Luận văn Thạc sĩ Xã hội học: Vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền, lợi ích của người lao động tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Hyundai Kefico Việt Nam, khu công nghiệp Đại An, tỉnh Hải Dương

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:137

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn "Vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền, lợi ích của người lao động tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Hyundai Kefico Việt Nam, khu công nghiệp Đại An, tỉnh Hải Dương" nhằm hệ thống cơ sở lý luận và thực tiễn, phân tích thực trạng vai trò của công đoàn, đề xuất các giải pháp tăng cường vai trò công đoàn trong việc bảo vệ quyền, lợi ích NLĐ công ty TNHH Hyundai Kefico Việt Nam tại Khu Công nghiệp Đại An, tỉnh Hải Dương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Xã hội học: Vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền, lợi ích của người lao động tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Hyundai Kefico Việt Nam, khu công nghiệp Đại An, tỉnh Hải Dương

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG ĐOÀN LÊ THỊ THANH HƯƠNG VAI TRÒ CỦA CÔNG ĐOÀN TRONG BẢO VỆ QUYỀN, LỢI ÍCH CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN HYUNDAI KEFICO VIỆT NAM, KHU CÔNG NGHIỆP ĐẠI AN, TỈNH HẢI DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI HỌC Mã số: 8310301 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. PHẠM VĂN HÀ HÀ NỘI, NĂM 2022
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ “Vai trò của Công đoàn trong bảo vệ quyền, lợi ích của người lao động tại công ty Trách nhiệm hữu hạn Hyundai Kefico Việt Nam, khu công nghiệp Đại An, tỉnh Hải Dương” là công trình nghiên cứu độc lập do tác giả thực hiện dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Phạm Văn Hà. Luận văn chưa được công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào. Các số liệu, nội dung được trình bày trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, hợp lệ và đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Tôi xin chịu trách nhiệm về toàn bộ nội dung của luận văn thạc sĩ. Tác giả luận văn Lê Thị Thanh Hương
LỜI CẢM ƠN Trước hết tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS Phạm Văn Hà đã tận tình hướng dẫn chỉ bảo cho tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn này. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy cô giáo Khoa Sau Đại học, khoa Xã hội học Trường Đại học Công đoàn đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành chương trình nghiên cứu và học tập trong khóa học 2020-2022. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các đồng chí cán bộ công đoàn LĐLĐ tỉnh Hải Dương, Công đoàn các Khu công nghiệp tỉnh Hải Dương, Công đoàn cơ sở công ty TNHH Hyundai Kefico Việt Nam đã tạo điều kiện giúp đỡ, cung cấp cho tôi những thông tin cần thiết để thực hiện nghiên cứu luận văn. Sau cùng tôi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, bạn bè đã động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập. Dù có nhiều cố gắng song luận văn chắc chắn không tránh khỏi những hạn chế, khiếm khuyết. Rất mong nhận được sự thông cảm, góp ý của thầy cô và các bạn. Xin chân thành cảm ơn!
MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục bảng, biểu, sơ đồ MỞ ĐẦU.............................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................. 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ..................................................................... 3 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................... 7 4. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu ................................................. 7 5. Phương pháp nghiên cứu................................................................................. 8 6. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn.......................................................... 10 7. Câu hỏi nghiên cứu và Giả thuyết nghiên cứu .............................................. 11 8. Mô hình nghiên cứu ...................................................................................... 11 9. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 13 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VAI TRÒ CỦA CÔNG ĐOÀN TRONG BẢO VỆ QUYỀN, LỢI ÍCH CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG ....... 14 1.1. Các khái niệm công cụ ............................................................................. 14 1.1.1. Công đoàn, Công đoàn cơ sở .................................................................. 14 1.1.2. Doanh nghiệp .......................................................................................... 16 1.1.3. Vai trò, vai trò công đoàn cơ sở trong doanh nghiệp .............................. 17 1.1.4. Người lao động; quyền và lợi ích của người lao động............................ 18 1.1.5. Người sử dụng lao động .......................................................................... 22 1.2. Các lý thuyết vận dụng trong nghiên cứu .............................................. 22 1.2.1. Tiếp cận lý thuyết trung gian về vai trò tập hợp của Robert Merton ............ 22 1.2.2. Tiếp cận Lý thuyết cấu trúc chức năng ................................................... 24 1.3. Tiếp cận tiêu chuẩn quốc tế thực hiện quyền lợi người lao động ........ 26 1.4. Quan điểm của Đảng, Nhà nước và Công đoàn Việt Nam về vai trò của công đoàn trong việc bảo vệ quyền, lợi ích người lao động ................. 28
1.4.1. Quan điểm của Đảng, Nhà nước Việt Nam ............................................ 28 1.4.2. Quan điểm của Công đoàn Việt Nam trong bảo vệ quyền, lợi ích người lao động ............................................................................................................. 31 1.5. Vai trò của công đoàn trong việc bảo vệ quyền, lợi ích của người lao động tại doanh nghiệp ..................................................................................... 32 1.5.1. Tư vấn hỗ trợ người lao động ký kết hợp đồng lao động ....................... 33 1.5.2. Thương lượng tập thể để soạn thảo, ký kết và thực hiện thỏa ước lao động tập thể ....................................................................................................... 34 1.5.3. Đối thoại với người sử dụng lao động về các vấn đề liên quan đến quyền, lợi ích của người lao động ..................................................................... 37 1.5.4. Tham gia xây dựng chế độ, chính sách và quản lý tại doanh nghiệp ............. 38 1.5.5. Kiểm tra, giám sát tình hình hoạt động sản xuất của doanh nghiệp ............. 38 1.5.6. Tham gia giải quyết tranh chấp lao động ................................................ 38 1.6. Khái quát chung về địa bàn nghiên cứu ................................................ 39 1.6.1. Đặc điểm tình hình công ty trách nhiệm hữu hạn Hyundai Kefico Việt Nam ................................................................................................................... 39 1.6.2. Khái quát về công nhân lao động, công đoàn cơ sở tại công ty ............. 40 Tiểu kết chương 1 ............................................................................................ 42 Chương 2. THỰC TRẠNG VAI TRÒ CỦA CÔNG ĐOÀN TRONG BẢO VỆ QUYỀN, LỢI ÍCH CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN HYUNDAI KEFICO VIỆT NAM, KHU CÔNG NGHIỆP ĐẠI AN, TỈNH HẢI DƯƠNG ........................................................................... 43 2.1. Phân tích thực trạng vai trò của công đoàn trong việc bảo vệ quyền, lợi ích quyền người lao động tại công ty trách nhiệm hữu hạn Hyundai Kefico Việt Nam, khu công nghiệp Đại An, tỉnh Hải Dương ...................... 43 2.1.1. Tư vấn, hỗ trợ người lao động ký kết hợp đồng lao động ...................... 43 2.1.2. Thương lượng tập thể để soạn thảo, ký kết và thực hiện Thỏa ước lao động tập thể ....................................................................................................... 49
2.1.3. Đối thoại với người sử dụng lao động về các vấn đề liên quan đến quyền, lợi ích của người lao động ..................................................................... 73 2.1.4. Tham gia xây dựng chế độ, chính sách và quản lý tại doanh nghiệp ............. 78 2.1.5. Kiểm tra, giám sát tình hình hoạt động sản xuất của doanh nghiệp ............. 80 2.1.6. Tham gia giải quyết tranh chấp lao động ................................................ 82 2.2. Một số đánh giá từ kết quả nghiên cứu về vai trò công đoàn công ty Trách nhiệm hữu hạn Hyundai Kefico Việt Nam trong việc bảo vệ quyền, lợi ích của người lao động............................................................................... 85 2.2.1. Ưu điểm ................................................................................................... 85 2.2.2. Hạn chế và nguyên nhân ......................................................................... 86 Tiểu kết chương 2 ............................................................................................ 88 Chương 3. CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO VAI TRÒ BẢO VỆ QUYỀN, LỢI ÍCH CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG CỦA CÔNG ĐOÀN CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN HYUNDAI KEFICO VIỆT NAM .................................................................................................................. 89 3.1. Những yếu tố tác động đến vai trò bảo vệ quyền, lợi ích cho người lao động của Công đoàn công ty Trách nhiệm hữu hạn Huyndai Kefico Việt Nam ................................................................................................................... 89 3.1.1. Loại hình doanh nghiệp ........................................................................... 89 3.1.2. Nhận thức, trách nhiệm người sử dụng lao động .................................... 91 3.1.3. Ý thức trách nhiệm của đoàn viên công đoàn và người lao động .............. 94 3.1.4. Trách nhiệm cán bộ công đoàn ............................................................... 97 3.1.5. Công tác chỉ đạo của công đoàn cấp trên cơ sở ...................................... 98 3.1.6. Kinh phí hoạt động ................................................................................ 100 3.1.7. Tình hình kinh tế xã hội địa phương ..................................................... 101 3.2. Giải pháp nâng cao vai trò bảo vệ quyền, lợi ích cho người lao động của công đoàn công ty Trách nhiệm hữu hạn Hyundai Kefico Việt Nam ........... 105 3.2.1. Nâng cao năng lực cán bộ công đoàn cơ sở .......................................... 106
3.2.2. Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người sử dụng lao động và đoàn viên, người lao động ........................................................................................ 106 3.2.3. Đổi mới phương pháp hoạt động để thu hút đoàn viên, người lao động tham gia tích cực hơn ...................................................................................... 107 3.2.4. Nâng cao chất lượng hoạt động của công đoàn .................................... 108 3.2.5. Xây dựng và phát triển Đảng trong doanh nghiệp ................................ 110 Tiểu kết chương 3 .......................................................................................... 111 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................... 112 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................... 116 PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Viết tắt Viết đầy đủ ATLĐ, VSLĐ An toàn lao động, Vệ sinh lao động BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế BHTN Bảo hiểm thất nghiệp CĐCS Công đoàn cơ sở CĐCTTTCS Công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở DN Doanh nghiệp HĐLĐ Hợp đồng lao động NLĐ Người lao động NSDLĐ Người sử dụng lao động QHLĐ Quan hệ lao động TLTT Thương lượng tập thể TƯLĐTT Thỏa ước lao động tập thể
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Loại hợp đồng lao động người lao động ký kết với Công ty Trách nhiệm hữu hạn Hyundai Kefico Việt Nam ...................................... 44 Bảng 2.2 : Hoạt động tư vấn ký kết hợp đồng lao động ................................... 45 Bảng 2.3: Mức độ tư vấn các nội dung liên quan đến hợp đồng lao động ....... 46 Bảng 2.4: Giá trị trung bình các mức độ tư vấn về hợp đồng lao động ............ 47 Bảng 2.5: Hoạt động tuyên truyền kiến thức pháp luật liên quan đến quyền, lợi ích của người lao động................................................................ 48 Bảng 2.6: Hoạt động thu thập thông tin, tập hợp kiến nghị, đề xuất nội dung liên quan quyền, lợi ích người lao động đưa vào thỏa ước lao động tập thể ............................................................................................... 51 Bảng 2.7: Mức độ hài lòng của người lao động với nội dung của thỏa ước lao động tập thể liên quan đến quyền, lợi ích của người lao động ........ 51 Bảng 2.8: Thống kê mức độ hài lòng của người lao động với các hoạt động của công đoàn liên quan đến thỏa ước lao động tập thể .................. 52 Bảng 2.9: Mức lương hiện nay của người lao động Công ty Trách nhiệm hữu hạn Hyundai Kefico Việt Nam......................................................... 55 Bảng 2.10: Mức lương theo trình độ đào tạo của người lao động .................... 56 Bảng 2.11: Sự hài lòng về công việc của người lao động và mức lương hiện nay .................................................................................................... 57 Bảng 2.12: Phép kiểm định Khi bình phương về tính độc lập của hai biến mức lương và sự hài lòng với công việc hiện nay ................................... 58 Bảng 2.13: Đánh giá đảm bảo việc làm ổn định cho người lao động ............... 60 Bảng 2.14: Người lao động đánh giá việc đảm bảo điều kiện sống ................. 61 Bảng 2.15: Người lao động đánh giá việc thực hiện chính sách Bảo hiểm ...... 62 Bảng 2.16: Người lao động đánh giá đảm bảo các điều kiện làm việc............. 64 Bảng 2.17: Mức độ công đoàn tổ chức các hoạt động tại công ty .................... 66 Bảng 2.18: Người lao động tham gia các buổi họp, hoạt động tập thể do công đoàn cơ sở tổ chức............................................................................ 69
Bảng 2.19: Tham gia các hoạt động do công đoàn tổ chức phân bố theo giới tính.................................................................................................... 70 Bảng 2.20: Tham gia các hoạt động do công đoàn tổ chức phân bố theo tuổi ..... 71 Bảng 2.21: Tham gia các hoạt động do công đoàn tổ chức phân bố theo ....... 73 Bảng 2.22: Ý kiến của người lao động về đối thoại định kỳ ............................ 76 Bảng 2.23: Công đoàn đề xuất và tham gia tổ chức đối thoại, Hội nghị người lao động ............................................................................................ 77 Bảng 2.24: Tổ chức Hội nghị Người lao động.................................................. 77 Bảng 2.25: Công đoàn tham gia xây dựng thang bảng lương, định mức lao động, Quy chế trả lương, thưởng, nội quy lao động ........................ 78 Bảng 2.26. Công đoàn tham gia kiểm tra, giám sát việc thực hiện chế độ chính sách, pháp luật về lao động, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế .......... 80 Bảng 2.27: Người lao động đánh giá mức độ thực hiện chế độ chính sách tại doanh nghiệp .................................................................................... 81 Bảng 2.28: Bất đồng giữa người lao động với người sử dụng lao động ........... 83 Bảng 2.29: Công đoàn tham gia hướng dẫn, hỗ trợ người lao động giải quyết tranh chấp ......................................................................................... 84 Bảng 3.1: Người lao động công ty Trách nhiệm hữu hạn Hyundai Kefico Việt Nam đánh giá môi trường làm việc.................................................. 90 Bảng 3.2: Thái độ của người sử dụng lao động đối các vấn đề liên quan đến người lao động ................................................................................. 91 Bảng 3.3: Người lao động đánh giá thái độ của người sử dụng lao động với tổ chức công đoàn ................................................................................ 93 Bảng 3.4: Mức độ trao đổi thông tin giữa người lao động với cán bộ công đoàn và tổ chức công đoàn ............................................................... 95 Bảng 3.5: Đối tượng người lao động phản ánh ý kiến liên quan đến quyền, lợi ích bản thân ...................................................................................... 96 Bảng 3.6. Kinh phí hoạt động phong trào Công đoàn công ty Trách nhiệm hữu hạn Hyundai Kefico Việt Nam (2019-2021) ................................. 101
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Loại hợp đồng lao động người lao động ký kết với công ty Trách nhiệm hữu hạn Hyundai Kefico Việt Nam................................... 44 Biểu đồ 2.2: Những khoản thu nhập ngoài lương người lao động nhận được........ 60 Biểu đồ 2.3: Người lao động đánh giá mức độ Công đoàn tổ chức các hoạt động .............................................................................................. 67 Biểu đồ 2.4: Công đoàn tham gia hướng dẫn, hỗ trợ người lao động giải quyết tranh chấp ..................................................................................... 84
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Việt Nam đang xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa- một nền kinh tế hiện đại theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập kinh tế quốc tế. Điều này đã làm thay đổi cơ cấu kinh tế, tăng tỷ trọng các ngành công nghiệp, xây dựng, dịch vụ góp phần làm thay đổi kinh tế- xã hội của các địa phương trên cả nước trong đó có tỉnh Hải Dương. Tính đến hết năm 2020, tỉnh Hải Dương có 9.179 doanh nghiệp (DN) đang hoạt động tạo việc làm cho 355.533 lao động [43, tr.14-15], đóng góp không nhỏ vào thu ngân sách của tỉnh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển công nghiệp, tạo công ăn việc làm ổn định cho người lao động (NLĐ), góp phần xóa đói giảm nghèo, đẩy lùi các tệ nạn xã hội và góp phần quan trọng vào việc thực hiện các mục tiêu phát triển công nghiệp nói riêng và phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nói chung. Sự phát triển nhanh của các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh dẫn cũng đến tăng số lượng các DN. Hiện Hải Dương có 11 khu công nghiệp đang hoạt động, 7 khu công nghiệp đã quy hoạch, phê duyệt [43, tr.17] trong đó số lượng các doanh nghiệp FDI (vốn đầu tư nước ngoài) cũng ngày càng tăng. Đặc điểm chung của các doanh nghiệp FDI là vốn lớn, công nghệ cao, tư duy quản lý hiệu quả đồng thời yêu cầu năng suất đối với người lao động (NLĐ) cũng cao hơn. NLĐ buộc phải thích ứng với tác phong công nghiệp để phù hợp với điều kiện sản xuất tại doanh nghiệp FDI. Khi áp lực tăng năng suất lao động cao, thu nhập của NLĐ có tương xứng với nỗ lực của họ không? Thực tế hiện nay ở nhiều doanh nghiệp, quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của người lao động chưa được bảo đảm tốt dẫn đến hệ lụy là xảy ra tranh chấp lao động, dừng việc, đình công. Theo Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, đình công ở giai đoạn 2017-2019 chủ yếu tập trung ở doanh nghiệp FDI với số vụ và tỷ lệ: 506 vụ, chiếm 76,2% [51].
2 Là một DN FDI nằm trong Khu công nghiệp Đại An (Thành phố Hải Dương), Công ty TNHH Hyundai Kefico Việt Nam (thành lập năm 2009) là thành viên của tập đoàn Hyundai Moto Hàn Quốc, chuyên sản xuất, bán phụ tùng và bộ phận phụ trợ cho xe có động cơ và động cơ xe. Công đoàn của công ty đã được thành lập năm 2011 và đồng hành cùng hoạt động của DN. Việc chăm lo, đại diện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, NLĐ được quan tâm. Công đoàn đã tích cực tham gia xây dựng chính sách liên quan đến người lao động tại DN như Thỏa ước lao động tập thể (TƯLĐTT), nội quy, quy chế lao động, quy chế dân chủ, quy chế đối thoại…; phối hợp chăm lo đời sống vật chất tinh thần cho NLĐ; giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật liên quan đến NLĐ như hợp đồng lao động, an toàn vệ sinh lao động. Vai trò Công đoàn tham gia xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ trong doanh nghiệp được khẳng định, góp phần tạo môi trường thuận lợi cho sản xuất, kinh doanh phát triển, bảo vệ quyền, lợi ích cho NLĐ. Trong thời gian qua, công ty đã có những bước phát triển vượt bậc, mở rộng quy mô và tăng vốn đầu tư, doanh thu tăng đều qua các năm. Vậy thu nhập của NLĐ có tương xứng với công sức đóng góp của họ cho DN không, đó chính là lúc công đoàn thể hiện giá trị của mình. Nhưng đây không phải là một việc dễ dàng. Vai trò của tổ chức công đoàn trong bảo vệ quyền, lợi ích của NLĐ công ty TNHH Huyndai Kefico Việt Nam được thể hiện như thế nào, quyền và lợi ích của NLĐ đã được đảm bảo chưa, những yếu tố nào tác động đến vai trò của công đoàn công ty TNHH Hyundai Kefico? NLĐ nhận thức như thế nào về tổ chức công đoàn? Hoạt động của công đoàn công ty liệu đã đáp ứng được nhu cầu, nguyện vọng của đoàn viên và góp phần vào sự phát triển của DN, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ hội nhập? Từ lý do trên, tác giả lựa chọn: “Vai trò của Công đoàn trong bảo vệ quyền, lợi ích của người lao động tại công ty Trách nhiệm hữu hạn Hyundai Kefico Việt Nam, khu công nghiệp Đại An, tỉnh Hải Dương” làm đề tài nghiên cứu.
3 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Công đoàn và vai trò công đoàn trong việc bảo vệ quyền lợi NLĐ không phải là một lĩnh vực nghiên cứu mới. Nó đã được nhiều tác giả đi tiếp cận và nghiên cứu ở những chiều cạnh khác nhau. Việc tổng quan nghiên cứu về vai trò công đoàn trong việc bảo vệ quyền lợi NLĐ giúp chúng ta nhận diện được cách thức tiếp cận cũng như sử dụng phương pháp và lý thuyết mà các tác giả đã sử dụng trong quá trình nghiên cứu. Có thể kể đến một số cuốn sách của các tác giả về tổ chức Công đoàn như: Cuốn “NLĐ và hoạt động công đoàn Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế “ của Ban Tuyên giáo Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam (2008), Nhà xuất bản Lao động, Hà Nội khẳng định hội nhập kinh tế tạo ra áp lực cạnh tranh mạnh mẽ đến nền kinh tế nước ta, vừa tạo ra những cơ hội đồng thời có cả những thách thức lớn đối với sự phát triển kinh tế- xã hội, đối với NLĐ và hoạt động công đoàn. Đối với tổ chức công đoàn, đây là thử thách lớn, đòi hỏi tổ chức công đoàn phải đổi mới từ nhận thức, đến nội dung và phương pháp hoạt động; phải nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ công đoàn... để thực hiện chức năng công đoàn chăm lo, bảo vệ lợi ích NLĐ. Cuốn “Vai trò của công đoàn nhằm thúc đẩy thực hiện trách nhiệm xã hội DN ở Việt Nam” của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (2009), Nhà xuất bản Lao động, Hà Nội nêu rõ công đoàn các cấp cần tăng cường các hoạt động để thúc đẩy thực hiện trách nhiệm xã hội DN góp phần làm tốt chức năng đại diện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng của NLĐ, vì lợi ích của cộng đồng và xã hội, góp phần vào sự phát triển bền vững của DN và đất nước. Cuốn “Quan hệ đối tác xã hội” năm 2019 của tác giả Phạm Văn Hà khẳng định một trong những chủ thể chính của quan hệ đối tác xã hội là Công đoàn, có nhiệm vụ đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích người lao động. Việc bảo vệ quyền, lợi ích người lao động là thực hiện chức năng của công đoàn, nó trở
4 thành mục tiêu hoạt động của công đoàn, còn hiệu quả thực hiện chức năng này là thước đo và tiêu chí chủ yếu để đánh giá hoạt động công đoàn. Bên cạnh đó đã có nhiều đề tài nghiên cứu về phong trào công nhân và tổ chức Công đoàn ở nhiều phạm vi khác nhau. Đề tài “Xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020” của tác giả Đặng Ngọc Tùng (2010) đã làm rõ quan điểm, đường lối của Đảng trong xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam giai đoạn 2011-2020 và nêu rõ vai trò của công đoàn trong xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam. Đề tài “Dự báo những tác động tới việc làm, quan hệ lao động và hoạt động công đoàn khi Việt Nam gia nhập các hiệp định thương mại tự do” của Tác giả Vũ Minh Tiến (2014), Viện Công nhân và Công đoàn khẳng định những quy định trong các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới mà Việt Nam tham gia có ảnh hưởng lớn tới việc làm, quan hệ lao động, hoạt động công đoàn Việt Nam; đề xuất giải pháp, kiến nghị của công đoàn về bảo đảm việc làm bền vững, xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa, ổn định khi Việt Nam gia nhập TPP. Đề tài “Nâng cao năng lực hoạt động của công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở đáp ứng yêu cầu mới” năm 2014 của Viện Công nhân và Công đoàn khẳng định: Nâng cao năng lực hoạt động của công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở là một trong những biện pháp có vai trò quyết định thúc đẩy nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cả hệ thống Công đoàn trong điều kiện hiện nay. Đề tài cũng đề ra các giải pháp nâng cao năng lực hoạt động của công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở nhằm thực hiện tốt chức năng công đoàn đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích của NLĐ, trên cơ sở tôn trọng quyền, lợi ích của NSDLĐ, của Nhà nước và xã hội; góp phần xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa, ổn định. Đề tài của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam “Vai trò của Công đoàn trong việc tham gia hoàn thiện chính sách tiền lương tối thiểu vùng ở Việt Nam”, do thạc sĩ Đặng Quang Hợp chủ nhiệm, Viện Công nhân và Công đoàn
5 chủ trì nghiên cứu (2015). Đề tài đánh giá chính sách tiền lương tối thiểu ở Việt Nam và vai trò của các cấp công đoàn; đề xuất giải pháp nâng cao vai trò của Công đoàn trong tham gia hoàn thiện chính sách tiền lương tối thiểu vùng ở Việt Nam, trong đó xác định: Công đoàn muốn đại diện bảo vệ đoàn viên và NLĐ về tiền lương, lương tối thiểu hiệu quả, thì ngoài việc tham gia xây dựng có hiệu quả chính sách pháp luật chưa đủ, cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện, chú trọng thúc đẩy và tăng cường kỹ năng thương lượng tập thể. Báo cáo chuyên đề “Nâng cao chất lượng cán bộ CĐCS và hoạt động CĐCS trong các DN” của Viện Công nhân và Công đoàn năm 2015 đã chỉ ra thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ CĐCS và đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ CĐCS dựa trên cơ sở đánh giá và xếp loại chất lượng cán bộ công đoàn. Công trình nghiên cứu phục vụ xây dựng Đề án “Ban hành quy chế của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam về đánh giá, xếp loại cán bộ CĐCS và đoàn viên công đoàn” (2017) do Viện Công nhân và Công đoàn thực hiện khẳng định: Trong bối cảnh hiện nay, tổ chức công đoàn dường như chưa thay đổi kịp với sự thay đổi của nền kinh tế. Công đoàn vẫn hoạt động theo phương thức chủ yếu dựa vào pháp luật, chứ chưa kết hợp với việc dựa vào đoàn viên và sức mạnh tập thể, sự đoàn kết của đoàn viên. Điều đó làm cho công đoàn chưa hoàn toàn được sự ủng hộ và tin cậy của NLĐ. Nếu công đoàn tiếp tục hoạt động hoàn toàn theo phương pháp cũ, công đoàn sẽ ngày càng trở nên không phù hợp và luôn ở thế yếu. Công trình nghiên cứu cũng chỉ ra việc đánh giá xếp loại cán bộ công đoàn cần tập trung vào chức năng đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích của NLĐ sẽ giúp thay đổi nhận thức của cán bộ CĐCS và của cả phong trào công đoàn về hoạt động công đoàn, từng bước hướng tới điều chỉnh và đổi mới hoạt động công đoàn cho phù hợp với tính chất CĐ hoạt động trong cơ chế thị trường; hội nhập kinh tế quốc tế. Đề tài “Dư luận xã hội của người lao động về hoạt động công đoàn cơ sở trong các doanh nghiệp tại Khu công nghiệp Bắc Thăng Long, Hà Nội”
6 (2021) của Trường Đại học Công đoàn do PGS.TS Hoàng Thị Nga chủ nhiệm khẳng định hiện nay khi Việt Nam tham gia Hiệp định CPTTP, các FTA và việc phê chuẩn, thực thi các công ước của tổ chức Lao động quốc tế ILO đã và đang đặt ra cho Công đoàn Việt Nam những cơ hội và những thách thức rất lớn trong vai trò là tổ chức đại diện cho quyền lợi người lao động. Vai trò của tổ chức công đoàn cần được nghiên cứu và đánh giá đầy đủ trong hoàn cảnh những nội dung của các công ước đã tác động và ảnh hưởng đến tổ chức công đoàn. Đề tài nghiên cứu thực trạng dư luận xã hội của NLĐ về hoạt động công đoàn tại các doanh nghiệp giúp các nhà quản lý, cán bộ công đoàn các cấp có những đổi mới trong hoạt động gắn với thực tiễn thời kỳ hội nhập. Ngoài ra còn một số tài liệu có đề cập đến hoạt động công đoàn trong các DN ngoài Nhà nước như: “Một số vấn đề về tổ chức và hoạt động Công đoàn khu vực kinh tế ngoài quốc doanh” của Ban Tổ chức Tổng Liên đoàn; “Nâng cao hiệu quả hoạt động Công đoàn trong các DN có vốn đầu tư nước ngoài” và “Xây dựng quan hệ giữa công đoàn và chủ DN ngoài quốc doanh” của tác giả Dương Văn Sao, “Công đoàn tham gia quản lý DN” của tác giả Nguyễn Viết Vượng; “Tình hình công nhân và công đoàn trong các DN có vốn đầu tư nước ngoài” của tác giả Vũ Khang... các công trình khoa học này đã giới thiệu khái quát những nội dung hoạt động của CĐCS, vai trò của công đoàn trong DN, những kinh nghiệm về chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác phát triển CĐCS tại DN ngoài Nhà nước trong bối cảnh hội nhập kinh tế. Nói chung, những đề tài nghiên cứu về vai trò của Công đoàn trong DN đã có nhiều, tuy nhiên đối với khu công nghiệp Đại An, tỉnh Hải Dương nói chung và công ty TNHH Hyundai Kefico Việt Nam nói riêng chưa có đề tài nghiên cứu nào về vấn đề này, hơn nữa trong bối cảnh hiện nay khi nước ta đang đẩy mạnh công nghiệp hóa- hiện đại hóa, hội nhập sâu vào kinh tế thế giới với sự gia tăng mạnh mẽ của lực lượng lao động làm việc trong các DN và tổ chức công đoàn đang đứng trước những khó khăn thách thức khi nước ta gia nhập và thực hiện các Hiệp định thương mại tự do thì việc nghiên cứu để
7 nâng cao hơn nữa vai trò của tổ chức công đoàn trong bảo vệ quyền, lợi ích của NLĐ là vô cùng cần thiết. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu Hệ thống cơ sở lý luận và thực tiễn, phân tích thực trạng vai trò của công đoàn, đề xuất các giải pháp tăng cường vai trò công đoàn trong việc bảo vệ quyền, lợi ích NLĐ công ty TNHH Hyundai Kefico Việt Nam tại Khu Công nghiệp Đại An, tỉnh Hải Dương. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Thứ nhất: Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn nghiên cứu vai trò của công đoàn trong việc bảo vệ quyền, lợi ích NLĐ. Thứ hai: Phân tích thực trạng vai trò của công đoàn tại Công ty TNHH Hyundai Kefico Việt Nam, Khu Công nghiệp Đại An, tỉnh Hải Dương trong bảo vệ quyền, lợi ích của NLĐ. Thứ ba: Phân tích các nhân tố tác động đến vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền, lợi ích của NLĐ công ty TNHH Hyundai Kefico Việt Nam tại Khu Công nghiệp Đại An, tỉnh Hải Dương. Thứ tư: Đưa ra những giải pháp, khuyến nghị phù hợp nhằm thực hiện tốt vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền, lợi ích của NLĐ công ty TNHH Hyundai Kefico Việt Nam trong thời gian tới. 4. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền, lợi ích của NLĐ công ty TNHH Hyundai Kefico Việt Nam. 4.2. Khách thể nghiên cứu - Cán bộ công đoàn công ty TNHH Hyundai Kefico Việt Nam - Đoàn viên công đoàn, NLĐ công ty TNHH Hyundai Kefico Việt Nam - Người sử dụng lao động công ty TNHH Hyundai Kefico Việt Nam 4.3. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi thời gian: 2017 - 2021
8 Phạm vi không gian: Nghiên cứu tại công ty TNHH Hyundai Kefico Việt Nam, Khu công nghiệp Đại An tỉnh Hải Dương Giới hạn nội dung nghiên cứu: Nghiên cứu vai trò của công đoàn trong bảo vệ quyền, lợi ích của NLĐ công ty TNHH Hyundai Kefico Việt Nam, tập trung vào các nội dung: Tư vấn việc ký kết HĐLĐ; Đại diện tập thể NLĐ tham gia thương lượng và ký kết và thực hiện TƯLĐTT; Đối thoại với người sử dụng lao động về các vấn đề liên quan đến quyền, lợi ích NLĐ; Tham gia xây dựng nội quy, quy chế tại tại DN; Tham gia kiểm tra giám sát hoạt động của DN; Tham gia giải quyết tranh chấp lao động. Trong phạm vi luận văn này tác giả tập trung nghiên cứu vai trò của công đoàn công ty TNHH Hyundai Kefico Việt Nam trong bảo vệ quyền, lợi ích NLĐ. Các công đoàn cấp trên cơ sở được xem xét trên góc độ những yếu tố tác động đến việc thực hiện vai trò của công đoàn cơ sở. 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận chung Nghiên cứu dựa trên quan điểm, phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, duy vật lịch sử và quan điểm của Chủ nghĩa Mác - Lênin. Đồng thời dựa trên cơ sở lý luận tư tưởng Hồ Chí Minh, những chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, sự chỉ đạo của Tổng Liên đoàn, Liên đoàn Lao động tỉnh Hải Dương, CĐ các Khu công nghiệp tỉnh Hải Dương về hoạt động Công đoàn đặc biệt là hoạt động công đoàn trong các DN ngoài Nhà nước. Đề tài sử dụng và vận dụng các quan điểm của lý thuyết, phương pháp tiếp cận xã hội học, cụ thể là Lý thuyết trung gian về vai trò-tập hợp, Lý thuyết cấu trúc- chức năng. 5.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể 5.2.1. Phương pháp phân tích tài liệu: Đây là phương pháp chủ yếu nhằm thu thập và xử lý những thông tin thích hợp dựa trên tài liệu có sẵn. Nội dung nghiên cứu gồm các văn kiện của
9 Đảng, Nhà nước, tổ chức công đoàn, Liên đoàn lao động (LĐLĐ) tỉnh Hải Dương, các báo cáo tổng hợp của Công đoàn các Khu công nghiệp tỉnh Hải Dương, Công đoàn công ty TNHH Hyundai Kefico Việt Nam và dựa trên các công trình nghiên cứu của tác giả. 5.2.2. Phương pháp khảo sát Trong nghiên cứu xã hội học đây là phương pháp được sử dụng phổ biến thông qua việc thu thập thông tin bằng bảng hỏi với các đối tượng nghiên cứu (mẫu nghiên cứu) có liên quan đến đề tài và được lựa chọn ngẫu nhiên nhằm thu thập các thông tin có tính chất định tính làm sáng tỏ các giả thuyết nghiên cứu. Phương pháp chọn mẫu: Tổng số lao động của công ty TNHH Hyundai Kefico Việt Nam (Khu công nghiệp Đại An- Tỉnh Hải Dương) tháng 2/2022 là 1932 người. Công thức chọn mẫu được áp dụng: Trong đó: n là dung lượng mẫu cần chọn; N là kích thước của tổng thể; t là hệ số tin cậy của thông tin; là phạm vi sai số chọn mẫu; pq là phương sai của tiêu thức. Do p+q =100%=1 và p=1-q tức là tổng của p và q là một số không đổi, cho nên tích của chúng lớn nhất khi hai số này bằng nhau, tức là p=q=0,5 và pq=0,25. Vì dung lượng mẫu chọn tỷ lệ thuận với phương sai tức là dung lượng mẫu chỉ lớn nhất khi pq lớn nhất, do vậy công thức (1) có thể thay bằng công thức sau: Trong nghiên cứu này tác giả chọn mẫu với các yêu cầu sau: Yêu cầu độ tin cậy là 95% (tương ứng t=1,96) Phạm vi sai số chọn mẫu không vượt 5% (tương ứng =0,05) Thay vào công thức (2) để tính mẫu ta có: