1
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
NGUYỄN THỊ HÀ
VẤN ĐỀ BẢO ĐẢM AN NINH TRONG LĨNH VỰC
HÀNG KHÔNG DÂN DỤNG THEO PHÁP LUẬT
QUỐC TẾ. THỰC TIỄN ÁP DỤNG TẠI VIỆT NAM
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Hà Nội – 2012
2
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
NGUYỄN THỊ HÀ
VẤN ĐỀ BẢO ĐẢM AN NINH TRONG LĨNH VỰC
HÀNG KHÔNG DÂN DỤNG THEO PHÁP LUẬT
QUỐC TẾ.THỰC TIỄN ÁP DỤNG TẠI VIỆT NAM
Chuyên ngành : Luật Quốc tế
Mã số : 60 38 60
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Bá Diến
Hà nội – 2012
3
MỤC LỤC
Trang
Lời cam đoan
1
Mục lục
2
Mở đầu
4
Chương 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ AN NINH HÀNG KHÔNG
DÂN DỤNG
6
1.1.
Khái niệm về an ninh hàng không dân dụng
6
1.1.1.
Khái niệm hàng không dân dụng
6
1.1.2.
Khái niệm an ninh hàng không dân dụng
8
1.1.3.
Khái niệm an toàn hàng không dân dụng
13
1.1.4.
Mối liên hệ giữa an ninh và an toàn hàng không dân dụng
13
1.2.
Vai trò của an ninh trong lĩnh vực hàng không dân dụng
14
1.3.
Căn cứ pháp lý của việc bảo đảm an ninh hàng không dân dụng
16
1.3.1.
Các điều ước quốc tế
16
1.3.2.
Pháp luật quốc gia
18
Chương 2: CÁC QUY ĐỊNH VỀ VẤN ĐỀ BẢO ĐẢM AN
NINH HÀNG KHÔNG DÂN DỤNG THEO LUẬT PHÁP QUỐC
TẾ VÀ PHÁP LUẬT MỘT SỐ NƯỚC ĐIỂN HÌNH TRÊN THẾ
GIỚI
20
2.1.
Pháp luật quốc tế
21
2.1.1.
Các điều ước quốc tế đa phương
21
2.1.2.
Các điều ước quốc tế song phương
29
2.2.
Pháp luật quốc gia điển hình
36
2.2.1.
Thực trạng pháp luật một số nước điển hình trên thế giới
36
2.2.1.1.
Pháp luật hàng không dân dụng liên bang Nga
36
2.2.1.2.
Pháp luật hàng không dân dụng cộng hòa dân chủ nhân dân Trung
Hoa
41
2.2.1.3.
Pháp luật hàng không dân dụng Mỹ
42
Chương 3: THỰC TRẠNG ÁP DỤNG CÁC QUY ĐỊNH VỀ
AN NINH HÀNG KHÔNG DÂN DỤNG TẠI VIỆT NAM
51
3.1.
Thực trạng quy định của pháp luật Việt Nam
51
4
3.1.1.
Các quy định chung của Pháp luật Việt Nam
51
3.1.2.
Các quy định chuyên ngành của pháp luật Việt Nam
61
3.1.2.1.
Các vấn đề liên quan đến tàu bay
63
3.1.2.1.1.
Quốc tịch tàu bay
63
3.1.2.1.2.
Tiêu chuẩn đủ điều kiện bay
66
3.1.2.1.3.
Điều kiện hoạt động của tàu bay
67
3.1.2.2.
Tiêu chí nguồn nhân lực
67
3.1.2.2.1.
Tiêu chuẩn người khai thác tàu bay
67
3.1.2.2.2.
Tiêu chuẩn nhân viên hàng không
78
3.1.2.3.
Biện pháp an ninh phòng ngừa các hành vi can thiệp bất hợp pháp
85
3.1.2.3.1.
Kiểm tra an ninh trước chuyến bay
85
3.1.2.3.2.
Bảo đảm an ninh hàng không khi tàu bay đang bay
92
3.1.2.4.
Quy định về thẻ, giấy phép kiểm soát an ninh hàng không
93
3.2.
Thực trạng thực thi pháp luật
81
3.2.1.
Sự đồng bộ của pháp luật Việt Nam so với pháp luật quốc tế về an
ninh hàng không dân dụng.
81
3.2.2.
Bài học cho pháp luật Việt Nam
102
3.2.3.
Điểm bất cập, hạn chế của pháp luật Việt Nam về an ninh hàng
không dân dụng.
117
3.3.
Phương hướng hoàn thiện và giải pháp đề xuất
108
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
112
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
117
5
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngành hàng không dân dụng có lịch sử phát triển lâu dài. Ngày nay thì nó được sử
dụng như một công cụ hỗ trợ việc đi lại, vận chuyển con người, hàng hóa một cách
nhanh nhất. Song song với nhu cầu vận chuyển con người, hàng hóa và hành lý của
họ thì một vấn đề được đặt ra và đóng vai trò vô cùng quan trọng là vấn đề bảo đảm
an ninh hàng không. Sở dĩ đặt ra vấn đề này vì nó xuất phát từ việc bảo đảm trực
tiếp tính mạng cho con người, hành lý, hàng hóa của họ trên tàu bay. Không giống
các hình thức vận chuyển khác như vận chuyển đường biển, vận chuyển đường bộ
là trong trường hợp khẩn cấp xảy ra tai nạn thì còn có thể nói đến cơ hội sống sót
của một trong những hành khách trên tàu thủy, trên xe ô tô… nhưng đối với những
hành khách sử dụng dịch vụ vận chuyển bằng đường hàng không thì có thể nói rằng
tính mạng của họ hoàn toàn không thể được bảo toàn vì hầu hết các tai nạn máy bay
xảy ra thường bị thiêu trụi hoặc rơi xuống đất từ độ cao hàng ngàn km. Do vậy, để
vững tâm cho những người bỏ ra một khoản tiền đủ lớn để sử dụng dịch vụ vận
chuyển bằng đường hàng không thì vấn đề an ninh hàng không càng phải được thắt
chặt chặt chẽ giữa các khâu với nhau không chỉ bằng các biện pháp phòng ngừa,
ngăn chặn, đối phó với các hành vi can thiệp bất hợp pháp trên không mà còn cả
dưới mặt đất để bảo đảm rằng từ thời điểm tàu bay cất cánh mọi công việc phải đảm
bảo an toàn an ninh cho tàu bay và hành khách.
Xuất phát từ tình hình thực tế và tính cấp thiết của vấn đề, tôi đã quyết định chọn đề
tài: “Vấn đề bảo đảm an ninh trong lĩnh vực hàng không dân dụng theo pháp
luật quốc tế. Thực tiễn áp dụng tại Việt Nam” làm đề tài nghiên cứu luận văn cao
học của mình.
2. Tình hình nghiên cứu về đề tài
Hiện tại cũng có nhiều đề tài nghiên cứu về lĩnh vực hàng không dân dụng, tuy
nhiên đề tài nghiên cứu về vấn đề bảo đảm an ninh hàng không dân dụng thì chiếm
tỷ lệ ít hoặc có nghiên cứu thì cũng không đi sâu vào nghiên cứu, phân tích, đánh
giá chi tiết vào các biện pháp ngăn ngừa, đối phó với các hành vi can thiệp bất hợp
