Luận văn THÚC ĐẨY XUẤT KHẨU HÀNG DỆT MAY SANG THỊ TRƯỜNG EU

Chia sẻ: Thuytienvang_1 Thuytienvang_1 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:37

Thêm vào BST

Báo xấu

216
lượt xem 53
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hàng dệt may là trong những mặt hàng chủ lực của Việt Nam. Trong hoạt động kinh doanh trong kinh tế thị trường luôn có những cơ hội và nguy cơ. Đặc biệt là trong hoạt động xuất khẩu. Làm thế nào để thành công trong kinh doanh hàng dệt may ở thị trường EU? Đó là một vấn đề mà các chủ thể kinh doanh hàng dệt may xuất khẩu sang thị trường EU rất quan tâm. Bên cạnh đó, thị trường EU có những rào cản gì mà các doanh ngiệp Việt Nam cần vượt qua để thâm...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn THÚC ĐẨY XUẤT KHẨU HÀNG DỆT MAY SANG THỊ TRƯỜNG EU

Luận văn THÚC ĐẨY XUẤT KHẨU HÀNG DỆT MAY SANG THỊ TRƯỜNG EU 1
LỜI NÓI ĐẦU H àng dệt may là trong những mặt hàng chủ lực của Việt Nam. Trong ho ạt động kinh doanh trong kinh tế thị trường luôn có những cơ hội và nguy cơ. Đ ặc biệt là trong hoạt động xuất khẩu. Làm thế nào để thành công trong kinh doanh hàng d ệt may ở thị trường EU? Đó là một vấn đề mà các chủ thể kinh doanh hàng dệt may xuất khẩu sang thị trường EU rất quan tâm. Bên cạnh đó, thị trường EU có những rào cản gì mà các doanh ngiệp V iệt Nam cần vượt qua để thâm nhập và phát triển ở thị trương EU. Đ ề tài: “ Thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may sang thị trường EU”. Là một đề tài được sự chú ý quan tâm đặc biệt trong thời đại hội nhập quốc tế, khi mà Việt Nam đã trở thành thành viên thứ 150 cua tổ chức thương mại thế giới WTO. Như vậy cơ hội và thách thức đang mở ra cho dệt may Việt N am, do đó dệt may Việt Nam phải có những chiến lược trước mắt và lâu dài đ ể có thể tồn tại và ngày càng mở rộng thị phần của mình trên thị trường EU. Cần phải kết hợp chặt chẽ giữa Chính Phủ và các doanh nghiệp xuất khẩu dệt may sang thị trường EU để có những bước đi đúng dắn trong viêc mở rộng phát triển thị phần của dệt may Việt Nam trên thị trường này đồng thời thắt chặt quan hệ hữu nghị của Việt Nam với Liên Minh Châu Â u ngày cáng gắn bó hơn. Em xin trân trọng cảm ơn PGS. TS. Nguyễn Thị Xuân H ương đã hướng dẩn em hoàn thành bài đề án và thư viện trường Đại Học Kinh Tế Q uốc Dân đã cung cấp thông tin, số liệu, tạo điều kiện thuận lợi cho em thực hiện bài đề án của mình. Mặc dù đ ã có nhiều cố gắng nhưng do kiến thức và điều kiện có hạn nên bài đề án của em không tránh khỏi những sai sót. Em hi vọng sẻ nhận được những lời nhận xét, đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo và các bạn đề án của em được hoàn thiện tốt hơn. 2
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN I. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ XUẤT KHẨU HÀNG DỆT MAY SANG THỊ TRƯỜNG EU. 1. Nội Dung Xuất Khẩu 1.1. Thị trường xuất khẩu H iện nay liên minh Châu ÂU ( EU ) với 27 thành viên, là một thị trường hấp dẩn. Một thị trường vơí dân số đông và tổng sản phẩm quốc nội( GDP ) lớn hơn cả Mỹ hay Nhật Bản. Thương Mỵ trong khối, EU chiếm 40% lượng hàng hóa xuất nhập khẩu trên toàn thế giới. N hững thống kê cho thấy hàng hóa được nhập khẩu vào EU từ các nước đang phát triển đang tăng và cơ cấu theo hướng nhập khẩu từ các quốc gia này cũng đang thay đổi theo hướng nhập khẩu hàng công nghiệp chế tạo. Mặc dù được sự ưu đải của EU, các nước chậm phát triển( LDC ) và các quốc gia ở khu vực Châu Phí và Caribê và Thái Bình Dương( ACP ) đang b ị hạn chế bởi công ước Lomé( Lome Convention ) đã không thể cải thiện tình hình xuất khâu hàng hóa sang thị trường EU. Có một vài nhân tố làm cho việc tiếp cận thị trường EU của nhà xuất khẩu tại các quốc gia đang phát triển trở nên khó khăn. Một là, do sự đa dạng của thị trường này và nó trở nên đa dạng hơn khi có thêm một thành viên mới gia nhập vào thị trường EU. Các nhà xuất khẩu ở các nước đang phát triển thường không đem lại những cơ hội khác nhau và yêu cầu những cách tiếp cận khác nhau. Hai là, thị trường EU nổi bật lên b ởi sự cạnh tranh gay gắt, buộc các công ty phải mang lại cho khách hàng nhiều lợi ích hơn so với đối thủ của họ. Các nhà xuất khẩu ở các nước đang phát triển không thể dựa vào chi phí lao động thấp để cạnh tranh. Chất lượng cao, liên tục đổi mới sản phẩm, luôn tạo hình ảnh tốt về công ty và dịch vụ tốn ít nhất cũng đã quan trọng không kém việc đưa ra giá chào cạnh tranh. 3
Ba là, mối quan tâm về sức khỏe và sự an to àn cho người lao động và khách hàng cùng như môi trường, tất cả những điều này đã thúc đẩy việc cần thiết phải được những chứng nhận, nhãn hiệu và tiêu chuẩn quốc tế. N hững điều này hoặc bị bắt buộc bởi pháp luật hoặc bị đòi hỏi bởi chính bản thân thị trường. Về mặt an toàn sản phẩm việc dán nhãn CE là điều kiện quan trọng tiên quyết cho việc lưu hành rộng rải những thành phẩm đó tại thị trường EU. Về mặt an toàn thực phẩm, các công ty chế biến phải tuân thủ tiêu chuẩn vệ sinh nghiêm ngặt. Những yêu cầu của thị trường nhìn chung sẻ dẩn tới việc sử dụng nhiều nhãn mác, giấy chứng nhận tiêu chuẩn của quốc tế chấp nhận. Ngoài việc đòi hỏi các công ty áp dụng các hệ thống quản lý môi trường( một loạt các tiêu chuẩn ISO 14000 ) cả việc tuân thủ tiêu chuẩn AS 8000( Social Accountobility 8000 ) hy vọng sẻ trở nên ngày càng quan trọng trong những năm tới. Như vậy là xuất khẩu sang thị trường EU là một việc không phải là chuyện dể dàng. Ví dụ, sự phát triển mạnh việc áp dụng internet như là m ột công cụ tiếp thị và sự thay đổi trong các hệ thống phân phối. Các mối quan hệ giữa người mua và người bán dần trở thành các mối quan hệ cùng nhau sản xuất và giao thầu. Những điều này đang cũng cố các mối quan liên kết trao đổi thông tin và hợp tác nơi mà sự tin tưởng, chất lượng và sự tuân thủ các chuẩn mực quốc tế là điều kiện cho sự thành công. Kết quả là sự phát triển của internet và intranet như là một phương tiện quan trọng để quản lý các quan hệ trao đổi thông tin và tầm quan trọng ngày càng tăng của quản llý chất lượng tổng thể( Total Quality Managerment- TQM) và giấy chứng nhận ISO 9000 và các yêu cầu tuân thủ các tiêu chuẩn quản lý chất lượng. N ói tóm lại, tình hình hiện nay và những phát triển ở thị trường EU đã đặt ra một một số thách thức cho các doanh nghiệp và các tổ chức xúc tiến thương mại ở các nước đang phát triển. Không phải tất cả ccác doanh nghiệp đều tự nguyện làm cho công ty của họ đáp ứng được các tiêu chuẩn bắt buộc. Liên minh chiến lược và đầu tư nước ngoài có thể là cần thiết. 4
Tuy nhiên, một điều rỏ ràng rằng những thách thức mà các nước đang phát triển phải đối mặt là đòi hỏi phải có cách tiếp cận chiến lược, định hướng thị trường thích hợp, mạnh mẻ linh hoạt, đổi mới các tiêu chuẩn quản lý dược quốc tế công nhận. 1 .2. Kim ngạch xuất khẩu. * Giai đọan 1990-1994. V iệt Nam và EU thiết lập quan hệ ngoại giao tháng 10 năm 1990. Mở đầu quan hệ hợp tác Thương mại giữa Việt Nam và EU là hiệp định buôn bán dệt may( gọi tắt là Hiệp định Dệt may) được ký ngày 15 tháng 12 năm 1992, có hiệu lực 5 năm, bắt đầu từ năm 1992. Hiệp định được bổ sung năm 1996. Tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang EU không đều, từ năm 1991-1993 kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam giảm, năm 1992 lại tăng 103,1%, năm 1994 tăng 77,6%. Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Viếtang EU phân theo quốc gia trong giai đọan náy không đều. Thị trường Đức, Pháp là hai thị trường xuất khẩu chủ lực của Việt N am. * Giai đoạn 1995 đến nay. N gày 17 tháng 7 năm 1995 tại Bruxen( Bỉ ) Hiệp định hợp tác Việt N am – EU được ký kết. Theo hiệp định này, Việt Nam và EU sẻ dành cho nhau quy chế tối huệ quốc ( MFN ) về Thương m ại phù hợp với điều khoản của GATT-1994. Do vậy mà kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường EU tăng trưởng mạnh. EU là m ột thị trường nhập khẩu hàng dệt may theo hạn ngạch lớn nhất của Vịêt Nam. Năm 1980 Việt Nam dã xúât khẩu hnàg dệt may sang một số thành viên EU đặc biệt là Đức, Pháp, Anh… Từ khi có hiệp định dệt may được ký kết ngày 15 tháng 12 năm 1992, có hiệu lực năm 1993 hàng dệt may của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường EU năm 1999 đạt 555,1 triệu USD, năm 2000 đạt 609 triệu USD, dự kiến năm 2007 là 5,2 tỷ USD. 5
Hiện nay, xuất khẩu hàng dệt may sang thị trường EU chiếm 34%-38% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng d ệt may của Việt Nam. H ạn ngạch dệt may của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường EU trọng lượng 4324 tấn, đạt mức 26% so với ngạch cơ sở của 16 Cat, đơn vị sản phẩm tăng khoảng 15 triệu, mức tăng 25%. Năm 2002, kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may sang EU đạt 553 triệu USD chiếm 21% tổng kim ngạch xuất khẩu, giảm so với năm 2001. N guyên nhân của sự sụt giảm này là do hoạt động cạnh tranh của hàng dệt may trên thị trường này rất quyết liệt. Ngày 15 tháng 2 năm 2003, EU còn cam kết tăng tất cả các mặt hàng d ệt may nhạy cảm cho Việt Nam từ 50% lên 70%. Năm 2003, kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may sang thị trường EU đạt khoảng 800-850 triệu USD. Tỷ trọng các thị trường xuất khẩu hàng dệt may năm 2002 của Việt N am trong EU là: Đức( 46,9% ), Pháp( 10,8% ), Hà Lan( 10,3% ), Anh( 9,4% ), Bỉ( 6,1%), Tây Ban Nha( 5,1% ), Italia( 4,4% ), Đan Mạch( 2% ), Thủy Điển ( 1,9% ), Aó( 1,5% ), Phần Lan( 0,6% ), Ailen( 0, 4% ), Lucxambua( 0,3% ), Hy Lap( 0,2% ), Bồ Đào Nha( 0,1% ). D ệt may là hàng xuất khẩu duy nhát của Việt Nam bị EU quản lý bằng hạn ngạch. Hạn ngạch dệt may được mô tả qua bảng 1.1. Hàng dệt may được hưởng thuế suất thấp nhưng bị hạn chế bởi các qui định của Hiệp định dệt may. Qua 4 vòng đàm phán sửa đổi gia hạn và điều chỉnh. Tháng 3 năm 2003, Hiệp định dệt mayđược điều chỉnh với thời gian gia hạn thêm 3 năm kể từ ngày 1 tháng 1 năm 2003. Do vậy các doanh nghiệp dệt may V iệt Nam cần phải cải tiến chất lượng , đa dạng hóa sản phẩm để đáp ứng yêu cầu của thị trường EU N hư vậy, hiện nay Việt Nam đã trở thành thành viên thứ 150 của tổ chức Thương mại thế giới WTO, do đó những rào cản về hạn ngạch dần được xóa bỏ, tạo ra một thị trường rộng lớn cho dệt may Việt Nam. 6
Bảng 1.1: Tổng hạn ngạch xuất khẩu hàng dệt may sang thị trường EU năm 2002 Số TT Chủng loại hạn ngạch Tổng hạn ngạch 2002 G hi chú Cat 9. 877. 000 chiếc N hạy cảm 1 Aó T-Shirt 4 Aó len, áo nỉ 3. 275. 000 chiếc Rất nhạy cảm 2 5 Quần âu, quần short 4. 774. 000 chiếc Rất nhạy cảm 3 6 Sơ mi nữ 2. 771. 000 chiếc N hạy cảm 4 7 Sơ mi nam 13. 102. 000 chiếc 5 8 Khăn bông 912 tấn 6 9 Găng tay 5. 572.000 đôi 7 10 Bít tất 2. 884. 000 đôi 8 12 Quần lót nhỏ 8. 534. 000 chiếc 9 13 451. 000 chiếc 10 Aó khoác nam 14 Aó khoác Nữ 497. 000 chiếc N hạy cảm 11 15 Bộ Pyjama 892 tấn 12 18 Ga trải giường 235 tấn 13 20 19. 845.000 chiếc 14 Aó Jacket 21 Aó dài nữ 1. 220. 000 chiếc 15 26 Quần dệt kim 3. 579. 000 chiếc N hạy cảm 16 28 Bộ quần áo nữ 371. 000 bộ 17 29 Aó lót nhỏ 4. 031. 000 chiếc N hạy cảm 18 31 Vải tổng hợp 606 tấn Rất nhạy cảm 19 35 Khăn trải bàn thêu 225 tấn 20 39 Sợi tổng hợp 734 tấn Rất nhạy cảm 21 41 Quần áo trẻ con 456 tấn 22 68 Quần áo thể thao 1. 103. 000 bộ N hạy cảm 23 73 Quần áo bảo hộ lao 76 1. 199 tấn 24 động 7
Quần áo khác 1209 tấn N hạy cảm 25 78 Lưới sợi 216 tấn N hạy cảm 26 97 Khăn trải giường lanh 268 tấn N hạy cảm 27 118 Quần áo 241 tấn 28 161 Nguồn: Số liệu của phái đoàn EC tại Hà Nội 1.3. Gía cả xuất khẩu hàng dệt may sang thị trường EU. G ía cả xuất khẩu hàng dệt may sang thị trường EU bị rất nhiều các yếu tố chi phối. Theo trung tâm Thương mại, hai tuần đầu tiên của Tháng 7, giá xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam vào EU đạt tới 40.35 triệu USD, cao hơn nhiều mức trung bình cuả các tháng đầu năm. G iá nhập khẩu Cat 4 ( áo thun ) đ ã tăng lên mức 2.22 ( euro/chiếc ), so với mức giá nhập khẩu trung bình 1.12 ( euro/ chiếc ) trước đây; cat 6 ( quần ) là 5.56 ( euro/chiếc ) so với mức giá trung bình 6 tháng đầu năm là 4.06 ( euro/chiếc ), cat 5 ( áo len, áo nỉ ) là 5.04 ( euro/chiếc ) so với mức 3.15 ( euro/chiếc). Trên đây là tình hình giá xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam sang EU đầu tháng 7 năm 2007. Còn sau đây là bảng giá tổng hợp tình hình xuất khẩu dệt may sang thị trường EU năm 2004 đối với các mặt hàng áp dụng hạn ngạch và cả các mặt hàng không ap dụng hạn ngạch. Bảng 1.2: Tổng hợp tình hình xuất khẩu dệt may sang EU năm 2004 Chủng Đơn vị Hạn ngạch Số lượng Tỷ lệ % so Kim ngạch Stt Gía bình quân lo ại với hạn tính ( USD ) ngạch I. Các chủng loại hàng xuất khẩu cần có thông báo hạn ngạch Tấn 1 Cat. 41 1,692.26 1,504.13 88.88% 2,205,349.02 1,466.19 USD/Tấn II. Các chủng loại hàng có áp dụng hạn ngạch nhưng thực hiện cấp E/L tự động Chiếc 1.94 USD/chiếc 1 Cat. 4 29,024,563 20,323,243 70.02% 39,374,600.87 Chiếc 5.57 USD/chiếc 2 Cat.5 10,672,240 9,106,256 85.33% 50,740,678.21 8
Chiếc 5.98 USD/chiếc 3 Cat.6 11,962,160 9,378,332 78.40% 56,116,442.13 Chiếc 3.07 USD/chiếc 4 Cat.7 8,935,790 4,565,828 51.10% 14,001,152.36 Chiếc 5 Cat.8 26,842,577 14,081,677 52.46% 76,197,123.38 5.41 USD/Chiếc Tấn 6 Cat.9 1,137.77 694.30 61.02% 3,695,582.82 5,322.78 USD/chiếc Đôi 1.76 USD/đôi 7 Cat.10 7,319,870 2,177,327 29.75% 3,825,863.10 Đôi 0.43 USD/đôi 8 Cat.12 4,236,230 306,552 7.24% 132,423.42 Chiếc 0.94 USD/chiếc 9 Cat.13 17,081,760 12,899,412 75.52% 12,184,649.59 Chiếc 5.15 USD/chiếc 10 Cat.14 725,040 587,212 80.99% 3,022,973.62 Chiếc 11 Cat.15 1,407,919 1,189,344 84.48% 15,955,401.43 13.41 USD/chiếc Tấn 12 Cat.18 2,083.55 569.31 27.32% 3,924,929.69 6,894.15 USD/tấn Tấn 13 Cat.20 307.41 204.60 78.27% 3,285,402.39 13,655.12 USD/tấn Chiếc 14 Cat.21 24,444,340 12,790,714 52.33% 181,226,084.77 14.17 USD/chiếc Chiếc 4.64 USD/chiếc 15 Cat.26 2,179,243 718,308 32.96% 3,335,291.55 Chiếc 2.04 USD/chiếc 16 Cat.28 10,034,560 6,359,464 63.38% 12,991,540.91 Bộ 6.93 USD/chiếc 17 Cat.29 1,075,800 803,685 74.71% 5,572,298.77 Chiếc 3.31 USD/chiếc 18 Cat.31 11,893,210 5,708,533 48.00% 18,879,192.51 Tấn 19 Cat.35 1,652,71 352,32 21.32% 1,105,518.71 3,137.79 USD/tấn Tấn 20 Cat.39 303.24 219.61 72.42% 3,020,161.73 13,752.29 USD/Chiếc Tấn 21 Cat.68 1,112.74 511.44 45.96% 7,148,416.14 13,977.07 USD/chiếc Bộ 6.38 USD/bộ 22 Cat.73 2,782,510 799,207 28.72% 5,100,543.13 Tấn 23 Cat.76 2,644.72 2,003.44 75.75% 20,529,126.97 10,246.93 USD/Tấn Tấn 24 Cat.78 2,967.32 2,276.96 76.73% 41,217,763.72 18,102.13 USD/tấn 9
Tấn 25 Cat.83 2,967,991.13 900.12 90.82% 10,686,158.48 11,871.88 USD/tấn Tấn 26 Cat.97 489.34 271.32 55.45% 1,723,327.94 6,351.7 USD/tấn Tấn 27 Cat.118 315.02 95.40 30.28% 2,914,717.70 30,520.48 USD/tấn Tấn 28 Cat.161 739.07 272.64 36.89% 4,147,719.62 15,113.15 USD/tấn III. Các chủng loại hàng không áp dụng hạn ngạch Tấn 1 Cat.1 312.21 665,593.65 2,131.85 USD/Tấn Tấn 2 Cat.2 62.08 291,715.87 4,699.35 USD/tấn Tấn 3 Cat.3 224.25 557,582.90 2,486.49 USD/tấn Tấn 7.84 USD/tấn 4 Cat.16 556,018 4,357,912.83 Chiếc 0.67 USD/chiếc 5 Cat.17 163,705 2,508,083.77 Chiếc 6 Cat.19 31,029 38,871.16 1.25 USD/Chiếc Tấn 7 Cat.22 255.74 606,206.91 2,370.44 USD/chiếc Tấn 8 Cat.23 39.19 96,453.24 2,461.1 USD/chiếc Bộ 0.67 USD/bộ 9 Cat.24 9,128.637 6,079,808.77 Chiếc 3.03 USD/chiếc 10 Cat.27 1,975.349 5,979,202.02 Tấn 11 Cat.33 14,381.90 19,117,570.24 1,329.28 USD/Tấn Tấn 12 Cat.36 0.15 5,740.00 38,524.49 USD/Tấn Tấn 13 Cat.37 8.05 30,525,.09 3,793.77 USD/tấn Tấn 14 Cat.40 2.43 73,889.78 30,407.32 10
USD/Tấn Tấn 15 Cat.62 0.13 1,280.00 10,039.22 USD/tấn Tấn 500 USD/tấn 16 Cat.66 0.00 1.00 Tấn 17 Cat.67 0.05 2,509.20 53,501.07 USD/tấn Tấn 18 Cat.72 87.70 752,613.65 8,581.43 USD/tấn Tấn 19 Cat.84 49.38 13,055.02 264.411 USD/Tấn Tấn 20 Cat.86 0.50 10,518.75 20,982.94 USD/tấn Tấn 21 Cat.88 0.42 15,825.38 38,133.45 USD/Tấn Tấn 22 Cat.90 68.20 122,808.07 1,800.79 USD/tấn Tấn 23 Cat.112 0.03 626.62 18,988.48 USD/tấn Tấn 24 Cat.120 4.66 176,530.24 37,918.64 USD/tấn Tấn 25 Cat.136 1.01 20,734.89 20,564.21 USD/tấn Tấn 26 Cat.141 0.11 1,906.00 17,171.17 USD/tấn Tấn 27 Cat.142 0.38 5,760.00 15,000 USD/tấn Tấn 9,750 USD/tấn 28 Cat.154 0.04 390.00 Tấn 29 Cat.156 0.05 667.58 13,351.23 USD/tấn Tấn 30 Cat.157 67.59 399,959.27 5,917.23 USD/tấn Tấn 31 Cat.159 163.25 6,149,148.32 37,666.87 USD/tấn 11
Tấn 32 Cat.160 0.64 25,904.40 40,198.01 USD/Tấn Tổng kim ngạch xuất khẩu 652,365,744.64 CHƯƠNG II: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG XUẤT KHẨU HÀNG DỆT MAY SANG THỊ TRƯỜNG EU I. THỊ TRƯỜNG EU VÀ NHỮNG QUI ĐỊNH CỦA THỊ TRƯỜNG EU ĐỐI VỚI HÀNG DỆT MAY XUẤT KHẨU VÀO EU. 1. Thị trường EU . EU là một thị trường đứng đầu thế giới về nhập khẩu hàng dệt may, chiếm 49% tổng giá trị nhập khẩu của toàn thế giới. Nhu cầu nhập khẩu hàng năm của EU vào khoảng 110 tỷ USD hàng quần áo may sẳn và hàng dệt các loại. Các nước EU lại đang có xu hướng chuyển nguồn nhập khẩu sang các nước đang phát triển để tận dụng nguồn lao động giá rẻ của các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Tỷ trọng mậu dịch 43% trong nộ i bộ khối và 17% nhập từ các nước đang phát triển dang dần được điều chỉnh theo hướng tăng tỷ trọng nhập khẩu từ các nước Châu Á- khu vực sản xuất hàng dệt may lớn nhất, chiếm tỷ trọng 60% khối lượng hàng dệt may xuất khẩu của toàn thế giới. Các nước thuộc EU là thị trường nhập khẩu dệt may theo hạn ngạch lớn nhất của Việt Nam với tốc độ tăng trưởng lên đến trên 23%/năm. Trong EU thì Đức là nước nhập khẩu hàng d ệt may của Việt Nam lớn nhất, chiếm 47% tổng giá trị xuất khẩu, tiếp theo là Pháp( 14% ), Hà Lan( 12% ), Italia( 9% ) các nước khác chiếm 8%. K im ngạch xuất khẩu sang thị trường EU bắt đầu tăng mạnh từ khi H iệp định buôn bán hàng dệt may đ ược ký tắt vào tháng 12-1992 và tiếp tục được điều chỉnh bổ sung cho từng giai đoạn. Các sản phẩm chủ lực chiếm tới 70% giá trị kim ngạch là những hàng quen làm, dể thu lợi nhuận như: áo Jacket( 51,7%), áo len và dệt kim( 3.9%), quần âu(5%), T- shirt và 12
Polo shirt ( 3.4% ). Các sản phẩm có yêu cầu kỷ thuật phức tạp, chất lượng cao thì Việt Nam vẩn chưa san xuất được hoặc sản xuất với tỷ lệ rất nhỏ. N hư vậy, thị trường EU là một thị trường có sức tiêu thụ lớn. Bên cạnh đó thì tính cạnh tranh cũng rất cao . Do đó ma hàng Việt Nam muốn cạnh tranh được trên thị trường rộng lớn này thì phải không ngừng đổi mới chất lượng, cải thiện mẩu mã đáp ứng được yêu cầu khắt khe của thị trường này 2. N hững quy định của EU đối với hàng dệt may xuất khẩu. 2.1. Những quy định về xuất xứ hàng hóa Trước đây đánh giá nguồn gốc xuất xứ xủa nguyên vật liệu sản xuất ra các sản phẩm thành phẩm dệt may trên quy mô lảnh thổ Việt Nam. N hưng hiện nay, liên minh Châu âu( EU ) quy đ ịnh nguồn gốc xuất xứ của nguyên vật liệu sản xuất ra các thành phẩm trên quy mô khu vực ASEAN. Các nước ASEANcó thể mua nguyên vật liệu của nhau để sản xuất ra các hàng d ệt may thành phẩm, sau đó xuất khẩu sang thị trường EU và những nước này vẩn được coi là có nguồn gốc từ Việt Nam. 2.2. Những quy định về tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm Các sản phẩm dệt may tiêu thụ trên tthị trường EU bao gồm: áo T- shirt, áo len, áo nỉ, quần d ài, quần short, sơ mi nữ, sơ mi nam, khăn bông, găng tay, bít tất, quần lót nhỏ, áo khoác nam, áo khoác nữ, bộ pyjama, ga trải giường, áo jacket, áo dài nữ, quần dệt kim, bộ quần áo nữ, áo lót nhỏ vải tổng hợp, khăn trải bàn thêu, sợi tổng hợp quần áo khác, lưới sợi, khăn trải giường lanh đều phải đặt tiêu chuẩn của hệ thống quản lý ISO 9000-2000. 2.3. Ngoài ra còn có những quy định khác về: nhãn hiệu hàng hóa dệt may, quy định về môi trường, quy định về bao b ì và phế thải bao bì sản phẩm… 13
2.4. Bên cạnh những quy định của EU thì Bộ Thương Mại cũng có những quy định mang tính chất hướng dẩn việc xuất khẩu hàng d ệt may Việt Nam sang thị trường EU là: I . N H Ữ N G Q U Y Đ Ị N H C H U NG : 1. Phạm vi áp dụng hạn ngạch Hạn ngạch xuất khẩu hàng dệt may sang EU, Thổ Nhĩ Kỳ cat 29 chủng loại hàng (Cat.) và sang thị trường Canada cú 14 chủng loại hàng (Cat.) được quy định tại phụ lục số 01 kèm theo Thông tư này. 2. Đ ối tượng được giao và thực hiện hạn ngạch Thương nhân được giao và thực hiện hạn ngạch phải có đủ các điều kiện sau: - Có Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, đó đăng ký mó số kinh doanh xuất nhập khẩu hoặc cú Giấy phộp đầu tư theo Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam; - Có năng lực sản xuất hàng d ệt may; đối với các thương nhân kinh doanh thương mại (không có cơ sở sản xuất) phải có hợp đồng hợp tác sản xuất, hợp đồng cung ứng sản phẩm xuất khẩu với các nhà sản xuất; - Không vi phạm các quy định hiện hành cũng như các quy định của H iệp định trong năm 2003. 3.Thực hiện cấp giấy phép xuất khẩu ( Export Licence) tự động đối với: - Hạn ngạch xuất khẩu hàng dệt may sang EU; - H ạn ngạch xuất khẩu hàng dệt may sang Thổ Nhĩ Kỳ (trừ chủng loại hàng- Cat. 6, 35, 41). Thủ tục cấp giấy phép xuất khẩu tự động thực hiện tại các phòng Q uản lý Xuất nhập khẩu khu vực của Bộ Thương mại ( hoặc đơn vị được Bộ Thương mại uỷ quyền) tại Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đ à N ẵng, Đồng Nai và Bà Rịa- V ũng Tàu. 4. Thực hiện việc giao hạn ngạch đối với: 14
+ Hạn ngạch xuất khẩu hàng dệt may sang Canada; + Hạn ngạch xuất khẩu hàng dệt may sang Thổ Nhĩ Kỳ các chủng loại hàng (Cat.) 6, 35, 41. Thương nhân thực hiện hạn ngạch theo Thông báo giao hạn ngạch của Bộ Thương mại hoặc của Sở Thương mại thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chớ Minh, thành phố Hải Phòng, thành phố Đà Nẵng ( cơ quan được U BND cỏc thành phố uỷ quyền giao hạn ngạch). I I . QU Y Đ Ị N H V Ề V I Ệ C G I A O H Ạ N N G Ạ C H 1- Quy định về cấp Giấy phép xuất khẩu (E/L) và giao hạn ngạch hàng xuất khẩu sang thị trường EU, Thổ Nhĩ Kỳ Hàng tuần, Bộ Thương mại sẽ thông báo tình hình cấp Giấy phép xuất khẩu tự động và số lượng hạn ngạch còn lại trên báo Thương mại và địa chỉ Website của Bộ Thương mại ( www.moi.gov.vn ) và tại các phòng Q uản lý Xuất nhập khẩu khu vực, đồng thời có hướng dẫn giải quyết đối với những chủng loại hàng có khả năng xuất khẩu hết hạn ngạch để thương nhân biết và thực hiện, cụ thể: - Trong quý I hoặc quý II/2004 khi cấp Giấy phép xuất khẩu tự động đạt mức 70% hạn ngạch cơ sở và đạt mức 85% trong quý III hoặc trong quý IV/2004 đối với từng chủng loại hàng (Cat.), Bộ Thương mại sẽ ngừng cấp giấy phép xuất khẩu tự động. Phần hạn ngạch còn lại sau khi ngừng cấp giấy phép xuất khẩu tự động Liên Bộ sẽ giao về các Sở Thương mại thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Hải Phòng, thành phố Đà N ẵng và giao trực tiếp cho các thương nhân khác. - Việc giao hạn ngạch còn lại dựa trên cơ sở: + Tỷ lệ phần trăm số lượng hạn ngạch thực hiện của từng Cat. đến thời điểm thông báo ngừng cấp giấy phép tự động. + Các đơn hàng đó sản xuất chờ xuất khẩu, đó nhập khẩu nguyên phụ liệu để sản xuất 15
+ Các hợp đồng gia công xuất khẩu ký với khách hàng là nhà công nghiệp châu Âu, do Uỷ ban châu Âu giới thiệu hoặc ký trực tiếp với khách hàng Cộng đồng châu Âu ( EU). + Các hợp đồng xuất khẩu hàng dệt may sử dụng vải nguyên liệu sản xuất tại Việt Nam. 2- Quy định về giao hạn ngạch xuất khẩu sang thị trường Canada, Thổ Nhĩ Kỳ ( Các Cat. 6, 35, 41) - Hạn ngạch được giao căn cứ tỷ lệ phần trăm số lượng thực hiện hạn ngạch của từng chủng loại hàng (cat.) trong năm 2003. - Thời gian giao hạn ngạch + Đ ợt 1: vào kho ảng tháng 11/2003, giao hạn ngạch cho Thương nhân trên cơ sở thành tích xuất khẩu sang Canada và Thổ Nhĩ Kỳ ( Cat. 6, 35 và 41) của 9 tháng đầu năm 2003. + Đợt 2: vào kho ảng cuối tháng 01/2004, giao hạn ngạch còn lại cho thương nhân có thành tích xuất khẩu trong 3 tháng cuối năm 2003. - Thủ tục đăng ký hạn ngạch Thương nhân có nhu cầu sử dụng hạn ngạch hàng dệt may xuất khẩu vào thị trường Canada và Thổ Nhĩ Kỳ (Cat. 6, 35 và 41) năm 2004 gửi đăng ký (theo mẫu đánh kèm) về Bộ Thương mại (V ụ Xuất nhập khẩu) 21 N gô Quyền, H à Nội và gửi về Sở Thương mại thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Hải Phòng, thành phố Đà Nẵng (nếu là những thương nhân trực thuộc thành phố) trước ngày 15/11/2003 và phải chịu trách nhiệm về tính xác thực của việc kê khai các tiêu chí trong đơn đăng ký hạn ngạch. I I I . Q U Y Đ Ị N H VỀ T HỰ C H I Ệ N H Ạ N N G Ạ CH 1- Hiệu lực thực hiện: Hạn ngạch năm 2004 cú hiệu lực thực hiện từ 01 tháng 01 năm 2004 đ ến ngày 31 tháng 12 năm 2004. 2- Hoàn trả 16
Thương nhân không có khả năng thực hiện hạn ngạch đ ược giao phải có văn bản hoàn trả lại Bộ Thương mại. - Hạn ngạch hoàn trả trước tháng 9/2004, sẽ được tính vào hạn ngạch tiêu chuẩn năm sau. - H ạn ngạch hoàn trả từ tháng 9/2004 trở đi sẽ không tính vào hạn ngạch tiêu chuẩn năm sau. Hạn ngạch được giao nhưng không thực hiện hoặc thực hiện không hết mà không hoàn trả sẽ bị trừ 3 lần số lượng hạn ngạch không sử dụng vào tiêu chuẩn hạn ngạch năm sau. 3- Chuyển đổi hạn ngạch Trong trường hợp có nhu cầu chuyển đổi hạn ngạch giữa các chủng loại hàng (Cat.) thương nhân có văn bản gửi Bộ Thương mại hoặc các Sở Thương mại thành phố H à Nội, thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Hải Phòng, thành phố Đà N ẵng đề nghị xem xét, giải quyết phù hợp với quy định của Hiệp định. Tỷ lệ chuyển đổi giữa các Cat. như phụ lục số 01 kèm theo Thông tư này. 4- Uỷ thác và nhận uỷ thác Việc uỷ thác và nhận uỷ thác được thực hiện theo Nghị định số 57/1998/NĐ-CP ngày 31tháng 7 năm 1998 và Nghị định số 44/2001/NĐ- CP ngày 02 tháng 8 năm 2001 của Chính phủ. 5- Phí hạn ngạch Mức thu phí han ngạch từng chủng loại hàng (cat.) được thực hiện theo hướng dẫn tại Công văn số 1698/TM-XNK ngày 01 tháng 10 năm 2002 của Bộ Thương mại, cụ thể như phụ lục số 01 kèm theo Thông tư này. Thương nhân nộp phí hạn ngạch cho từng lô hàng xuất khẩu. Khi làm thủ tục cấp Giấy phép xuất khẩu, thương nhân xuất trình với Phòng quản lý Xuất nhập khẩu khu vực chứng từ đó nộp phí hạn ngạch vào tài 17
khoản của Bộ Thương m ại số 920.90.023 tại kho bạc Nhà nước thành phố H à Nội. I V . ĐI Ề U K H O ẢN T H I H ÀN H 1- Bộ Thương mại, Bộ Công nghiệp hướng dẫn thực hiện các điều khoản của Hiệp định đó ký và các quy chế đó ban hành, phối hợp với các cơ quan hữu quan trong nước và nước ngoài giải quyết kịp thời những phát sinh trong qúa trình thực hiện. Kết quả việc giao hạn ngạch và tình hình thực hiện hạn ngạch được thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng và trang web: www.mot.gov.vn của Bộ Thương mại. 2- Thương nhân thực hiện đúng các quy định của Thông tư Liên tịch và các quy định của Hiệp định buôn bán hàng dệt may ký với EU, Canada, Thổ Nhĩ Kỳ. Trong trường hợp vi phạm, tuỳ mức độ sẽ bị xử lý từ thu hồi hạn ngạch đến đ ình chỉ phân giao hạn ngạch hoặc theo quy định của pháp luật. Cụ thể: 2.1- Thương nhân chuyển tải bất hợp pháp hàng hoá, làm và sử dụng G iấy phép xuất khẩu (E/L) giả, C/O giả, giả mạo hồ sơ b ị thu hồi hết hạn ngạch, không phân hạn ngạch năm sau và chuyển hồ sơ sang cơ quan bảo vệ pháp luật xử lý. 2.2- Thương nhân khai không đúng nội dung đơn xin hạn ngạch, đơn xin Giấy phộp xuất khẩu, lẩn tránh việc kiểm soát hạn ngạch của Liên Bộ Thương mại, Bộ Công nghiệp bị thu hồi hết hạn ngạch, không giao hạn ngạch bổ sung. 2.3- Thương nhân khai sai năng lực sản xuất, sai kim ngạch xuất khẩu để được giao hạn ngạch bổ sung thỡ thu hồi phần hạn ngạch được cấp do khai báo sai và phạt 30% hạn ngạch theo tiêu chuẩn được cấp. Thông tư Liên tịch này có hiệu lực sau 15 ngày kể từ ngày đăng công báo. Như vậy những sản phẩm dệt may của Việt Nam khi xuất khẩu sang thị trường EU chịu rất nhiều những quy định khắt khe. Do vậy các doanh 18
nghiệp dệt may Việt Nam cần phải tuân thủ để thành công trên thị trường này. II. TH ỰC TRẠNG XUẤT KHẨU HÀNG DỆT MAY VÀO THỊ TRƯỜNG EU CỦA VIỆT NAM. H àng dệt may- mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt N am. EU là thị trường xuất khẩu theo hạn ngạch lớn nhất của Việt Nam. Từ những năm 1980, Việt Nam đã xuất khẩu hàng hóa dệt may sang một số nước của EU như Đức, Pháp, Anh… Xuất khẩu hàng d ệt may của Việt N am sang EU đặc biệt phát triển mạnh từ khi có hiệp định buôn bán hàng dệt may. Cụ thể, sau khi hiệp định này được ký ngày 15 tháng 12 năm 1992 và có hiệu lực năm 1993, từ chổ hầu như bị cấm vận, nhóm hàng này của V iệt Nam xuất khẩu vào EU đến năm 2000 đạt 609 triệu USD, năm 2006 đạt 5,2 tỷ USD( theo số liệu thống kê của cục hải quan Việt Nam ). Hiện nay, xuất khẩu dệt may sang thị trường này chiếm 34%- 38% tống kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam. H iệp định buôn bán hàng dệt may từ khi có hiệu lực cho đến nay đã có 4 lần được gia hạn và điều chỉnh tăng ngạch. Theo hiệp định này, hàng dệt may Việt Nam được xuất khẩu sang thị trường EU với lượng hàng 21. 938 tấn – 23. 000 tấn. N ăm 2006 được coi là năm rất thành công của ngành d ệt may Việt N am, đánh dấu sự tăng trưởng và phát triển của ngành d ệt mat tại thị trường EU. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang hầu hết các nước thành viên, từ các nước thành viên cũ nh ư Đ ức, Anh, Pháp… đến thành viên mới như CH Séc, Aó, Ba Lan, Hungary… đều có sự tăng trưởng mạnh. Kết quả này thể hiện sự tăng trưởng ở tất cả các nước EU, chứ không chỉ tập trung vào một vài thị trường. Điều này chứng tỏ khẳ năng cạnh tranh của hàng dệt may Việt Nam tại EU. Theo số liệu thống kê của 19
tổng cục Việt Nam sang thị trường năm 2006 dạt 1,243 tỷ USD, tăng 37,46% so với năm 2005. H àng dệt may của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Đức đạt kim ngạch cao nhất trong cácnước thành viên EU, đạt 321 triệu, tăng 35,68% so với năm 2005. Tiếp đến là Anh với tốc độ tăng trưởng của kim ngạch xuất khẩu là 43%, đạt 220 triệu USD và Pháp với tốc độ tăng 37%, kim ngạch xuất khẩu 142 triệu USD. Xuất khẩu sang Hà Lan đạt đ ược 116 triệu USD, tăng 46% và xuất khẩu sang Tay Ban Nha đạt 109 triệu USD, tăng 30%... Tiếp theo những kết quả xuất khẩu tốt đẹp trong năm 2006, dự đoán xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam sang EU trong năm 2007 tiếp tục tăng trưởng mạnh. Trong năm 2006, các chủng loại mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu tăng mạnh là áo jacket, quần, áo sơ mi, áo thun, áo khoác, quần short, quần áo thể thao, váy, quần áo sợi acrylic… và giảm xuất khẩu ở một vài mặt hàng như áo len, đồ lót, caravat, khăn, quần áo jacket… Xét về trị giá, mặt hàng quần là chủng loại mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu tăng cao nhất, tăng tới 81 triệu USDso với năm 2005, đạt 205 triệu USD. Đứng thứ hai là mặt hàng áo jacket với mức tăng 63 triệu. Tuy nhiên, xét theo tổng kim ngạch xuất khẩu thì áo jacket là mặt hàng có kim ngạch xuất cao nhất đạt 246 triệu USD. Đứng thứ ba là áo thun, với mức chênh lệch kim ngạch xuất khẩu lên tới 50 triệu USD, tăng 81% so với năm 2005, đạt 112 triệu USD. Trong khi xuất khẩu áo sơ mi lại tăng thấp, chỉ tăng 9 triệu USD, tương đương với 8,32% so với năm 2005 , đạt 117 triệu USD – là mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu đứng cao thứ ba. Trong khi đó, xuất khẩu đồ lót và mặt hàng áo len lại giảm so với năm 2005. Bên cạnh đó, các mặt hàng như áo gió, áo ghilê, khăn, màn… cũng giảm xuất khẩu sang EU. Các mặt hàng như túi ngủ, quần áo mưa, găng tay, áo Kimono có tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu tăng rất cao trong năm 2006. Cùng với các mặt hàng xuất khẩu truyền thống, xuất khẩu các chủng loại mặt hàng xuất khẩu truyền 20