Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Yếu tố tác động đến tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:72

Thêm vào BST

Báo xấu

35
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu chính của đề tài là tìm hiểu yếu tố nào tác động đến tăng trưởng tín dụng của các NHTM, mức độ ảnh hưởng của các yếu tố này đến tăng trưởng tín dụng ra sao và khuyến nghị chính sách để các NHTM tại Việt Nam phát triển tín dụng, thực hiện các mục tiêu tăng trưởng tín dụng trong tương lai.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Yếu tố tác động đến tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THÀNH TÂM YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SỸ Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS LÊ PHAN THỊ DIỆU THẢO TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2016
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TP. HỒ CHÍ MINH Độc lập – Tự do – Hạnh phúc TP. Hồ Chí Minh, ngày 22 tháng 12 năm 2016 BẢN CAM ĐOAN CHỈNH SỬA LUẬN VĂN Tôi tên là: NGUYỄN THÀNH TÂM ........................... Nam/Nữ: Nam Sinh ngày: 17/02/1989 .................................................. Nơi sinh: Bình Thuận Mã học viên: 020116140202 Ngành: .......................................................................... Mã số: ......................................................... Khóa: 16 .................................... Lớp: CH16C2 ........... Niên khóa: 2014-2016 Điện thoại liên lạc: 0908959985 .................................... Email: thanhtamueh07@yahoo.com Là tác giả luận văn: Yếu tố tác động đến tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng ......................... Mã ngành:60 34 02 01 Bảo vệ ngày: 12 tháng 12 năm 2016 Điểm bảo vệ luận văn: 7,3 Tôi cam đoan chỉnh sửa nội dung luận văn thạc sĩ với đề tài trên theo góp ý của Hội đồng đánh giá luận văn Thạc sĩ. Các nội dung đã chỉnh sửa: - Mục tiêu nghiên cứu: Viết rõ hơn mục tiêu cụ thể của nghiên cứu - Câu hỏi nghiên cứu: Viết lại câu hỏi nghiên cứu thứ 3 - Giải thích tại Mục 3.1 của Chương 3 Phương pháp nghiên cứu tại sao không đưa 2 biến hệ số chênh lệch lãi ròng và hệ số thanh khoản - Bỏ Mục 3.4 của bài luận văn - Giải thích tại Mục 4.8 làm rõ hơn về việc lựa chọn biến công cụ Người cam đoan Người hướng dẫn khoa học (Ký, ghi rõ họ tên) (Ký, ghi rõ họ tên) Chủ tịch Hội đồng chấm luận văn (Ký và ghi rõ họ tên)
i TÓM TẮT Nghiên cứu xác định ảnh hƣởng của các nhóm yếu tố tài chính của ngân hàng thƣơng mại và yếu tố kinh tế vĩ mô đến tăng trƣởng tín dụng của các ngân hàng thƣơng mại tại Việt Nam trong giai đoạn 2009-2015 bằng phƣơng pháp ƣớc lƣợng moment tổng quát(GMM). Kết quả chỉ ra rằng quy tốc độ tăng trƣởng tín dụng của năm trƣớc, lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu và tốc độ tăng trƣởng huy động vốn của các ngân hàng thƣơng mại có tƣơng quan thuận với tốc độ tăng trƣởng tín dụng của các ngân hàng thƣơng mại. Ngƣợc lại, quy mô tài sản của ngân hàng, tỷ lệ lạm phát có mối quan hệ ngƣợc chiều với tốc độ tăng trƣởng tín dụng của các ngân hàng thƣơng mại tại Việt Nam. Từ đó, nghiên cứu đƣa ra các khuyến nghị đối với các nhà quản trị ngân hàng để giúp cho các ngân hàng thƣơng mại phát triển hoạt động tín dụng trong tƣơng lai. Từ khóa: Tăng trưởng tín dụng, ngân hàng thương mại, GMM
ii LỜI CAM ĐOAN Luận văn này chƣa từng đƣợc trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trƣờng đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tác giả kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dụng đã đƣợc công bố trƣớc đây hoặc các nội dung do ngƣời khác thực hiện Học viên Nguyễn Thành Tâm
iii LỜI CÁM ƠN Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn và trân trọng đến tất cả những ngƣời đã hỗ trợ và giúp đỡ trong suốt thời gian qua để tác giả có thể hoàn thành bài luận văn này. Trƣớc hết, tác giả xin gửi lời tri ân sâu sắc đến Cô Lê Phan Thị Diệu Thảo đã dành những khoảng thời gian quý báu để chỉ dẫn và góp ý tận tình cho tác giả trong quá trình thực hiện đề tài này. Hơn nữa, nhờ những lời tƣ vấn cụ thể của Cô đã giúp tác giả xác lập đƣợc định hƣớng nghiên cứu và hiểu rõ về tầm quan trọng của việc trang bị một phƣơng pháp nghiên cứu đúng đắn. Tác giả rất biết ơn sự ủng hộ, động viên, hỗ trợ về mặt vật chất và tinh thần của gia đình, ngƣời thân và bạn bè giúp cho tác giả kịp thời hoàn tất bài luận văn này. Nhân đây, tác giả xin chân thành cám ơn các quý thầy cô đã hết lòng truyền đạt những kiến thức hữu ích cho tác giả trong hai năm học vừa qua, cùng lòng cảm kích đến những ngƣời bạn và đồng nghiệp đã hỏi han, giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lời để tác giả có thể thực hiện đƣợc luận văn này. Nguyễn Thành Tâm
iv MỤCLỤC TÓM TẮT ........................................................................................................................ i LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................... ii LỜI CÁM ƠN ................................................................................................................ iii MỤC LỤC ...................................................................................................................... iv DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................................ vii DANH MỤC BẢNG BIỂU – HÌNH VẼ ..................................................................... viii CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI ............................................................................... 1 1.1.Tính cấp thiết của đềtài ........................................................................................ 1 1.2.Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................ 3 1.2.1. Mục tiêu tổng quát ....................................................................................... 3 1.2.2. Mục tiêu cụ thể ............................................................................................ 3 1.3.Câu hỏi nghiên cứu .............................................................................................. 3 1.4.Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 3 1.5.Phƣơng pháp nghiên cứu ..................................................................................... 4 1.6.Những đóng góp của đề tài .................................................................................. 5 1.7.Kết cấu đề tài ....................................................................................................... 5 CHƢƠNG 2: NGHIÊN CỨU LÝ THUYẾT VÀ THỰC NGHIỆM VỀ YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN TĂNG TRƢỞNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI .... 8 2.1.Tổng quan về tăng trƣởng tín dụng ..................................................................... 8 2.1.1. Khái niệm tín dụng ngân hàng .................................................................... 8 2.1.2. Đặc điểm của tín dụng ................................................................................. 9
v 2.1.3.Vai trò của tín dụng .................................................................................... 10 2.1.4.Tăng trƣởng tín dụng .................................................................................. 12 2.2.Các yếu tố tác động đến tăng trƣởng tín dụng ................................................... 13 2.2.1.Các yếu tố từ phía các ngân hàng thƣơng mại ........................................... 13 2.2.2.Các yếu tố thuộc về môi trƣờng vĩ mô ....................................................... 17 2.3.Các nghiên cứu thực nghiêm có liên quan ........................................................ 20 2.3.1.Nghiên cứu nƣớc ngoài .............................................................................. 20 2.3.2.Nghiên cứu trong nƣớc ............................................................................... 23 Kết luận chƣơng 2.................................................................................................... 26 CHƢƠNG 3: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................................................... 27 3.1.Mô hình nghiên cứu ........................................................................................... 27 3.2.Phƣơng pháp xác định các biến ......................................................................... 28 3.2.1.Biến phụ thuộc ............................................................................................ 28 3.2.2.Biến độc lập ................................................................................................ 28 3.3.Phƣơng pháp thu thập và xử lý dữ liệu .............................................................. 33 3.3.1.Dữ liệu quan sát .......................................................................................... 33 3.3.2.Cách thu thập dữ liệu cho bài nghiên cứu .................................................. 35 3.3.3.Mã hóa dữ liệu ............................................................................................ 36 Kết luận chƣơng 3.................................................................................................... 37 CHƢƠNG 4: KIỂM ĐỊNH CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN TĂNG TRƢỞNG TÍN DỤNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VIỆT NAM ................................ 38 4.1.Thống kê mô tả .................................................................................................. 38 4.2.Phân tích tƣơng quan ......................................................................................... 40 4.3.Kiểm định đa cộng tuyến ................................................................................... 41 4.4.Ƣớc lƣợng mô hình hồi quy theo phƣơng pháp Pooled, FEM, REM ............... 42 4.5.Kiểm định phƣơng sai của sai số không đổi ...................................................... 43 4.6.Kiểm định các sai số không có mối quan hệ tƣơng quan với nhau ................... 44
vi 4.7.Tổng hợp kết quả kiểm định .............................................................................. 45 4.8.Ƣớc lƣợng mô hình theo phƣơng pháp GMM................................................... 45 4.9.Thảo luận kết quả nghiên cứu............................................................................ 47 Kết luận chƣơng 4.................................................................................................... 50 CHƢƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................... 51 5.1.Kết luận.............................................................................................................. 51 5.2.Một số khuyến nghị ........................................................................................... 51 5.3.Hạn chế của đề tài .............................................................................................. 53 5.4.Hƣớng nghiên cứu tiếp theo đƣợc đề xuất......................................................... 54 Kết luận chƣơng 5.................................................................................................... 54 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................... a PHỤ LỤC .................................................................................................................. d
vii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT FEM ..................................................................... Mô hình hồi quy tác động cố định GMM ..................................................... Phƣơng pháp ƣớc lƣợng moment tổng quát HNX ................................................................... Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội HOSE .........................................Sở giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh NHTM.................................................................................... Ngân hàng thƣơng mại OLS .................................................... Phƣơng pháp ƣớc lƣợng bình phƣơng bé nhất REM ................................................................Mô hình hồi quy tác động ngẫu nhiên ROE .................................................................. Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu TTS ......................................................................................................... Tổng tài sản
viii DANH MỤC BẢNG BIỂU – HÌNH VẼ Bảng 3.1: Tổng hợp các biến sử dụng trong mô hình và dự đoán tác động của các nhân tố đối với tăng trƣởng tín dụng ....................................................................................... 32 Bảng 3.2. Danh sách các ngân hàng đƣợc chọn mâu số liệu để nghiên cứu................... 34 Bảng 3.3. Nguồn thu thập dữ liệu ................................................................................... 36 Bảng 4.1. Thống kê mô tả các biến trong mô hình ......................................................... 44 Bảng 4.2. Ma trận tƣơng quan của các biến trong mô hình ............................................ 46 Bảng 4.3. Kết quả kiểm tra đa cộng tuyến với nhân tử phóng đại phƣơng sai ............... 47 Bảng 4.4. Kết quả ƣớc lƣợng mô hình Pooled OLS, FEM, REM .................................. 48 Bảng 4.5. Kết quả kiểm định lựa chọn Pooled và FEM .................................................. 48 Bảng 4.6. Kết quả kiểm định lựa chọn FEM và REM .................................................... 49 Bảng 4.7. Kết quả kiểm định phƣơng sai của sai số không đổi ...................................... 50 Bảng 4.8. Kết quả kiểm định giữa các sai số không có mối quan hệ tƣơng quan với nhau ................................................................................................................................. 50 Bảng 4.9. Kết quả uớc lƣợng mô hình hồi quy mô hỉnh GMM ...................................... 52 Hình 1.1: Quy trình nghiên cứu của đề tài ..................................................................... 5
1 CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI 1.1. Tính cấp thiết của đề tài Tín dụng có vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế: đáp ứng nhu cầu vốn để duy trì quá trình sản xuất được liên tục đồng thời góp phần đầu tư phát triển kinh tế, thúc đẩy quá trình tập trung vốn và tập trung sản xuất. Đây là công cụ tài trợ cho các ngành kinh tế kém phát triển và ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần tác động đến việc tăng cường chế độ hạch toán kinh tế của các doanh nghiệp, tạo điều kiện để phát triển các quan hệ kinh tế với nước ngoài. Tăng trưởng tín dụng là vấn đề mà các ngân hàng thương mại (NHTM) rất quan tâm bởi tăng trưởng tín dụng một cách hợp lý và chất lượng sẽ tạo ra nguồn thu nhập ổn định và an toàn cho ngân hàng. Trong thời buổi hội nhập kinh tế quốc tế, Việt Nam đã gia nhập các tổ chức lớn của thế giới như Tổ chức thương mại thế giới, Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương, ngành ngân hàng trong nước phải chịu sức ép cạnh tranh ngày càng lớn. Tăng trưởng tín dụng của các NHTM là một trong những vấn đề sống còn. Mặc dù gặp nhiều khó khăn, tăng trưởng tín dụng tại Việt Nam tăng lên qua các năm từ năm 2012 đến nửa đầu năm 2016. Năm 2012 đạt mức tăng trưởng: 8,91%; năm 2013 đạt 12,51%; năm 2014 đạt: 14,16%; năm 2015 đạt: 17,29%; 6 tháng đầu năm 2016 tiếp tục đạt mức tăng trường mạnh: 8,16%, tăng 0,3% so với cùng kỳ năm 2015. Những kết quả trên đóng góp không nhỏ vào việc ổn định kinh tế vĩ mô. Hoạt động tín dụng là một hoạt động kinh doanh chính, đóng góp lớn vào lợi nhuận của ngân hàng, tuy nhiên hoạt động này cũng mang lại nhiều rủi ro cho ngân hàng. Từ đó việc nhận dạng và xác định các yếu tố nào tác động đến tăng trưởng tín dụng để tín dụng tăng trưởng ổn định trong tương lai là rất cần thiết. Về mặt nghiên cứu học thuật, ở trong nước có một số công trình đề cập đến tăng trưởng tín dụng. Ở nước ngoài có các nghiên cứu như Burcu Aydin (2008) đã nghiên cứu về cấu trúc hệ thống ngân hàng và một số các yếu tố ảnh hưởng tới tốc độ tăng trưởng tín dụng tại các nước Trung Âu và Đông Âu trong thời gian 18 năm (1988
2 tới 2005); Natalia T. Tamirisa và Deniz O. Igan (2007) đã phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới tăng trưởng tín dụng và sự ổn định, lành mạnh của NHTM tại một số quốc gia có nền kinh tế mới nổi ở Châu Âu; O. Igan (2007), Guo, Kai và Stepanyan, Vahram (2011) đã tiếp tục phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới tốc độ tăng trưởng tín dụng của các NHTM tại 38 nước có nền kinh tế mới nổi. Ở Việt Nam, Trịnh Hoàng Việt và Võ Hồng Đức (2015) nghiên cứu về tăng trưởng tín dụng và chất lượng tín dụng tại Đồng Nai; Trương Đông Lộc và Nguyễn Văn Thép (2014) đã nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng của các quỹ tín dụng nhân dân ở địa bàn khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long; Hà Vă Dương (2013) nghiên cứu giải pháp phát triển tín dụng ngân hàng trên địa bàn TP HCM; Nguyễn Thùy Dương (2011) nghiên cứu các nhân tố tác động đến tăng trưởng tín dụng ngân hàng tại Việt Nam năm 2011; Nguyễn Thanh Nhàn, Nguyễn Thị Minh Nguyệt và Nguyễn Thị Hồng Hải (2014) đã đánh giá các nhân tố ảnh hưởng tăng trưởng tín dụng hệ thống ngân hàng giai đoạn 2001-2012. Nhận thấy vai trò rất quan trọng của tín dụng đối với sự ổn định và phát triển kinh tế đất nước, tác giả quyết định nghiên cứu đề tài “ Yếu tố tác động tới tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam”. Về yếu tố không gian, tác giả nghiên cứu về tăng trưởng tín dụng của các NHTM cổ phần Việt Nam hiện có chứng khoán niêm yết tại Sở giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh (HoSE), Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) và sàn giao dịch OTC. Về yếu tố thời gian, bài làm lấy số liệu được cập nhật mới các số liệu về yếu tố nội tại, các số liệu của kinh tế vĩ mô lấy trong khoản thời gian từ 2009 đến năm 2015. Bài nghiên cứu sử dụng phương pháp ước lượng moment tổng quát GMM theo tác giả là một điểm mới so với các nghiên cứu trước đây ở Việt Nam. Tác giả hy vọng có thể đưa ra một cơ sở để các nhà quản trị ngân hàng tại Việt Nam dựa vào để tìm ra chính sách tín dụng thích hợp, để cung cấp được nguồn vốn cần thiết cho các hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như cho vay tiêu dùng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
3 1.2. Mục tiêu nghiên cứu 1.2.1. Mục tiêu tổng quát Mục tiêu chính của đề tài là tìm hiểu yếu tố nào tác động đến tăng trưởng tín dụng của các NHTM, mức độ ảnh hưởng của các yếu tố này đến tăng trưởng tín dụng ra sao và khuyến nghị chính sách để các NHTM tại Việt Nam phát triển tín dụng, thực hiện các mục tiêu tăng trưởng tín dụng trong tương lai. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể Các yếu tố cơ bản nào tác động đến tăng trưởng tín dụng của NHTM cổ phần tại Việt Nam. Xem xét các yếu tố nội tại của các NHTM như: quy mô tài sản, lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu, tỷ lệ nợ xấu, hệ số chênh lệch lãi ròng, lãi suất cho vay trung bình và các yếu tố kinh tế vĩ mô: tốc độ tăng trưởng kinh tế, lạm phát tác động như thế nào đến tăng trưởng tín dụng để chọn ra yếu tố có mức độ tác động đủ lớn.Và với mức độ, chiều hướng như thế nào. Từ kết quả trên sẽ khuyến nghị chính sách giúp phát triển tín dụng, thực hiện các mục tiêu tăng trưởng tín dụng trong tương lai. 1.3. Câu hỏi nghiên cứu Nghiên cứu tập trung đưa ra các câu hỏi nghiên cứu: (i) Các yếu tố nội tại nào của ngân hàng ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng tín dụng của các NHTM tại Việt Nam? (ii) Các yếu tố vĩ mô nào ành hưởng đến tăng trưởng tín dụng của các NHTM tại Việt Nam? (iii) Từ các câu hỏi trên đưa ra các giải pháp nào để NHTM tăng trưởng tín dụng đạt tốt các mục tiêu đề ra trong tương lai? 1.4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đề tài nghiên cứu tác động của các yếu tố đến tăng trưởng tín dụng của các NHTM cổ phần Việt Nam hiện có chứng khoán niêm yết tại Sở giao dịch chứng
4 khoán thành phố Hồ Chí Minh - HOSE, Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội – HNX và sàn giao dịch phi tập trung OTC. Hiện nay có 33 NHTM cổ phần tại Việt Nam, tuy nhiên số liệu không được các ngân hàng công bố đầy đủ. Trong bài nghiên cứu này, tác giả chọn được 27 NHTM cổ phần có số liệu phù hợp để thực hiện nghiên cứu. Tỷ lệ tăng trưởng tín dụng, các số liệu về yếu tố nội tại của ngân hàng, các số liệu của kinh tế vĩ mô lấy trong khoảng thời gian từ 2009 đến năm 2015. 1.5. Phƣơng pháp nghiên cứu Trong quá trình triển khai nghiên cứu, đề tài đã áp dụng các phương pháp Trước hết đề tài sử dụng phương pháp thống kê, so sánh, phân tích, tổng hợp để đánh giá tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan đến đề tài và tổng hợp những cơ sở lý luận cần thiết, từ đó xác định được các nhân tố ảnh hưởng đến dự phòng rủi ro tín dụng về mặt lý thuyết và chọn lọc được các biến số phù hợp cho mô hình. Sau khi xác định được các biến số cần thiết, đề tài áp dụng phương pháp nghiên cứu tài liệu và thu thập thông tin để lấy các số liệu tài chính từ các loại báo cáo của NHTM. Dựa trên các dữ liệu thu thập được, phương pháp nghiên cứu định lượng được áp dụng với sự trợ giúp của công cụ phần mềm Stata để thực hiện các kỹ thuật phân tích dữ liệu. Đề tài sử dụng các phương pháp ước lượng theo mô hình hồi quy Pooled OLS, mô hình hồi quy tác động cố định (FEM) và hồi quy tác động ngẫu nhiên (REM). Trong trường hợp các mô hình gặp phải các khuyết tật như tự tương quan và phương sai sai số thay đổi (thông qua các kiểm định) thì phương pháp sai phân GMM của Arellano và Bond được áp dụng để khắc phục các vấn đề kể trên. Sau khi quá trình kiểm định hoàn tất và mô hình hồi quy cuối cùng được xác lập, đề tài sử dụng phương pháp phân tích, so sánh và suy luận logic để phân tích kết quả và đưa ra các khuyến nghị và gợi ý phù hợp.
5 Hình 1.1: Quy trình nghiên cứu của đề tài Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu Tổng quan cơ sở lý thuyết về Khảo sát mô hình của các nghiên cứu tăng tương tự trưởng tín dụng và đ ề xuấ t mô hình nghiên cứu Giả thuyết nghiên cứu Xây dựng mô hình nghiên cứu Thu thập và xử lý dữ liệu Kết quả nghiên cứu và thảo luận Kết luận, giải pháp và các khuyến nghị Nguồn: Đề xuất của tác giả 1.6. Những đóng góp của đề tài Đề tài góp phần hệ thống hóa các cơ sở lý luận và đưa ra các cơ sở thực nghiệm về mối liên hệ giữa tăng trưởng tín dụng với các yếu tố tài chính của NHTM và các yếu tố kinh tế vĩ mô. Từ đó đưa ra các gợi ý về mặt chính sách. 1.7. Kết cấu đề tài Luận văn gồm có 5 chương Chƣơng 1: Giới thiệu đề tài Chương này nêu lên những nét chính về công trình nghiên cứu, bao gồm: Lý do chọn đề tài, mục tiêu nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu, những đóng góp của đề tài, kết cấu của đề tài.
6 Chƣơng 2: Nghiên cứu lý thuyết và thực nghiệm về các yếu tố tác động đến tăng trƣởng tín dụng của ngân hàng thƣơng mại Chương 2 trình bày nội dung cơ sở lý luận của đề tài, đầu tiên là tìm hiểu đôi nét về tín dụng, tăng trưởng tín dụng. Kế đến, chương này tổng hợp cơ sở lý luận, cơ sở thực nghiệm về tín dụng, tăng trưởng tín dụng và các yến tố tác động đến tăng trưởng tín dụng. Sau đó là tổng kết các mô hình nghiên cứu trước đây về tăng trưởng tín dụng để làm cơ sở cho việc xây dựng mô hình nghiên cứu ở chương tiếp theo. Chƣơng 3: Phƣơng pháp nghiên cứu Dựa trên cơ sở lý thuyết đã nêu ở chương 2, chương này đề cập đến mô hình nghiên cứu, các biến nghiên cứu, dữ liệu nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu, quy trình nghiên cứu đã sử dụng trong luận văn nhằm thu được các kết quả phù hợp với mục tiêu đề ra. Chƣơng 4: Kiểm định các nhân tố tác động đến tăng trƣởng tín dụng của ngân hàng thƣơng mại Việt Nam Chương 4 gồm các nội dung thống kê mô tả dữ liệu nghiên cứu, phân tích tương quan giữa các biến trong mô hình, phân tích mức độ tác động của các nhân tố đến dự phòng rủi ro tín dụng, kết quả ước lượng mô hình hồi quy, kiểm định mức độ phù hợp của mô hình và các khuyết tật có thể có của mô hình để đưa ra mô hình tối ứu. Đây là chương trọng tâm nhất của đề tài trình bày các kết quả và những phân tích về các yếu tố tác động đến tăng trưởng tín dụng của các NHTM. Qua đó cho thấy nhân tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến tăng trường tín dụng. Từ các kết quả trên, chương này cũng đưa ra mô hình hồi quy phù hợp thể hiện mối quan hệ giữa các yếu tố tài chính, các yếu tố kinh tế vĩ mô và tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng thương mại. Chƣơng 5: Kết luận và khuyến nghị Chương này đánh giá kết quả nghiên cứu của đề tài, những hạn chế và hướng
7 phát triển tiếp theo. Từ các kết quả nghiên cứu, đề tài nêu lên những khuyến nghị đối với các nhà quản trị ngân hàng nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng một cách an toàn và lành mạnh. Sau cùng là các kiến nghị nhằm quản lý tốt hơn của nhà nước nhằm phát triển tín dụng theo mục tiêu đề ra. Ngoài các phần nội dung nêu trên, luận văn còn có các mục khác như tài liệu tham khảo và phụ lục.
8 CHƢƠNG 2: NGHIÊN CỨU LÝ THUYẾT VÀ THỰC NGHIỆM VỀ YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN TĂNG TRƢỞNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI Chương 2 trình bày nội dung cơ sở lý luận của đề tài, đầu tiên là tìm hiểu đôi nét về tín dụng và tăng trưởng tín dụng. Kế đến, chương này tổng hợp các nghiên cứu trước đây về các nhân tố tác động đến tăng trưởng tín dụng của NHTM để làm cơ sở cho việc xây dựng mô hình nghiên cứu ở chương tiếp theo. 2.1. Tổng quan về tăng trƣởng tín dụng Hoạt động tín dụng là một trong những nghiệp vụ cơ bản của ngân hàng, nó là hoạt động sinh lợi chủ yếu và luôn chiếm một tỉ trọng lớn trong tổng tài sản có của các NHTM, do đó nó có vị trí rất quan trọng trong hoạt động của ngân hàng nói riêng và nền kinh tế nói chung. Chính vì vậy vấn đề về tín dụng được Chính phủ, các ngân hàng và các chủ thể trong nền kinh tế rất quan tâm. 2.1.1. Khái niệm tín dụng ngân hàng Luật Tổ chức tín dụng do Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành năm 2010 (điều 4, khoản 16) chỉ rõ “cho vay là hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi”. Tín dụng là một giao dịch về tài sản (tiền hoặc hàng hóa) giữa bên cho vay (ngân hàng và các định chế tài chính khác) và bên đi vay (cá nhân, doanh nghiệp và các chủ thể khác), trong đó bên cho vay chuyển giao tài sản cho bên đi vay sử dụng trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận, bên đi vay có trách nhiệm hoàn trả vô điều kiện vốn gốc và lãi cho bên cho vay khi đến hạn thanh toán (Hồ Diệu 2011). Tín dụng ngân hàng là việc thoả thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng các khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay,chiết khấu, cho thuê tài chính,bao thanh toán, bảo lãnh
9 ngân hàng và các nghiệp vụ tín dụng khác (Nguyễn Văn Tiến 2013). Vậy, tín dụng ngân hàng là hoạt động chuyển nhượng quyền sử dụng vốn từ ngân hàng cho khách hàng trong một khoảng thời gian nhất định với một khoản chi phí nhất định thông qua các nghiệp vụ ngân hàng. 2.1.2. Đặc điểm của tín dụng Theo Nguyễn Văn Tiến (2013), tín dụng ngân hàng có 5 đặc điểm Thứ nhất, tín dụng ngân hàng dựa trên có sở lòng tin. Ngân hàng chỉ cấp tín dụng khi có lòng tin vào việc khách hàng sử dụng vốn vay đúng mục đích, hiệu quả và có khả năng hoàn trả nợ vay (gốc, lãi) đúng hạn; còn người đi vay thì tin tưởng vào khả năng kiếm được tiền trong tương lai để trả nợ gốc và lãi vay. Đây là đặc điểm quan trọng nhất, từ đó tạo ra các đặc điểm tiếp theo. Do đó, trong các quyết định cho vay, ngân hàng sắp xếp thứ tự ưu tiên của các tiêu chí như sau: Thứ hai, tín dụng là sự chuyển nhượng một tài sản có thời hạn hay có tính hoàn trả. Ngân hàng là trung gian tài chính “đi vay để cho vay” nên mọi khoản tín dụng của ngân hàng đều phải có thời hạn, bảo đảm cho ngân hàng hoàn trả vốn huy động. Để xác định thời hạn cho vay hợp lý, ngân hàng phải căn cứ vào tính chất thời hạn nguồn vốn của mình và quá trình luân chuyển nguồn vốn của đối tượng vay. Nếu ngân hàng có nguồn vốn dài hạn ổn định, thì có thể cấp được nhiều tín dụng dài hạn; ngược lại, nếu nguồn vốn không ổn định và kỳ hạn ngắn, mà cấp nhiều tín dụng dìa hạn thì sẽ gặp rủi ro thanh khoản. Thứ ba, tín dụng hải trên nguyên tắc không chỉ hoàn trả gốc mà phải trả cả lãi. Nếu không có sự hoàn trả thì không được coi là tín dụng. Giá trị hoàn trả phải lớn hơn giá trị gốc lúc cho vay, nghĩa là ngoài việc hoàn trả giá trị gốc, khách hàng phải trả cho ngân hàng một khoản lãi, đây chính là giá của quyền sử dụng vốn vay. Khoản lãi phải bù đắp được chi phí hoạt động và tạo ra lợi nhuận, phản ánh bản chất hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Thứ tư, tín dụng là hoạt động tiềm ẩn rủi ro cao cho ngân hàng. Việc đánh
10 giá độ an toàn của hồ sơ vay vốn là rất khó. Vì luôn tồn tại thông tin bất cân xứng dẫn đến lựa chọn đối nghịch và rủi ro đạo đức. Ngoài ra, việc thu hồi tín dụng phụ thuộc không những vào bản thân khách hàng, mà còn phụ thuộc vào môi trường hoạt động, ngoài tầm kiểm soát của khách hàng như sự biến động về giá cả, lãi suất, tỷ giá, lạm phát thiên tai…Khi khách hàng gặp khó khăn do môi trường kinh doanh thay đổi, dẫn đến khó khăn trong việc trả nợ, điều này khiến cho ngân hàng gặp rủi ro tín dụng. Thứ năm, tín dụng phải dựa trên cơ sở cam kết hoàn trả vô điều kiện. Quá trình xin vay và cho vay diễn ra trên cơ sở những căn cứ pháp lý chặt chẽ như: Hợp đồng tín dụng, khế ước nhận nợ, hợp đồng thế chấp, hợp đồng bảo lãnh,…, trong đó bên đi vay hoặc bên bảo lãnh (nếu có) phải cam kết hoàn trả vô điều kiện khoản vay cho ngân hàng khi đến hạn. 2.1.3. Vai trò của tín dụng Theo Lê Thị Tuyết Hoa và Nguyễn Thị Nhung (2011) tín dụng ngân hàng có vai trò quan trọng với nền kinh tế  Tín dụng góp phần thúc đẩy quá trình tái sản xuất xã hội Tín dụng góp phần điều hòa vốn từ các chủ thể tạm thời thừa vốn tới các chủ thể cần vốn. Như vậy những nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi không có khả năng sinh lợi nay đã được huy động trở thành hữu ích và tiếp tục sinh lợi; đối với những chủ thể đang bị thiếu hụt vốn cũng nhờ vậy được bổ sung vốn kịp thời đáp ứng nhu cầu mở rộng và phát triển sản xuất, đẩy nhanh tốc độ tiêu thụ hàng hóa. Các nguồn vốn tín dụng được cung cấp bao giờ cũng kèm theo những điều kiện nhất định để hạn chế rủi ro đạo đức và rủi ro lựa chọn đôi nghịch, từ đó nó góp phần buộc những người sử dụng vốn vay phải thực sự quan tâm đến hiệu quả sử dụng vốn vay, để duy trì mối quan hệ lâu dài với những người cung ứng vốn.