Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý tài chính tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:103

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu đề tài “Quản lý tài chính tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An” nhằm phân tích thực trạng quản lý tài chính ở Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An từ đó đề xuất những giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính bệnh viện trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Quản lý tài chính tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI ---------------------------- NGUYỄN THỊ HUYỀN QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN PHỤC HỒI CHỨC NĂNG NGHỆ AN LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HÀ NỘI, NĂM 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI ---------------------------- NGUYỄN THỊ HUYỀN QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN PHỤC HỒI CHỨC NĂNG NGHỆ AN CHUYÊN NGÀNH : QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ : 834.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS PHAN THỊ THU HOÀI HÀ NỘI, NĂM 2021
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn tốt nghiệp này là công trình do cá nhân tự nghiên cứu và soạn thảo, không sao chép từ bất kỳ một công trình nghiên cứu nào đã được công bố mà không trích dẫn nguồn gốc. Nếu có bất kỳ một sự vi phạm nào tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Hà Nội, ngày … tháng ….. năm 20…. Học viên (ký và ghi rõ họ tên) Nguyễn Thị Huyền
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn tốt nghiệp này, tác giả đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ và góp ý nhiệt tình của các thầy cô trường Đại học Thương Mại. Trước hết, tác giả xin gửi lời cảm ơn đến quý thầy cô đã tận tình dạy bảo và hướng dẫn trong suốt quá trình học tập tại trường Đại học Thương Mại. Tác giả xin gửi lời biến ơn sâu sắc đén các thầy cô trong khoa Sau Đại học, đặc biệt là PGS.TS. Phan Thị Thu Hoài đã hướng dẫn, chỉ bảo tận tình để tác giả có thể hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Mặc dù đã cố gắng hoàn thiện luận văn của mình nhưng do hạn chế về kiến thức, kinh nghiệm nên luận văn tốt nghiệp không thể tránh được những thiếu sót, rất mong nhận được sự nhận xét, góp ý của thầy cô và các bạn. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày … tháng ….. năm 20…. Học viên (ký và ghi rõ họ tên) Nguyễn Thị Huyền
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii DANH MỤC BẢNG BIỂU ..................................................................................... vi MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1 2. Tổng quan các vấn đề nghiên cứu có liên quan ......................................................2 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ...........................................................................4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...........................................................................4 5. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................5 6. Kết cấu của luận văn ...............................................................................................5 CHƢƠNG 1................................................................................................................6 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI BỆNH VIỆN CÔNG LẬP .......................................................................6 1.1 Một số vấn đề về quản lý tài chính đối với bệnh viện công lập ............................6 1.1.1 Khái niệm về quản lý tài chính bệnh viện công lập. ..........................................6 1.1.2 Nội dung và xác định cơ chế quản lý tài chính đối với bệnh viện công lập, .....9 1.1.3 Sự cần thiết của việc quản lý tài chính bệnh viện công lập. ............................11 1.1.4 Nguyên tắc quản lý tài chính bệnh viện công lập. ..........................................12 1.1.5 Mục tiêu của quản lý tài chính bệnh viện công lập. .........................................16 1.2. Nội dung quản lý tài chính đối với bệnh viện công lập .....................................21 1.2.1 Lập dự toán nguồn thu của Bệnh viện Công Lập ...........................................21 1.2.2 Lập dự toán chi trong bệnh viện công lập ......................................................22 1.2.4 Thực hiện dự toán. ..........................................................................................25 1.2.5 Quyết toán. ......................................................................................................28 1.2.6 Thanh tra, kiểm tra, đánh giá. ........................................................................28 1.3 Những nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính bệnh viện ...............................30 1.3.1 Nhân tố khách quan. ........................................................................................30 1.3.2 Nhân tố chủ quan. ............................................................................................33
iv 1.4 Kinh nghiệm của một số bệnh viện trong nước trong việc quản lý tài chính .....35 1.4.1 Mô hình Bệnh viện Ung bướu Nghệ An ..........................................................35 1.4.2 Mô hình Bệnh viện Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ. ....................................37 1.4.3 Kinh nghiệm đối với Bệnh viện PHCN Nghệ An. ...........................................39 CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH BỆNH VIỆN PHCN NGHỆ AN GIAI ĐOẠN 2017 – 2019 ....................................................................41 2.1 Khái quát về Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An .......................................41 2.1.1.Khái quát chung về bệnh viện ..........................................................................41 2.1.2.Chức năng, nhiệm vụ của bệnh viện ................................................................41 2.1.3.Cơ cấu tổ chức bộ máy, biên chế, số lượng người làm việc ............................44 2.2 Thực trạng quản lý tài chính tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An.........47 2.2.1. Thực trạng chấp hành dự toán của Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An.47 2.2.2. Thực hiện dự toán. .........................................................................................62 2.2.3 Quyết toán. ......................................................................................................67 2.2.4 Thanh tra, kiểm tra, đánh giá. ........................................................................68 2.3 Đánh giá quản lý tài chính tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An ...........70 2.3.1 Những điểm đạt được trong quản lý tài chính tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An ...........................................................................................................70 2.3.2 Những hạn chế và nguyên nhân trong quản lý tài chính tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An ...................................................................................................72 CHƢƠNG 3 PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN PHCN NGHỆ AN ..............................................78 3.1 Phương hướng chung của ngành y tế trong giai đoạn hiện nay .........................78 3.1.1 Phương hướng chung của ngành y tế ...............................................................78 3.1.2 Phương hướng phát triển của Bệnh viện PHCN Nghệ An ..............................80 3.2 Giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Bệnh viện PHCN Nghệ An ..............82 3.2.1. Hoàn thiện công tác quản lý các nguồn lực tài chính theo cơ chế chính sách đã phê duyệt ..............................................................................................................82 3.2.2.Quản lý chi tiết kiệm, chặt chẽ .........................................................................84
v 3.2.3 Xây dựng hệ thống định mức, tiêu chuẩn chi tiêu nội bộ hợp lý. ....................85 3.2.4 Thực hiện khoán chi tại các khoa trong bệnh viện. .........................................87 3.2.5 Phát triển hệ thống công nghệ thông tin trong công tác quản lý hành chính. ..87 3.2.6 Xây dựng đội ngũ cán bộ nói chung cán bộ tài chính kế toán nói riêng có trình độ chuyên môn, tinh thần trách nhiệm cao. ..............................................................88 KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ ......................................................................................91 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
vi DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2. 1 Bảng dự toán thu – chi NSNN của Bệnh viện PHCN Nghệ An từ năm 2017– 2019 ................................................................................................................48 Bảng 2.2. Cơ cấu nguồn thu của Bệnh viện PHCN Nghệ An từ năm 2017 – 2019 49 Bảng 2. 1 Cơ cấu nguồn thu hoạt động sự nghiệp và nguồn thu khác Bệnh viện PHCN Nghệ An từ năm 2017 – 2019 .......................................................................51 Bảng 2. 2 Các chỉ tiêu chuyên môn tại Bệnh viện PHCN Nghệ An từ năm 2017 – 2019 ...........................................................................................................................52 Bảng 2. 3 Cơ cấu hoạt động chi thường xuyên của Bệnh viện PHCN Nghệ An từ 2017 – 2019 ...............................................................................................................56 Bảng 2. 4 Thu nhập bình quân người lao động cả năm từ 2017 – 2019 ...................66
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hòa nhập với chủ trương xã hội hóa dịch vụ công, các đơn vị sự nghiệp ở Việt Nam không còn đơn thuần thực hiện chỉ tiêu kế hoạch Nhà nước giao mà còn tự tổ chức cung ứng dịch vụ cho xã hội. Tự chủ trong ngành y tế không năm ngoài xy thế này. Tuy nhiên tự chủ trong ngành y tế phải giải quyết được hai vấn đề, đó là đảm bảo việc chăm sóc sức khỏe người dân tốt hơn, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, đơn vị tự chủ hoàn toàn được quyết định chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu, bộ máy, vấn đề tài chính, để mục tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng dịch vụ, phục vụ nhân dân, không bị ràng buộc bởi cơ quan quản lý. Các bệnh viện công lập đã năng động hơn trong việc cung cấp các dịch vụ y tế, từ đó tăng nguồn thu cho đơn vị, tăng tính chủ động về quản lý tài chính cũng như trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của đơn vị mình. Ty nhiên, chậm đổi mới cơ chế chính sách không những chưa theo kịp tình hình phát triển kinh tế - xã hội mà còn thiếu đồng bộ, chông chéo và tính khả thi chưa cao, các đơn vị khi triển khai thực hiện nhiều bất cập, lúng túng hiệu quả còn thấp. Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An là bệnh viện công lập tuyến tỉnh, hạng 2, trong quá trình thực hiện tự chủ đã có những kết quả đáng ghi nhận, tuy nhiên bệnh viện cũng không tránh khỏi những hạn chế trong công tác quản lý tài chính của mình. Vì vậy, để tăng cường quản lý tài chính Bệnh viện cần tiếp tục phát huy các mặt tích cực đồng thời có những biện pháp khắc phục các hạn chế. Nhận thức được vấn đề trên, xuất phát từ yêu cầu thực tế và thông qua việc nghiên cứu toàn diện thực trạng quản lý tài chính tại Bệnh viện Phục hồi chức năng, tác giả đã lựa chọn đề tài nghiên cứu: “Quản lý tài chính tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An” làm luận văn thạc sĩ.
2 2. Tổng quan các vấn đề nghiên cứu có liên quan Quản lý tài chính là một bộ phận, một khâu của quản lý kinh tế xã hội, quản lý mang tính tổng hợp. Quản lý tài chính được coi là hợp lý, có hiệu quả nếu nó tạo ra được một cơ chế quản lý thích hợp, có tác động tích cực tới các quá trình kinh tế xã hội theo các phương hướng phát triển, hoạch định. Việc quản lý, sử dụng nguồn tài chính ở các đơn vị sự nghiệp liên quan trực tiếp đến hiệu quả kinh tế xã hội do đó phải có sự quản lý, giám sát, kiểm tra nhằm hạn chế, ngăn ngừa các hiện tượng tiêu cực, tham nhũng trong khai thác và sử dụng nguồn lực tài chính đồng thời tăng cường hiệu quả việc sử dụng nguồn tài chính. Trong đơn vị sự nghiệp, Nhà nước là chủ thể quản lý, đối tượng quản lý là tài chính đơn vị sự nghiệp. Tài chính ĐVSN bao gồm các hoạt động và quan hệ tài chính liên quan đến quản lý, điều hành của Nhà nước trong lĩnh vực sự nghiệp. Là chủ thể quản lý, Nhà nước có thể sử dụng tổng thể các phương pháp, các hình thức và công cụ để quản lý hoạt động tài chính của các ĐVSN trong những điều kiện cụ thể nhằm đạt được những mục tiêu nhất định. Các vấn đề về quản lý tài chính các đơn vị hành chính sự nghiệp nói chung và bệnh viện công lập nói riêng đã nhận được rất nhiều sự quan tâm của các nhà nghiên cứu: Trần Ngọc Cường (2012), Luận văn thạc sĩ kinh tế “Quản lý tài chính tại bệnh viện đa khoa thành phố Quy Nhơn theo cơ chế tự chủ” đã chỉ ra những yếu điểm trong công tác quản lý tài chính của bệnh viện đa khoa thành phố Quy Nhơn khi thực hiện tự chủ tài chính theo thông tư 43/2006 đồng thời đưa ra các giải pháp khắc phục các vấn đề trên. Nguyễn Ngọc Khuê (2015), Luận văn thạc sĩ kinh tế “Hoàn thiện quản lý tài chính tại Bệnh viện Bạch Mai” đã chỉ ra các tồn tại trong cơ chế tài chính
3 y tế tại bệnh viện và đưa ra các giải pháp và kiến nghị để khắc phục các vấn đề trên. Nguyễn Văn Lượng (2016), Luận văn thạc sỹ kinh tế "Nghiên cứu giải pháp hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính trong các đơn vị sự nghiệp có thu ngành y tế tỉnh Bắc Ninh". Đề tài này nêu lên được lý thuyết về cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp có thu ngành y tế tỉnh Bắc Ninh đến năm 2015. Đinh Thị Kim Oanh (2014), Luận văn thạc sỹ kinh tế "Hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính BVĐK Tỉnh Phú Thọ" từ việc phân tích và đánh giá tình hình thực hiện tự chủ tài chính trong giai đoạn 2010-2013, tác giả đề xuất một số nhóm giải pháp hoàn thiện cơ chế tự chủ: Đa dạng hóa nguồn thu cho bệnh viện, nâng cao nhận thức về tự chủ tài chính, tăng cường quản lý nâng cao hiệu quả các khoản chi, hoàn thiện cơ chế trả lương và phân phối thu nhập. Báo cáo “Chiến lược bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân giai đoạn đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030” của Thủ tướng Chính phủ đưa ra chiến lược và tầm nhìn phát triển ngành y tế từ năm 2010 đến năm 2030. Trong báo cáo cũng chỉ ra những nhược điểm trong công tác quản lý trong ngành y tế đồng thời đưa ra giải pháp cho các vấn đề này. Nghị quyết 20-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban chấp hành trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới. Bên cạnh đó tác giả cũng được tham gia các khóa đào tạo cán bộ tài chính của Bộ Y tế vì thế được tiếp cận với các tài liệu về quản lý tài chính bệnh viện để đưa vào trong nghiên cứu của mình. Thông qua các công trình nghiên cứu, bài báo trên tác giả hy vọng sẽ kế thừa các luận điểm và mang lại những điều mới nhằm giúp Bệnh viện PHCN Nghệ An có thể quản lý hiệu quả công tác tài chính tại đơn vị. Giúp cho các
4 nhà quản lý bệnh viện cân đối được nguồn thu, chi trong hoạt động để tiết giảm những chi phí chưa cấp thiết nhưng vẫn đảm bảo được công tác khám chữa bệnh của nhân dân và hoạt động thường xuyên của đơn vị. Đưa ra các giải pháp kiến nghị trong bối cảnh người có nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng tăng các bệnh viện quá tải dẫn đến rất nhiều vấn đề nóng trong ngành Y. Tại Bệnh viện PHCN Nghệ An từ trước đến nay vẫn chưa có công trình nghiên cứu nào có nội dung liên quan đến đề tài này. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1 Mục tiêu nghiên cứu Nhằm phân tích thực trạng quản lý tài chính ở Bệnh viện PHCN Nghệ An từ đó đề xuất những giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính bệnh viện trong thời gian tới. 3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống một số vấn lý luận về quản lý tài chính trong bệnh viện công. - Đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại Bệnh viện PHCN Nghệ An trong thời gian qua. - Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Bệnh viện PHCN Nghệ An trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Do hạn chế về thời gian và năng lực nghiên cứu nên đề tài luận văn giới hạn phạm vi nghiên cứu như sau: Đối tượng nghiên cứu: Quản lý tài chính tại Bệnh viện PHCN Nghệ An, Bệnh viện công lập tự chủ một phần. Về không gian: Nghiên cứu tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An. Về thời gian: Số liệu để phục vụ nghiên cứu giai đoạn 2017 - 2019.
5 5. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp tổng hợp, phương pháp phân tích, phương pháp thống kê, phương pháp so sánh. - Nguồn dữ liệu thứ cấp: từ các Báo cáo tài chính, các bài viết trên tạp chí tài chính, các tổng kết đánh giá, ý các nhà quản lý tài chính đặc biệt là quản lý tài chính Bệnh viện... Các số liệu thu thập được biểu thị qua các biểu đồ, bảng biểu để phục vụ cho việc phân tích thực trạng. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị và danh mục tài liệu tham khảo thì kết cấu luận văn gồm 3 chương: Chƣơng 1: Một số vấn đề lý luận về quản lý tài chính đối với bệnh viện công lập. Chƣơng 2: Thực trạng quản lý tài chính tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An giai đoạn 2017 - 2019. Chƣơng 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Bệnh viện Phục hồi chức năng Nghệ An trong thời gian tới.
6 CHƢƠNG 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI BỆNH VIỆN CÔNG LẬP 1.1 Một số vấn đề về quản lý tài chính đối với bệnh viện công lập 1.1.1 Khái niệm về quản lý tài chính bệnh viện công lập. Quản lý tài chính: Hiểu theo nghĩa hẹp:Quản lý tài chính có nghĩa là lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm soát các hoạt động tài chính như mua sắm và sử dụng các quỹ của doanh nghiệp. Có nghĩa là áp dụng các nguyên tắc quản lý chung đối với các nguồn tài chính của doanh nghiệp. Hiểu theo nghĩa rộng: Quản lý tài chính là sử dụng tài chính làm công cụ quản lý kinh tế vĩ mô của Nhà nước. Nhà nước thông qua hoạt động tài chính để điều tiết hoạt động của nền kinh tế quốc dân theo mục tiêu đã định. Xét theo nghĩa này, nội dung của quản lý tài chính chủ yếu là việc lựa chọn và xác định chính xác các chính sách tài chính hữu hiệu và lấy đó làm căn cứ để quy định nội dung cụ thể của thu chi ngân sách. Quản lý tài chính (QLTC) là một bộ phận của quản lý kinh tế xã hội và là một bộ phận quản lý mang tính tổng hợp. Quản lý tài chính được coi là hợp lý, có hiệu quả nếu nó tạo ra được một cơ chế quản lý thích hợp, có tác động tích cực tới các quá trình phát triển kinh tế xã hội theo các phương hướng đã được hoạch định. Việc quản lý, sử dụng nguồn tài chính ở các đơn vị sự nghiệp có thu có liên quan mật thiết đến hiệu quả kinh tế xã hội do đó phải có sự quản lý, giám sát nhằm hạn chế, ngăn ngừa các hiện tượng tiêu cực, tham nhũng trong quá trình khai thác và sử dụng nguồn lực tài chính để từ đó nâng cao hiệu quả việc sử dụng các nguồn tài chính.
7 Cơ chế tài chính: Là cách thức vận dụng được qui định để thực hiện các chính sách tài chính trong những điều kiện cụ thể đối với từng loại pháp nhân và thể nhân trong từng không gian và thời gian nhất định. Chính sách tài chính: Là tập hợp có hệ thống các văn bản pháp quy, chỉ rõ nghĩa vụ và quyền lợi tài chính của các pháp nhân và thể nhân trong khuôn khổ hoạt động cụ thể tại một không gian và thời gian nhất định. Đơn vị sự nghiệp là : Đơn vị sự nghiệp công lập là tổ chức do cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội thành lập theo quy định của pháp luật, có tư cách pháp nhân, cung cấp dịch vụ công, phục vụ quản lý nhà nước. Phân loại đơn vị sự nghiệp có thu rất phong phú và đa dạng có thể được phân loại theo các tiêu thức sau: Phân loại đơn vị sự nghiệp có thu theo sự phân cấp quản lý: Phân loại đơn vị sự nghiệp có thu theo tính chất hoạt động Phân loại đơn vị sự nghiệp có thu nguồn thu: - Đơn vị sự nghiệp có thu tự bảo đảm toàn bộ chi phí hoạt động thường xuyên (gọi tắt là đoen vị sự nghiệp có thu tự chủ về hoạt động tài chính) - Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự bảo đảm một phần chi phí hoạt động thường xuyên, phần còn lại được ngân sách nhà nước cấp ( gọi tắt là đơn vị sự nghiệp tự đảm bảo một phần kinh phí hoạt động) - Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp thấp, ĐVSN không có nguồn thu, kinh phí hoạt động thường xuyên theo chức năng, nhiệm vụ do ngân sách nhà nước bảo đảm toàn bộ kinh phí hoạt động (gọi tắt là ĐVSN do ngân sách nhà nướcbảo đảm toàn bộ chi phí hoạt động) Quản lý tài chính bệnh viện công: Là sự tác động lên các đối tượng và hoạt động tài chính thông qua quá trình lập kế hoạch và tổ chức thực hiện các kế hoạch tài chính, quyết toán và kiểm tra tài chính tại bệnh viện nhằm xác định các nguồn thu và các khoản chi để phục vụ nhiệm vụ khám- chữa bệnh,
8 đào tạo và nghiên cứu khoa học; Đảm bảo đủ kinh phí và sử dụng kinh phí một cách hiệu quả và công bằng, góp phần thực hiện mục tiêu chung của bệnh viện công. Ở Việt Nam, quản lý tài chính Bệnh viện công là một nội dung của chính sách kinh tế - tài chính công. Chính sách quản lý tài chính ở Bệnh viện do Bộ trưởng Bộ Y tế chủ trương với trọng tâm là sử dụng các nguồn lực đầu tư cho ngành y tế một cách hiệu quả nhất để cung cấp các dịch vụ y tế một cách chất lượng và công bằng. Nó được thể hiện qua hai mặt: Tính hiệu quả và tính công bằng. - Tính hiệu quả chú trọng đến hiệu quả sự dụng các nguồn lực như: Trình độ, trang - thiết bị kỹ thuật, phương pháp phân phối nguồn lực, quản lý hành chính và chất lượng dịch vụ y tế tốt nhất để cung cấp cho nhân dân. - Tính công bằng đòi hỏi cung cấp dịch vụ y tế chất lượng như nhau cho những người có mức độ bệnh tật như nhau không phân biệt giàu nghèo; Thoả mãn nhu cầu khám chữa bệnh của mọi người khi ốm đau theo một mặt bằng chi phí nhất định mà không đòi hỏi khả năng chi trả của người bệnh. Quản lý tài chính trong Bệnh viện công ở Việt Nam được định nghĩa là việc quản lý toàn bộ các nguồn lực của bệnh viện để thực hiện nhiệm vụ khám - chữa bệnh, đào tạo và nghiên cứu khoa học, gồm: - Sử dụng và quản lý các nguồn kinh phí Ngân sách Nhà nước cấp và nguồn thu khám chữa bệnh (Bảo hiểm y tế thanh toán và viện phí bệnh nhân chi trả), các nguồn viện trợ… một cách hiệu quả nhất và tuân theo đúng quy định của Nhà nước. - Tăng các khoản thu hợp pháp, cân đối thu chi, sử dụng nguồn thu có hiệu quả, chống lãng phí, thực hành tiết kiệm.
9 - Thực hiện chính sách ưu đãi cho các đối tượng ưu đãi xã hội và người nghèo, người có công với đất nước và đảm bảo công bằng về khám, chữa bệnh. - Từng bước tiến tới hạch toán toàn bộ chi phí vào giá dịch vụ khám - chữa bệnh. 1.1.2 Nội dung và xác định cơ chế quản lý tài chính đối với bệnh viện công lập, Cơ chế tài chính tại bệnh viện công lập hiện có 3 cơ chế sau: Cơ chế quản lý tài chính theo dự toán năm, cơ chế quản lý tài chính theo tự chủ một phần, cơ chế quản lý tài chính tự chủ toàn phần Tách biệt các lĩnh vực Quản lý Căn cứ xác định cơ chế tài chính: Cơ chế quản lý tài Cơ chế quản lý tài Cơ chế quản lý tài Tiêu chí chính theo dự toán chính theo tự chủ chính theo tự chủ năm một phần toàn phần Kỳ lập - Hàng năm - Lập cho 2 năm liên - Lập cho 2 năm dự toán tục Căn cứ - Chức năng, nhiệm - Chức năng nhiệm - Chức năng nhiệm lập dự vụ được giao vụ được giao vụ được giao toán - Các tiêu chuẩn - Nhiệm vụ của năm - Nhiệm vụ của định mức Nhà nước kế hoạch năm kế hoạch - Chế độ chi tiêu tài - Chế độ chi tiêu tài chính hiện hành, quy chính hiện hành, quy chế chi tiêu tài chính chế chi tiêu tài chính được phê duyệt được phê duyệt - Kết quả hoạt động - Kết quả hoạt động sự nghiệp, tình hình sự nghiệp, tình hình
10 thu, chi tài chính của thu, chi tài chính của năm liền kề năm liền kề - - Tuyệt đối tuân thủ - Thực hiện theo quy - Thực hiện theo các tiêu chuẩn, định chế chi tiêu nội bộ quy chế chi tiêu nội Thực mức chi tiêu của nhà - Được điều chỉnh bộ hiện dự nước trong phạm vi các nội dung chi, các - Được điều chỉnh toán dự toán được duyệt nhóm mục chi trong các nội dung chi, các dự toán cho chi phù nhóm mục chi trong hợp với tình hình thực dự toán cho chi phù tế của đơn vị hợp với tình hình thực tế của đơn vị Quyết - Theo các mục chi - Theo các mục chi - Theo các mục chi toán của mục lục NSNN của mục lục NSNN của mục lục NSNN tương ứng với từng tương ứng với từng tương ứng với từng nội dung chi nội dung chi nội dung chi - Các khoản kinh phí - Các khoản kinh phí - Các khoản kinh chưa sử dụng hết phải chưa sử dụng hết phí chưa sử dụng hết nộp vào ngân sách được chuyển sang được chuyển sang nhà nước hoặc giảm năm sau để sử dụng năm sau để sử dụng trừ dự toán năm sau tiếp tiếp trừ trường hợp đặc biệt Từ các căn cứ trên trên chúng ta có thể thấy cơ chế quản lý tài chính theo dự toán năm là cơ chế quản lý truyền thống, mang tính áp đặt hành chính, thường áp dụng cho các đơn vị có trình độ quản lý ở mức độ thấp. Trong khi đó cơ chế tự chủ tài chính là một cơ chế quản lý tài chính được hình thành
11 trên quan điểm đơn vị sử dụng tài chính được điều hành một cách linh hoạt thay thế cơ chế quản lý tài chính truyền thống lâu nay. Áp dụng cơ chế tự chủ tài chính sẽ góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội, tạo động lực khuyến khích các đơn vị sự nghiệp tích cực, chủ động hoàn thành nhiệm vụ, nâng cao chất lượng công việc, nâng cao ý thức tiết kiệm, sử dụng kinh phí có hiệu quả để chống tham ô, lãng phí đồng thời tạo điều kiện để người lao động phát huy khả năng, nâng cao chất lượng công tác và tăng thu nhập hợp pháp. 1.1.3 Sự cần thiết của việc quản lý tài chính bệnh viện công lập. - Thứ nhất: Tuân thủ và thực hiện đúng đắn chế độ, chính sách, tiêu chuẩn, định mức chi tiêu được nhà nước, ngành qui định. Các chế độ, chính sách, tiêu chuẩn, định mức được nhà nước, được ngành xây dựng, ban hành có căn cứ khoa học và là việc cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng, của nhà nước. Vì vậy tuân thủ và thực hiện đúng đắn những quy định đó là một yêu cầu đầu tiên để đảm bảo tính thống nhất trong quản lý tài chính của các đơn vị, bao gồm huy động và sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn lực tài chính. - Thứ hai, bảo đảm quản lý chặt chẽ, đúng đắn, phù hợp theo từng nguồn kinh phí và cụ thể, chi tiết theo từng nội dung chi. Đơn vị sự nghiệp công lập nói chung, bệnh viện nói riêng được đảm bảo bằng nhiều nguồn lực kinh phí cho hoạt động của đơn vị như nguồn NSNN, nguồn thu khám chữa bệnh, nguồn hợp tác, liên doanh.... Do đó trong quản lý nguồn lực tài chính đòi hỏi phải chi tiết theo từng nguồn kinh phí sử dụng cho từng loại hình hoạt động nhằm đáp ứng yêu cầu về cân đối thu, chi nguồn lực tài chính. Các khoản chi tiêu tài chính cũng ứng với từng nguồn kinh phí khác nhau được xác định theo từng đối tượng về quy mô, tính chất hoạt động.
12 Việc quản lý chi tiết theo từng nguồn kinh phí, theo từng nội dung chi tạo điều kiện cho nhà quản lý, điều hành hoạt động tài chính một cách hiệu quả, chống thất thoát, lãng phí. 1.1.4 Nguyên tắc quản lý tài chính bệnh viện công lập. Một: Tuân thủ chế độ quản lý tài chính của Nhà nước: Bộ máy quản lý tài chính ở các đơn vị sự nghiệp công lập nói chung và quản lý tài chính ở các bệnh viện nói riêng đều có trách nhiệm thực hiện đúng quy định của Nhà nước về cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm, về nhiệm vụ chuyên môn, tổ chức bộ máy và tài chính của bệnh viện sao cho mọi nhiệm vụ được giao phải được hoàn thành, chi phí tiết kiệm, chất lượng tốt, hiệu quả cao. Hiệu quả thực hiện của tài chính kế toán là mục tiêu quan trọng của quản lý nguồn lực tài chính trong bệnh viện. Các yếu tố này bao gồm: - Duy trì cán cân thu - chi: Đây là điều kiện cần thiết và bắt buộc của quản lý nguồn lực tài chính bệnh viện, đồng thời cũng là tiêu chuẩn cho sự thành công trong cơ chế quản lý mới. - Cải thiện và nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cho nhân dân. - Từng bước nâng cao đời sống cán bộ nhân viên trong bệnh viện, cải thiện môi trường làm việc, xây dựng văn hóa Bệnh viện. - Chú trọng và hoàn thiện phát triển cơ sở vật chất, trang thiết bị, máy móc kỹ thuật tiên tiến hiện đại. Đồng thời đào tạo chuyên môn các chuyên khoa sâu để đáp ứng với nhu cầu cần thiết của người bệnh. - Tạo sự công bằng trong khám chữa bệnh ở tất cả các đối tượng. Để nâng cao hiệu quả quản lý nguồn lực tài chính tại các bệnh viện công lập và thực hiện tốt nội dung của Nghị định 43/NĐ-CP, nghị định 16/2015/NĐ - CP các bệnh viện phải tuân thủ các quy định sau: - Các bệnh viện công lập phải quản lý thu, chi tài chính theo Quy chế chi tiêu nội bộ được xây dựng hàng năm.