Luận văn Thạc sĩ Kinh tế nông nghiệp: Tăng cường quản lý chi ngân sách nhà nước cho phát triển ngành nông nghiệp huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:102

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn nghiên cứu thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước cho phát triển ngành nông nghiệp huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2017 - 2019. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý chi ngân sách nhà nước cho ngành nông nghiệp huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2020 - 2025. Mời các bạn tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế nông nghiệp: Tăng cường quản lý chi ngân sách nhà nước cho phát triển ngành nông nghiệp huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM ĐẶNG LÊ NINH TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CHO PHÁT TRIỂN NGÀNH NÔNG NGHIỆP HUYỆN ĐẠI TỪ TỈNH THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP THÁI NGUYÊN - 2020 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM ĐẶNG LÊ NINH TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CHO PHÁT TRIỂN NGÀNH NÔNG NGHIỆP HUYỆN ĐẠI TỪ TỈNH THÁI NGUYÊN Ngành: Kinh tế nông nghiệp Mã số: 8 62 01 15 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM THỊ LÝ THÁI NGUYÊN - 2020 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kì công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc./. Tác giả luận văn ĐẶNG LÊ NINH Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ii LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của các thầy cô giáo, sự giúp đỡ, động viên của bạn bè, đồng nghiệp và gia đình. Nhân dịp hoàn thành luận văn, cho phép tôi được bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới Cô giáo TS. Phạm Thị Lý đã tận tình hướng dẫn, dành nhiều công sức, thời gian và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban giám hiệu, Phòng đào tạo, Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, thực hiện đề tài và hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán bộ, công chức các phòng ban tại huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi về mọi mặt, động viên khuyến khích tôi hoàn thành luận văn./. Thái Nguyên, ngày tháng năm 20 Học viên ĐẶNG LÊ NINH Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................. vii DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................. viii DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ .......................................... x TRÍCH YẾU LUẬN VĂN ............................................................................... xi MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2 3. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................... 2 4. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 2 5. Ý nghĩa khoa học của luận văn ..................................................................... 3 Chương 1.CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI............................................. 4 1.1. Cơ sở lý luận .............................................................................................. 4 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản ......................................................................... 4 1.1.2. Đặc điểm của quản lý chi ngân sách nhà nước ....................................... 9 1.1.3. Nội dung của quản lý chi ngân sách nhà nước ..................................... 11 1.1.4. Đặc trưng của chi ngân sách nhà nước cho phát triển nông nghiệp ..... 20 1.1.5. Vai trò của chi NSNN cho lĩnh vực nông nghiệp ................................. 23 1.1.6. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi ngân sách nhà nước cho phát triển nông nghiệp ..................................................................................... 25 1.2. Cơ sở thực tiễn ......................................................................................... 27 1.2.1. Kinh nghiệm Quản lý chi ngân sách nhà nước cho ngành nông nghiệp của huyện Tiền Hải tỉnh Thái Bình ..................................................... 27 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
iv 1.2.2. Kinh nghiệm huy động và sử dụng vốn đầu tư cho sản xuất nông nghiệp của huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang .................................................. 29 1.2.3.Bài học kinh nghiệm được rút ra từ các địa phương về công tác quàn lý chi ngân sách nhà nước cho phát triển nông nghiệp tại huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên ............................................................................................. 33 1.3. Tổng quan tài liệu nghiên cứu.................................................................. 30 Chương 2.ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ... 34 2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ................................................................... 34 2.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên ................................................................. 34 2.1.2. Điều kiện về kinh tế - xã hội ................................................................. 41 2.1.3.Những lợi thế trong phát triển kinh tế xã hội của huyện Đại Từ ........... 42 2.1.4. Những tiềm năng, lợi thế và hạn chế khó khăn về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội đối với quản lý chi NSNN cho lĩnh vực phát triển nông nghiệp huyện Đại Từ .............................................................................. 43 2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 44 2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 45 2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .......................................................... 47 2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 47 Chương 3.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ......................... 50 3.1. Thực trạng hệ thống tổ chức quản lý và điều hành chi NSNN cho lĩnh vực nông nghiệp trên địa bàn huyện Đại Từ ................................................... 50 3.2. Thực trạng công tác quản lý chi NSNN cho lĩnh vực nông nghiệp của huyện Đại Từ ................................................................................................... 52 3.2.1. Thực trạng công tác quy hoạch cho lĩnh vực nông nghiệp của huyện Đại Từ.............................................................................................................. 52 3.2.2. Thực trạng công tác lập dự toán cho lĩnh vực nông nghiệp huyện Đại Từ.............................................................................................................. 55 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
v 3.2.3. Thực trạng công tác chấp hành chi Ngân sách nhà nước cho lĩnh vực nông nghiệp của huyện Đại Từ ................................................................ 58 3.2.4. Công tác quyết toán chi ngân sách nhà nước cho lĩnh vực nông nghiệp.... 64 3.2.5. Công tác thanh tra, kiểm tra quản lý chi ngân sách nhà nước trong lĩnh vực nông nghiệp ....................................................................................... 66 3.3. Đánh giá về công tác quản lý chi ngân sách nhà nước cho lĩnh vực nông nghiệp tại huyện Đại Từ ......................................................................... 69 3.3.1. Đánh giá công tác lập dự toán chi ngân sách nhà nước cho lĩnh vực nông nghiệp ..................................................................................................... 69 3.3.2. Đánh giá công tác chấp hành chi ngân sách nhà nước trong lĩnh vực nông nghiệp ..................................................................................................... 70 3.3.3. Đánh giá công tác quyết toán chi ngân sách nhà nước trong lĩnh vực nông nghiệp ..................................................................................................... 72 3.3.4. Đánh giá công tác thanh tra, kiểm tra ................................................... 73 3.3.5. Đánh giá công tác xử lý vi phạm trong quản lý .................................... 74 3.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi ngân sách nhà nước cho phát triển ngành nông nghiệp huyện Đại Từ .......................................................... 75 3.5. Giải pháp tăng cường quản lý chi ngân sách nhà nước cho lĩnh vực nông nghiệp tại huyện Đại Từ tình Thái Nguyên ........................................... 76 3.5.1. Quan điểm quản lý ngân sách nhà nước cho lĩnh vực nông nghiệp tại huyện huyện Đại Từ tình Thái Nguyên ..................................................... 77 3.5.2. Mục tiêu cụ thể cho ngành nông nghiệp ............................................... 78 3.5.3. Một số giải pháp cơ bản cho công tác tăng cường quản lý chi NSNN cho lĩnh vực nông nghiệp tại huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2020 - 2025 ............................................................................................. 78 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 80 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 83 PHỤ LỤC ....................................................................................................... 85 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
vi Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
vii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BCĐ : Ban chỉ đạo CSXH : Chính sách xã hội DĐĐT : Dồn điền đổi thửa DN : Doanh nghiệp ĐVT : Đơn vị tính FAO : Tổ chức Nông Lương thế giới GDP : Tổng sản phẩm quốc nội GTSX : Giá trị sản xuất HĐND : Hội đồng nhân dân HTX : Hợp tác xã ICOR : Hệ số sử dụng vốn KHCN : Khoa học Công nghệ NN-PTNT : Nông nghiệp - Phát triển nông thôn NTM : Nông thôn mới ODA : Vốn viện trợ PT : Phát triển PTNN : Phát triển nông nghiệp TW : Trung ương UBND : Ủy ban nhân dân Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Tình hình sử dụng đất huyện Phú Bình giai đoạn 2017 - 2019 ..... 39 Bảng 2.2: Dân số huyện Đại Từ giai đoạn 2017 - 2019 ............................ 42 Bảng 3.1: Một số chỉ tiêu về lĩnh vực nông nghiệp huyện Đại Từgiai đoạn 2017 - 2019 ....................................................................... 53 Bảng 3.2: Dự toán chi cho Lĩnh vực nông nghiệp từ năm 2017-2019 ...... 56 Bảng 3.3: Tổng hợp chi ngân sách nhà nước cho lĩnh vực Nông nghiệp huyện Đại Từ giai đoạn 2017 - 2019 ............................. 58 Bảng 3.4: Chi ngân sách nhà nước cho một sốcông trình thủy lợi cơ bản năm 2019 ............................................................................ 60 Bảng 3.5: Chi ngân sách nhà nước cho công tác khuyến nônggiai đoạn 2017 -2019 ........................................................................ 61 Bảng 3.6: Chi ngân sách nhà nước cho công tác khuyến nônggiai đoạn 2017 -2019 ........................................................................ 63 Bảng 3.7: Đánh giá mức độ chi ngân sách nhà nước cho lĩnh vực nông nghiệp .............................................................................. 58 Bảng 3.8: Mức độ lập báo cáo quyết toán của các đơn vịhưởng ngân sách nhà nước cho lĩnh vực nông nghiệp huyện Đại Từ ........... 65 Bảng 3.9: Tình hình nộp báo cáo quyết toán của các đơn vịhưởng ngân sách nhà nước cho lĩnh vực nông nghiệp huyện Đại Từ ............................................................................. 65 Bảng 3.10: Chất lượng các báo cáo quyết toán của các đơn vịhưởng ngân sách nhà nước cho lĩnh vực nông nghiệp huyện Đại Từ .................................................................. 66 Bảng 3.11: Tình hình bị từ chối thanh toán chi NSNN lĩnh vực nông nghiệp qua kiểm soát tại KBNN huyện Đại Từ giai đoạn 2017 - 2019 ................................................................................ 67 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ix Bảng 3.12: Đánh giá Công tác lập dự toán chi ngân sách nhà nướctrong phát triển nông nghiệp ............................................. 69 Bảng 3.13: Đánh giá Công tác chấp hành chi ngân sáchnhà nước trong lĩnh vực nông nghiệp tại huyện Đại Từ ..................................... 70 Bảng 3.14: Đánh giá công tác quyết toán chi ngân sách nhà nướccho lĩnh vực nông nghiệp tại huyện Đại Từ ..................................... 72 Bảng 3.15: Đánh giá về công tác thanh tra, kiểm tra quản lý chingân sách nhà nước trong lĩnh vực nông nghiệp tại huyện Đại Từ ... 73 Bảng 3.16: Đánh giá công tác xử lý vi phạm trong quản lý ngân sáchnhà nước trong lĩnh vực nông nghiệp tại huyện Đại Từ .... 74 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
x DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1.1: Hệ thống ngân sách Nhà nước Việt Nam ...................................... 5 Sơ đồ 1.2. Các ngành trong lĩnh vực nông nghiệp ....... Error! Bookmark not defined. Sơ đồ 3.1. Sơ đồ tổ chức quản lý chi NSNN................................................. 50 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
xi TRÍCH YẾU LUẬN VĂN 1. Tên tác giả: Đặng Lê Ninh 2. Tên luận văn: Tăng cường quản lý chi ngân sách nhà nước cho phát triển ngành nông nghiệp huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên 3. Ngành: Kinh tế nông nghiệp Mã số: 8.62.01.15 4. Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Nông Lâm Được sự quan tâm đầu tư của Đảng và Nhà nước ngành nông nghiệp của huyện Đại Từ đạt được nhiều kết quả tích cực. Trong giai đoạn 2017 - 2019 mặc dù có nhiều khó khăn giá trị sản xuất nông nghiệp qua từng năm luôn tăng trưởng, sản lượng lương thực có hạt đạt sấp xỉ 72.382 tấn, giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp, thủy sản năm 2019 đạt 2.285,5 tỷ đồng; giá trị sản xuất/1ha đất trồng trọt đạt 115,8 triệu đồng; các chỉ tiêu về cây rau màu, cây công nghiệp đều đạt kết quả khá. Tuy nhiên bên cạnh những mặt đạt được ngành sản xuất nông nghiệp của huyện còn nhiều hạn chế như: sản xuất nông nghiệp vẫn mang tính chất nhỏ lẻ, manh mún, lực lượng lao động trong nông nghiệp ngày càng giảm dần do chuyển đổi sang lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ, giá cả sản phẩm nông nghiệp đầu ra không ổn định tình trạng được mùa mất giá vẫn thường xuyên xảy ra, cơ sở hạ tầng còn nhiều khó khăn chưa được quan tâm đầu tư kịp thời và đặc biệt hiện nay nhu cầu về vốn cho sản xuất nông nghiệp là rất lớn. Vì vậy, huyện Đại Từ cần có các giải pháp nhằm quản chi ngân sách nhà nước cho phát triển ngành nông nghiệp đạt hiệu quả. Vì điều kiện về thời gian không cho phép, trong nghiên cứu này tôi tập trung phân tích, đánh giá thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước cho ngành nông nghiệp, từ đó đề xuất các giải pháp tăng cường hiệu quả quản lý chi ngân sách nhà nước cho ngành nông nghiệp của huyện trong thời gian Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
xii tới. Tương ứng với đó là mục tiêu cụ thể của luận văn bao gồm: (1) Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý chi ngân sách nhà nước cho sản xuất nông nghiệp. (2) Thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước cho phát triển ngành nông nghiệp huyện Đại Từ giai đoạn 2017 - 2019. (3) Đề xuất một số giải pháp tăng cường quản lý chi ngân sách nhà nước cho phát triển ngành nông nghiệp ở huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2020 - 2025. Trong nghiên cứu này tôi sử dụng số liệu thứ cấp được thu thập từ nguồn báo cáo văn bản liên quan đến quản lý chi ngân sách nhà nước cho sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện và số liệu sơ cấp là bảng hỏi phỏng vấn sâu 100 cán bộ tham gia vào quá trình quản lý chi ngân sách nhà nước cho sản xuất nông nghiệp. Ngoài ra luận văn sử dụng các phương pháp phân tích thống kê mô tả, thống kê so sánh, để đánh giá thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước cho ngành nông nghiệp cũng như phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi ngân sách nhà nước cho ngành nông nghiệp. Với phương pháp nghiên cứu tác giả đã thấy được thực trạng của quản lý chi ngân sách nhà nước cho phát triển ngành nông nghiệp huyện Đại Từ và đưa ra được các giải pháp tăng cường quản lý chi ngân sách nhà nước cho ngành nông nghiệp như: (1) Cụ thể hóa công tác qui hoạch. (2)Đổi mới công tác lập dự toán. (3)Tăng cường chấp hành Ngân sách nhà nước cho lĩnh vực nông nghiệp. (4) Nâng cao chất lượng công tác quyết toán NSNN. (5)Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra tài chính và kiểm soát chi, khen thưởng và xử lý kịp thời vi phạm trong quản lý. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ngân sách Nhà nước ra đời cùng với sự xuất hiện của Nhà nước. Nhà nước bằng quyền lực chính trị và xuất phát từ nhu cầu về tài chính để đảm bảo thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình đã đặt ra những khoản thu, chi của Ngân sách Nhà nước (NSNN). Với đặc điểm là nguồn tài chính công, nếu NSNN không được quản lý tốt sẽ dẫn đến tình trạng thất thoát, lãng phí và kém hiệu quả, từ đó kéo theo những ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế vĩ mô, gây mất ổn định chính trị, xã hội. Theo quy định của Luật NSNN năm 2015 (Quốc hội , 2015), hệ thống NSNN ở nước ta được chia thành ngân sách trung ương và ngân sách địa phương, trong đó ngân sách địa phương (NSĐP) bao gồm: ngân sách cấp thành phố, ngân sách cấp huyện và ngân sách cấp xã. Theo cách phân chia này thì NSĐP chiếm tỷ trọng lớn trong NSNN, vì vậy NSĐP giữ một vai trò đặc biệt quan trọng đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của mỗi địa phương nói riêng và cả nước nói chung. Tuy nhiên việc bố trí nguồn vốn NSNN cho các lĩnh vực chi ở địa phương hiện nay vẫn còn dàn trải, hiệu quả đầu tư còn thấp, việc quản lý, sử dụng ngân sách còn nhiều thất thoát, lãng phí, tỷ trọng chi ngân sách cho một số lĩnh vực lớn nhưng hiệu quả mang lại chưa tương xứng với nguồn lực bỏ ra; chi tiêu trong quản lý hành chính còn nhiều bất hợp lý. Vì vậy, nghiên cứu để tăng cường và hoàn thiện quản lý chi NSNN ở địa phương, đảm bảo tuân thủ đúng chế độ, định mức và đạt được hiệu quả sử dụng nguồn vốn, khắc phục tình trạng chi vượt dự toán, hoặc chi không đúng thẩm quyền, sai quy định của Luật NSNN đang là yêu cầu cấp thiết đối với hầu hết các địa phương trên toàn quốc (Phùng Văn Hùng, 2006). Huyện Đại Từ là một huyện nông nghiệp nằm ở phía Tây Bắc của tỉnh Thái Nguyên, điều kiện tự nhiên của huyện còn nhiều khó khăn, kết cấu hạ tầng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
2 đang phát triển, trình độ dân trí thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao, đời sống vật chất và tinh thần của người dân còn nhiều thiếu thốn, có tư tưởng chông chờ vào chính sách của nhà nước. Vì vậy việc quản lý chi NSNN cho ngành nông nghiệp ở huyện Đại Từ có nhiều phức tạp và khó khăn, mặt khác số thu ngân sách trên địa bàn thấp, chỉ đáp ứng được khoảng 10% dự toán chi NSĐP hàng năm, chủ yếu nhận bổ sung cân đối và bổ sung có mục tiêu từ ngân sách trung ương (NSTW) Trong khi đó nhu cầu chi cho nông nghiệp rất lớn so với yêu cầu về nguồn lực để phát triển, yêu cầu về kết cấu hạ tầng, bảo đảm an ninh chính trị và an sinh xã hội trên địa bàn. Làm thế nào để góp phần khắc phục những vấn đề còn tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý chi ngân sách nhà nước cho ngành nông nghiệp của huyện Đại Từ. Xuất phát từ lý do đó, tôi chọn đề tài: “Tăng cường quản lý chi ngân sách nhà nước cho phát triển ngành nông nghiệp huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên” làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sỹ 2. Mục tiêu nghiên cứu - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn quản lý chi ngân sách nhà nước cho phát triền ngành nông nghiệp - Thực trạng quản lý chi ngân sách nhà nước cho phát triển ngành nông nghiệp huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2017 - 2019. - Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý chi ngân sách nhà nước cho ngành nông nghiệp huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2020 - 2025. 3. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các hoạt động quản lý chi ngân sách nhà nước cho ngành nông nghiệp ở huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên. 4. Phạm vi nghiên cứu - Về thời gian: Luận văn nghiên cứu số liệu từ năm 2017-2019, đề xuất Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
3 một số giải pháp cho giai đoạn 2020 - 2025. - Phạm vi về không gian: Luận văn được thực hiện tại huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên. - Phạm vi về nội dung: Tác giả chủ yếu đánh giá các hoạt động quản lý chi ngân sách nhà nước cho phát triển ngành nông nghiệp trên địa bàn huyện, như: đầu tư hạ tầng giao thông, thủy lợi, đất đai, giống, phân bón, ứng dụng khoa học công nghệ, cơ giới hóa sản xuất... 5. Ý nghĩa khoa học của luận văn Về lý luận: Đề tài sẽ góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt động quản lý chi ngân sách nhà nước cho phát triển ngành nông nghiệp. Về thực tiễn: Đề tài sẽ phân tích, đánh giá hoạt động quản lý chi ngân sách nhà nước cho phát triển ngành nông nghiệp ở huyện Đại Từ. Đề xuất các giải pháp quan trọng và có ý nghĩa nhằm tăng cường công tác huy động vốn đầu tư đa dạng từ nhiều nguồn, nhiều đối tượng khác nhau trong xã hội để phát triển sản xuất nông nghiệp, đồng thời tăng cường hơn nữa công tác quản lý chi NSNN cho đúng đối tượng, đúng mục đích trong sản xuất nông nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế ngành nông nghiệp. Kết quả nghiên cứu là tài liệu tham khảo phục vụ học tập, nghiên cứu cho sinh viên trong lĩnh vực nông nghiệp. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
4 Chương1 CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI 1.1. Cơ sở lý luận 1.1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước (Luật ngân sách 2015) NSNN biểu hiện ra ngoài là một bản dự toán thu, chi bằng tiền của Nhà nước trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một năm. Nhưng về bản chất, đằng sau những con số thu, chi đó là mối quan hệ kinh tế về lợi ích giữa Nhà nước với các chủ thể khác trong nền kinh tế như: doanh nghiệp, hộ gia đình, cá nhân trong và ngoài nước. Mối quan hệ này được phát sinh gắn liền với quá trình tạo lập, phân phối và sử dụng quỹ NSNN, đòi hỏi các chủ thể quản lý NSNN phải giải quyết một cách hài hòa mối quan hệ về lợi ích giữa Nhà nước với các chủ thể trong nền kinh tế. Bởi vì đối tượng phân phối để tạo lập nguồn thu cho NSNN là giá trị của cải xã hội; mục đích phân phối, sử dụng nguồn vốn NSNN là đáp ứng các nhu cầu gắn liền với việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước trong từng thời gian cụ thể. Hệ thống NSNN nói chung gồm NSTW và NSĐP, tùy theo điều kiện kinh tế - chính trị và mô hình tổ chức chính quyền của từng quốc gia mà hệ thống NSNN có thể độc lập hay lồng ghép. Đối với Việt Nam hệ thống NSNN mang tính lồng ghép và NSTW giữ vai trò chủ đạo. 1.1.1.2. Ngân sách nhà nước cấp huyện Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
5 Theo luật NSNN, hệ thống NSNN gồm ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương theo sơ đồ 1.1: Sơ đồ 1.1: Hệ thống ngân sách Nhà nước Việt Nam NSTW bao gồm các đơn vị dự toán của cấp này. Mỗi bộ, mỗi cơ quan trung ương là một đơn vị dự toán của NSTW. NSTW cung ứng cung ứng nguồn tài chính cho các nhiệm vụ, mục tiêu chung cho cả nước trên tất cả các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại và hỗ trợ chuyển giao nguồn tài chính cho ngân sách tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. NSĐP là tên chung để chỉ ngân sách của các cấp chính quyền địa phương phù hợp với địa giới hành chính các cấp. Ngân sách xã, phường, thị trấn vừa là một cấp ngân sách, vừa là một bộ phận cấu thành ngân sách cấp huyện và quận. Ngân sách huyện, quận vừa là một cấp ngân sách, vừa là một bộ phận cấu thành của ngân sách tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
6 Như vậy, ngân sách nhà nước cấp huyện là một cấp ngân sách thực hiện vai trò, chức năng, nhiệm vụ của NSNN trên phạm vi địa bàn huyện Ngân sách huyện mang bản chất của NSNN, đó là mối quan hệ giữa chính quyền Nhà nước cấp huyện với các tổ chức, cá nhân trên địa bàn huyện trong quá trình tạo lập, phân phối và sử dụng quỹ ngân sách của huyện. Trên cơ sở đó mà đáp ứng các nhu cầu chi nhằm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của chính quyền nhà nước cấp huyện. Mối quan hệ đó được điều chỉnh, điều tiết sao cho phù hợp với bản chất Nhà nước XHCN. Đó là Nhà nước của dân, do dân và vì dân dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. 1.1.1.3. Khái niệm chi ngân sách nhà nước Chi NSNN là hình thức cơ bản nhất của chi tiêu công, đó là quá trình Nhà nước phân phối và sử dụng quỹ NSNN theo dự toán đã được cấp có thẩm quyền quyết định, nhằm duy trì hoạt động của bộ máy nhà nước và đảm bảo thực hiện các chức năng của Nhà nước theo những nguyên tắc luật định trong mỗi thời kỳ, mỗi giai đoạn cụ thể. Quá trình phân phối là quá trình phân bổ, cấp phát kinh phí từ NSNN cho các đơn vị sử dụng ngân sách. Quá trình sử dụng là quá trình trực tiếp chi dùng kinh phí được NSNN cấp để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước đối với từng cơ quan, đơn vị (Lê Đình Thăng, 2008). Mục đích của chi NSNN là thực hiện chức năng và nhiệm vụ của nhà nước. Chi NSNN là nội dung của chấp hành NSNN nên thuộc trách nhiệm và quyền hạn của hệ thống cơ quan chấp hành và hành chính nhà nước các cấp. Căn cứ để thực hiện chi NSNN là dự toán ngân sách hàng năm, quy định của pháp luật và định mức, tiêu chuẩn chi ngân sách. Nếu hoạt động thu NSNN là nhằm thu hút các nguồn vốn tiền tệ để hình thành nên quỹ NSNN thì chi NSNN là chu trình phân phối, sử dụng các nguồn vốn tiền tệ đã được tập trung vào NSNN. Do hoạt động thu NSNN vừa là tiền đề, vừa là cơ sở thực hiện hoạt động chi NSNN nên phạm vi và quy mô của hoạt động chi NSNN phụ thuộc phần lớn vào kết quả của hoạt động thu NSNN. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn