Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Xây dựng dự toán thu ngân sách nhà nước dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu ngân sách nhà nước tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:87

Thêm vào BST

Báo xấu

43
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu chung của nghiên cứu là đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng“xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu NSNN ngày càng chính xác, đạt hiệu quả cao. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Xây dựng dự toán thu ngân sách nhà nước dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu ngân sách nhà nước tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ KIỀU OANH XÂY DỰNG DỰ TOÁN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC DỰA TRÊN CƠ SỞ KIỂM SOÁT DỰ BÁO THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI CỤC THUẾ TỈNH ĐỒNG THÁP LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
2 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ KIỀU OANH XÂY DỰNG DỰ TOÁN THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC DỰA TRÊN CƠ SỞ KIỂM SOÁT DỰ BÁO THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI CỤC THUẾ TỈNH ĐỒNG THÁP Chuyên ngành: Tài chính công Mã số: 8340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. Diệp Gia Luật TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
3i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi. Các số liệu sử dụng phân tích trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, trung thực, khách quan và phù hợp với thực tiễn. Các kết quả này chưa từng được công bố trong bất cứ công trình khoa học nghiên cứu nào khác. TP. Hồ Chí Minh, ngày 19 tháng 9 năm 2019 Người thực hiện đề tài Nguyễn Thị Kiều Oanh
ii 4 LỜI CẢM ƠN Trước“hết, tôi xin chân thành cảm ơn các Thầy giáo, Cô giáo trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh và Viện Đào tạo Sau đại học đã nhiệt tình giúp đỡ, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho”tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu. Đặc“biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới PGS.TS. Diệp Gia Luật đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ để tôi có thể hoàn thành”luận văn này. Bên cạnh đó, tôi“cũng xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán bộ, công chức ngành Thuế tỉnh Đồng Tháp, những người đã tạo điều kiện hỗ trợ trong việc cung cấp các thông”tin cần thiết về vấn đề nghiên cứu cho tôi trong quá trình tìm tư liệu tại cơ quan. Tôi xin trân trọng cảm ơn! TP. Hồ Chí Minh, ngày 19 tháng 9 năm 2019 Người thực hiện đề tài Nguyễn Thị Kiều Oanh
iii 5 MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ..................................................................... iv DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ ............................................................. v TÓM TẮT ............................................................................................................ vi PHẦN I. GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................... 1 2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu ........................................................................ 3 2.1. Mục tiêu nghiên cứu ..................................................................................... 3 2.1.1. Mục tiêu chung ...................................................................................... 3 2.1.2. Mục tiêu cụ thể ...................................................................................... 3 2.2. Câu hỏi nghiên cứu ....................................................................................... 3 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................... 4 4. Khung phân tích, dữ liệu và cách tiếp cận ....................................................... 4 4.1. Khung phân tích .......................................................................................... 4 4.2. Dữ liệu nghiên cứu ....................................................................................... 4 4.3. Cách tiếp cận ................................................................................................ 4 5. Kết cấu luận văn ................................................................................................ 5 6. Kỳ vọng kết quả thực hiện luận văn ................................................................. 5 7. Tổng quan các nghiên cứu trước ...................................................................... 6 7.1. Các nghiên cứu liên quan đến quản lý thuế và lập dự toán thu NSNN........... 6 7.2. Đánh giá chung về những nghiên cứu có liên quan ....................................... 8 7.3. Khoảng trống nghiên cứu ............................................................................. 8 PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Chương 1. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ THU NSNN; DỰ BÁO VÀ DỰ TOÁN THU NSNN NGÀNH THUẾ .............................................................................. 10
6 1.1. Cơ sở lý thuyết về thu NSNN ....................................................................... 10 1.1.1. Tổng quan về thu NSNN ......................................................................... 10 1.1.1.1. Khái niệm thu NSNN ....................................................................... 10 1.1.1.2. Đặc điểm thu NSNN ......................................................................... 10 1.1.1.3. Cơ cấu thu NSNN ............................................................................. 10 1.1.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến thu NSNN .................................................... 11 1.1.3. Nguyên tắc quản lý thu NSNN ngành thuế .............................................. 12 1.2. Cơ sở lý thuyết về dự báo và dự toán thu NSNN ngành thuế ................... 13 1.2.1. Dự báo thu NSNN ngành thuế ................................................................. 13 1.2.1.1. Khái quát chung ............................................................................... 13 1.2.1.2. Quy trình dự báo thu NSNN ngành thuế ........................................... 14 1.2.1.3. Các công cụ sử dụng trong dự báo thu ............................................. 15 1.2.1.4. Các phương pháp dự báo sử dụng trong lập dự toán thu NSNN ngành thuế .................................................................................................. 17 1.2.1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng công tác dự báo thu NSNN ngành thuế........................................................................................ 21 1.2.1.6 Kiểm soát dự báo thu NSNN tại Cục Thuế ......................................... 23 1.2.2. Dự toán thu NSNN ngành thuế ................................................................ 25 1.2.2.1. Khái quát chung dự toán thu NSNN ngành thuế................................ 25 1.2.2.2. So sánh dự báo thu và dự toán thu NSNN ......................................... 27 1.2.2.3. Xây dựng dự toán thu NSNN ngành thuế .......................................... 28 1.2.3. Hệ thống thông tin phục vụ công tác dự báo thu NSNN, xây dựng dự toán thu NSNN ngành thuế ............................................................................. 28 1.2.3.1. Khái quát chung về hệ thống thông tin phục vụ công tác dự báo thu NSNN, xây dựng dự toán thu NSNN ngành thuế ............................... 28 1.2.3.2. Yêu cầu và nguyên tắc ...................................................................... 29 1.2.3.3. Nội dung hệ thống thông tin phục vụ công tác dự báo thu NSNN, xây dựng dự toán thu NSNN ngành thuế ................................................. 30 1.3. Khung nghiên cứu ....................................................................................... 31
7 TÓM TẮT CHƯƠNG 1 ...................................................................................... 31 Chương 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC XÂY DỰNG DỰ TOÁN THU NSNN DỰA TRÊN CƠ SỞ KIỂM SOÁT DỰ BÁO THU NSNN TẠI CỤC THUẾ TỈNH ĐỒNG THÁP ........................................................................................... 32 2.1. Giới thiệu về Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp ..................................................... 32 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp ............ 32 2.1.2. Cơ cấu tổ chức của Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp ......................................... 33 2.2 Thực trạng công tác xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp. ....................................... 33 2.2.1. Tình hình thực hiện nhiệm vụ thu NSNN giai đoạn năm 2016 - 2018 ...... 33 2.2.2. Phân tích thực trạng xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp giai đoạn năm 2016 - 2018 ....................................................................................................... 38 2.3. Đánh giá công tác xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp .............................................. 43 2.3.1. Thực trạng công tác xây dựng dự toán thu dựa trên phân tích dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp giai đoạn năm 2016 - 2018 .......................... 43 2.3.2. Đánh giá công tác xây dựng dự toán thu dựa trên phân tích dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp giai đoạn năm 2016 - 2018 ............ 44 2.3.2.1. Những kết quả đạt được.................................................................... 44 2.3.2.2. Hạn chế và nguyên nhân................................................................... 45 2.4. Khảo sát ý kiến của cán bộ thuế trong quá trình dự báo thu để xây dựng dự toán thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp ....................................... 54 2.4.1. Giới thiệu đối tượng khảo sát ................................................................... 54 2.4.2. Tổng hợp ý kiến....................................................................................... 55 2.4.2.1. Tích cực............................................................................................ 58 2.4.2.2. Hạn chế ............................................................................................ 59 2.4.2.3. Nguyên nhân .................................................................................... 61 TÓM TẮT CHƯƠNG 2 .............................................................................. 61
8 Chương 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG XÂY DỰNG DỰ TOÁN THU NSNN DỰA TRÊN CƠ SỞ KIỂM SOÁT DỰ BÁO THU NSNN TẠI CỤC THUẾ TỈNH ĐỒNG THÁP ...................................................................... 62 3.1. Định hướng và nhiệm vụ trong xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp .............................. 62 3.2. Giải pháp nâng cao chất lượng xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp .............................. 64 3.2.1. Cơ sở đề xuất giải pháp ........................................................................... 64 3.2.2. Các giải pháp nâng cao chất lượng xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp............ 64 3.2.2.1. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng uỷ, Ban Lãnh đạo Cục Thuế....... 64 3.2.2.2. Hoàn thiện quy trình dự báo thu NSNN ............................................ 65 3.2.2.3. Nâng cao năng lực, trình độ của cán bộ xây dựng dự toán .............. 65 3.2.2.4. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác lập dự toán thu NSNN ......................................................................................... 66 3.3. Kiến nghị ....................................................................................................... 66 TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ...................................................................................... 67 PHẦN III. KẾT LUẬN ....................................................................................... 68 TÀI LIỆU THAM KHẢO
iv 9 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT GDP Gross Domestic Product (Tổng sản phẩm quốc nội) GRDP Gross Regional Domestic Product (Tổng sản phẩm trên địa bàn) GTGT Giá trị gia tăng NSNN Ngân sách nhà nước QLNN Quản lý nhà nước TNCN Thu nhập cá nhân TNDN Thu nhập doanh nghiệp TTĐB Tiêu thụ đặc biệt UBND Ủy ban nhân dân
v 10 DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Bảng 2.1: Thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp năm 2016 - 2017 và dự toán thu Cục Thuế xây dựng năm 2018. .............................................................................. 33 Bảng 2.2: So sánh kết quả thu NSNN với dự toán Bộ Tài chính giao giai đoạn năm 2016 - 2018. .......................................................................................................... 36 Bảng 2.3: So sánh dự toán thu NSNN Cục Thuế xây dựng với ước thực hiện thu NSNN giai đoạn năm 2016 - 2018. ........................................................................ 41 Bảng 2.4: Tổng hợp ý kiến chuyên gia về lập dự toán thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp. ........................................................................................................... 54 Sơ đồ 1.1: Mô hình nghiên cứu đề xuất. ................................................................ 31 Hình 2.1: Dự toán Bộ Tài chính giao và số thu thực tế giai đoạn năm 2016 -2018. 37
vi 11 TÓM TẮT LUẬN VĂN Xây dựng dự toán thu NSNN hàng năm có ý nghĩa rất quan trọng đối với ngành thuế nói chung và Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp nói riêng. Vấn đề này được Ban lãnh đạo Cục Thuế rất quan tâm và xem đó là một trong những nhiệm vụ trọng tâm nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý thuế, góp phần hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu thu NSNN được Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế và UBND tỉnh giao. Tuy nhiên, công tác kiểm soát dự báo thu NSNN để xây dựng dự toán thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp vẫn còn tồn tại một số bất cập, hạn chế nhất định như: dự báo thu chưa khoa học, dự báo theo cảm nhận chủ quan của cán bộ phân tích dẫn đến lập dự toán chưa đầy đủ và chưa bao quát hết nguồn thu, việc đánh giá, phân tích dự báo thu chưa được tiến hành một cách toàn diện, sâu sắc, công tác lập dự toán thu thiếu tính kịp thời so với thực tế, chưa phân định được những nhân tố ảnh hưởng khách quan, chủ quan, chính yếu và thứ yếu. Chính vì vậy, việc nghiên cứu “Xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp” nhằm nâng cao chất lượng lập dự toán thu NSNN hàng năm là rất cần thiết. Nghiên cứu này đã hệ thống những vấn đề về dự báo thu và dự toán thu NSNN; phân tích, đánh giá công tác dự báo thu để xây dựng dự toán thu NSNN; từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp. Các mục tiêu nghiên cứu lần lượt được làm sáng tỏ qua việc vận dụng kết hợp nhiều phương pháp như: thu thập thông tin, tài liệu thứ cấp để trình bày cơ sở lý thuyết có liên quan đến vấn đề nghiên cứu; quan sát thực tế, phân tích các quy trình nghiệp vụ có liên quan để thấy được những mặt được và chưa được của việc lập dự toán hiện nay; phương pháp so sánh, đối chiếu để thấy được bức tranh tổng quan về dự báo thu, lập dự toán và thực hiện dự toán cùng những nguyên nhân tác động đến quá trình lập và chấp hành dự toán; phương pháp khảo sát ý kiến của các chuyên gia có nhiều kinh nghiệm trong lập dự toán thu NSNN để luận giải, làm sáng tỏ hơn các vấn đề đã phân tích, đồng thời làm cơ sở cho việc đề xuất giải pháp mang tính khả thi, hiệu quả.
12 Nghiên cứu cũng đã đưa ra những kiến nghị đối với các cơ quan có thẩm quyền và đề xuất bốn nhóm giải pháp nhằm nâng cao chất lượng lập dự toán thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp dựa trên cơ sở kiểm soát các yếu tố tác động đến dự báo thu NSNN, đó là: (1) Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng uỷ, Ban Lãnh đạo Cục Thuế; (2) Hoàn thiện quy trình dự báo thu NSNN; (3) Nâng cao năng lực, trình độ của cán bộ xây dựng dự toán; (4) Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác lập dự toán thu NSNN. Tác giả hy vọng đây là những giải pháp có ý nghĩa khoa học và thực tiễn có thể triển khai để góp phần hoàn thiện công tác lập dự toán thu NSNN hàng năm tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp. Từ khóa: Thu ngân sách nhà nước, dự toán, xây dựng dự toán thu, dự báo thu, kiểm soát dự báo thu./.
vi 13 ABSTRACT Setting annual government budget revenue estimates is one of the most important tasks to improve the effectiveness and efficiency in tax administration so that it could help to exceed the budget revenue assigned by the central government. However, monitoring activities for forcasting the estimates of government budget revenue at Dong Thap Tax Department still have had some shortcomings such as unrealistic revenue forecast, analyst’s subjective forecast leading to inadequate and incomprehensive estimation of revenue sources... Therefore, the research “Developing government budget revenue estimates based on monitoring the forecast of budget revenue in Dong Thap Tax Department” aiming at improving the quality of setting annual government budget revenue estimates is essential. This research has systematically raised the issues of revenue forecasting and government budget revenue estimation; analyzed and evaluated revenue forecasting and at the same time, make recommendations to the competent authorities and propose four groups of solutions: (1) Strengthening the leadership of the Party Committee, Board of Directors of Tax Department; (2) Complete the process of forecasting Government budget revenues; (3) Improving the capability and qualifications of estimating officers; (4) Promote the application of information technology in setting Government budget revenue estimates. Keywords: Government budget revenues, estimates, construction of revenue estimates, revenue forecast, control revenue forecast./.
PHẦN I. GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU Dự toán thu ngân sách nhà nước (NSNN) đóng vai trò đặc biệt quan trọng với mỗi quốc gia nói chung và ở cấp độ địa phương nói riêng. Nội dung phần này sẽ phân tích để thấy được sự cần thiết của nghiên cứu “Xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp”. Ngoài ra, phần này giới thiệu các nội dung chính về mục tiêu, câu hỏi, phương pháp, số liệu nghiên cứu,… Bên cạnh đó, các nghiên cứu có liên quan được lược khảo để củng cố thêm sự cần thiết của vấn đề phân tích trong luận văn. 1. Lý do chọn đề tài Ngân sách nhà nước (NSNN)“đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của mỗi quốc gia, đặc biệt là nguồn thu từ thuế. Vì vậy, dự toán thu NSNN cũng đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình tạo ra nguồn lực tài chính để đáp ứng nhu cầu chi tiêu của Nhà nước,”phát triển kinh tế - xã hội và tạo căn cứ cho việc điều hành thu ngân sách một cách khoa học và hợp lý. Việt Nam đang trong xu thế phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thị trường đòi hỏi công tác xây dựng dự toán thu NSNN phải thích hợp, vừa đảm bảo khuyến khích hoạt động sản xuất kinh doanh phát triển, vừa đảm bảo mức động viên của NSNN, góp phần nâng cao chất lượng quản lý ngân sách. Dự báo thu NSNN ở Việt Nam hiện nay thường áp dụng nhiều nhóm phương pháp dự báo thu khác nhau như phương pháp mô hình hoá, phương pháp chuyên gia và nhóm phương pháp kết hợp để dự báo các vấn đề liên quan đến kinh tế - xã hội và số thu NSNN để lập dự toán thu NSNN. Tuy nhiên, mỗi đơn vị, tổ chức quản lý thu thường áp dụng phương pháp dự báo theo các mức độ khác nhau tùy thuộc vào điều kiện cơ sở vật chất, năng lực cán bộ và mục đích nghiên cứu, quản lý. Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các bộ, ngành có liên quan trong việc tổng hợp, lập dự toán NSNN trình Chính phủ theo các nội dung quy định. Trong“những năm qua, ngành thuế luôn bám sát sự chỉ đạo của Bộ Tài chính, tập trung triển khai thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và số thu NSNN, về xây dựng và tổ chức thực hiện dự toán NSNN. Trên cơ sở rà soát lại
2 kết quả thực hiện thu của năm trước liền kề, đánh giá lại toàn bộ các nguồn thu trên từng địa bàn theo từng khoản thu, sắc thuế, Tổng cục Thuế đã ban hành các văn bản về việc triển khai dự toán thu ngân sách hàng năm. Trong đó, yêu cầu các Cục Thuế thực hiện nghiêm kỷ luật, kỷ cương trong chỉ đạo, điều hành, kiểm soát dự báo thu ngân sách để lập dự toán thu sát thực tế, đạt hiệu quả cao, nâng cao chất lượng quản lý thuế. Phát động các phong trào thi đua phấn đấu hoàn thành vượt mức dự toán thu NSNN được giao ngay từ những ngày đầu năm.” Với vai trò rất quan trọng của công tác lập dự toán thu ngân sách,“Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp luôn quan tâm đến kiểm soát dự báo thu để có thể xây dựng được dự toán thu thích hợp với điều kiện thực tiễn địa phương, đồng thời đáp ứng chỉ tiêu thu NSNN do Tổng cục Thuế, Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Đồng Tháp giao và đúng quy trình, quy định pháp luật. Tuy nhiên, công tác kiểm soát dự báo thu NSNN để xây dựng dự toán tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp vẫn còn tồn tại một số bất cập, hạn chế nhất định như: dự báo thu chưa khoa học, dự báo theo cảm nhận chủ quan của cán bộ phân tích dẫn đến lập dự toán chưa đầy đủ và bao quát hết nguồn thu, số liệu ước thực hiện thu thấp so với khả năng thực hiện, việc đánh giá, phân tích, dự báo thu chưa được tiến hành một cách toàn diện, sâu sắc, công tác lập dự toán thu thiếu tính kịp thời so với thực tế, chưa phân định được những nhân tố ảnh hưởng khách quan, chủ quan, chính yếu và thứ yếu.” Ngoài ra, trình độ chuyên môn của cán bộ,“công chức làm công tác dự báo thu, xây dựng dự toán thu NSNN còn hạn chế, kiến thức về tài chính, thuế, kinh tế học,… chưa được đào tạo chuyên sâu nên gây khó khăn trong việc thu thập, phân tích thông tin, dữ liệu, thiếu cơ chế trao đổi thông tin với các đơn vị trong và ngoài ngành tài chính phục vụ quản lý thuế,… Những hạn chế này tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp làm cho việc phân tích, đánh giá dự báo thu để xây dựng dự toán thu NSNN chưa khoa học, hợp lý nên rất cần thiết phải kiểm soát dự báo thu NSNN để nâng cao chất lượng xây dựng dự toán thu NSNN.” Xuất phát từ những vấn đề thực tiễn về công tác thu NSNN nêu trên, cùng với tầm quan trọng đặc biệt của công tác dự báo thu NSNN đối với ngành thuế nên đề
3 tài “Xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp” là rất cần thiết.“Đề tài sẽ phân tích thực trạng dự báo thu để xây dựng dự toán thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp, chỉ ra những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân hạn chế trong việc phân tích, đánh giá dự báo thu NSNN, nhằm góp phần nâng cao chất lượng xây dựng dự toán thu NSNN đáp ứng yêu cầu của công cuộc cải cách hệ thống thuế và hiện đại hoá ngành thuế.” 2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu 2.1. Mục tiêu nghiên cứu 2.1.1. Mục tiêu chung Mục tiêu chung của nghiên cứu là đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng“xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu NSNN ngày càng chính xác, đạt hiệu quả cao.” 2.1.2. Mục tiêu cụ thể - Vận dụng lý luận về dự báo thu NSNN và dự toán thu NSNN để phân tích, đánh giá công tác xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp; - Đề xuất các kiến nghị, giải pháp nâng cao chất lượng xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp. 2.2. Câu hỏi nghiên cứu - Thực trạng công tác xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp? - Cách thức kiểm soát dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp có những hạn chế gì? - Giải pháp giúp nâng cao chất lượng xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp?” 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu:“Những vấn đề chung về lý thuyết và thực tiễn về kiểm soát dự báo thu NSNN để xây dựng dự toán thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp.”
4 - Phạm vi nghiên cứu: +“Về nội dung: Nghiên cứu giới hạn trong phạm vi nội dung là quy trình lập dự toán thu NSNN về thuế, tình hình thực hiện thu thuế theo dự toán giai đoạn năm 2016 - 2018, và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng xây dựng dự toán thu NSNN về thuế định hướng đến năm 2022.” + Dữ liệu nghiên cứu: Về thời gian từ năm 2016 - 2018, định hướng đến 2022; về không gian tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp. 4. Khung phân tích, dữ liệu và cách tiếp cận 4.1. Khung phân tích - Lý thuyết về thu NSNN. - Lý thuyết về dự báo thu NSNN và dự toán thu NSNN. -“Các quy định, hướng dẫn của cấp có thẩm quyền về xây dựng, lập dự toán thu NSNN.” 4.2. Dữ liệu nghiên cứu Nguồn dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các số liệu dự toán, các báo cáo của Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp, Tổng cục Thuế, Sở Tài chính, Sở Kế hoạch và Đầu tư, từ các báo cáo kinh tế - xã hội hàng năm, Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh về phát triển kinh tế - xã hội, các báo cáo kết quả thực hiện thu ngân sách hàng năm. Nguồn dữ liệu sơ cấp thu thập bằng phiếu khảo sát ý kiến các chuyên gia có nhiều kinh nghiệm trong công tác dự báo thu, dự toán thu NSNN, để củng cố và khẳng định các kết luận từ nghiên cứu một cách khách quan và mang ý nghĩa thực tiễn hơn. 4.3. Cách tiếp cận Qua quá trình nghiên cứu, cách tiếp cận để đạt được mục tiêu của đề tài là phương pháp nghiên cứu định tính dựa trên cơ sở phỏng vấn chuyên gia với các đối tượng là: Chuyên viên và Lãnh đạo Cục Thuế trực tiếp làm hoặc trực tiếp quản lý có nhiều năm kinh nghiệm trong công tác xây dựng dự toán thu NSNN hàng năm của ngành thuế tỉnh Đồng Tháp. Mục đích để đánh giá tình hình quản lý và kiểm soát dự báo thu NSNN, chỉ ra nguyên nhân hạn chế trong việc kiểm soát dự báo thu
5 NSNN, từ đó đề xuất giải pháp để nâng cao chất lượng xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp trong thời gian tới. Phiếu khảo sát là gồm những câu hỏi mở để đối tượng được phỏng vấn đưa ra ý kiến, quan điểm về xây dựng dự toán NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu tại đơn vị mình hiện nay đang công tác. Ngoài ra, đề tài còn sử dụng phương pháp so sánh để việc trình bày luận văn được rõ ràng và có sức thuyết phục hơn. 5. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, phần nội dung của luận văn gồm ba chương như sau: - Chương 1: Cơ sở lý thuyết về thu NSNN; dự báo và dự toán thu NSNN ngành thuế. - Chương 2:“Thực trạng công tác xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp.” - Chương 3:“Những giải pháp nâng cao chất lượng xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp.” 6. Kỳ vọng kết quả thực hiện luận văn Trên cơ sở tìm hiểu nguyên nhân hạn chế trong công tác dự báo thu NSNN để xây“dựng dự toán thu NSNN tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp,”luận văn sẽ bổ sung và hệ thống các vấn đề về lý thuyết dự báo và dự toán thu NSNN, phân tích, đánh giá thực trạng công tác dự báo thu NSNN để làm rõ hơn lý thuyết và thực tiễn, từ đó đề xuất các giải pháp giúp nâng cao chất lượng xây dựng dự toán thu NSNN dựa trên cơ sở kiểm soát dự báo thu ngày càng chính xác, đạt hiệu quả hơn tại Cục Thuế tỉnh Đồng Tháp. 7. Tổng quan các nghiên cứu trước 7.1. Các nghiên cứu liên quan đến quản lý thuế và lập dự toán thu NSNN Trước yêu cầu“về lập dự toán NSNN phải sát với thực tế, có đầy đủ căn cứ khoa học, đúng quy định đòi hỏi các cơ quan, đơn vị phải có những phương pháp dự báo phù hợp để xây dựng dự toán thu NSNN đạt hiệu quả cao nhất. Vì vậy, đã có
6 nhiều bài viết, bài nghiên cứu khoa học, công trình luận văn, luận án,… của nhiều tác giả nghiên cứu về vấn đề này.” Nguyễn Thị Thùy Dương (2011)“phân tích công tác quản lý thuế ở Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế.“Tác giả đã hệ thống bộ máy quản lý thuế, thực trạng cơ sở pháp lý và nội dung quản lý thuế. Các phương pháp phân tích chủ yếu của nghiên cứu là phương pháp hệ thống, thống kê mô tả, phân tích tổng hợp, so sánh,”đối chiếu, công cụ phân tích định lượng bằng mô hình GTAP. Qua đó, nhiều giải pháp được đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thuế ở Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, tập trung chủ yếu vào các vấn đề: (1) Giải quyết tốt mối quan hệ với người nộp thuế như giảm thấp chi phí tuân thủ cho người nộp thuế, tăng cường giao tiếp thông tin với người nộp thuế; (2) Xây dựng mô hình phân tích để dự báo và ứng dụng vào công tác quản trị thuế; tăng cường công tác lập thống kê, báo cáo, tổng hợp trong quản trị thuế; (3) Thành lập bộ phận chức năng tại Tổng cục Thuế chuyên trách quản lý sự thay đổi của môi trường bên trong và bên ngoài có tác động đến hoạt động quản lý thuế, đồng thời thành lập bộ phận chuyên quản lý, theo dõi, giám sát hoạt động của các đại lý thuế; (4) Bổ sung thêm các quy định về giao dịch điện tử trong Luật Quản lý thuế. Tuy nhiên, do đối tượng và phạm vi nghiên cứu là quản lý thuế ở Việt Nam nên công trình của tác giả khó áp dụng cho một địa phương cụ thể.” Cũng ở cấp độ quốc gia, Vũ Sỹ Cường (2017)“đánh giá việc thực hiện dự toán ngân sách 2017 thông qua đúc kết bài học từ năm ngân sách 2016. Tác giả đã chỉ ra bốn bài học kinh nghiệm dựa trên cơ sở đánh giá về tình hình thu, chi NSNN năm 2016 là: (1) Sự chỉ đạo điều hành kịp thời với những thay đổi của tình hình kinh tế đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện dự toán NSNN; (2) Trong bối cảnh khó khăn kinh tế thì việc tăng cường kiểm tra, giám sát quản lý thu thuế, chống thất thu thuế; tập trung xử lý các khoản nợ đọng thuế; cưỡng chế nợ thuế để thu hồi nợ đọng và hạn chế phát sinh số nợ thuế mới cần được quan tâm; (3) Điều chỉnh việc lập dự toán NSNN phù hợp với những thay đổi dự kiến của tình hình kinh tế; (4) Thực hiện các biện pháp chủ động và tích cực trong việc tiết kiệm chi tiêu từ NSNN.”
7 Tương tự,“Nguyễn Thị Minh Hạnh (2011) tiếp cận vấn đề quản lý thuế ở cấp độ địa phương trên góc độ quản lý nhà nước về kinh tế. Phương pháp duy vật biện chứng, điều tra khảo sát, phân tích thống kê, so sánh được sử dụng. Trong nghiên cứu, các giải pháp tăng cường quản lý thuế của tỉnh Thái Nguyên được đề xuất thông qua việc: hệ thống hóa những vấn đề cơ bản về quản lý thuế của địa phương như khái niệm quản lý thuế của địa phương, vai trò của chính quyền địa phương trong công tác quản lý thuế, nội dung quản lý thuế của địa phương, các nhân có tố ảnh hưởng đến quản lý thuế của địa phương. Tuy nhiên, nghiên cứu vẫn chưa đề cập đến các tiêu chí đánh giá hiệu quả việc quản lý thuế của địa phương, chưa thể hiện rõ các nội dung phân cấp quản lý thuế giữa tỉnh - huyện - xã và tác động tới số thu địa phương.” Ngoài ra, Nguyễn Thị Thanh Mai (2017) đã hệ thống hóa và làm sáng tỏ một số vấn đề cơ sở lý luận về NSNN, ngân sách địa phương và quản lý nhà nước (QLNN) đối với thu - chi ngân sách địa phương qua nghiên cứu “Hoàn thiện QLNN đối với thu - chi ngân sách của thành phố Hải Phòng”. Tuy nhiên, tác giả chưa phân tích được hiệu lực, hiệu quả QLNN đối với thu - chi ngân sách địa phương, chưa đưa ra được hệ thống các chỉ tiêu để đánh giá hiệu lực, hiệu quả QLNN đối thu - chi ngân sách địa phương. Ở cấp huyện, Đàm Thị Hệ (2013) nêu lên các giải pháp nâng cao chất lượng công tác quản lý NSNN trong một nghiên cứu điển hình tại tại thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đăk Nông. Trong nghiên cứu, tác giả cũng đã hệ thống các giải pháp quản lý NSNN cho công tác lập dự toán NSNN, chấp hành dự toán NSNN, thanh quyết toán ngân sách và kiểm tra, thanh tra NSNN. Từ đó, sáu giải pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý ngân sách cấp huyện được đề xuất gồm: “(1) Công khai NSNN; (2) Hoàn thiện quy trình lập, chấp hành và quyết toán ngân sách; (3) Tăng cường bồi dưỡng nguồn thu; (4) Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra tài chính NSNN; (5) Nâng cao trình độ cho cán bộ quản lý ngân sách; (6) Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý. Hạn chế của nghiên cứu này là chưa tập trung vào vấn đề lập dự toán thu ngân sách mà chỉ tập trung chủ yếu vào vấn đề kiểm soát chi.”