vÒ chñ nghÜa t− b¶n, theo C. M¸c ®A ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò c¹nh tranh cña c¸c nhµ t− b¶n: C¹nh tranh t− b¶n chñ nghÜa lµ sù ganh ®ua, sù ®Êu tranh gay g¾t gi÷a c¸c nhµ t− b¶n nh»m giµnh giËt nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng ho¸ ®Ó thu lîi nhuËn siªu ng¹ch” [1]. ë ®©y, C¸c M¸c còng ®A ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò c¹nh tranh trong xA héi t− b¶n chñ nghÜa mµ ®Æc tr−ng cña chÕ ®é xA héi nµy lµ chiÕm h÷u t− nh©n vÒ t− liÖu s¶n xuÊt. Do vËy theo quan niÖm nµy th× c¹nh tranh cã nguån gèc tõ chÕ ®é t− h÷u. C¹nh tranh ®−îc xem lµ sù lÊn ¸t, chÌn Ðp lÉn nhau ®Ó tån t¹i. Do vËy: C¹nh tranh lµ sù ganh ®ua, lµ cuéc ®Êu tranh gay g¾t, quyÕt liÖt gi÷a c¸c chñ thÓ kinh doanh víi nhau trªn cïng mét thÞ tr−êng hµng ho¸ cô thÓ nµo ®ã nh»m chiÕm lÜnh kh¸ch hµng vµ thÞ tr−êng, th«ng qua ®ã mµ tiªu thô ®−îc hµng ho¸ vµ thu ®−îc lîi nhuËn cao. PGS. Lª Hång TiÖm: “C¹nh tranh lµ sù ®Êu tranh gi÷a c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt kinh doanh nh»m giµnh lÊy nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt trong s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, trong tiªu thô hµng hãa, trong ho¹t ®éng dÞch vô ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn lîi Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... 4
Ých tèt nhÊt cña m×nh”[4] Trong kinh tÕ, kh¸i niÖm c¹nh tranh cã thÓ ®−îc hiÓu lµ sù ganh ®ua gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong viÖc dµnh mét nh©n tè s¶n xuÊt hoÆc kh¸ch hµng nh»m n©ng cao vÞ thÕ c¹nh tranh cña m×nh trªn th−¬ng tr−êng. C¹nh tranh cã thÓ ®−a l¹i lîi Ých cho ng−êi nµy vµ g©y thiÖt h¹i cho ng−êi kh¸c nh−ng xÐt d−íi gãc ®é toµn lîi Ých xA héi th× c¹nh tranh lu«n cã t¸c ®éng tÝch cùc ( c¸c s¶n phÈm c¹nh tranh cã chÊt l−îng tèt h¬n, gi¸ rÎ h¬n, dÞch vô tèt h¬n...)[13] C¹nh tranh lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc c¬ b¶n vµ lµ ®éng lùc ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, kh«ng cã c¹nh tranh th× kh«ng cã nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh lµ n¨ng lùc sèng cßn cña mçi doanh nghiÖp. V× vËy mçi doanh nghiÖp ®Òu cè g¾ng t×m cho m×nh mét chiÕn l−îc c¹nh tranh phï hîp ®Ó v−¬n lªn vÞ trÝ cao nhÊt.[16] Nh− vËy, kh¸i niÖm c¹nh tranh cã thÓ ®−îc hiÓu nh− sau: C¹nh tranh lµ quan hÖ kinh tÕ mµ ë ®ã c¸c chñ thÓ kinh tÕ ganh ®ua t×m mäi biÖn ph¸p, c¶ nghÖ thuËt lÉn thñ ®o¹n ®Ó ®¹t môc tiªu kinh tÕ cña m×nh, th«ng th−êng lµ chiÕm lÜnh thÞ tr−êng, giµnh lÊy kh¸ch hµng còng nh− c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, thÞ tr−êng cã lîi nhÊt. Môc ®Ých cuèi cïng cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh lµ tèi ®a ho¸ lîi Ých. §èi víi ng−êi s¶n xuÊt kinh doanh lµ lîi nhuËn, ®èi víi ng−êi tiªu dïng lµ lîi Ých tiªu dïng vµ sù tiÖn lîi.[5] C¸c yÕu tè quy ®Þnh møc ®é c¹nh tranh trong mét ngµnh hoÆc trªn mét thÞ tr−êng ®−îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å 2.1 : [15] - Sè l−îng c¸c ®èi thñ hiÖn cã trong ngµnh - QuyÒn lùc th−¬ng l−îng gi÷a ng−êi cung øng - QuyÒn lùc th−¬ng l−îng cña phÝa ng−êi tiªu thô - Sù ®e do¹ cña nh÷ng ng−êi míi hoÆc sÏ nhËp cuéc - Sù ®e do¹ cña nh÷ng s¶n phÈm hoÆc dÞch vô míi thay thÕ Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... 5
Sù ®e do¹ cña nh÷ng ng−êi mêi nhËp cuéc QuyÒn lùc C¹nh tranh gi÷a c¸c QuyÒn lùc th−¬ng l−îng ®èi thñ hiÖn t¹i trong th−¬ng l−îng cña ng−êi cung ngµnh cña phÝa øng ng−êi tiªu thô Sù ®e do¹ cña nh÷ng s¶n phÈm hoÆc dÞch vô thay thÕ S¬ ®å 2.1 YÕu tè quyÕt ®Þnh møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng cho mét sè ngµnh §èi víi toµn nÒn kinh tÕ, c¹nh tranh ®¶m nhËn mét sè chøc n¨ng quan träng: - C¹nh tranh sÏ ®¶m b¶o viÖc ®iÒu chØnh quan hÖ cung vµ cÇu (quyÒn tù chñ cña ng−êi tiªu dïng) - C¹nh tranh sÏ ®iÒu khiÓn quan hÖ sao cho nh÷ng nh©n tè s¶n xuÊt ®−îc sö dông vµo n¬i cã hiÖu qu¶ nhÊt, lµm gi¶m thiÓu tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña xA héi. - C¹nh tranh lµ nh÷ng tiÒn ®Ò thuËn tiÖn nhÊt lµm cho s¶n xuÊt thÝch øng linh ho¹t víi víi sù biÕn ®éng cña cÇu vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt. - Sù bãc lét trªn quyÒn lùc thÞ tr−êng vµ viÖc h×nh thµnh thu nhËp kh«ng t−¬ng øng víi n¨ng xuÊt sÏ bÞ c¶n trë bëi c¹nh tranh, nh− vËy c¹nh tranh sÏ t¸c ®éng mét c¸ch tÝch cùc ®Õn viÖc ph©n phèi thu nhËp. - Sù thóc ®Èy míi ®−îc coi lµ mét chøc n¨ng c¹nh tranh n¨ng ®éng trong nh÷ng thËp kû gÇn ®©y.[12] Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... 6
Trong m«i tr−êng c¹nh tranh, d−íi gãc ®é tiÕp cËn vi m« cña mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh trªn thÞ tr−êng bao gåm tËp hîp kh¸ch hµng tiªu dïng, ng−êi ph©n phèi (cung øng ®Çu vµo, ®Çu ra), ng−êi trung gian (trung gian tiªu thô vµ ng−êi s¶n xuÊt) ®−îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å 2.2 M«i tr−êng kinh doanh Ng−êi m«i giíi Ng−êi s¶n xuÊt Ng−êi ph©n phèi Ng−êi mua – tiªu dïng cuèi cïng LÜnh vùc cung LÜnh vùc cÇu S¬ ®å 2.2: M«i tr−êng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp Trong m«i tr−êng c¹nh tranh, søc c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng s¶n phÈm ngµy mét khèc liÖt bao gåm: C¹nh tranh cña ng−êi b¸n (Nhµ s¶n xuÊt kinh doanh) víi ng−êi mua (kh¸ch hµng): c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ng−êi b¸n víi nhau: c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ng−êi mua víi nhau. Tham gia vµo thÞ tr−êng c¹nh tranh, c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ t¹o lîi thÕ so s¸nh lín nhÊt cña m×nh mµ cßn t¹o ra ®−îc lùc kÐo hót tæng hîp kh¸ch hµng tiÒm n¨ng trªn thÞ tr−êng lín nhÊt. V× vËy, c¬ së ®Ó x¸c lËp mét hÖ thèng chiÕn l−îc c¹nh tranh dùa trªn nguyªn lý bé ba c¹nh tranh. - Nguyªn lý bé ba c¹nh tranh Trong thiÕt kÕ bÊt cø mét m« h×nh chiÕn l−îc nµo ®Òu cã ba ng−êi tham gia chñ yÕu: b¶n th©n c«ng ty, kh¸ch hµng vµ ®èi thñ c¹nh tranh. Mçi mét Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... 7
thµnh phÇn tham gia nµy lµ mét c¬ thÓ sèng, cã lîi Ých riªng vµ môc tiªu riªng. TÊt c¶ chóng gép l¹i ®−îc gäi chung lµ tam gi¸c chiÕn l−îc hay m« h×nh nguyªn lý bé ba c¹nh tranh ®−îc biÓu thÞ qua s¬ ®å 2.3 C¸c khu vùc thÞ tr−êng C¸c khu vùc ®a thÞ theo ®uæi tr−êng Kh¸ch hµng Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ Công ty Chi phí Ng−êi c¹nh tranh S¬ ®å 2.3 M« h×nh nguyªn lý bé ba c¹nh tranh [22] XuÊt ph¸t tõ nguyªn lý thµnh c«ng, c¸c c«ng ty ph¶i thùc hiÖn viÖc lµm hµi lßng kh¸ch hµng tèt h¬n so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cña m×nh. C¸c chiÕn l−îc ph¶i thÝch nghi ®−îc víi yªu cÇu cña ng−êi tiªu thô còng nh− víi chiÕn l−îc cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Dùa trªn tÇm cì vµ vÞ trÝ trªn thÞ tr−êng, c«ng ty ph¶i t×m ra ®−îc chiÕn l−îc cho phÐp m×nh ®¹t ®−îc lîi thÕ c¹nh tranh m¹nh nhÊt. 2.1.2. Lîi thÕ c¹nh tranh Lîi thÕ c¹nh tranh lµ gi¸ trÞ mµ doanh nghiÖp mang ®Õn cho kh¸ch hµng, gi¸ trÞ ®ã v−ît qu¸ chi phÝ dïng ®Ó t¹o ra nã. Gi¸ trÞ mµ kh¸ch hµng s½n sµng ®Ó tr¶ vµ ng¨n trë viÖc ®Ò nghÞ nh÷ng møc gi¸ thÊp h¬n cña ®èi thñ cho nh÷ng lîi Ých t−¬ng ®−¬ng hay cung cÊp nh÷ng lîi Ých ®éc nhÊt h¬n lµ ph¸t sinh mét gi¸ cao h¬n. [15] Lîi thÕ c¹nh tranh tr−íc hÕt lµ sù biÓu hiÖn tÝnh tréi cña mÆt hµng ®ã vÒ Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... 8
chÊt l−îng gi¸ c¶ vµ c¬ chÕ vËn hµnh cña nã trªn thÞ truêng t¹o nªn sù hÊp dÉn, thuËn tiÖn cho kh¸ch hµng trong qu¸ tr×nh tiÕp cËn vµ sö dông. Lîi thÕ c¹nh tranh cßn lµ sù thÓ hiÖn tÝnh kinh tÕ cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo còng nh− ®Çu ra cña s¶n phÈm, nã bao gåm chi phÝ c¬ héi vµ n¨ng suÊt lao ®éng cao, chÊt l−îng s¶n phÈm tèt ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ vµ thÞ hiÕu tiªu dïng trªn c¸c thÞ tr−êng cô thÓ. Do vËy, lîi thÕ c¹nh tranh xÐt theo tÝnh chÊt th−¬ng m¹i cßn gäi lµ nghÖ thuËt bu«n b¸n” ®−îc biÓu hiÖn qua c¸c n«i dung mang tÝnh gi¶i ph¸p vÒ chiÕn l−îc vµ s¸ch l−îc cña mét ngµnh hµng, mét s¶n phÈm trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ trao ®æi th−¬ng m¹i, chiÕn l−îc c¹nh tranh suy cho cïng lµ chinh phôc c¶ thÕ giíi kh¸ch hµng b»ng uy tÝn, gi¸ c¶ vµ chÊt l−îng.[11] Lîi thÕ c¹nh tranh cã thÓ ®−îc biÓu hiÖn vµ ®o b»ng c¸c chØ tiªu võa ®Þnh tÝnh võa ®Þnh l−îng nh−: chÊt l−îng s¶n phÈm, vÖ sinh c«ng nghiÖp vµ thùc phÈm cao hay thÊp; quy m«, khèi l−îng vµ sù æn ®Þnh cña s¶n phÈm, kiÓu d¸ng vµ mÉu mA cña s¶n phÈm phï hîp víi thÞ hiÕu vµ tËp qu¸n tiªu dïng trªn c¸c thÞ tr−êng ë møc ®é nµo; M«i tr−êng kinh tÕ vÜ m« vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i, thÓ hiÖn møc ®é vµ kh¶ n¨ng giao dÞch còng nh− uy tÝn trªn thÞ tr−êng; M«i tr−êng kinh tÕ vÜ m« vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i( thuÕ, tû gi¸...); gi¸ thµnh vµ gi¶ c¶ s¶n phÈm, gi¸ thµnh cña s¶n phÈm biÓu hiÖn nh÷ng chi phÝ cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo, cßn gi¸ c¶ th−êng biÓu hiÖn trong ho¹t ®éng l−u th«ng vµ trao ®æi.[11] Khi mét doanh nghiÖp cã ®−îc lîi thÕ c¹nh tranh, doanh nghiÖp ®ã sÏ cã c¸i mµ c¸c ®èi thñ kh¸c kh«ng cã, nghÜa lµ doanh nghiÖp ho¹t ®éng tèt h¬n ®èi thñ, hoÆc lµm nh÷ng viÖc mµ c¸c ®èi thñ kh¸c kh«ng thÓ lµm ®−îc. Lîi thÕ c¹nh tranh lµ nh©n tè cÇn thiÕt cho sù thµnh c«ng vµ tån t¹i l©u dµi cña doanh nghiÖp. Do vËy mµ c¸c doanh nghiÖp ®Òu muèn cè g¾ng ph¸t triÓn lîi thÕ c¹nh tranh cña m×nh. Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... 9
2.1.3 N¨ng lùc c¹nh tranh Cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ n¨ng lùc c¹nh tranh( hay cßn gäi lµ søc c¹nh tranh, kh¶ n¨ng c¹nh tranh) cña doanh nghiÖp. Kh¸i niÖm vÒ n¨ng lùc c¹nh tranh ®Çu tiªn ®−îc xuÊt hiÖn ë Mü vµo ®Çu nh÷ng n¨m 1980 cña Aldington Report “ Doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh lµ doanh nghiÖp cã thÓ s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ dÞch vô víi chÊt l−îng v−ît tréi vµ gi¸ c¶ thÊp h¬n c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trong n−íc vµ quèc tÕ. N¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ®ång nghÜa víi viÖc ®¹t ®−îc lîi Ých l©u dµi cña doanh nghiÖp vµ kh¶ n¨ng b¶o ®¶m thu nhËp cho ng−êi lao ®éng vµ chñ doanh nghiÖp”[7]. Theo tõ ®iÓn thuËt ng÷ chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i, n¨ng lùc c¹nh tranh lµ n¨ng lùc cña mét doanh nghiÖp hoÆc mét ngµnh, thËm chÝ mét quèc gia kh«ng bÞ doanh nghiÖp kh¸c, ngµnh kh¸c hoÆc n−íc kh¸c ®¸nh b¹i vÒ n¨ng lùc kinh tÕ. Theo Philip Lasser cho r»ng: N¨ng lùc c¹nh tranh cña mét c«ng ty trong mét lÜnh vùc ®−îc x¸c ®Þnh b»ng nh÷ng thÕ m¹nh mµ c«ng ty cã hoÆc huy ®éng ®−îc ®Ó cã thÓ c¹nh tranh th¾ng lîi.[8] TS. Vò Träng L©n (2006) cho r»ng: N¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng t¹o dùng, duy tr×, sö dông vµ s¸ng t¹o míi c¸c lîi thÕ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp nh»m ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu kh¸ch hµng vµ ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp trong m«i tr−êng c¹nh tranh trong n−íc vµ quèc tÕ [9]. Quan niÖm nµy cho thÊy nÕu doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng duy tr× vµ s¸ng t¹o liªn tôc c¸c lîi thÕ c¹nh tranh cña m×nh th× doanh nghiÖp sÏ lu«n ®i tr−íc c¸c ®èi thñ vµ giµnh phÇn th¾ng trong cuéc c¹nh tranh ®Ó ®¹t ®−îc môc ®Ých duy tr× vµ më réng thÞ tr−êng, gia t¨ng lîi nhuËn. TS. NguyÔn H÷u Th¾ng (2006): N¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lµ kh¶ n¨ng duy tr× vµ n©ng cao lîi thÕ so s¸nh trong viÖc tiªu thô s¶n phÈm, më réng m¹ng l−íi tiªu thô, thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh»m ®¹t lîi Ých kinh tÕ cao vµ bÒn v÷ng”[10]. Quan niÖm nµy ®A phÇn Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... 10
nµo bao qu¸t ®−îc môc ®Ých vµ chiÕn l−îc trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. N¨ng lùc c¹nh tranh ®−îc xem xÐt ë c¸c gãc ®é kh¸c nhau nh−: n¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm vµ dÞch vô, n¨ng lùc c¹nh tranh doanh nghiÖp, n¨ng lùc c¹nh tranh quèc gia. - N¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm lµ sù v−ît tréi cña nã ( vÒ c¸c chØ tiªu) so víi s¶n phÈm cïng lo¹i do c¸c ®èi thñ kh¸c cung cÊp trªn cïng mét thÞ tr−êng.[19] Kh¸i niÖm nµy cho thÊy, viÖc x¸c ®Þnh s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh hay kh«ng trªn thÞ tr−êng lµ x¸c ®Þnh møc ®é tin cËy cña ng−êi tiªu dïng ®èi víi s¶n phÈm vÒ gi¸ c¶, chñng lo¹i mµ ®èi thñ cung cÊp trªn cïng mét lo¹i thÞ tr−êng, chø kh«ng quan t©m ®Õn viÖc nã cã v−ît tréi h¬n so víi mäi s¶n phÈm xuÊt khÈu t¹i chç hay kh«ng. N¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm ®−îc cÊu thµnh bëi nhiÒu yÕu tè: chÊt l−îng, gi¸ c¶ cña s¶n phÈm, thÞ hiÕu cña ng−êi tiªu dïng, ®−îc ng−êi tiªu dïng lùa chän, lîi nhuËn cã thÓ chÊp nhËn ®−îc cho nhµ s¶n xuÊt.... Ngoµi ra n¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm ®−îc quyÕt ®Þnh bëi c¸c yÕu kh¸c nh− c«ng nghÖ, kiÓu d¸ng, mÉu mA cña s¶n phÈm, ph−¬ng thøc tiªu thô, qu¶ng c¸o, b¸n hµng, ®é tin cËy vµ tÝnh ®éc ®¸o cña s¶n phÈm... - N¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lµ thÓ hiÖn thùc lùc vµ lîi thÕ cña doanh nghiÖp so víi ®èi thñ c¹nh tranh trong viÖc tho¶ mAn tèt nhÊt c¸c ®ßi hái cña kh¸ch hµng ®Ó thu lîi ngµy cµng cao h¬n. Nh− vËy n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp tr−íc hÕt ph¶i ®−îc t¹o ra tõ thùc lùc cña doanh nghiÖp. §©y lµ yÕu tè néi hµm cña mçi doanh nghiÖp, kh«ng chØ ®−îc tÝnh b»ng c¸c tiªu chÝ vÒ c«ng nghÖ, tµi chÝnh, nh©n lùc, tæ chøc qu¶n trÞ doanh nghiÖp....mét c¸ch riªng biÖt mµ cÇn ®¸nh gi¸ so s¸nh víi c¸c ®èi t¸c c¹nh tranh trong ho¹t ®éng trªn cïng mét lÜnh vùc, cïng mét thÞ tr−êng. SÏ lµ v« nghÜa nÕu nh÷ng ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu bªn trong doanh nghiÖp ®−îc ®¸nh gi¸ kh«ng th«ng qua viÖc so s¸nh mét c¸ch t−¬ng øng víi c¸c ®èi thñ c¹nh Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... 11