Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa khu vực Củ Chi

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:107

Thêm vào BST

Báo xấu

31
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài sẽ góp phần làm sáng tỏ luận cứ hoạt động tài chính BV trong quá trình hoạch định chủ trương, chính sách; trên cơ sở đó tổ chức thực hiện tốt nhiệm vụ của BV và xây dựng các biện pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính BVĐKKV Củ Chi có hiệu quả; áp dụng cho những BV có đặc điểm và điều kiện kinh tế - xã hội tương tự như BVĐKKV Củ Chi cũng như góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, ổn định tình hình chính trị và tiến bộ xã hội của huyện Củ Chi nói riêng và thành phố Hồ Chí Minh nói chung.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa khu vực Củ Chi

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRẦN THỊ MỸ HẰNG qu¶n Lý TμI CHÝNH T¹I BÖNH VIÖN §A KHOA KHU VùC Cñ CHI LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2010
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRẦN THỊ MỸ HẰNG qu¶n Lý TμI CHÝNH T¹I BÖNH VIÖN §A KHOA KHU VùC Cñ CHI CHUYÊN NGÀNH : KINH TẾ TÀI CHÍNH-NGÂN HÀNG MÃ SỐ : 60.31.12 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN VĂN LƯƠNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2010
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan các số liệu trong luận văn này được thu thập từ nguồn thực tế. Những ý kiến đóng góp và giải pháp đề xuất là của cá nhân tôi từ việc nghiên cứu và rút ra từ thực tế làm việc tại Bệnh viện đa khoa khu vực Củ Chi. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Trần Thị Mỹ Hằng
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục những từ viết tắt Danh mục những bảng số liệu Danh mục biểu đồ, sơ đồ, hình vẽ Danh mục các phụ lục Phần mở đầu:.............................................................................................................1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH BỆNH VIỆN 5 1.1. Quản lý tài chính Bệnh viện ............................................................................5 1.1.1. Khái niệm về quản lý tài chính Bệnh viện:....................................................5 1.1.2. Sự cần thiết phải quản lý tài chính Bệnh viện: ...............................................6 1.1.3. Nguyên tắc quản lý tài chính Bệnh viện: ........................................................7 1.1.4. Mục tiêu của quản lý tài chính Bệnh viện: .....................................................8 1.1.5. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý tài chính Bệnh viện:..........................8 1.2. Nội dung quản lý tài chính Bệnh viện:.........................................................10 1.2.1. Quản lý các nguồn thu: .................................................................................10 1.2.2. Quản lý tiền mặt:...........................................................................................12 1.2.3. Quản lý chi: ...................................................................................................12 1.2.4. Quản lý tài sản:..............................................................................................16 1.2.5. Việc chấp hành chế độ kế toán, quyết toán tài chính, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán:.........................................................................................................................17 1.2.6. Quy trình quản lý tài chính của Bệnh viện: ..................................................18 1.3. NHỮNG NHÂN TỐ CƠ BẢN TÁC ĐỘNG ĐẾN QUẢN LÝ TÀI CHÍNH BỆNH VIỆN: ..................................................................................21 1.3.1. Nhân tố bên ngoài: ......................................................................................21 1.3.1.1. Về kinh tế: ..................................................................................................21
1.3.1.2. Về chính trị:................................................................................................23 1.3.1.3. Môi trường pháp lý: ...................................................................................23 1.3.2. Nhân tố bên trong: ......................................................................................24 1.3.2.1. Nhân tố con người:.....................................................................................24 1.3.2.2. Mô hình tổ chức Bệnh viện và hiệu quả hoạt động: ..................................25 1.3.2.3. Mối quan hệ giữa Bệnh viện với khách hàng: ...........................................25 1.4. KINH NGHIỆM CỦA MỘT SỐ NƯỚC VÀ MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG TRONG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH BỆNH VIỆN: ............................26 1.4.1. Hệ thống Bệnh viện của Mỹ:......................................................................26 1.4.2. Hệ thống y tế Singapore: ................................................................... 27 1.4.3. Mô hình quản lý tài chính BV tại một số địa phương ở Việt Nam: .......31 1.4.3.1. Kinh nghiệm quản lý tài chính của BV Nhân Dân 115: ........................... 31 1.4.3.2. Kinh nghiệm quản lý tài chính của BV An Sinh: ..................................... 32 1.4.4. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam và Bệnh viện ĐKKV Củ Chi: ........33 Kết luận chương 1:..................................................................................................34 CHƯƠNG 2:THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA KHU VỰC CỦ CHI: ....................................... 35 2.1. KHÁI QUÁT VỀ BỆNH VIỆN ĐA KHOA KHU VỰC CỦ CHI:............35 2.1.1. Đặc điểm kinh tế xã hội huyện Củ Chi: ....................................................35 2.1.2. Khái quát về Bệnh viện đa khoa khu vực Củ Chi: ..................................36 2.2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA KHU VỰC CỦ CHI: .............................................................................................37 2.2.1. Đặc điểm quản lý tài chính Bệnh viện trong thực tế hiện nay:...............37 2.2.2. Thực trạng việc khai thác các nguồn tài chính phục vụ hoạt động của Bệnh viện đa khoa khu vực Củ Chi từ năm 2006 đến nay:........................38 2.2.2.1. Nguồn NSNN cấp cho hoạt động khám chữa bệnh: ........................ 38 2.2.2.2. Nguồn viện phí và bảo hiểm y tế: .................................................... 42 2.2.2.3. Nguồn viện trợ và các nguồn thu khác: ........................................... 44 2.2.3. Thực trạng sử dụng các nguồn tài chính của BVĐKKV Củ Chi
từ năm 2006 đến nay:...........................................................................................46 2.2.3.1. Chi từ nguồn NSNN cấp cho hoạt động khám chữa bệnh:.............. 46 2.2.3.2. Chi từ Nguồn viện phí, Bảo hiểm y tế: ............................................ 48 2.2.3.3. Chi từ các nguồn thu khác của Bệnh viện: ..................................... 49 2.2.3.4. Tình hình chi tăng thu nhập, trích lập và sử dụng các quỹ của BV đa khoa khu vực Củ Chi: ................................................................. 50 2.2.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý tài chính tại BVĐKKV Củ Chi:51 2.2.4.1. Những kết quả đạt được:.................................................................. 58 2.2.4.2. Tồn tại và nguyên nhân:................................................................... 58 Kết luận chương 2:..................................................................................................63 CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA KHU VỰC CỦ CHI: ................................................................................... 64 3.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN BỆNH VIỆN ĐA KHOA KHU VỰC CỦ CHI: .............................................................................................64 3.1.1. Định hướng phát triển chung ngành y tế Việt Nam: ...............................64 3.1.2. Định hướng phát triển BVĐKKV Củ Chi:...............................................66 3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA KHU VỰC CỦ CHI:...........................68 3.2.1. Giải pháp khai thác nguồn tài chính:........................................................68 3.2.1.1. Tăng cường nguồn NSNN: .............................................................. 68 3.2.1.2. Tăng cường huy động sự đóng góp của Nhân dân thông qua hình thức đóng phí và BHYT:....................................................................... 69 3.2.1.3. Mở rộng phạm vi thực hiện hoặc tham gia thực hiện các dự án đầu tư trong và ngoài nước:...................................................................... 72 3.2.1.4. Phát huy nội lực của Bệnh viện: ...................................................... 73 3.2.1.5. Xây dựng Bệnh Viện hướng về “khách hàng”: ............................... 73 3.2.1.6. Cổ phần hóa một phần BVĐKKV Củ Chi:...................................... 74
3.2.2. Giải pháp sử dụng nguồn tài chính của BVĐKKV Củ Chi: ...................74 3.2.2.1. Xây dựng hệ thống định mức, tiêu chuẩn chế độ chi tiêu nội bộ hợp lý: ................................................................................................ 74 3.2.2.2. Thực hiện khoán quản tại một số khoa, phòng trong Bệnh viện: .... 75 3.2.3. Các giải pháp khác:.....................................................................................76 3.2.3.1. Tăng cường cơ sở vật chất, đưa tiến bộ tin học ứng dụng vào công tác quản lý tài chính:...................................................................... 76 3.2.3.2. Hoàn thiện tổ chức bộ máy kế toán: ................................................ 77 3.2.4. Xây dựng quy trình quản lý tài chính cho BVĐKKV Củ Chi:...............79 3.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ :.................................................................................84 3.3.1. Về phía Chính phủ:........................................................................... 84 3.3.2. Về phía Bộ y tế: ...........................................................................................86 Kết luận chương 3:..................................................................................................87 Kết luận: ..................................................................................................................88 Tài liệu tham khảo Phụ lục
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT BHXH : Bảo hiểm xã hội BHYT : Bảo hiểm y tế BV : Bệnh viện BVĐKKV : Bệnh viện đa khoa khu vực CBCNV : Cán bộ công nhân viên CSSK : Chăm sóc sức khỏe KCB : Khám chữa bệnh KP : Kinh phí KPTX : Kinh phí thường xuyên KPKTX : Kinh phí không thường xuyên NĐ : Nghị định NN : Nhà nước NS : Ngân sách NSNN : Ngân sách Nhà nước NVCM : Nghiệp vụ chuyên môn TT : Thông tư TTB : Trang thiết bị TSCĐ : Tài sản cố định VP : Viện phí XDCB : Xây dựng cơ bản XHH : Xã hội hóa HCSN : Hành chính sự nghiệp
DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU Bảng 2.1 : Tỷ lệ chi NSNN cho y tế so với GDP ...............................................38 Bảng 2.2 : KP NSNN cấp cho Bệnh viện ĐKKV Củ Chi .................................39 Bảng 2.3 : Cơ cấu KP NSNN cấp cho BVĐKKV Củ Chi .................................41 Bảng 2.4 : Nguồn thu VP và BHYT của Bệnh viện ĐKKV Củ Chi .................43 Bảng 2.5 : Nguồn thu khác của Bệnh viện ĐKKV Củ Chi ................................45 Bảng 2.6 : Nội dung và tỷ trọng các khoản chi từ nguồn NSNN........................46 Bảng 2.7 : Nội dung và tỷ trọng khoản chi NVCM từ nguồn NSNN.................47 Bảng 2.8 : Nội dung và tỷ trọng các khoản chi VP, BHYT ...............................49 Bảng 2.9 : Nội dung và tỷ trọng khoản chi NVCM từ nguồn VP, BHYT..........49 Bảng 2.10 : Chi từ các nguồn khác của Bệnh viện ĐKKV Củ Chi .....................50 Bảng 2.11 : Tình hình trích lập các quỹ của Bệnh viện ĐKKV Củ Chi ..............50 Bảng 2.12 : Tình hình chi tăng thu nhập và sử dụng các quỹ của Bệnh viện ĐKKV Củ Chi ..................................................................................51 Bảng 2.13 : Tình hình tài chính của Bệnh viện ĐKKV Củ Chi qua một số chỉ tiêu đánh giá tài chính .............................................................52 Bảng 2.14 : Nội dung và tỷ trọng khoản chi NVCM từ các nguồn KP hiện có ...............................................................................................54
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Biều đồ: Biểu đồ: 2.1: Tỷ lệ chi NSNN cho y tế so với GDP ..............................................39 Biểu đồ 2.2 : KP NSNN cấp cho Bệnh viện ĐKKV Củ Chi .................................40 Biểu đồ 2.3 : Cơ cấu nguồn KP do NSNN cấp .......................................................42 Biểu đồ 2.4 : Nguồn thu VP và BHYT của Bệnh viện ĐKKV Củ Chi ..................43 Biểu đồ 2.5 : Nguồn thu khác của Bệnh viện ĐKKV Củ Chi.................................45 Biểu đồ 2.6 : Tổng chi từ các nguồn của Bệnh viện ĐKKV Củ Chi ......................53 Sơ đồ: Sơ đồ 1.1 : Đánh giá hiệu quả quản lý tài chính Bệnh viện.................................10 Sơ đồ 3.1 : Nguyên tắc quản lý tài chính Bệnh viện............................................67 Hình vẽ: Hình 3.1 : Mô hình đề xuất cho công tác quản lý tài c h ính trong Bệnh viện đa khoa khu vực Củ Chi ........................................................................80
DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC Phụ lục 1: Bản đồ hành chính huyện Củ Chi Phụ lục 2: Sơ đồ tổ chức Bệnh viện đa khoa khu vực Củ Chi Phụ lục 3: Tình hình thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn từ năm 2006 đến 2009 Phụ lục 4: Mô hình tổ chức bộ máy kế toán theo hình thức hổn hợp kế toán tài chính và kế toán quản trị
-1- PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài: Ngành y tế là một ngành trong hệ thống kinh tế quốc dân và thuộc nhóm ngành dịch vụ, phục vụ các nhu cầu y tế xã hội. Nói cách khác, ngành y tế có đóng góp vào GDP của đất nước. Đầu tư cho y tế không phải là tiêu phí mà là đầu tư cơ bản, đầu tư cho phát triển. Theo quan điểm mới, Bệnh viện là một đơn vị kinh tế dịch vụ nhưng khác với các đơn vị kinh doanh dịch vụ bởi hoạt động cung cấp dịch vụ của BV không đặt mục tiêu lợi nhuận làm mục tiêu quan trọng nhất. BV là đơn vị kinh tế dịch vụ thông qua các hoạt động dịch vụ của mình để có thu nhập và tích cực hoạt động y tế - xã hội không vì lợi nhuận. Xuất phát từ quan niệm mới trên, Đảng và Nhà nước ta đã có những thay đổi căn bản trong cơ chế quản lý tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp có thu trong chương trình cải cách tài chính công. Đó là: Thứ nhất, thay cho việc cấp KP theo số lượng biên chế bằng việc tính toán KP căn cứ vào kết quả và chất lượng hoạt động, hướng vào kiểm soát đầu ra, chất lượng chi tiêu theo mục tiêu, cho đơn giản hơn, tăng quyền chủ động cho đơn vị sử dụng NS. Thứ hai, xoá bỏ cơ chế cấp phát theo kiểu “Xin - Cho”, thực hiện chế độ tự chủ tài chính cho các đơn vị sự nghiệp trên cơ sở xác định nhiệm vụ phải thực hiện, mức hỗ trợ tài chính từ NS và phần còn lại do đơn vị tự trang trải. Thứ ba, khuyến khích các nhà đầu tư trong và ngoài nước đầu tư và phát triển trong các lĩnh vực giáo dục, y tế. Khuyến khích liên doanh, đầu tư trực tiếp của nước ngoài vào lĩnh vực này. Thực tế trên đòi hỏi quản lý tài chính trong lĩnh vực y tế - giáo dục, trong đó có BV công vừa phải đảm bảo các mục tiêu tài chính vừa đảm bảo tính hiệu quả, công bằng trong CSSK. Quản lý tài chính BV trở thành chìa khoá quyết định sự thành công hay thất bại trong việc quản lý BV; quyết định sự tụt hậu cũng như phát triển của hệ thống BV hiện nay.
-2- Các cơ sở y tế hiện nay phải đối mặt với vấn đề dân số tăng nhanh, nhu cầu KCB của nhân dân ngày càng lớn, yêu cầu chất lượng KCB ngày càng cao. Điều đó dẫn đến yêu cầu tổ chức quản lý tốt để sử dụng có hiệu quả các nguồn tài chính tại đơn vị. Bên cạnh việc quản lý tốt công tác chuyên môn để đảm bảo chất lượng chăm sóc người bệnh, quản lý tài chính cũng là một yếu tố quyết định sự thành công hay thất bại của quản lý các cơ sở y tế nói chung. BV công ở Việt Nam được quản lý theo cơ chế Nhà nước và BVĐKKV Củ Chi cũng là một mô hình điển hình trong hệ thống BV công ở nước ta, BVĐKKV Củ Chi cũng được quản lý tương tự như các BV công khác. Do đó, nghiên cứu BVĐKKV Củ Chi cũng là nghiên cứu cho mô hình BV công trong hệ thống BV ở Việt Nam. Ngoài ra, nghiên cứu BVĐKKV Củ Chi có ý nghĩa thực tiễn với học viên cũng như đối với BVĐKKV Củ Chi. Đề tài "Quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa khu vực Củ Chi” được lựa chọn nghiên cứu nhằm đóng góp thêm cơ sở khoa học và thực tiễn hoàn thiện công tác quản lý tài chính BV, tìm ra hướng thực hiện hữu hiệu hoạt động tài chính BV tại BVĐKKV Củ Chi. Đồng thời đáp ứng yêu cầu lý luận và thực tiễn cho việc hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính BV công trong hệ thống BV Việt Nam hiện nay. 2. Mục đích nghiên cứu: Xuất phát từ việc nghiên cứu một số vấn đề lý luận về quản lý tài chính BV và thực tiễn hoạt động tài chính tại BVĐKKV Củ Chi nhằm: Đưa ra bức tranh toàn cảnh về tình hình khai thác và sử dụng các nguồn tài chính tại BVĐKKV Củ Chi.Và đây cũng là thực trạng chung của hệ thống BV công ở Việt Nam hiện nay. Chỉ ra ưu, nhược điểm, những khó khăn cũng như thuận lợi trong việc quản lý tài chính tại BVĐKKV Củ Chi. Đề xuất một số giải pháp theo hướng vừa đảm bảo mục tiêu tài chính vừa đảm bảo mục tiêu kinh tế- xã hội của BV: Tăng vốn chính đáng và
-3- chi hữu hiệu nhằm hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại BVĐKKV Củ Chi trong cơ chế tài chính mới. 3. Phạm vi nghiên cứu đề tài: Về nội dung: Đề cập chủ yếu tới việc khai thác và sử dụng các nguồn tài chính của BV công. Về không gian: Tình hình khai thác và sử dụng nguồn tài chính tại BVĐKKV Củ Chi. Về thời gian: Từ năm 2006 đến nay. 4. Phương pháp nghiên cứu: Thông qua nghiên cứu tài liệu, quan sát phân tích hoạt động quản lý tài chính theo cách tiếp cận hệ thống, cách tiếp cận định tính và định lượng và cách tiếp cận lịch sử, logic để thu thập thông tin. Đồng thời luận văn sử dụng kỹ thuật thống kê, tổng hợp, phân tích, sơ đồ, biểu đồ, đồ thị, bảng biểu để phân tích xử lý số liệu. Ngoài ra thông qua việc phân tích, xử lý thông tin, trên cơ sở tham khảo ý kiến của các nhà khoa học kinh tế, các nhà quản lý tài chính trong ngành y tế và kiến thức của bản thân để đưa ra các giải pháp nhằm tăng cường quản lý tài chính tại BVĐKKV Củ Chi. 5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài: Đề tài nghiên cứu một lĩnh vực hoạt động cụ thể về y tế và quản lý tài chính BV trên địa bàn cụ thể cho nên có ý nghĩa thực tiễn, trước hết đối với BVĐKKV Củ Chi. Với kết quả đạt được, sẽ góp phần làm sáng tỏ luận cứ hoạt động tài chính BV trong quá trình hoạch định chủ trương, chính sách; trên cơ sở đó tổ chức thực hiện tốt nhiệm vụ của BV và xây dựng các biện pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính BVĐKKV Củ Chi có hiệu quả; áp dụng cho những BV có đặc điểm và điều kiện kinh tế - xã hội tương tự như BVĐKKV Củ Chi cũng như góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, ổn định tình hình chính trị và tiến bộ xã hội của huyện Củ Chi nói riêng và thành phố Hồ Chí Minh nói chung.
-4- 6. Kết cấu luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm ba chương: Chương 1: Tổng quan về quản lý tài chính Bệnh viện. Chương 2: Thực trạng quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa khu vực Củ Chi. Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại Bệnh viện đa khoa khu vực Củ Chi.
-5- CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH BỆNH VIỆN 1.1. QUẢN LÝ TÀI CHÍNH BỆNH VIỆN: 1.1.1. Khái niệm về quản lý tài chính Bệnh viện: Quản lý tài chính BV theo nghĩa rộng là sự tác động liên tục có hướng đích, có tổ chức của các nhà quản lý BV lên đối tượng và quá trình hoạt động tài chính của BV nhằm xác định nguồn thu và các khoản chi, tiến hành thu chi theo đúng pháp luật, đúng nguyên tắc của NN về tài chính, đảm bảo KP cho mọi hoạt động của BV. Ở Việt Nam, quản lý tài chính BV là một nội dung của chính sách kinh tế- tài chính y tế do Bộ Y tế chủ trương với trọng tâm là sử dụng các nguồn lực đầu tư cho ngành y tế để cung cấp các dịch vụ y tế một cách hiệu quả và công bằng. Tính hiệu quả chú trọng đến trình độ TTB kỹ thuật, phương pháp phân phối nguồn lực, hiệu lực quản lý hành chính và chất lượng dịch vụ y tế cung cấp cho nhân dân. Tính công bằng đòi hỏi cung cấp dịch vụ y tế bằng nhau cho những người có mức độ bệnh tật như nhau, thỏa mãn nhu cầu KCB của mọi người khi ốm đau theo một mặt bằng chi phí nhất định mà không đòi hỏi khả năng chi trả của người bệnh là điều kiện tiên quyết. Các quốc gia phát triển về mặt y tế rất đề cao quản lý tài chính BV. Theo họ quản lý tài chính BV không chỉ quản lý thu chi theo đúng pháp luật mà còn phải biết tìm nguồn tài chính cho BV và biết vận dụng kinh tế vào y tế để phân tích tài chính trong y tế. Ví dụ như mua một thiết bị y tế hiệu quả như thế nào, triển khai một dịch vụ y tế sẽ tính được hiệu quả ra sao, ... Quản lý BV tốt, sẽ đem lại chất lượng điều trị tốt, có lợi cho người bệnh, có lợi cho người làm công tác chuyên môn, có lợi cho nhà đầu tư (Nhà đầu tư có thể là Nhà nuớc hoặc tư nhân) và trên hết là có lợi cho toàn xã hội. Do vậy, quản lý tài chính trong BV không chỉ dừng lại ở việc quản lý thu chi đơn thuần mà phải biết tích cực khai thác nguồn thu, phải biết huy động mọi nguồn lực (như nguồn XHH, cổ phần hoá, huy động vốn trong cán bộ công nhân viên
-6- Bệnh viện, vốn nhàn rỗi từ người dân, vốn đầu tư trong và ngoài nước, ...) để đầu tư phát triển Bệnh viện từ đó tạo nguồn thu để tái đầu tư và nâng cao đời sống cho nhân viên Bệnh viện. Đồng thời QLTC BV còn phải biết sử dụng hiệu quả nguồn thu theo nguyên tắc "chi phí thấp nhất đem lại hiệu qủa cao nhất". 1.1.2. Sự cần thiết phải quản lý tài chính Bệnh viện: Việt Nam gia nhập WTO đã tạo điều kiện rất nhiều cho sự phát triển kinh tế chung của toàn xã hội, trong đó có ngành y tế. Đây là một ngành đóng vai trò rất quan trọng trong việc CSSK cộng đồng, con người tất yếu phải có sức khoẻ mới phục vụ cho phát triển kinh tế một cách toàn diện. Hội nhập với nền kinh tế quốc tế, ngành y tế trong nước có điều kiện dễ dàng hơn trong việc tiếp cận các kỹ thuật, TTB tiên tiến trên thế giới, hợp tác với các dịch vụ y tế cao từ các nước bạn. Người dân được hưởng các dịch vụ khám điều trị cao cấp hơn. Ngày nay, mức sống người dân ngày càng nâng cao nên nhu cầu khám và chữa bệnh cũng được tăng cao. Mặt khác, các BV nói riêng và hệ thống các cơ sở y tế của Việt Nam nói chung đang đứng trước những thách thức to lớn trong một môi trường đang có nhiều đổi mới. Xu thế hội nhập kinh tế quốc tế và yêu cầu của quá trình tham gia vào WTO đã tạo ra một môi trường cạnh tranh gay gắt. Việc phải đối mặt với các thành phần kinh tế khác và đặc biệt là với các nhà đầu tư nước ngoài trong quá trình cung cấp các dịch vụ công cộng là điều tất yếu đang diễn ra. Tuy nhiên trong thực tế hiện nay, các đơn vị sự nghiệp nói chung và các cơ sở y tế nói riêng phần lớn còn thụ động, thiếu sáng tạo trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn. Một trong nhiều nguyên nhân là do hoạt động của khu vực công thường thiếu sức ép cạnh tranh nên hiệu quả hoạt động thường yếu kém. Trước tình hình đó các BV cần nhận thức và nhanh chóng thích ghi với môi trường cạnh tranh để tự nâng cao năng lực. Do đó việc nâng cao hiệu quả quản lý tài chính là một yếu tố góp phần đảm bảo hiệu quả hoạt động của đơn vị. Nâng cao hiệu quả quản lý tài chính trong các cơ sở y tế, giúp người điều hành quản lý đơn vị ra các quyết định quản lý phù hợp từ đó cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời cho công tác công khai tài chính của đơn vị. Trong những năm qua, cơ
-7- chế quản lý tài chính kế toán đã có nhiều thay đổi, đặc biệt là NĐ số 43/2006/NĐ- CP ngày 25 tháng 04 năm 2006 quy định quyền tự chủ, tự chiu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập. Đi đôi với việc trao quyền tự chủ là vấn đề tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra tài chính kế toán, nên yêu cầu đặt ra đối với công tác quản lý tài chính là phải đánh giá được hiệu qủa sử dụng các nguồn thu, phân tích sâu sắc các hoạt động kinh tế, từ đó nâng cao kết qủa hoạt động của đơn vị. Tuy nhiên đây là một chủ trương mới, các văn bản hướng dẫn chưa thực sự đầy đủ do đó trong qúa trình thực hiện các đơn vị sẽ không tránh khỏi những khó khăn, vướng mắt, ảnh hưởng đến quá trình thu thập, phản ánh và xử lý thông tin của đơn vị. Đây là điều không thể tránh khỏi trong quá trình chuyển đổi và hoàn thiện không ngừng nên cần có sự nghiên cứu, phân tích từ đó góp phần nâng cao năng lực quản lý tài chính tại các cơ sở y tế. 1.1.3. Nguyên tắc quản lý tài chính Bệnh viện: Quản lý tài chính BV được thực hiện theo 4 nguyên tắc cơ bản sau: Nguyên tắc hiệu quả: Là nguyên tắc quan trọng hàng đầu trong quản lý tài chính BV. Hiệu quả thể hiện trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế và xã hội. Hiệu quả xã hội và hiệu quả kinh tế là hai nội dung quan trọng phải được xem xét đồng thời khi hình thành một quyết định hay một chính sách chi tiêu. Nguyên tắc thống nhất: Thống nhất quản lý bằng pháp luật là nguyên tắc không thể bỏ qua trong quản lý tài chính BV. Thực hiện nguyên tắc này sẽ đảm bảo tính bình đẳng, công bằng, hiệu quả, hạn chế những tiêu cực, nhất là những rủi ro có tính chất chủ quan khi quyết định các khoản chi tiêu. Nguyên tắc tập trung dân chủ: Tập trung dân chủ đảm bảo cho các nguồn lực của xã hội được sử dụng tập trung và phân phối hợp lý. Các khoản đóng góp của dân thực sự phải do dân quyết định chi tiêu nhằm đáp ứng mục tiêu chung của cộng đồng. Nguyên tắc công khai, minh bạch: Thực hiện công khai minh bạch trong quản lý sẽ tạo điều kiện cho cộng đồng có thể giám sát, kiểm soát các quyết định về thu, chi tài chính, hạn chế những thất thoát và bảo đảm tính hiệu quả.
-8- 1.1.4. Mục tiêu của quản lý tài chính Bệnh viện: Sử dụng, quản lý các nguồn KP NSNN cấp và các nguồn được coi là NSNN cấp như: VP, BHYT, viện trợ …theo đúng chế độ, định mức quy định của NN. Tăng nguồn thu hợp pháp, cân đối thu chi, sử dụng các khoản chi có hiệu quả, chống lãng phí, thực hành tiết kiệm. Thực hiện chính sách ưu đãi và đảm bảo công bằng trong khám bệnh, chữa bệnh cho các đối tượng ưu đãi xã hội và người nghèo. Từng bước tiến tới hạch toán chi phí và giá thành khám bệnh, chữa bệnh. Nói chung, quản lý tài chính BV phải đạt được mục tiêu chung là từng bước hiện đại, hoàn chỉnh, hướng tới công bằng, hiệu qủa và phát triển; đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng và đa dạng của nhân dân về bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ. 1.1.5. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý tài chính Bệnh viện Để đo được hiệu qủa quản lý tài chính Bệnh viện đòi hỏi phải trả lời được các câu hỏi sau:  Cách Bệnh viện thu và chi như thế nào?  Sức khoẻ tài chính của Bệnh viện tốt hay xấu?  Chính sách của Nhà nước, nội quy, quy chế của Bệnh viện ảnh hưởng đến sức khỏe tài chính như thế nào?  Khuynh hướng thị trường là gì và nó tác động đến quyết định của lãnh đạo ra sao? Và sau đây là một số tiêu chí đánh giá hiệu qủa quản lý tài chính Bệnh viện: Duy trì cán cân thu chi: Đây là điều kiện tiên quyết và bắt buộc của quản lý tài chính BV và cũng là tiêu chuẩn cho sự thành công trong cơ chế quản lý mới – tiến tới hạch toán chi phí. Chỉ tiêu để đo lường cán cân thu chi có được duy trì hay không chính là số chênh lệch thu chi. BV phải cải thiện chất lượng thông qua một số chỉ tiêu chuyên môn như: Tỉ lệ tử vong, số lượt KCB, số thu VP và BHYT,…
-9- Nhân viên hài lòng với BV: Đời sống CBCNV được cải thiện (điều này được phản ánh thông qua hệ số tăng thu nhập), cải thiện phương tiện làm việc, xây dựng văn hóa BV (vấn đề giao tiếp trong BV, trang phục của nhân viên, môi trường làm việc, ...). BV phát triển cơ sở vật chất, phát triển các chuyên khoa. Công bằng y tế: Từ góc độ tài chính y tế, công bằng là đảm bảo ai cũng được tiếp cận dịch vụ y tế cần thiết mà không phụ thuộc vào khả năng chi trả. Có nghĩa là cần có những cơ chế hiệu quả để bảo vệ người dân khỏi gánh nặng về tài chính do chi phí của các dịch vụ y tế mà họ cần sử dụng. Muốn vậy, cần xác định các cơ chế cho phép chi trả trước khi sử dụng dịch vụ (không phải dựa trên các dịch vụ sẽ sử dụng, mà trên cơ sở khả năng chi trả), và cần tập trung những nguồn tài chính khác nhau để có thể chia sẻ rủi ro (đây là cách bao cấp chéo có hiệu quả, trong đó người giàu trợ giúp người nghèo và người ít có nhu cầu sử dụng dịch vụ trợ giúp người có nhu cầu nhiều hơn). Đối với các nhóm xã hội yếu thế, như người nghèo – những người hoàn toàn không có khả năng chi trả, thì chính phủ cần bao cấp toàn bộ chi phí CSSK cho họ. Trong điều kiện của nước ta, công bằng trong CSSK nhân dân là không để một người dân nào bị ốm đau mà không được chăm sóc ở mức cơ bản, thiết yếu, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội.