Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Sơn La

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:102

Thêm vào BST

Báo xấu

37
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu chung luận văn nghiên cứu Quản lý nhà nước về đầu tư công từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Sơn La. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm chi tiết nội dung của luận văn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Sơn La

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI --------------------------- HUỲNH MINH TUẤN QUẢN LÝ ĐẦU TƢ CÔNG TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SƠN LA LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HÀ NỘI, NĂM 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI --------------------------- HUỲNH MINH TUẤN QUẢN LÝ ĐẦU TƢ CÔNG TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SƠN LA Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế Mã số: 8340410 LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS VŨ THỊ THU HƢƠNG HÀ NỘI, NĂM 2020
i MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN i LỜI CAM ĐOAN ii MỤC LỤC iii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT viii DANH MỤC BẢNG BIỂU ix PHẦN MỞ ĐẦU 1 1. Tính cấp thiết của đề tài 1 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan 2 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 6 3.1. Mục tiêu tổng quát 6 3.2. Mục tiêu cụ thể 6 3.3. Nhiệm vụ nghiên cứu 6 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 7 4.1. Đối tượng nghiên cứu 7 4.2. Phạm vi nghiên cứu 7 5. Phƣơng pháp nghiên cứu 7 5.1.Phương pháp luận 7 5.2.Phương pháp nghiên cứu 7 5.2.1. Phương pháp phỏng vấn 7 5.2.2. Phương pháp thống kê 8 5.2.3. Phương pháp tổng hợp, phân tích, xử lý dữ liệu 8 5.2.4. Phương pháp quy nạp và diễn dịch 9 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 9 6.1. Ý nghĩa lý luận 9 6.2. Ý nghĩa thực tiễn 9 7. Kết cấu của luận văn 9 Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý đầu tƣ công từ 11 nguồn vốn ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn tỉnh Sơn La
ii 1.1. Một số khái niệm cơ bản 11 1.1.1. Khái niệm về quản lý 11 1.1.2. Khái niệm về đầu tƣ 11 1.1.3. Quản lý đầu tƣ và mục tiêu của Quản lý đầu tƣ 11 1.1.4. Đầu tƣ công, Quản lý đầu tƣ công, hoạt động đầu tƣ công 12 và mục đích, mục tiêu, đối tƣợng, nguyên tắc của đầu tƣ công 1.1.5. Khái niệm về nguồn vốn, vốn đầu tƣ và đặc điểm về vốn 15 đầu tƣ 1.1.6. Ngân sách nhà nƣớc và đặc điểm của Ngân sách nhà nƣớc 17 1.1.7. Đầu tƣ công từ vốn ngân sách nhà nƣớc 19 1.2. Đặc điểm và vai trò của quản lý đầu tƣ công từ nguồn vốn 19 ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn tỉnh 1.2.1. Đặc điểm của quản lý đầu tư công từ nguồn vốn NSNN trên địa 19 bàn tỉnh 1.2.2. Vai trò đầu tư công đối với phát triển kinh tế - xã hội 20 1.2.3. Vai trò của quản lý nhà nước về đầu tư công từ nguồn vốn ngân 21 sách nhà nước trên địa bàn tỉnh 1.3. Hiệu quả đầu tƣ công 22 1.3.1. Khái niệm 22 1.3.2. Quan niệm về hiệu quả đầu tư công 22 1.3.3. Mối liên hệ giữa đầu tư công và nợ công 24 1.3.4. Tiêu chí đánh giá hiệu quả đầu tư công 24 1.4. Những yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý đầu tƣ công từ nguồn 29 vốn NSNN 1.4.1. Các yếu tố thuộc về quản lý nhà nước 29 1.4.2. Các yếu tố thuộc về chủ thể quản lý 30 1.4.3. Các yếu tố từ phía doanh nghiệp tham gia đầu tư công từ ngân 31 sách nhà nước 1.5. Nội dung quản lý nhà nƣớc về đầu tƣ công 31
iii 1.5.1. Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật 31 về đầu tư công 1.5.2. Xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược, chương trình, kế 33 hoạch, giải pháp, chính sách đầu tư công 1.5.3. Theo dõi, cung cấp thông tin về quản lý và sử dụng vốn đầu tư 35 công 1.5.4. Đánh giá hiệu quả đầu tư công; kiểm tra, thanh tra, giám sát 37 việc thực hiện quy định của pháp luật về đầu tư công, việc tuân thủ kế hoạch đầu tư công 1.5.5. Xử lý vi phạm pháp luật, giải quyết khiếu nại, tố cáo của tổ 41 chức, cá nhân liên quan đến hoạt động đầu tư công 1.5.6. Khen thưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thành tích 44 trong hoạt động đầu tư công 1.5.7. Hợp tác quốc tế về đầu tư công 44 1.6. Bài học kinh nghiệm về quản lý đầu tƣ công từ nguồn vốn 45 NSNN 1.6.1. Quản lý đầu tư công tại một số Quốc gia và bài học cho Việt 45 Nam 1.6.2. Quản lý đầu tư công tại tỉnh Lai Châu và bài học kinh 45 nghiệm Kết luận Chƣơng 1 49 Chƣơng 2: Thực trạng quản lý đầu tƣ công từ nguồn vốn ngân 50 sách nhà nƣớc tại tỉnh Sơn La 2.1. Giới thiệu khái quát về tỉnh Sơn La 50 2.2.1. Điều kiện tự nhiên 50 2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội 50 2.2. Thực trạng về nội dung quản lý đầu tƣ công tại tỉnh Sơn La 21 2.2.1. Kết quả đạt được 51 2.2.1.1. Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp 51
iv luật về đầu tư công 2.2.1.2. Xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược, chương trình, kế 53 hoạch, giải pháp, chính sách đầu tư công 2.2.1.3. Theo dõi, cung cấp thông tin về quản lý và sử dụng vốn đầu 57 tư công 2.2.1.4. Đánh giá hiệu quả đầu tư công; kiểm tra, thanh tra, giám sát 58 việc thực hiện quy định của pháp luật về đầu tư công, việc tuân thủ kế hoạch đầu tư công 2.2.1.5. Xử lý vi phạm pháp luật, giải quyết khiếu nại, tố cáo của tổ 60 chức, cá nhân liên quan đến hoạt động đầu tư công 2.2.1.6. Khen thưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thành tích 61 trong hoạt động đầu tư công 2.2.1.7. Hợp tác quốc tế về đầu tư công 61 2.2.2- Những hạn chế, tồn tại 62 2.2.3. Nguyên nhân tồn tại 73 2.2.3.1. Nguyên nhân khách quan 73 2.2.3.2. Nguyên nhân chủ quan 73 Kết luận Chƣơng 2 74 Chƣơng 3: Các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý đầu tƣ công 75 từ nguồn vốn ngân sách nhà nƣớc tại tỉnh Sơn La trong thời gian tới 3.1. Quan điểm, mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh Sơn 75 La 3.1.1. Quan điểm phát triển 75 3.1.2. Mục tiêu tổng quát 75 3.1.3. Mục tiêu cụ thể 75 3.2. Định hƣớng hoàn thiện quản lý đầu tƣ công tại tỉnh Sơn La 76 3.3. Giải pháp hoàn thiện quản lý đầu tƣ công tại tỉnh Sơn La 76 3.3.1. Hoàn thiện khung pháp lý về đầu tư công từ nguồn vốn NSNN 76
v 3.3.2. Thực hiện tái cơ cấu đầu tư công: 77 3.3.3. Đổi mới công tác xây dựng quy hoạch, kế hoạch đầu tư công 77 3.3.4. Thực hiện tốt công tác chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư, kết 79 thúc đầu tư 3.3.5. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra 84 3.3.6. Cải cách hành chính; phân cấp quản lý; bộ máy quản lý, đội 84 ngũ cán bộ. 3.4. Một số kiến nghị 85 3.4.1. Kiến nghị với Chính Phủ 85 3.4.2. Kiến nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư 86 Kết luận Chƣơng 3 86 DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.2: Cơ cấu vốn NSNN 57 Bảng 2.3: Tình hình giải ngân vốn đầu tư 62 Bảng 2.4: Số lượng dự án điều chỉnh tổng mức đầu tư so với 62 quyết định đầu tư ban đầu Bảng 2.5: Số lượng dự án thực hiện chậm tiến độ so với quyết 63 định đầu tư và kế hoạch đầu tư đã được phê duyệt Bảng 2.6: Dự án thiếu thủ tục đầu tư 64 Bảng 2.7: Dự án đầu tư dang dở 64 Bảng 2.8: Dự án chưa xác định được nguồn vốn 64
vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ tiếng Việt CSHT Cơ sở hạ tầng ĐTC Đầu tư công HĐND Hội đồng nhân dân KT-XH Kinh tế - xã hội NSNN Ngân sách nhà nước UBND Ủy ban nhân dân XDCB Xây dựng cơ bản
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài. Đầu tư công có vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, là nguồn lực quan trọng thúc đầy tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, làm tăng thêm về tài sản vật chất, trí tuệ và tài sản vô hình, góp phần làm tăng thêm năng lực sản xuất của xã hội. Đầu tư công được tập trung chủ yếu vào xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế kỹ thuật, y tế, giáo dục, xóa đói giảm nghèo…Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, khi nguồn vốn ngân sách nhà nước hạn hẹp thì việc nâng cao hiệu quả đầu tư công từ vốn ngân sách nhà nước là rất cần thiết. Sơn La là tỉnh miền núi vùng Tây Bắc, điểm xuất phát thấp, dân tộc thiểu số chiếm đa số; trình độ dân trí không đồng đều, chất lượng nguồn nhân lực chưa cao, địa hình đồi núi hiểm trở, kinh tế khó khăn. Do nguồn lực tài chính dành cho đầu tư công là rất ít. Điều này dẫn đến kết cấu hạ tầng của tỉnh còn thiếu, đòi hỏi phải có nhiều hơn nữa các dự án đầu tư công để giúp nâng cao đời sống người dân, từ đó thực hiện hiệu quả các mục tiêu phát triển bền vững của tỉnh. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hiệu quả vốn đầu tư công chưa cao thể hiện ở tốc độ tăng TFP chậm và đóng góp của TFP vào tăng GDP thấp. Qua công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán đã phát hiện một số tồn tại, yếu kém trong đầu tư công như: công tác phê duyệt chủ trương đầu tư một số dự án chưa căn cứ theo kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 hoặc chiến lược, quy hoạch và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, chưa xác định rõ nguồn vốn và khả năng cân đối vốn; còn tình trạng phê duyệt dự án đầu tư khi chủ trương đầu tư chưa được phê duyệt, chưa đủ thủ tục, không phù hợp với quy hoạch vùng, không thuộc giai đoạn 2016-2020 hoặc trùng lắp với dự án khác đã được phê duyệt, có trường hợp phê duyệt vượt định mức; xác định tổng mức đầu tư còn sai sót, thiếu chính xác, phải điều chỉnh nhiều lần với giá trị lớn; hồ sơ mời thầu của một số dự án chưa đảm bảo theo quy định; hồ sơ dự của một số nhà thầu chưa đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu; quá trình chấm thầu vẫn còn sai sót; áp dụng hình
2 thức lựa chọn nhà thầu không đúng quy định; công tác thương thảo, ký kết hợp đồng còn mang tính hình thức, một số điều khoản hợp đồng ký kết còn thiếu chặt chẽ gây thất thoát NSNN; tiến độ thực hiện tại một số dự án còn chậm so với kế hoạch hoặc chậm được đưa vào sử dụng làm giảm hiệu quả nguồn vốn đầu tư; tình trạng phân bổ vốn đầu tư còn dàn trải; công tác giám sát, quản lý chất lượng còn yếu kém. Việc nâng cao hiệu quả đầu tư công ở Sơn La là một yêu cầu vừa có tính thời sự vừa có ý nghĩa thực tiễn, trong đó vai trò quản lý nhà nước của chính quyền điạ phương và các sở, ban ngành đối với đầu tư công trên địa bàn tỉnh có ý nghĩa hết sức quan trọng. Từ thực trạng trên cùng với những kiến thức lý luận được đào tạo và kinh nghiệm thực tiễn trong quá trình công tác, với mong muốn đóng góp những đề xuất để hoàn thiện quản lý đầu tư công cho địa phương, tác giả lựa chọn đề tài: Quản lý đầu tƣ công từ nguồn vốn ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn tỉnh Sơn La để làm luận văn thạc sỹ của mình. 2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan: Cho đến nay đã có một số công trình nghiên cứu khoa học về các đề tài quản lý đầu tư từ nguồn vốn ngân sách nhà nước, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước trong phạm vi toàn quốc như: Nghiên cứu của Vũ Tuấn Anh (2011): Đầu tư công - Thực trạng và tái cơ cấu, phân tích thực trạng đầu tư công ở Việt Nam trong 10 năm qua. Đánh giá những hạn chế trong chính sách và cơ chế quản lý đầu tư công trong mô hình tăng trưởng kinh tế hiện nay. Tác giả đã đưa ra một số giải pháp nhằm đổi mới chính sách đầu tư công trong mô hình tăng trưởng kinh tế giai đoạn tới. Nghiên cứu của Phạm Minh Hoá (2017): Nâng cao hiệu quả đầu tư công tại Việt Nam, đánh giá hiệu quả đầu tư công tại Việt Nam giai đoạn 2000 - 2015 thông qua các chỉ tiêu hiệu quả được xem xét dưới góc độ thực hiện các mục tiêu tăng trưởng kinh tế, giảm nghèo. Tác giả đã đề xuất được một số giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư công tại Việt Nam. Nghiên cứu của Nguyễn Hồng Thắng (2009): Nâng cao chất lượng đầu tư công, phân tích thực trạng đầu tư công ở
3 Việt Nam trong thời gian qua, chỉ ra những yếu kém, hạn chế của công tác đầu tư công. Từ đó tác giả đưa ra những kiến nghị để nâng cao chất lượng đầu tư công ở nước ta trong thời gian tới. Nghiên cứu của Viện quản lý kinh tế trung ương (2008): Nâng cao hiệu quả đầu tư công và đầu tư của doanh nghiệp nhà nước, đánh giá thực trạng hiệu quả đầu tư công đầu tư của doanh nghiệp nhà nước. Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tư công của chính phủ và đầu tư của các doanh nghiệp nhà nước Việt Nam và đưa ra các biện pháp nhằm giảm khối lượng đầu tư công, nâng cao hiệu quả hoạt động đầu tư… Luận văn thạc sỹ của tác giả Nguyễn Thụy Hải (2015): Quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Hà Nam, đánh giá hiệu quả đầu tư công tại tỉnh Hà Nam giai đoạn 2013 - 2015, đã đưa ra được một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý đầu tư. Luận văn thạc sĩ Quản lý kinh tế: Quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội, năm 2017, của tác giả Nguyễn Duy Bách. Luận văn đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước, xác định các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản; phân tích, đánh giá thực trạng quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước huyện Ba Vì, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao việc thực hiện quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước. Luận văn thạc sĩ Chính sách công: Giám sát nguồn vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước của Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Trị, năm 2017 của tác giả Bùi Thị Vân. Luận văn nêu được những vấn đề lý luận và thực tiễn về hoạt động giám sát của HĐND cấp tỉnh đối với nguồn vốn đầu tư từ NSNN, trong đó có một số vấn đề lý luận liên quan đến việc giám sát, quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản. Luận văn Thạc sỹ của tác giả Nguyễn Xuân Hồng (2018): Quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản trong lĩnh vực giao thông đô thị từ ngân sách Nhà Nước trên địa bàn tỉnh Sơn La, đánh giá hiệu quả đầu tư xây dựng cơ bản trong lĩnh vực giao thông đô thị từ ngân sách Nhà Nước trên địa bàn tỉnh Sơn La giai đoạn 2015 - 2018,
4 đã đưa ra được một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý đầu tư XDCB. Luận văn thạc sĩ Chính sách công: Thực hiện chính sách quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ thực tiễn tỉnh Bình Định, năm 2016 của tác giả Huỳnh Tân. Luận văn nghiên cứu về cơ sở lý luận về quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản và đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước của tỉnh Bình Định. Luận văn đã nêu được các bước thực hiện chính sách quản lý vốn đầu tư xây dựng bản từ ngân sách nhà nước nhưng chưa nêu lên được các nhân tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách và tiêu chí đánh giá hiệu quả thực hiện chính sách. - Các nghiên cứu về hiệu quả đầu tư công của Quốc gia với nhiều phương pháp, tiêu chí khác nhau: Đánh giá hiệu quả đầu tư của Bùi Trinh (2011), một số nghiên cứu sử dụng các phương pháp định lượng để đánh giá hiệu quả đầu tư công như: Đầu tư công lấn át đầu tư tư nhân? Luận án tiến sĩ: Nâng cao hiệu quả đầu tư công tại Việt Nam của tác giả Phó Thị Kim Chi và các cộng sự (Trần Thị Kim Dung, Chu Thị Nhường, Đỗ Văn Lâm, Lương Thu Hương) (2013) với nghiên cứu: Hiệu quả đầu tư công nhìn từ tác động của nó đến tăng trưởng kinh tế. Bài viết: Bàn về hiệu quả vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước của tác giả Nguyễn Công Nghiệp (2010); - Các nghiên cứu chỉ ra các nhân tố tác động đến hiệu quả đầu tư công: Tác giả Nguyễn Đình Cung (2011): Giải pháp tái cơ cấu và nâng cao hiệu quả đầu tư nhà nước. Nghiên cứu: Một số vấn đề về phân cấp đầu tư công giữa trung ương và địa phương của Lê Xuân Bá, (2012), Luận án tiến sĩ: Các yếu tố ảnh hưởng đến chậm tiến độ và vượt dự toán dự án đầu tư công tại Việt Nam (2016) của Vũ Quang Lãm; Nghiên cứu: Tham nhũng trong đầu tư công liệu có giải pháp để khắc phục? của Sử Đình Thành và Bùi Thị Mai Hoài Nhân Bên cạnh đó, về thất thoát, lãng phí trong đầu tư công, tác giả Thái Bá Cẩn (2003) với sách chuyên khảo: Quản lý tài chính trong lĩnh vực đầu tư xây dựng.
5 - Các nghiên cứu về quản lý nhà nước đối với đầu tư công: Hoàng Thị Chinh Thon và các công sự (2010) với công trình nghiên cứu “Tác động của chi tiêu công đến tăng trưởng kinh tế tại các địa phương ở Việt Nam”. Như vậy đã có nhiều tài liệu nghiên cứu về Quản lý đầu tư công từ nguồn vốn từ ngân sách nhà nước, quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước, trong đó có một số tài liệu nghiên cứu về tổ chức thực hiện chính sách Quản lý đầu tư công từ nguồn vốn từ ngân sách nhà nước tại một số tỉnh. Các tài liệu nêu trên đã khái quát được hệ thống cơ sở lý luận về Quản lý đầu tư công từ nguồn vốn từ ngân sách nhà nước, xác định các phương pháp nghiên cứu rõ ràng, phân tích thực trạng tình hình đầu tư công trong một thời kỳ nhất định, làm sáng tỏ các lý luận và thực tiễn, tìm ra các nguyên nhân, từ đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư công. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu vẫn còn tồn tại một số thiếu sót như: Mới chỉ đứng ở góc độ tổng quan, chưa phản ánh cụ thể các tác động có thể có, chưa chỉ ra vướng mắc trong quá trình đầu tư từ khi thiết lập mục tiêu đầu tư, triển khai đầu từ, cũng như đánh giá kết quả hiệu quả. Thiếu thước đo đầy đủ để đánh giá hiệu quả của đầu tư công. Vì thế, hiệu quả đầu tư công hiện còn chưa được xác định rõ ràng. Các nghiên cứu thường được tiếp cận ở một góc độ nhất định như kinh tế học, xã hội học mà chưa có sự tiếp cận liên ngành, toàn diện hơn về hiệu quả đầu tư công. Bởi lẽ, lĩnh vực này liên quan đến các khía cạnh về chính sách, năng lực thể chế, kinh tế, xã hội. Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư công còn hạn chế; Chưa làm rõ mối quan hệ giữa đầu tư kém hiệu quả làm tăng gánh nặng nợ công. Các nguyên nhân vì sao đầu tư công chưa hiệu quả chưa được chỉ ra cụ thể, phương hướng giải quyết còn chung chung. Tính đến thời điểm tháng 2/2019, trên dịa bàn tỉnh Sơn La chưa có đề tài nào nghiên cứu về công tác Quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Sơn La. Do đó có thể nói lĩnh vực nghiên cứu về thực hiện quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước của tỉnh Sơn La vẫn còn khoảng trống tri thức cần nghiên cứu. Luận văn “Quản lý đầu tƣ công từ nguồn vốn ngân
6 sách nhà nƣớc trên địa bàn tỉnh Sơn La” mà em thực hiện có kế thừa một số cơ sở lý luận về đầu tư công, vốn đầu tư, đồng thời bổ sung làm rõ thêm các bước tổ chức thực hiện quản lý đầu tư công nói chung cũng như tổ chức thực hiện quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước nói riêng và phân tích, đánh giá thực trạng Quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước của Sơn La từ năm 2016-2019 thông qua các báo cáo, số liệu của cơ quan nhà nước, cơ quan thanh tra, kiểm tra, kiểm toán và điều tra khảo sát, phỏng vấn các cán bộ lãnh đạo, chuyên viên đang công tác, tham gia hoạt động đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước của tỉnh, đưa ra các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản lý, nêu lên các nguyên nhân, nhân tố ảnh hưởng và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước của tỉnh Sơn La. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài. 3.1. Mục tiêu tổng quát Mục tiêu chung luận văn nghiên cứu Quản lý nhà nước về đầu tư công từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Sơn La. 3.2. Mục tiêu cụ thể - Nghiên cứu một số vấn đề lý luận chung về quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước. - Nghiên cứu thực trạng quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Sơn La. - Nghiên cứu những giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước từ ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Sơn La. 3.3. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện những mục tiêu nghiên cứu của đề tài, luận văn thực hiện những nhiệm vụ sau đây: - Khái quát hoá, hệ thống hoá các vấn đề lý luận chung nhất thuộc quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước.
7 - Đánh giá những thành công, những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Sơn La. - Đề xuất các giải pháp cụ thể, thiết thực góp phần tăng cường quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Sơn La. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu. 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu. Đối tượng nghiên cứu của luận văn là quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước nói chung và trên địa bàn tỉnh Sơn La nói riêng. 4.2. Phạm vi nghiên cứu. - Về thời gian: Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Sơn La trong khoảng thời gian từ 2016 đến 2019 và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Sơn La trong thời gian tới. - Về không gian: địa bàn tỉnh Sơn La. - Về nội dung: Quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Sơn La. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu. 5.1.Phƣơng pháp luận. Luận văn vận dụng phương pháp nghiên cứu chính sách công và phương pháp duy vật biện chứng, tập trung vào phân tích chu trình chính sách, đặc biệt ở giai đoạn thực hiện chính sách. Phương pháp nghiên cứu chính sách công sẽ làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn của việc ban hành và thực hiện quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước cũng như việc đánh giá và hoàn thiện hiện nay. 5.2.Phƣơng pháp nghiên cứu. 5.2.1. Phương pháp phỏng vấn. - Phỏng vấn, lấy ý kiến lãnh đạo Sở, ngành, địa phương và chuyên viên theo dõi, tham mưu trực tiếp, các chủ thể tham gia hoạt động đầu tư công từ nguồn vốn
8 ngân sách nhà nước như Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính, Sở Xây dựng, các Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản chuyên ngành và một số phòng Tài chính Kế hoạch cấp huyện, nhà thầu, đơn vị tư vấn để làm rõ thêm về thực trạng, các vấn đề vướng mắc trong thực Quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước và đề xuất các giải pháp cần thiết, số lượng phỏng vấn là 70 người. - Bảng điều tra được thiết kế các câu hỏi đóng và câu hỏi mở, tập trung hỏi về hiệu quả công tác quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước, nhận thức về tầm quan trọng thực hiện quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước, sự kịp thời trong thực hiện chính sách, các nhân tố ảnh hưởng; nguyên nhân, yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư của dự án, thất thoát vốn đầu tư. Thang câu hỏi đóng được thiết kế theo các mức, tùy theo nội dung cần thu thập dữ liệu để phân tích, đánh giá. - Công tác khảo sát được thực hiện thông qua việc tác giả trao đổi, phỏng vấn trực tiếp với người được khảo sát để giải thích cụ thể về bảng câu hỏi và cam kết với người được khảo sát là kết quả điều tra chỉ được dùng để phục vụ nghiên cứu khoa học, không ảnh hưởng đến công việc đang thực hiện, không công bố công khai danh tính, nội dung điều tra của từng người. Đối tượng được phỏng vấn đều là những người đang công tác trong lĩnh vực quản lý đầu tư, tham gia hoạt động đầu tư nên mẫu được lựa chọn là phù hợp, kết quả trả lời sát với thực tiễn thực hiện quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước của tỉnh, có tính tin cậy cao. Nội dung kết quả phỏng vấn sẽ được phân tích, đánh giá trong Chương 2 của Luận văn. 5.2.2. Phương pháp thống kê: qua các số liệu thứ cấp và sơ cấp được thu thập, phỏng vấn, tác giả tiến hành rà soát, tổng hợp, thống kê theo các tiêu chí đánh giá. Phương pháp thống kê được sử dụng xuyên suốt trong Chương 2 để hệ thống hóa các dữ liệu, giúp cho phân tích, làm rõ thực trạng việc thực hiện quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước được hiệu quả, chính xác hơn. 5.2.3. Phương pháp tổng hợp, phân tích, xử lý dữ liệu: sau khi thu thập được các số liệu cần thiết thì sử dụng phương pháp so sánh để phân tích các nội dung liên quan đến chính sách quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà
9 nước trên địa bàn tỉnh Sơn La, đồng thời sử dụng phần mềm Excel để nhập dữ liệu và phân tích, đánh giá. Trong phân tích có sử dụng hệ thống bảng biểu để so sánh, minh họa rút ra những kết luận cần thiết trong việc phân tích, đánh giá. 5.2.4. Phương pháp quy nạp và diễn dịch: Trên cơ sở phân tích những nội dung cơ bản của các thông tin đã thu thập được, luận văn sử dụng phương pháp quy nạp, diễn dịch để đưa ra những đánh giá về thực trạng thực hiện quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước từ ngân sách nhà nước của tỉnh Sơn La và đề xuất giải pháp liên quan. - Số liệu sử dụng trong luận văn chủ yếu là các số liệu thứ cấp, trích dẫn từ các nguồn tài liệu công bố chính thức như số liệu thống kê, báo cáo của UBND tỉnh, Sở Tài chính, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Kho bạc Nhà nước tỉnh và các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh, ngoài ra có sử dụng dữ liệu phân tích từ nguồn thu thập qua phỏng vấn của tác giả. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn. 6.1. Ý nghĩa lý luận - Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước. - Làm rõ các nhân tố ảnh hưởng quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn - Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước của tỉnh Sơn La trong thời gian qua. - Đề xuất những giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước của tỉnh Sơn La. 7. Kết cấu của luận văn. Ngoài phần mở bài và kết luận, luận văn được chia thành 3 chương: - Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Sơn La.
10 - Chƣơng 2: Thực trạng quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Sơn La. - Chƣơng 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Sơn La.
11 Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý đầu tƣ công từ nguồn vốn ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn tỉnh Sơn La 1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1. Khái niệm về quản lý: Theo từ điển Bách khoa Việt Nam, quản lý khi là động từ mamg ý nghĩa: "Quản" là trong coi và giữ gìn theo những yêu cầu nhất định; "Lý" là tổ chức và diều khiển các hoạt động theo yêu cầu nhất định. Từ đó có thể hiểu, Quản lý là sự tác động có mục đích của chủ thể vào các đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu quản lý đã đề ra. 1.1.2. Khái niệm về đầu tư: Theo từ điển Bách khoa Việt Nam, đầu tư là "bỏ nhân lực, vật lực, tài lực vào công việc gì sao cho có hiệu quả kinh tế, xã hội". Theo Luật Đầu tư số 67/2014/QH13 ngày 26/11/2014 của Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, tại Điều 3, khái niệm đầu tư được hiểu: “Đầu tư là việc nhà đầu tư bỏ vốn bằng các loại tài sản hữu hình hoặc vô hình để hình thành tài sản tiến hành các hoạt động đầu tư”. 1.1.3. Quản lý đầu tư và mục tiêu, nguyên tắc của Quản lý đầu tư 1.1.3.1. Khái niệm: Quản lý đầu tư là sự tác động liên tục, có tổ chức, có định hướng của chủ thể quản lý vào quá trình đầu tư bằng một hệ thống đồng bộ các biện pháp kinh tế - xã hội và tổ chức kỹ thuật cùng các biện pháp khác nhằm đạt được hiệu quả KT-XH cao nhất trong điều kiện cụ thể. 1.1.3.2. Mục tiêu của Quản lý đầu tư: + Ở cấp vĩ mô: Nhằm thực hiện thành công các mục tiêu của chiến lược phát triển KTXH; huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn đầu tư; thực hiện đúng quy định pháp luật và yêu cầu kinh tế - kỹ thuật trong đầu tư (quy hoạch, thiết kế, kỹ thuật, chất lượng, thời gian, chi phí…). + Ở cấp cơ sở: Nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh; nâng cao hiệu quả sử dụng vốn; tăng năng suất lao động; đổi mới công nghệ; tiết kiệm chi phí…
12 + Ở từng dự án: thực hiện đúng mục tiêu của dự án; nâng cao hiệu quả KTXH của đầu tư. 1.1.3.3. Nguyên tắc quản lý dự án: Thống nhất giữa chính trị và kinh tế, kết hợp hài hoà giữa kinh tế và xã hội; tập trung dân chủ; Quản lý theo ngành kết hợp với quản lý theo địa phương và vùng lãnh thổ; Kết hợp hài hoà giữa các lợi ích trong đầu tư; Tiết kiệm và hiệu quả. 1.1.4. Đầu tư công, Quản lý đầu tư công, hoạt động đầu tư công và mục đích, mục tiêu, đối tượng, nguyên tắc của đầu tư công 1.1.4.1. Khái niệm đầu tư công: - Theo Luật Đầu tư công năm 2014 của Việt Nam (có hiệu lực từ ngày 01/01/2015) quy định: Đầu tư công là hoạt động đầu tư của Nhà nước vào các chương trình, dự án xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội và đầu tư vào các chương trình, dự án phát triển kinh tế xã hội. - Theo Luật Đầu tư công năm 2019 của Việt Nam (có hiệu lực 01/01/2020), được định nghĩa như sau: Đầu tư công là hoạt động đầu tư của Nhà nước vào các chương trình, dự án xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội và đầu tư vào các chương trình, dự án phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. 1.1.4.2. Đầu tư công được thực hiện theo các chương trình mục tiêu và các dự án đầu tư công: - Đầu tư theo các chương trình mục tiêu: Theo Luật Đầu tư công 2019, Chương trình mục tiêu là chương trình đầu tư công nhằm thực hiện một hoặc một số mục tiêu trong từng ngành, ở một số vùng lãnh thổ trong từng giai đoạn cụ thể. - Đầu tư theo các dự án đầu tư công: + Dự án đầu tư là một tập hợp các hoạt động có liên quan với nhau nhằm đạt được những mục đích đã đề ra thông qua nguồn lực đã xác định như vấn đề thị trường, sản phẩm, công nghệ, kinh tế, tài chính… + Theo Luật Đầu tư công 2019, Dự án đầu tư công là dự án đầu tư sử dụng toàn bộ hoặc một phần vốn đầu tư công. Thông thường, các dự án này bao gồm: dự án phát triển kinh tế, xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh, kết cấu hạ tầng kĩ