Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Vận dụng kế toán quản trị vào việc kiểm soát chất lượng tại Công ty TNHH Sáng tạo

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:77

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn đã vận dụng cơ sở lý luận về kiểm soát chất lượng để phân tích, đánh giá thực trạng vấn đề chất lượng tại Công ty TNHH Sáng Tạo. Từ đó đưa ra những giải pháp để kiểm soát chất lượng tại công ty trên cơ sở của những ứng dụng kế toán quản trị.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Vận dụng kế toán quản trị vào việc kiểm soát chất lượng tại Công ty TNHH Sáng tạo

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP. HOÀ CHÍ MINH ------------------------------ TRAÀN TUYEÁT TRINH VAÄN DUÏNG KEÁ TOAÙN QUAÛN TRÒ VAØO VIEÄC KIEÅM SOAÙT CHAÁT LÖÔÏNG TAÏI COÂNG TY TNHH SAÙNG TAÏO CHUYEÂN NGAØNH: KEÁ TOAÙN- KIEÅM TOAÙN LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC TS. NGUYEÃN KHAÉC HUØNG TP.HOÀ CHÍ MINH- NAÊM 2007 1
MUÏC LUÏC DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU..................................................................................... 1 DANH MUÏC CAÙC SÔ ÑOÀ ............................................................................................. 1 DANH MUÏC CAÙC PHUÏ LUÏC ....................................................................................... 2 LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................ 3 PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 4 CHÖÔNG I: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN KEÁ TOAÙN QUAÛN TRÒ TRONG VIEÄC KIEÅM SOAÙT CHAÁT LÖÔÏNG.............................................................................................................. 6 1.1 Khaùi quaùt chung veà keá toaùn quaûn trò vaø kieåm soaùt chaát löôïng .............................. 6 1.1.1 Khaùi nieäm veà keá toaùn quaûn trò ................................................................................... 6 1.1.2 Vai troø cuûa keá toaùn quaûn trò ....................................................................................... 7 1.1.3 Khaùi nieäm chaát löôïng, kieåm soaùt chaát löôïng vaø kieåm soaùt chaát löôïng toaøn dieän .. 8 1.1.3.1 Khaùi nieäm chaát löôïng (Quality) ......................................................................... 8 Quan nieäm xuaát phaùt töø saûn phaåm:........................................................................ 8 Theo quan nieäm cuûa caùc nhaø saûn xuaát: ................................................................. 8 Quan nieäm “Chaát löôïng höôùng theo thò tröôøng” :................................................. 9 Theo Toå chöùc kieåm tra chaát löôïng Chaâu AÂu (European Orgganization for Quality Control): ............................................................................................................. 9 Theo Toå chöùc Quoác teá veà Tieâu chuaån hoaù (ISO) trong boä tieâu chuaån ISO 9000: 9 1.1.3.2 Khaùi nieäm kieåm soaùt chaát löôïng (Quality Control-QC) ................................. 10 Theo ISO 8402 - 1994:.......................................................................................... 10 Theo ISO 9000 - 2000:.......................................................................................... 10 1.1.3.3 Khaùi nieäm kieåm soaùt chaát löôïng toaøn dieän (Total Quality Control- TQC) ... 11 1.2 Caùch tieáp caän veà vaán ñeà chaát löôïng ......................................................................... 11 1.2.1 Caùch tieáp caän cuõ........................................................................................................ 11 1.2.2 Caùch tieáp caän ngaøy nay ............................................................................................ 13 1.3 Caùc coâng cuï kieåm soaùt chaát löôïng ............................................................................ 13 1.3.1 Coâng cuï phi taøi chính ................................................................................................ 13 2
1.3.1.1 Ñaùnh giaù chaát löôïng nhaø cung caáp................................................................... 13 1.3.1.2 Ñaùnh giaù chaát löôïng trong daây chuyeàn saûn xuaát............................................. 14 1.3.1.3 Ñaùnh giaù chaát löôïng döïa vaøo khaùch haøng....................................................... 14 1.3.2 Coâng cuï taøi chính ...................................................................................................... 15 1.3.2.1 Chi phí phoøng ngöøa ........................................................................................... 15 1.3.2.2 Chi phí cho söï ñaùnh giaù .................................................................................... 15 1.3.2.3 Chi phí cho nhöõng söï coá trong saûn xuaát ........................................................... 16 1.3.2.4 Chi phí cho nhöõng söï coá phaùt sinh ngoaøi saûn xuaát .......................................... 16 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG I: ..................................................................................................... 17 CHÖÔNG II: THÖÏC TRAÏNG VIEÄC KIEÅM SOAÙT CHAÁT LÖÔÏNG TAÏI COÂNG TY TNHH SAÙNG TAÏO ...................................................................................................... 18 2.1 Giôùi thieäu toång quaùt veà Coâng ty TNHH Saùng Taïo ................................................. 18 2.1.1 Cô caáu toå chöùc ........................................................................................................... 18 2.1.2 Toå chöùc boä phaän keá toaùn .......................................................................................... 20 2.1.3 Qui trình saûn xuaát taïi Coâng ty TNHH Saùng Taïo ..................................................... 20 2.1.3.1 Coâng ñoaïn cheá baûn ........................................................................................... 20 2.1.3.2 Coâng ñoaïn phôi baûn .......................................................................................... 21 2.1.3.3 Coâng ñoaïn in ..................................................................................................... 21 2.1.3.4 Coâng ñoaïn caùn maøng ........................................................................................ 21 2.1.3.5 Coâng ñoaïn caét hoaëc beá thaønh phaåm ................................................................ 22 2.1.3.6 Coâng ñoaïn kieåm tra saûn phaåm (KCS).............................................................. 22 2.1.3.7 Coâng ñoaïn daùn thaønh phaåm ............................................................................. 22 2.2 Thöïc traïng vieäc kieåm soaùt chaát löôïng taïi Coâng ty TNHH Saùng Taïo .................. 24 2.2.1 Qui trình kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm taïi Coâng ty TNHH Saùng Taïo ................. 24 ÔÛ coâng ñoaïn cheá baûn:........................................................................................... 24 ÔÛ nhöõng coâng ñoaïn sau (nhö in, caùn maøng, caét hoaëc beá, daùn thaønh phaåm): ... 24 2.2.2 Thöïc traïng cuûa vaán ñeà chaát löôïng taïi Coâng ty TNHH Saùng Taïo .......................... 25 2.2.2.1 Chaát löôïng nhaø cung caáp .................................................................................. 25 2.2.2.2 Chaát löôïng trong daây chuyeàn saûn xuaát ............................................................ 29 2.2.2.3 Chaát löôïng trong vieäc ñaùp öùng yeâu caàu cuûa khaùch haøng ............................... 32 2.2.2.4 Chi phí chaát löôïng ............................................................................................. 33 2.3. Nguyeân nhaân chöa kieåm soaùt ñöôïc chaát löôïng taïi Coâng ty Saùng Taïo ..................... 34 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG II: .................................................................................................... 36 CHÖÔNG III: VAÄN DUÏNG KEÁ TOAÙN QUAÛN TRÒ VAØO VIEÄC KIEÅM SOAÙT CHAÁT LÖÔÏNG TAÏI COÂNG TY TNHH SAÙNG TAÏO ............................................................... 37 3
3.1 Quan ñieåm vaän duïng keá toaùn quaûn trò vaøo vieäc kieåm soaùt chaát löôïng................ 37 3.1.1 Quan ñieåm thöïc tieãn: ............................................................................................ 37 3.1.2 Quan ñieåm hoäi nhaäp vaø phaùt trieån: ...................................................................... 37 3.1.3 Quan ñieåm phuø hôïp vôùi yeâu caàu vaø trình ñoä quaûn lyù: ........................................ 37 3.1.4 Quan ñieåm phuø hôïp chi phí vaø lôïi ích:................................................................. 37 3.2 Vaän duïng caùc coâng cuï phi taøi chính vaøo vieäc kieåm soaùt chaát löôïng taïi Coâng ty TNHH Saùng Taïo ...................................................................................................................... 38 3.2.1 Ñaùnh giaù chaát löôïng nhaø cung caáp........................................................................... 38 3.2.2 Ñaùnh giaù chaát löôïng trong daây chuyeàn saûn xuaát..................................................... 43 3.2.3 Ñaùnh giaù chaát löôïng döïa vaøo khaùch haøng............................................................... 46 3.3 Vaän duïng caùc coâng cuï taøi chính vaøo vieäc kieåm soaùt chaát löôïng taïi Coâng ty TNHH Saùng Taïo ...................................................................................................................... 49 3.3.1 Ñoái vôùi heä thoáng taøi khoaûn....................................................................................... 49 3.3.2 Phaân loaïi chi phí chaát löôïng ..................................................................................... 53 3.3.2.1 Chi phí phoøng ngöøa ........................................................................................... 53 3.3.2.2 Chi phí kieåm tra, ñaùnh giaù ................................................................................ 54 3.3.2.3 Chi phí cho nhöõng söï coá trong saûn xuaát ........................................................... 55 3.3.2.4 Chi phí cho nhöõng söï coá phaùt sinh ngoaøi saûn xuaát .......................................... 56 3.3.3 Chæ tieâu ñaùnh giaù chi phí chaát löôïng ........................................................................ 57 3.4 Moät soá kieán nghò nhaèm thöïc hieän caùc öùng duïng keá toaùn quaûn trò vaøo vieäc kieåm soaùt chaát löôïng taïi Coâng ty TNHH Saùng Taïo ..................................................................... 62 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG III:................................................................................................... 63 PHAÀN KEÁT LUAÄN ...................................................................................................... 64 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO ............................................................................................ 65 4
5
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU STT Kyù hieäu Noäi dung Trang 01 Baûng 2.2.2.1.a Baûng ñaùnh giaù chaát löôïng giaáy cuûa caùc coâng ty 25 cung caáp (töø thaùng 6 ñeán thaùng 8 naêm 2006) 02 Baûng 2.2.2.1.b Baûng theo doõi tieán ñoä giao haøng cuûa caùc coâng ty 26 cung caáp giaáy (töø thaùng 6 ñeán thaùng 8 naêm 2006) 03 Baûng 2.2.2.2.a Tyû leä saûn phaåm hoûng trong thaùng 8 naêm 2006 28 04 Baûng 2.2.2.2.b Tieán ñoä giao haøng (töø thaùng 6 ñeán thaùng 8 naêm 30 2006) 05 Baûng 2.2.2.3 Baûng toång hôïp nhöõng khieáu naïi cuûa khaùch haøng (töø 31 thaùng 6 ñeán thaùng 8 naêm 2006) 06 Baûng 2.3 Trình ñoä vaên hoaù, tay ngheà cuûa coâng nhaân saûn xuaát 35 07 Baûng 3.2.1.b Baûng ñaùnh giaù chaát löôïng nhaø cung caáp 39 08 Baûng 3.2.2.a Baùo caùo tyû leä saûn phaåm hoûng cuûa caùc boä phaän 43 09 Baûng 3.2.2.b Baùo caùo tieán ñoä giao haøng thaùng 8 naêm 2006 44 10 Baûng 3.2.3.a Bieân baûn laøm vieäc 46 11 Baûng 3.2.3.b Baùo caùo caùc khieáu naïi cuûa khaùch haøng 8/2006 47 12 Baûng 3.3.1.a Danh saùch boä phaän xaûn xuaát theo maõ soá 48 13 Baûng 3.3.1.b Danh muïc taøi khoaûn keá toaùn chi tieát 49 14 Baûng 3.3.2.1 Baûng chi phí phoøng ngöøa trong thaùng 8/2006 53 15 Baûng 3.3.2.3 Baûng tính chi phí cho nhöõng söï coá trong saûn 55 xuaát trong thaùng 8/2006 16 Baûng 3.3.2.4 Baûng tính chi phí cho nhöõng söï coá ngoaøi saûn 57 xuaát trong thaùng 8/2006 15 Baûng 3.3.3.1 Baûng phaân tích heä soá caùc khoaûn chi chaát löôïng 59 trong naêm 2006 16 Baûng 3.3.3.2 Baûng phaân tích bieán ñoäng keát caáu caùc khoaûn chi 62 trong toång chi chaát löôïng naêm 2006 DANH MUÏC CAÙC SÔ ÑOÀ STT Kyù hieäu Noäi dung Trang 01 Sô ñoà 2.1.1 Boä maùy toå chöùc cuûa Coâng ty TNHH Saùng Taïo 13 02 Sô ñoà 2.1.3 Qui trình saûn xuaát taïi Coâng ty TNHH Saùng Taïo 18 1
DANH MUÏC CAÙC PHUÏ LUÏC STT Kyù hieäu Noäi dung 01 Phuï luïc 1 Khaûo saùt tieán ñoä giao haøng vaø khieáu naïi cuûa khaùch haøng töø thaùng 6 ñeán thaùng 8 naêm 2006 02 Phuï luïc 2 Maãu ñôn ñaët haøng 03 Phuï luïc 3 Döï toaùn tieàn maët 2
LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Thầy TS. NGUYỄN KHẮC HÙNG. Thầy đã quan tâm và chỉ bảo hướng dẫn em rất tận tình trong quá trình viết luận văn. Đồng thời, em xin gửi lời cảm ơn đến Quý Thầy Cô trong Khoa Kế Toán-Kiểm toán đã tận tình giảng dạy, cung cấp kiến thức, hướng dẫn chỉ bảo em phương pháp, cách tiếp cận mới và kinh nghiệm nghiên cứu trong suốt hơn hai năm cao học vừa qua. Và cuối cùng, xin cảm ơn tất cả các bạn cùng học trong lớp Cao học K13, các đồng nghiệp cùng làm trong Phòng Kế Toán Công ty TNHH Sáng Tạo đã tận tình giúp đở trong học tập và hỗ trợ về mặt tinh thần trong suốt thời gian qua. Xin chân thành cảm ơn tất cả! 3
PHẦN MỞ ĐẦU Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi: Ngaøy nay, trong xu theá khu vöïc hoùa, toaøn caàu hoùa veà kinh teá, chaát löôïng saûn phaåm haøng hoùa vaø dòch vuï coù moät vai troø heát söùc quan troïng vaø ñang trôû thaønh moät thaùch thöùc to lôùn ñoái vôùi moïi quoác gia. Chaát löôïng khoâng coøn laø moät vaán ñeà kyõ thuaät ñôn thuaàn nöõa maø noù trôû thaønh moät vaán ñeà mang tính chieán löôïc haøng ñaàu, lieân quan ñeán söï soáng coøn cuûa taát caû caùc toå chöùc khaùc nhau. Khaùch haøng ngaøy caøng ñoøi hoûi cao veà chaát löôïng vaø ñaûm baûo chaát löôïng, yeâu caàu toå chöùc phaûi cung caáp nhöõng saûn phaåm coù chaát löôïng ñaùp öùng vaø vöôït söï mong muoán cuûa hoï. Ñeå thu huùt khaùch haøng, caùc toå chöùc caàn phaûi ñöa chaát löôïng vaøo noäi dung quaûn lyù heä thoáng hoaït ñoäng cuûa mình. Söï thaéng baïi trong cuoäc caïnh tranh treân thò tröôøng phuï thuoäc chuû yeáu vaøo möùc ñoä thích hôïp cuûa chaát löôïng haøng hoaù vaø dòch vuï, söï hôïp lyù veà giaù caû vaø ñieàu kieän mua baùn, giao nhaän. Muoán caïnh tranh höõu hieäu treân thò tröôøng quoác teá vaø trong nöôùc, muoán thoûa maõn yeâu caàu cuûa khaùch haøng cuõng nhö mong ñaït lôïi nhuaän cao, thì baát cöù toå chöùc naøo cuõng caàn phaûi xaây döïng ñöôïc heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng phuø hôïp vôùi nhöõng tieâu chuaån quoác teá nhö ISO 9000, ISO 14000, tieâu chuaån HACCP,… Tuy nhieân, ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp nhoû chöa coù ñieàu kieän vaø khaû naêng ñeå xaây döïng heä thoáng quaûn lyù chaát löôïng theo tieâu chuaån quoác teá thì vieäc kieåm soaùt chaát löôïng taïi doanh nghieäp laø moät vaán ñeà nan giaûi. Ñaây laø lyù do ñeà taøi “Vaän duïng keá toaùn quaûn trò vaøo vieäc kieåm soaùt chaát löôïng taïi Coâng ty TNHH Saùng Taïo” ñöôïc choïn. 4
Muïc ñích nghieân cöùu: Luaän vaên ñaõ vaän duïng cô sôû lyù luaän veà kieåm soaùt chaát löôïng ñeå phaân tích, ñaùnh giaù thöïc traïng vaán ñeà chaát löôïng taïi Coâng ty TNHH Saùng Taïo. Töø ñoù ñöa ra nhöõng giaûi phaùp ñeå kieåm soaùt chaát löôïng taïi coâng ty treân cô sôû cuûa nhöõng öùng duïng keá toaùn quaûn trò. Phöông phaùp nghieân cöùu: Luaän vaên ñaõ söû duïng phöông phaùp phaân tích thoáng keâ ñeå phaân tích, chöùng mình töøng vaán ñeà; töø ñoù ñöa ra nhöõng giaûi phaùp ñeå giaûi quyeát vaán ñeà. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: Khaûo saùt tình hình thöïc teá veà vaán ñeà chaát löôïng taïi Coâng ty TNHH Saùng Taïo. Nghieân cöùu caùc coâng cuï kieåm soaùt chaát löôïng, caùc baùo caùo keá toaùn quaûn trò thoâng qua caùc taøi lieäu veà quaûn lyù chaát löôïng vaø keá toaùn quaûn trò nhaèm öùng duïng chuùng vaøo vieäc kieåm soaùt chaát löôïng taïi coâng ty. Boá cuïc cuûa luaän vaên: Luaän vaên thöïc hieän goàm 66trang noäi dung chính; caùc baûng bieåu, sô ñoà vaø phuï luïc, vôùi boá cuïc goàm 3 chöông: Chöông I: Cô sôû lyù luaän keá toaùn quaûn trò trong vieäc kieåm soaùt chaát löôïng Chöông II: Thöïc traïng vieäc kieåm soaùt chaát löôïng taïi Coâng ty TNHH Saùng Taïo Chöông III: Vaän duïng keá toaùn quaûn trò vaøo vieäc kieåm soaùt chaát löôïng taïi Coâng ty TNHH Saùng Taïo 5
CHÖÔNG I: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN KEÁ TOAÙN QUAÛN TRÒ TRONG VIEÄC KIEÅM SOAÙT CHAÁT LÖÔÏNG 1.1 Khaùi quaùt chung veà keá toaùn quaûn trò vaø kieåm soaùt chaát löôïng 1.1.1 Khaùi nieäm veà keá toaùn quaûn trò Theo Luaät Keá toaùn Vieät nam, keá toaùn quaûn trò “laø vieäc thu thaäp, xöû lyù, phaân tích vaø cung caáp thoâng tin kinh teá, taøi chính theo yeâu caàu quaûn trò vaø quyeát ñònh kinh teá, taøi chính trong noäi boä ñôn vò keá toaùn.”[1.11] Theo ñònh nghóa cuûa Vieän keá toaùn vieân Hoa Kyø thì keá toaùn quaûn trò “laø quaù trình nhaän dieän, ño löôøng, toång hôïp, phaân tích, soaïn thaûo, dieãn giaûi vaø truyeàn ñaït thoâng tin ñöôïc quaûn trò söû duïng ñeå laäp keá hoaïch, ñaùnh giaù vaø kieåm tra trong noäi boä toå chöùc, vaø ñeå ñaûm baûo vieäc söû duïng hôïp lyù vaø coù traùch nhieäm ñoái vôùi caùc nguoàn löïc cuûa toå chöùc ñoù.”[1.11] Theo töø ñieån keá toaùn Myõ thì keá toaùn quaûn trò laø “moät lónh vöïc cuûa keá toaùn lieân quan ñeán vieäc ñònh löôïng caùc thoâng tin kinh teá vaø hoã trôï nhöõng nhaø quaûn trò trong vieäc ñöa ra caùc quyeát ñònh taøi chính, ñaëc bieät trong vieäc hoaïch ñònh keá hoaïch vaø quaûn lyù giaù thaønh.”[2.28] Nhö vaäy, coù nhieàu quan ñieåm vaø khaùi nieäm veà keá toaùn quaûn trò. Noùi chung, keá toaùn quaûn trò cuõng coù theå hieåu moät caùch ñôn giaûn laø quaù trình cung caáp thoâng tin taøi chính vaø thoâng tin hoaït ñoäng cho toaøn theå caùn boä- coâng nhaân vieân trong toå chöùc. Quaù trình naøy ñöôïc thöïc hieän theo caùc nhu caàu thoâng tin cuûa caùc caù nhaân ôû beân trong toå chöùc vaø nhaèm höôùng daãn hoï trong caùc quyeát ñònh veà hoaït ñoäng vaø quyeát ñònh veà ñaàu tö. 6
1.1.2 Vai troø cuûa keá toaùn quaûn trò Ñeå tieán haønh hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, doanh nghieäp phaûi laäp keá hoaïch saûn xuaát kinh doanh cho doanh nghieäp mình. Töø keá hoaïch chung cuûa doanh nghieäp, caùc boä phaän trieån khai thaønh caùc muïc tieâu thöïc hieän vaø kieåm tra keát quaû thöïc hieän caùc muïc tieâu naøy. Ñoù chính laø kieåm tra quaûn lyù- kieåm tra höôùng hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Trong quaù trình thöïc hieän caùc muïc tieâu ñeà ra caàn phaûi quaûn lyù caùc qui trình cuï theå, chi tieát hôn nhö quaûn lyù toàn kho, quaûn lyù saûn xuaát, … Keá toaùn quaûn trò laø coâng cuï ñaùnh giaù vieäc thöïc hieän nhöõng muïc tieâu thoâng qua vieäc phaân tích caùc chi phí, laø coâng cuï kieåm tra quaù trình thöïc hieän hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh theo keá hoaïch ñaõ ñeà ra, töø ñoù coù nhöõng quyeát ñònh hôïp lyù ñeå hoaït ñoäng ngaøy caøng ñaït hieäu quaû cao hôn. Do ñoù, keá toaùn quaûn trò laø coâng cuï chuû yeáu ñeå ñieàu haønh quaûn lyù, laø moät boä phaän quan troïng trong tieáp thò ñeå quyeát ñònh saûn xuaát kinh doanh nhieàu hôn hay ít hôn maët haøng naøy hay maët haøng khaùc. Vai troø keá toaùn quaûn trò ñöôïc bieåu dieãn qua sô ñoà sau: 7
1.1.3 Khaùi nieäm chaát löôïng, kieåm soaùt chaát löôïng vaø kieåm soaùt chaát löôïng toaøn dieän 1.1.3.1 Khaùi nieäm chaát löôïng (Quality) Khaùi nieäm chaát löôïng ñaõ xuaát hieän töø laâu, ngaøy nay ñöôïc söû duïng phoå bieán vaø raát thoâng duïng haèng ngaøy trong cuoäc soáng cuõng nhö trong saùch baùo. Baát cöù ôû ñaâu hay trong taøi lieäu naøo, chuùng ta ñeàu thaáy xuaát hieän thuaät ngöõ chaát löôïng. Tuy nhieân, hieåu theá naøo laø chaát löôïng laïi laø vaán ñeà khoâng ñôn giaûn neân hieän nay coù raát nhieàu quan nieäm khaùc nhau veà chaát löôïng. Moãi khaùi nieäm ñeàu coù nhöõng cô sôû khoa hoïc nhaèm giaûi quyeát nhöõng muïc tieâu, nhieäm vuï nhaát ñònh trong thöïc teá. Ñöùng treân nhöõng goùc ñoä khaùc nhau vaø tuyø theo muïc tieâu, nhieäm vuï saûn xuaát – kinh doanh maø caùc doanh nghieäp coù theå ñöa ra nhöõng quan nieäm veà chaát löôïng xuaát phaùt töø ngöôøi saûn xuaát, ngöôøi tieâu duøng, töø saûn phaåm hay töø ñoøi hoûi cuûa thò tröôøng. Quan nieäm xuaát phaùt töø saûn phaåm: Cho raèng chaát löôïng saûn phaåm ñöôïc phaûn aùnh bôûi caùc thuoäc tính ñaëc tröng cuûa saûn phaåm ñoù. Chaúng haïn, theo quan nieäm cuûa Lieân Xoâ cuõ thì : “Chaát löôïng laø taäp hôïp nhöõng tính chaát cuûa saûn phaåm cheá ñònh tính thích hôïp cuûa saûn phaåm ñeå thoûa maõn nhöõng nhu caàu xaùc ñònh phuø hôïp vôùi coâng duïng cuûa noù”, hoaëc moät ñònh nghóa khaùc :“Chaát löôïng laø moät heä thoáng ñaëc tröng noäi taïi cuûa saûn phaåm ñöôïc xaùc ñònh baèng nhöõng thoâng soá coù theå ño ñöôïc hoaëc so saùnh ñöôïc, nhöõng thoâng soá naøy laáy ngay trong saûn phaåm ñoù hoaëc giaù trò söû duïng cuûa noù” [4.10] Theo quan nieäm cuûa caùc nhaø saûn xuaát: 8
“Chaát löôïng laø söï hoaøn haûo vaø phuø hôïp cuûa moät saûn phaåm vôùi moät taäp hôïp caùc yeâu caàu hoaëc tieâu chuaån, quy caùch ñaõ xaùc ñònh tröôùc”. Quan nieäm “Chaát löôïng höôùng theo thò tröôøng” : Trong neàn kinh teá thò tröôøng, ngöôøi ta ñöa ra raát nhieàu quan nieäm khaùc nhau veà chaát löôïng saûn phaåm. Nhöõng khaùi nieäm chaát löôïng naøy xuaát phaùt vaø gaén boù chaët cheõ vôùi caùc yeáu toá cô baûn cuûa thò tröôøng nhö nhu caàu, caïnh tranh, giaù caû,… Moät soá chuyeân gia veà quaûn lyù chaát löôïng haøng ñaàu theá giôùi ñaõ ñònh nghóa veà chaát löôïng nhö sau : • Theo A.P.Viavilov, moät chuyeân gia quaûn lyù chaát löôïng cuûa Lieân Xoâ cuõ thì :“Chaát löôïng laø moät taäp hôïp nhöõng tính chaát cuûa saûn phaåm chöùa ñöïng möùc ñoä thích öùng cuûa noù ñeå thoûa maõn nhöõng nhu caàu nhaát ñònh theo coâng duïng cuûa noù vôùi nhöõng chi phí xaõ hoäi caàn thieát”. [4.12] • Theo Philip Crosby ñònh nghóa : “Chaát löôïng laø söï phuø hôïp vôùi yeâu caàu”. • Theo tieán só W.Edwards Deming thì : “Chaát löôïng laø söï phuø hôïp vôùi muïc ñích söû duïng”. Theo Toå chöùc kieåm tra chaát löôïng Chaâu AÂu (European Orgganization for Quality Control): “Chaát löôïng laø möùc phuø hôïp cuûa saûn phaåm ñoái vôùi yeâu caàu cuûa ngöôøi tieâu duøng”. Theo Toå chöùc Quoác teá veà Tieâu chuaån hoaù (ISO) trong boä tieâu chuaån ISO 9000: “Chaát löôïng laø möùc ñoä thoûa maõn cuûa moät taäp hôïp caùc thuoäc tính ñoái vôùi caùc yeâu caàu”. Yeâu caàu coù nghóa laø nhöõng nhu caàu hay mong ñôïi ñöôïc neâu ra hay tieàm aån. Do taùc duïng thöïc teá cuûa noù, neân ñònh nghóa naøy ñöôïc chaáp nhaän moät caùch roäng raõi 9
trong hoaït ñoäng kinh doanh quoác teá ngaøy nay. Ñònh nghóa chaát löôïng trong ISO 9000 laø theå hieän söï thoáng nhaát giöõa caùc thuoäc tính noäi taïi khaùch quan cuûa saûn phaåm vôùi ñaùp öùng nhu caàu chuû quan cuûa khaùch haøng. 1.1.3.2 Khaùi nieäm kieåm soaùt chaát löôïng (Quality Control-QC) Theo ISO 8402 - 1994: “Kieåm soaùt chaát löôïng laø nhöõng hoaït ñoäng vaø kyõ thuaät coù tính taùc nghieäp, ñöôïc söû duïng nhaèm ñaùp öùng caùc yeâu caàu chaát löôïng” .[5.43] Theo ISO 9000 - 2000: “Kieåm soaùt chaát löôïng laø moät phaàn cuûa quaûn lyù chaát löôïng taäp trung vaøo thöïc hieän caùc yeâu caàu chaát löôïng” .[5.43] Ñeå kieåm soaùt chaát löôïng, coâng ty phaûi kieåm soaùt ñöôïc moïi yeáu toá aûnh höôûng tröïc tieáp tôùi quaù trình taïo ra chaát löôïng. Vieäc kieåm soaùt naøy nhaèm ngaên ngöøa saûn xuaát ra saûn phaåm khuyeát taät. Noùi chung kieåm soaùt chaát löôïng laø kieåm soaùt caùc yeáu toá sau ñaây: • Con ngöôøi; • Phöông phaùp vaø quaù trình; • Ñaàu vaøo; • Thieát bò; • Moâi tröôøng. 10
1.1.3.3 Khaùi nieäm kieåm soaùt chaát löôïng toaøn dieän (Total Quality Control- TQC) Thuaät ngöõ kieåm soaùt chaát löôïng toaøn dieän do oâng Feigenbaum ñöa ra trong laàn xuaát baûn cuoán saùch “Total Quality Control - TQC” cuûa oâng naêm 1951. Trong laàn taùi baûn laàn thöù ba naêm 1983, Feigenbaum ñònh nghóa TQC nhö :“Kieåm soaùt chaát löôïng toaøn dieän laø moät heä thoáng coù hieäu quaû ñeå nhaát theå hoaù caùc noå löïc phaùt trieån vaø caûi tieán chaát löôïng cuûa caùc nhoùm khaùc nhau vaøo trong moät toå chöùc sao cho caùc hoaït ñoäng marketing, kyõ thuaät vaø dòch vuï coù theå tieán haønh moät caùch kinh teá nhaát, cho pheùp thoûa maõn hoaøn toaøn khaùch haøng”[4.77]. Nhö vaäy, giöõa kieåm tra vaø kieåm soaùt chaát löôïng coù khaùc nhau. Kieåm tra laø söï so saùnh, ñoái chieáu giöõa chaát löôïng thöïc teá cuûa saûn phaåm vôùi nhöõng yeâu caàu kyõ thuaät, töø ñoù loaïi boû caùc pheá phaåm. Coøn kieåm soaùt laø hoaït ñoäng bao quaùt hôn, toaøn dieän hôn; noù bao goàm toaøn boä caùc hoaït ñoäng marketing, thieát keá, saûn xuaát, so saùnh, ñaùnh giaù chaát löôïng vaø dòch vuï sau baùn haøng, tìm nguyeân nhaân vaø bieän phaùp khaéc phuïc. 1.2 Caùch tieáp caän veà vaán ñeà chaát löôïng 1.2.1 Caùch tieáp caän cuõ Trôû ngaïi lôùn nhaát ñeå naâng cao chaát löôïng trong doanh nghieäp laø nhaø quaûn trò nhaän thöùc chöa ñaày ñuû veà lôïi ích do chaát löôïng mang laïi. Moät soá nhaän thöùc sai laàm maø caùc nhaø quaûn lyù ñaõ töøng maéc phaûi nhö sau: • Nhaø quaûn lyù cho raèng chaát löôïng cao ñoøi hoûi chi phí lôùn. Ñaây laø quan nieäm sai laàm phoå bieán nhaát. Hoï cho raèng muoán naâng cao chaát löôïng saûn phaåm thì 11
phaûi ñaàu tö chieàu saâu, ñoåi môùi coâng ngheä, ñoåi môùi trang thieát bò, … ÔÛ nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån thì loái nghó naøy khoâng haún sai, nhöng chöa hoaøn toaøn ñuùng vì chaát löôïng saûn phaåm khoâng chæ gaén lieàn vôùi maùy moùc, thieát bò maø quan troïng hôn nhieàu laø phöông phaùp dòch vuï, caùch thöùc toå chöùc saûn xuaát, caùch laøm tieáp thò, caùch höôùng daãn tieâu duøng … Neân ñeå naâng cao chaát löôïng vaø giaûm ñaùng keå caùc chi phí trong saûn xuaát, ta khoâng chæ ñaàu tö vaøo thieát bò maùy moùc tröïc tieáp saûn xuaát maø coøn phaûi ñaàu tö vaøo giai ñoaïn thieát keá, nghieân cöùu, trieån khai vaø caûi tieán caùc qui trình saûn xuaát. • Moät quan nieäm sai laàm nöõa laø chaát löôïng ñöôïc ñaûm baûo nhôø kieåm tra. Theo nhaø quaûn lyù, caùch duy nhaát ñeå caûi tieán chaát löôïng laø coù nhieàu nhaân vieân kieåm tra vaø nhieàu böôùc kieåm tra ñoái vôùi saûn phaåm saûn xuaát ra. Caùch laøm naøy khoâng mang laïi hieäu quaû bôûi vì kieåm tra chæ nhaèm muïc ñích phaân loaïi, saøng loïc saûn phaåm; chính baûn thaân hoaït ñoäng kieåm tra khoâng theå caûi tieán ñöôïc chaát löôïng vì chaát löôïng khoâng ñöôïc taïo ra qua kieåm tra. Chaát löôïng caàn ñöôïc thaâm nhaäp vaøo saûn phaåm ngay töø giai ñoaïn nghieân cöùu, thieát keá. • Nhaø quaûn lyù cho raèng chaát löôïng khoâng ño ñöôïc, khoâng naém baét ñöôïc. Chính nhaän thöùc naøy ñaõ laøm cho nhieàu nhaø quaûn lyù töï nhaän laø baát löïc tröôùc vaán ñeà chaát löôïng. Hoï khoâng ñi tìm nhöõng bieän phaùp cuï theå, ñôn giaûn ñeå ñaït chaát löôïng, maø hoï laïi maát thôøi gian vaøo caùc cuoäc thaûo luaän, hoäi hôïp bôûi vì hoï xem chaát löôïng laø moät caùi gì ñoù toát nhaát, cao sieâu. Trong thöïc teá, ngöôøi ta coù theå ño chaát löôïng thoâng qua möùc ñoä phuø hôïp cuûa saûn phaåm so vôùi yeâu caàu. Chaát löôïng cuõng coù theå ñöôïc ño baèng chi phí khoâng chaát löôïng töùc chi phí aån cuûa saûn xuaát. • Nhaø quaûn lyù cho raèng chaát löôïng keùm laø do ngöôøi coâng nhaân, ñaëc bieät laø nhöõng coâng nhaân gaén lieàn vôùi saûn xuaát. Tuy nhieân, coâng nhaân chæ chòu traùch 12
nhieäm veà chaát löôïng trong khaâu saûn xuaát tröïc tieáp, hoï khoâng theå chòu traùch nhieäm veà nhöõng sai soùt do thieát keá, thaåm ñònh, nghieân cöùu thò tröôøng, … 1.2.2 Caùch tieáp caän ngaøy nay Ñeå ñaûm baûo söï thaønh coâng tröôùc moâi tröôøng caïnh tranh khoác lieät nhö ngaøy nay thì caùc doanh nghieäp caàn phaûi coù caùi nhìn ñuùng ñaén veà vaán ñeà chaát löôïng nhö: • Chaát löôïng hoaøn toaøn khoâng theå ñaït ñöôïc baèng vieäc kieåm tra chaát löôïng maø caàn phaûi chuù troïng ñeán chaát löôïng ngay töø khaâu thieát keá saûn phaåm. • Vieäc phaùt hieän ra caùc saûn phaåm khoâng ñaït chaát löôïng laø traùch nhieäm cuûa coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát saûn phaåm, chöù khoâng phaûi laø traùch nhieäm cuûa caùc nhaân vieân kieåm tra chaát löôïng (KCS). Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy ñoøi hoûi doanh nghieäp quan taâm coâng taùc huaán luyeän ñaøo taïo nhaân söï. • Chaát löôïng nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo cuõng coù aûnh höôûng ñaùng keå ñeán chaát löôïng saûn phaåm maø doanh nghieäp saûn xuaát ra. Vì theá doanh nghieäp cuõng caàn quan taâm ñeán chaát löôïng caùc nhaø cung öùng nguyeân vaät lieäu. 1.3 Caùc coâng cuï kieåm soaùt chaát löôïng 1.3.1 Coâng cuï phi taøi chính 1.3.1.1 Ñaùnh giaù chaát löôïng nhaø cung caáp Chaát löôïng nhaø cung caáp ñöôïc ñaùnh giaù thoâng qua: • Vieäc cung öùng nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo ñaït yeâu caàu chaát löôïng vaø caàn hay khoâng caàn phaûi kieåm tra chaát löôïng ñaàu vaøo. 13
• Döïa vaøo moät soá caùc chæ tieâu khaùc nhö giao haøng ñuùng haïn, giaù caû,… 1.3.1.2 Ñaùnh giaù chaát löôïng trong daây chuyeàn saûn xuaát Chaát löôïng trong daây chuyeàn saûn xuaát ñöôïc ñaùnh giaù thoâng qua: • Tyû leä saûn phaåm hö hoûng, tyû leä saûn phaåm ñaït yeâu caàu chaát löôïng, pheá phaåm, saûn phaåm caàn taùi cheá, soá laàn maùy phaûi döøng ñeå kieåm tra do saûn phaåm khoâng ñaït chaát löôïng. • Soá yù kieán caûi tieán chaát löôïng ñeán töø cuûa caùc nhaân vieân, ñaëc bieät laø töø nhöõng coâng nhaân ñöùng maùy. • Caùc chæ tieâu ño löôøng trong an toaøn lao ñoäng, veä sinh, söï ñuùng haïn cuûa caùc loâ haøng, ñoä phöùc taïp trong thieát keá cuûa saûn phaåm, soá coâng ñoaïn laép raùp, yeâu caàu baûo trì maùy moùc thieát bò, … 1.3.1.3 Ñaùnh giaù chaát löôïng döïa vaøo khaùch haøng Vieäc ñaùnh giaù chaát löôïng döïa vaøo khaùch haøng ñöôïc ñaùnh giaù thoâng qua: • Soá laàn khieáu naïi cuûa khaùch haøng (quan troïng). • Phaïm vi thaát baïi tính theo ñòa ñieåm khaùch haøng, trò giaù haøng baùn bò traû laïi ñöôïc ngöôøi baùn chaáp nhaän thanh toaùn, chi phí baûo haønh vaø chi phí dòch vuï lieân quan ñeán haøng baùn bò traû laïi. 14
1.3.2 Coâng cuï taøi chính Chi phí cuûa chaát löôïng ñöôïc ñònh nghóa nhö laø chi phí cho vieäc khoâng aùp duïng TQC, phaùt sinh töø caùc chi phí do vieäc saûn xuaát caùc saûn phaåm khoâng ñaït tieâu chuaån. Chi phí cuûa chaát löôïng coù theå ñöôïc phaân thaønh 4 nhoùm nhö sau: 1.3.2.1 Chi phí phoøng ngöøa Chi phí phoøng ngöøa laø nhöõng chi phí cho vieäc thieát keá, vaän haønh vaø duy trì moät heä thoáng baûo ñaûm vaø kieåm soaùt chaát löôïng, chi phí phoøng ngöøa bao goàm: • Chi phí cho vieäc nghieân cöùu caûi tieán chu trình saûn xuaát ñeå cho ra saûn phaåm coù chaát löôïng cao hôn. • Chi phí cho vieäc ñaàu tö môùi, baûo trì vaø söõa chöõa caùc maùy moùc thieát bò ñeå saûn xuaát ra saûn phaåm coù chaát löôïng cao hôn. • Chi phí ñeå caûi tieán chaát löôïng nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo vaø huaán luyeän cho nhaø cung caáp. • Chi phí cho chöông trình baûo trì, baûo döôõng khaùc … 1.3.2.2 Chi phí cho söï ñaùnh giaù Chi phí cho söï ñaùnh giaù laø nhöõng chi phí ñeå ñaûm baûo raèng nguyeân vaät lieäu vaø saûn phaåm ñaït caùc tieâu chuaån veà chaát löôïng. Noù bao goàm: • Chi phí ñeå kieåm tra nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo. • Chi phí kieåm tra trong suoát daây chuyeàn saûn xuaát vaø kieåm tra thaønh phaåm. • Chi phí kieåm tra trong phoøng thí nghieäm (lab test). 15