Luận văn tốt nghiệp: Nâng cao hiệu quả cho vay đối với hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam - Chi nhánh huyện Phúc Thọ

LỜI MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do chọn đề tài:<br /> Sau gần 30 năm đổi mới, nền kinh tế nước ta đã đạt được nhiều thành<br /> tựu quan trọng, tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm đạt từ 7- 8%; đời sống<br /> nhân dân ngày càng được cải thiện, chính trị được giữ vững và ổn định. Lĩnh<br /> vực xóa đói giảm nghèo cũng đạt được nhiều thành tích nổi bật và được Liên<br /> hợp quốc đánh giá cao. Tuy vậy, mặt trái của sự phát triển cũng ngày càng<br /> bức xúc, như khoảng cách giàu nghèo ngày càng tăng; sự tụt hậu ngày càng<br /> lớn giữa khu vực nông thôn và thành thị, giữa miền núi và đồng bằng; tình<br /> trạng thiếu việc làm nghiêm trọng; tình trạng ô nhiễm môi trường và lãng phí<br /> tài nguyên đất nước.v.v.. Hàng triệu hộ nghèo hiện nay ở Việt Nam, đặc biệt<br /> là hộ nghèo ở vùng sâu, vùng xa không được hưởng những thành quả của sự<br /> phát triển. Họ đang bơ vơ, lạc lõng trước sự hội nhập toàn cầu và ánh sáng<br /> của thế giới văn minh. Những yếu kém trên là nguyên nhân mất ổn định về xã<br /> hội- chính trị, là nỗi đau của một xã hội đang phấn đấu vì lý tưởng dân giàu,<br /> nước mạnh xã hội công bằng- dân chủ- văn minh.<br /> Trước thực trạng đó, Đảng và Nhà nước ta cũng đã quan tâm đến nhiệm<br /> vụ xóa đói giảm nghèo; Đại hội VIII của Đảng đã xác định rõ xóa đói giảm<br /> nghèo là một trong những chương trình phát triển kinh tế, xã hội vừa cấp bách<br /> trước mắt, vừa cơ bản lâu dài và nhấn mạnh “phải thực hiện tốt chương trình<br /> xóa đói giảm nghèo, nhất là đối với vùng căn cứ cách mạng, vùng đồng bào<br /> dân tộc. Xây dựng và phát triển quỹ xóa đói giảm nghèo bằng nhiều nguồn<br /> vốn trong và ngoài nước; quản lý chặt chẽ, đầu tư đúng đối tượng và có hiệu<br /> quả”. Chính phủ đã phê duyệt và triển khai chương trình, mục tiêu quốc gia<br /> xóa đói giảm nghèo, giai đoạn 1998- 2000, giai đoạn 2001-2010 và giai đoạn<br /> 2011-2015, như hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng xã nghèo; hỗ trợ đồng bào dân<br /> tộc đặc biệt khó khăn; định canh, định cư, di dân, kinh tế mới; hướng dẫn<br /> 1<br /> <br /> người nghèo cách làm ăn và khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư; hỗ trợ<br /> cho vay cho người nghèo; hỗ trợ người nghèo về y tế; hỗ trợ người nghèo về<br /> giáo dục; hỗ trợ sản xuất, phát triển ngành nghề; đào tạo cán bộ làm công tác<br /> xóa đói giảm nghèo, cán bộ các xã nghèo, chương trình phát triển kinh tế, xã<br /> hội các xã thuộc vùng đặc biệt khó khăn (Quyết định số 135/1998/QĐ-TTg),<br /> chương trình mục tiêu quốc gia về việc làm, hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở .v.v…<br /> Trong lĩnh vực cho vay người nghèo, năm 1996 đã thành lập Ngân<br /> hàng phục vụ người nghèo và đến năm 2003 được tách ra thành Ngân hàng<br /> Chính sách xã hội (NHCSXH), với mục tiêu chủ yếu là cho vay ưu đãi hộ<br /> nghèo. Sau 12 năm hoạt động, NHCSXH đã cho vay hàng trăm ngàn tỷ đồng,<br /> cho hàng chục triệu lượt hộ nghèo và đã góp phần to lớn trong công cuộc xóa<br /> đói giảm nghèo cho đất nước.<br /> Tuy nhiên, sự nghiệp xóa đói giảm nghèo vẫn đang còn ở phía trước,<br /> với nhiệm vụ ngày càng khó khăn, phức tạp; trong đó, lĩnh vực cho vay hộ<br /> nghèo nhiều vấn đề vẫn đang bức xúc như: Quy mô cho vay chưa lớn, hiệu<br /> quả xóa đói giảm nghèo còn chưa cao, hoạt động của NHCSXH chưa thực sự<br /> bền vững.v.v… Những vấn đề trên là phức tạp, nhưng chưa có mô hình thực<br /> tiễn và chưa được nghiên cứu đầy đủ. Để giải quyết tốt vấn đề nghèo đói ở<br /> Việt Nam nói chung và cho vay cho hộ nghèo nói riêng, đòi hỏi phải được<br /> nghiên cứu một cách có hệ thống, khách quan và khoa học, phải có sự quan<br /> tâm đặc biệt của Nhà nước cũng như toàn xã hội.<br /> Với những lý do nêu trên, tôi mạnh dạn chọn đề tài: "Nâng cao hiệu<br /> quả cho vay đối với hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam Chi nhánh huyện Phúc Thọ" làm luận văn tốt nghiệp.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Thang Long University Libraty<br /> <br /> 2. Mục đích nghiên cứu của đề tài<br /> - Hệ thống hoá những vấn đề lý luận cơ bản về Nâng cao hiệu quả cho<br /> vay hộ nghèo tại NHCSXH.<br /> - Phân tích, đánh giá thực trạng và hiệu quả cho vay hộ nghèo tại<br /> NHCSXH Việt nam - Chi nhánh huyện Phúc Thọ.<br /> - Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại<br /> NHCSXH Việt Nam - Chi nhánh huyện Phúc Thọ.<br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> - Đối tượng nghiên cứu: Nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại<br /> NHCSXH.<br /> - Phạm vi nghiên cứu: Nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại<br /> NHCSXH Việt Nam - Chi nhánh huyện Phúc Thọ từ năm 2012 đến 2014.<br /> 4. Phương pháp nghiên cứu<br /> Cùng với việc vận dụng các phương pháp cơ bản trong nghiên cứu kinh<br /> tế (duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, thống kê, tổng hợp, phân tích so<br /> sánh...), Luận văn còn sử dụng các phương pháp cụ thể như sau:<br /> + Phương pháp thu thập số liệu<br /> + Phương pháp so sánh<br /> 5. Kết cấu của luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham<br /> khảo, kết cấu của luận văn được chia làm 3 chương:<br /> Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về nâng cao hiệu quả cho vay<br /> hộ nghèo tại Ngân hàng Chính sách xã hội.<br /> Chương 2: Thực trạng cho vay hộ nghèo tại NHCSXH Việt Nam - Chi<br /> nhánh huyện Phúc Thọ.<br /> Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay hộ nghèo tại<br /> NHCSXH Việt Nam - Chi nhánh huyện Phúc Thọ.<br /> 3<br /> <br /> CHƯƠNG 1<br /> NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ NÂNG CAO<br /> HIỆU QUẢ CHO VAY HỘ NGHÈO TẠI NGÂN HÀNG<br /> CHÍNH SÁCH XÃ HỘI<br /> 1.1. TỔNG QUAN VỀ XÓA ĐÓI, GIẢM NGHÈO<br /> 1.1.1. Khái niệm về đói nghèo<br /> Tình trạng đói nghèo ở mỗi quốc gia đều có sự khác nhau về cấp độ, số<br /> lượng và thay đổi theo thời gian. Người nghèo của quốc gia này có thể có<br /> mức sống cao hơn mức sống trung bình của quốc gia khác. Bởi vậy, để nhìn<br /> nhận và đánh giá được tình trạng đói nghèo của một quốc gia, một vùng và<br /> nhận dạng được hộ đói nghèo, từ đó có giải pháp phù hợp thực hiện xóa đói<br /> giảm nghèo (XĐGN), đòi hỏi chúng ta phải có sự thống nhất về khái niệm và<br /> các tiêu chí để đánh giá đói nghèo tại từng thời điểm.<br /> Trong những năm qua, thực hiện công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi<br /> xướng và lãnh đạo, nền kinh tế đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể. Tuy<br /> nhiên, bên cạnh sự tăng thu nhập và nâng cao đời sống của số đông dân<br /> chúng, vẫn còn tồn tại một bộ phận dân chúng sống nghèo khổ, trong xã hội<br /> sự phân hoá giàu nghèo đang diễn ra ngày một sâu sắc, khoảng cách giàu,<br /> nghèo ngày càng rộng.<br /> Phải khẳng định rằng không có định nghĩa duy nhất về đói, nghèo. Đói<br /> nghèo là tình trạng kiệt quệ bao gồm nhiều khía cạnh, từ thu nhập hạn chế đến<br /> tính dễ bị tổn thương khi gặp phải những tai ương bất ngờ và ít có khả năng<br /> tham gia vào quá trình ra quyết định chung. Việt Nam thừa nhận định nghĩa<br /> chung về đói nghèo tại Hội nghị chống đói nghèo khu vực Châu Á - Thái<br /> Bình Dương do ESCAP tổ chức tại Băng Cốc - Thái Lan tháng 9/1993:<br /> <br /> 4<br /> <br /> Thang Long University Libraty<br /> <br /> “Nghèo là tình trạng một bộ phận dân cư không được hưởng và thoã mãn các<br /> nhu cầu cơ bản của con người, mà những nhu cầu này được xã hội thừa nhận<br /> tùy theo trình độ phát triển kinh tế- xã hội và phong tục, tập quán của địa<br /> phương’’.<br /> Đói là tình trạng của một bộ phận dân cư nghèo có mức sống dưới mức<br /> sống tối thiểu, không đảm bảo nhu cầu vật chất để duy trì cuộc sống.<br /> Đói nghèo là tổng hợp khái niệm đói và khái niệm nghèo: Đói và nghèo<br /> thường gắn chặt với nhau, nhưng mức độ gay gắt khác nhau. Đói có mức độ<br /> gay gắt cao hơn, cần thiết phải xoá và có khả năng xoá. Còn nghèo, mức độ<br /> thấp hơn và khó xoá hơn, chỉ có thể xoá dần nghèo tuyệt đối, còn nghèo<br /> tương đối chỉ có thể giảm dần. Vì vậy, để giải quyết vấn đề đói nghèo, ta<br /> thường dùng cụm từ "Xoá đói giảm nghèo".<br /> Cụ thể hơn các khái niệm đói nghèo ta có thể thấy: Dù ở dạng nào, thì<br /> đói cũng đi liền với thiếu chất dinh dưỡng, suy dinh dưỡng. Có thể hình dung<br /> các biểu hiện của tình trạng thiếu đói như sau:<br /> - Thất thường về lượng: Bữa đói, bữa no, ăn không đủ bữa .<br /> - Về mặt năng lượng: Nếu trong một ngày con người chỉ được thoả mãn<br /> mức 1.500 calo/ngày, thì đó là thiếu đói (thiếu ăn); dưới mức đó là thiếu gay<br /> gắt.<br /> Nghèo đồng nghĩa với nghèo khổ, nghèo túng, túng thiếu. Trong hoàn<br /> cảnh nào thì hộ nghèo, người nghèo cũng chỉ vật lộn với những mưu sinh<br /> hàng ngày về kinh tế, biểu hiện trực tiếp là bữa ăn. Họ không thể vươn tới các<br /> nhu cầu về văn hoá, tinh thần, hoặc những nhu cầu này phải cắt giảm tới mức<br /> tối thiểu nhất, gần như không có. Biểu hiện rõ nhất ở các hộ nghèo là hiện<br /> tượng trẻ em bỏ học, thất học, không có điều kiện để chữa bệnh khi ốm đau.<br /> Nhìn chung ở hộ nghèo, thu nhập thực tế của họ hầu như chỉ dành chi toàn bộ<br /> cho ăn; thậm chí không đủ, tích luỹ hầu như không có, nhà cửa dột nát.<br /> 5<br /> <br />