Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Tín dụng tài trợ xuất khẩu tại Ngân hàng Phát triển Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM

TRẦN THỊ THẮM

TÍN DỤNG TÀI TRỢ XUẤT KHẨU TẠI NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. Hồ Chí Minh - Năm 2013

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM

TRẦN THỊ THẮM

TÍN DỤNG TÀI TRỢ XUẤT KHẨU TẠI NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

Chuyên ngành : Kinh tế tài chính – Ngân hàng

Mã số : 6034021

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS. TRẦM THỊ XUÂN HƯƠNG

TP. Hồ Chí Minh - Năm 2013

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của tôi. Các số liệu, kết

quả nêu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc trích dẫn rõ ràng. Những phân

tích và đánh giá về hoạt động TDXK tại NHPT Việt Nam trong bản luận văn này dựa

trên đánh giá của tôi và chưa được công bố ở các công trình khác.

Người cam đoan

Trần Thị Thắm

MỤC LỤC

Trang

Trang phụ bìa

Lời cam đoan

Mục lục

Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt

Danh mục các bảng, biểu

Danh mục các hình vẽ, sơ đồ

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu............................................................................. 1

2. Mục đích nghiên cứu................................................................................................. 1

3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu.......................................................... . 1

4. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................... 2

5. Kết cấu của luận văn............................................................................ . 2

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÍN DỤNG XUẤT KHẨU CỦA NHÀ NƯỚC

1.1. Tín dụng xuất khẩu của Nhà nước…………………....................................... .. 3

1.1.1. Khái niệm ............................................................................................................. 3

1.1.2. Vai trò của tín dụng xuất khẩu của Nhà nước trong nền kinh tế ........................ 3

1.1.3. Các hình thức tín dụng xuất khẩu của Nhà nước ................................................. 4

1.1.3.1. Cho vay xuất khẩu ............................................................................................... 5 1.1.3.2. Bảo lãnh xuất khẩu .............................................................................................. 6 1.1.3.3. Bảo hiểm TDXK .............................................................................................. 7 1.1.3.4. Bao thanh toán xuất khẩu ............ ................................................................8

1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng xuất khẩu của Nhà nước ....... 8

1.2.1.Chính sách về TDXK của Nhà nước ............................................................ 8 1.2.2.Môi trường kinh tế, chính trị, xã hội trong và ngoài nước ........................... 9

`1.2.3.Năng lực của Doanh nghiệp ....................................................................... 9 1.2.4.Nguồn vốn hoạt động của NHPT ............................................................... 11 1.2.5.Năng lực quản trị của NHPT ...................................................................... 12 1.2.6.Trình độ nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp của nhân viên NH ................ 12 1.2.7.Trình độ công nghệ nhân hàng ................................................................... 12

1.3. Một số khác biệt giữa TDXK của Nhà nước với TDXK khác ....................... 13

1.4. Kinh nghiệm hoạt động TDXK của Nhà nước ở một số quốc gia đối với

Việt Nam...................................................................................................................... 15

1.4.1. Hàn Quốc ................................................................................................... 15

1.4.2. Trung Quốc ................................................................................................ 17

1.4.3. Bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam .................................................... 19

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TÀI TRỢ XUẤT

KHẨU TẠI NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

2.1. Giới thiệu Ngân hàng Phát triển Việt Nam ..................................................... 23 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển .................................................................... ....23

2.1.2. Đặc điểm của Ngân hàng Phát triển Việt Nam .................................................. 24

2.1.3. Tổ chức bộ máy và các hoạt động đang thực hiện tại NHPT ............................ 26

2.1.3.1. Tổ chức bộ máy .......... ....................................................................................26 2.1.3.2. Các hoạt động đang thực hiện tại NHPT Việt Nam............................ .............. 27

2.2. Thực trạng Tín dụng tài trợ xuất khẩu tại NHPT Việt Nam ........................ 28 2.2.1. Chính sách và chủ trương phát triển TDXK tại NHPT Việt Nam ..................... 28

2.2.1.1. Đối tượng vay vốn xuất khẩu ............................................................................ 29 2.2.1.2. Cơ cấu cho vay ............................................................................................... 29 2.2.1.3. Lãi suất cho vay ................................................................................................. 33 2.2.2. Các hình thức TDXK tại NHPT Việt Nam ....................................................... 33

2.2.3. Các kết quả hoạt động TDXK tại NHPT Việt Nam ........................................... 34

2.2.3.1. Tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu của một số mặt hàng vay vốn TDXK tại NHPT Việt Nam ........................................................................................................ 34

2.2.3.2. Doanh số cho vay, dư nợ và nợ quá hạn ............................................................ 35

2.3. Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động TD tài trợ XK tại NHPT Việt Nam...................................................................................................................... 39

2.3.1. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 39

2.3.2. Thiết kế bảng câu hỏi và xây dựng thang đo ..................................................... 40

2.3.3. Phân tích nhân tố và thang đo ............................................................................ 40

2.3.3.1.Phân tích nhân tố khám phá EFA ....................................................................... 41 2.3.3.2. Hệ số tin cậy Cronbach Alpha ........................................................................... 43 2.3.4. Phân tích kết quả kháo sát .................................................................................. 45

2.3.4.1. Mô tả mẩu khảo sát khách hàng ........................................................................ 45 2.3.4.2.Thống kê mô tả mẫu khảo sát cán bộ ................................................................. 50

2.3.5. Kết quả nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động TD tài trợ XK tại

NHPT Việt Nam ........................................................................................................... 56

2.4. Đánh giá thực trạng TD tài trợ XK tại Ngân hàng Phát triển Việt Nam .... .57

2.5.1. Những thành tựu đạt được .................................................................................. 57

2.5.2. Những hạn chế ................................................................................................... 58

2.5.2.1. Cơ chế chính sách TDXK chưa phù hợp ........................................................... 58 2.5.2.2.Hoạt động TDXK còn hạn chế ........................................................................... 59

2.5.3. Nguyên nhân ...................................................................................................... 60

2.5.3.1. Nguyên nhân vĩ mô ........................................................................................... 60 2.5.3.2.Nguyên nhân về phía NHPT Việt nam ............................................................... 61 2.5.3.3.Nguyên nhân về phía DN xuất khẩu ................................................................... 62

CHƯƠNG 3: KIẾN NGHỊ VÀ GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG

TDXK TẠI NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN VIỆT NAM.........................................64

3.1. Định hướng hoạt động TDXK tại NHPT Việt Nam....................................... ..64

3.1.1. Chiến lược phát triển xuất khẩu của Việt Nam từ năm 2011 đến năm 2020, định

hướng đến năm 2030 .................................................................................................... 64

3.1.2.Mục tiêu và định hướng phát triển hoạt động TDXK tại NHPTVN đến năm 2020

và tầm nhìn đến năm 2030 ........................................................................................... 64

3.2. Một số kiến nghị và giải pháp đề xuất đối với hoạt động TDXK tại NHPT Việt Nam ............................................................................................................................ 68

3.2.1. Giải pháp đối với NHPT VN .......................................................................... 68 3.2.1.1. Hoàn thiện nghiệp vụ cho vay nhà xuất khẩu tại NHPT Việt Nam .................. 68 3.2.1.2. Hiện đại hóa trình độ công nghệ thông tin ........................................................ 69 3.2.1.3. Xây dựng, hoàn thiện cơ chế kiểm tra, kiểm soát nội bộ .................................. 70 3.2.1.4. Đổi mới tư duy, tác phong làm việc của đội ngũ nhân viên .............................. 71 3.2.1.5. Hoàn thiện bộ máy tổ chức ............................................................................... 71 3.2.1.6. Nâng cao vị thế NHPT Việt Nam ..................................................................... 73 3.2.2. Giải pháp đối với khách hàng vay vốn .......................................................... 74 3.2.2.1. Hạn chế sự gian lận trong báo cáo tài chính ............................................... 74 3.2.2.2. Nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh ................................................... 75

3.2.3. Kiến nghị đối với Chính phủ:

3.2.3.1. Nâng cao năng lực tài chính cho NHPT VN ..................................................... 76 3.2.3.2. Đổi mới cơ chế TDXK của Nhà nước ......................................................... 77 3.2.3.3. Xây dựng cơ chế điều hành lãi suất .................................................................. 78 3.2.4. Kiến nghị đối với NHNN và các Bộ, ngành liên quan .............................. 78

KẾT LUẬN ................................................................................................................ 81

Tài liệu tham khảo

Phụ lục

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

CBTD CBTĐ CBVC DN

: Cán bộ tín dụng : Cán bộ thẩm định : Cán bộ viên chức : Doanh nghiệp

HTSĐT

: Hỗ trợ sau đầu tư

NHNN

: Ngân hàng Nhà nước

NHPT

: Ngân hàng Phát triển

NHTM

: Ngân hàng thương mại

NSNN ODA OECD

: Ngân sách nhà nước : Hỗ trợ phát triển chính thức : Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế

TCTD

: Tổ chức tín dụng

: Tín dụng

TDĐT TDXK

: Tín dụng đầu tư : Tín dụng xuất khẩu

VDB XNK XK

: Ngân hàng Phát triển Việt Nam : Xuất nhập khẩu : Xuất khẩu

WTO:

: Tổ chức thương mại thế giới

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU

Trang

Bảng 2.1: Tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu qua các năm ............................... 34

Bảng 2.2: Tốc độ tăng trưởng doanh số cho vay TDXK tại NHPT Việt Nam ............ 36

Bảng 2.3 : Tình hình cho vay, thu nợ TDXK của NHPT Việt Nam ............................ 37

Bảng 2.4: Tình hình cho vay ngắn hạn TDXK tại một số Chi nhánh NHPT Việt Nam ..

...................................................................................................................................... 38

Bảng 2.5: Kết quả kiểm định KMO và Bartlett ....................................................................... 41

Bảng 2.6: Bảng phân tích nhân tố tương ứng với các biến quan sát ................................. 42

Bảng 2.7: Kết quả phân tích Cronbach Alpha ................................................................ 44 Bảng 2.8 : Các hình thức TD mà DN đã sử dụng ........................................................ 46

Bảng 2.9 : Vốn điều lệ và lĩnh vực hoạt động .............................................................. 46

Bảng 2.10: Số lượng lao động tại DN .......................................................................... 47

Bảng 2.11:Thời gian hoạt động của DN ...................................................................... 47

Bảng 2.12: Thời gian quan hệ TD và Dư nợ TDXK .................................................... 47

Bảng 2.13: Chính sách TDXK của NHPT Việt Nam .................................................. 48

Bảng 2.14: Trình độ nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp của nhân viên ...................... 49

Bảng 2.15: Trình độ công nghệ NHPT Việt Nam ........................................................ 49

Bảng 2.16: Năng lực của DN ....................................................................................... 49

Bảng 2.17: Môi trường kinh tế, chính trị, xã hội ......................................................... 50

Bảng 2.18: Giới tính và vị trí công tác ......................................................................... 51

Bảng 2.19. Khả năng cung ứng cho hoạt động TDXK ................................................ 52

Bảng 2.20: Trình độ nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp của nhân viên ...................... 52

Bảng 2.21: Chính sách tài sản ...................................................................................... 53

Bảng 2.22: Môi trường kinh tế ..................................................................................... 54

Bảng 2.23:Năng lực của DN ........................................................................................ 54

Bảng 2.24:Quy trình TDXK hợp lý và sản phẩm TDXK đa dạng ............................... 55

Bảng 2.25: Môi trường chính trị, pháp lý .................................................................... 55

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ VÀ SƠ ĐỒ

Trang Sơ đồ 2.1:Tổ chức bộ máy hoạt động của Ngân hàng Phát triển Việt Nam..............26

Hình 2.1: Lĩnh vực hoạt động của các DN................................................................46

Hình 2.2:Thời gian công tác......................................................................................51

Hình 2.3: Cán bộ được huấn luyện chuyên nghiệp...................................................53

Hình 2.4: Môi trường chính trị, pháp lý....................................................................56

PHẦN MỞ ĐẦU

1. SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU

Xuất khẩu là một trong những yếu tố then chốt thúc đẩy sự tăng trưởng và

phát triển kinh tế. Nhận thức rõ về tầm quan trọng của hoạt động xuất khẩu, trong

những năm qua Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chính sách khuyến khích xuất

khẩu nhằm hỗ trợ các DN xuất khẩu trong nước có khả năng cạnh tranh trên thị

trường quốc tế, một trong những chính sách đó phải kể đến chính sách TDXK của

Nhà nước được thực hiện thông qua hệ thống NHPT Việt Nam.

Trong các năm gần đây, hoạt động TDXK tại NHPT Việt Nam có chiều hướng

giảm sút. Là một cán bộ tín dụng tại NHPT Việt Nam với mong muốn đóng góp

một phần vào sự nghiệp phát triển của ngành, phát triển kinh tế xã hội của đất nước

tôi đã chọn nghiên cứu đề tài “ Tín dụng tài trợ xuất khẩu tại NHPT Việt Nam”

2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU:

Nghiên cứu xác định các yếu tố và mức độ ảnh hưởng của chúng đến hoạt

động TDXK tại NHPT Việt Nam. Qua đó đánh giá những kết quả đã đạt được,

những nguyên nhân hạn chế nhằm đề xuất những giải pháp thực hiện để hoạt động

TDXK tại NHPT Việt Nam ngày càng phát triển.

3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU:

Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động TDXK tại NHPT Việt Nam

Phạm vi và giới hạn nghiên cứu

Hoạt động TDXK tại NHPT Việt Nam bao gồm cho vay nhà xuất khẩu Việt

Nam và cho vay nhà nhập khẩu nước ngoài, bảo lãnh tín dụng XK, bảo lãnh dự thầu

và bảo lãnh thực hiện hợp đồng XK…Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài này hoạt

động TDXK chủ yếu đề cập đến hoạt động cho vay đối với nhà xuất khẩu Việt

Nam.

Nghiên cứu tình hình hoạt động TDXK tại NHPT Việt Nam từ năm 2010 đến

tháng 6/2013 và tại một số Chi nhánh NHPT như: Ninh Bình, Lâm Đồng, Bình

Thuận, Đồng Nai, Sở giao dịch II- TP Hồ Chí Minh và Trà Vinh…

4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:

Nghiên cứu định tính:

+ Sử dụng phương pháp thống kê, so sánh cùng với phân tích - tổng hợp. Phân

tích số liệu quá khứ từ các thông tin, tài liệu, báo cáo đã được công bố và định

hướng phát triển của ngành.

+ Dựa trên cơ sở mục tiêu đề tài nghiên cứu và tổng hợp thông tin, người

nghiên cứu phỏng vấn các cán bộ có thực hiện nghiệp vụ liên quan đến hoạt động

TDXK nhằm hiểu rõ hơn về thực trạng hoạt động TDXK tại NHPT Việt Nam từ đó

tổng hợp, xác định các thông tin cần thiết phục vụ cho đề tài để thiết lập bảng câu

hỏi khảo sát.

Nghiên cứu định lượng:

+ Chọn mẫu thuận tiện 43 doanh nghiệp đã có quan hệ vay vốn TDXK tại các

Chi nhánh Ngân hàng Phát triển Việt Nam và 151 cán bộ có thực hiện các nghiệp

vụ liên quan đến hoạt động TDXK để phát bảng câu hỏi khảo sát về các yếu tố ảnh

hưởng đến hoạt động TDXK của NHPT Việt Nam.

+ Kiểm định Cronbach Alpha

+ Phân tích nhân tố

+ Thống kê và mô tả lại các kết quả từ các bảng câu hỏi đã gửi khách hàng có

nhu cầu vay vốn TDXK tại NHPT Việt Nam cũng như các cán bộ liên quan đến lĩnh

vực này.

5. KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN:

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục và tài liệu tham khảo, bản luận văn có

kết cấu 3 chương.

Chương 1: Tổng quan về Tín dụng xuất khẩu của Nhà nước

Chương 2: Thực trạng TDXK tại Ngân hàng Phát triển Việt Nam

Chương 3: Giải pháp đề xuất đối với hoạt động TDXK tại Ngân hàng Phát

triển Việt Nam

CHƯƠNG 1

TỔNG QUAN VỀ TÍN DỤNG XUẤT KHẨU CỦA NHÀ NƯỚC

1.1. Tín dụng xuất khẩu của Nhà nước

1.1.1.Khái niệm:

Tín dụng Nhà nước gồm có tín dụng đầu tư, tín dụng xuất khẩu của Nhà

nước. Để hiểu rõ hơn về tín dụng xuất khẩu của Nhà nước trước hết cần tìm hiểu về

khái niệm tín dụng Nhà nước.

Khái niệm về Tín dụng Nhà nước: Tín dụng Nhà nước là quan hệ tín dụng

giữa Nhà nước và các chủ thể trong và ngoài nước. Trong đó Nhà nước là chủ thể đi

vay dưới hình thức phát hành các giấy tờ có giá hoặc qua các hiệp định, hiệp ước

của Chính phủ với các tổ chức tài chính tiền tệ trên thế giới để đảm bảo các khoản

chi tiêu của Ngân sách Nhà nước. Đồng thời Nhà nước là chủ thể cho vay để thực

hiện các chức năng, nhiệm vụ của mình trong quản lý kinh tế - xã hội và phát triển

quan hệ đối ngoại (Sử Đình Thành - Vũ Thị Minh Hằng, 2008)

Khái niệm tín dụng xuất khẩu của Nhà nước được cụ thể như sau:

Tín dụng xuất khẩu của Nhà nước: về bản chất cũng là tín dụng Nhà nước,

nhằm hỗ trợ các DN, các tổ chức kinh tế và cá nhân phát triển sản xuất kinh doanh

hàng xuất khẩu theo chính sách khuyến khích xuất khẩu của Nhà nước

1.1.2. Vai trò của TDXK của Nhà nước trong nền kinh tế.

TDXK góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản xuất phát triển.

Thông qua hoạt động xuất khẩu các quốc gia có thể hướng sự chuyển dịch cơ

cấu kinh tế theo mục tiêu đã vạch ra. Các ngành sản xuất hàng xuất khẩu tạo điều

kiện cho các ngành liên quan có cơ hội phát triển sản xuất. Thực vậy, xuất khẩu

phát triển giúp cho việc gia tăng nhu cầu sản xuất, kinh doanh ở những ngành liên

quan khác. Xuất khẩu tạo ra khả năng mở rộng thị trường tiêu thụ, giúp cho sản xuất

ổn định và kinh tế phát triển.

TDXK tạo nguồn vốn ngoại tệ cho nền kinh tế

TDXK khuyến khích phát triển các mặt hàng xuất khẩu chiến lược đem lại

kim ngạch xuất khẩu lớn thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế cho

đất nước. Nguồn ngoại tệ thu về từ hoạt động xuất khẩu là nguồn chủ yếu để đáp

ứng nhu cầu ngoại tệ cho nền kinh tế.

TDXK có tác động tích cực đến giải quyết công ăn việc làm và cải thiện đời

sống nhân dân.

TDXK khuyến khích xuất khẩu làm cho xuất khẩu phát triển. Từ đó làm gia

tăng nguồn thu nhập quốc dân và tiêu dùng nội địa. Quan trọng hơn cả, xuất khẩu

tác động trực tiếp đến sản xuất làm cho cả quy mô lẫn tốc độ sản xuất tăng lên, các

ngành nghề cũ được khôi phục, ngành nghề mới ra đời, sự phân công lao động mới

đòi hỏi lao động được sử dụng nhiều hơn nên đã tạo thêm công ăn việc cho một bộ

phận lớn người dân lao động. Từ đó, đời sống nhân dân được cải thiện.

TDXK là cơ sở mở rộng và thúc đẩy các quan hệ kinh tế đối ngoại.

TDXK góp phần chia sẻ và giảm thiểu rủi ro trong hoạt động thương mại quốc

tế với việc thiết lập và phát triển hệ thống tài trợ xuất khẩu. Như chúng ta đã biết,

trong thương mại quốc tế, các nhà xuất khẩu thường gặp nhiều rủi ro chẳng hạn như

các rủi ro về chính trị, mâu thuẫn giữa các hệ thống pháp luật, khác biệt trong tập

quán thương mại... Bất kỳ rủi ro nào xảy ra cũng sẽ gây thiệt hại về tài chính cho

nhà xuất khẩu. Các nhà xuất khẩu cũng như các ngân hàng cấp tín dụng cho các nhà

xuất khẩu sẽ chuyển giao được một phần rủi ro hoặc giảm thiểu rủi ro thông qua

việc mua bảo hiểm TDXK, bảo lãnh TDXK từ một cơ quan của Chính phủ.

Nhìn chung, TDXK của Nhà nước phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế theo

định hướng, chính sách của mỗi quốc gia góp phần tăng kim ngạch xuất nhập khẩu;

xóa đói giảm nghèo; mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại.

1.1.3. Các hình thức TDXK của Nhà nước:

Có nhiều tiêu chí để phân chia hoạt động TDXK của Nhà nước như sau:

Theo loại hình dịch vụ gồm cho vay xuất khẩu, bảo lãnh TDXK, bảo hiểm

TDXK.

Theo đối tượng thụ hưởng gồm tín dụng người mua và tín dụng người bán.

Theo thời gian gồm TDXK ngắn hạn và TDXK trung dài hạn.

1.1.3.1. Cho vay xuất khẩu

Cho vay xuất khẩu của NHPT là một hình thức mà bên cho vay (NHPT) cung

cấp vốn có thời hạn cho bên vay (Nhà xuất khẩu, nhà nhập khẩu) để thực hiện được

hợp đồng xuất khẩu và có những đặc trưng riêng phản ánh được mục tiêu hỗ trợ của

Nhà nước đó là:

- Cho vay xuất khẩu không vì mục đích lợi nhuận: Chính phủ sử dụng công cụ

tín dụng hỗ trợ xuất khẩu nhằm hỗ trợ tài chính cho các DN, cá nhân để đầu tư đổi

mới công nghệ, giảm chi phí, hạ giá thành, nâng cao năng suất, chất lượng sản

phẩm để từ đó nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường quốc tế.

- Đối tượng cho vay được chọn lọc và hạn chế: Trong từng thời kỳ phát triển

kinh tế, mỗi quốc gia sẽ xác định những mặt hàng chiến lược cụ thể và sử dụng

nhiều biện pháp đồng bộ nhằm thúc đẩy xuất khẩu những mặt hàng đó. TDXK tại

NHPT được thiết kế để thực hiện yêu cầu này. Vì đối tượng cho vay có thể thay đổi

trong từng thời kỳ tuỳ thuộc vào chiến lược xuất khẩu của mỗi quốc gia nên đối

tượng cho vay của NHPT hạn chế hơn các Ngân hàng Thương mại,. Chính vì vậy,

hoạt động cho vay của Ngân hàng Phát triển không cạnh tranh với các NHTM mà

sẽ cùng NHTM thúc đẩy xuất khẩu phát triển.

- Cơ chế cho vay ưu đãi hơn các hình thức cho vay tại NHTM: thứ nhất là ưu

đãi về lãi suất vì Nhà nước sẽ cấp bù chênh lệch lãi suất (lãi suất cho vay có thể

thấp hơn lãi suất huy động) hoặc NHPT huy động được nguồn vốn có lãi suất rẻ

hơn lãi suất thị trường như phát hành trái phiếu được chính phủ bảo lãnh. Tín dụng

ưu đãi của Nhà nước sẵn sàng chấp nhận rủi ro ở mức nhất định khi cấp tín dụng

cho các dự án có thời hạn vay dài và tạo điều kiện cho DN hoàn trả nợ theo đúng

chu kỳ sinh lợi của dự án, kỳ thu tiền của hợp đồng xuất khẩu trong khi các NHTM

thường ngần ngại vì rủi ro cao và không tương thích với kỳ hạn huy động thường có

của họ. Thứ hai là ưu đãi về tài sản bảo đảm tiền vay. Các đơn vị đặc biệt là các DN

mới, kinh doanh những mặt hàng có rủi ro cao khi vay vốn tại các Ngân hàng

Thương mại, phải thế chấp tài sản với mức cao có thể bằng nhưng thường lớn hơn

giá trị khoản vay. Thực tế, không phải đơn vị nào khi vay vốn NHTM cũng có đủ

tài sản để thế chấp vì vậy tín dụng ưu đãi của Nhà nước có cơ chế riêng về bảo đảm

tiền vay với một mức tài sản thế chấp tối thiểu hoặc có thể sử dụng tài sản hình

thành từ vốn vay để thế chấp.

Cho vay xuất khẩu bao gồm hai hình thức:

+ Cho vay trước khi giao hàng: Thực chất đây là khoản vay bổ sung vốn lưu

động để thu mua nguyên vật liệu, các yếu tố đầu vào và các chi phí khác.

+ Cho vay sau khi giao hàng: Là cho nhà xuất khẩu vay trong khoảng thời

gian kể từ sau khi giao hàng đến khi nhận được tiền thanh toán. Các tổ chức tín

dụng sẽ quyết định tài trợ hay không tài trợ tuỳ thuộc vào sự hợp lệ của bộ chứng

từ, độ tín nhiệm của nhà xuất khẩu, nhà nhập khẩu cũng như các điều khoản thanh

toán.

1.1.3.2. Bảo lãnh xuất khẩu

Bảo lãnh là cam kết của người bảo lãnh với bên nhận bảo lãnh (người thụ

hưởng) về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho bên được bảo lãnh khi bên

được bảo lãnh không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ đã cam kết với

bên nhận bảo lãnh. Người bảo lãnh dùng uy tín của mình để bảo lãnh, không phải

cung cấp tiền. Tuy vậy, khi người được bảo lãnh không thực hiện được nghĩa vụ tài

chính đã cam kết thì phải thay thế để thực hiện nghĩa vụ thanh toán. Đồng thời,

người được bảo lãnh phải nhận nợ và có nghĩa vụ hoàn trả nợ cho người bảo lãnh.

Về cơ bản, khái niệm, bản chất và mục đích của bảo lãnh xuất khẩu cũng

giống như bảo lãnh. Tuy nhiên, vì hoạt động xuất khẩu mang nhiều tính phức tạp và

thường có nhiều rủi ro hơn các hoạt động kinh doanh thông thường nên bảo lãnh

xuất khẩu cũng có những đặc điểm khác biệt so với bảo lãnh thông thường. Cụ thể,

bảo lãnh xuất khẩu của Nhà nước thông qua NHPT thường tập trung vào những thị

trường, mặt hàng cần có uy tín của Chính phủ thì DN mới được tài trợ. Bảo lãnh

xuất khẩu bao gồm:

- Bảo lãnh vay vốn: Cam kết hoàn trả cho tổ chức cho nhà xuất khẩu vay vay

trong trường hợp nhà xuất khẩu không thanh toán, giúp hỗ trợ cho các DN xuất

khẩu tiếp cận dễ dàng hơn với các nguồn tín dụng, đặc biệt đối với các DN vừa và

nhỏ.

- Bảo lãnh dự thầu: Là bảo lãnh được phát hành cho bên mời thầu (nhà nhập

khẩu) để bảo đảm nghĩa vụ tham gia dự thầu của nhà xuất khẩu. Mục đích của bảo

lãnh dự thầu là bảo đảm cho người dự thầu không rút lui, không từ chối ký hợp

đồng và không thay đổi ý định khi đã trúng thầu.

- Bảo lãnh thực hiện hợp đồng: là việc một tổ chức tín dụng hoặc một cơ quan

có chức năng bảo lãnh cung cấp một bảo đảm cho người thụ hưởng (nhà nhập khẩu)

về việc thực hiện đúng, đầy đủ các nghĩa vụ của người được bảo lãnh (nhà xuất

khẩu) với nhà nhập khẩu theo hợp đồng xuất khẩu đã ký kết.

- Bảo lãnh thanh toán ứng trước: khi ký kết hợp đồng có giá trị lớn, thông

thường người xuất khẩu yêu cầu người nhập khẩu ứng trước một phần tiền để bảo

đảm cho việc mua hàng và một phần tiền vốn để người xuất khẩu sản xuất kinh

doanh. Để đảm bảo cho sự an toàn đối với phần tiền ứng trước, người nhập khẩu

yêu cầu người xuất khẩu phải có bảo lãnh cho phần tiền ứng trước đó. Khi người

xuất khẩu không giao hàng hoặc giao hàng không đúng quy định trong hợp đồng thì

người nhập khẩu có quyền yêu cầu thanh toán bảo lãnh.

1.1.3.3. Bảo hiểm TDXK:

Các DN thường lo lắng và e ngại khi xuất khẩu ra các thị trường quốc tế nhiều

rủi ro và biến động. Nhà nước sẽ hỗ trợ và khuyến khích DN xuất khẩu qua hình

thức bảo hiểm TDXK. Cơ quan bảo hiểm sẽ đền bù theo mức phí mà DN đã mua

khi xảy ra rủi ro trong quá trình vay vốn hay khi người nhập khẩu không thanh toán.

Bảo hiểm TDXK giúp DN xuất khẩu tiếp cận được với các nguồn vốn để phát triển

sản xuất kinh doanh, yên tâm xâm nhập vào thị trường nhiều rủi ro. Chính phủ một

số nước hỗ trợ một phần phí bảo hiểm xuất khẩu cho nhà xuất khẩu và thực hiện tái

bảo hiểm cũng như hỗ trợ một phần phí hoạt động cho các công ty bảo hiểm thực

hiện bảo hiểm xuất khẩu theo nhiệm vụ của Chính phủ giao

1.1.3.4. Bao thanh toán xuất khẩu

Bao thanh toán xuất khẩu là một dịch vụ mà ngân hàng cung cấp vốn và các

dịch vụ thanh toán quốc tế cho nhà xuất khẩu, khi nhà nhập khẩu thanh toán theo

phương án trả chậm. Ngân hàng bao thanh toán sẽ cam kết trả thay khi nhà nhập

khẩu bị phá sản hoặc mất khả năng trả nợ. Bao thanh toán giúp nhà xuất khẩu giảm

được các khoản phải thu còn tồn đọng và giảm chi phí cho việc thu hồi nợ.

Phí bao thanh toán xuất khẩu gồm phí tài trợ vốn, tương tự như lãi suất tín

dụng và phí dịch vụ khoảng 1-2%, tùy thuộc vào tổng doanh số xuất khẩu, giá trị

bình quân của mỗi hóa đơn, thời hạn thanh toán và uy tín của nhà nhập khẩu. (Võ

Công Dũ, 2008)

1.2. Những yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động TDXK của Nhà nước

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến hoạt TDXK của Nhà nước. Ngân hàng Phát

triển là một tổ chức trực tiếp thực hiện hoạt động này. Sau khi nghiên cứu thực tiễn

và tham khảo ý kiến chuyên gia, tác giả đã rút ra được những yếu tố cụ thể như sau:

1.2.1. Chính sách về TDXK của Nhà nước:

Để thúc đẩy sự gia tăng kim ngạch xuất khẩu và phát triển kinh tế cũng như

phát huy được hiệu quả là đòn bẩy thúc đẩy xuất khẩu những mặt hàng chiến lược

của Nhà nước mỗi quốc gia đều đưa ra các chính sách về TDXK phù hợp từng giai

đoạn như ngành nghề ưu tiên, lãi suất thấp và tài sản bảo đảm ít… Điều này ảnh

hưởng trực tiếp tới khả năng mở rộng hay thu hẹp hoạt động TDXK của NHPT. Vì

nếu như chính sách này được định hướng một cách đúng đắn, phù hợp với tình hình

kinh tế đất nước và thế giới thì không những giúp cho các DN hoạt động trong lĩnh

vực xuất khẩu những khả năng và cơ hội tốt trong việc tiếp cận thị trường quốc tế

mà còn giúp cho NHPT mở rộng được hoạt động tín dụng tài trợ xuất khẩu đi đôi

với an toàn và hiệu quả vì hầu hết các dự án, kế hoạch sản xuất kinh doanh của các

DN sẽ có tính khả thi cao khi được định hướng tốt từ phía Chính phủ. Như vậy

chính sách TDXK của Nhà nước có ảnh hưởng sâu, rộng và quyết định tới quy mô,

hiệu quả tín dụng tài trợ xuất khẩu tại NHPT.

1.2.2. Môi trường kinh tế, chính trị, xã hội trong và ngoài nước

Điều kiện kinh tế của khu vực mà ngân hàng phục vụ ảnh hưởng lớn tới quy

mô và hiệu quả tín dụng nói chung và tín dụng tài trợ xuất khẩu nói riêng. Một nền

kinh tế ổn định sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho tín dụng được mở rộng và đạt hiệu

quả cao ngược lại nền kinh tế không ổn định thì các yếu tố lạm phát, khủng hoảng

sẽ làm cho khả năng tín dụng và khả năng trả nợ vay biến động lớn. Thực tiễn cuộc

khủng hoảng tài chính tiền tệ năm 1997 ở khu vực Đông Nam Á đã chứng minh

điều đó. Tất cả hoạt động của các ngành các lĩnh vực của các quốc gia trong khu

vực, đặc biệt hoạt động của hệ thống ngân hàng đã bị ảnh hưởng sâu sắc. Hàng loạt

ngân hàng của Hàn Quốc, Nhật Bản, Malaysia bị tàn phá do không thu lại được các

khoản nợ, không cho vay được để bù đắp chi phí khi nhu cầu tín dụng của khu vực

giảm.

Pháp luật là bộ phận quan trọng không thể thiếu của nền kinh tế thị trường có

sự điều tiết của Nhà nước. Nếu Nhà nước tạo lập được một môi trường pháp lý hoàn

chỉnh có hiệu lực cao, phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế thì đảm bảo cho

mọi hoạt động sản xuất kinh doanh tiến hành thuận lợi và đạt hiệu quả cao, là cơ sở

pháp lý để giải quyết các vấn đề khiếu nại khi có tranh chấp xảy ra, nhất là trong

quan hệ kinh tế quốc tế. Chỉ khi các chủ thể tham gia quan hệ tín dụng hiểu biết và

tuân thủ pháp luật một cách nghiêm chỉnh thì quan hệ tín dụng mới đem lại lợi ích

cho cả hai và hiệu quả tín dụng mới cao, đưa quy mô tín dụng ngày càng mở rộng.

Trong hoạt động TDXK cňn lięn quan tới các mối quan hệ xă hội mang tính

quốc tế rất cao. Mối quan hệ xă hội rộng khắp ở trong vŕ ngoŕi nước giúp cho DN

hoạt động xuất khẩu cũng như tiếp cận được nguồn vốn TDXK một cách dễ dàng

hơn.

1.2.3. Năng lực của doanh nghiệp

Ngân hàng chỉ có thể thực hiện khoản tín dụng của mình khi phát sinh nhu cầu

cần tài trợ của DN, tín dụng là cầu nối giữa hoạt động kinh doanh của ngân hàng

với hoạt động sản xuất kinh doanh của DN . Do đó mỗi biểu hiện tốt hay xấu của

DN sẽ có ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động tín dụng.

Năng lực của các DN xuất khẩu có thể được đánh giá trên các phương diện:

- Khả năng tài chính: Thông qua các hệ số vốn tự có, hệ số nợ, khả năng sinh

lợi... cho biết tiềm lực tài chính của DN có lớn mạnh có tình hình tài chính ổn định,

có đủ khả năng trả nợ hay không. Đây là cơ sở ban đầu để ngân hàng quyết định có

cấp tín dụng hay không và mức cấp là bao nhiêu.

Năng lực về tài chính luôn luôn là yếu tố quyết định đối với hoạt động sản

xuất kinh doanh nói chung cũng như khả năng cạnh tranh nói riêng của mỗi DN.

Một DN có khả năng tài chính đảm bảo sẽ có ưu thế trong việc đầu tư, đổi mới

máy móc thiết bị, tiến hành các hoạt động khác nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh.

DN có khó khăn về vốn sẽ rất khó khăn để tạo lập, duy trì và nâng cao khả năng

cạnh tranh của mình trên thị trường.

Nhu cầu tín dụng của ngân hàng là yếu tố quyết định đến hoạt động tín dụng

ngân hàng được mở rộng hay thu hẹp. Song nếu có nhu cầu vay vốn để nhập máy

móc thiết bị từ nước ngoài để sản xuất hàng xuất khẩu nhưng khả năng hoàn trả của

DN không cao thì ngân hàng cũng sẽ không cho vay. Mặt khác, khi ngân hàng cấp

tín dụng cho các DN xuất khẩu, nhưng vì một nguyên nhân nào đó các DN này gặp

rủi ro trong quá trình hoạt động kinh doanh (bị huỷ bỏ hợp đồng, hàng bị mất cắp

hay giảm giá trị...) làm cho họ không thu hồi đủ vốn để trả lại các khoản vay cho

ngân hàng. Đối với ngân hàng khi mà có quá nhiều khách hàng đến hạn trả mà

không có khả năng thanh toán hoặc cố ý chây ỳ thiếu ý thức tôn trọng các điều

khoản thoả thuận trong hợp đồng tín dụng thì ngân hàng sẽ mất khả năng thanh toán

của mình thậm chí ngân hàng còn rơi vào tình trạng phá sản.

- Trình độ quản lý của lãnh đạo DN: Đây là yếu tố quyết định đến sự thành

công hay thất bại của một DN trong môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt, đặc

biệt là trong môi trường kinh doanh xuất khẩu. Trong một thế giới đầy sự cạnh

tranh như hiện nay, việc nâng cao trình độ quản lý DN đã trở nên quốc sách của các

nước để tránh những thiệt hại nặng nề. Vì thế các DN cần phải thường xuyên

nghiên cứu, học tập để nâng cao trình độ quản lý của mình nhằm điều hành hoạt

động sản xuất kinh doanh ngày càng hiệu quả hơn. Năng lực quản lý của DN tốt hay

yếu kém sẽ thúc đẩy hay kìm hãm hoạt động TDXK của ngân hàng. Thật vậy, nếu

trình độ quản lý của DN cao thì sẽ có những dự án hay kế hoạch kinh doanh khả thi

giúp cho việc cho vay của ngân hàng ít rủi ro hơn và ngược lại.

- Năng lực cạnh tranh của DN: DN sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực xuất

khẩu khi có khả năng sản xuất ra các mặt hàng chất lượng cao, giá thành cạnh tranh,

có thương hiệu, thoả mãn tốt nhất nhu cầu tiêu dùng của thị trường sẽ tạo lập uy tín

trên thị trường quốc tế, hoạt động sản xuất kinh doanh ngày càng phát triển, và tạo

lập quan hệ gắn bó cùng phát triển giữa ngân hàng và DN. Điều đó tác động tích

cực đến sự tăng trưởng tín dụng tài trợ XNK .

- Chiến lược kinh doanh của DN: Chiến lược là việc tạo dựng một vị thế duy

nhất và có giá trị nhờ việc triển khai một hệ thống các hoạt động khác biệt với

những gì đối thủ cạnh tranh thực hiện. NHPT luôn cần biết chi tiết chiến lược kinh

doanh của DN như đầu tư vào lĩnh vực gì, có đúng ngành nghề được ưu tiên hay

không, thị trường sản phẩm ở đâu, thời gian đầu tư là bao lâu…mục tiêu là xem DN

có đáp ứng được điều kiện, thời hạn tín dụng, có khả năng thu hồi vốn trả nợ ngân

hàng cũng như vốn để sản xuất kinh doanh hay không. Mặt khác khả năng lập

phương án kinh doanh khả thi và có tính thuyết phục cao cũng ảnh hưởng nhiều đến

quá trình tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng.

1.2.4. Nguồn vốn hoạt động của ngân hàng Phát triển

Khả năng đáp ứng vốn của ngân hàng đối với DN chịu tác động trực tiếp từ

vốn tự có. Vốn tự có quá nhỏ sẽ hạn chế và khả năng huy động vốn để mở rộng cho

vay và giới hạn tín dụng đối với một khách hàng. Chính vì vậy ngân hàng khó đầu

tư tín dụng vào các dự án lớn có tính khả thi cao, những dự án trung dài hạn đầu tư

đổi mới máy móc thiết bị mới hiện đại của DN .

Tuy nhiên NHPT với nguồn vốn cho vay từ việc huy động tiền gửi của các tổ

chức kinh tế trên thị trường, phát hành trái phiếu Chính phủ hoặc Chính phủ bảo

lãnh, huy động các quỹ của Nhà nước, các khoản tài trợ của các tổ chức khác, vay

nước ngoài (các khoản vay ưu đãi từ các tổ chức tài chính có mục tiêu cho vay ưu

đãi với các dự án phát triển như Ngân hàng thế giới, Ngân hàng Phát triển khu vực,

của các nước hoặc các quỹ dành cho phát triển của Chính phủ tại các nước phát

triển), vốn và quỹ của NHPT...đã đảm bảo nhu cầu vốn cũng như thời gian cho vay

cho tất cả các dự án thuộc chiến lược phát triển kinh tế của Nhà nước.

1.2.5. Năng lực quản trị của ngân hàng Phát triển

Năng lực quản trị của ngân hàng thể hiện ở việc đa dạng và đổi mới các

nghiệp vụ kinh doanh nhất là nghiệp vụ tín dụng. Tính chặt chẽ và thiếu linh hoạt

trong cơ chế tín dụng của ngân hàng tác động rất nhiều đến khả năng vay vốn tín

dụng ngân hàng của DN, từ đó làm hoạt động tín dụng ngân hàng bị thu hẹp.

1.2.6. Trình độ nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp của nhân viên ngân

hàng

Đây là một nhân tố quan trọng, sự thành công của hoạt động tín dụng phụ

thuộc rất lớn vào trình độ năng lực và trách nhiệm của cán bộ tín dụng - họ là người

trực tiếp quản lý toàn bộ vốn vay từ khi đầu tư cho đến khi kết thúc hợp đồng tín

dụng.

Với một đội ngũ nhân viên có kinh nghiệm, có trình độ trong thẩm định dự án,

xem xét đơn vay vốn của khách hàng thì chất lượng tín dụng sẽ cao và ngược lại.

Đạo đức của nhân viên cũng góp phần đáng kể trong việc khách hàng có muốn

tiếp tục quan hệ với ngân hàng hay không. Ngân hàng có một đội ngũ nhân viên có

đạo đức, làm việc không vì lợi ích cá nhân sẽ thúc đẩy hoạt động tín dụng ngày

càng phát triển.

1.2.7. Trình độ công nghệ ngân hàng

Trình độ công nghệ ngân hàng cao cũng đồng nghĩa với độ ổn định và an toàn

cao của hệ thống – những yếu tố tác động trực tiếp và mạnh mẽ đến tâm lý của

khách hàng khi lựa chọn ngân hàng.

Công nghệ ngân hàng càng hiện đại thì ngân hàng càng có nhiều cơ hội và khả

năng cung cấp các dịch vụ tiên tiến với nhiều tiện ích, đáp ứng nhu cầu phong phú,

đa dạng của khách hàng.

Đi đôi với công nghệ là vấn đề trình độ nhân sự tương xứng để tiếp thu, làm

chủ công nghệ, từ đó gia tăng hiệu quả hoạt động và năng lực cạnh tranh cho ngân

hàng.

Cơ sở hạ tầng công nghệ của các ngân hàng phải thực sự đồng bộ và tạo thành

một liên minh mạnh mẽ. Điều này, một mặt giúp các ngân hàng cắt giảm được chi

phí đầu tư cơ sở hạ tầng công nghệ; mặt khác làm tăng sự thuận tiện để hấp dẫn

khách hàng sử dụng dịch vụ của ngân hàng.

Trên đây là một số yếu tố ảnh hưởng đến việc mở rộng quy mô tín dụng và

hiệu quả tín dụng tín dụng tài trợ XNK. Ngoài ra các khía cạnh khác của ngân hàng

như: thông tin tín dụng, hệ thống tổ chức, việc thanh tra kiểm tra, kiểm soát tài sản

nội bộ... cũng ảnh hưởng đến năng lực cho vay của ngân hàng phát triển

Hoạt động cho vay của ngân hàng chịu tác động của nhiều nhân tố khác nhau.

Có nhân tố tác động tích cực khuyến khích mở rộng hoạt động cho vay. Song cũng

có không ít những nhân tố kìm hãm, gây rủi ro cho hoạt động này của ngân hàng.

Để có thể khai thác triệt để những tác động tích cực và hạn chế những ảnh hưởng

tiêu cực của các yếu tố nói trên, đòi hỏi các NHTM cần tìm hiểu sâu và có sự phân

tích khoa học trên cơ sở thực tiễn hoạt động của mình.

1.3. Một số khác biệt giữa TDXK của Nhà nước với TDXK khác

TDXK của Nhà nước TDXK khác

- Mục đích hoạt động: Hoạt động TDXK - Mục đích hoạt động: Hoạt động TDXK

của Nhà nước không vì mục đích lợi khác nhằm tối đa hóa lợi ích chủ sở hữu,

nhuận mà vì sự phát triển của nền kinh lợi nhuận là động cơ, phương hướng của

tế xã hội. mọi hành động.

- Đối tượng cho vay: Đối tượng cho vay

tập trung vào các ngành nghề được Nhà - Đối tượng cho vay: Đối tượng cho vay nước khuyến khích phát triển, có khả là tất cả các ngành nghề có hiệu quả kinh năng thu hồi vốn, có hiệu quả về kinh tế- tế, có khả năng trả nợ. xã hội, phù hợp với quy hoạch và các

mục tiêu, chiến lược phát triển kinh tế xã

hội của đất nước trong từng giai đoạn.

- Nguồn vốn cho vay: Chủ yếu là vốn có - Nguồn vốn cho vay: chủ yếu là nguồn

nguồn gốc từ ngân sách Nhà nước, hoặc vốn huy động với lãi suất thị trường.

nguồn vốn huy động theo kế hoạch của

Nhà nước để phục vụ mục tiêu đầu tư

phát triển và xuất khẩu theo chủ trương

của Nhà nước.

- Lãi suất cho vay: Là lãi suất ưu đãi, do -Lãi suất cho vay: lãi suất thị trường.

Nhà nước quyết định và thấp hơn lãi

suất cho vay của Tổ chức tín dụng trên

cùng thời kỳ.

Áp dụng cho vay với các mức lãi suất Áp dụng với cùng một mức lãi suất cho khác nhau theo tuỳ từng trường hợp trên các đối tượng thuộc đối tượng được cơ sở hai bên cùng có lợi. khuyến khích xuất khẩu của Nhà nước.

- Tài sản thế chấp: được dùng tài sản - Tài sản thế chấp: thế chấp với tỷ lệ

hình thành từ vốn vay để làm tài sản bảo bằng hoặc cao hơn so với giá trị khoản

đảm hoặc thế chấp với tỷ lệ thấp so với vay.

giá trị khoản vay.

- Tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro: với tỷ - Tỷ lệ trích lập dự phòng rủi ro: trích

lệ nhất định trên dư nợ bình quân. lập dự phòng rủi ro theo tỷ lệ đối với

từng nhóm nợ.

- Tỷ lệ dự trữ bắt buộc bằng 0%, không - Tỷ lệ dự trữ bắt buộc theo quy định của

phải tham gia bảo hiểm tiền gửi, được Ngân hàng Nhà nước, hiện nay là 9%

Chính phủ đảm bảo khả năng thanh toán, (Thông tư số 13/TT-NHNN ngày

miễn nộp thuế và các khoản nộp NSNN 20/5/2010).

đối với hoạt động tín dụng đầu tư phát

triển, TDXK của Nhà nước.

1.4. Kinh nghiệm hoạt động TDXK của Nhà nước ở một số quốc gia đối

với Việt Nam

1.4.1. Hàn Quốc

Ngân hàng phát triển Hàn Quốc (The Korea Development Bank - KDB):là

một ngân hàng 100% vốn Nhà nước, được thành lập ngày 01 tháng 04 năm 1954

cùng với sự ra đời của Luật ngân hàng phát triển Hàn Quốc nhằm đầu tư tài chính

và quản lý các dự án công nghiệp trọng điểm giúp cho phát triển nền công nghiệp

Hàn Quốc và củng cố nền kinh tế bản địa. Sau hơn 50 năm hoạt động, thông qua

hoạt động tài trợ vốn, KDB đã góp phần quan trọng trong việc thực hiện chiến lược

tăng trưởng và nâng cao năng lực cạnh tranh đối với nền công nghiệp Hàn Quốc.

Các sản phẩm dịch vụ KDB cung cấp chủ yếu bao gồm: nghiệp vụ ngân hàng

đầu tư; nghiệp vụ ngân hàng công ty đại chúng; nghiệp vụ ngân hàng toàn cầu; tư

vấn và tái cấu trúc công ty đại chúng; quỹ hưu trí; quỹ tín thác; dịch vụ ngân hàng

bán lẻ. Ngoài ra, KDB còn có công ty quỹ đầu tư Hàn Quốc, công ty chứng khoán

Daewoo, quỹ quản lý tài sản KDB. Hiện tại, KDB có hơn 40 chi nhánh trong nước,

6 chi nhánh ở nước ngoài (New York, London, Tokyo, Singapore, Thượng Hải,

Quảng Châu), 5 công ty con (Hongkong, Hungary, Brazil, Ireland, Uzbekistan) và

02 văn phòng đại diện ở nước ngoài (Frankfurt, Bắc Kinh).

Nghiệp vụ chính của KDB là tài trợ và đầu tư vốn dài hạn cho các dự án đảm

bảo có hiệu quả cho các ngành công nghiệp gắn liền với sự tăng trưởng và phát triển

của nền kinh tế Hàn Quốc. Thời gian đầu tư cho mỗi dự án phụ thuộc vào thời gian

thu hồi vốn và nguồn thu từ dự án. Các lĩnh vực đầu tư chủ đạo bao gồm: xây dựng

cơ sở hạ tầng, đường cao tốc, sản xuất ô tô và linh kiện, năng lượng, đồ gia dụng,

mỹ phẩm dược liệu...

Tại KDB, nghiệp vụ cho vay TDXK ngắn hạn hầu như không có vì nghiệp vụ

này theo sự phân công của Chính phủ sẽ do Ngân hàng xuất nhập khẩu Hàn Quốc

Keximbank thực hiện, KDB chỉ chủ yếu tài trợ cho dự án dài hạn, đầu tư cơ sở hạ

tầng và thiết bị, công nghệ để sản xuất ra được sản phẩm xuất khẩu.

Các tổ chức cung cấp TDXK và bảo hiểm TDXK là Ngân hàng xuất nhập

khẩu Hàn Quốc (KEXIM) và Công ty bảo hiểm xuất khẩu Hàn Quốc (KEIC). Năm

1976, Ngân hàng xuất nhập khẩu Hàn Quốc ra đời, hoạt động theo Luật Ngân hàng

xuất nhập khẩu Hàn Quốc để thực hiện tất cả các chức năng là tín dụng hỗ trợ xuất

khẩu, bảo lãnh TDXK, bảo hiểm TDXK. Từ năm 1992 đến nay, hoạt động bảo hiểm

TDXK được tách khỏi Ngân hàng xuất nhập khẩu Hàn Quốc và Chính phủ Hàn

Quốc đã thành lập Công ty bảo hiểm xuất khẩu Hàn Quốc để thực hiện nghiệp vụ

này.

Các hoạt động hỗ trợ xuất khẩu của Ngân hàng xuất nhập khẩu Hàn Quốc

được chia thành 3 mảng lớn: tín dụng nhà xuất khẩu (tín dụng người bán), tín dụng

nhà nhập khẩu (tín dụng người mua) và các chương trình bảo lãnh tín dụng.

- Tín dụng người bán: gồm cho các DN trong nước vay để xuất khẩu các mặt

hàng công nghiệp nặng như tàu, máy công nghiệp, nhà máy điện nguyên tử, máy

bay, sắt thép, đường ray…; cho vay xuất khẩu các dịch vụ kỹ thuật; cho vay đối với

các DN vừa và nhỏ với mức lãi suất cho vay không thấp hơn lãi suất huy động của

ngân hàng.

- Tín dụng người mua: bao gồm cho vay trực tiếp nhà nhập khẩu, cho ngân

hàng nước ngoài vay để cấp tín dụng cho nhà nhập khẩu, tài trợ dự án.

+ Cho vay trực tiếp nhà nhập khẩu: Ngân hàng xuất nhập khẩu Hàn Quốc

cho nhà nhập khẩu nước ngoài vay tiền trung và dài hạn để mua những hàng hoá tư

liệu sản xuất của Hàn Quốc và Ngân hàng xuất nhập khẩu Hàn Quốc sẽ thanh toán

cho nhà xuất khẩu khi họ giao hàng.

+ Cho ngân hàng nước ngoài vay: Ngân hàng xuất nhập khẩu Hàn Quốc cấp

tín dụng trung và dài hạn cho các ngân hàng nước ngoài có đủ năng lực tài chính,

các ngân hàng này sẽ dùng nguồn vốn vay của Ngân hàng xuất nhập khẩu Hàn

Quốc cho các nhà nhập khẩu vay lại để mua tư liệu sản xuất của Hàn Quốc.

- Hoạt động bảo lãnh tín dụng: bao gồm các bảo lãnh liên quan đến hợp đồng

xuất khẩu như bảo lãnh dự thầu và bảo lãnh thực hiện hợp đồng. Ngoài ra, Ngân

hàng xuất nhập khẩu Hàn Quốc cũng cung cấp dịch vụ bảo lãnh tài chính và hỗ trợ

lãi suất.

Các hoạt động cho vay của Ngân hàng xuất nhập khẩu Hàn Quốc phải tuân thủ

các nguyên tắc của OECD, theo đó lãi suất cho vay là lãi suất thị trường.

Đối với hoạt động bảo lãnh, phí bảo lãnh được tính toán trên cơ sở số tiền đề

nghị bảo lãnh, rủi ro quốc gia và một khoản lợi tức nhất định do Ngân hàng xuất

nhập khẩu Hàn Quốc xác định.

1.4.2. Trung Quốc

Ngân hàng Phát triển Trung Quốc (The China Development Bank - CDB) là

một trong những ngân hàng quyền lực nhất Trung Quốc, chuyên cung cấp các

khoản vay, dịch vụ trung và dài hạn nhằm hỗ trợ đắc lực cho sự tăng trưởng cường

tráng của nền kinh tế quốc gia và một cộng đồng dân cư giàu có và thịnh vượng.

Hoạt động chủ đạo của CDB gắn liền với chiến lược kinh tế quốc dân.

CDB là một ngân hàng đi tiên phong trong việc cấp vốn cho các công ty Nhà

nước với số lượng khổng lồ để xây dựng đường sá, cầu, tàu điện ngầm, sân vận

động.

Ngoài ra, CDB tập trung cho vay các quốc gia khác với mức dư nợ có lúc vượt

qua cả số tiền cho vay của ngân hàng thế giới và những tổ chức quốc tế khác. Việc

cho vay này tập trung vào những lĩnh vực xây dựng công nghiệp và cơ sở hạ tầng

khắp các châu lục. Bên cạnh đó, CDB ưu tiên những khách hàng vay vốn nội địa

lớn nhất của mình (là những công ty quốc doanh hàng đầu của Trung Quốc) được

thực hiện phần lớn các công việc thi công cho các dự án mới này vừa tạo cơ hội bán

hàng cho các công ty, vừa có nguồn thu nợ ổn định từ các dự án vi mô đã đầu tư.

Những lĩnh vực mà CDB đầu tư vốn cho các nước xuyên lục địa là những lĩnh vực

trọng điểm, có nhiều lợi thế thương mại như đầu tư khai thác dầu và kim loại ở các

nước châu Phi, điện thoại di động tại các nước Châu Mỹ La tinh.

Với chiến lược hoạt động đặc thù của ngân hàng phát triển, CDB luôn phối

hợp chặt chẽ với người đi vay để cải thiện khả năng tài chính; giúp kiến tạo thị

trường và cấp vốn ở những nơi mà các ngân hàng khác không muốn đầu tư hoặc chỉ

đầu tư một phần vốn do tài chính yếu kém hoặc do mức độ rủi ro lớn hoặc thời gian

thu hồi vốn lâu hoặc do bất kỳ một nguyên nhân nào khác. Với số tiền khổng lồ huy

động được từ thị trường trái phiếu Trung Quốc, CDB có thể cấp vốn dưới dạng cổ

phần hay vốn vay mà hiếm có ngân hàng nào sánh được. Chính khả năng của CDB

trong việc cho vay dài hạn và nguồn vốn lớn đã khiến ngân hàng này trở thành một

tổ chức đặc biệt, không chỉ là một định chế “cho vay lãi suất thấp” thông thường và

đã vươn lên thành ngân hàng chính sách lớn nhất thế giới. Việc CDB được sự hậu

thuẫn của Chính phủ và thực hiện các nguyên tắc kinh doanh dựa trên thị trường là

một cách làm vô cùng hiệu quả, tác động lâu bền đến khả năng của Trung Quốc

trong việc tìm được nguồn cung cấp nguyên liệu toàn cầu và giúp các công ty Trung

Quốc tăng trưởng vượt bậc bằng các ràng buộc nguồn vốn cho vay thông qua các

hợp đồng thầu công trình.

Cũng như KDB, nghiệp vụ cho vay TDXK ngắn hạn tại CDB hầu như không

có vì nghiệp vụ này theo sự phân công của Chính phủ sẽ do Ngân hàng xuất nhập

khẩu Trung Quốc (EXIMBANK) thực hiện.

Ngân hàng xuất nhập khẩu Trung Quốc là cơ quan chính sách trực thuộc Quốc

vụ viện, được thành lập và hoạt động từ năm 1994. Là một tổ chức tài chính chính

sách chịu sự quản lý trực tiếp của Hội đồng Nhà nước, Ngân hàng xuất nhập khẩu

Trung Quốc hoạt động theo nguyên tắc độc lập, bảo toàn nguồn vốn và được quản

lý như một tổ chức kinh doanh.

Nhiệm vụ chủ yếu của ngân hàng này là quán triệt chấp hành chính sách mậu

dịch đối ngoại và chính sách tiền tệ của Nhà nước, thực hiện sự trợ giúp về tiền tệ để

thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm cơ điện, thiết bị đồng bộ, các sản phẩm kỹ thuật cao

và thúc đẩy sự hợp tác kinh tế - kỹ thuật giữa Trung Quốc với bên ngoài. Các hoạt

động nghiệp vụ chính của Ngân hàng xuất nhập khẩu Trung Quốc :

- TDXK dành cho bên bán: gồm cho vay hạng mục (đối tượng cho vay là các

sản phẩm như thiết bị toàn bộ, tàu thuyền, máy bay, thiết bị thông tin vệ sinh, các

linh phụ kiện của các sản phẩm trên và các sản phẩm cơ điện tổng hợp, sản phẩm kỹ

thuật cao, phần mềm vi tính); vay trung và dài hạn (đối tuợng cho vay là các hợp

đồng xuất khẩu các sản phẩm cơ điện, sản phẩm kỹ thuật cao có kim ngạch nhỏ lẻ,

thời gian thực hiện ngắn nhưng tổng lượng lớn); vay bao thầu công trình ở nước

ngoài (đối tượng cho vay là các xí nghiệp trong nước nhận thầu công trình ở nước

ngoài); vay mậu dịch gia công nước ngoài (đối tượng cho vay là các xí nghiệp trong

nước đầu tư ra nước ngoài bằng các thiết bị hiện có trong nước để tiến hành gia

công lắp đặt); vay để đầu tư ra nước ngoài (đối tượng cho vay là các xí nghiệp đầu

tư ra nước ngoài để xây dựng nhà xưởng bằng các thiết bị đồng bộ và kỹ thuật trong

nước).

- TDXK dành cho bên mua: Nghiệp vụ này nhằm mục đích kích thích xuất

khẩu hàng hoá và vốn của Trung Quốc ra nước ngoài. Người vay là bên mua, ngân

hàng của bên mua hoặc Bộ Tài chính của nước người mua. Bên vay dùng tiền vay

để mua các sản phẩm cơ điện, thiết bị đồng bộ và các sản phẩm, dịch vụ kỹ thuật

cao của Trung Quốc.

- Cho nước ngoài vay ưu đãi: Chính phủ Trung Quốc có những khoản vay ưu

đãi với lãi suất thấp mang tính viện trợ cho các nước đang phát triển để đầu tư vào

các hạng mục có hiệu quả kinh tế cao, có khả năng hoàn trả hoặc các hạng mục có

mua và sử dụng các sản phẩm cơ điện và các thiết bị đồng bộ của Trung Quốc.

Ngoài những hoạt động TDXK dành cho bên bán, TDXK dành cho bên mua

và cho nước ngoài vay ưu đãi, Ngân hàng xuất nhập khẩu Trung Quốc trước đây còn

thực hiện cả nghiệp vụ bảo hiểm TDXK. Tuy nhiên, từ khi Công ty bảo hiểm

TDXK Trung Quốc được thành lập (năm 2002) thì Ngân hàng xuất nhập khẩu Trung

Quốc không có chức năng thực hiện hoạt động này nữa.

1.4.3 Bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam

Tìm hiểu cơ cấu tổ chức và hoạt động TDXK của Nhà nước ở các nước trên có

thể rút ra một số bài học kinh nghiệm cơ bản cho Việt Nam nói chung và Ngân

hàng Phát triển nói riêng trong quá trình hoàn thiện, phát triển hệ thống chính sách

và tổ chức thực hiện chính sách TDXK như sau:

Một là, các nước đều coi trọng chính sách hỗ trợ cho xuất khẩu, trong đó công

cụ TDXK được sử dụng như một biện pháp quan trọng trong tay Chính phủ để thúc

đẩy xuất khẩu phát triển lâu dài và bền vững. TDXK ở các nước được thực hiện

thông qua hệ thống Ngân hàng Phát triển chủ yếu là tài trợ vốn dài hạn để đầu tư hệ

thống cơ sở vật chất cho những ngành, hàng hoá có khả năng chiếm lĩnh thị trường

nước ngoài.

Hai là, cho vay vốn TDXK ngắn hạn được phân quyền cho ngân hàng chuyên

doanh trong lĩnh vực xuất nhập khẩu thực hiện chứ ngân hàng phát triển không thực

hiện. Các ngân hàng này được đầu tư tối tân công nghệ, hệ thống thanh toán quốc tế

hiện đại, nhanh chóng nên chất lượng phục vụ khách hàng tốt, đồng thời đảm bảo

an toàn cho khoản vay. Nguồn vốn chỉ tập trung cho vay ngắn hạn nên vốn luân

chuyển thường xuyên, đều đặn, đáp ứng tốt nhu cầu cho khách hàng.

Ba là, các nước đầu tư và hỗ trợ cho các lĩnh vực sản xuất mặt hàng có lợi thế

thương mại so với các quốc gia khác nên Ngân hàng Phát triển tập trung đầu tư cơ

sở hạ tầng và công nghệ hiện đại, tối tân đảm bảo sản phẩm có chất lượng tốt, có

khả năng chiếm lĩnh tốt thị trường tiêu dùng thế giới.

Bốn là, hoạt động của Ngân hàng phát triển phải có sự hậu thuẫn chặt chẽ,

hiệu quả của Nhà nước. Nguồn vốn TDXK của Nhà nước phải được ưu tiên hàng

đầu. Trong lĩnh vực tài trợ vốn cho khách hàng, cần có sự phân đoạn thị trường rõ

ràng giữa các loại hình ngân hàng khác nhau chứ không nên chồng chéo hỗn loạn

như hiện nay.

Năm là, Nhà nước cần đảm bảo cấp nguồn vốn đủ để duy trì hoạt động

TDXK. Ngoài ra, cần hỗ trợ để Ngân hàng phát triển có thể tự huy động được vốn

đầu tư cho các dự án, khoản vay.

Sáu là, Cần phải nghiên cứu thực hiện theo xu hướng phát triển chung về

TDXK. Trong thời gian gần đây, chính sách TDXK thế giới đang chuyển biến

nhanh theo xu hướng chuyển từ việc tập trung tài trợ cho người cung cấp trong

nước sang tập trung hỗ trợ cho mục tiêu chiếm lĩnh thị trường và tiêu thụ sản phẩm.

Cụ thể, tập trung tài trợ nhiều hơn cho các nhà đầu tư trong nước thực hiện các dự

án ở nước ngoài bằng các thiết bị, kỹ thuật trong nước; tăng cường hỗ trợ tín dụng

cho người nước ngoài mua hàng để thanh toán cho người cung cấp trong nước

(nhiều nước coi đây là giải pháp chủ yếu để thúc đẩy tiêu thụ hàng xuất khẩu, thể

hiện ở tỷ trọng tín dụng hỗ trợ người mua đã tăng nhanh hơn so với tỷ trọng tín

dụng hỗ trợ người cung cấp).

Qua tìm hiểu trên có thể thấy rằng, để thực hiện chiến lược xuất khẩu của

Chính phủ, Ngân hàng Phát triển cần tập trung nguồn lực chủ đạo để phát triển cơ

sở hạ tầng, công nghệ mang tính ổn định lâu dài, tạo đà để nâng cao chất lượng sản

phẩm được sản xuất. Ở Việt Nam hiện nay, cơ quan duy nhất thực hiện chính sách

TDXK của Nhà nước là Ngân hàng Phát triển Việt Nam với hình thức tài trợ vốn

lưu động ngắn hạn là chủ đạo. Để thực hiện thành công chiến lược phát triển xuất

khẩu Chính phủ đã đề ra, vấn đề hàng đầu hiện nay là tổ chức thực hiện thật tốt các

chủ trương chính sách đã có, tận dụng những cơ chế Chính phủ đã mở, kịp thời tháo

gỡ vướng mắc để gia tăng kim ngạch xuất khẩu. Đồng thời cần đúc kết các bài học

thực tiễn, kinh nghiệm quốc tế để vận dụng vào thực tiễn hoạt động TDXK tại Việt

Nam sao cho phù hợp với mục tiêu phát triển, điều kiện kinh tế của đất nước.

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1

Ở Chương 1 luận văn đã trình bày những lý luận tổng quan về TDXK của Nhà

nước. Trong đó trình bày về khái niệm, vai trò, các hình thức, các yếu tố ảnh hưởng

đến hoạt động TDXK của Nhà nước, sự khác biệt giữa TDXK của Nhà nước và

TDXK khác. Cuối cùng là trình bày kinh nghiệm hoạt động TDXK của Nhà nước ở

một số quốc gia từ đó rút ra bài học kinh nghiệm áp dụng để phát triển hoạt động

TDXK tại Việt Nam.

Do NHPT Việt Nam thực hiện chính sách TDXK của Nhà nước nên Chương 1

là cơ sở lý luận để nghiên cứu thực trạng hoạt động TDXK tại NHPT Việt Nam ở

Chương 2.

CHƯƠNG 2

THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TÀI TRỢ XUẤT KHẨU

TẠI NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

2.1. Giới thiệu Ngân hàng Phát triển Việt Nam

2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển:

Ngân hàng Kiến thiết trực thuộc Bộ Tài Chính thực hiện tín dụng ưu đãi của

Nhà nước vào đầu những năm 1990. Khi Ngân hàng Đầu tư và Xây dựng (sau này

là Ngân hàng Đầu tư và phát triển) thành lập thì hoạt động cấp phát vốn đầu tư xây

dựng cơ bản được chuyển cho tổ chức này. Năm 1995, khi Ngân hàng Đầu tư và

Xây dựng chuyển sang hoạt động với vai trò là một NHTM thì việc tiếp nhận vốn

ngân sách Nhà nước và cho vay đầu tư phát triển kinh tế được chuyển sang cho

Tổng Cục đầu tư phát triển (thuộc Bộ Tài chính). Trên thực tế, trong thời gian này,

vốn tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước do hai cơ quan là Tổng Cục đầu tư phát

triển và Ngân hàng Đầu tư và phát triển song song quản lý và cấp phát.

Ngày 12/8/1995, Quỹ Hỗ trợ đầu tư quốc gia được thành lập để huy động vốn

và cho vay đối với các dự án đầu tư phát triển theo ngành, nghề thuộc diện ưu đãi

và các dự án đầu tư ở những vùng khó khăn theo quy định của Chính phủ. Quỹ hỗ

trợ đầu tư quốc gia hoạt động dưới sự quản lý và kiểm soát của Tổng Cục đầu tư

phát triển và Bộ Tài Chính.

Cuối năm 1999, nhận thấy có nhiều tổ chức cùng thực hiện công tác quản lý

vốn đầu tư phát triển và theo dõi các dự án đầu tư phát triển của Nhà nước, Chính

phủ đã chỉ đạo Bộ Tài Chính phối hợp với các cơ quan có liên quan để xây dựng đề

án thành lập một tổ chức tài chính nhà nước chuyên hoạt động trong lĩnh vực cho

vay và quản lý thu hồi vốn tín dụng đầu tư phát triển, tập trung các nguồn vốn, các

chương trình tín dụng ưu đãi của Nhà nước về một đầu mối. Đáp ứng các yêu cầu

đó, Quỹ Hỗ trợ phát triển đã được thành lập theo Nghị định 50/1999/NĐ-CP ngày

8/7/1999 và Quyết định 231/1999/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và chính thức

đi vào hoạt động từ 01/01/2000. Trong giai đoạn 2001 - 2005, ngoài việc thực hiện

chính sách tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước, Quỹ Hỗ trợ phát triển còn thực

hiện chính sách tín dụng hỗ trợ xuất khẩu trung và dài hạn (theo Nghị định số

43/1999/NĐ-CP ngày 29/6/1999 và Nghị định số 106/2004/NĐ-CP ngày

01/04/2004 của Chính phủ về tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước) và chính

sách tín dụng hỗ trợ xuất khẩu ngắn hạn (theo Quyết định số 133/2001/QĐ-TTg

ngày 10/9/2001 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Quy chế tín dụng hỗ trợ

xuất khẩu). Tuy vậy, chính sách tín dụng hỗ trợ xuất khẩu trong giai đoạn này mới

chủ yếu tập trung vào hoạt động hỗ trợ dưới hình thức cho vay dự án và cho vay

ngắn hạn. Các hoạt động của một tổ chức thực hiện chính sách TDXK của Nhà

nước như cho vay nhà nhập khẩu, bảo lãnh TDXK, bảo lãnh dự thầu, bảo lãnh thực

hiện hợp đồng hay bảo hiểm TDXK chưa được triển khai.

Vấn đề đặt ra là phải thành lập một tổ chức có chức năng thực hiện chính sách

TDXK một cách tập trung và chuyên sâu; đồng thời không cạnh tranh với hoạt động

tín dụng thương mại thông thường. Để đáp ứng những yêu cầu ngày một cấp thiết

nêu trên, ngày 19/5/2006, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 108/QĐ-TTg

về việc thành lập Ngân hàng Phát triển Việt Nam trên cơ sở tổ chức lại Quỹ Hỗ trợ

phát triển để thực hiện chính sách tín dụng đầu tư phát triển và TDXK của Nhà

nước. NHPT Việt Nam có tên giao dịch quốc tế: The Vietnam Development Bank,

tên viết tắt: VDB, có trụ sở chính đặt tại Thủ đô Hà Nội, có Sở giao dịch, chi nhánh

tại một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, văn phòng đại diện trong nước và

nước ngoài.

NHPT Việt Nam kế thừa mọi quyền lợi, trách nhiệm từ Quỹ Hỗ trợ phát triển

nên NHPT Việt Nam có những đặc trưng nhất định, không giống với các tổ chức tín

dụng khác

2.1.2. Đặc điểm của NHPT Việt Nam:

- NHPT Việt Nam là một tổ chức tài chính của Nhà nước thực hiện chính sách

tín dụng đầu tư phát triển thông qua việc cho vay đầu tư phát triển, hỗ trợ sau đầu

tư, bảo lãnh tín dụng đầu tư; thực hiện chính sách TDXK thông qua việc cho vay

xuất khẩu, bảo lãnh TDXK, bảo lãnh dự thầu và bảo lãnh thực hiện hợp đồng xuất

khẩu.

- NHPT Việt Nam thuộc sở hữu 100% của Chính phủ, điều lệ tổ chức và hoạt

động của Ngân hàng Phát triển Việt Nam do Thủ tướng Chính phủ quy định.

- Hoạt động của NHPT Việt Nam không vì mục đích lợi nhuận, nhưng phải

đảm bảo hoàn vốn và bù đắp chi phí.

- NHPT Việt Nam có tỷ lệ dự trữ bắt buộc bằng 0%, không phải tham gia bảo

hiểm tiền gửi, được Chính phủ đảm bảo khả năng thanh toán, được miễn nộp thuế

và các khoản nộp ngân sách nhà nước đối với hoạt động tín dụng đầu tư phát triển,

TDXK của Nhà nước.

- Nguồn vốn hoạt động của NHPT Việt Nam bao gồm vốn điều lệ (hiện nay

vốn điều lệ là 10.000 tỷ đồng và dự kiến tăng 20.000 tỷ đồng năm năm 2015 và đến

năm 2020 là 30.000 tỷ đồng theo Quyết định số 369/QĐ-TTg ngày 28/2/2013 của

Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chiến lược phát triển Ngân hàng Phát triển

Việt Nam đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030); vốn ngân sách nhà nước cấp

bổ sung hàng năm; vốn ODA do Chính phủ giao để cho vay lại; vốn huy động của

các thành phần kinh tế; vốn từ việc nhận tiền gửi ủy thác của các tổ chức trong và

ngoài nước

- Cùng với Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam, VDB có mục tiêu đóng

góp vào quá trình xoá đói giảm nghèo thông qua việc cho vay đối với các công trình

xây dựng thuỷ lợi và giao thông nông thôn, xây dựng cơ sở hạ tầng cho các làng

nghề, xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế xã hội cho các vùng sâu, vùng xa và hỗ trợ

xuất khẩu.

- Với tính chất cho vay ưu đãi, hoạt động cho vay đầu tư của NHPT hiện nay

có lãi suất thấp hơn lãi suất cho vay trên thị trường thương mại. Trong trường hợp

lãi suất cho vay thấp hơn lãi suất huy động, NHPT được Nhà nước cấp bù chênh

lệch lãi suất. Ngân hàng Phát triển Việt Nam cũng được ngân sách cấp phí quản lý

đối với hoạt động tín dụng đầu tư phát triển và TDXK.

- Ngân hàng Phát triển Việt Nam thực hiện các hoạt động tín dụng đầu tư phát

triển và TDXK trên cơ sở đảm bảo mục tiêu chính sách của Chính phủ trong lĩnh

vực này, theo đó, đối tượng phục vụ và cơ chế hoạt động cơ bản do Chính phủ quy

định.

2.1.3. Tổ chức bộ máy và các hoạt động chính tại NHPT Việt Nam

Thủ tướng Chính phủ

Hội đồng Quản lý

Bộ máy điều hành Ban Kiểm soát

Sơ đồ 2.1: Tổ chức bộ máy của Ngân hàng Phát triển Việt Nam

Hội Sở chính Các Sở Giao dịch Các Chi nhánh NHPT tại địa phương Văn phòng đại diện

2.1.3.1. Tổ chức bộ máy

Ngân hàng Phát triển Việt Nam được tổ chức theo mô hình tổ chức tập trung

thống nhất từ Trung ương đến địa phương. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Phát triển

Việt Nam bao gồm ba bộ phận chủ chốt: Hội đồng quản lý, Ban kiểm soát và Bộ máy

điều hành.

* Hội đồng quản lý

Hội đồng quản lý có 05 thành viên, trong đó có 02 thành viên chuyên trách là

Chủ tịch Hội đồng quản lý và Tổng Giám đốc Ngân hàng Phát triển Việt Nam, 03

thành viên kiêm nhiệm là Lãnh đạo Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và đầu tư, Ngân

hàng Nhà nước. Các thành viên Hội đồng quản lý do Thủ tướng Chính phủ bổ

nhiệm.

* Ban Kiểm soát

Ban Kiểm soát có tối đa 07 thành viên chuyên trách, là các chuyên gia am hiểu

về lĩnh vực tài chính, tín dụng, đầu tư…, có hiểu biết về pháp luật, không có tiền án,

tiền sự về các tội danh liên quan đến hoạt động kinh tế theo quy định của pháp luật.

Trưởng Ban Kiểm soát do Hội đồng quản lý quyết định bổ nhiệm, miễn nhiệm. Các

thành viên khác của Ban Kiểm soát do Chủ tịch Hội đồng quản lý bổ nhiệm, miễn

nhiệm trên cơ sở đề nghị của Trưởng Ban Kiểm soát.

* Bộ máy điều hành

Điều hành hoạt động của Ngân hàng Phát triển Việt Nam là Tổng Giám đốc,

giúp việc Tổng Giám đốc có các Phó Tổng Giám đốc và kế toán trưởng. Tổng Giám

đốc là đại diện pháp nhân của Ngân hàng Phát triển Việt Nam, chịu trách nhiệm trước

Hội đồng quản lý, trước Thủ tướng Chính phủ và trước pháp luật về việc điều hành

hoạt động của Ngân hàng Phát triển Việt Nam.

Ngân hàng Phát triển Việt Nam có Hội sở chính được đặt tại Hà Nội; hai Sở

giao dịch; các Chi nhánh NHPT Việt Nam tại các tỉnh thành trong cả nước; văn

phòng đại diện tại TP. Hồ Chí Minh và hiện chưa có Văn phòng đại diện tại nước

ngoài.

Tại Hội sở chính gồm có: Ban Chính sách phát triển; Ban Cân đối- Kế hoạch;

Ban Thẩm định; Ban Tín dụng đầu tư; Ban TDXK; Ban Hỗ trợ sau đầu tư và Quản lý

vốn ủy thác; Ban bảo lãnh; Ban Quản lý Vốn nước ngoài; Ban hợp tác quốc tế; Ban

Pháp chế; Ban Kiểm tra nội bộ; Ban Tài chính kế toán- Kho quỹ; Ban thi đua- khen

thưởng; Ban Tổ chức cán bộ; Ban quản lý tài sản và xây dựng; Trung tâm Đào tạo và

nghiên cứu khoa học; trung tâm khách hàng; trung tâm thanh toán; Trung tâm Công

nghệ thông tin, Trung tâm Xử lý nợ; Tạp chí Hỗ trợ phát triển và Văn phòng.

Hiện nay, Ngân hàng Phát triển Việt Nam có 02 Sở giao dịch tại Hà Nội và

thành phố Hồ Chí Minh, 01 văn phòng đại diện tại thành phố Hồ Chí Minh ( chưa có

văn phòng đại diện tại nước ngoài). 54 Chi nhánh tại các tỉnh thành trong cả nước.

2.1.3.2. Các hoạt động chính tại NHPT Việt Nam

NHPT Việt Nam tùy theo điều kiện trong từng thời kỳ phát triển mà thực hiện

các chính sách của Nhà nước khác nhau. Hiện nay, thực hiện theo Nghị định số

75/2011/NĐ-CP ngày 30 tháng 8 năm 2011 của Chính phủ về tín dụng đầu tư và

TDXK của Nhà nước và Nghị định số 54/2013/NĐ-CP ngày 22 tháng 05 năm 2013

của Chính phủ về việc bổ sung Nghị định 75/2011/NĐ-CP ngày 30/08/2011 của Chính

phủ về tín dụng đầu tư và TDXK của Nhà nước, NHPT Việt Nam có một số hoạt động

chủ yếu như sau:

- Huy động và tiếp nhận vốn của các tổ chức, cá nhân (trước đây không huy

động cá nhân) trong và ngoài nước để thực hiện tín dụng đầu tư phát triển và TDXK

của Nhà nước theo quy định của Chính phủ.

- Thực hiện chính sách tín dụng đầu tư của Nhà nước: Cho vay đầu tư, hỗ trợ

sau đầu tư.

- Thực hiện chính sách TDXK: Cho vay nhà xuất khẩu Việt Nam và cho vay

nhà nhập khẩu nước ngoài

- Nhận uỷ thác quản lý nguồn vốn ODA được Chính phủ cho vay lại; nhận uỷ

thác, cấp phát cho vay đầu tư và thu hồi nợ từ các tổ chức trong và ngoài nước

thông qua hợp đồng nhận ủy thác giữa Ngân hàng Phát triển Việt Nam với các tổ

chức ủy thác.

- Ủy thác cho các tổ chức tài chính, tín dụng thực hiện nghiệp vụ tín dụng của

Ngân hàng Phát triển Việt Nam.

- Cung cấp các dịch vụ thanh toán cho khách hàng và tham gia hệ thống thanh

toán trong nước, phục vụ các hoạt động của NHPT theo quy định của pháp luật.

2.2.Thực trạng Tín dụng tài trợ xuất khẩu tại NHPT VN

2.2.1. Chính sách và chủ trương phát triển TDXK tại NHPT Việt Nam

Nhận thấy vai trò quan trọng nhất của TDXK là khuyến khích những mặt hàng

xuất khẩu chiến lược nên chính sách TDXK tại NHPT Việt Nam đã hướng vào các

mặt hàng xuất khẩu chiến lược như cà phê, chè, hạt tiêu, điều, thủy sản, mây tre

đan, thêu ren, đồ gỗ, ... vì những mặt hàng này đem lại kim ngạch xuất khẩu lớn

thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế cho đất nước. Thực hiện

chính sách này, thời gian qua Ngân hàng Phát triển đã có nhiều nỗ lực, phấn đấu

hoàn thành nhiệm vụ của Chính phủ giao, góp phần vào việc kiềm chế lạm phát, ổn

định kinh tế vĩ mô, tăng trưởng GDP ở mức hợp lý, đảm bảo an sinh xã hội. Tuy

nhiên với điều kiện kinh tế trong nước và thế giới khó khăn như hiện nay thì cơ chế,

chính sách liên quan đến tín dụng đầu tư và TDXK của Nhà nước cũng đã bộc lộ

một số bất cập, chưa phù hợp với thực tiễn.

Trước tình hình này Chính phủ đã ban hành Nghị định số 75/2011/NĐ-CP

ngày 30 tháng 8 năm 2011 về tín dụng đầu tư và TDXK của Nhà nước thay thế cho

Nghị định số 151/2006/NĐ-CP ngày 20/12/2006 về tín dụng đầu tư và TDXK của

Nhà nước. So với trước đây, quy định tại Nghị định mới đã giảm bớt các hình thức

TDXK như bảo lãnh TDXK, bảo lãnh dự thầu và bảo lãnh thực hiện hợp đồng. Như

vậy, hình thức cho vay đã giảm hơn để phù hợp với bối cảnh của nền kinh tế nước ta

trong thời kỳ này. Bên cạnh đó, thông qua các quy định của Nghị định 75 cho thấy

Chính phủ đã cho phép NHPT Việt Nam có quyền chủ động hơn trong hoạt động như

được tham gia vào quá trình quyết định lãi suất cho vay, biện pháp cũng như mức bảo

đảm tiền vay. Từ đó, tạo điều kiện cho NHPT Việt Nam chủ động và có tiềm lực vững

chắc hơn về tài chính để giảm bớt gánh nặng cho Ngân sách Nhà nước.

2.2.1.1. Đối tượng vay vốn TDXK:

Nhà xuất khẩu có hợp đồng xuất khẩu và nhà nhập khẩu nước ngoài có hợp

đồng nhập khẩu hàng hoá thuộc Danh mục mặt hàng vay vốn TDXK được ban

hành kèm theo Nghị định số 75/2011/NĐ-CP ngày 30 tháng 8 năm 2011 của Chính

phủ “Về tín dụng đầu tư và TDXK của Nhà nước”. Theo Nghị định này thì danh

mục mặt hàng thuộc đối tượng ổn định hơn.

Theo quy định trước đây các mặt hàng được ưu đãi thuộc nhóm hàng nông,

lâm, thủy sản đã giảm 3 mặt hàng như lạc nhân, trứng gia cầm, quế và tinh dầu quế;

nhóm hàng thủ công mỹ nghệ cũng giảm 3 mặt hàng như hàng thêu ren, đồ gỗ thủ

công mỹ nghệ, sản phẩm tơ tằm và sản phẩm lụa sản xuất từ tơ tằm. Trong khi đó,

nhóm mặt hàng sản phẩm công nghiệp được mở rộng thêm mặt hàng cáp điện cũng

như thêm máy tính nguyên chiếc và phụ kiện máy tính thay vì chỉ có phần mềm tin

học như trước đây.

2.2.1.2. Cơ cấu cho vay

* Theo đối tượng khách hàng:

Khác với các tổ chức tín dụng thông thường, NHPT Việt Nam chỉ cho vay vốn

TDXK đối với nhà xuất khẩu Việt Nam là những DN, tổ chức kinh tế trong nước

thuộc các loại hình DN sau: công ty Nhà nước, Công ty TNHH, Công ty cổ phần,

Công ty hợp danh, DN có vốn đầu tư nước ngoài, DN tư nhân, hợp tác xã, liên hiệp

hợp tác xã. Tuy nhiên, các DN này phải sản xuất, kinh doanh sản phẩm, hàng hóa

thuộc nhóm mặt hàng được Chính phủ khuyến khích xuất khẩu từng thời kỳ. Hiện

tại, nhóm mặt hàng được khuyến khích xuất khẩu được quy định tại phụ lục 02 kèm

theo Nghị định số 75/2011/NĐ-CP ngày 30/08/2011

Ngân hàng phát triển Việt Nam không cho vay đối với đối tượng khách hàng

là cá nhân, hộ gia đình, tổ hợp tác như đối với các Ngân hàng thương mại.

* Theo hình thức cho vay:

Cho vay từng lần: là hình thức NHPT Việt Nam và khách hàng thỏa thuận vay

vốn căn cứ trên từng hợp đồng xuất khẩu cụ thể. Mỗi lần vay vốn, NHPT Việt Nam

và khách hàng thực hiện thủ tục vay vốn theo quy định.

Cho vay theo hạn mức: là hình thức NHPT Việt Nam và khách hàng thỏa

thuận một hạn mức cho vay duy trì trong một khoản thời gian nhất định, với mức dư

nợ vay tối đa không vượt quá hạn mức cho vay đã được thỏa thuận tại Hợp đồng tín

dụng cho vay theo hạn mức.

Tại hệ thống ngân hàng phát triển Việt Nam, hình thức TDXK chủ yếu là từng

lần. Từ những năm còn là hệ thống Quỹ Hỗ trợ phát triển cho đến năm 2008, NHPT

Việt Nam chỉ cho phép cho khách hàng vay theo từng lần. Có nghĩa là, mỗi khi

phát sinh một đơn hàng, trên cơ sở đề xuất vay vốn của khách hàng, NHPT Việt

Nam xem xét các điều kiện và nếu chấp thuận cho vay thì hướng dẫn khách hàng

thực hiện các thủ tục vay vốn theo quy định. Đối với hình thức này, NHPT có thể dễ

dàng kiểm soát được tiến độ thực hiện từng đơn hàng, từ khâu nhập nguyên liệu, vật

tư hàng hóa cho đến khi giao hàng cho nhà nhập khẩu. Luồng tiền được tách biệt

theo từng hợp đồng cũng có thể được theo dõi chặt chẽ hơn nếu được ngân hàng

thanh toán hỗ trợ. Tuy nhiên, hình thức cho vay này tốn khá nhiều thời gian thực

hiện các thủ tục. Hơn nữa, điều kiện có đơn hàng xuất khẩu mới được xem xét cho

vay đôi khi làm mất đi cơ hội vay vốn TDXK của khách hàng, đồng thời có thể làm

tăng thêm rủi ro thực hiện giao dịch thương mại quốc tế cho khách hàng trong

trường hợp khách hàng đã ký hợp đồng mua bán nhưng không thu xếp để được vay

vốn TDXK tại NHPT Việt Nam.

Từ năm 2008 trở lại đây, Ngân hàng phát triển Việt Nam đã mở rộng bổ sung

thêm hình thức cho vay theo hạn mức phần nào tháo gỡ được những hạn chế nêu

trên của hình thức cho vay từng lần. Cho vay theo hạn mức thực sự có ý nghĩa đối

với những khách hàng thường xuyên xuất khẩu, có kim ngạch xuất khẩu hàng năm

lớn, giúp cho những khách hàng này giảm thiểu thời gian giao dịch vay vốn, đồng

thời cải thiện được tính chủ động trong việc cân đối nguồn vốn thực hiện những đơn

hàng xuất khẩu. Và hình thức này đặc biệt có ý nghĩa đối với những DN sản xuất và

kinh doanh những mặt hàng mang tính thời vụ như sản phẩm nông thủy sản hoặc

những mặt hàng có nhu cầu dự trữ nguyên vật liệu lớn. Chính vì vậy, hình thức vay

theo hạn mức được đa số khách hàng lớn ưa chuộng và lựa chọn.

* Theo thời gian giao hàng:

Cho vay trước khi giao hàng là hình thức cho vay để thu mua nguyên vật liệu

và các yếu tố sản xuất, kinh doanh để thực hiện Hợp đồng xuất khẩu.

Cho vay sau khi giao hàng là hình thức cho vay sau khi hàng hóa đã được xuất

khẩu và đã có bộ chứng từ hàng xuất.

Tại hệ thống ngân hàng phát triển Việt Nam, hầu hết khách hàng vay vốn theo

hình thức trước khi giao hàng. Vì thực sự hình thức cho vay này mới đáp ứng nhu

cầu về vốn cho DN trong quá trình chuẩn bị nguyên, nhiên vật liệu và các yếu tố chi

phí đầu vào để thực hiện phương án. DN hoàn toàn nắm được quyền chủ động điều

hành hoạt động sản xuất kinh doanh cho đến khi kết thúc các đơn hàng xuất khẩu.

Thời gian được tài trợ vốn theo hình thức trước khi giao hàng được tính theo thời

gian thực hiện hợp đồng xuất khẩu nhưng thường dài hơn thời gian vay vốn theo

phương thức sau khi giao hàng.

Đối với phương thức cho vay sau khi giao hàng, khách hàng vay vốn chỉ nhận

được vốn vay sau khi đã giao hàng và có bộ chứng từ hàng xuất. Hình thức này gần

giống với nghiệp vụ chiết khấu bộ chứng từ hàng xuất tại các ngân hàng thương mại

nhưng thủ tục phức tạp hơn nhiều, khách hàng phải thực hiện đúng như phương

thức cho vay trước khi giao hàng gồm thủ tục về bảo đảm tiền vay, ký hợp đồng tín

dụng, ... và thời gian vay vốn thường ngắn, kéo dài từ sau khi giao hàng đến khi

được đối tác nước ngoài thanh toán. Do đó, cho vay sau khi giao hàng chỉ được áp

dụng trong trường hợp thời gian thanh toán quy định tại Hợp đồng xuất khẩu khá

dài.

* Theo kỳ hạn cho vay:

Hiện nay, NHPT Việt Nam chỉ cho vay vốn TDXK ngắn hạn, tài trợ vốn cho

nhà xuất khẩu Việt Nam thực hiện các đơn hàng với thời gian vay vốn tối đa không

quá 12 tháng. Trong những năm 2006 đến 2009, NHPT còn cho vay vốn TDXK

ngắn hạn đối với những phương án đóng tàu xuất khẩu thì thời gian vay ngắn hạn

được kéo dài tối đa 36 tháng. Cho đến nay, 100% các khoản vay vốn TDXK đều là

ngắn hạn và có thời gian vay vốn tối đa là 12 tháng.

Trước đây, tiền thân của NHPT việt Nam là quỹ Hỗ trợ phát triển đã từng thực

hiện cho vay dài hạn đối với những dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ

cho các nhà máy, xí nghiệp sản xuất sản phẩm xuất khẩu thuộc danh mục được Nhà

nước khuyến khích xuất khẩu. Đây là nghiệp vụ nòng cốt của các ngân hàng phát

triển trên thế giới. Tuy nhiên, do khả năng huy động vốn và một số nguyên nhân

khác nên hiện tại không duy trì hình thức vay vốn này tại Ngân hàng phát triển Việt

Nam.

* Theo đồng tiền cho vay:

Do khả năng huy động vốn ngoại tệ còn nhiều hạn chế nên tại Ngân hàng

phát triển Việt Nam chỉ cho vay bằng VNĐ mặc dù vẫn tồn tại cơ chế cho vay bằng

ngoại tệ. Đến nay, 100% dư nợ vốn vay TDXK tại hệ thống Ngân hàng phát triển

Việt Nam là đồng nội tệ.

Như vậy, xét một cách tổng thể, tại Ngân hàng phát triển Việt Nam, cơ cấu

cho vay vốn TDXK khá đơn giản. Có nhiều tiêu chỉ để phân loại khoản vay vốn

TDXK nhưng có thể nhận thấy những hình thức phổ biến được khách hàng vay vốn

lựa chọn gồm vay trước khi giao hàng, theo phương thức từng lần và 100% là ngắn

hạn và bằng đồng VNĐ. Nguyên nhân cơ bản là do NHPT hoạt động với cơ chế đặc

thù, có nhiều điều kiện còn hạn chế như khả năng huy động vốn, khả năng giao dịch

thanh toán quốc tế và một số hạn chế khách quan khác.

2.2.1.3. Lãi suất cho vay

Lãi suất cho vay xuất khẩu do Chủ tịch Hội đồng quản lý NHPT Việt Nam báo

cáo Bộ Tài chính công bố theo nguyên tắc phù hợp với lãi suất thị trường. Lãi suất

đối với các khoản vay theo chỉ định hoặc theo hiệp định Chính phủ thực hiện theo

quy định của cấp có thẩm quyền.

2.2.2. Các hình thức TDXK tại NHPT Việt Nam

Trước đây TDXK tại NHPT Việt Nam bao gồm các hình thức: cho nhà xuất

khẩu Việt Nam vay; cho nhà nhập khẩu nước ngoài vay; bảo lãnh TDXK; bảo lãnh

dự thầu và bảo lãnh thực hiện hợp đồng.

- Cho nhà xuất khẩu Việt Nam vay là nghiệp vụ NHPT Việt Nam cho nhà xuất

khẩu Việt Nam vay vốn với một số điều kiện tín dụng ưu đãi để thực hiện hợp đồng

xuất khẩu hàng hoá thuộc danh mục mặt hàng vay vốn TDXK trong khoảng thời

gian tối đa 1 năm, trừ một số trường hợp ngoại lệ khác. Các điều kiện tín dụng ưu

đãi cụ thể là lãi suất cho vay thấp hơn lãi suất tại NHTM; điều kiện bảo đảm tiền

vay thì có thể thế chấp bằng chính tài sản hình thành từ vốn vay hoặc thế chấp, cầm

cố tài sản khác với giá trị tối thiểu từ 15% -50% mức vốn vay trong khi vay vốn tại

các NHTM, phần lớn các NHTM duyệt mức cho vay tối đa bằng 70% giá trị tài sản

bảo đảm. Do vậy, với hai điều kiện tín dụng ưu đãi chủ yếu như trên, hình thức cho

nhà xuất khẩu Việt Nam vay thu hút phần lớn sự quan tâm của các DN sản xuất

hàng xuất khẩu tại Việt Nam.

- Cho nhà nhập khẩu nước ngoài vay là nghiệp vụ NHPT Việt Nam cho nhà

nhập khẩu nước ngoài vay vốn để thực hiện nhập khẩu hàng hoá ký với nhà xuất

khẩu Việt Nam .

- Bảo lãnh TDXK là cam kết của NHPT Việt Nam (bên bảo lãnh) với tổ chức

cho vay vốn (bên nhận bảo lãnh) thực hiện Hợp đồng xuất khẩu về việc sẽ trả nợ

thay khách hàng (bên được bảo lãnh) trong trường hợp khách hàng không trả hoặc

trả nợ không đủ cho bên nhận bảo lãnh.

- Bảo lãnh dự thầu xuất khẩu là cam kết của NHPT Việt Nam (bên bảo lãnh)

với bên mời thầu (bên nhận bảo lãnh), để đảm bảo nghĩa vụ tham gia dự thầu của

khách hàng (bên được bảo lãnh). Trường hợp khách hàng phải nộp phạt do vi phạm

quy định đấu thầu mà không nộp hoặc nộp không đầy đủ tiền phạt cho bên mời thầu

thì VDB sẽ thực hiện nộp phạt thay.

- Bảo lãnh thực hiện Hợp đồng xuất khẩu là cam kết của NHPT Việt Nam

(bên bảo lãnh) với nhà nhập khẩu (bên nhận bảo lãnh), đảm bảo thực hiện đúng và

đầy đủ các nghĩa vụ của khách hàng (bên được bảo lãnh) theo hợp đồng xuất khẩu

đã ký với bên nhận bảo lãnh. Trường hợp khách hàng vi phạm hợp đồng và phải bồi

thường thiệt hại cho bên nhận bảo lãnh mà không hoặc thực hiện không đầy đủ thì

VDB sẽ thực hiện bồi thường thay.

Trong các hình thức TDXK nêu trên, hình thức cho nhà xuất khẩu Việt Nam

vay được áp dụng phổ biến nhất. Các hình thức còn lại, do nhiều yếu tố chủ quan và

khách quan nên chưa được triển khai áp dụng rộng rãi. Hiện nay, Chính phủ đã bãi

bỏ hình thức bảo lãnh TDXK, bảo lãnh dự thầu và bảo lãnh thực hiện hợp đồng.

2.2.3. Các kết quả hoạt động TDXK tại NHPT Việt Nam

2.2.3.1. Tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu của một số mặt hàng vay

vốn TDXK tại NHPT Việt Nam

Bảng 2.1: Tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu qua các năm

Đvt: tỷ USD

Chỉ tiêu

Năm 2010

Năm 2011

Năm 2012

Tốc độ tăng trưởng so với 2009 (%)

Tốc độ tăng trưởng so với 2010 (%)

Tốc độ tăng trưởng so với 2011 (%)

71.6 26.5%

96.3 34.5%

114.6 19.0%

Tổng KN XK cả nước

11.27 20.5%

14.173 25.8%

15.87 12.0%

Các mặt hàng chủ yếu thuộc đối tượng vay TDXK tại NHPT

Thủy sản

4.9

16.7%

6.1

24.5%

6.2

1.6%

Gỗ

3.5

34.6%

3.9

11.4%

4.5

15.4%

Cà phê

1.73

1.8%

2.7

56.1%

3.67

35.9%

Điều

1.14

34.1%

1.473

29.2%

1.5

1.8%

(Nguồn tính toán của tác giả theo số liệu của Tổng cục Thống Kê)

Tốc độ

Kim ngạch xuất khẩu năm sau

Kim ngạch xuất khẩu năm trước

tăng trưởng

100% (2.1)

kim ngạch

Kim ngạch xuất khẩu năm

xuất khẩu

Trong đó:

Qua Bảng 2.1 cho thấy tốc độ tăng trưởng kim ngạch của một số mặt hàng

thuộc đối tượng vay vốn qua các năm đều tăng trưởng mặc dù tốc độ tăng trưởng

chậm hơn so với tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu của hàng hóa trong cả

nước. Điều này chứng tỏ chính sách ưu tiên phát triển các mặt hàng này của Nhà

nước là phù hợp. Tuy nhiên, để hợp lý hơn khi đánh giá chỉ tiêu này cũng cần xem

xét, so sánh chỉ tiêu tốc độ tăng trưởng doanh số cho vay và tốc độ tăng trưởng kim

ngạch của các mặt hàng thuộc đối tượng được hưởng chính sách TDXK.

2.2.3.2. Doanh số cho vay, dư nợ và nợ quá hạn:

* Doanh số cho vay:

Tiêu chí quan trọng nhất để đánh giá sự mở rộng về TDXK của các NHTM

là dư nợ vì mục tiêu của các NHTM là tối đa hóa lợi nhuận do đó dư nợ càng cao

thì NHTM càng thu được nhiều lợi nhuận. Tuy nhiên, NHPT Việt Nam thì hoàn

toàn khác vì hoạt động TDXK của NHPT với mục tiêu không phải là lợi nhuận mà

nhằm thúc đẩy xuất khẩu những mặt hàng xuất khẩu chiến lược của quốc gia. Vì

vậy tiêu chí quan trọng nhất mà NHPT sử dụng để phản ánh mở rộng TDXK của

Nhà nước là doanh số cho vay, vì doanh số cho vay càng lớn chứng tỏ số lượng

hàng xuất khẩu càng lớn.

Bảng 2.2: Tốc độ tăng trưởng doanh số cho vay TDXK tại NHPT Việt Nam

Đvt: triệu đồng

Năm 2011

Năm 2012

Chỉ tiêu Năm 2010

Tốc độ tăng trưởng so với năm 2009 (%)

Tốc độ tăng trưởng so với năm 2010 (%)

Tốc độ tăng trưởng so với năm 2011 (%)

Doanh số cho vay 20,210,811 -0.2% 7,533,409 -62.6% -38% 20,163,017 (Nguồn số liệu: Báo cáo tổng kết tình hình thực hiện nhiệm vụ

NHPT Việt Nam năm 2009,2010,2011,2012)

Tốc độ

Doanh số cho vay kỳ sau

Doanh số cho vay ký trước

tăng trưởng

x 100%

(2.2)

doanh số cho vay

Doanh số cho vay ký trước

xuất khẩu

Trong đó:

Tốc độ tăng trưởng doanh số cho vay xuất khẩu phản ánh mức độ mở rộng

hoạt động TDXK. Nếu tốc độ tăng trưởng doanh số cho vay < 0 thì doanh số cho

vay kỳ sau nhỏ hơn doanh số cho vay kỳ trước tức là NHPT Việt Nam đã thu hẹp

cho vay. Ngược lại, tốc độ tăng trưởng doanh số cho vay > 0 thì doanh số cho vay

kỳ sau lớn hơn doanh số cho vay kỳ trước tức là NHPT Việt Nam đã mở rộng cho

vay.

Qua Bảng 2.2 cho thấy tốc độ tăng trưởng của doanh số cho vay xuất khẩu

giảm mạnh ở năm 2010 và 2012 lần lượt là -38% và -62.6% trong khi tốc độ tăng

trưởng của kim ngạch xuất khẩu của các mặt hàng được hưởng chính sách TDXK

năm 2010 và năm 2012 thì tăng lần lượt là 20.5% và 12% (Bảng 2.1). Tương tự đối

với năm 2011tuy doanh số cho vay so với năm trước giảm ít hơn năm 2010 và

2012. Như vậy cho thấy thực sự NHPT Việt Nam đã không mở rộng được hoạt

động cho vay hay chưa thực sự đáp ứng được nhiệm vụ thúc đẩy các mặt hàng

chiến lược phát triển theo chủ trương phát triển của Nhà nước.

* Dư nợ:

Như đã phân tích ở trên dư nợ là mục tiêu hàng đầu của các NHTM để tối đa

hóa lợi nhuận. Mặc dù NHPT Việt Nam hoạt động không vì mục đích lợi nhuận

nhưng vẫn phải đảm bảo hoàn vốn và bù đắp chi phí. Do đó, chỉ tiêu dư nợ vẫn

mang ý nghĩa "sống còn" đối với NHPT Việt Nam.

Bảng 2.3 : Tình hình cho vay, thu nợ TDXK của NHPT Việt Nam

Đvt: triệu đồng

Năm Dư nợ Doanh số cho vay Thu nợ gốc Thu nợ lãi Dư nợ bình quân

9,520,000

183,000 2,878,000 5,765,000 6,987,000 764,000 13,501,000 10,254,000 27,275,000 19,539,000 927,000 17,325,000 16,177,000 32,446,000 28,497,000 20,210,811 21,057,350 1,152,986 16,495,461 16,145,000 921,724 16,124,752 16,796,000 20,163,017 20,536,652 669,882 10,807,822 12,822,000 7,533,409 12,952,344 9,956,000 220,163 12,038,021 2,910,175 4,700,460 Tỷ lệ nợ quá hạn/dư nợ (%) 0.9% 0.5% 1.7% 5.0% 5.8% 9.3% 8.0% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 30/06/2013 (Nguồn số liệu: Báo cáo tổng kết tình hình thực hiện nhiệm vụ NHPT Việt

Nam năm 2007,2008,2009,2010,2011,2012 và 6 tháng đầu năm 2013)

Ở bảng 2.3 cho thấy trong năm đầu thành lập NHPT Việt Nam doanh số cho

vay và dư nợ tăng trưởng rất cao cụ thể năm 2008 dư nợ bằng 234% so với năm

2007, năm 2009 có giảm nhưng vẫn bằng 128% so với năm 2008. Tuy nhiên những

năm trở lại đây doanh số cho vay giảm một cách rõ rệt kéo theo dư nợ cũng giảm

nhanh chóng. Hiện nay toàn hệ thống NHPT Việt Nam số lượng khách hàng đã

giảm đáng kể chỉ còn khoảng 40 DN đang còn dư nợ. Tình trạng này cho thấy

NHPT Việt Nam đang đứng trước thách thức lớn trong việc thực hiện hoạt động

TDXK.

Bảng 2.4: Tình hình cho vay ngắn hạn TDXK tại một số Chi nhánh NHPT

Việt Nam Đvt: triệu đồng

S Năm Dư nợ Chi nhánh NHPT TT Nợ quá hạn(%) Doanh số cho vay

1Ninh Bình

2Lâm Đồng

3Bình Thuận

4Đồng Nai

Sở giao dịch II-TP.Hồ Chí Minh

2.021.519 1.018.700 4.436 0

5Trà Vinh

(Nguồn số liệu: BCTD tại các Chi nhánh NHPT từ năm 2010-30/6/2013)

2010 2011 2012 30/6/2013 2010 2011 2012 30/6/2013 2010 2011 2012 30/6/2013 2010 2011 2012 30/6/2013 2010 2011 2012 30/6/2013 2010 2011 2012 30/6/2013 35,337 30,000 28,447 14,269 30,798 8,760 15,631 14,470 376,285 142,390 38,500 128,971 16,300 60,000 3,700 60,000 235,885 63,842 258,067 6,000 101,150 22,100 32,250 9,500 157,866 85,148 93,598 4,273 - 4,273 - 4,273 985.863 370.381 233.590 204.275 422,690 83,700 4,890 42,492 157,265 39,489 31,246 38,179 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 4.5% 4.9% 10.0% 10.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 5.0% 100.0% 100.0% 100.0% 3,1% 5% 73% 84.3% 0.0% 0.0% 0.0% 7.9%

* Nợ quá hạn - nợ xấu:

Chỉ tiêu nợ quá hạn không trực tiếp phản ánh việc mở rộng hoạt động cho vay

của NHPT Việt Nam nhưng là chỉ tiêu rất quan trọng để đánh giá chất lượng hoạt

động TDXK của NHPT. Hiện nay nguồn vốn điều lệ, nguồn vốn cấp bù chênh lệch

lãi suất và phí quản lý tại NHPT Việt Nam chưa được NS Nhà nước bổ sung đủ nên

nguồn vốn để sử dụng cho hoạt động TDXK không được đảm bảo. Trong khi đó

theo bảng 2.3 và bảng 2.4, tỷ lệ nợ quá hạn tại NHPT ngày càng tăng. Vì vậy, để

thúc đẩy hoạt động TDXK phát triển thì việc xử lý, thu hồi nợ, giải quyết nợ xấu là

nhiệm vụ then chốt nhất trong giai đoạn hiện nay của NHPT Việt Nam.

Trước tình hình đó, ngay từ những ngày đầu năm 2013, toàn ngành đã triển

khai thức hiện nhiệm vụ với tinh thần quyết tâm cao, thái độ quyết liệt và đã đạt

được những thành quả nhất định. Theo báo cáo của NHPT Việt Nam tại hội nghị

Giám đốc sơ kết tình hình thực hiện nhiệm vụ 6 tháng đầu năm 2013, doanh số cho

vay 6 tháng đầu năm tăng 23% so với cùng kỳ năm trước và dư nợ đạt mức tăng

trưởng là 11% so với thời điểm cuối năm 2012, nợ quá hạn đã giảm được 1,3% so

với đầu năm 2013. Chất lượng hoạt động cho vay trong toàn hệ thống đã nâng lên.

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt đạt được thì NHPT vẫn chưa hoàn thành được kế

hoạch dư nợ bình quân do Chính phủ giao (chỉ đạt 82%) và nợ quá hạn kéo dài qua

nhiều năm vẫn chưa xử lý được dứt điểm, vốn vay tập trung lớn ở mặt hàng thủy

sản nên rủi ro cao và thực chất việc tăng dư nợ 6 tháng đầu năm là do thu nợ gốc và

lãi giảm đáng kể. (Lê Ngọc Châu, 2013)

2.3. Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động TD tài trợ XK tại

Ngân hàng Phát triển Việt Nam

2.3.1. Phương pháp nghiên cứu:

Dựa trên cơ sở mục tiêu đề tài nghiên cứu và tổng hợp thông tin, người nghiên

cứu đã đúc kết ra 7 nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động của NHPT Việt Nam là:

- Năng lực của Doanh nghiệp

- Chính sách TD tài trợ XK của NHPT Việt Nam

- Nguồn vốn hoạt động của NHPT Việt Nam

- Năng lực quản trị của NHPT Việt Nam

- Trình độ nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp của nhân viên NHPT Việt Nam

- Trình độ công nghệ NHPT Việt Nam

- Môi trường kinh tế, chính trị, xã hội

Chọn mẫu thuận tiện 43 DN đã có quan hệ vay vốn TDXK tại các Chi nhánh

Ngân hàng Phát triển Việt Nam và 151 cán bộ trong hệ thống NHPT Việt Nam có

thực hiện các nghiệp vụ liên quan đến hoạt động TDXK để phát bảng câu hỏi khảo

sát về các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động TDXK của NHPT Việt Nam. Thời gian

khảo sát là đến tháng 6/2013.

* Đối với bảng khảo sát khách hàng chỉ khảo sát được 43 DN nên chỉ thực

hiện thống kê mô tả lại các kết quả từ các bảng câu hỏi đã gửi.

* Đối với bảng khảo sát cán bộ NHPT do khảo sát được 151 phiếu với 7 nhân

tố đã rút ra ở trên nên thực hiện phân tích và kiểm định các nhân tố ảnh hưởng đến

hoạt động TDXK của NHPT Việt Nam.

2.3.2. Thiết kế bảng câu hỏi và xây dựng thang đo

Sau khi tìm hiểu cơ sở lý luận và đúc kết được 7 nhân tố ảnh hưởng đến hoạt

động TDXK của NHPT Việt Nam, nghiên cứu được tiếp tục tiến hành theo hai

bước

Bước 1: Nghiên cứu sơ bộ được thực hiện thông qua kỹ thuật phỏng vấn các

cán bộ có thực hiện nghiệp vụ liên quan đến hoạt động TDXKvà ý kiến chuyên gia

với bản câu hỏi soạn sẵn để khai thác các vấn đề xung quanh đề tài nghiên cứu. Kết

quả của quá trình nghiên cứu này sẽ hoàn thiện bảng câu hỏi về những nhân tố ảnh

hưởng đến hoạt động TDXK của NHPT Việt Nam

Bước 2: Đây là bước nghiên cứu chính thức với kỹ thuật thu thập dữ liệu thông

qua điều tra bằng bảng hỏi

Hai bảng câu hỏi được thiết kế gần giống nhau với thang đo likert 5 mức độ để

khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động TDXK tại NHPT Việt Nam và thang đo

định danh đối với các thông tin cá nhân cho cả khách hàng và cán bộ. Tuy nhiên bảng

câu hỏi dành cho khách hàng chỉ khảo sát 5 yếu tố trong đó không bao gồm yếu tố về

nguồn vốn hoạt động và năng lực quản trị của NHPT Việt Nam (phụ lục 03)

2.3.3. Phân tích nhân tố và đánh giá thang đo

Do việc khảo sát khách hàng với quy mô nhỏ nên việc phân tích nhân tố và

đánh giá thang đo chỉ dựa vào kết quả khảo sát mẫu 151 cán bộ NHPT Việt Nam.

2.3.3.1. Phân tích nhân tố khám phá EFA (Exploratory Factor Analysis)

Phân tích nhân tố khám phá là một phương pháp phân tích thống kê dùng để

rút gọn một tập gồm nhiều biến quan sát phụ thuộc lẫn nhau thành một tập biến (gọi

là các nhân tố) ít hơn để chúng có ý nghĩa hơn nhưng chúng vẫn chứa đựng hầu hết

nội dung thông tin của tập biến ban đầu.

Việc nghiên cứu ban đầu có 7 nhóm với 24 yếu tố kỳ vọng ảnh hướng đến hoạt

động TDXK của NHPT Việt Nam. Sau khi khảo sát, tác giả dùng phương pháp phân

tích nhân tố khám phá EFA với phép quay Varimax để phân tích 24 biến quan sát.

Trước tiên tác giả sử dụng phương pháp kiểm định KMO (Kaiser-Meyer-

Olkin) và Bartlett. Hệ số KMO: là một chỉ số dùng để xem xét sự thích hợp để

phân tích nhân tố. Trị số KMO thỏa: 0.5 ≤ KMO ≤ 1 là điều kiện đủ để phân tích

nhân tố là thích hợp; Kiểm định Bartlet xem xét giả thuyết về độ tương quan giữa

các biến quan sát trong tổng thể, nếu kiểm định này có ý nghĩa thống kê (sig ≤ 0.05)

thì các biến quan sát có tương quan với nhau trong tổng thể (Hoàng Trọng -Chu

Nguyễn Mộng Ngọc, 2008, trang 31, 32). Sau khi sử dụng phương pháp kiểm định

KMO để đo lường sự tương thích của mẫu khảo sát được bảng kết quả bảng 2.5:

Bảng 2.5: Kết quả kiểm định KMO và Bartlett

Chỉ số KMO

.696 1506.217

Kết quả kiểm định Bartlett

Approx. Chi- Square Df Sig. 276 .000

Hệ số KMO là 0,696 (> 0,5) và sig = 0,000 < 0,05 điều này có nghĩa là các

biến quan sát có tương quan với nhau trong tổng thể và dùng phương pháp phân tích

nhân tố EFA là thích hợp .

Tiếp theo, để xác định số nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động TDXK của NHPT

Việt Nam, ta dựa vào chỉ số eigenvalue >1(Hoàng Trọng - Chu Nguyễn Mộng

Ngọc,2008, trang 34) và rút ra được 7 nhân tố (có eigenvalue lớn hơn 1). Để giải

thích kết quả được dễ dàng hơn tác giả dùng phép xoay nhân tố. Các con số trong bảng

Rotated Component Matrix (phụ lục 04: bảng 1) thể hiện các trọng số nhân tố hay hệ

số tải nhân tố (factor loading) lớn nhất của mỗi biến quan sát. Để phân tích nhân tố

EFA có ý nghĩa thiết thực, chỉ giữ lại các biến quan sát có trọng số nhân tố > 0,5

như vậy ta loại biến quan sát có trọng số nhân tố < 0,5 là "thiết lập hệ thống quản trị

tốt" sau đó lần lượt phân tích lại theo quy trình trên ta được kết quả ở bảng Rotated

Component Matrix (phụ lục 04: bảng 2)

Do khác biệt hệ số tải nhân tố của một biến quan sát giữa các nhân tố phải ≥

0,3 mới tạo giá trị phân biệt giữa các nhân tố nên sau khi loại biến quan sát có trọng

số nhỏ hơn 0,5 và những biến thuộc hơn một nhân tố nhưng có chênh lệch giữa hai

trọng số lớn nhất < 0.3 (trọng số âm lấy giá trị tuyệt đối) còn lại 15 yếu tố thành

phần được trích thành 7 nhóm.

Kết quả cuối cùng khi phân tích nhân tố EFA cho 15 biến quan sát được tổng

hợp và trình bày ở bảng 2.6.

Bảng 2.6: Bảng phân tích nhân tố tương ứng với các biến quan sát

Rotated Component Matrixa

Nhân tố 4

1 .786

.750

.758

.631

.721

.670

1. Hệ thống công nghệ hiện đại đáp ứng được nhu cầu hoạt động TDXK. 2. Công nghệ đảm bảo các giao dịch TDXK được thực hiện nhanh chóng và thuận lợi 3. Hệ thống thanh toán liên ngân hàng đáp ứng nhu cầu thanh toán 4. Vốn điều lệ đáp ứng nhu cầu hoạt động 5. Các cán bộ thẩm định, cán bộ tín dụng được huấn luyện chuyên nghiệp, có năng lực và kiến thức chuyên môn. 6. Nhân viên có ý thức trách nhiệm cao.

.818

.773

.794

.811

.842

.890

.804

.707

.762

5.024 2.773 2.018 21.843 12.06 8.776 21.813 33.9

1.785 7.763 42.676 50.44

1.542 6.706 57.145

1.374 5.974 63.12

1.168 5.079 68.198

7. Nhân viên có đạo đức nghề nghiệp. 8. TDXK có chính sách ưu đãi về TSBĐ: thế chấp bằng TS hình thành từ vốn vay, tỷ lệ cho vay trên tài sản thế chấp cao. 9. Điều kiện kinh tế vĩ mô ổn định thúc đẩy xuất khẩu phát triển 10. Thị trường xuất khẩu thuận lợi, có hỗ trợ từ các cơ quan chức năng của Nhà nước và cơ quan xúc tiến thương mại 11. Ngành nghề kinh doanh phù hợp với đối tượng được vay vốn TDXK tại NHPT Việt Nam theo quy định. 12.Tình hình tài chính của DN ổn định, có đủ khả năng trả nợ 13. Sản phẩm TDXK đa dạng đáp ứng nhu cầu của khách hàng. 14. Xây dựng được quy trình tín dụng hợp lý 15. Tình hình chính trị ổn định, môi trường pháp lý thuận lợi tạo điều kiện cho các DN phát triển SXKD Eigenvalues Eigenvalues eplained% Cumulative %

Các giá trị Eigenvalues đều lớn hơn 1 và độ biến thiên được giải thích tích luỹ

là 68,198% cho biết 7 nhóm nhân tố nêu trên giải thích được 68,198% biến thiên của

các biến quan sát.

2.3.3.2. Hệ số tin cậy Cronbach Alpha: Sau khi sử dụng Cronbach Alpha để kiểm tra độ tin cậy của các mục hỏi trong

bảng hỏi cho thấy Hệ số Cronbach Alpha sau 3 lần kiểm tra đều đạt từ 0,6 trở lên do

đó thang đo được sử dụng trong bảng câu hỏi là phù hợp.

Lần thứ1:

Cronbach's Alpha N of Items

.807 24

Lần thứ 2:

Cronbach's Alpha .786 N of Items 23

Lần thứ 3:

N of Items

Cronbach's Alpha .701 15

Các nhân tố sau khi phân tích Cronbach Alpha được mô tả và đặt tên như bảng

2.7:

Bảng 2.7: Kết quả phân tích Cronbach Alpha của các nhân tố

STT Biến quan sát

Nhân tố 1: Khả năng cung ứng cho hoạt động TD tài trợ XK Hệ số Cronbach alpha 0.782 N=4

Vốn điều lệ đáp ứng nhu cầu hoạt động 1

Nhân tố 2: 0.674 N=3 Hệ thống thanh toán liên ngân hàng đáp ứng nhu cầu thanh toán Công nghệ đảm bảo các giao dịch TDXK được thực hiện nhanh chóng và thuận lợi Hệ thống công nghệ hiện đại đáp ứng được nhu cầu hoạt động TDXK. Trình độ nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp của nhân viên ngân hàng NHPT Việt Nam.

1 2 3

N=1 Các cán bộ thẩm định, cán bộ tín dụng được huấn luyện chuyên nghiệp, có năng lực và kiến thức chuyên môn. Nhân viên có ý thức trách nhiệm cao. Nhân viên có đạo đức nghề nghiệp. Nhân tố 3: Chính sách TD tài trợ XK của NHPT Việt Nam

TDXK có chính sách ưu đãi về TSBĐ: thế chấp bằng TS hình thành từ vốn vay, tỷ lệ cho vay trên tài sản thế chấp cao. 1

Môi trường kinh tế Nhân tố 4: 0.666 N=2

Điều kiện kinh tế vĩ mô ổn định thúc đẩy xuất khẩu phát triển Thị trường xuất khẩu thuận lợi, có hỗ trợ từ các cơ quan chức năng của Nhà nước và cơ quan xúc tiến thương mại 2

Nhân tố 5: Năng lực của DN 0.803 N=2

Nhân tố 6: 0.629 N=2

Ngành nghề kinh doanh phù hợp với đối tượng được vay vốn TDXK tại NHPT Việt Nam theo quy định. Tình hình tài chính của DN ổn định, có đủ khả năng trả nợ Quy trình TDXK hợp lý và sản phẩm TDXK đa dạng Sản phẩm TDXK đa dạng đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Xây dựng được quy trình tín dụng hợp lý 1 2

N=1 Nhân tố 7: Môi trường chính trị, phap lý

1 Tình hình chính trị ổn định, môi trường pháp lý thuận lợi tạo điều kiện cho các DN phát triển SXKD

Kết quả phân tích Cronbach Alpha từng nhân tố cho thấy cả 7 nhân tố đều có ý

nghĩa thống kê do có hệ số Cronbach alpha lớn hơn 0,6.

2.3.4. Phân tích kết quả khảo sát:

2.3.4.1. Mô tả mẩu khảo sát khách hàng:

Chọn mẫu thuận tiện là 43 khách hàng vay vốn TDXK của NHPT tại 19 tỉnh,

thành phố trong cả nước như : Nam Định, Ninh Bình,Đà Nẵng, Khánh Hòa, Bình

Thuận, Trà Vinh, Bà rịa- Vũng tàu, Tp HCM...Trong 43 phiếu khảo sát thì DN đã

và đang sử dụng hình thức TDXK tại NHPT Việt Nam với tỷ lệ là 100% phiếu trả

lời và ít nhất là hình thức HTSĐT với 1 phiếu trả lời có sử dụng chiếm 2,3% tổng

phiếu trả lời (bảng 2.8)

Bảng 2.8 : Các hình thức TD mà DN đã sử dụng

% STT Hình thức tín dụng Số DN có sử dụng

2 TDĐT 3 HTSĐT 4 Bảo lãnh 5 Khác

TDXK 43 100

7 1 4 3 16.3 2.3 9.3 7

Vốn điều lệ của các DN từ 10-50 tỷ đồng chiếm tỷ lệ tương ứng là 53,5% và lĩnh vực hoạt động chủ yếu là nông, lâm, thuỷ sản chiếm 88,4% tổng số phiếu trả lời (bảng 2.9 và hình 2.1)

Bảng 2.9 : Vốn điều lệ và lĩnh vực hoạt động %

Số lượng DN 5 11.6

Vốn điều lệ

23 15 43 53.5 34.9 100 < 10 tỷ đồng 10-50 tỷ đồng >50 tỷ đồng Tổng cộng

Hình 2.1:Lĩnh vực hoạt động của các DN Trong mẫu khảo sát không có DN nào có số lượng lao động dưới 10 người. Tỷ

lệ lao động nhỏ hơn 200 người (doanh nhiệp vừa và nhỏ) là 18 DN chiếm 41,9 %

tổng mẫu còn lại 58,1% là có quy mô lớn. Bên cạnh đó, thời gian hoạt động theo

giấy ĐKKD chủ yếu của các DN là trên 20 năm cho thấy mức độ ổn định sản xuất

kinh doanh của các DN vay vốn TDXK tại NHPT Việt Nam (Bảng 2.10 và Bảng

2.11):

Bảng 2.10: Số lượng lao động tại DN % % Số lượng lao động Bảng 2.11:Thời gian hoạt động của DN Số DN hoạt động Thời gian hoạt động

Số DN sử dụng lao động 18 41.9 2 4.7

10-199 người <10 năm 25 58.1 2 4.7

>=200 người 10-20 năm 39 90.7 43 100

Tổng cộng 43 100 >20 năm Tổng cộng

Qua bảng 2.12 Thời gian quan hệ TD và Dư nợ hiện tại cho thấy những DN

đều có thời gian quan hệ trên 2 năm và dư nợ tập trung vào đối tượng này

Bảng 2.12: Thời gian quan hệ TD và Dư nợ TDXK

Dư nợ Tổng

>= 10 tỷ đồng cộng 0 tỷ đồng < 10 tỷ đồng

0 1 0 1

10 24 42 8 <1 năm > 2 năm 11 24 43 8

Thời gian quan hệ TD với NHPT Việt Nam Tổng cộng Tác giả tiến hành phân tích các về yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động TDXK của

NHPT Việt Nam qua các câu hỏi với mức độ đồng ý là có ảnh hưởng đến hoạt động

này cụ thể như mức 1: Hoàn toàn không đồng ý; mức 2 : không đồng ý; mức 3:

Bình thường; mức 4: đồng ý và mức 5 : hoàn toàn đồng ý.

Khi khảo sát về Chính sách TDXK ảnh hưởng đến hoạt động TDXK của

NHPT Việt Nam (bảng 2.13) thì hầu hết các khách hàng đều đồng ý (Mean >3: tức

ý kiến trung bình là trên mức bình thường) riêng việc đa dạng sản phẩm TDXK thì

ảnh hưởng không nhiều đến hoạt động TDXK ( Mean= 2.49 <3:dưới mức trung

bình). Bên cạnh đó, chính sách ngành nghề có độ lệch chuẩn cao nhất tức là có sự

mâu thuẫn giữa những người trả lời.

N Range Minimum Maximum Mean

Std. Deviation

4.40

.929

lãi suất thường

4.58

.587

4.42

.698

3.00

.378

Chính sách TDXK hướng đến các ngành nghề phù hợp với định hướng phát triển kinh tế đất nước từng giai đoạn. Chính sách TDXK có ưu đãi về lãi suất: thấp hơn NHTM do chênh lệch lãi suất sẽ được Ngân sách Nhà nước cấp bù. TDXK có chính sách ưu đãi về TSBĐ: thế chấp bằng TS hình thành từ vốn vay, tỷ lệ cho vay trên tài sản thế chấp cao. Cơ chế TDXK tại NHPT Việt Nam linh hoạt

Bảng 2.13: Chính sách TDXK của NHPT Việt Nam

2.49

.703

Sản phẩm TDXK đa dạng đáp ứng nhu cầu của khách hàng.

Tương tự theo bảng 2.14, khách hàng gần như đồng ý hoàn toàn là trình độ

nghiệm vụ và đạo đức nghề nghiệp của nhân viên ảnh hưởng đến hoạt động TDXK

của NHPT Việt Nam.

N Range Minimum Maximum Mean

Std. Deviation

4.51

.592

4.49

.668

Nhân viên có năng lực và kiến thức chuyên môn. Nhân viên có phong cách làm việc lịch sự, nhã nhặn. Nhân viên có đạo đức nghề nghiệp.

4.58

.587

Bảng 2.14: Trình độ nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp của nhân viên

Với nhóm yếu tố trình độ công nghệ NHPT Việt Nam thì gần như trung lập và có hơi nghiêng về phía không đồng ý tức trình độ công nghệ ít ảnh hưởng đến hoạt động TDXK (bảng 2.15)

N Range Minimum Maximum Mean

Std. Deviation

.488

3.00

.666

3.28

.578

2.63

.648

2.91

Hệ thống công nghệ hiện đại đáp ứng được nhu cầu hoạt động TDXK. Khách hàng dễ dàng truy cập thông tin tại website riêng biệt Công nghệ đảm bảo các giao dịch TDXK được thực hiện nhanh chóng và thuận lợi Hệ thống thanh toán liên ngân hàng đáp ứng nhu cầu thanh toán

Bảng 2.15: Trình độ công nghệ NHPT Việt Nam

Về yếu tố năng lực của DN (bảng 2.16) thì các khách hàng đều đồng ý là có

ảnh hưởng nhất định đến hoạt động TDXK. Riêng yếu tố sản phẩm thì có độ lệch

chuẩn khá cao cho thấy có sự không thống nhất giữa các ý kiến.

Range Minimum Maximum Mean

Std. Deviation

4.58

.499

4.21

.675

4.28

.504

tranh,

cạnh

4.00

.787

Ngành nghề kinh doanh phù hợp với đối tượng được vay vốn TDXK tại NHPT Việt Nam theo quy định. DN có tình hình tài chính ổn định, có đủ khả năng trả nợ. DN có năng lực quản lý sản xuất kinh doanh Sản phẩm của DN có giá thành có thương hiệu và uy tín trên thị trường

Bảng 2.16: Năng lực của DN

Nhóm yếu tố về Môi trường kinh tế, chính trị, xã hội có vẻ không đồng nhất

qua điểm nhất do vậy độ lệch chuẩn tương đối cao. Tuy vậy nhìn chung là các

khách hàng cũng thấy được vai trò của nhóm yếu tố này (Mean>3) (bảng 2.17)

N Range Minimum Maximum Mean

Std. Deviation

3.56

.765

3.51

.736

3.65

.842

Điều kiện kinh tế vĩ mô ổn định thúc đẩy hoạt động xuất khẩu phát triển. Tình hình chính trị ổn định, môi trường pháp lý thuận lợi, tạo điều kiện cho các DN phát triển SXKD Thị trường xuất khẩu thuận lợi, có hỗ trợ từ các cơ quan chức năng của Nhà nước và cơ quan xúc tiến thương mại

Bảng 2.17: Môi trường kinh tế, chính trị, xã hội

Tóm lại qua mô tả các số liệu thu thập được từ 43 khách hàng giúp NHPT Việt

Nam có cái hiểu biết tổng thể về nhìn nhận của khách hàng là theo họ thì yếu tố con

người quan trọng nhất và cuối cùng là yếu tố công nghệ. Từ đó NHPT Việt Nam có

thể phát huy những mặt được và cải thiện những mặt còn yếu kém để thu hút, giữ

chân khách hàng nhằm làm cho hoạt động TDXK ngày càng được mở rộng

2.3.4.2. Thống kê mô tả mẩu khảo sát cán bộ: Chọn mẫu thuận tiện là 151cán bộ đang làm việc có liên quan đến lĩnh vực

TDXK trong hệ thống NHPT Việt Nam như lãnh đạo Chi nhánh, Lãnh đạo phòng,

CBTD, cán bộ thẩm định, cán bộ kiểm tra. Theo bảng 2.18 cho thấy trong số 151 số

người tham gia khảo sát có 79 người là nam chiếm 52,3 % và 72 người là nữ chiếm

47,7%. Do đặc thù của lĩnh vực khảo sát nên vị trí trả lời khảo sát nhiều nhất là

CBTD với 57 người và ít nhất là cán bộ kiểm tra chỉ có 12 người.

Bảng 2.18: Giới tính và vị trí công tác Vị trí công tác % Tổng cộng CBTD CB thẩm

Giới tính Nam Nữ

Lãnh đạo Chi nhánh 6 7 13 Lãnh đạo phòng 19 24 43 23 34 57 Tổng cộng CB kiểm tra 11 1 12 79 72 151 52,3 47,7 100 đinh 20 6 26

Những người làm việc liên quan đến lĩnh vực xuất khẩu tại NHPT Việt Nam

thường là những người có kinh nghiệm. Theo khảo sát có 101 người làm việc từ 5

năm trở lên chiếm 66,9% tổng mẫu. Ngược lại chỉ có 2 người chiếm tỷ lệ 1,3% tổng

mẫu là có thời gian làm việc dưới 1 năm. Với lực lượng trẻ ít như vậy thì tính năng

động trong đội ngũ Cán bộ thấp là điều hiển nhiên.

Hình 2.2:Thời gian công tác

Trong nhóm 1 về Khả năng cung ứng cho hoạt động TDXK những cán bộ

được khảo sát cho rằng yếu tố “vốn điều lệ đáp ứng nhu cầu hoạt động” có ảnh

hưởng thấp nhất so với 3 yếu tố còn lại. Bên cạnh đó, ý kiến hoàn toàn đồng ý của

họ lặp lại nhiều lần ở yếu tố “công nghệ đảm bảo các giao dịch TDXK được thực

hiện nhanh chóng và thuận lợi” và yếu tố “hệ thống thanh toán liên ngân hàng đáp

ứng nhu cầu thanh toán” cho thấy họ rất quan tâm đến vấn đề giao dịch và hệ thống

thanh toán.

Bảng 2.19. Khả năng cung ứng cho hoạt động TDXK

Vốn điều lệ Hệ thống công nghệ hiện đại

Công nghệ thanh toán nhanh chóng, thuận lợi Hệ thống thanh toán liên ngân hàng

N Valid Missing

Mean Mode Std. Deviation Minimum Maximum 151 0 3.91 4 .715 1 5 151 0 4.13 5 .961 1 5 151 0 4.37 5 .884 1 5 151 0 3.75 4 .516 2 5

Nhóm 2 về trình độ nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp của nhân viên ngân

hàng NHPT Việt Nam. Những cán bộ được khảo sát đã cho rằng ý thức trách nhiệm

và đạo đức nghề nghiệp ảnh hưởng mạnh với mức độ đồng ý trung bình là > 4 và

nhiều cán bộ hoàn toàn đồng ý với ý kiến này (mode= 5). Yếu tố cán bộ được huấn

luyện, có kiến thức chuyên môn cũng được những người khảo sát đồng ý (mode= 4)

Bảng 2.20: Trình độ nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp của nhân viên Đạo đức nghề nghiệp của nhân viên

CB được huấn luyện chuyên nghiệp Ý thức trách nhiệm của nhân viên

N Valid Missing

Mean Mode Std. Deviation Minimum Maximum 151 0 3.94 4 .506 2 5 151 0 4.24 5 .763 3 5 151 0 4.60 5 .634 3 5

Hình 2.3: Cán bộ được huấn luyện chuyên nghiệp Về yếu tố TDXK có chính sách ưu đãi. Theo như kết quả khảo sát tại bảng

2.21, mean =4.14 có nghĩa là số đông các cán bộ khảo sát đều đồng ý sự ảnh hưởng

của yếu tố này. Thật vậy, có 107/151 người được khảo sát đồng ý hoặc hoàn toàn

đồng ý chiếm tỷ lệ là 70,9%. Tuy nhiên với độ lệch chuẩn khá cao là 0.857 cho

thấy vẫn có hai luồng quan điểm khác nhau tuy không rõ ràng.

Bảng 2.21: Chính sách tài sản

Mức độ đồng ý

%

Tần suất

151

0 Không đồng ý

1 43 41

0.7 28.5 27.2

Valid Missing

4.14 Bình thường 5 Đồng ý

43.7

N Mean Mode Std. Deviation

0.857 Hoàn toàn đồng ý

151

100

Minimum Maximum

2 Tổng cộng 5

Nhóm 4 về môi trường kinh tế như Điều kiện kinh tế vĩ mô ổn định thúc đẩy

xuất khẩu phát triển và Thị trường xuất khẩu thuận lợi, có hỗ trợ từ các cơ quan

chức năng của Nhà nước và cơ quan xúc tiến thương mại đều được đánh giá là có

đồng ý với sự ảnh hưởng của nhóm tới hoạt động TDXK ( Mean= 3.99).

Bảng 2.22: Môi trường kinh tế

Kinh tế vĩ Thị truờng XK

thuận lợi mô ổn định

Mean 3.99 3.99

Mode 4 4

Std. Deviation .643 .600

Minimum 3 3

Maximum 5 5

Nhóm 5 là các yếu tố thuộc về Năng lực của DN như ngành nghề kinh doanh

phù hợp với đối tượng được vay vốn TDXK tại NHPT Việt Nam theo quy định và

tình hình tài chính của DN ổn định, có đủ khả năng trả nợ được cho là gần như ảnh

hưởng hoàn toàn đến hoạt động TDXK (mean =4.4 và 4.5) và tổng số phiếu trả lời

hoàn toàn đồng ý lần lượt là 58,9% và 47,7 %.(Bảng 2.23)

Statistics

Bảng 2.23:Năng lực của DN Tài chính DN ổn định

Ngành nghề kinh doanh phù hợp

4.4 5 0.634 2 5

4.56 5 0.561 3 5

Mean Mode Std. Deviation Minimum Maximum

Mức độ đồng ý

%

Tần suất

Tần suất 1

Không đồng ý

% 0.7

9 69 72 151

5 57 89 151

Bình thường Đồng ý Hoàn toàn đồng ý Tổng cộng

6.0 45.7 47.7 100

3.3 37.7 58.9 100

Nhóm thứ 6 trong đó yếu tố Sản phẩm TDXK đa dạng đáp ứng nhu cầu của

khách hàng có mức độ đồng ý và hoàn toàn đồng ý chưa đạt 50%, độ lệch chuẩn

tương đối cao là 1.139 và mean <4 cho thấy yếu tố này ít ảnh hưởng tới hoạt động

TDXK. Bên cạnh đó yếu tố "xây dựng quy trình tín dụng hợp lý" dù có được đánh

giá cao hơn với 62,9% phiếu đồng ý và hoàn toàn đồng ý nhưng độ lệch chuẩn vẫn

cao và Mean <4( Bảng 2.24).

Bảng 2.24:Quy trình TDXK hợp lý và sản phẩm TDXK đa dạng

Statistics

Sản phẩm TDXK đa dạng

Quy trình tín dụng hợp lý

Mean Mode Std. Deviation Minimum Maximum

3.42 3 1.139 1 5

3.87 4 0.846 1 5

Mức độ đồng ý

Tần suất

%

Tần suất

%

Hoàn toàn không đồng ý Không đồng ý

1 37

0.7 24.5

1 2

0.7 1.3

Bình thường

33.1

35.1

Đồng ý Hoàn toàn đồng ý

24 39

15.9 25.8

55 40

36.4 26.5

Tổng cộng

151

100

151

100

Yếu tố cuối cùng là tình hình chính trị ổn định, môi trường pháp lý thuận lợi

tạo điều kiện cho các DN phát triển SXKD cũng được đánh giá là khá ảnh hưởng

đến hoạt động TDXK tại NHPT Việt Nam với số phiếu đồng ý và hoàn toàn đồng ý

là 103 phiếu chiếm 68,2 % tổng mẫu

Bảng 2.25: Môi trường chính trị, pháp lý

%

Mức độ đồng ý

Mean Mode Std. Deviation

Tần suất 48 65

31.8 43

Bình thường Đồng ý

3.93 4 0.754

Minimum

Hoàn toàn đồng ý

25.2

Maximum

151

100

Tổng cộng

Hình 2.4: Môi trường chính trị, pháp lý 2.3.5. Kết quả nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động TD tài trợ

XK tại NHPT Việt Nam

Qua phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động TDXK tại NHPT Việt

Nam qua các câu hỏi khảo sát cho thấy: dựa trên lý thuyết đã được xây dựng,

nghiên cứu đã thiết kế và kiểm định thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động

TDXK tại NHPT Việt Nam. Kết quả phân tích nhân tố khám phá (EFA) trích thành

7 nhân tố, sau khi loại các biến có trọng số nhỏ hơn 0,5 còn lại 15 biến quan sát.

Các giá trị Eigenvalues đều lớn hơn 1 và độ biến thiên được giải thích tích luỹ là

68,198% biến thiên của các biến quan sát. Kết quả phân tích Cronbach Alpha cho

thấy 7 nhân tố đều có ý nghĩa thống kê do có hệ số Cronbach alpha lớn hơn 0,6.

Theo lý thuyết về độ tin cậy, những hệ số Cronbach alpha đủ lớn, thang đo có thể

chấp nhận để kiểm định cho các mô hình lý thuyết ở các nghiên cứu tiếp theo.

Hạn chế của nghiên cứu này thuộc về mẫu nghiên cứu, do các mẫu được chọn

theo phương pháp thuận tiện, dữ liệu thu thập được có thể bị ảnh hưởng một phần

bởi mẫu chưa mang ý nghĩa tổng quát cao. Bên cạnh đó, nghiên cứu này chỉ mới

đánh giá được các yếu tố định tính ảnh hưởng mức độ như thế nào đến hoạt động

TDXK tại NHPT mà chưa xây dựng được mô hình hồi quy nghiên cứu cụ thể là

những yếu tố đó ảnh hưởng đến chỉ tiêu hay yếu tố cụ thể nào của hoạt động TDXK

tại NHPT.

Do tác giả chưa phát hiện được nghiên cứu có mô hình tương tự cũng như

kinh nghiệm và thời gian nghiên cứu còn hạn chế nên khó khăn cho việc thu thập số

liệu định lượng cho các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động TDXK tại NHPT để phân

tích mô hình hồi quy.

Tuy nhiên, như đã phân tích ở trên, kết quả nghiên cứu khảo sát này cũng cho

ta thấy được các yếu tố khảo sát đều có ảnh hưởng nhất định đến hoạt động TDXK

tại NHPT Việt Nam.

2.4. Đánh giá thực trạng hoạt động TD tài trợ XK tại NHPT Việt Nam

2.4.1. Những thành tựu đạt được:

Thứ nhất, NHPT thực hiện cho vay hỗ trợ xuất khẩu phù hợp với chủ trương

của Chính phủ về khuyến khích xuất khẩu trong từng thời kỳ. VDB tích cực cho vay

TDXK theo nguyên tắc không vi phạm các quy định WTO. Trong 7 năm qua VDB

đã giải ngân gần 130 nghìn tỷ đồng vốn TDXK giúp các DN Việt Nam giảm chi phí

đầu vào, tăng khả năng cạnh tranh, nắm bắt thời cơ mở rộng và đẩy mạnh xuất khẩu

hàng hóa Việt nam trên thị trường thế giới, giữ vững thị trường truyền thống, khai

thác các thị trường mới. NHPT góp phần quan trọng trong việc tăng thêm nguồn

vốn cho các DN xuất khẩu có mặt hàng xuất khẩu cần khuyến khích từ đó góp phần

tăng nhanh kim ngạch xuất khẩu của cả nước, duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế cao

và từng bước đưa nền kinh tế hội nhập với kinh tế khu vực và thế giới

Thứ hai, TDXK đóng góp trong việc thực hiện chủ trương, chính sách, quan

điểm, ý tưởng, tư duy kinh tế của lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Tuy quy mô hoạt động

và quy mô đầu tư vốn của VDB chưa tương xứng với nhu cầu vốn của nền kinh tế

nhưng VDB duy trì chính sách TDXK trong thời gian qua đã góp phần tháo gỡ khó

khăn cho các DN sản xuất các mặt hàng xuất khẩu theo mục tiêu, định hướng của

Chính phủ với chủ trương bình đẳng giữa các thành phần kinh tế, không phân biệt

DN nhà nước và DN tư nhân.

Thứ ba, NHPT Việt Nam ban hành hệ thống văn bản pháp lý đối với TDXK

tương đối đầy đủ, phù hợp với cơ chế chính sách. Các Quy chế, quy trình văn bản

hướng dẫn để triển khai thực hiện nhiệm vụ TDXK của Nhà nước được áp dụng

thống nhất trong toàn hệ thống NHPT như: Quy chế quản lý vốn TDXK của Nhà

nước, hướng dẫn nghiệp vụ cho vay đối với nhà xuất khẩu Việt Nam, quy chế bảo

đảm tiền vay, quy chế xử lý rủi ro, sổ tay nghiệp vụ TDXK...Mặc dù chưa hoàn thiện

hoàn toàn nhưng các văn bản này hướng dẫn tương đối đầy đủ, cụ thể về quy trình, thủ

tục xét duyệt cho vay, kiểm tra, giám sát toàn bộ quá trình vay vốn và trả nợ của đơn vị

xuất khẩu.

2.4.2. Những hạn chế

2.4.2.1 Cơ chế chính sách TDXK chưa phù hợp

Một là, đối tượng được hưởng ưu đãi về TDXK hạn chế .Như chúng ta đã biết,

thị trường xuất khẩu có rất nhiều loại hàng hóa khác nhau và rất đa dạng trong khi

đó chỉ có những nhóm mặt hàng nào thuộc đối tượng hưởng TDXK thì mới tiếp cận

vay vốn TDXK tại NHPT Việt Nam, do đó không thể đáp ứng hết tất cả các nhu cầu

đa dạng của khách hàng.

Hai là, hình thức TDXK còn đơn điệu. Theo Nghị định 151/2006/NĐ-CP thì

các hình thức TDXK gồm: cho vay nhà xuất khẩu, cho vay nhà nhập khẩu, bảo lãnh

TDXK, bảo lãnh dự thầu và bảo lãnh thực hiện hiệp hợp đồng không có các hình

thức như: chiết khấu, bao thanh toán, bảo hiểm tín dụng xuất khẩu. Nhưng NHPT

Việt nam cũng chỉ thực hiện nghiệp vụ cho nhà xuất khẩu Việt Nam vay. Nghiệp vụ

về cho vay nhà nhập khẩu, bảo lãnh TDXK, bảo lãnh dự thầu và bảo lãnh thực hiện

hợp đồng vẫn chưa thực hiện được.

Nghị định 75/2011/NĐ-CP ngày 30/08/2011 không những không bổ sung thêm

các hình thức khác mà còn bỏ bớt các hình thức TDXK chưa được triển khai như bảo

lãnh TDXK, Bảo lãnh dự thầu và bảo lãnh thực hiện hiệp hợp đồng.

Thứ ba, NHPT Việt Nam chậm trễ trong hướng dẫn thực hiện chính sách.

Nghị định 75/2011/NĐ-CP ngày 30/08/2011 có hiệu lực ngày 20/10/2011 nhưng

Thông tư hướng dẫn thực hiện của Bộ Tài chính ban hành chậm (tháng 03/2012) và

hiện nay NHPT vẫn chưa ban hành Quy chế quản lý vốn tín dụng xuất khẩu của

Nhà nước mới theo Nghị định này. Việc chậm trể này đã gây khó khăn cho hệ thống

NHPT trong triển khai thực hiện nhiệm vụ TDXK theo Nghị định mới.

2.4.2.2. Hoạt động TDXK còn hạn chế

- Thủ tục vay vốn tại NHPT còn gây khó khăn cho DN

Thời gian xem xét cho vay dài và chủ yếu cho vay từng lần theo từng HĐXK

nên có những thủ tục trùng lặp đôi khi làm lỡ cơ hội kinh doanh của khách hàng.

Trong khi đó, việc xem xét cho vay theo hạn mức rất hạn chế.

- Chất lượng thẩm định còn thấp: Thẩm định hồ sơ vay vốn, cán bộ tín dụng

phần lớn dựa vào các thông tin và các báo cáo tài chính do khách hàng cung cấp dẫn

đến đánh giá sai lệch và quyết định cho vay không chính xác.

Công tác tổ chức thu thập thông tin về thị trường, DN trong hệ thống NHPT

chưa thực sự hiệu quả, do các kênh thông tin chưa được xây dựng hoàn chỉnh. Do

đó, ảnh hưởng rất lớn đến công tác thẩm định và xét duyệt cho vay của NHPT và

tiềm ẩn nhiều rủi ro.

- Công tác kiểm tra giám sát tình hình sử sụng vốn vay chưa chặt chẽ

Việc theo dõi giám sát tiền vay, đối chiếu số liệu, hồ sơ, căn cứ chứng từ giải

ngân chưa chặt chẽ, giám sát tình hình sử dụng vốn vay chưa được tiến hành thường

xuyên và đầy đủ. NHPT chưa kiểm soát được quá trình lập và xuất trình chứng từ

cũng như thời điểm tiền thanh toán từ nước ngoài về tài khoản của nhà xuất khẩu

nên không nắm được luồng chu chuyển vốn vay dẫn đến việc không thu nợ kịp thời

và một số nhà xuất khẩu sử dụng vốn sai mục đích.

- Công tác kiểm soát nội bộ chưa hiệu quả

Cơ chế kiểm soát của NHPT hiện nay chưa làm tốt chức năng ngăn chặn và

giám sát mới chỉ chú trọng đến công tác kiểm tra kiểm soát xử lý, bảo vệ vốn. Chất

lượng tự kiểm tra, kiểm soát chưa cao dẫn đến còn nhiều tồn tại chưa được phát

hiện chấn chỉnh kịp thời. Tổ chức bộ máy làm công tác kiểm tra trong hệ thống vẫn

còn mỏng, chưa có tính chuyên nghiệp, chưa được đào tạo chuyên sâu về lĩnh vực

kiểm tra, kiểm soát nội bộ.

Công tác tự kiểm tra ở Chi nhánh không đạt hiệu quả vì không đảm bảo được

tính trung thực của cán bộ chuyên quản, công tác phúc tra cũng không còn khách

quan khi báo cáo phúc tra phải thông qua Giám đốc trước khi gửi về Hội sở chính.

- Chất lượng phục vụ và sự chuyên nghiệp của CBVC chưa cao

Số lượng, năng lực và trình độ cán bộ, đặc biệt là các bộ phận nghiệp vụ hỗ trợ

cho hoạt động TDXK đang thiếu và còn hạn chế. Hoạt động TDXK rất cần những

người có trình độ chuyên môn về nghiệp vụ ngoại thương, nghiệp vụ tín dụng

nhưng trong hệ thống NHPT rất ít cán bộ được đào tạo từ các ngành ngân hàng,

ngoại thương.

Bên cạnh đó, Cán bộ NHPT có quen theo cách quản lý hành chính, kinh

nghiệm, lối mòn tư duy nên khi chuyển sang Ngân hàng Phát triển có phần hạn chế

trong việc tiếp cận cung cách hoạt động chuyên nghiệp của hệ thống ngân hàng.

Điều này hoàn toàn không phù hợp với yêu cầu trong tình hình hội nhập như hiện

nay khi mà sự ưu đãi về lãi suất mất dần, lãi suất cho vay tiệm cận với lãi suất thị

trường thì vấn đề quan tâm của khách hàng là chất lượng phục vụ và sự chuyên

ngiệp của ngân hàng.

2.4.3. Nguyên nhân:

Mặc dù toàn hệ thống NHPT Việt Nam có quyết tâm cao, nổ lực lớn nhưng

kết quả đạt được còn hạn chế chưa được như mong muốn do những nguyên nhân

chủ yếu sau đây:

2.4.3.1. Nguyên nhân vĩ mô:

- Nguồn vốn hoạt động tại NHPT chưa được Ngân sách Nhà nước bổ sung đầy

đủ nên nguồn vốn để sử dụng cho hoạt động TDXK không được đảm bảo.

- NHPT chậm được phép thực hiện thanh toán trực tiếp và thanh toán quốc tế.

Hiện nay, các Chi nhánh NHPT Việt Nam vẫn chưa được phép thực hiện thanh toán

trực tiếp cho khách hàng, việc phát tiền vay và thu hồi nợ đều được hiện thông qua

các NHTM cũng gây một số khó khăn cho khách hàng như mất nhiều thời gian và

thủ tục giấy tờ hơn. Các Chi nhánh NHPT thực hiện trực tiếp nghiệp vụ cho vay

TDXK nhưng vẫn chưa được triển khai nghiệp vụ thanh toán quốc tế nên khó khăn

trong việc phục vụ khách hàng, kiểm soát luồng tiền thanh toán và thu hồi nợ vay,

mặc dù trước đó NHPT đã triển khai phối hợp với các NHTM về vấn đề cung cấp

dịch vụ thanh toán và theo dõi tiền về từ hợp đồng xuất khẩu cho NHPT để thu nợ

kịp thời đầy đủ.

- Cơ chế cho vay, sản phẩm và dịch vụ còn đơn điệu, tính tiện ích chưa cao

nên chưa thực sự hấp dẫn khách hàng ví như lãi suất có giai đoạn cao hơn một số

NHTM.

- Môi trường pháp lý với hệ thống luật pháp lỏng lẻo, chồng chéo tạo cơ hội

cho DN lách luật, gây tổn hại đến vốn của Nhà nước.

2.4.3.2. Nguyên nhân về phía NHPT Việt Nam:

- Công tác xây dựng, hoàn thiện cơ chế chính sách, qui trình nghiệp vụ còn

chậm

- Không như NHTM là huấn luyện chuyên nghiệp đội ngũ cán bộ trong việc

thu hút khách hàng ngay từ khi mới được tiếp nhận thông qua việc giao chỉ tiêu cụ

thể đến từng cá nhân và thu nhập sẽ điều tiết từ kết quả đạt được, NHPT Việt Nam

ngay từ khi mới thành lập đã có tư tưởng ỷ lại vào cơ chế bao cấp của Nhà nước

như tiền thân trước đây là với lãi suất thấp và tài sản bảo đảm ít thì khách hàng sẽ

“tự tìm đến”. Vì thế, hoạt động TDXK tại NHPT ngày càng thu hẹp. Bên cạnh đó,

cán bộ thực hiện nhiệm vụ TDXK ở một số Chi nhánh còn thiếu, cơ chế đãi ngộ

chưa thỏa đáng, thưởng phạt chưa thật nghiêm minh nên bản thân các CBVC chưa

thật sự chủ động trong việc tìm kiếm cũng như giữ chân khách hàng .

- Còn nhiều yếu kém trong việc tiếp nhận, định giá, quản lý tài sản bảo đảm

tiền vay nên rủi ro cao. Thêm vào đó, sự thận trọng quá mức sau thanh tra, kiểm tra

với tư tưởng "ít làm, ít sai sót" nên không mạnh dạn quyết định cho vay.

- Hệ thống kiểm tra nội bộ hoạt động chưa có hiệu quả. Cán bộ kiểm tra chưa

được tăng cường và đào tạo bài bản độc lập mà chủ yếu được rút ra từ các cán bộ

nghiệp vụ. Do đó, vẫn còn xuất hiện sự bao che giữa các cán bộ.

- Chưa phối hợp tốt với các NHTM để giám sát được luồng tiền của khách

hàng và thu nợ kịp thời.

- Thời gian qua, công tác quảng bá hình ảnh, vị thế và vai trò của NHPT trong

việc thúc đẩy, hỗ trợ các DN xuất khẩu Việt Nam chưa được quan tâm đúng mức.

Do đó, khách hàng ít biết đến cũng như còn nhầm lẫn với các NHTM khác khi được

giới thiệu. Hầu hết các DN xuất khẩu tự tìm đến NHPT do tính hấp dẫn của lãi suất

ưu đãi. Trong điều kiện hiện nay, khi mà các ưu đãi về mặt lãi suất dần mất đi và

thay vào đó là ưu đãi về chất lượng phục vụ thì công tác quảng bá trở nên đặc biệt

quan trọng, nếu không được quan tâm đúng mức các DN sẽ không tìm đến NHPT,

theo đó chính sách TDXK của nhà nước cũng chưa đến với nhiều DN.

2.4.3.3. Nguyên nhân về phía DN xuất khẩu

- Thông tin về DN không đầy đủ và chính xác:

Hệ thống sổ sách kế toán của DN Việt Nam còn thiếu minh bạch, rõ ràng.

Nguồn số liệu thông tin từ các báo cáo tài chính (bảng tổng kết tài sản, báo cáo kết

quả kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ ...) không đủ độ chính xác, tin cậy để

phân tích và đánh giá. Các thông tin từ cơ quan quản lý Nhà nước như thuế, thống

kê, vật giá ... khó tiếp cận. Mặc dù, hiện nay NHPT quy định bắt buộc các báo cáo

tài chính đều phải được kiểm toán nhưng vẫn có tình trạng DN có mối quan hệ với

nhân viên kiểm toán nên số liệu không chính xác và sơ sài.

- Năng lực cạnh tranh còn thấp:

Năng lực sản xuất, trình độ công nghệ của các DN Việt Nam còn hạn chế, mẫu

mã hàng hóa xuất khẩu không đa dạng, chất lượng không ổn định, khi có những đơn

hàng lớn thì tiến độ sản xuất và giao hàng không đáp ứng kịp. Khả năng cạnh tranh

của các DN Việt Nam còn thấp, khả năng tiếp thị, tìm kiếm đối tác còn nhiều hạn

chế. Khi ký HĐXK thì thường thiếu thông tin, bị ép giá hoặc xuất khẩu qua đối tác

trung gian nên giá bán thường không cao. Một số DN xuất khẩu Việt Nam thiếu am

hiểu về thị trường, luật pháp và tập quán thương mại quốc tế, hoặc do yếu thế trong

kinh doanh quốc tế nên đôi khi phải ký những hợp đồng với những điều khoản và

điều kiện bất lợi về phía mình, đặc biệt là về thương thức thanh toán.

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 Chương 2 tác giả giới thiệu đôi nét về NHPT Việt Nam và thực trạng hoạt

động TDXK tại NHPT Việt Nam trong những năm qua từ đó nêu ra những thành

tựu đạt được đồng thời đưa ra những nguyên nhân dẫn đến những hạn chế trong

hoạt động TDXK. Thông qua 2 bảng khảo sát 43 khách hàng và 151 cán bộ phân

tích các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động TDXK của NHPT Việt Nam và nêu ra

những kết quả đạt được cũng như hạn chế của việc phân tích này.

CHƯƠNG 3

GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG

TÍN DỤNG XUẤT KHẨU TẠI NGÂN HÀNG PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

3.1. Định hướng hoạt động TDXK tại NHPT Việt Nam

3.1.1. Chiến lược phát triển xuất khẩu của Việt Nam từ năm 2011 đến

năm 2020, định hướng đến năm 2030:

Tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đến năm 2020 tăng gấp trên 3 lần năm

2010, bình quân đầu người đạt trên 2.000 USD, cán cân thương mại được cân bằng.

Đó là mục tiêu tổng quát của Chiến lược xuất nhập khẩu hàng hóa thời kỳ 2011 -

2020, định hướng đến năm 2030 vừa được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định số

2471/QĐ-TTg, ngày 28/12/2011.

Chiến lược đã đề ra 3 nhóm mục tiêu cụ thể, gồm:

Một là, phấn đấu tốc độ tăng trưởng xuất khẩu hàng hóa bình quân 11 -

12%/năm trong thời kỳ 2011 - 2020, trong đó giai đoạn 2011 - 2015 tăng trưởng

bình quân 12%/năm; giai đoạn 2016 - 2020 tăng trưởng bình quân 11%/năm. Duy

trì tốc độ tăng trưởng khoảng 10% thời kỳ 2021-2030.

Hai là, phấn đấu tốc độ tăng trưởng nhập khẩu thấp hơn tăng trưởng xuất

khẩu; tốc độ tăng trưởng nhập khẩu hàng hóa bình quân 10 - 11%/năm trong thời kỳ

2011 - 2020, trong đó giai đoạn 2011 - 2015 tăng trưởng bình quân dưới 11%/năm;

giai đoạn 2016 - 2020 tăng trưởng bình quân dưới 10%/năm.

Ba là, phấn đấu giảm dần thâm hụt thương mại, kiểm soát nhập siêu ở mức

dưới 10% kim ngạch xuất khẩu vào năm 2015 và tiến tới cân bằng cán cân thương

mại vào năm 2020; thặng dư thương mại thời kỳ 2021 - 2030.

3.1.2. Mục tiêu và định hướng phát triển TDXK tại NHPT Việt Nam đến

năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030.

Ngày 28/2/2013, Chính phủ đã ký Quyết định số 369/QĐ- TTg về việc phê

duyệt Chiến lược phát triển của NHPT Việt Nam đến năm 2020 và tầm nhìn đến

năm 2030. Theo đó, mục tiêu tổng quát là tiếp tục củng cố và phát triển Ngân hàng

Phát triển Việt Nam là ngân hàng chính sách của Chính phủ hoạt động không vì

mục tiêu lợi nhuận theo hướng bền vững, hiệu quả, đảm bảo đủ năng lực để thực

hiện chính sách tín dụng đầu tư, tín dụng xuất khẩu của Nhà nước và các nhiệm vụ

khác do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao, góp phần thực hiện chiến lược và kế

hoạch phát triển kinh tế xã hội của đất nước trong từng thời kỳ.

Trong đó nêu rõ mục tiêu phát triển NHPT cũng như hoạt động TDXK như

Thứ nhất, tốc độ tăng trưởng TDXK giai đoạn 2013 - 2020 bình quân khoảng

10%/năm. Giai đoạn sau năm 2020, tốc độ tăng trưởng TDXK được xác định phù

hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

Thứ hai, xác định cơ cấu giữa vốn chủ sở hữu và vốn huy động của Ngân

hàng, có lộ trình tăng vốn chủ sở hữu nhằm đạt tỷ lệ vốn chủ sở hữu so với tổng dư

nợ cho vay tín dụng đầu tư, tín dụng xuất khẩu của Ngân hàng Phát triển Việt Nam

cho phù hợp với từng giai đoạn.

Thứ ba, nâng cao chất lượng tín dụng đặc biệt là công tác thẩm định, giải

ngân, quản lý thu hồi nợ; xây dựng cơ chế phân loại nợ xấu phù hợp với tính chất

hoạt động của Ngân hàng Phát triển Việt Nam; xây dựng cơ chế trích lập dự phòng

rủi ro và các biện pháp xử lý nợ xấu cho vay các chương trình; tích cực thu hồi nợ

và xử lý rủi ro nhằm mục tiêu giảm tỷ lệ nợ xấu tổng thể dưới 7% vào năm 2015, từ

4% - 5% vào năm 2020; tỷ lệ nợ xấu trong giai đoạn 2020 - 2030 ở mức dưới 3%.

Thứ tư, tiêu chuẩn hóa quy trình nghiệp vụ nhằm đáp ứng yêu cầu thực thi

chính sách hỗ trợ phát triển theo chủ trương của Đảng và Nhà nước, chương trình

mục tiêu của Chính phủ; đa dạng hóa các dịch vụ ngân hàng nhằm phục vụ ngày

một tốt hơn chính sách tín dụng xuất khẩu của Nhà nước và từng bước giảm cấp bù

của ngân sách nhà nước tiến tới tự chủ về tài chính.

Thứ năm, hoàn thiện mô hình quản trị và tổ chức bộ máy phù hợp với tính

chất, đặc thù của ngân hàng chính sách; từng bước chuẩn hóa và chuyên nghiệp đội

ngũ cán bộ phát huy hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống kiểm tra, kiểm soát

và phân tích, cảnh báo rủi ro, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt

động ngân hàng.

Bên cạnh đó, Nghị định cũng định hướng hoạt động TDXK tại NHPT Việt

Nam cho từng giai đoạn tiếp theo như sau:

* Về đối tượng phục vụ:

- Hoạt động tín dụng xuất khẩu được tập trung vào những ngành hàng quan

trọng đem lại giá trị xuất khẩu cao, cần có sự hỗ trợ của Nhà nước đồng thời đảm

bảo thực hiện các cam kết quốc tế.

- Nghiên cứu cho phép thực hiện nghiệp vụ cho vay thoả thuận tự bù đắp chi

phí đối với các đối tượng đang có quan hệ vay vốn tại Ngân hàng Phát triển Việt

Nam nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và tạo điều kiện cho Ngân hàng Phát

triển Việt Nam từng bước đảm bảo cân đối tự chủ tài chính, hạn chế cấp bù ngân

sách nhà nước. Việc cho vay thoả thuận phải đảm bảo nguyên tắc cân đối được

nguồn vốn huy động để cho vay và không ảnh hưởng tới việc thực hiện nhiệm vụ

TDXK của Nhà nước được giao hàng năm và đảm bảo có hiệu quả, thu hồi được

vốn.

* Về chỉ tiêu an toàn tài chính

- Xác định quan hệ giữa vốn chủ sở hữu so với tổng dư nợ cho vay tín dụng

đầu tư, tín dụng xuất khẩu của Nhà nước. Trên cơ sở đó xây dựng lộ trình tăng vốn

điều lệ của ngân hàng phù hợp (dự kiến đến năm 2020 đạt 10% tổng dư nợ tín dụng

đầu tư, tín dụng xuất khẩu của Nhà nước tương đương mức 20.000 tỷ đồng vào năm

2015 và 30.000 tỷ đồng vào năm 2020).

- Thực hiện cơ chế lãi suất cho vay TDXK theo nguyên tắc phi lợi nhuận song

phải đảm bảo bù đủ chi phí về vốn, chi phí hoạt động và tăng dự phòng rủi ro trong

hoạt động tín dụng của Ngân hàng Phát triển Việt Nam.

- Áp dụng cơ chế phân loại nợ phù hợp với đặc thù hoạt động của Ngân hàng

Phát triển Việt Nam, trong đó nghiên cứu loại trừ các khoản nợ mang tính chất

Chính phủ hoặc được Chính phủ bảo lãnh; tăng trích lập dự phòng rủi ro tín dụng và

áp dụng cơ chế xử lý rủi ro phù hợp với đặc thù hoạt động theo đó nghiên cứu để

ban hành quy chế xử lý rủi ro theo hướng tăng cường phân cấp cho Ngân hàng Phát

triển Việt Nam được xử lý rủi ro theo quy định của pháp luật.

- Nghiên cứu để quy định và áp dụng các chỉ tiêu an toàn tài chính theo mô

hình các tổ chức tín dụng, đảm bảo nguyên tắc theo thông lệ quốc tế.

* Về công tác quản trị ngân hàng

- Nghiên cứu xây dựng luật riêng áp dụng cho các ngân hàng chính sách trong

đó có Ngân hàng Phát triển Việt Nam; trước mắt, Ngân hàng Phát triển Việt Nam

thực hiện theo cả 02 Luật ngân sách nhà nước và Luật các tổ chức tín dụng:

- Hoàn thiện các chức năng, nhiệm vụ của Ngân hàng Phát triển Việt Nam

trong đó bao gồm cả các chức năng về thanh toán quốc tế, tham gia thị trường mở,

thị trường liên ngân hàng …phù hợp với quy định của pháp luật và tính chất đặc

điểm hoạt động của Ngân hàng Phát triển Việt Nam.

- Xây dựng hệ thống kiểm tra, giám sát của các Bộ, ngành phù hợp với mô

hình, hoạt động đặc thù của Ngân hàng Phát triển Việt Nam theo đó: Bộ Tài chính

thực hiện kiểm tra, giám sát, quản lý nhà nước về tài chính; Ngân hàng Nhà nước

Việt Nam thực hiện chức năng quản lý giám sát về tín dụng và thanh toán; Bộ Kế

hoạch và Đầu tư thực hiện chức năng quản lý giảm sát về đầu tư phát triển; Bộ Lao

động - Thương binh và Xã hội thực hiện chức năng Quản lý nhà nước về tiền lương

và lao động.

* Tái cơ cấu lại hoạt động ngân hàng:

- Giai đoạn 1 (từ năm 2013 đến năm 2015):

+ Rà soát lại danh mục ngành hàng thuộc đối tượng TDXK của Nhà nước, xác

định mức tăng trưởng tín dụng hợp lý trên cơ sở đó cơ cấu lại nguồn vốn vay.

+ Xác định tỷ lệ giữa vốn chủ sở hữu so với tổng dư nợ cho vay tín dụng đầu

tư, tín dụng xuất khẩu của Nhà nước đảm bảo đến 2015 đạt 10% và có lộ trình tăng

vốn chủ sở hữu cho Ngân hàng.

+ Đánh giá lại nợ xấu, ban hành quy định phân loại nợ phù hợp với đặc thù

của ngân hàng, giải quyết dứt điểm nợ xấu bàn giao từ Quỹ Hỗ trợ phát triển và các

tổ chức tiền thân, phấn đấu giảm nợ xấu xuống 7% tổng dư nợ cuối năm 2015.

+ Tổ chức lại bộ máy các chi nhánh và Sở giao dịch cho phù hợp với định

hướng về phạm vi, quy mô hoạt động theo hướng hình thành các chi nhánh khu vực,

theo đó đến cuối năm 2015 toàn hệ thống còn khoảng 45 chi nhánh.

- Giai đoạn 2 (từ năm 2016 đến năm 2020):

+ Xác định danh mục tín dụng xuất khẩu của Nhà nước áp dụng cho giai đoạn

2016 - 2020, trên cơ sở đó tập trung nguồn lực cho danh mục này.

+ Xác định tỷ lệ an toàn vốn năm 2020 đạt 10%, vốn chủ sở hữu đạt 30.000 tỷ

đồng vào năm 2020, nợ xấu phấn đấu ở mức 4%-5% vào năm 2020.

+ Cải thiện cân đối thu chi, tài chính giảm cấp bù của ngân sách nhà nước, tiến

tới đảm bảo tự chủ tài chính trong hoạt động từ năm 2020.

+ Hiện đại hóa công nghệ ngân hàng theo tiêu chí an toàn tài chính như các

ngân hàng theo lộ trình tái cơ cấu hệ thống Ngân hàng Phát triển Việt Nam.

- Giai đoạn 3 (sau năm 2020):

+ Hiện đại hóa hoạt động ngân hàng thực hiện chính sách tín dụng ưu đãi

trong nước và từng bước mở rộng ra các nước trong khu vực.

+ Áp dụng các chỉ tiêu an toàn tài chính, quản trị rủi ro theo chuẩn mực quốc

tế, đảm bảo tỷ lệ nợ xấu dưới 3%.

3.2. Một số kiến nghị và giải pháp đề xuất đối với hoạt động TDXK tại

NHPT Việt Nam:

3.2.1. Giải pháp đối với Ngân hàng Phát triển Việt Nam:

3.2.1.1.Hoàn thiện nghiệp vụ cho vay nhà xuất khẩu tại NHPT Việt Nam

Một là, chủ động đề xuất với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan về việc sửa

đổi, hoàn thiện cơ chế chính sách liên quan đến hoạt động của NHPT, trước hết là nội

dung vướng mắc khi thực hiện Nghị định 75/2011/NĐ-CP ngày 30/8/2011. Bên cạnh

đó, NHPT cần sớm hoàn thiện và ban hành các Quy chế, quy trình nghiệp vụ mới đảm

bảo tính đồng bộ, phù hợp với các quy định của Nhà nước để dễ dàng trong tổ chức

thực hiện. Ngoài việc nghiên cứu, điều chỉnh tạo nên sự đồng bộ và quy về một đầu

mối trong việc xử lý công việc của nội ngành để giảm bớt thời gian thẩm định,

NHPT cần xoá bỏ về cơ bản các thủ tục hành chính mang tính " tiểu tiết", rờm rà,

gây phiền hà cho DN qua đó hoàn thiện các thủ tục hành chính mới theo hướng

công khai, đơn giản và thuận tiện.

Hai là, nâng cao chất lượng tín dụng đặc biệt là công tác thẩm định, giải ngân,

quản lý thu hồi nợ; xây dựng cơ chế phân loại nợ xấu phù hợp với tính chất hoạt

động của Ngân hàng Phát triển Việt Nam.

Ba là, tiếp tục đẩy mạnh cho vay nhà xuất khẩu trước khi giao hàng, mở rộng

hình thức cho vay sau khi giao hàng, đẩy mạnh hình thức cho vay theo hạn mức.

Đồng thời triển khai nghiệp vụ cho vay nhà nhập khẩu nước ngoài nhằm đa dạng

hóa các sản phẩm hỗ trợ cho khách hàng.

Bốn là, NHPT Việt Nam cần có cơ chế ưu đãi hơn về bảo đảm tiền vay và lãi

suất cho vay đối với khách hàng truyền thống, có uy tín, có tình hình tài chính tốt,

giá trị kim ngạch xuất khẩu cao; nâng cao hơn nữa vai trò là ngân hàng của Chính

phủ và là bạn đồng hành cùng DN trong các hoạt động xuất khẩu. Bên cạnh đó,

NHPT cần tăng cường mối quan hệ để tìm kiếm khách hàng mới nhưng đồng thời

phải thực sự coi trọng việc gìn giữ, củng cố niềm tin với những khách hàng hiện có

trên tinh thần" đồng cảm sẻ chia, đồng hành vượt khó", " có trước có sau".

Năm là, nghiên cứu, xây dựng cơ chế nhận biết, cảnh báo sớm và phương án

xử lý đối với từng loại hình rủi ro; xây dựng hệ thống chỉ tiêu đánh giá khả năng thu

hồi của các khoản nợ khi đến hạn, quá hạn để hoàn thiện cơ chế quản lý và xử lý nợ

bị rủi ro; xây dựng chính sách phân loại nợ, trích lập dự phòng rủi ro tín dụng phù

hợp với đặc thù hoạt động của NHPT Việt Nam.

Sáu là, khẩn trương hoàn thiện Đề án tái cấu trúc và chiến lược hoạt động

NHPT đến năm 2020, báo cáo Chính phủ để trình Thủ tướng phê duyệt. Trong đó,

cần đánh giá thực trạng về cơ chế, chính sách TDXK và mô hình hoạt động hiện

nay, nghiên cứu mô hình hoạt động của các NHPT các nước, rút ra những kinh

nghiệm phù hợp có thể vận dụng được Việt Nam, phù hợp với sự phát triển của đất

nước trong từng thời kỳ.

3.2.1.2.Hiện đại hóa trình độ công nghệ thông tin

Thứ nhất, NHPT Việt Nam cần thiết lập hệ thống quản trị thông tin tín dụng

đầy đủ, kịp thời và chính xác. Tại NHPT Việt Nam đã có trung tâm khách hàng tuy

nhiên hoạt động của trung tâm chưa thật hiệu quả. Vì vậy, cần xây dựng hệ thống

thông tin liên tục cập nhật về nhà nhập khẩu, thị trường nhập khẩu để thông qua hệ

thống này, CBTD và CBTĐ được cung cấp các thông tin về kinh tế, pháp luật, môi

trường kinh doanh xuất khẩu đồng thời giúp CBTD dễ dàng truy cập, khai thác hay

bổ sung, cập nhật các thông tin về khách hàng vay vốn.

Thứ hai, Hoàn thiện hệ thống chấm điểm và xếp hạng khách hàng tự động

theo chuẩn mực và thông lệ quốc tế.

Thứ ba, thực hiện công tác thanh toán trực tiếp với khách hàng và các ngân

hàng trên toàn quốc. Mặc dù NHPT Việt Nam đã thành lập Trung tâm thanh toán

thuộc Ban Tài chính Kế toán song cần sớm khẩn trương thực hiện công tác này

trong rộng khắp toàn hệ thống Chi nhánh Ngân hàng Phát triển Việt Nam. Thực tế,

do chưa có hệ thống thanh toán nên hoạt động TDXK trong thời gian vừa qua đã

gây sự bất tiện cho khách hàng, đồng tiền giải ngân phải đi “lòng vòng” qua nhiều

tài khoản mới đến được tay khách hàng, đồng thời công tác theo dõi, kiểm tra, giám

sát vốn vay và công tác thu hồi nợ vay của hệ thống Ngân hàng Phát triển Việt Nam

gặp nhiều khó khăn.

Thứ tư, thường xuyên cập nhật thông tin về các công nghệ mới, hiện đại có thể

lựa chọn, nghiên cứu ứng dụng hoặc xây dựng đề án hiện đại hóa công nghệ của

NHPT, đẩy nhanh tiến trình ứng dụng các công nghệ tin học hiện đại, đáp ứng yêu

cầu quản trị của NHPT và tương thích với hệ thống công nghệ của các tổ chức tín

dụng và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

3.2.1.3. Xây dựng, hoàn thiện cơ chế kiểm tra kiểm soát nội bộ

Hoạt động TDXK của NHPT Việt Nam là một loại hình có nhiều rủi ro. Vì

vậy việc bảo đảm an toàn trong hoạt động TDXK không những được NHPT Việt

Nam quan tâm mà còn nhận được sự quan tâm của các cơ quan quản lý Nhà nước.

Bên cạnh các biện pháp kiểm tra của kiểm toán Nhà nước, Bộ phận Kiểm tra nội bộ

cần phải được tăng cường và hoạt động có hiệu quả. Để thực hiện được điều này,

NHPT Việt Nam cần chú trọng những vấn đề sau:

- Hệ thống hóa và ban hành văn bản hướng dẫn thống nhất về công tác tự

kiểm tra tại các Chi nhánh, tránh việc kiểm tra chồng chéo để giảm bớt thời gia, chi

phí và tạo tâm lý ổn định cho bộ phận được kiểm tra.

- Hiện nay, tại các Chi nhánh NHPT Việt Nam các cán bộ làm công tác kiểm

tra nội bộ ít được đào tạo về các nghiệp vụ TDXK chủ yếu là cho CBTD và cán bộ

thẩm định. Do đó, các cán bộ làm công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ cần phải được

đào tạo nâng cao về ngoại ngữ, chuyên sâu về nghiệp vụ ngoại thương. Bên cạnh

NHPT Việt Nam cần lựa chọn những cán bộ có năng lực, có kinh nghiệm để bổ

sung cho hệ thống kiểm tra nội bộ.

- Mặc dù trên nguyên tắc đội ngũ cán bộ kiểm tra phải làm việc độc lập với

với các bộ phận hoạt động và đội báo cáo trực tiếp cho cấp quyền hạn cao nhất

trong tổ chức nhưng do thái độ e ngại đồng nghiệp cùng công tác nên việc báo cáo

chưa trung thực và đầy đủ. Vì vậy bên cạnh các hình thức khen thưởng và phụ cấp

cần phải có biện pháp chế tài nghiêm khắc như là phải cùng chịu trách nhiệm với

CBTD khi xảy ra sai sót như khiển trách, kéo dài thời hạn nâng lương, hạ bậc xếp

loại khen thưởng để tránh tình trạng bao che và kiểm tra “cho có lệ” và nâng cao ý

thức trách nhiệm của bộ phận kiểm tra. Trong những trường hợp đặc biệt, có thể

cho phép cán bộ làm công tác kiểm tra giám sát được trực tiếp báo cáo bằng văn

bản trình Tổng Giám đốc kết quả tự kiểm tra ở Chi nhánh mà không phải thông qua

hoặc báo cáo với Giám đốc Chi nhánh.

- Việc kiểm tra phải được thực hiện thường xuyên, liên tục đối với tất cả các

khoản vay, có như vậy công tác kiểm tra, kiểm soát mới phát huy được hiệu quả

- Xây dựng và triển khai việc tái cơ cấu nợ xấu tại Ngân hàng Phát triển Việt

Nam, đặc biệt các khoản nợ tồn đọng qua các giai đoạn Tổng cục Đầu tư Phát triển,

Quỹ Hỗ trợ phát triển.

3.2.1.4. Đổi mới tư duy, tác phong làm việc của đội ngũ nhân viên

Với tình hình hoạt động TDXK tại NHPT ngày càng thu hẹp như hiện nay

NHPT Việt Nam phải đổi mới tư duy, tác phong làm việc của đội ngũ cán bộ qua

những vấn đề sau:

Trước hết cần phải quán triệt cho đội ngũ cán bộ nhận thức dù rằng NHPT

Việt Nam hoạt động không vì mục đích lợi nhuận nhưng hoạt động phải đủ để bù

chi. Vì thế nếu các nhiệm vụ được giao không hoàn thành kế hoạch như doanh số

hàng năm không tăng trưởng, nợ quá hạn gia tăng…thì không những ảnh hưởng

mạnh đến thu nhập của CBVC mà phải tinh giản biên chế để nhân viên không còn

tư tưởng bao cấp, thụ động trong công việc. Và mỗi CBVC cần dặc biệt lưu tâm là

mọi suy nghĩ, mọi việc làm cần được quan sát thêm từ góc nhìn của khách hàng.

Thứ hai, phải tăng cường ý thức trách nhiệm của cán bộ thẩm định, gắn chặt

trách nhiệm của cán bộ thẩm định với kết quả thẩm định. Điều này nhằm mục đích

nâng cao chất lượng thẩm định tránh thẩm định sơ sài, thẩm định “cho xong

chuyện”. Bên cạnh đó, việc đề xuất tháo gỡ khó khăn của chủ đầu tư phải đảm bảo

mục tiêu nâng cao khả năng trả nợ của chủ đầu tư và khả năng thu hồi nợ vay của

NHPT do đó cần phân tích thấu đáo tình hình tài chính và hoạt động sản xuất kinh

doanh của đơn vị, tránh tình trạng thoả hiệp với đơn vị gây thất thoát vốn và tài sản

của Nhà nước.

Thứ ba, cần nâng cao đạo đức nghề nghiệp đối với cán bộ tín dụng. Nghề tín

dụng là ngành mang tính rủi ro cao vì vậy cần những cán bộ có đạo đức nghề

nghiệp tốt. Thực tế đã chứng minh nhiều cán bộ tín dụng vì lợi ích riêng của bản

thân đã cố ý làm sai, làm trái quy định Nhà nước đã phải trả giá rất đắt.

Thứ tư, phải cho cán bộ nhận thấy rằng tuy nghiệp vụ TDXK tại hầu hết các

Chi nhánh NHPT trong giai đoạn hiện nay chỉ cho vay trước khi giao hàng nên việc

sử dụng ngoại ngữ mới dừng lại ở việc dịch các hợp đồng xuất khẩu, việc xem xét

bộ chứng từ xuất mới dừng lại ở mức tham khảo. Do đó để có thể thực hiện được

ngay các nghiệp vụ thanh toán quốc tế khi NHPT Việt Nam triển khai như cho vay

sau khi giao hàng (chiết khấu bộ chứng từ đầy đủ), bản thân các cán bộ phải tích

cực trau dồi về ngoại ngữ đặc biệt là ngoại ngữ trong lĩnh vực tài chính ngân hàng,

thanh toán quốc tế cũng như học hỏi kinh nghiệm nghiệp vụ thanh toán quốc tế từ

các NHTM.

Thứ năm, cần bố trí, sử dụng cán bộ phù hợp với khả năng của mỗi người, đáp

ứng yêu cầu công việc và đảm bảo thỏa mãn những tiêu chuẩn, tiêu chí cụ thể tại

mỗi vị trí, bộ phận nghiệp vụ khác nhau. Đồng thời tăng cường công tác luân

chuyển cán bộ để tránh rủi ro đạo đức và phát hiện bồi dưỡng cán bộ có năng lực.

Xây dựng chế độ tinh giảm cán bộ không đáp ứng được yêu cầu công việc.

Cuối cùng, yêu cầu cán bộ thực hiện nghiêm các quy định về quy chế, lề lối

làm việc, có thái độ nhã nhặn, lịch sự với khách hàng tránh thói cửa quyền, quan

liêu, bao cấp.

3.2.1.5. Hoàn thiện bộ máy tổ chức

Theo Quyết định số 369/QĐ- TTg Ngày 28/2/2013 của Chính phủ về việc phê

duyệt Chiến lược phát triển của NHPT Việt Nam đến năm 2020 và tầm nhìn đến

năm 2030, đến cuối năm 2015 toàn hệ thống còn khoảng 45 Chi nhánh. Vì vậy,

NHPT cần phải tổ chức, sắp xếp lại bộ máy các chi nhánh và Sở giao dịch trên

nguyên tắc số lượng các Chi nhánh phải đảm bảo đủ để giúp cho VDB hoàn thành

nhiệm vụ do Chính phủ giao và số lượng Chi nhánh giảm phải đáp ứng được nhu

cầu tinh giảm bộ máy tránh trường hợp hình thức như giảm Chi nhánh nhưng số

CBVC vẫn như cũ. Bên cạnh việc tinh giảm các Chi nhánh NHPT cũng cân nhắc,

xem xét tinh giảm bớt các Ban, trung tâm tại Hội sở chính trên tinh thần đáp ứng

đầy đủ cho công việc, tránh tình trạng quá tải vì quá tải ở cấp trên chắc chắn sẽ gây

ách tắc ở cấp dưới trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.

3.2.1.6. Nâng cao vị thế của NHPT Việt Nam.

Thứ nhất, cần xây dựng các chiến lược quảng bá, marketing với các mục tiêu

hướng tới, giải pháp và công cụ thực hiện cụ thể. Yêu cầu cơ bản của công tác

quảng bá là giúp cho các DN xuất khẩu hiểu biết đầy đủ các chính sách của Nhà

nước về TDXK, các loại hình dịch vụ do NHPT đang cung cấp, quy trình thủ tục,

cách thức tiếp cận.

Thứ hai, thực hiện quảng bá thông qua một số kênh có hiệu quả như Phòng

Thương mại và công nghiệp Việt Nam; các hội chợ triển lãm hàng xuất khẩu, hội

chợ ngành tài chính ngân hàng trong nước và nước ngoài; các hiệp hội DN; website

internet, ấn phẩm, sách báo, tờ rơi...

Thứ ba, trong điều kiện hiện nay khi NHPT chưa triển khai rộng rãi được hệ

thống thanh toán quốc tế nên cần phải phối hợp tốt với các NHTM trong nước thông

qua việc thường xuyên có những trao đổi tiếp xúc, tổ chức các buổi gặp mặt, hội

nghị nhằm tranh thủ sự hỗ trợ của NHTM qua đó có thể kịp thời nắm bắt thông tin

về khách hàng vay vốn cũng như theo dõi nguồn tiền thanh toán cho hợp đồng xuất

khẩu qua NHTM của các đơn vị vay vốn TDXK tại NHPT.

Thứ tư, các hoạt động TDXK của NHPT Việt Nam còn ít nghiệp vụ, chưa có

nhiều kinh nghiệm nên việc triển khai thực hiện nghiệp vụ mới còn khó khăn nhất là

nghiệp vụ cho vay nhà nhập khẩu nước ngoài. Do đó, việc hợp tác và học tập kinh

nghiệm tín dụng xuất nhập khẩu của các tổ chức tài chính tín dụng trong khu vực và

trên thế giới có hoạt động tương đồng và hoạt động như một công cụ của Chính phủ

trong thực hiện chính sách tài trợ xuất khẩu.

Cuối cùng, để phục vụ tốt cho công tác quảng bá thì cần thiết NHPT phải thiết

lập được Website của NHPT thật tiện ích và dễ sử dụng. Từ website này có thể thể

hiện được tất cả những chính sách cũng như loại hình dịch vụ mà NHPT đang cung

cấp.

3.2.2. Giải pháp đối với khách hàng vay vốn:

3.2.2.1.Hạn chế sự gian lận trong báo cáo tài chính

Các DN vay vốn TDXK cần nhận thức là đang được hưởng những ưu đãi, hỗ

trợ của Nhà nước thì phải có ý thức nghiêm túc thực hiện trách nhiệm của mình đối

với các cơ quan Nhà nước. Thực tế hiện nay, phần lớn các DN có hơn hai hệ thống

số liệu báo cáo tài chính. Chẳng hạn như cung cấp thông tin cho cơ quan thuế,

khách hàng thường cung cấp số liệu tài chính với lợi nhuận thấp, thậm chí lỗ.

Nhưng cũng kỳ kế toán đó, khi cung cấp số liệu cho các ngân hàng tài trợ vốn hoặc

các đối tác giao dịch thì số liệu kế toán lại luôn lành mạnh, lợi nhuận cao và tăng

trưởng mạnh qua các năm.

Vì theo đuổi một mục tiêu nào đó, cho dù là làm cho lợi nhuận tăng lên hay

giảm đi, DN đã làm sai lệch thông tin dẫn đến vi phạm nguyên tắc phản ánh trung

thực những giao dịch phát sinh của nghiệp vụ kế toán. Những hành vi như vậy ảnh

hưởng không nhỏ đến nội dung phân tích tài chính DN, dẫn đến việc đánh giá

không đúng về năng lực tài chính thực tế của DN, quyết định cho vay không chính

xác nên nguy cơ nợ xấu phát sinh tăng ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng của

công tác TDXK.

Tuy nhiên, nếu xem xét kỹ chứng từ gốc của DN thì phần lớn DN đều chỉ có

một bộ chứng từ đầy đủ, hợp lý theo số liệu báo cáo cho cơ quan thuế vì định kỳ

hàng năm cơ quan thuế đều thanh tra. Do đó, thường cán bộ NHPT lựa chọn số liệu

báo cáo tài chính nộp cho cơ quan thuế để làm cơ sở phân tích. Trong trường hợp

này, DN gặp bất lợi khi đã cố tình che dấu lợi nhuận làm cho năng lực tài chính trở

nên thiếu lành mạnh bởi vì nguồn số liệu trung thực sẽ tạo ra những nhận định

chính xác, còn nguồn số liệu giả tạo sẽ làm cho cán bộ phân tích nhận định không

đúng về DN, có thể là tích cực hơn nhưng cũng có thể tiêu cực hơn so với năng lực

tài chính thực sự của DN. Cho nên, DN vay vốn cần phải luôn trung thực, phản ánh

đầy đủ, kịp thời chính xác những giao dịch kinh tế phát sinh để những đối tác liên

quan có thể nhìn nhận, đánh giá DN một cách khách quan, đúng bản chất và có

niềm tin vào DN thì quan hệ giao dịch giữa các bên mới bền vững được.

Bên cạnh đó, DN cần phải quan tâm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ kế

toán đảm bảo số liệu phản ánh chính xác, trung thực. Ngay từ khâu tuyển dụng, cần

lựa chọn những cán bộ kế toán có năng lực trình độ. Sau đó, tích cực cử cán bộ kế

toán tham gia các lớp đào tạo, tập huấn do cơ quan thuế, thống kê mở định kỳ hàng

năm. Đồng thời, hàng năm, nếu điều kiện cho phép, cần thuê cơ quan kiểm toán độc

lập rà soát, xem xét lại toàn bộ hệ thống kế toán sổ sách, đảm bảo số liệu được

chuẩn hóa, góp phần làm tăng sự tin tưởng của các đối tác giao dịch với DN.

3.2.2.2.Nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh

Thứ nhất, DN cần nâng cao trình độ quản lý, tổ chức, sản xuất kinh doanh. Ở

nước ta, Nhà nước khuyến khích các DN xuất khẩu nâng cao trình độ quản lý,

nhưng chưa có chủ trương tài trợ cho DN. Vì thế, nếu muốn chiến thắng trên

thương trường, các DN cần chủ động tham gia các lớp học quốc tế mới mong đạt

ngang tầm quốc tế. Trở ngại lớn nhất của nhiều giám đốc DN khi học tại các trường

quốc tế là vốn tiếng Anh và mức học phí quá cao đối với khả năng tài chính của

DN. Trở ngại tiếp theo là sự nhận thức của từng vị giám đốc về việc không cần thiết

phải nâng cao liên tục trình độ của mình.

Thứ hai, DN xuất khẩu cần nâng cao năng lực dự báo thị trường để từ đó DN

có thể đa dạng hóa hay mở rộng thị trường xuất khẩu nhằm phân tán rủi ro và tìm

cơ hội tăng trưởng xuất khẩu.

Thứ ba, với tình hình các nhà xuất khẩu trong nước bị kiện bán phá giá liên

tục hiện nay, các DN cần nghiên cứu kỹ các quy định của WTO về bán phá giá, các

hàng rào kỹ thuật của các nước nhập khẩu để tránh bị thưa kiện. Bên cạnh đó, DN

cần tập trung xây dựng chiến lược DN để đạt mục tiêu phát triển bền vững trong dài

hạn, tránh tình trạng kinh doanh theo kiểu “chụp giựt”.

Thứ tư, DN cần phải đầu tư đổi mới công nghệ để đáp ứng nhu cầu sản xuất.

Sự thay đổi nhanh chóng của khoa học công nghệ trên thế giới làm cho tuổi thọ của

các thiết bị kĩ thuật ngày càng phải rút ngắn do không đáp ứng được với đòi hỏi của

thị trường và thời đại. Vì vậy trong định hướng đầu tư của DN phải có sự suy xét

chu đáo, lựa chọn các loại máy móc sao cho vừa phù hợp với trình độ phát triển và

yêu cầu của thời đại vừa phù hợp với kế hoạch phát triển và ngân sách đầu tư có thể

cho phép của DN.

3.2.3 .Kiến nghị đối với Chính phủ:

Chính phủ có vai trò rất quan trọng trong việc điều hành các hoạt động của

nền kinh tế nhất là trong lĩnh vực ngân hàng - lĩnh vực hoạt động rất nhạy cảm.

Những định hướng đúng đắn và chính sách phù hợp của Chính phủ đưa ra kịp thời

sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của hệ thống ngân hàng, đặc biệt là VDB-

một tổ chức tài chính được Chính phủ thành lập và trực tiếp chỉ đạo thực hiện

những chính sách kinh tế xã hội của đất nước. Như vậy, nhằm góp phần nâng cao

chất lượng hoạt động cho vay TDXK tại VDB, một số kiến nghị với Chính phủ cần

được thực hiện trong thời gian tới như sau:

3.2.3.1.Nâng cao năng lực tài chính cho NHPT VN:

Hiện nay, nguồn vốn điều lệ 10.000 tỷ đồng của NHPT Việt Nam vẫn chưa

được Ngân sách Nhà nước bổ sung đầy đủ. Hơn nữa, số tiền cấp bù do chênh lệch

lãi suất giữa huy động và cho vay, phí quản lý cho các hoạt động TDĐT và TDXK

chưa được NSNN cấp tiếp tục gia tăng. Nguồn sử dụng vốn không đảm bảo bền

vững, thu chi tài chính mất cân đối lớn nên khó khăn cho việc thực hiện các nhiệm

vụ của Chính phủ giao. Thiết nghĩ để tăng cường năng lực hoạt động của NHPT

Việt Nam, Chính phủ cần có biện pháp cụ thể, ưu tiên hơn và cần vạch rõ lộ trình

tăng vốn chủ sở hữu nhằm đạt khoảng 10% so với tổng dư nợ cho vay TDĐT và

TDXK của Nhà nước theo mục tiêu đã đề tại Quyết định 369/QĐ/TTg ngày

28/02/2013 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt chiến lược phát triển NHPT

đến năm 2020 và tầm nhìn đến 2030.

Bên cạnh đó, nhằm tăng thêm tính chủ động về nguồn vốn cho NHPT Việt

Nam Chính phủ cần hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính đối với NHPT Việt Nam

như đánh giá và cơ cấu lại dư nợ hiện có tại NHPT Việt Nam; xây dựng và triển

khai việc tái cơ cấu nợ xấu tại NHPT Việt Nam, đặc biệt các khoản nợ tồn đọng qua

các giai đoạn Tổng cục Đầu tư Phát triển, Quỹ Hỗ trợ phát triển.

3.2.3.2. Đổi mới cơ chế TDXK của Nhà nước

Chính sách tín dụng xuất khẩu của Chính phủ cần được xây dựng một cách

rõ ràng với những điều kiện, nội dung cụ thể, nâng cao khả năng thực thi của chính

sách . Hiện nay, một số cơ chế TDXK hiện hành chưa thực sự linh hoạt như đối

tượng vay vốn, chính sách lãi suất... làm giảm tính chủ động của Ngân hàng Phát

triển Việt Nam khi đối phó với các diễn biến thị trường. Vì vây, Chính phủ cần xây

dựng Nghị định thay thế Nghị định số 75/2011/NĐ-CP ngày 30/8/2011 về TDĐT và

TDXK của Nhà nước. Mặc dù Nghị định số 75 có những điểm hoàn thiện hơn so

với Nghị định số151/2006/NĐ-CP ngày 20/12/2006 như đề cập ở Chương 2 nhưng

vẫn còn một số hạn chế nhất định như chỉ quy định hình thức cho vay xuất khẩu

ngắn hạn, đối với đầu tư trung và dài hạn cho dự án xuất khẩu thì không quy định

cụ thể, mà nằm trong đối tượng là các dự án đầu tư tại địa bàn có điều kiện kinh tế-

xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn vay vốn tín dụng đầu tư. Như vậy phần lớn các

dự án đầu tư cho xuất khẩu bị loại khỏi đối tượng vay vốn TDXK.

Hay nói cách khác, Chính phủ cần có chính sách về đối tượng vay vốn

TDXK phù hợp (hình thức tài trợ phù hợp, tránh hình thức tài trợ bị cấm theo quy

định, phí phù hợp với thông lệ quốc tế,...) và linh hoạt theo từng giai đoạn phát triển

của đất nước như hỗ trợ các nhóm hàng có hàm lượng công nghệ cao hoặc nhóm

hàng trải qua giai đoạn chế biến thành phẩm tránh được tình trạng xuất nguyên liệu

thô góp phần đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu xuất khẩu.

3.2.3.3. Xây dựng cơ chế điều hành lãi suất

Nghị định 75 đã quy định NHPT được tham gia quá trình xây dựng mức lãi suất

TDXK. Tuy nhiên, để tăng tính chủ động, tính tự chủ và tự chịu trách nhiệm cũng như

nâng cao chất lượng hoạt động của NHPT Việt Nam, Chính phủ cần cho phép NHPT

Việt Nam được quyền quyết định lãi suất cho vay trong khung lãi suất do Bộ Tài chính

quy định và linh hoạt theo từng nhóm khách hàng như áp dụng lãi suất thỏa thuận trong

những điều kiện nhất định nhằm nâng cao chất lượng hoạt động và từng bước giảm

cấp bù của ngân sách nhà nước tiến tới tự chủ về tài chính. Mặc dù vậy, việc quyết

định cho vay và các điều kiện tín dụng (trong đó có lãi suất) sẽ được thực hiện theo thông

lệ, dựa trên sự đánh giá về mức rủi ro của khoản vay, độ tín nhiệm của khách hàng vay

vốn.

3.2.4. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước và các Bộ, ngành liên quan

Thứ nhất, Ngân hàng Nhà nước cần kiện toàn tổ chức và cơ cấu hoạt động của

trung tâm CIC, tăng cường trao đổi thông tin trong nước với các tổ chức có liên

quan như Tổng cục Thống kê, Bộ Công thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài

chính, Văn phòng Chính phủ để tạo nguồn thông tin đa dạng, không chỉ là các thông

tin về tín dụng mà còn là các thông tin về thị trường, về quy hoạch phát triển, về

định hướng và chính sách phát triển kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ. Từ đó,

nguồn thông tin được thống nhất trong phạm vi cả nước. Đồng thời Ngân hàng Nhà

nước cần tạo điều kiện thuận lợi cho các Chi nhánh NHPT Việt Nam trong việc

cung cấp và tiếp nhận thông tin.

Thứ hai, Bộ Tài chính có vai trò quan trọng là người tư vấn cho Chính phủ về

mảng chính sách tín dụng xuất khẩu của Nhà nước vì vậy Bộ Tài Chính cần tư vấn sửa đổi

quy định về lãi suất tín dụng xuất khẩu của Nhà nước nhằm đảm bảo NHPT Việt Nam chủ

động hơn trong việc điều tiết hoạt động TDXK.

Thứ ba, Tổng Cục Thuế cần thực hiện công tác thanh tra thuế tại các DN

thường xuyên, liên tục. Cần quyết liệt áp dụng chế tài xử lý đối với những trường

hợp vi phạm nguyên tắc hạch toán kế toán, cố ý làm sai lệch số liệu tài chính nhằm

trốn thực hiện nghĩa vụ nộp thuế cho ngân sách Nhà nước.

Thứ tư, nâng cao hiệu quả kiểm tra giám sát của cơ quan quản lý Nhà nước và

kiểm soát nội bộ như Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Ngân hàng Nhà nước

Việt Nam; hoàn thiện mô hình tổ chức, nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động

của hệ thống kiểm tra, kiểm soát nội bộ.

Thứ năm, đối với các doanh nghiệp xuất khẩu, các cơ quan Bộ, ngành liên

quan nên có cơ chế ưu đãi về mặt bằng, cơ sở hạ tầng như đường xá, cầu cống, điện

nước và chỉ đạo các sở ban ngành phối hợp trong việc tạo điều kiện cho đơn vị để

có thể mở rộng sản xuất nhanh chóng. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cần đẩy

mạnh công tác hỗ trợ xúc tiến thương mại, phát triển thị trường... cho các doanh

nghiệp xuất khẩu đặc biệt các doanh nghiệp xuất khẩu các mặt hàng chủ chốt.

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3

Nội dung của Chương 3 tác giả chủ yếu đề xuất những giải pháp và kiến nghị

nhằm hoàn thiện hoạt động TDXK tại NHPT Việt Nam trên cơ sở nghiên cứu các

nguyên nhân hạn chế và những định hướng phát triển nghiệp vụ TDXK của VDB

đến năm 2030. Đầu tiên là các giải pháp đề xuất với NHPT Việt Nam và các khách

hàng vay vốn TDXK. Cuối cùng kiến nghị đối với Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước

và các Bộ, ngành liên quan.

KẾT LUẬN

Với những kết quả đạt được trong thực hiện nhiệm vụ TDXK của Nhà nước,

NHPT Việt Nam đã góp phần phát triển ổn định kinh tế. NHPT Việt Nam cũng đã

có những đóng góp trong thực hiện chủ trương, chính sách lãnh đạo của Đảng, của

Nhà nước trong tiến trình đổi mới thể chế kinh tế, công cuộc tái cơ cấu nền kinh tế

hiện nay. Tuy nhiên, trước tình hình khó khăn của nền kinh tế hiện nay, NHPT Việt

nam cần có lộ trình cụ thể và hướng đi đúng đắn để có thể thúc đẩy hoạt động

TDXK phát triển.

Qua quá trình nghiên cứu về lý luận cũng như thực tế tại NHPT Việt Nam tác

giả đã trình bày trong bản luận văn những nội dung cơ bản sau:

1. Hệ thống hóa những vấn đề cơ bản về TDXK của Nhà nước đồng thời phân

tích sự cần thiết của TDXK đối với sự phát triển của nền kinh tế nói chung và hoạt

động xuất khẩu nói riêng. Từ đó đưa ra được các yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động

TDXK của Nhà nước.

2. Trên cơ sở tìm hiểu hoạt động của Ngân hàng phát triển, ngân hàng xuất

nhập khẩu ở Trung Quốc và Hàn Quốc luận văn đã rút ra được những bài học kinh

nghiệm cho hoạt động TDXK của NHPT Việt Nam.

3. Phân tích thực trạng hoạt động TDXK của toàn hệ thống NHPT Việt Nam

và một số Chi nhánh NHPT từ đó đánh giá những thành công, hạn chế và nguyên

nhân của hoạt động TDXK tại NHPT Việt Nam.

4. Bằng phương pháp thống kê mô tả, phân tích nhân tố tác giả đã mô tả được

phần nào mức độ ảnh hưởng của các yêu tố đến hoạt động TDXK tại NHPT Việt

Nam.

5. Luận văn đã đưa ra những kiến nghị và các giải pháp đề xuất đối với Chính

phủ, các Sở, ban, ngành và chủ đầu tư nhằm mở rộng hoạt động TDXK tại hệ thống

NHPT Việt Nam.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tài Liệu Tiếng Việt

1. Chính phủ, 1999, Nghị định 43/1999/NĐ-CP ngày 29/6/1999"Về tín dụng đầu tư

phát triển của Nhà nước".

2. Chính phủ, 1999, Nghị định 50/1999/NĐ-CP ngày 8/7/1999 "Về tổ chức và hoạt

động của Quỹ Hỗ trợ Phát triển".

3. Chính phủ, 2004, Nghị định số 106/2004/NĐ-CP ngày 01/04/2004 "Về tín dụng

đầu tư phát triển của Nhà nước".

4. Chính phủ, 2006, Nghị định số 151/2006/NĐ-CP ngày 20/12/2006 “Về tín dụng

đầu tư và tín dụng xuất khẩu của Nhà nước”.

5. Chính phủ , 2008, Nghị định số 106/2008/NĐ-CP ngày 19/9/2008 "Về việc sửa

đổi một số điều tại Nghị định số 151".

6. Chính phủ , 2011, Nghị định số 75/2011/NĐ-CP ngày 30 tháng 8 năm 2011 “Về

tín dụng đầu tư và tín dụng xuất khẩu của Nhà nước”.

7. Chính phủ , 2013,Nghị định số 54/2013/NĐ-CP ngày 22 tháng 05 năm 2013 "Về

việc sửa đổi một số điều tại Nghị định số75"

8. Đinh Thị Hương , 2008, Mở rộng TDXK tại Chi nhánh NHPT Ninh Bình, Luận

văn thạc sĩ, Trường Đại học kinh tế Quốc dân.

9. Hoàng Trọng và Chu Nguyễn Mộng Ngọc, 2008, Phân tích dữ liệu nghiên cứu

với SPSS tập 1-2, NXB Hồng Đức

10. Lê Ngọc Châu, 2013, “Làm gì để đẩy mạnh cho vay vốn Tín dụng xuất khẩu”,

Tạp chí Hỗ trợ phát triển số 86, tr15.

11. Ngân hàng Phát triển Việt Nam , Báo cáo tổng kết tình hình thực hiện nhiệm vụ

năm 2007,2008,2009,2010,2011,2012, 6 tháng đầu năm 2013.

12. Ngân hàng Phát triển Việt Nam , 2008, Sổ tay nghiệp vụ tín dụng xuất khẩu của

Nhà nước, Nhà xuất bản Thống kê.

13. Ngân hàng Phát triển Việt Nam , 2008, Tài liệu đào tạo về TDXK phối hợp giữa

KEXIM,VDB và KDB

14. Phan Thị Thu Hà , 2005, Giáo trình Ngân hàng Phát triển, Nhà xuất bản lao động

xã hội.

15. Sử Đình Thành- Vũ Thị Minh Hằng , 2008, Nhập môn Tài chính – Tiền tệ, Nhà

xuất bản lao động xã hội.

16. Tạp chí Hỗ trợ phát triển (2007, 2008, 2009,2010,2011,2012,2013).

17. Thủ tướng Chính phủ, 1999, Quyết định điều lệ tổ chức và hoạt động của Quỹ Hỗ

trợ Phát triển, số 231/1999/QĐ-TTg ngày 17/12/1999.

18. Thủ tướng Chính phủ, 2001, Quyết định ban hành Quy chế tín dụng hỗ trợ xuất

khẩu số 133/2001/QĐ-TTg ngày 10/9/2001.

19. Thủ tướng Chính phủ, 2006, Quyết định thành lập Ngân hàng Phát triển Việt

Nam, số 108/2006/QĐ-TTg ngày 19/5/2006.

20. Thủ tướng Chính phủ , 2006, Quyết định phê duyệt điều lệ Ngân hàng Phát triển

Việt Nam, số 110/2006/QĐ-TTg ngày 19/5/2006.

21. Thủ tướng Chính phủ , 2011, Quyết định phê duyệt Chiến lược xuất nhập khẩu

hàng hóa thời kỳ 2011 - 2020, định hướng đến năm 2030, số 2471/QĐ-TTg, ngày

28/12/2011.

22. Thủ tướng Chính phủ , 2013, Quyết định Chiến lược phát triển Ngân hàng Phát

triển Việt Nam đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030, số 369/2013/QĐ-TTg

ngày 28/2/2013.

23. Võ Công Dũ , 2008, Hoàn thiện hoạt động tín dụng xuất khẩu tại ngân hàng phát

triển Việt Nam,Trường Đại học kinh tế TP Hồ Chí Minh.

Trang Web

24. http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=413&thangtk=12/2009

25. http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=413&thangtk=12/2010

26. http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=413&thangtk=12/2011

27. http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=413&thangtk=12/2012

28. http://old.voer.edu.vn/module/kinh-te/cac-yeu-to-anh-huong-den-tin-dung-tai-tro-xuat-

nhap-khau.html

29. http://phamvuluaha.wordpress.com/2013/04/20/china_superbank

30. http://www.vdb.gov.vn/Trangchu.aspx?ID=GTHIEU&MACON=59

PHỤ LỤC

Phụ lục 1: Danh mục các mặt hàng vay vốn tín dụng xuất khẩu

Phụ lục 2:Quy định và quy trình cho vay nhà xuất khẩu Việt Nam tại NHPT Việt Nam

Phụ lục 3: Cấu trúc bảng câu hỏi khảo sát

Phụ lục 4: Kết quả phân tích nhân tố

Phụ lục 01 : DANH MỤC MẶT HÀNG VAY VỐN TÍN DỤNG XUẤT KHẨU

(Ban hành kèm theo NĐ số 75/2011/NĐ-CP ngày 30 tháng 8 năm 2011 của Chính phủ)

DANH MỤC MẶT HÀNG

STT

I NHÓM HÀNG NÔNG, LÂM, THỦY SẢN

Chè

2 Hạt tiêu

3 Hạt điều đã qua chế biến

Rau quả (hộp, tươi, khô, sơ chế, nước quả)

5 Đường

Thịt gia súc, gia cầm

Cà phê

Thủy sản

II NHÓM HÀNG THỦ CÔNG MỸ NGHỆ

Hàng mây, tre đan và sản phẩm đan lát, tết bện thủ công bằng các loại nguyên liệu

khác

2 Hàng gốm, sứ mỹ nghệ

Sản phẩm đồ gỗ xuất khẩu

III NHÓM SẢN PHẨM CÔNG NGHIỆP

Cấu kiện thiết bị toàn bộ và thiết bị toàn bộ

2 Động cơ điện, động cơ diezen

3 Máy biến thế điện các loại

Sản phẩm nhựa phục vụ công nghiệp và xây dựng

Sản phẩm dây điện, cáp điện sản xuất trong nước

Tàu biển

Bóng đèn

IV PHẦN MỀM TIN HỌC

Phụ lục 02 : CÁC QUY ĐỊNH VÀ QUY TRÌNH CHO VAY NHÀ XUẤT

KHẨU TẠI NHPT VIỆT NAM

1. Phạm vi áp dụng:

NHPT cho vay đối với những Khách hàng là doanh nghiệp, tổ chức kinh tế

trong nước đảm bảo các điều kiện được quy định tại các Điều 8 và 9 Quy chế quản lý

vốn TDXK của nhà nước ban hành kèm theo Quyết định số 39/QĐ-HĐQL ngày 31/08/2007 của Hội đồng quản lý NHPT, thuộc các loại hình doanh nghiệp dưới đây:

- Công ty Nhà nước;

- Công ty trách nhiệm hữu hạn;

- Công ty cổ phần;

- Công ty hợp danh;

- Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài;

- Doanh nghiệp tư nhân;

- Hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.

Hộ gia đình, tổ hợp tác không thuộc đối tượng hưởng chính sách TDXK của Nhà

nước

2. Thẩm định cho vay

Các Chi nhánh NHPT chủ động tổ chức hướng dẫn và tiếp nhận hồ sơ vay vốn

TDXK từ Khách hàng vay vốn. Việc tiếp xúc và hướng dẫn Khách hàng về các điều

kiện tín dụng và tiếp nhận hồ sơ vay vốn do CBTD thực hiện.

CBTD kiểm tra tính đầy đủ, hợp pháp của bộ hồ sơ. Trong trường hợp nhu cầu

vay vốn của Khách hàng phù hợp với đối tượng và điều kiện vay vốn của NHPT,

CBTD/Lãnh đạo phòng tín dụng thông báo cho Khách hàng biết về các chính sách

TDXK mà NHPT hiện đang áp dụng; thương thảo sơ bộ các điều kiện vay mà NHPT

có thể đáp ứng (lãi suất, thời hạn, hình thức bảo đảm, điều kiện ràng buộc khác).

2.1. Đối với những khoản vay thuộc phân cấp của Chi nhánh:

CBTD của Chi nhánh có trách nhiệm lập tờ trình duyệt vay và có ý kiến riêng,

rõ ràng về các nội dung sau:

+ Hồ sơ vay vốn có đầy đủ theo quy định?

+ Tư cách pháp lý của Khách hàng vay?

+ Phân tích, đánh giá tình hình tài chính của Khách hàng hiện nay và dự báo

trong tương lai.

+ Xếp hạng, chấm điểm doanh nghiệp theo quy định của NHPT.

+ Phân tích, đánh giá tính khả thi, hiệu quả của phương án sản xuất kinh doanh.

+ Phân tích đánh giá tài sản bảo đảm của khoản vay (nếu có).

+ Dự báo các rủi ro có thể xảy ra và các khả năng có thể hạn chế.

+ Khả năng thu hồi nợ vay theo kế hoạch (nợ gốc và nợ lãi)?

+ Kết luận: nêu rõ có đồng ý cho vay hay không? Trường hợp đồng ý thì trị giá

cho vay bao nhiêu? Thời hạn cho vay? Đảm bảo tiền vay và các điều kiện vay? Các đề

xuất khác nhằm đảm bảo an toàn tín dụng?

Thời hạn thẩm định quy định với các khoản vay từng lần là tối đa 05 ngày làm việc

và với các khoản vay theo hạn mức là tối đa 10 ngày làm việc kể từ ngày Chi nhánh

NHPT nhận đầy đủ hồ sơ.

2.2.Đối với những khoản vay vượt phân cấp của Chi nhánh:

Các Chi nhánh NHPT có trách nhiệm tổ chức thẩm định, đề xuất việc cho vay

và gửi bản sao bộ hồ sơ vay vốn về Hội sở chính để Tổng Giám đốc xem xét, quyết

định.

Với các khoản vay từng lần : Trong vòng 04 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ

từ Khách hàng, Chi nhánh NHPT có văn bản báo cáo và đề xuất cho vay kèm theo 01 bản

sao bộ hồ sơ vay vốn gửi Hội sở chính. Trong vòng 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ

hồ sơ từ Chi nhánh, Hội sở chính có văn bản trả lời Chi nhánh về việc chấp thuận hoặc từ

chối cho vay.

Với các khoản vay theo hạn mức : Trong vòng 07 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ

hồ sơ từ Khách hàng, Chi nhánh có văn bản báo cáo và đề xuất cho vay kèm theo 01 bản

sao bộ hồ sơ vay vốn gửi Hội sở chính. Trong vòng 07 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ

hồ sơ từ Chi nhánh, Hội sở chính có văn bản trả lời Chi nhánh về việc chấp thuận hoặc từ

chối cho vay.

3. Quyết định cho vay:

3.1.Đối với những khoản vay thuộc phân cấp của Chi nhánh:

- Trường hợp đồng ý cho vay : thông báo gửi Khách hàng, trong đó nêu rõ các nội

dung được chấp thuận, các điều kiện cần thực hiện trước khi giải ngân .v.v. (nếu có).

- Trường hợp từ chối cho vay: thông báo trả lời từ chối Khách hàng, nêu rõ lý do từ

chối cho vay.

3.2. Đối với những khoản vay vượt phân cấp của Chi nhánh:

- Có văn bản gửi Chi nhánh trong đó thông báo rõ ý kiến của Lãnh đạo NHPT về

việc từ chối hay chấp thuận cho vay. Sau khi nhận được văn bản của Hội sở chính thông

báo ý kiến của Lãnh đạo NHPT, Chi nhánh NHPT chịu trách nhiệm thực hiện tiếp các

bước tiếp theo như đã nêu ở 2.2.3.3.1.

4. Ký kết Hợp đồng tín dụng, Hợp đồng bảo đảm tiền vay

Trong vòng 01 ngày làm việc kể từ khi nhận được ý kiến chấp thuận cho vay

của Giám đốc Chi nhánh hoặc vản bản chấp thuận cho vay của Hội sở chính, Chi nhánh

NHPT phối hợp với Khách hàng dự thảo hợp đồng bảo đảm tiền vay, HĐTD.

HĐTD, Hợp đồng bảo đảm tiền vay được ký theo mẫu do Tổng Giám đốc ban

hành để thực hiện thống nhất. Các nội dung của HĐTD, Hợp đồng bảo đảm tiền vay

phải phù hợp với quy định của pháp luật, thông báo cho vay và các văn bản hướng dẫn

có liên quan của NHPT Việt Nam.

Trước khi ký HĐTD nếu phát hiện những yếu tố ảnh hưởng đến an toàn tín dụng

như Khách hàng cung cấp thông tin không đúng, có vấn đề liên quan đến việc vi phạm

pháp luật trong hoạt động sản xuất kinh doanh của Khách hàng, Chi nhánh đình chỉ việc

ký kết HĐTD.

Phụ lục 03 : CẤU TRÚC BẢNG CÂU HỎI KHẢO SÁT

Bảng 2.1: Cấu trúc bảng câu hỏi khảo sát cán bộ và thang đo như sau:

STT

Thang đo

Số

biến

quan

sát

Phần 1

Thông tin cá nhân

Giới tính

Thang đo định danh

Vị trí công tác

Thang đo định danh

Thời gian công tác

Thang đo định danh

Phần 2 Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt

động của NHPT Việt Nam

Năng lực của Doanh nghiệp

Thang đo likert 5 mức độ

Chính sách TDXK của NHPT Việt Nam Nguồn vốn hoạt động của NHPT Việt Nam Năng lực quản trị của NHPT Việt Nam Môi trường kinh tế, chính trị, xã hội

Thang đo likert 5 mức độ

Trình độ nghiệp vụ và đạo đức nghề

nghiệp của nhân viên NHPT Việt

Nam

Thang đo likert 5 mức độ

Trình độ công nghệ NHPT Việt Nam

Bảng 2.2: Cấu trúc bảng câu hỏi khảo sát khách hàng và thang đo như sau:

STT

Thang đo

Số biến

quan sát

Phần 1

Thông tin cá nhân

Tên Doanh nghiệp

Thang đo định danh

Vốn điều lệ

Thang đo định danh

Lĩnh vực hoạt động chủ yếu

Thang đo định danh

Số lượng lao động

Thang đo định danh

Thời gian hoạt động theo giấy phép

Thang đo định danh

ĐKKD

Các hình thức TD mà DN đã sử dụng

Thang đo định danh

tại NHPT Việt Nam

Thời gian DN có quan hệ tín dụng với

Thang đo định danh

NHPT Việt Nam

Dư nợ TDXK tại NHPT Việt Nam ở

Thang đo định danh

thời điểm khảo sát

Phần 2 Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động

của NHPT Việt Nam

Chính sách TDXK của NHPT Việt Nam Trình độ nghiệp vụ và đạo đức nghề

Thang đo likert 5 mức độ Thang đo likert 5 mức độ

nghiệp của nhân viên NHPT Việt Nam

Trình độ công nghệ NHPT Việt Nam

Thang đo likert 5 mức độ

Năng lực của Doanh nghiệp

Môi trường kinh tế, chính trị, xã hội

Thang đo likert 5 mức độ Thang đo likert 5 mức độ

Phụ lục 04: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH NHÂN TỐ

Bảng 1 : Rotated Component Matrixa

Component 4

.444

6 .842 .889

.306

.329

.569 .475

-.554 .570 .583 .800 .385

.507 .619 .598 .610

.783 .376

-.316

.473

.485 .492 .670

.669

.465 .344 .509

.349

.725 .677 .799

.784 .753 .771

.305

.560 .800 .803

Nganh nghe phu hop Tai chinh on dinh DN co nang luc Cong nghe sx hien dai Chinh sach nganh nghe Chinh sach lai suat Chinh sach tai san Co che linh hoat SP TDXK da dang Von dieu le Von huy dong Von NS va nuoc ngoai He thong Quan tri Quy trinh tin dung Kiem tra, kiem soat KInh te Vi mo Chinh tri on dinh Thi truong XK CB duoc huan luyen Y thuc trach nhiem CB Dao duc nhan vien Cong nghe NH hien dai Cong nghe thanh toan He thong thanh toan

Bảng 2 : Rotated Component Matrixa

Component 4 1

.431

.211

.279

5 .842 .890 .232

2 -.534

.296

.297

.595

-.200

.637

.360

.301

.514

.233

.579 .773 .357

-.249

.630

.804 .267

.631 .602

.493

.606 -.260

.406 -.305

-.225

.375

.217 .265

.707 .232

.373 .506 .215

.257 .762

.794 .205 .811

-.241

.211 .721

.332

.670

.252

.818

.786

Nganh nghe phu hop Tai chinh on dinh DN co nang luc Cong nghe sx hien dai Chinh sach nganh nghe Chinh sach lai suat Chinh sach tai san Co che linh hoat SP TDXK da dang Von dieu le Von huy dong Von NS va nuoc ngoai Quy trinh tin dung Kiem tra, kiem soat KInh te Vi mo Chinh tri on dinh Thi truong XK CB duoc huan luyen Y thuc trach nhiem CB Dao duc nhan vien Cong nghe NH hien dai Cong nghe thanh toan He thong thanh toan

.750 .758

.276